1

Potencjał innowacyjny MSP (Dr hab.

Zastempowski)

02.10.2012 r.

Dyżur: wtorek 14:30-15:30 36 A

22.010egzamin

[e-mail]

Podstawa:



M. Zastempowski- Uwarunkowania budowy potencjału innowacyjnego polskich małych i
średnich przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruo 2010

Główne zagadnienia:

1. Sektor MSP
2. Pojęcie innowacji
3. Typologia innowacji
4. Podstawowe źródła innowacji
5. Głównie teorie kreowania innowacji
6. Modele działalności innowacyjnej
7. Potencjał innowacyjny przedsiębiorstwa i uwarunkowania jego budowy
8. Aktywnośd innowacyjna MSP
9. Model budowy potencjału innowacyjnego małych i średnich przedsiębiorstw

Warunki egzaminu:



zaliczenie dwiczeo



test (jednokrotnego wyboru)



zakres zagadnieo

o literatura podstawowa
o problematyka wykładu

9.X- nie ma wykładu

2

Mała

firma

Pojęcie,
definica

Sektor

MSP

Specyfika

Rola,

Znaczenie

16.10.2012

Pojęcie małego i średniego przedsiębiorstwa

Kontrowersje wokół małej firmy:

• Rola, Znaczenie-99,86% wszystkim podmiotów w PL

94,96 firmy mikro- do 10 pracowników;
4,2% firmy małe do 50 pracowników;
średnie 0,8 % do 250 pracowników,
duże 0,14%

Wzrost zainteresowania problematyką- koniec lat 70 XX w.

Marginalizacja sektora MSP do kooca lat 70 XX w.

Sektor MSP-



ciągle wzrasta jego innowacyjnośd,



są to firmy niezwykle konkurencyjne,



duża fluktuacja (dużo powstaje i upada)- w PL tendencja równoważenia się tego

Krótka historia zainteresowanie problematyką MSP

1. Lata 70-te XX wieku pierwsze czasopisma.
2. 1971- Raport komisji J.E. Boltona, Wielka Brytania (MSP lepiej radzą sobie ze stagflacją-

stagnacja+inflacja- towarzyszy gospodarce która się rozwija)

3. 1973- E. Schumacher, Small is beautiful- bardzo negatywnie przyjęta przez środowisko
4. 1979- D. Birch- USA (MSP tworzą więcej nowych miejsc pracy niż DP)

3

Kryteria

ilościowe

nakłady

kapitał

zatrudnienie

aktywa

efekty

obrót

wartośd

dodana

udział w

rynku

jakościowe

niezależnośd

własnośd

orgaznizacja i

zarządzanie

inne

5. ekonomia podaży

Pojęcie i klasyfikacja MSP

1.1 Problemy definicji MSP

Trzy podstawowe problemy



problem doboru kryteriów- kryteria ilościowe, czy jakościowe; jakimi miernikami się
posługiwad; jakie sposoby ocen zastosowad; trzeba ustalid pewne progi, granice



kwestia mierników i sposobu ocen



określenie progów/ pułapów i granic

Najczęściej stosowane kryteria wyodrębnienia MSP

obrót-
wartośd dodana- bardzo rzadko stosowana
udział w rynku- mały udział w rynku- na tyle mały, że nie mogę wpływad na zachodzące na tym rynku
procesy

KRYTERIA JAKOŚCIOWE

niezależnośd-od innych podmiotów
własnośd- właściciel zarządza firmą; jednośd własności i zarządzania
organizacja i zarządzanie-

Najczęściej stosujemy definicje multikryteryjne- ilościowe (zatrudnienie, obrót), niezależnośd.

1.2. Próba standaryzacji definicji MSP

4



1996 r. – rekomendacja Komisji Europejskiej nr 96/280/EC- dotykała definicji prawnych, a nie
statystycznych (ujednolicenie po roku 2000); zalecała aby paostwa członkowskie, w swoich
wewnętrznych ustaleniach wprowadziły takie pojmowanie MSP; stała się podstawą dla
wszystkich innych aktów prawnych wydanych przez UE; wszystkie środki, które są
przeznaczane dla MSP, bazują na definicji z rekomendacji (ona została zmieniona); definicja
do 1 stycznia 2005 r.



1 stycznia 2005 r. weszła w życie nowa Rekomendacja Komisji Europejskiej regulująca
definicję małego i średniego przedsiębiorstwa, uchwalona 6 maja 2003 r. (EU.2003/31/EC)

o wielkośd obrotu i suma rocznego bilansu-kryteria alternatywne (tylko jedno musi byd

spełnione)



Artykuł 1 załącznika wprowadza definicję przedsiębiorstwa, które rozumiana jest jako:
jakakolwiek jednostka gospodarcza bez względu na formę organizacyjno- prawną.

Jak zdefiniowad MŚP?

liczba osób zatrudnionych

bilans

lub

roczny obrót

Nowa definicja małego i średniego przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej
Przedsiębiorstwo

MIKRO

MAŁE

ŚREDNIE

Zatrudnienie

<10

<50

<250

Przychody netto ze
sprzedaży

Do 2 mln euro

Do 10 mln euro

Do 50 mln euro

Suma aktywów z
bilansu

Do 2 mln euro

Do 10 mln euro

Do 43 mln euro

Powiązania



Przedsiębiorstwa autonomiczne



Przedsiębiorstwa partnerskie



Przedsiębiorstwa ściśle powiązane

PRZEDSIĘBIORSTWO NIEZALEŻNE- Nasze przedsiębiorstwo posiada mniej niż 25 % kapitału lub
głosów w innych przedsiębiorstwach, a/lub inne przedsiębiorstwa posiadają mniej niż 25 % kapitału
lub głosów w naszym przedsiębiorstwie

Odstępstwa od tej reguły:

I.

Przedsiębiorstwo może posiadad kilku inwestorów, z których każdy ma w nim poniżej 25
% kapitału lub głosów, i nadal pozostad przedsiębiorstwem niezależnym, pod warunkiem,
że inwestorzy ci nie są ze sobą związani („przedsiębiorstwo związana”).

Jeśli owi inwestorzy są ze sobą związani, przedsiębiorstwo zostanie uznane za partnerskie
lub związane, w zależności od indywidualnej sytuacji.

II.

Ustawodawca przewidział jednak odstępstwo:



za przedsiębiorstwo niezależne można uznad nawet takie, w którym prób 25 % jest
osiągnięty, lub nawet przekroczony przez grupę inwestorów, przy założeniu jednak
braku ścisłego powiązania.

5

Są to:



całkowita inwestycja w danym przedsiębiorstwie jest mniejsza niż 1, 25 mln euro
(25- 50 %)- spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka



ośrodki badawcze typu non profit (25- 50 %)- uniwersytety



w tym regionalne fundusze rozwoju (25- 50 %)- inwestorzy instytucjonalni



roczny budżet <10 mln euro, liczba mieszkaoców< 25 tys. (25- 50 %)- małe
samorządy lokalne

23.10.2012

Przedsiębiorstwa partnerskie

Nasze przedsiębiorstwo posiada co najmniej 25 %, lecz nie więcej niż 50 % kapitału lub głosów w
drugim przedsiębiorstwie, a/lub drugie przedsiębiorstwo posiada co najmniej 25 %, lecz nie więcej niż
50 % kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie.

Nasze przedsiębiorstwo A posiada 33 % udziałów w przedsiębiorstwie C i 49 % udziałów w
przedsiębiorstwie D, podczas gdy B posiada 25 % udziałów w naszym przedsiębiorstwie. Aby obliczyd
liczbę osób zatrudnionych i dane finansowe naszego przedsiębiorstwa, dodajemy odpowiednie
procenty danych dla B, C, D do naszych łącznych danych.

NASZE ŁĄCZNE DANE= 100 %A+25%B+33%C+49%D

Przedsiębiorstwo ściśle powiązane

Nasze przedsiębiorstwo posiada ponad 50 % głosów udziałowców lub wspólników w innym
przedsiębiorstwie, a/lub inne przedsiębiorstwo posiada ponad 50 % głosów w naszym
przedsiębiorstwie.

Nasze przedsiębiorstwo A posiada 51% udziałów w przedsiębiorstwie C i 100 % udziałów w
przedsiębiorstwie D, podczas gdy B posiada 60% udziałów w naszym przedsiębiorstwie. W związku z
tym, że w każdym przypadku udział wynosi powyżej 50 %, przy obliczaniu liczby zatrudnionych i
pułapów finansowych naszego przedsiębiorstwa należy wziąd 100 % danych każdego z czterech
przedsiębiorstw, o których mowa.

NASZE DANE ŁĄCZNE= 100 % A+100% B+100%C+100%D

Nasze przedsiębiorstwo A jest związane z przedsiębiorstwem B, w taki sposób, ze B posiada 60%
udziałów w naszym przedsiębiorstwie. Jednak B także ma dwóch partnerów-przedsiębiorstwo C i D,
które mają odpowiednio 32 % i 25 % udziałów w B.
Aby obliczyd nasze dane, musimy do danych naszych przedsiębiorstwa dodad 100 % danych B, 32 %
danych C i 25 % danych D. (sprawdzamy jeden poziom wyżej)

NASZE DANE ŁĄCZNE=100%A+100%B+ 32% C+ 25% D

6

Nasze przedsiębiorstwo A ma trzech inwestorów: B, C i D, przy czym każdy z nich posiada 20 %
naszych udziałów lub głosów. Inwestorzy ci są ze sobą związani, tworząd grupę przedsiębiorstw
związanych: B posiada 70 % udziałów w C, które ma 60 % udziałów w D.

Co należy zrobid, aby obliczyd nasze dane?

Na pierwszy rzut oka nasze przedsiębiorstwo A pozostanie niezależne, gdyż udział w nim każdego z
inwestorów jest mniejszy niż 25 %. Jednak ponieważ B,C i D są ze sobą związane, jako grupa posiadają
łącznie 60%% udziałów w naszym przedsiębiorstwie. Zatem musimy dodad 100% danych B,C i D do
danych naszego przedsiębiorstwa.

NASZE DANE ŁĄCZNE=100%A+100%B+100%C+100%D

1.3. Przykładowe definicje oparte o kryteria ilościowe

Dwa podstawowe kryteria ilościowe:



liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwie w jednostce czasu



wielkośd obrotu w jednostce czasu

Klasyfikacja przedsiębiorstw OECD

RODZAJ PRZEDSIĘBIORSTWA

WIELKOŚD ZATRUDNIENIA

Bardzo małe

Od 1 do 19

Małe

Od 20 do 99

Średnie

Od 100 do 499

Duże

Powyżej 500

MSP w Japonii

Sektor gospodarki

Zatrudnieni

Kapitał

Przemysł i górnictwo

>300

>100 mln jenów

Handel hurtowy

>100

>30 mln jenów

Handel detaliczny i usługi

>50

>10 mln jenów

Mikro przedsiębiorstwo w Japonii

Sektor gospodarki

Zatrudnienie

Przemysł

>20

Handel detaliczny i usługi

>5

MSP w Rosji

Sektor gospodarki

Zatrudnienie

Przemysł, budownictwo i transport

>100

Rolnictwo i sfera naukowo-techniczna

>60

7

Handel hurtowy

>50

Handel detaliczny i usługi

>30

MSP w USA

MSP z Stanach Zjednoczonych są definiowane jako podmioty zatrudniające mniej niż 500
pracowników.

W USA nie wyróżnia się firm średnich, a do całej grupy stosowany jest termin drobna
przedsiębiorczośd (small business).

1.4 Przykładowe definicje oparte o kryteria jakościowe

Wśród innych kryteriów jakościowych obok niezależności wymienia się również:



jednośd zasad własności i kierowania.

W Wielkiej Brytanii Raport Boltona z 1971 proponuje używanie oprócz cech ilościowych, także cech
jakościowych. Wymienia się tam trzy podstawowe cechy:



względnie mały udział w rynku



niezależnośd przedsiębiorstwa



bezpośrednie zarządzanie przedsiębiorstwem przez właściciela lub ich grupę.

Klasyfikacja przedsiębiorstw wg struktury organizacyjnej P.F. DRUCKEA



biznes jednoosobowy- właściciel sam zajmuje się zarządzaniem zarówno strategicznym, jak i
operacyjnym,



mały biznes- w strukturze organizacyjnej pojawia się szczebel pośredni między właścicielem,
a pracownikami produkcyjnymi- co najmniej jeden dział firmy posiada swojego kierownika



biznes średniej wielkości- zarządzanie strategiczne nie może już byd prowadzone przez jedną
osobę, ale wymaga pracy zespołu, zarządzanie operacyjne jest już działaniem na etat.



biznes duży- działania strategiczne, jak i operacyjne są realizowane przez kilka osób



biznes bardzo duży- zarówno działania operacyjne jak i strategiczne powinny byd
koordynowane przez zespół, a każe stanowisko wymaga usług ze strony kilku osób na
pełnych etatach

10 najważniejszych cech małego przedsiębiorstwa:

1. dominująca osobowośd przedsiębiorcy
2. sied osobistych kontaktów z klientami
3. produkty na indywidualne zamówienia
4. niesformalizowana struktura organizacyjna
5. ścisłe i niesformalizowane kontakty kierownictwa z współpracownikami
6. szybka reakcja na zmiany w otoczeniu
7. odrębny typ gospodarki finansowej

8

8. mały dział w rynku
9. samodzielnośd ekonomiczna i prawna
10. działalnośd oparta o jeden produkt- mała dywersyfikacja

30.10.2012

Różnice między MSP a dużym przedsiębiorstwem

Sfera zarządzania

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Funkcje kierownicze pełni

Właściciel- przedsiębiorca

Manager

Władza z zakresu kierowania

Niejednokrotnie
niewystarczająca

Solidna

System informacyjny

Niewystarczająco rozbudowany Sformalizowany, dobrze

rozbudowany

System zarządzania oparty na
zasadach

Niejednokrotnie
patriarchalnych

Managementu

Rola planowana

Prawie żadna

Decydujące znaczenie

Znaczenie intuicji

Duże

Znikome

Podejmowanie decyzji
grupowych

Bardzo rzadko

Częto

Sfera organizacji

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Rodzaj struktury
organizacyjnej

Najczęściej funkcjonalna

Zróżnicowana

Droga przekazywania
informacji

Krótka, bezpośredni

Sfromalizowana, długa

Przekazywanie wskazówek i
kontrola poleceo

Poprzez bezpośredni kontakt

System sformalizowany

Przekazywanie uprawnieo
kierowniczych

W ograniczonym stopniu

W szerokim zakresie

Stopieo formalizacji zadao

Niski

Wysoki

Elastycznośd struktury
organizacyjnej

Wysoka

Niska

Sfera badawczo-rozwojowa

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Wyodrębnione działy
badawczo-rozwojowe

Brak stałych wyodrębnionych
działów

Stałe działy

Prowadzenie badao
naukowych

Krótkoterminowe, oparte na
intuicji

Długoterminowe, oparte na
ściśle określonej strategii

Rozwój nowych produktów i
technologii

Zorientowany na prawie
wyłącznie potrzeby klientów

W ścisłym związku z badaniami
podstawowymi

9

10

Sfera zbytu

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Rynek zbytu

Nastawiony na indywidualne
potrzeby

Nastawiony na masowe
potrzeby

Pozycja na rynku

Niejednolita

Dobra

Sfera finansów

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Własnośd kapitału

W posiadaniu rodziny lub
wąskiego grona osób

Przy współudziale rynku
kapitałowego

Dostęp do rynku kapitałowego Żaden, przez to ograniczone

możliwości finansowe

Swobodny, przez to
wielostronne możliwości
finansowe

Wspieranie paostwa w
sytuacjach kryzysowych

Prawie żadna

Prawdopodobne

Sfera zaopatrzenia i gospodarki materiałowej

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Pozycja na rynku zaopatrzenia

Słaba

Mocna

System zaopatrzenia
materiałowego

Oparty na zamówieniach, z
wyjątkiem sfery handlu

Oparty na długoterminowych
umowach z dostawcami

Sfera zatrudnienia

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Liczba zatrudnionych

Niewielka

Wysoka

Zatrudnienie absolwentów
szkół wyższych

Nieznaczne

Wysokie

Kontakty międzyludzkie

Wyraźne między wszystkimi
pracownikami

w szerokim zakresie tylko w
zespołach roboczych

Sfera produkcji

Cechy charakterystyczne

MSP

Duże przedsiębiorstwo

Rodzaj produkcji

Pracochłonny

Kapitałochłonny

Podział pracy

Niski

Wysoki

Rodzaj stosowanych maszyn i
urządzeo

Uniwersalne

Specjalistyczne

Możliwośd obniżki kosztów
wraz ze wzrostem ilości
produkcji

Niewielka

Wysoka

Wprowadzane innowacje

Produktowe

procesowe

11

1.5 Definicja małego i średniego przedsiębiorstwa w Polsce

Lata 90-te przyniosły Polsce próby jednoznacznego zdefiniowania i sklasyfikowania sektora małych i
średnich przedsiębiorstw.

Powstało szereg różnorodnych wersji definicji, które na przestrzeni ostatnich lat uległy kolejnym
modyfikacjom, Poniżej zaprezentowane zostaną te najczęściej przytaczane. (nie przepisywad )

Nowa definicja małego i średniego przedsiębiorstwa w Polsce wg Ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej ( z dnia 2 lipca 20004-rozdział 7)
Przedsiębiorstwo

MIKRO

MAŁE

ŚREDNIE

Zatrudnienie

<10

<50

<250

Przychody netto ze
sprzedaży (rocznie)
lub

Do 2 mln euro

Do 10 mln euro

Do 50 mln euro

Suma aktywów z
bilansu (rocznie)

Do 2 mln euro

Do 10 mln euro

Do 43 mln euro

1.6. Inne klasyfikacje MSP

W praktyce spotkad można wiele różnych intersujących klasyfikacji przedsiębiorstw dokonywanych z
punktu widzenia różnych kryteriów.

Są nimi np.:



forma i charakter własności,



położenie geograficzne i obszar prowadzonej działalności,



forma organizacyjno-prawna.

Możliwe są również inne podziały MSP, np.:



wg D. Birch’a (USA) na dwa rodzaje:

 przedsiębiorstwa substytucji dochodów,

o około 80-90% małych przedsiębiorstw,
o właściciel nie pracuje dla firmy, lecz dla siebie,
o główny cel: stabilne dochody dla siebie i rodziny.

 Przedsiębiorstwa przedsiębiorcze

o około 12-14 % małych przedsiębiorstw,
o główny cel: rozwój i ekspansja; w perspektywie duża korporacja.



wg P. Davidssona (USA) na trzy rodzaje:

 przedsiębiorstwa rzemieślnicze



główny cel: przetrwanie przedsiębiorstwa, nie jego rozwój



stabilne przychody



koncentracja na sferze produkcji, nie na organizacji i zarządzaniu.

12

 przedsiębiorstwo „ożywcze”



właściciel to przedsiębiorca,



cele: rozwój, maksymalizacja zysków,



elastycznośd działania.

 przedsiębiorstwa administracyjne.



rola właściciela nie mało wyraźna,



ważna struktura organizacyjna,



trwałe korzyści w długim horyzoncie czasu

 wg J. Argenti na dwa rodzaje

 przedsiębiorstwa rosnące,



wymagający, ulegający ciągłemu rozwojowi rynek,



rozwój jedyną szansą przetrwania.

 przedsiębiorstwa stabilne,



ustabilizowany rynek; spokojna nisza rynkowa,



korzyści skali nie są istotne



brak możliwości rozwoju przez zwiększanie sprzedaży.

 w tym dwa skrajne przypadki

 przedsiębiorstwa „martwo urodzone”,

o nie osiągają dla swoich produktów fazy dojrzałości,
o właściciel to specjalista w swojej dziedzinie; brak wiedzy z zarządzania

 przedsiębiorstwa „meteory”

o podstawą firmy są innowacyjne produkty,
o rosną szybko bez wykształconych struktur organizacyjnych.

06.11.2012

UZUPEŁNIĆ

ZNACZENIE SEKTORA MSP W GOSPODARCE

13.11.2012



Rola MSP w dziedzinie produkcji nie tylko maleje, ale może wzrastad w miarę wzrostu
poziomu życia i indywidualizacji popytu.



Uważa się, że po etapie masowego popytu na określone dobra (zaspokajanego przez
produkcję wielkoseryjną) nadchodzi etap zindywidualizowanych potrzeb, zaspokajanych
przez zindywidualizowaną podaż (co jest domeną MSP)

13

2.5. Efekt stabilizacyjny



Powszechne przekonanie o skutecznym radzeniu sobie przez MSM z recesja, kryzysem
gospodarczym, załamaniem koniunktury potwierdza się w wielu dziedzinach gospodarki.



MSP reagują na zakłócenia (kryzys) stosowaniem metod z reguły bardziej akceptowalnych
społecznie, tj.: wykorzystanie własnych rezerw, w tym środków prywatnych,
przeprowadzenie szybkiej kuracji odchudzającej, szybkie angażowanie się w nowe obszary
działania i szybkie przestawienie się nową produkcją, gdy kryzys mija.



Duże przedsiębiorstwa przyjmują zaś zasadę przenoszenia zasobów w obszary zapewniające
wyższą efektywnośd zaangażowanego kapitału (specjalne strefy, kraje o preferencjach
podatkowych)



Nierzadko też duże przedsiębiorstwa sięgają po paostwowe subwencje i dotacje, które mają
ratowad miejsca pracy.



MSP stanowią rodzaj bufora (amortyzatora) kryzysów dla każdej gospodarki.

2.6 Efekt regionalnej decentralizacji



MSP, głównie te tradycyjne, dla swojego powstawania i funkcjonowanie nie wymagają
szczególnych uwarunkowad infrastrukturalnych.



Ich lokalizacja jest możliwa właściwie wszędzie, a więc również tam gdzie dużym
przedsiębiorcom się to nie opłaca.



Ta funkcja MSP nie tylko sprawia, że tworzy się zdecentralizowana sied handlowa, usługowa,
transportowa itp., lecz również ogranicza tendencje monopolistyczne w gospodarce.

2.7 Efekt mobilizacji kapitałów



MSP prowadzą specyficzną politykę finansową, podlegającą na korzystaniu z określonych
źródeł finansowania powstania i rozwoju przedsiębiorstwa.



Źródłami tymi są najczęściej finansowe zasoby właściciela, jego rodziny; niekiedy przybierają
też postad pożyczek od znajomych, a rzadziej obejmują obce źródła finansowania.



Tego typu zachowania przynoszą zasadniczą korzyśd, polegającą na angażowaniu zasobów
(takich jak: nieruchomości, złoto, gotówka, dobra konsumpcyjne trwałego użytku), które
byłyby przeznaczone na konsumpcje, odłożone na „czarną godzinę”, w najlepszym zaś
wypadku złożone w banku

2.8 Efekt transformacyjny



Niektóre z wymienionych cech MSP ujawniają bardzo korzystny ich wpływ na gospodarkę w
okresie transformacji.



Ich znaczenie polega wtedy zarówno na neutralizowaniu negatywnych skutków reform, jak i
wspieraniu nowych wartości i nowej strategii zachowao rynkowych.

1. Poprzez pozytywne efekty swojej działalności (nowa inwestycja, nowa produkcja)

przyczyniają się do tworzenia pozytywnego obrazu przedsiębiorcy, postaw przedsiębiorczych
i wzrostu odpowiedzialności za swój własny los.

14

Innowacja

Wszechobecna

EKonomia/Nauki

ścisłe

Pojęcie pojemne:
sfera techniczn,a,

organizacyjna,

finansowo-

eknomiczna

2. Przyczyniają się do zmniejszania bezrobocia zwłaszcza przez tworzenie nowych miejsc pracy

w obszarach trudnych do zagospodarowania.

3. Tworzą infrastrukturę usługową i kooperacyjną dla napływających kapitałów zagranicznych,

przynosząc na grunt polskiej gospodarki nowe produkty, nowe rozwiązania techniczne,
technologiczne i metody działania.

4. Przyspieszają proces dochodzenia do gospodarki rynkowej zarówno poprzez zmiany struktury

własnościowej, jak i rynkowe zachowania (konkurencyjnośd, efektywnośd).

5. „Wymuszają” prawno- organizacyjne zmiany dostosowujące przepisy i instytucje do potrzeb

zmieniającej się gospodarki.

Reasumując można stwierdzid, iż sektor MSP:



symuluje rozwój gospodarek poszczególnych paostw,



wpływa pozytywnie na rozwój regionów



jest fundamentem stabilnego rozwoju współczesnych gospodarek.

Istota, typologia i źródła innowacji

KONTROWERSJE



Przedsiębiorstwo- skuteczne funkcjonowanie-katalizator-innowacje



Innowacje różne formy: od nowych produktów i usług do systemów wspomagających
procesy zarządzania

15

Innowacja

Paradygmat

Produkt

Pozycja

Proces



Innowacje to wiodący czynnik rozwoju przedsiębiorstwa



Brak innowacji- wypchnięcie poza główny nurt współczesnej gospodarki.



„Bak wprowadzania innowacji oznacza upadek dla przedsiębiorstwa w dłuższym okresie”- Ch.
Freeman

20.11.2012 UZUPEŁNIĆ

27.11.2012

Typologia innowacji

„Cztery P innowacji” J. Tidda, J. Bassanta i K. Pavita



produkt



proces



pozycja



paradygmat

METODOLOGIA OSLO:



produktu: wprowadzenie dobra lub usługi, które jest nowe lub znacząco udoskonalone pod
względem jego charakterystyk lub planowanego zastosowania,



procesu: wprowadzenie nowej lub znacząco udoskonalonej metody produkcji lub dostaw



rynkowa: wprowadzenie nowej metody rynkowej (nowego rozwiązania marketingowego)
dotyczącej znaczących zmian w wyglądzie lub opakowaniu produktu, jego pozycjonowaniu,
promocji lub wyceny,



organizacyjna: wprowadzenie nowej metody organizacyjnej w praktyce zarządzania
przedsiębiorstwem, organizacji miejsca pracy lub zewnętrznych relacji.

16

ŹRÓDŁA INNOWACJI

Wszystkie innowacje, z którymi spotykamy się, na co dzieo, nie powstały znikąd, lecz posiadają swoje
źródła.

Innymi słowy są to pewne miejsca, w których narodził się pomysł lub idea lub też pewne zjawiska, z
których zaistnienie przyczyniło się do powstania innowacji.

„Źródłem innowacji jest wszystko, co inspiruje człowieka do procesu zmian” Andrzej Pomykalski

Podział źródeł innowacji:

1. wewnętrzne- związane z zasobami przedsiębiorstwa:

a. własne zaplecze B+R (komórki, działy B+R, laboratoria, działy konstrukcyjno-

technologiczne),

b. poziom kadr zatrudnionych w B+R oraz kadry zarządzającej,
c. projekty wynalazcze, racjonalizatorskie, usprawniające organizacyjne

2. zewnętrzne:

a. krajowe

i. szkoły wyższe

ii. placówki naukowe PAN

iii. jednostki resortowe i branżowe, czyli tzw. JBR-y
iv. jednostki rozwojowe

b. zagraniczne

i. transfer wiedzy

ii. zakup licencji i know-how

iii. import maszyn i urządzeo
iv. wspólne przedsięwzięcia naukowe

v. wymiana pracowników

Współczesne źródła innowacji Davida Smitha:

1. indywidualni wynalazcy
2. przedsięwzięcie korporacyjne (własne działy i laboratoria b+r)
3. użytkownicy produktów i usług
4. osoby postronne
5. wyniki inwestycji innych przedsiębiorstwa i działalnośd B+R
6. potrzeby wynikające w własnych procesów technologicznych

Współczesne źródła innowacji wg P.F. Druckera (kolejnośd za znaczenie):

1. nieoczekiwane powodzenie lub niepowodzenie oraz nieoczekiwane zdarzenia zewnętrzne
2. niezgodnośd między rzeczywistośd a wyobrażeniem o niej
3. potrzeby procesu
4. zmiany w strukturze przemysłu lub strukturze rybku
5. demografia

17

6. zmiany w postrzeganiu, nastrojach, wartościach
7. nowa wiedza zarówno w dziedzinie nauk ścisłych, jak i innych

TEORIE I MODELE DZIAŁALNOSCI INNOWACYJNEJ

Główne teorie innowacji wg D. Smitha:

1. S-kształtna krzywa techniki (Technology S-curve)
2. przerwana równowaga (Punctuated equlibrium)
3. dominujący projekt (dominant design)
4. zdolnośd absorpcyjna (Absorptive capacity)

S- kształtna krzywa techniki

Jedną z głównych myśli leżących u podstaw teorii krzywej S-techniki jest pojęcie cyklu życia techniki.

Teoria ta dowodzi, iż wraz z upływem czasu zdolnośd techniki do dostarczania udoskonalonych
osiągnięd będzie się zmieniała.

Chcąc wprowadzid innowację, bez względu na to czy ma byd to innowacja o charakterze radykalnym
czy przyrostowym, napotkamy w koocu na pewne praktyczne ograniczenia, które w sposób
zdecydowany uniemożliwią dalszy rozwój lub postęp, bądź też powodują, iż staje się on z byt
kosztowny.

S-kształtna krzywa techniki w ujęciu nie opisowym a predyktywnym.

Oznacza to zdolnośd S-kształtnej krzywej techniki do przewidywania kierunku badao i rozwoju
innowacji.

Siła przewidywania tej krzywej polega na tym, iż punkt jej przegięcia oznacza równocześnie punkt, w
którym obecna technika osiągnęła fazę dojrzałości i zamierza w kierunku relatywnego spadku.

Technika ta może byd wciąż wydajna, lecz osiągnięty został już punkt, w którym można spodziewad
się, iż zostanie wynaleziona technika będąca wkrótce jej następczynią.

4.12.2012- uzupełnić

11.12.2012- nie było

18.12.2012

Modele działalności innowacyjnej:

I.

D. Smith’a model ogólny (szeroki)

18

Intuicja i badania

Początek to zaistnienie:



olśnienia czy też intuicji



nowe odkrycie

Efekt



wielkich nakładów na B+R,



indywidualnej pomysłowości

Rozwój

Próba zamienienia pomysłów i technologii w produkt:



niegotowy do wprowadzenia na rynek



posiadający sporo charakterystyk produktu finalnego

Główne czynności:



testowanie



modyfikowanie



poprawianie

Etap długotrwały i zazwyczaj laboratoryjny

Projekt

Projekty wyroby związane z jego komercyjnym wykorzystaniem.

Nadanie produktowi atrybutów i cech i pożądanych przez klienta:

Intuicja,
badania

Rozwój

Projekt

Inżynieria

produkcji

Testowanie

pilotażowe

na rynku

Produkcja

na pełną

skalę

Wejście na

rynek

Badania+ Rozwój
B+R

B

Komercjalizacja

Innowacja

19



precyzyjny kształt



możliwośd odchyleo i tolerancji w procesie produkcyjnym



materiały wykorzystywane w procesie produkcyjnym



technologia, w której produkt będzie wytwarzany

Inżyniera produkcji

Uwaga skupiona na sposobach wytwarzania produktu.

Próba odpowiedzi na pytania:



kto jest w stanie podjąd się produkcji danego wyrobu?



czy będzie możliwa jego produkcja w oparciu o własne umiejętności i park maszynowy, czy
należy na drodze outsourcingu poszukad kooperanta

Pilotażowe testowanie na rynku

Celem jest uzyskanie pewności, ze produkt został wytworzony tak by:



podobał się klientom



generował środki finansowe dla przedsiębiorstwa

Testowanie dotyczy kwestii bezpieczeostwa użytkowania przez potencjalnego klienta- wymagana
interakcja z klientem.

Produkcja na pełną skalę

Przed jego rozpoczęciem należy dokonad zamówienia i zgromadzenia niezbędnego d procesu
produkcyjnego wyposażenia.

Etap ten jest zaprojektowany po to, aby uzyskad pewnośd, iż



wszystkie elementy wyposażenia systemu produkcyjnego funkcjonują bez zakłóceo,



oraz wszystkie efektywnie i planowo z sobą współpracują

Wejście na rynek

Wymaga koordynacji różnych zadao



zapewnienie, aby punkty sprzedaży detalicznej posiadły odpowiednie zapasy



zarezerwowanie przestrzeni reklamowej



zaprojektowanie i wykonanie reklam



zarezerwowanie przestrzeni wystawienniczej



przygotowanie instrukcji użytkowania produktów



poinformowanie massmediów

II.

5 generacji modeli R. Rothwell’a
a. model innowacji pchanej przez naukę

20

b. model innowacji ciągnionej przez rynek
c. model interakcyjny (sprzężeniowy)
d. model zintegrowany
e. model symultaniczny (sieciowy)

Generacja modelu

Okres

model innowacji pchanej przez naukę

Do połowy lat 60-tych

model innowacji ciągnionej przez rynek

Od wczesnych lat 70-tych

model interakcyjny (sprzężeniowy)

Do wczesnych lat 90-tych

model zintegrowany

DO późnych lat 90-tych

model symultaniczny (sieciowy)

Od lat 90-tych do chwili obecnej

MODEL INNOWACJI PCHANEJ PRZEZ NAUKĘ

Cechy:



popularny do połowy lat 60-tych XX w. (rynek bardzo chłonny)



charakter liniowy



zbliżony do ogólnego modelu D. Smith’a



bazuje na koncepcji J.A. Szumpetera: podaż innowacji wynika ze stanu wiedzy i skłonności
niezależnych naukowców i wynalazców do poszukiwania nowych rozwiązao



nacisk na czynniki podażowe, pomijanie popytowych (rynku)- pasywna rola odbiorcy



występuje w przemyśle farmaceutycznym

MODEL INNOWACJI CIĄGNIONEJ PRZEZ RYNEK

Cechy:



popularny w latach 70-tych XX w.



nasycenie rynku dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych



charakter liniowy (wielofazowy)



bazuje na koncepcji dominującego wpływu na rynku (główne źródło pomysłów)



sukces firmy zależy od umiejętności przewidywania krótkotrwałych zmian i potrzeb na
rynku,

Badania

podstawowe

Badania

stosowane i

prace

rozwojowe

Wdrożenie

(produkcja)

Marketing

Sprzedaż

21



bierna rola użytkownika innowacji (jedynie śledzenie jego potrzeb przez działy B+R)

MODEL INTERAKCYJNY (SPRZĘŻENIOWY)

Cechy:



popularny w latach 80-tych XX w.



charakter nieliniowy (zdecydowanie bardziej złożony, sprzężone i współzależne fazy)



jednoczesne powiązanie we wzajemnych interakcjach czynników podażowych i popytowych,
tak by uzyskany efekt synergiczny przyniósł potencjalnym klientom najwięcej korzyści,



nowy pomysł: to efekt nowej potrzeby lub nowej technologii

Potrzeby

rynkowe

Prace

rozwojowe

Wdrożenie

(produkcja)

Sprzedaż