1. Co to jest operacja / zabieg?
Operacja część procesu technologicznego wykonywana na jednym stanowisku roboczym
przez pracownika na jednym przedmiocie bez przerwy na inną, pracę.
Zabieg część operacji wykonywana za pomocą tych samych narzędzi, niezmienionych
parametrach obróbki, zamocowania pozycji.
2. Wymień co najmniej trzy rodzaje obróbki.
Obróbka zgrubna, kształtująca, wykańczająca.
3. Jaka zasada obowiązuje w procesie technologicznym odnośnie poszczególnych
rodzajów obróbki?
Cechy początkowe materiału wejściowego do procesu muszą uzyskać jakieś cechy końcowe
różne od cech początkowych. Obowiązuje zasada stosowania poszczególnych rodzajów
obróbki w oddzielnych operacjach.
4. Podaj niezbędne dane wejściowe do projektowania procesu technologicznego.
Dokumentacja konstrukcyjna: rys. złożeniowy wyrobu, rys. złożeniowe zespołów,
podzespołów, rys. wykonawcze części, warunki techniczne, dokumentacje techniczno
ruchowa, dokumentacja uzupełniająca. Program produkcyjny: produkcja jednostkowa,
małoseryjna, seryjna, wieloseryjna, masowa. Środki produkcji.
5. Scharakteryzuj produkcję jednostkową i masową.
Jednostkowa charakteryzuje się wykonaniem pojedynczych przedmiotów lub niewielką ich
liczbą.
Masowa charakteryzuje się dużą liczbą wyrobów produkowanych przez dłuższy czas w
sposób ciągły.
6. Co oznacza JIT (just in time).
JIT to System organizacji dostaw wszelkich elementów w przedsiębiorstwie (materiały, części
zamienne, podzespoły, półfabrykaty) ściśle wg zgłoszonego przez odbiorcę zapotrzebowania
bezpośrednio na stanowisko pracy. Taki System dostaw dokładnie zsynchronizowany w
czasie z harmonogramem procesu wytwórczego (z pominięciem magazynów) pozwala na
obniżenie kosztów oraz na wkładów kapitałowych w wyniku znacznego ograniczenia
powierzchni magazynowych oraz zmniejszenia środków obrotowych zamrożonych pod
postacią zapasów.
7. Co to są środki produkcji?
Są to środki, przy których planowany wyrób ma by produkowany na istniejących
obrabiarkach, czy tez do określonej produkcji mają być zainstalowane obrabiarki nowe.
8. Z czego składa się dokumentacja technologiczna.
Z: karty technologicznej, karty instrukcyjnej (instrukcji obróbki), karty kalkulacyjnej (czasy,
koszty), spisu pomocy warsztatowych.
9. Co zawiera karta technologiczna/ instrukcyjna?
Karta technologiczna zawiera spis operacji, wyszczególnienie wydziału i stanowiska, spis
pomocy warsztatowych (oprzyrządowanie), czas pomocniczy i jednostkowy.
Karta instrukcji zawiera rys. i opis przebiegu operacji, stanowisko robocze, liczba kolejnych
zabiegów, warunki obróbki, niezbędne pomoce (uchwyty, oprawki, narzędzia).
10. Co to jest instrukcja uzbrojenia obrabiarki?
Sporządza się ją dla obrabiarek, które stanowią, dużą trudność uzbrojenia. Stanowi
uzupełnienie instrukcji obrabiarki, jest przeznaczona dla ustawiacza, który uzbraja obrabiarkę.
11. Co to jest półfabrykat?
Niewykończony przedmiot pracy, z którego przez dalszą obróbkę wykonuje się daną część.
12. Wymień co najmniej 4 półfabrykaty.
Materiały hutnicze, odlewy, odkuwki, spawane, wykroje i półfabrykaty w obróbce plastycznej
na zimno, tworzywa sztuczne, spiekane proszki metali.
13. Podaj kilka przykładów materiałów hutniczych.

Stal zawartość węgla do 2%. Surówki i żeliwa zawartość węgla 2-4,3%. Miedź (brąz,
mosiądz). Aluminium.
14. Wymień co najmniej 3 sposoby odlewania.
Odlewanie ręczne, odśrodkowe, pod ciśnieniem, w formach skorupowych, piaskowych,
kokilowe.
15. Co to są odkuwki swobodne/matrycowe?
Swobodne półwyrób lub wyrób metalowy otrzymywany przez kucie swobodne bez użycia
matryc.
Matrycowe są wykonywane przy użyciu narzędzi kuźniczych w postaci 2 bloków z
wykrojami odpowiadającymi kształtom odkuwanych w nich przedmiotów.
16. Podaj co najmniej 3 sposoby wykonywania półfabrykatów metodą obróbki
plastycznej na zimno.
Tłoczenie, ciągnienie, prasowanie i wyciskanie.
17. Co oznacza przecinanie bezodpadowe?
Wykonujemy przy użyciu nożyc (w przyrządach na prasach) lub przecinania udarowego (nie
ma wiórów).
18. Czym charakteryzuje się proces technologiczny?
Charakteryzuje się koncentracją obróbki. Cechuje go także nieciągłość produkcji, stopniowe
nadawanie kształtu, dokładność wykonania oraz właściwości poszczególnych powierzchni.
19. Co to jest koncentracja technologiczna/ organizacyjna?
Technologiczna jest to jednoczesna obróbka kilku powierzchni (wykorzystanie automatu
tokarskiego, obrabiarek numerycznych).
Organizacyjna uproszczenie prac związanych z organizacją produkcji bez zmiany procesu.
20. Co to jest baza?
Element przedmiotu obrabianego, punkt, linia, powierzchnia względem której określa się
położenie innego przedmiotu (elementu).
21. Co to jest baza właściwa / zastępcza?
Baza produkcyjna, która pokrywa się z bazą konstrukcyjną nazywa się właściwą, a te które
nie pokrywają się zastępczymi.
22. Co to jest ustalanie?
Jest to określenie położenia przedmiotu na obrabiarce w stosunku do drogi ruchu roboczego
narzędzia.
23. Co to jest ustawienie?
Jest to nadanie przedmiotowi określonego położenia w stosunku do obrabiarki i narzędzia
wymaganego w danej operacji.
24. Co to jest zamocowanie?
Jest to unieruchomienie w ustalonym położeniu przedmiotu siłami zapewniającymi
niezmienność jego położenia podczas operacji.
25. Podaj zasadę doboru baz do pierwszej operacji.
Powinna to być powierzchnia równa, czysta, najdokładniejsza, która nie zostanie obrobiona
do końca operacji.
26. Co to jest norma czasu?
Jest to technicznie uzasadniony czas niezbędny do wykonania określonego zakresu prac w
danych warunkach technologiczno-organizacyjnych zakładu.
27. Co to jest czas przygotowawczo – zakończeniowy?
Przeznaczony jest na takie czynności jak: zapoznanie się z dokumentacją zadania roboczego,
pobranie niezbędnych narzędzi i pomocy z magazynu, pobranie materiału z magazynu lub z
sąsiedniego stanowiska, uzbrojenie narzędzi, rozbrojeniu maszyny i oddanie pobranych
narzędzi. Występuje on raz na całe zadanie robocze.
28.Co to jest czas jednostkowy?

Jest czasem niezbędnym do wykonania jednej sztuki wyrobu. Jest sumą czasu wykonania i
czasu uzupełniającego określonego w normie czasu t (tj=tw +tu)
29.Co to jest naddatek obróbkowy?
Określa grubość warstwy usuwanej podczas obróbki.
30.Podaj podział naddatku obróbkowego.
Naddatki całkowite i operacyjne [naddatki jednostronne (niesymetryczne) i dwustronne
(symetryczne).
31. Co to jest naddatek jednostronny/dwustronny?
Jednostronny na jedną stronę (niesymetryczny) g=Ta+Rza+Wa+Sa+ez.
Dwustronny na dwie strony (symetryczny) 2g=Ta+2(Rza+Wa)+2(Sa+/-ez); Ta- wartość
tolerancji wymiaru dla poprzedniej operacji, Rza- średnia wysokość chropowatości dla
poprzedniego zabiegu, Wa- głębokość wadliwej warstwy materiału dla poprzedniej operacji,
Sa- wypadkowa położenia przestrzenie wzajemnie związanych pow. dla poprzedniego
zabiegu, ez- błąd ustalenia i zamocowania.
32. Co to jest wskaźnik wzrostu dokładności?
Ko=Tpf/T
Tpf- wartość tolerancji półfabrykatu,
T- wartość tolerancji gotowej części.
33. Wymień najczęściej stosowane 3 metody wyżarzania.
Odprężające, zmiękczające, stabilizujące.
34. Co to jest ulepszanie cieplne?
Hartowanie oraz następujące po nim średnie lub wysokie odpuszczanie.
35. Podaj przykład materiału (stali) do ulepszania cieplnego.
25,30,40,45,450,50,55,60,65.
36. Co to jest hartowanie i odpuszczanie?
Hartowanie polega na nagrzaniu stali do odpowiedniej temperatury zależnej od rodzaju
materiału, wygrzaniu stali w tej temperaturze i szybkim jej chłodzeniu. Celem hartowania jest
uzyskanie stali o większej twardości. Hartowanie powiązane jest z odpuszczaniem, którego
celem zmniejszenie jest kruchości i poprawienie ciągliwości kosztem zmniejszenia twardości
oraz usunięcia naprężeń wlasnych.
37. Wymień znane Ci zabezpieczenia przed nawęglaniem.
Miedziowanie, pasty ochronne i usunięcie warstwy węglowej.
38. Co to jest nawęglanie/azotonawęglanie i azotowanie.
Nawęglanie polega na wzbogaceniu powierzchniowej warstwy przedmiotu w węgiel 0,5-2mm
(w proszkach lub gazach w temp. 880-950C). Azotonawęglanie (cyjanowanie) nasycenie pow.
jednocześnie węglem i azotem (gaz ziemny, propan, butan) + amoniak w temp. 820-860C.
Azotowanie polega na nasyceniu azotem warstwy powierzchniowej przedmiotu (amoniak
temp. 500-560C).
39. Podaj przykład materiału (stali) do nawęglania.
Stale węglowe, niskostopowe. Chromowo-niklowa 12HN3 (12%C, 3%niklu, 2%chromu) np.
sworznie tłokowe.
40. Czym różnią się materiały do ulepszania cieplnego i nawęglania?
Do nawęglania stosuje się stale nisko węglowe (poniżej 0,25%C) stopowe zawierające
pierwiastki takie jak mangan, chrom, wanad, nikiel. Ma to na celu zwiększenie twardości
powierzchni elementów i ich odporności na ścieranie przy zachowaniu ciągliwego rdzenia.
Stal do ulepszania cieplnego (powyzejO,3%C) i bardzo mało dodatków stopowych. Stal tą
otrzymujemy przez hartowanie i wysokie odpuszczanie w celu otrzymania jak najlepszych
własności mechanicznych przy zachowaniu możliwości obróbki skrawaniem (30-32 HRC).
Przedmioty wykonane z takiego materiału nie poddaje się już innym obróbkom cieplnym.
41. Na jakich maszynach prowadzi się operację wykonania nakiełków w prod. seryjnej?

Nakiełczarkach, frezarko-nakiełczarki.
42.Scharekteryzuj obróbkę zgrubną części klasy wał.
Prowadzi się ją na tokarkach uniwersalnych, produkcyjnych, wielonarzędziowych,
kopiarkach, automatach i półautomatach tokarskich wzdłuż oraz na centrach tokarskich.
Celem jest zapewnienie równomiernego naddatku na dalsza obróbkę.
Duża głębokość skrawania, możliwy największy posuw, prędkość skrawania w odniesieniu
do rodzaju narzędzia i mocy tokarskich Ra=10-40mikrometröw, 14 klasa dokładności.
43. W jaki sposób najczęściej ustala się i mocuje części klasy wał wielostopniowy w
obróbce seryjnej.
Uchwyt tokarski trójszczękowy samocentrujący, uchwyt trójszczękowy + kieł, w kłach z
zabierakiem.
44. Scharakteryzuj szlifowanie kłowe z posuwem poprzecznym/wzdłużnym.
Szlifowanie sposobem wzdłużnym. Występuje zmiana ugięcia wału wzdłuż osi i obwodowe
zużycie ściernicy. Uzyskanie wysokiej dokładności geometrycznej jest możliwe przy malej
głębokości szlifowania i małym posuwie (szlifowanie wielokrotne). W produkcji seryjnej
należy stosować oddzielne operacje. Jedynie szlifierki CNC pozwalają na obróbkę w jednej
operacji. Szlifowanie z posuwem poprzecznym stosowane do powierzchni krótkich,
szerokości ściernicy > od długości powierzchni szlifowanej.

45. Scharakteryzuj szlifowanie bezkłowe.

Polega ona na szlifowaniu przedmiotu bez ustalenia w kłach. Zaleta to mniejsze koszty (od
kłowych), obróbka bardziej wydajna, niema potrzeby wykonywania nakiełków, stosowania
zbieraka, prosta obsługa. Wada to niezadowalająca dokładność (błędy okrągłości i
walcowatości).

46. Podaj zasadę doboru ściernicy szlifierskiej.

Do materiału twardego dobieramy miękką ściernicę, do materiału miękkiego ściernicę twardą
A poza tym: kształt ściernicy, gat. mat., wielkość ziarna, spoiwo, twardość ściernicy, struktura
ściernicy.

47. Co to jest szlifowanie wysokowydajne (szybkościowe).
W tym szlifowaniu stosowane są ściernice z regularnego azotku boru i diamentu. Prędkość
skrawania 80-280 m/s, wydajność porównywalna do toczenia.
48. Podaj co najmniej 3 sposoby toczenia powierzchni stożkowych.

Toczenie przez skręcenie suportu, nożem kształtowym, przestawienie osi konika.
49. W jaki sposób najczęściej wykonuje się rowki pod wpust na powierzchniach walcowych
wałów.

Najczęściej wykonuje się frezem do rowków na frezarce pionowej lub frezem tarczowym na
frezarce poziomej. 9 klasa dokładności.

50. Podaj najczęściej stosowaną metodę obróbki wielowypustów.

Obróbka skrawaniem: frezowanie obwiedniowe frezami tarczowymi i tarczowymi
kształtowymi na frezarce poziomej.
Obróbka wykańczająca: szlifowanie powierzchni walcowej na szlifierce do wałów,
powierzchni wewnętrznej na szlifierkach do wielowypustów.
Obróbka plastyczna: walcowanie profilowo-mimośrodowe, walcowanie na walcarkach
planetarnych, walcowanie dwiema przeciwbieżnymi szczękami, dłutowanie.

51. Podaj co najmniej 4 metody obróbki gwintów.

Nacinanie gwintów na tokarce, wiertarce, gwinciarce; nacinanie głowicami gwinciarskimi,
nacinanie nożem tokarskim na tokarce, frezowanie (tylko gwinty o dużych średnicach);
wygniatanie.

52. Kiedy i dlaczego stosujemy operację poprawiania nakiełków?
Poprawianie nakiełków prowadzimy zawsze po obróbkach cieplnych. Nakiełki po nawęglaniu
i hartowaniu mogą być zabrudzone, a ponadto mogły powstać trwale odkształcenia, które będą

powodowały błędy ustalenia.
53. Dlaczego w procesie technologicznym wału wprowadza się operację prostowania?
Wprowadza się w celu uzyskania jak najmniejszego bicia oraz aby nakiełki zostały wykonane
współosiowo.
54. Wymień sposoby obróbki zgrubnej otworów.
Rozwiercanie zgrubne, wytaczanie zgrubne, pogłębianie, nawiercanie.
55. Wymień sposoby obróbki wykańczającej otworów.
Rozwiercanie, wytaczanie, szlifowanie, przeciąganie.
56. W jaki sposób obrabia się rowki wpustowe i wielowypusty w otworach.
Wykonuje się tylko na drodze obróbki skrawaniem. Dłutowanie na dłutownicy (jednostkowa)
oraz przez przeciąganie (produkcja seryjna).

57. Co to jest honowanie i do jakiego rodzaju obróbki je zaliczamy?
Honowanie inaczej gładzenie, zwane również osełkowaniem jest sposobem luki
powierzchniowej stosowanej przeważnie do otworów dla poprawienia ich dokładności i
gładkości oraz stanu warstwy wierzchniej.

59. Wymień najczęściej stosowane półfabrykaty części korpusowych.

Odlewy żeliwne i stalowe, odkuwki spawane.

60. Co to jest trasowanie i kiedy stosuje się trasowanie?
Wyznaczanie odległości od pewnej umownie przyjętej bazy w celu dokładnego wykonania
np. otworu, wycięcia bądź uzyskania odpowiedniego wymiaru długościowego. Stosujemy je
w przypadku gdy nie posiadamy wzorca.

61. Co oznacza technologiczność konstrukcji dla korpusów.
To właściwości konstrukcji zapewniające uzyskanie przy określonej wielkości produkcji
wymaganych własności użytkowych wyrobu, przy najmniejszych kosztach jego
wytworzenia.

62 Wymień najczęściej stosowane operacje obróbki powierzchni korpusów.

Szlifowanie, struganie, frezowanie, skrobanie.
63. Dlaczego w obróbce korpusów dzielonych stosuje się operację kołkowania?
Aby wykonane otwory w podstawie górnej były współosiowe z dolną i aby stanowiły jedną
całość a także w celu zabezpieczenia przed przesunięciem.
64. Wymień najczęściej stosowane metody obróbki wykańczającej powierzchni korpusów.
Szlifowanie, skrobanie.
65. Na jakich obrabiarkach prowadzi się najczęściej obróbkę otworów w korpusach?
Wiertarko-frezarkach, na centrach obróbkowych, w liniach obróbkowych oraz na
obrabiarkach zespołowych.
66. Kiedy i dlaczego prowadzi się operację skrobania?
Jest to obróbka bardzo dokładna, stosuje się ją w celu zwiększenia nośności powierzchni i
uzyskania bardzo małej chropowatości. Stosowane przy montażu maszyn ciężkich i przy
produkcji jednostkowej (0,0 1 -0,005mm).