Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

Transakcje zamienne ( switch)

Sprzedaż części lub całości należności clearingowej za waluty wymienialne, przy udziale podmiotu,
który nie jest związany warunkami umowy rozrachunkowej. Należności clearingowe – ( clearing
forma dokonywania rozliczeo ( dwu lub wielo stronny) na podstawie dokonywanej umowy
dokonywana jest wymiana dóbr i towarów i następuje rozliczanie wartości. Frank szwajcarski,
dawniej w PL był rubel transferowy i SDR- służyły do wymiany handlowej.

Transakcja zamienna:

+jednostka rozrachunkowa/wolne dewizy

Umowa rozrachunkowa

A

B

dostawa towaru

Zapłata należności w dewizach

C

Zastosowanie waluty rozrachunkowej wykorzystywana jest tylko wśród stron umowy, natomiast
waluta wolna wykorzystywana jest wszędzie.

Dissagio – wymiana walutowa nie proporcjonalna.

Kraj A pozbywa się waluty rozrachunkowej

Wnioski:



Poza prostymi transakcjami handlowymi obroty międzynarodowe mogą byd realizowane w
formie transakcji wiązanych.

Zwyczaje handlowe: ( szczególne znaczenie)

Znajomośd formuł handlowych;

Kluczowe pojęcia



Pojęcie zwyczaju handlowego



Zwyczaj a uzans handlowy



Znaczenie zwyczajów w praktyce kontaktów rynkowych



Rodzaje zwyczajów handlowych



Przykłady zwyczajów handlowych

Zwyczaj handlowy polega na stosowanie wykładni przez międzynarodową izbę handlową

Pojęcie zwyczaju:

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

Przykłady zwyczajowych zachowao.

Zwyczaj jest to: przyjęty sposób zachowania,

Zwyczaj handlowy jest to przyjęty, powszechnie stosowany, akceptowany, sposób postępowania przy
zawieraniu i wykonywaniu transakcji handlowych, jednolity sposób interpretacji terminów
handlowych.

Zwyczaj musi spełniad pewne warunki:



Nie jest normą prawną



Nie może byd sprzeczny z normami prawa bezwzględnie obowiązującego,



Powstaje w sposób samoistny, w dłuższym okresie.

Zwyczaj a uzans handlowy:



Uzans jest pojęciem węższym, uzans jest to taki zwyczaj, który został stwierdzony przez
miarodajną instytucję, powstał dokument i jest zalecany przez tę instytucję do stosowania.

Znaczenie zwyczajów handlowych w praktyce:



Ułatwiają zawieranie i wykonywanie transakcji handlowch,



Upraszczają procedury transakcyjne,



Przyspieszają zawarcie i wykonanie transakcji



Zmniejszają ryzyko transakcyjne.

Rodzaje zwyczajów:



O zasięgu lokalnym; zwyczaje portowe;



Międzynarodowe



Odnoszące się do różnych faz cyklu transakcyjnego; przewoźnik, spedytor, bank itd.

Zwyczajowe rozwiązania:

INCOTERMS – importer z eksporterem, zawierają umowę handlową zwaną kontraktem.

COMBITERMS – zbiór foruł handlowch stosowanych do dostaw towarów w kontenerach w
transporcie kombinowanym;

Zawiera 23 formuły wraz z wykłądnia określającą podział obowiązków sprzedającego i kupującego

Stanowią uzupełnienie w stosunku do INCOTERMS

REGUŁY WARSZAWSKO OKSFORDZKIE ( 1928 – 1932)



Opracowane przez stowarzyszenie prawa międzynarodowego ILA



Odnoszą się do umoo sprzedaży towaróo



Zawierają wykładnię handlową cif



Mają charakter fakultatywny



W praktyce nie są szerzej stosowane

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

RAFTD ( 1919 -1941) revised american foreign trade defininitions



Wykłądnia formuł handlowych używanach w amerykaoskim handle zagracznym



Pomimo zbliżonych do INCOTERMS nazw niektórych formuł, ich interpretacja różni się :



Zawiera wykładnię formuł: 1/ex…. 2/fob (a-f)

REGUŁY HASKIE



Opracowane z inicjatywy ILA



Są to zasady regulujące odpowiedzialnośd stron z tytułu konosamentu



Rugują obowiązki i odpowiedzialnośd przewoźnika z tytlu umowy o przewóz



Stały się podstawą do przyjęcia konwencji brukselskiej ( odpowiedzialnośd przewoźnika, akt
prawny)

REGUŁY YORKU ANTWERPII (1864 – 2004)



Regulują zasady stwierdzania i rozliczania awarii wspólnej



Nie są konwencją międzynarodową



Stały się źródłem dla ustanowienia norm w systemach prawnych niektórych krajów.



Awaria wspólna – jest to relacja , stosunki społeczne pomiędzy podmiotami w wyprawie
handlowej, właściciele statku i statek, dawniej instytucja ta zastępowała ubezpieczenia.

KLAUZULE INSTYTUTOWE 1982



Opracowane pod egidą instytutu londyoskich ubezpieczycieli



Określają zasady zawierania i wykonywania umów ubezpieczenia na rynku
międzynarodowym



Są stosowane przy ubezpieczeniach ładunków w handlu morskim

ADS 1919 -1973



Ogólne niemieckie warunki ubezpieczenia morskiego opracowan z inicjatywy izby handlowej
w hamburgu i

Zwyczaje odnoszące się do rozliczeo międzynarodowych opracowane prze ICC



Uniform customs and practice ofr documentary credit – UCP 600



Uniform rules for demand guarantees



Uniform rules for collections

INCOTERMS



Geneza



Zakres zastosowania



Struktura formuł hadnlowcyh



Wykładnia formuł handlowych

Początek sięga okresu 1936 roku

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

1923,1928,1953 TRADE TERMS

1936 wykądnia 11 formuł

1953 wykładnia 9 formuł

1967 wykłądnia delivered at frontier, delivered duty paid

1976 wykładnia FOB Airport

1980wykłądnia 14 formuł

90 wykładnia 13 formuł

Zakres stosowania INCOTERMS



Regulują stosunki między sprzedającym I kupującym



Nie są prawem bezwzględnie obowiązującym



Mają charakter względnie obowiązujący



Nie odnoszą się do wszystkich zagadnieo istotnych dla przebiegu transakcji.

Inco nie regulują obowiązku przewoźnika, tylko sprzedającego. Nie ma obowiązku stosowania tej że
wykładni. Interpretacja jest szeroko powszechnie stosowana. W momencie podpisania ta wykładani
staje się wiążąca.

Nie są uregulowane zagadnienia: kwestia prawa własności do towaru, forma rozliczeo nie jest
przesądzona w INCOTERMS.

Struktura formuł handlowych



13 formuł handlowych



4 grupy E,F,C,D



Formułują drogę którą musi przebyd towar od sprzedającego do kupującego.

INCOTERMS 2000



Group E: departure( sprzedający stawia towar do dyspozycji kupuajądego w miejscu
wydania), formuła LOCO



Group F: main carriage unpaid ( sprzedający nie opłaca zasadniczych kosztów przewozu)
FRANCO



Group C: main carriage paid ( sprzedaący zawiera umowę przewozu i ponosi zasadnicze
koszty przewozu , ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru ponosi kupujący) FRANCO, formuły
dwupunktowe, sprzedający wcześniej przkazuje ryzyko , a później koszty



Group D: arrival ( sprzedający dostarcza towar do określonego miejsca port/ portu
przeznaczenia) FRANCO

EXW Ex Works ( named place) sprzedający wystawia towar kupującemu z miejsca wytworzenia
towaru. Przed hale

Grupa F:

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny



FCA FREE CARRIER ( NAMED PLACE) SPRZEDAJĄCY JEST WOLNY OD KOSZTÓW PO
DOSTARCZENIU DO PIERWSZEGO PRZEWOŹNIKA



FAS FREE ALONGSIDE SHIP (NAMED PORT OF SHIPMENT) KOSZT ZAŁADUNKU PONOSI
KUPUJĄCY, SPRZEDAJĄCY MUSI DOSTARCZYD TOWAR DO PORTU, WZDŁUŻ BURTY STATKU



FOB FREE ON BOARD (NAMED PORT OF SHIPMENT) , W FIZYCZNYM SENSIE RÓŻNICA 3,4
METRÓW, JEDNAK KOSZTY RYZYKA I ZAŁADUNKU KOSZTY bierze na siebie sprzedający.
RYZYKO PRZECHODZI W PROCESIE ZAŁADUNKU, W MOMENCIE PRZEKROCZENIA LINII BURTY
STATKU.

GROUP C OBOWIĄZKI SIĘGAJĄ DO MIEJSCA DOSTAWY TOWARU



CFR COST AND FREIGHT ( NAMED PORT OF DESTINATION) RYZYKO PRZECHODZI NA
KUPUJĄCEGO W MOMENCIE PRZEKRACZANIA LINII BURTY STATKU



CIF COST, INSURANCE AND FREIGHT ( NAMED PORT OF DESTINATIONA) IDENTYCZNIE
PODZIELONY KOSZTY DOSTAWY I ROZŁADUNKU ,ALE RÓŻNICA W RYZYKU , RYZYKO
PRZECHODZI NA KUPUJĄCEGO PÓŹNIEJ.



CPT CARRAIGE PAID TO ( NAMED PLACE OF DESTITATION)



CIP CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO ( NAMED PLACE OF DESTINATION), KOSZTY I RYZYKA
SĄ IDENTYCZNIE DZIELONE, DO INNEGO TRANSPORTU A NIE MORSKIEGO, SPRZEDAJĄCY MA
OBOWIĄZEK ZAWARCIA UMOWY UBEZPIECZENIA, ALE BENEFICJENTEM JEST KUPUJĄCYM.
MAMY 6 FORMUŁ MORSKI

Grupa D DOSTAWA DO KUPUJĄCEGO



DAF DELIVERD AT FRONTIER NAME PLACE



DES DELIVERD EX SHIP ( NAMED POFT OF DESTINATION) KOSZTY I RYZYKO KUPUJĄCAY



DEQ DELIVERED EX QUAY ( NAMED PORT OF DESTINATION)



DDU DELIVERED DUTY UNPAID ( NAMED PLACE OF DESTINATION



DDP DELIVERED DUTY PAID ( NAMED PLACE OF DESTINATION)

BAZĄ KONTRAKTU BĘDZIE FORMUŁA KTÓRĄ ZASTOSTUJMY. Cena tutaj będzie maksymalna

WARUNKI ANGIELSKIE PODSTAWY INSTYTUTOWE UŻYWANE SĄ W INCOTERMS.

Wykładnia jest rozpisana następującego

A1 dostawa towaru zgodnie z umową

B1 Płatnośd

A2 licencja , upowzannienie i formoalności
pomoc przy uzyskaniu

B2 licnenje upowaożineia i formalności kupujący

A3 umowa przewozu i ubezpieczenia

B3 contract of carriage and insurance, no
obligation In carriage and no obligation
insurance formuła LOCO

A4 dostawa

B4taking delivery tye buyer must Take delivery
of the foods when they have been delivered In
accorcand

15 przejście ryzyka

B5transfer of risks kupujący przejmuje

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

A6 podział kosztów

Divisi on of costs, koszty od dyspozycji towaru
dla kupującego

A7 zawadomienie kupującego

B7 notice

A8 dowód dostawy dokument transportyw lub
ekwialnentny elektroniczny przekaz

B8 proof of delivery

B9 inspactionof foods

A1 provision of foods In conformity with the contract B1 Payment of the price

A2 licences , autohisations and formalities B2 licecnes authorizations and formalities

Kontrakt jako element transakcji handlowej



Pojęcie kontraktu



Rodzaje kontraktów



Klauzulekontraktowe



Posdatwaoe dokumenty handlowe



Oferta w transakcji handlu zagranicznego

Kontrakt i transakcja ( kontrakt nie jest transakcją, transakcja obejmuje kontrakt, obok kontrkatu
wchodzą także inne umowy ,żeby cel ten mógł byd osiągnięty. Kotrakt jest umową eksportera z
importerem.

Rodzaje kontraktów



Jedno/wielodokumentowe



Swobodne/zawierane w sposób zorganizowany



Typowe (gotowe formularze dokumentów/częściowo wypełnione)



Krótkoterminowe/długoterminowe



Kredytowe/ z zapłatą gotówkową



Clearingowe /dewizowe

Struktura kontraktu:



Przedmiot kontraktu – określenie towaru,jego rodzaju, gatunku i jakości stanu



Ilośd towaru



Cena – klauzula ceny



Termin dostawy / terminy dostaw częściowych



Warunki płatności

Jakośd zespół cech określających zastosowanie tego towaru. Możliwośd zastosowania towaru do
określonych celów.

Ale stan możę byd zły, gdyż podczas podróży zostało zniszczone.

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

Istnieją odrębne klauzule do określania jakości i stanu towaru.

Różnież baza ceny jest dosyd istotna.

Klauzule uzupełniające:



Klauzula kar umownych



Klauzula siły wyższej (act of god) – decyzje władz paostwa, ale klauzula przewiduje możliwośd
opóźnienia dostawy do 30 dni.



Klauzula arbitrażowa – polubowny sposób rozstrzygania sporów



Klauzula rewizji cen – renegocjowanie ceny już po zawarciu kontraktu, przed wykonaniem
dostawy mogą się zmienid koszty produkcji.



Klauzula waloryzacyjna



Klauzula prawa obowiązującego

Klauzule nienegocjowane



Nazwa stron kontraktu



Numer kontraktu



Miejsce i data podpisania kontraktu



Podpisy stron kontraktu

Oferta handlowa:



Wiążąca propozycja sprzedaży lub kupna towarów lub świadczenia usług, określającea
istotne warunki przyszłej umowy kupna-sprzedaży;
-

wywołana i niewywołana, ( odpowiedź na zapytanie ofertowe) a druga z inicjatywy

oferenta
-

ogólna i szczególowa rozróżnienie ważne , gdyż przyjęcie wymaga przystąpienie do

negocjacji
-

wiążąca i niewiążaca (?)

Konwencja narodów zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów
sporządzona w Wiedniu dnia 11 kqiwrni 1980 R, DZ. U. Nr 45, poz. 286 1997 r,
Art. 4. Nieniejsza konwencja reguluje jedynie zawarcie umowy sprzedaży oraz prawa i
obowiązki sprzedającego i kupującego ,wynikające z takiej umowy.
Przeczytad ten akt konwencji….
Oferta wg. Konwencji wiedeoskiej
Art. 14.
Propozycja umowy skierowana do jednej lub wielu określonych osób stanowi ofertę , jeżeli
jest wystarczająco precyzyjna i wskazuje , że oferent umowy , w razie jej przyjęcia ma zamiar
byd nią związany. Propozycja jest wystarczająco precyzyjna, jeżeli wskazuje towary oraz w
sposób wyraźny lub dorozumiany określa lub pozwala ustalid ich ilośd i cenę.

Art. 14 p2. Propozycję skierowaną do osób nie określonych uważa się jedynie za zaproszenie
do składania OFORTY, CHYBA ŻE OSOBA SKŁADAJĄCA TAKĄ PROPOZYCJĘ JEDNOZNACZNIE
OŚWIADCZYŁA INACZEJ
Art. 15. Kiedy oferta jest skuteczna z chwilą dotarcia do adresata. 2. O

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

Art. 16 kiedy oferta może byd odwołana przed zawarciem umowy
Art. 16 kiedy nie może byd odwołana
ART. 18 milczdnie lub brak działania same w sobie nie stanowią przyjęcia oferty.
Art18 p2
Art. 19 przedstawienie kontroferty , wówczas oferta jest zmieniona, gdyż nie można
oczekiwad że dostawa zostanie zrealizowana.
Art. 19.p.2.
Dokumenty handlowe



Stosowanie dokumentów handlowych pozwala na:
-

stwierdzenie prawa własności do towaru

-

stwierdzenie posiadania gestii do towaru

-

umożliwia załatwienie różnych formalności dotyczących transakcji

-

umożliwia wykazanie wykonanych działao

-

umożliwia rozliczenie transakcji.

Podstawowe dokumenty handlowe:



Kontrakt



Faktury handlowe



Dokumenty przewozowe



Dokumenty ubezpieczeniowe



Inne dokumenty – uzupełniające – pomocnicze.

Faktura handlowa ( invoice)



Jest dowodem wydania towaru do dyspozycji kupującego



Jest rachunkiem wystawionym przez sprzedającego



Jest podstawowym dokumentem stwierdzającym wykonanie dostawy



Służy kupującemu jako dowód nabycia towaru ( ale nie jako dowód zapłaty)

Faktura handlowa



Zawiera: wyszczególnienie towarów , cenę łączną wartośd, termin i spodsó b wykonia
świadczeo, rodzaj opakowania, znakowanie itd.



Powinna byd wystawiona w sposób zgodny z warunkami kontraktu ( i karedytywy) w języku
kontraktu:



Może byd podstawą do ustalania wartości celnej

Faktura porwizryczna:



Stosowana przy dostawach częściowych , gdy kontrakt przewiduje możliwośd częściowej
zapłaty;



Może byd wystawiana gdy ostateczna cena ma byd ustalona na podstawie kalkulacji
koocowej, lub gdy ilośd / jakośd towaru ma byd stwierdzona w miejscu przeznaczenia



Po zakooczeniu dostaw jest wystawiana faktura ostateczna.

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny

Faktura fikcyjna ( pro-forma)



Nie stwierdza wykonania dostawy



Nie uprawnia do żądania należności za towar



Stosowana jako załącznik do oferty



Może służyd od ustalania wartości towaru i załatwiania formalności poprzedzających
dostawę.

Faktura konsularna



Stosowana w niektórych krajach



Może potwierdzad pochodzenie towaru



Wykorzystywana do przeciwdziałania praktykom dumpingowym,



Jest potwierdzana w placówkach konsularnych kraju importującego.

Dokumenty przewozowe – transport morski:

Stanowią dowód załadowania, wysłania lub przyjęcia towarów do wysyłki;



Czarter umowa o przewóż towaru statkiemai żeglugi nieregularnej ( trampowej)



Nota Bukingowa – umowa o przewóz statkami regularnymi



Kwit sternika



Kwit portowy/dokowy



Konosament $$$$$$$$$???? Dowiedzied się więcej



List gwarancyjny ( rewers)

Konosament zdefiniowad, funkcja konosamentu jakie spełnia funkcje, co to jest konosament czysty i
brudny lub zaklauzulowany, co oznacza pojęcie shipped bill of lading, on board i recieved for
shippment bill of fading – co to oznacza, podstawowe dokumenty inne. Z polisą ubezpieczeniową,
składowe, płatnicze i innego świadectwa.

Rozstrzyganie sporów w handlu zagranicznym:

Metody rozstrzygania sporów w handlu zagranicznm

a/ mediacja

b/ postępowanie przed sądem powszechnym ( najmniej zalecany)

c/ postępowanie polubowne (arbitraż) można wybrad ,ale nie narzucid.

Mediacja:



Jest to rozwiązywanie sporów za pomocą osoby trzeciej – mediatora, któ®y porwadzi
negocjacje;



Jest to postępowanie szybkie i tanie



Nie określa, która strona jest przegrana lub zwycięska



Pozwala na zacowanie kontaktów handlowych po zakooczeniu sporu



Polega na określeniu punktów problematycznych i dążeniu do rozwiązania konfliktu;

Międzynarodowe transakcje gospodarcze 4 Prof.dr h. H. Treder

2 rok NSL MSG 20100522 Michał Góreczny



Mediatorzy opracowują sposoby rozwiązania problemów;



Postępowanie jest prowadzone pod kontrolą stron (bez prawnika i sędziego)



Do uruchomienia mediacji koniczna jest zgoda stron



Jeśli mediacja się nie powiedzie, można spraw skierowad do sądu

Wady mediacji:



Koniecznośd uzyskania zgody obu stron



Brak zastosowania, gdy strona chce orzeczenia rozstrzygającego o winie



Orzeczenie nie jest wykonywane automatycznie

Rozstrzyganie przed sądem



Konieczny jest wybór sądu w krótrymś kraju do przeprowadzenia procesu



W każdym kraju obowiązują inne przepisy prawne; poddanie kontrkatu prawa



Strona silniejsza w negocjacjach forsuje wybór swojego sądu



Proces sądowy odbywa się w języku obcym



Strony sportu nie mają wpływu na wybór osoby sędziego



Procesy sądowe zabiraą dużo czasu ze względu na;
-

koniecznośd zgromadzenia dokumentacji,



brak poufności postępowania;



wysoki koszt postępowania



wykonalnośd wyroku sądowego może okazad się problemem.

Zalecanym sposobem jest postępowanie polubowne, arbitrażowe: