CHIRURGIA STOMATOLOGICZNA C15

Połączenie przetoka ustno-zatokowa

Anatomia zatoki szczękowej



Jest to przestrzeń powietrzna w trzonie szczęki wchodząca

w skład zatok przynosowych



Kształtem przypomina trójścienną piramidę,której

podstawę stanowi boczna ściana nosa a szczyt jest
skierowany do wyrostka jarzmowego szczęki



Ograniczona ścianami:

-

przednią-twarzową

-

-dół nadkłowy

-

Górną-oczodołową

-

-biegnie tu nerw podoczodołowy

-

Tylną-skrzydłowo-podniebienną

-

-oddziela zatokę od dołu skrzydłowo-podniebiennego

-

Przyśrodkową-nosową

-

-znajduje się ujście zatoki (apertura sinus maxillaris)

-

dolną-zębodołową

-

-ma liczne łęki kształtem odpowiadające zębodołom

zębów trzonowych i przedtrzonowych

-

Zachyłki (recessus)

-

-czołowy (r. frontalis)

-

-podniebienny górny (r.palatinus superior )

-

-podniebienny dolny (r. palatinus inferior)

-

-zębodołowy (r. alveolaris)

-

-jarzmowy (r.zygomatici)



Zatoka unaczyniana przez tt.nosowe tylne (aa.nasales

posteriores) łączące się z odgałęzieniami t.podoczodołowej
(a.infraorbitalis)



Krew żylna odpływa do żył nosa



Chłonkę z zatok zbierają naczynia kończące się w węzłach

chłonnych podżuchwowych i głębokich szyji



Unerwienie

-odgałezienia n.podoczodołowego
-gałezie zębodołowe górne
-gałezie biegnące z zwoju skrzydłowo- podniebiennego
-gałezie n.sitowego przedniego



Zatokę szczękową wyściela błona śluzowa pokryta

nabłonkiem migawkowatym takim samym jak w części
oddechowej nosa



Rzęski nabłonka wykonują ruch do ujścia zatoki

Funkcje zatoki szczękowej



Oczyszczanie



Nawilżanie



Ogrzewanie



Rezonator głosu (brzmienie,barwa,siła)



Zmniejszanie masy kości twarzowej części twarzy

Przyczyny otwarcia zatoki szczękowej



Ekstrakcje zębów trzonowych rzadziej przedtrzonowych

górnych,do czego predysponuje
-nisko schodzący zachyłek zębodołowy zatoki
-zęby z szeroko rozstawionymi korzeniami
-zmiany chorobowe:zapalenie zatoki, zmiany
okołowierzchołkowe,guz,torbiel
-wadliwa technika posługiwania się narzędziami
-złamanie guza szczęki, szczęk
-u osób z dużymi brakami, noszących protezy



Usuwanie radix relicta



Zabieg resekcji



Połaczenie ustno-zatokowe stanowi wrota zakażenia, na

które błona śluzowa zatoki reaguje zazwyczaj odczynem
zapalnym nieswoistym, a czasem swoistym.
Połączenie a przetoka ustno-zatokowa



Połączenie ustno-zatokowe,które nie uległo samoistnemu

zagojeniu w ciągu 14 dni nazywamy przetoką ustno-
zatokową(fistula antrooralis)



Brzegi otworu w jamie ustnej są bliznowate a w głąb

zatoki prowadzi różnej długości kanał
Objawy

©Fiscus [e-mail] C15 1/4

CHIRURGIA STOMATOLOGICZNA C15



Przy kontroli zębodołu po ekstrakcji łyżeczka zębodołowa

lub zgłebnik kulkowy drąży w głąb



Wyciek treści ropnej(ropne zapalenie zatoki,ropniak,torbiel

w zatoce)



Krwawienie z nosa



Przechodzenie powietrza i płynów z jamy ustnej do nosa



Zaburzenia mowy ,oddychania

Metody badania komunikacji
-płukanie zatoki przez przetokę roztworem nadmanganianu
potasu,płyn wypływajacy przez nos potwierdza rozpoznanie
-wydmuchiwanie powietrza przy zatkanych otworach
nosowych
-zgłębnikowanie łyżeczką zębodołową lub zgłebnikiem
kulkowym
-rtg ( PA zatok, pantomograficzne )

Leczenie natychmiastowe - wskazania



Przy dobrym stanie jamy ustnej i ogólnym



Czas od ekstrakcji krótszy niż 12 h



Zębodół długi i wąski



Rtg nie wykazuje zmian w otwartej zatoce

Leczenie natychmiastowe



Jest to metoda mało inwazyjna , która dąży do wytworzenia

w zębodole skrzepu i utrzymania się w nim,bez koniecznosci
dodatkowego wytwarzania płata z tkanek miękkich.



Postępowanie polega na założeniu szwów(materacowe lub

ósemkowe) zbliżających tkanki miękkie i opatrunku z gazy
na 1-2 h
Leczenie natychmiastowe



Pacjentowi poleca się zachowanie środków ostrożności

przez 10-14 dni:otwieranie ust przy
kichaniu,wyeliminowanie picia przez słomkę,niepalenie
papierosów,unikanie dmuchania przez nos etc.

Leczenie natychmiastowe



Pacjentowi przepisuje się antybiotyki(z grupy penicylin)



Obkurczające krople do nosa



Leki przeciwhistaminowe



leki przeciwobrzękowe



Środki przeciwbólowe



Kontrola co 2-3 dni

Leczenie operacyjne



W przypadku,gdy od powstania połączenia ustno-

zatokowego upłynęło ponad 12 godzin,otwór łączący jamę
ustną z zatoką szczękową jest duży lub gdy występuje płytki i

szeroki zębodół tym trudniej zachodzi proces gojenia z
powodu niekorzystnych warunków dla utrzymania się
skrzepu



W tych sytuacjach zalecana jest leczenie operacyjne

Metody leczenia operacyjnego



Zangego



Wassmunda-Borusiewicza



Płat przesunięty z policzka



Płat podniebienny



Płat mostkowy



Płat językowy



Ciało tłuszczowe Bichata



Dwuwarstwowe zamknięcie



Caldwella-Luca



Denkera

Metoda Zangego



Polega na pokryciu zatoki dwoma odwróconymi płatami

śluzówkowo-okostnowymi utworzonymi od strony
policzkowej i podniebiennej. Wadą tej metody jest to ,że
miejsce wszycia płatów znajduje się nad przetoką.



Zszycie płatów.

Metoda Wassmunda-Borusiewicza
Jest najczęściej stosowaną metodą operacyjną. Na wyrostku
zębodołowym od strony policzka na poziomie przetoki
wytwarza się trapezowaty płat śluzówkowo-okostnowy. Po
odwarstwieniu płata przecina się okostną na całej jego
długości przez co uzyskuje się jego wydłużenie.
Metoda Wassmunda-Borusiewicza
Po wyłyżeczkowaniu ścian przetoki i wyrównaniu brzegów
kostnych okrwiawia się brzeg dziąsła od strony
podniebiennej, skośnie ścinając nabłonek (poprawka
Borusiewicza). Wyrównuje się brzeg płata policzkowego i
pokrywa się nim zębodół oraz przetokę zsuwając go w dół.
Zszywa się go szwami węzełkowymi lub materacowymi z
błoną.



Wypreparowany trapezowaty płat śluzówkowo-okostnowy.



Przecięcie okostnej.



Zszycie płata.

©Fiscus [e-mail] C15 2/4

CHIRURGIA STOMATOLOGICZNA C15

Metoda płata przesuniętego z policzka



Przy wysoko umiejscowionej przetoce formuje się płat

śluzówkowy w sklepieniu przedsionka i na przednio-bocznej
ścianie zatoki. Jego wadą jest spłycenie przedsionka.



Połączenie ustno-zatokowe.



Wytworzony płat policzkowy.



Po przecięciu okostnej płat przesunięto w kierunku

wyrostka zębodołowego i przyszyto do błony śluzowej
podniebienia.

Płat podniebienny
Metoda ta polega na wycięciu tkanek miękkich
otaczających przetokę uwidaczniając kość zębodołu.
Wytwarza się płat śluzówkowo-okostnowy na podniebieniu o
szerokiej podstawie zawierający tętnicę podniebienną
przednią. Szerokość powinna być wystarczająca do pokrycia
całego ubytku, a długość umożliwiająca jego obrócenie i
umieszczenie nad ubytkiem bez nadmiernego napięcia
tkanek.



Rozległe połączenie ustno-zatokowe.



Wycięcie tkanek miękkich wokół przetoki. Zaznaczenie

płata podniebiennego.



Wypreparowanie płata podniebiennego i przemieszczenie

go nad ubytek kostny i przyszycie.

©Fiscus [e-mail] C15 3/4

CHIRURGIA STOMATOLOGICZNA C15



Prawidłowe zamknięcie połączenia ustno-zatokowego 4

tygodnie po zabiegu.
Płat mostkowy
Polega na utworzeniu płata w poprzek lub wzdłuż wyrostka
zębodołowego.
Ciało tłuszczowe Bichata



Metoda ta polega na wprowadzeniu poduszeczki

tłuszczowej z policzka z zachowaniem szypuły naczyniowej
do ubytku i pokrycie jej przeszczepem śluzówki lub skóry.
Dwuwarstwowe zamknięcie



W metodzie tej wytwarza się z tkanek miękkich z

sąsiedztwa przetoki lub też wprowadza się chrząstkę
homogenną,heterogenną czy liofilizowaną,płytkę metalową
lub siatkę teritalową co stnowi pierwszą warstwę głęboką.
Warstwę powierzchowną tworzy płat przedsionkowy,
policzkowy lub podniebienny.



Utworzenie płatów śluzówkowo-okostnowych od strony

przedsionka i podniebienia.



Dopasowanie do ubytku foli tytanowej,którą wprowadzono

pod płaty,które następnie zszyto.

Obturator



Zalecany jest u osób w podeszłym wieku, w ciężkim stanie

ogólnym,gdy niemożliwe jest przeprowadzenie zabiegu
operacyjnego
Metoda Calwella-Luca
Wykonywana przy konieczności usunięcia chorobowo
zmienionych tkanek. W znieczuleniu miejscowym lub
ogólnym nacina się błonę śluzową w przedsionku jamy
ustnej. Po odsłonięciu przedniej ściany zatoki wycina się na
wysokości dołu nadkłowego otwór umożliwiający swobodny
dostęp do zatoki.
Metoda Calwella-Luca



Kleszczykami i łyżeczką usuwa się zmienioną

patologicznie błonę śluzową. Następnie wykonuje się pod
małżowiną dolna połączenie między zatoką i przewodem
nosowym dolnym. Wykonuje się tamponadę zatoki i przednią
tamponadę nosa, które usuwa się po 2-3 dniach.
Metoda Rougle’a-Denkera



W przypadkach wymagających szerokiego wglądu do

zatoki, a także do jamy nosa(zmiany nowotworowe w zatoce
szczękowej-zabieg odbarczający przed radioterapia
nowotworów nie nadających się do leczenia chirurgicznego)
stosuje się dostęp przez ścianę przednią i przyśrodkową
zatoki. Etapy zabiegu są podobne jak przy operacji
Calwella-Lucka,przy czym usuwa się prawie całą ścianę
przednią i przyśrodkową wraz z obrzeżem kostnym otworu
gruszkowatego.
Postępowanie pozabiegowe



Leki przeciwobrzękowe w celu poprawienia

upowietrznienia i odpływu wydzieliny



Fenoksazolina(3 razy dziennie przez 3-5 dni,2-3 krople do

każdego otworu nosa) Snup w aerozolu 10mg/10ml,krople
0.1-0.5%



Nafazolina(dawkowanie j.w.)

Rhinasin w kroplach 0.1 % ,Privin roztwór 1mg/ml,spray
0.5mg/ml



Tetryzolina :(dawkowanie j.w.) Tyzine krople 1mg/ml



Ksylometazolina(dawkowanie j.w.) Xylogen,żel

0.1%,Otriven r-r 0.1%
Antybiotykoterapia
Amoksycylina+kw.klawunalowy( Augmentin tabletki
125,500mg 3 razy dziennie)
Klindamycyna(Sobelin in caps.75mg,150 mg , 3 razy 300mg
dziennie)
Tetracykina(Doxycyclin in caps. 100mg,200mg , 2 razy
100mg dziennie)



Solcoseryl miejscowo na ranę (przyspiesza gojenie)



Dieta pólpłynna przez 14 dni



Dolegliwości , które zgłaszają chorzy w okresie odległym

od leczenia operacyjnego to okresowy jednostronny wyciek z
nosa,katary,bóle głowy,parestezje w przebiegu nerwu
podoczodołowego,bóle miejscowe przy zmianie pogody.



Ważnym problemem w rehabilitacji pooperacyjnej po

plastyce połączenia zatokowego są uzupełnienia protetyczne
braków zębowych. Fakt, że po każdym zabiegu operacyjnym
w mniejszym lub większym stopniu następuje obniżenie i
ubytek wyrostka zębodołowego oraz spłycenie przedsionka
jamy ustnej w miejscu otworu ustno-zatokowego ma
niekorzystny wpływ na umocowanie ruchomego
uzupełnienia protetycznego.

©Fiscus [e-mail] C15 4/4