I

1.1

s. 1

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

System awansu zawodowego nauczycieli
(po 1 grudnia 2004 roku)

Jan Chojnacki

Absolwent Wydziału Filozofii ATK i studiów podyplomowych „Filozofia w szkole” w IFiS
PAN. Ukończył m.in. kurs ewaluacji programów edukacyjnych w CODN i „Quality in Educa-
tion, School Self Evaluation” w Croydon QDI – England. Przez kilkanaście lat pracował jako
nauczyciel akademicki oraz nauczyciel etyki w liceum. Członek Towarzystwa Rozwoju
Inicjatyw Oświatowych i Stowarzyszenia Edukacji Filozoficznej Phronesis. Współpracownik
Polskiego Radia, starszy specjalista w Wydziale Systemu Awansu Zawodowego Nauczy-
cieli w Departamencie Pragmatyki Zawodowej Nauczycieli MENiS.

Małgorzata Pomianowska

Kierownik Pracowni Rozwoju Zawodowego Nauczycieli w CODN. Współautorka publikacji
z zakresu rozwoju zawodowego nauczycieli, w tym m.in. książek Awans zawodowy nauczy-
cieli. Poradnik (wydawnictwa CODN 2000, 2002), Ekspert komisji kwalifikacyjnej i egzami-
nacyjnej. Poradnik (wydawnictwa CODN 2003). Autorka i realizatorka szkoleń na temat
awansu zawodowego nauczycieli. Koordynator Ogólnopolskiego Programu Doskonalenia
Ekspertów Komisji Kwalifikacyjnych (2003) oraz Ogólnopolskiego Programu Doskonalenia
Przewodniczących Komisji Egzaminacyjnych i Kwalifikacyjnych – programów realizowa-
nych na zlecenie MENiS.

Spis treści

1

1. Wstęp

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2

1

2. Zmiany wynikające z nowelizacji aktów prawnych w 2004 roku

. . . . . . . . .

1

4

1

3. Staże na poszczególne stopnie awansu zawodowego

. . . . . . . . . . . . . . . . .

1

7

3.1. Staż na stopień nauczyciela kontraktowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

8

3.2. Staż na stopień nauczyciela mianowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

8

3.3. Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

9

1

4. Plan rozwoju zawodowego i wymagania na poszczególne stopnie

awansu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

4.1. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty i wymagania na stopień

nauczyciela kontraktowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

4.2. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela kontraktowego i wymagania

na stopień nauczyciela mianowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

4.3. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela mianowanego i wymagania

na stopień nauczyciela dyplomowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1

5. Opiekun stażu nauczyciela stażysty i kontraktowego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1

6. Ocena dorobku zawodowego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1

7. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego

. . 17

7.1. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień

nauczyciela kontraktowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

I

1.1

s. 2

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

7.2. Wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień

nauczyciela mianowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

7.3. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień

nauczyciela dyplomowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1

8. Komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjne

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

8.1. Komisja kwalifikacyjna na stopień nauczyciela kontraktowego . . . . . . . . . 21
8.2. Komisja egzaminacyjna na stopień nauczyciela mianowanego . . . . . . . . 22
8.3. Komisja kwalifikacyjna na stopień nauczyciela dyplomowanego . . . . . . . 23

1

9. Nadawanie stopni awansu zawodowego

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

9.1. Nadanie stopnia nauczyciela kontraktowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
9.2. Nadanie stopnia nauczyciela mianowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
9.3. Nadanie stopnia nauczyciela dyplomowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

10. Profesor oświaty

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

11. Awans zawodowy nauczycieli nieodbywających stażu

. . . . . . . . . . . . . . . . . 26

1. Wstęp

Celem artykułu jest przedstawienie procedur awansu zawodowego nauczycieli, o któ-
rych mowa w znowelizowanej Karcie Nauczyciela i Rozporządzeniu Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodo-
wego przez nauczycieli. Zwracamy uwagę na te przepisy prawa, które decydują o prze-
biegu procesu awansu zawodowego nauczycieli, oraz wyjaśniamy podstawowe poję-
cia pojawiające się w tekstach ustawy i rozporządzenia. Artykuł może służyć pomocą
nauczycielom zamierzającym ubiegać się o wyższy stopień awansu zawodowego.

l

Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r.
nr 118, poz. 1112 ze zm.), w dalszym tekście – KN;

l

Ustawa z 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2000 r. nr 19, poz. 239, ze zm.);

l

Ustawa z 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004 r. nr 179, poz. 1845);

l

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 1 grudnia 2004 r. w spra-
wie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2004 r.
nr 260, poz. 2593), w dalszym tekście – Rozporządzenie.

System awansu wpisuje się w szerszy kontekst reformy edukacji. Wprowadzenie Ustawą
z 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych
innych ustaw systemu awansu zawodowego nauczycieli uruchomiło mechanizm
motywujący nauczycieli do podwyższania kwalifikacji oraz doskonalenia zawodowego,
a także spowodowało znaczną podwyżkę ich płac. Zasady awansu zawodowego
nauczycieli określają przepisy rozdziału 3a KN.

Podstawa prawna

I

1.1

s. 3

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Zgodnie z tymi przepisami nauczyciele mogą ubiegać się o następujące stopnie awan-
su zawodowego:

l

stopień nauczyciela stażysty,

l

stopień nauczyciela kontraktowego,

l

stopień nauczyciela mianowanego,

l

stopień nauczyciela dyplomowanego,

oraz o otrzymanie tytułu honorowego profesora oświaty.

Poszczególne stopnie awansu odzwierciedlają etapy rozwoju zawodowego nauczycieli:

l

pierwszy etap to adaptacja w zawodzie, podczas której nauczyciel sprawdza w prak-
tyce wiedzę wyniesioną ze studiów, wchodzi w życie szkoły – podczas stażu na
stopień nauczyciela kontraktowego;

l

etap obejmujący staż na stopień nauczyciela mianowanego to okres stabilizacji
zawodowej

, podczas którego nauczyciel doskonali umiejętności zawodowe;

l

staż na stopień nauczyciela dyplomowanego to etap, w którym nauczyciel ma osią-
gnąć mistrzostwo w zawodzie.

Stopnie awansu zawodowego nadawane są decyzjami administracyjnymi, a ich formę
stanowią akty nadania stopnia. Akt nadania stopnia jest uznawany we wszystkich szko-
łach i placówkach na terenie całego kraju. Nie jest dokumentem potwierdzającym
kwalifikacje zawodowe nauczyciela. Są one potwierdzane przez dyplomy ukończenia
studiów wyższych, studiów podyplomowych oraz świadectwa ukończenia kursów
kwalifikacyjnych.

O awans mogą się ubiegać nauczyciele zatrudnieni w szkołach i placówkach,
zgodnie z kwalifikacjami, w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru
zajęć.

System awansu zawodowego nauczycieli ma charakter motywacyjny i jest ściśle
związany z systemem wynagradzania. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego
nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifi-
kacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych (art. 30 ust. 2 KN).

Wysokość dodatków

uzależniona jest od:

l

okresu zatrudnienia;

l

jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć;

l

powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji;

l

trudnych lub szkodliwych dla zdrowia warunków pracy.

Ważne!

I

1.1

s. 4

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Średnie wynagrodzenia

nauczycieli kształtują się następująco:

l

nauczyciela stażysty – co najmniej 82% kwoty bazowej określonej dla pracowników
państwowej sfery budżetowej na podstawie art. 5 pkt 1a i art. 6 ust. 1 pkt 2 Ustawy
z 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej
oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr 110, poz. 1255, ze zm.), ustalanej corocz-
nie w ustawie budżetowej (art. 30 ust. 3 KN);

l

nauczyciela kontraktowego – 125% średniego wynagrodzenia nauczyciela stażysty;

l

nauczyciela mianowanego – 175% wymienionej kwoty;

l

nauczyciela dyplomowanego – 225% wymienionej kwoty.

W latach 2001–2002 o kolejny stopień awansu zawodowego ubiegało się ponad 45 000
nauczycieli. W roku szkolnym 2002/2003 nauczyciele dyplomowani stanowili 7,21%
ogółu zatrudnionych nauczycieli

1

. W ciągu tych kilku lat system awansu podlegał zmia-

nom. Jego funkcjonowanie jest systematycznie monitorowane przez Ministerstwo
Edukacji Narodowej w następujących obszarach

2

:

l

struktura awansów nauczycieli na kolejne stopnie w poszczególnych sesjach;

l

jakość pracy komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych;

l

skuteczność nadzoru sprawowanego przez kuratorów oświaty nad postępowania-
mi awansowymi nauczycieli.

Wnioski wynikające z monitoringu awansu zawodowego wpływają na kierunki zmian
proponowanych przez ustawodawcę, m.in. były przyczyną zmian wprowadzonych w pra-
wie w 2004 r.

2. Zmiany wynikające z nowelizacji aktów prawnych w 2004 roku

W 2004 r. Ustawą z 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie
niektórych innych ustaw, która weszła w życie 31 sierpnia 2004 r., wprowadzono zmia-
ny w systemie awansu zawodowego nauczycieli. Zachowano rozwiązania decydujące
o motywacyjnej roli system awansu zawodowego i jego powiązaniu z systemem wyna-
gradzania. Zasadnicze zmiany polegają na:

1)Wydłużeniu ścieżki awansu zawodowego:

– nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela miano-

wanego po przepracowaniu dwóch lat od dnia nadania stopnia nauczyciela
kontraktowego;

– nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplo-

mowanego po przepracowaniu roku od dnia nadania stopnia nauczyciela mia-
nowanego;

– w przypadku nauczycieli posiadających co najmniej stopień naukowy doktora

lub uzyskujących stopień nauczyciela kontraktowego z dniem zatrudnienia w szko-
le zrezygnowano z 9–miesięcznych staży na rzecz stażu trwającego 1 rok i 9
miesięcy.

I

1.1

s. 5

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Wprowadzenie obligatoryjnych przerw w rozpoczynaniu stażu na kolejny stopień awansu
spowodowało wydłużenie ścieżki awansu zawodowego z 7 do 10 lat. Ilustruje to poniż-
szy schemat:

Nauczyciel mianowany

Nauczyciel dyplomowany

Nauczyciel kontraktowy

Nauczyciel stażysta

Ryc. 1. Wydłużenie ścieżki awansu zawodowego nauczycieli

Zatrudnienie w szkole

Staż na stopień nauczyciela kontraktowego – 9 miesięcy

Staż na stopień nauczyciela mianowanego – 2 lata i 9 miesięcy

Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego – 2 lata i 9 miesięcy

Uzyskanie aktu nadania stopnia
nauczyciela dyplomowanego

Przerwa przed rozpoczęciem stażu
– 1 rok

Uzyskanie aktu nadania stopnia
nauczyciela mianowanego

Przerwa przed rozpoczęciem stażu – 2 lata

Uzyskanie aktu nadania stopnia
nauczyciela kontraktowego

Automatyczne rozpoczęcie stażu
z początkiem roku szkolnego, nie później
niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć

Uzyskanie aktu nadania stopnia
nauczyciela stażysty

I

1.1

s. 6

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

2)Zniesieniu ustawowego wymogu ubiegania się o stopień nauczyciela mianowa-

nego.

Ustawodawca zrezygnował z przepisów, które nakładały na nauczyciela kon-

traktowego obowiązek niezwłocznego rozpoczynania stażu na stopień nauczyciela
mianowanego pod rygorem wygaśnięcia stosunku pracy w przypadku nieuzyskania
tego stopnia przez 4 lata pracy w szkole.

3)

Umożliwieniu nauczycielowi mianowanemu ubiegającemu się o stopień nauczycie-
la dyplomowanego zaprezentowania swojego dorobku zawodowego komisji kwa-
lifikacyjnej podczas rozmowy

.

4)Rezygnacji z „sesyjności”

komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych – ich prace

trwają cały rok kalendarzowy.

5)

Ustaleniu jednolitego terminu przeszeregowania płacowego nauczycieli w związ-
ku z uzyskaniem wyższego stopnia awansu zawodowego. Wnioski o podjęcie po-
stępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego będą mogły być rozpatrywane
przez cały rok, przy czym wnioski złożone do 30 czerwca zostaną rozpatrzone do
31 sierpnia danego roku (w przypadku uzyskania wyższego stopnia awansu nauczy-
ciel otrzyma podwyżkę wynagrodzenia od 1 września), a wnioski złożone do 31 paź-
dziernika – odpowiednio do 31 grudnia danego roku (odpowiednio – podwyżka
wynagrodzenia od 1 stycznia).

6)

Wzmocnieniu roli nadzoru pedagogicznego w systemie awansu zawodowego
nauczycieli. W skład komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się
o stopień nauczyciela mianowanego wszedł przedstawiciel organu sprawu-
jącego nadzór pedagogiczny

(dotychczas pełnił w komisji rolę obserwatora).

Jednocześnie w skład tej komisji wchodzi dwóch, a nie jak dotychczas trzech,
ekspertów z listy ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wy-
chowania.

7)Uproszczeniu przepisów dotyczących „przerw” w stażu

. W przypadku usprawie-

dliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 1 miesiąc, okres
stażu ulega wydłużeniu o czas trwania tej nieobecności. Jeżeli przerwa jest dłuższa
niż rok, staż ulega przerwaniu.

8 grudnia 2004 r. weszło w życie Rozporządzenie, w którym, zgodnie z delegacją ustawo-
wą zawartą w przepisach art. 9g ust. 10 KN, ustalono:

l

sposób odbywania stażu;

l

rodzaj dokumentacji załączanej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyj-
nego lub egzaminacyjnego;

l

zakres wymagań do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego;

l

tryb działania komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych;

l

wzory zaświadczeń o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu egzaminu oraz wzory aktów
nadania stopni awansu zawodowego.

I

1.1

s. 7

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

3. Staże na poszczególne stopnie awansu zawodowego

Aby nauczyciel mógł rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego, musi:

l

być zatrudniony w przedszkolu, szkole, placówce, w jednej lub łącznie w kilku szko-
łach (placówkach) w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć;

l

być zatrudniony zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami.

W przypadku nieobecności nauczyciela z powodu czasowej niezdolności do pracy wsku-
tek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wy-
poczynkowy, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas
trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel obo-
wiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 5 KN).

Według stanu prawnego obowiązującego do 31 sierpnia 2004 r. nieobecność nauczyciela
w pracy trwająca łącznie dłużej niż 3 miesiące skutkowała przerwaniem stażu, jeżeli w ciągu
pół roku od momentu przerwania stażu nauczyciel nie złożył wniosku o jego kontynuację.

Zgodnie z art. 9d ust. 1 KN nauczyciel rozpoczyna staż na dany stopień awansu
zawodowego z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni
od dnia rozpoczęcia zajęć. Jeżeli nauczyciel zostanie zatrudniony po upływie 14 dni
od dnia rozpoczęcia roku szkolnego, nie rozpoczyna stażu do końca tego roku
szkolnego (art. 9d ust. 2 KN). Długość stażu jest określona przez ustawodawcę
i zależy od stopnia, o który ubiega się nauczyciel.

Procedura awansu zawodowego składa się z dwóch etapów:

l

I etap (szkolny) – w trakcie którego nauczyciel pisze plan rozwoju zawodowego na
okres stażu, odbywa staż, składa sprawozdanie i uzyskuje od dyrektora ocenę do-
robku zawodowego za okres stażu;

l

II etap (zewnętrzny) – postępowanie administracyjne rozpoczynane na wniosek na-
uczyciela skierowany do organu prowadzącego postępowanie; w jego toku odpo-
wiednia komisja ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do
uzyskania danego stopnia awansu zawodowego.

Dyrektor szkoły zapewnia prawidłowy przebieg stażu. Szczegółowe obowiązki
dyrektora względem nauczyciela odbywającego staż określają przepisy § 4 ust. 1
Rozporządzenia.

Dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż warunki niezbędne do:

1) obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych, z uwzględnieniem

zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu lub rodzaju zajęć,
w tej samej lub innej szkole;

2) udziału w formach doskonalenia zawodowego, jeżeli wynika to z zatwierdzonego

planu rozwoju zawodowego i potrzeb szkoły;

Ważne!

I

1.1

s. 8

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

3) korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej poradni psychologiczno-peda-

gogicznej lub innych placówek i instytucji oświatowych.

Dyrektor szkoły

ma bezpośredni wpływ na przebieg stażu nauczyciela:

l

przydziela opiekuna stażu nauczycielom stażyście i kontraktowemu;

l

zatwierdza plan rozwoju zawodowego nauczyciela;

l

wystawia ocenę dorobku zawodowego za okres stażu;

l

wchodzi w skład komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnej, która ocenia speł-
nienie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania kolejnego stop-
nia awansu zawodowego.

Dyrektor szkoły uwzględnia w wewnątrzszkolnym planie doskonalenia zawodowego
nauczycieli formy doskonalenia przydatne w realizacji działań i zadań zawartych w pla-
nach rozwoju zawodowego nauczycieli. W szczególnie uzasadnionych przypadkach
w trakcie trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do
korekty planu rozwoju zawodowego.

Za okres stażu nauczyciel otrzymuje ocenę dorobku zawodowego formułowaną przez
dyrektora. Po uzyskaniu pozytywnej oceny nauczyciel składa wniosek do właściwego
dla danego stopnia awansu organu o podjęcie postępowania administracyjnego.

3.1. Staż na stopień nauczyciela kontraktowego

Nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. Staż trwa 9 miesięcy (art. 9c
ust. 1 pkt 1 KN). Nauczyciel, który został zatrudniony 1 września, odbywa zatem staż
w okresie od 1 września do 31 maja.

W świetle art. 9b ust. 1 pkt 1 KN warunkiem nadania stopnia nauczyciela kontraktowego jest:

l

spełnienie wymagań kwalifikacyjnych;

l

odbycie stażu i uzyskanie pozytywnej oceny;

l

uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie.

Nauczyciel stażysta ma przydzielonego opiekuna stażu, którego zadaniem jest wspie-
ranie go w realizacji planu rozwoju zawodowego.

3.2. Staż na stopień nauczyciela mianowanego

Nauczyciel kontraktowy samodzielnie podejmuje decyzję o ubieganiu się o sto-
pień nauczyciela mianowanego i rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego,
nie później niż w ciągu 14 dni od rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany
do dyrektora szkoły (art. 9d ust. 2 KN).

Ważne!

I

1.1

s. 9

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Ustawa z 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz zmianie nie-
których innych ustaw uchyliła przepis obligujący nauczyciela kontraktowego do nie-
zwłocznego rozpoczynania stażu na stopień nauczyciela mianowanego, pod rygo-
rem wygaśnięcia stosunku pracy w przypadku nieuzyskania tego stopnia przez 4 lata
pracy w szkole.

Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego
po przepracowaniu 2 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego (przez
przepracowanie należy rozumieć okres zatrudnienia nauczyciela w szkole). Staż trwa
2 lata i 9 miesięcy lub rok i 9 miesięcy – w przypadku nauczyciela posiadającego co
najmniej stopień naukowy doktora. Zgodnie z art. 9c ust. 2 KN dyrektor szkoły może
skrócić do roku i 9 miesięcy staż nauczycielowi kontraktowemu, który uzyskał ten stopień
w trybie art. 9a ust. 3 KN.

Zgodnie z wymienionym przepisem nauczyciele akademiccy legitymujący się co naj-
mniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osoby posiadające co najmniej
pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskują z dniem nawiązania
stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego.

W świetle art. 9b ust. 1 pkt 2 KN warunkiem nadania stopnia nauczyciela mianowane-
go jest:

l

spełnienie wymagań kwalifikacyjnych;

l

odbycie stażu i uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego;

l

zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.

Nauczyciel kontraktowy ma przydzielonego opiekuna stażu, którego zadaniem jest
wspieranie go w realizacji planu rozwoju zawodowego.

3.3. Staż na stopień nauczyciela dyplomowanego

Nauczyciel mianowany może rozpocząć staż (na początku roku szkolnego, w cią-
gu 14 dni od rozpoczęcia zajęć) na stopień nauczyciela dyplomowanego, na swój
wniosek skierowany do dyrektora szkoły, po przepracowaniu w szkole co najmniej
roku od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Staż trwa 2 lata i 9 mie-
sięcy lub rok i 9 miesięcy – w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej
stopień naukowy doktora.

Awans na stopień nauczyciela dyplomowanego jest równoznaczny z osiągnięciem etapu
mistrzostwa zawodowego. Dlatego nauczyciele mianowani powinni starannie przy-
gotować się zarówno do stażu, jak i do postępowania prowadzonego przez organ
sprawujący nadzór pedagogiczny.

Ważne!

I

1.1

s. 10

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Do tego etapu mogą dotrzeć jedynie ci nauczyciele, którzy posiadają wybitne osią-
gnięcia w pracy zawodowej. To spośród nich wyłoni się w przyszłości elita pedagogów.
Z niej rekrutować się będą pracownicy nadzoru pedagogicznego, dyrektorzy szkół
i placówek, eksperci do spraw awansu zawodowego, nauczyciele konsultanci i doradcy
metodyczni. To oni w przyszłości będą decydowali o poziomie edukacji.

W świetle art. 9b ust. 1 pkt 3 KN warunkiem nadania stopnia nauczyciela dyplomowa-
nego jest:

l

spełnienie wymagań kwalifikacyjnych;

l

odbycie stażu i uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego;

l

uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po analizie dorobku zawodowego
nauczyciela i rozmowie.

Należy podkreślić, że nauczyciel mianowany realizuje samodzielnie plan rozwoju
zawodowego, nie korzysta z pomocy opiekuna stażu, tak jak nauczyciele stażysta
i kontraktowy.

4. Plan rozwoju zawodowego i wymagania na poszczególne

stopnie awansu

W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony
przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania określone w przepisach Rozporzą-
dzenia. Nauczyciel opracowuje plan rozwoju zawodowego na cały okres stażu
z uwzględnieniem w szczególności:

l

potrzeb szkoły, w tym programu rozwoju szkoły;

l

potrzeb środowiska lokalnego (od stażu na stopień nauczyciela mianowanego);

l

obowiązków i wymagań niezbędnych do uzyskania danego stopnia awansu,
określonych w przepisach Rozporządzenia.

Nauczyciel stażysta przedkłada dyrektorowi szkoły projekt planu rozwoju zawo-
dowego w ciągu 20 dni od rozpoczęcia zajęć (§ 3 ust. 1 Rozporządzenia). Na-
uczyciele kontraktowy i mianowany dołączają projekt planu rozwoju zawodowe-
go do skierowanego do dyrektora wniosku o rozpoczęcie stażu.

Przepisy Rozporządzenia nie określają formy planu rozwoju zawodowego nauczyciela.
Dotyczą natomiast strony merytorycznej, wymieniają bowiem działania, jakie nauczy-
ciel zobligowany jest realizować w trakcie stażu. Dlatego dopuszczalne są różne formy
przygotowania planu rozwoju zawodowego. Niektórzy dzielą plan rozwoju zawodowe-
go na sfery (np. organizacyjną, wychowawczą, edukacyjną). Inni sporządzają plany

Ważne!

I

1.1

s. 11

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

w formie tabel i zestawień. Wydaje się, że najbardziej praktyczne są plany, w których
po prostu wymienia się w porządku chronologicznym poszczególne zadania, zazna-
czając termin ich realizacji.

Forma planu rozwoju zawodowego nauczyciela może być zatem dowolna, natomiast
treść musi odpowiadać wymogom określonym w przepisach Rozporządzenia,
tj. uwzględniać zadania, które nauczyciel jest zobligowany realizować w okresie stażu.
Ponieważ planuje się pracę na dosyć długi okres – od 9 miesięcy (stażysta) do 2 lat
i 9 miesięcy – musi to być narzędzie logicznie skonstruowane, przejrzyste, niezbyt szcze-
gółowe. Dlatego najczęściej nauczyciele sporządzają plany w formie tabeli, w której
odnotowują przede wszystkim nazwę zadania, termin realizacji i uwagi dotyczące jej
przebiegu.

Dyrektor ocenia, czy plan rozwoju nauczyciela spełnia wymogi Rozporządzenia, czy
jego przedsięwzięcia będą pożyteczne zarówno dla szkoły i środowiska lokalnego, jak
i dla indywidualnego rozwoju zawodowego nauczyciela oraz czy ich realizacja jest
realna (§ 3 ust. 3 Rozporządzenia).

Dyrektor szkoły zatwierdza projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w ciągu
30 dni od rozpoczęcia zajęć. Może też zwrócić go nauczycielowi do poprawy
i pisemnie zobowiązać do naniesienia niezbędnych zmian. Dyrektor powinien
precyzyjnie wskazać zakres zmian, jakie nauczyciel ma wprowadzić do swojego
planu rozwoju.

Nauczyciel zobowiązany jest niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodo-
wego zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie mu go przedłożyć (§ 3
ust. 4 Rozporządzenia).

W czasie stażu nauczyciel może za zgodą dyrektora szkoły wprowadzać zmiany w pla-
nie rozwoju zawodowego. W szczególnie uzasadnionych przypadkach w trakcie trwa-
nia stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do korekty planu
rozwoju zawodowego.

W ciągu 30 dni od zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie
z realizacji planu rozwoju zawodowego. Przepisy nie określają formy tego spra-
wozdania. Stąd też wybór formy należy do nauczyciela.

Bezsporne jest natomiast, że w sprawozdaniu z realizacji planu rozwoju zawodowego
nauczyciel powinien wykazać działania podejmowane w trakcie stażu, sposób ich
realizacji oraz uzyskane efekty. Do napisania sprawozdania najlepiej przygotowywać

Ważne!

Ważne!

I

1.1

s. 12

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

się podczas całego stażu. Dlatego dobrze jest dokumentować w jego trakcie realizację
poszczególnych zadań. Jeśli sprawozdanie powstaje przez cały czas trwania stażu,
dotrzymanie terminu jego złożenia nie będzie problemem.

Należy pamiętać, że sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego będzie
dla dyrektora szkoły podstawą do oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres
stażu.

4.1. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty i wymagania na

stopień nauczyciela kontraktowego

Nauczyciel stażysta, ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego,
w okresie odbywania stażu powinien w szczególności (§ 6 ust. 1–4 Rozporządzenia):

l

poznawać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, w tym: przepisy
związane z funkcjonowaniem szkoły, sposób prowadzenia dokumentacji obowiązu-
jącej w szkole oraz przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków nauki i pracy;

l

uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub
innych nauczycieli, w wymiarze co najmniej jednego zajęcia w miesiącu, i omówić
z prowadzącym obserwowane zajęcia;

l

prowadzić zajęcia z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły,
w wymiarze co najmniej jednego zajęcia w miesiącu oraz omawiać je z osobą, w której
obecności zajęcia zostały przeprowadzone;

l

uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.

W wyniku realizacji zadań zaplanowanych do wykonania podczas stażu nauczyciel
stażysta powinien zdobyć wiedzę i umiejętności umieszczone w opisie wymagań na
stopień nauczyciela kontraktowego.

Zgodnie z § 6 ust. 2 Rozporządzenia wymagania niezbędne do uzyskania stopnia na-
uczyciela kontraktowego obejmują:

l

znajomość organizacji i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał
staż;

l

umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statuto-
wych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;

l

znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy z tym
środowiskiem;

l

umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.

I

1.1

s. 13

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

4.2. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela kontraktowego i wymagania

na stopień nauczyciela mianowanego

W okresie stażu nauczyciel kontraktowy realizuje plan rozwoju zawodowego zatwier-
dzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania określone w § 7 ust. 1
Rozporządzenia. W świetle tego przepisu nauczyciel kontraktowy ubiegający się
o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie odbywania stażu powinien
w szczególności:

l

uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań edukacyj-
nych, wychowawczych i opiekuńczych lub innych, wynikających ze statutu oraz po-
trzeb szkoły i środowiska lokalnego;

l

pogłębiać wiedzę i umiejętności zawodowe, samodzielnie lub przez udział w róż-
nych formach kształcenia ustawicznego;

l

poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty, a w przypadku nauczycieli, o któ-
rych mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2 i ust. 1a KN – przepisy dotyczące pomocy społecznej
lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły;

...z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.

Zgodnie z § 7 ust. 2 Rozporzadzenia wymagania niezbędne do uzyskania stopnia na-
uczyciela mianowanego obejmują:

l

umiejętność organizacji i doskonalenia własnego warsztatu pracy, ewaluacji wła-
snych działań, a także oceniania ich skuteczności i dokonywania zmian w tych dzia-
łaniach; w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1a KN – umiejętność
samodzielnego opracowania indywidualnych planów pracy z dzieckiem i prowa-
dzenie karty pobytu dziecka w szkole oraz aktywnego działania w zespole do spraw
okresowej oceny sytuacji wychowanków;

l

umiejętność uwzględniania w swojej pracy potrzeb rozwojowych uczniów,
problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych
i cywilizacyjnych;

l

umiejętność wykorzystywania w swojej pracy technologii informacyjnej i komu-
nikacyjnej;

l

umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz
ogólnych zagadnień oświatowych, pomocy społecznej lub postępowania w spra-
wach nieletnich przy rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowa-
nych przez nauczyciela zadań;

l

umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty, pomocy
społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich w zakresie funkcjonowania
szkoły, w której nauczyciel odbywał staż.

I

1.1

s. 14

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

4.3. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela mianowanego i wymagania

na stopień nauczyciela dyplomowanego

Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowane-
go w okresie odbywania stażu powinien w szczególności (§ 8 ust. 1 Rozporządzenia):

l

podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym
doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej;

l

realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły;

l

pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu
jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia
ustawicznego;

…z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.

Plan rozwoju zawodowego nauczyciela mianowanego powinien uwzględniać wszyst-
kie wymienione zadania, a jego realizacja powinna umożliwić spełnienie na końcu stażu
poniższych wymagań, zgodnie z przepisami (§ 8 ust. 2) Rozporządzenia:

l

uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opie-
kuńczej na skutek wdrożenia programu działań mających na celu doskonalenie
pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, o któ-
rych mowa w art. 9e ust. 1–3 KN – uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie
realizacji zadań odpowiednio na rzecz edukacji, pomocy społecznej lub postę-
powania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub peł-
nioną funkcją;

l

wykorzystywanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej;

l

umiejętność dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami,
w tym poprzez: prowadzenie zajęć otwartych, w szczególności dla nauczycieli sta-
żystów i kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrz-
szkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć;

l

realizację co najmniej trzech z następujących zadań:
– opracowanie i wdrożenie programu działań edukacyjnych, wychowawczych, opie-

kuńczych lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub
postępowaniem w sprawach nieletnich;

– wykonywanie zadań doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji

egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej dla nauczy-
cieli ubiegających się o awans zawodowy, rzeczoznawcy do spraw programów
nauczania, programów wychowania przedszkolnego, podręczników lub środków
dydaktycznych, a w przypadku nauczycieli szkół artystycznych – także konsul-
tanta Centrum Edukacji Artystycznej;

– poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności w zakresie działań eduka-

cyjnych, wychowawczych i opiekuńczych;

– uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawan-

sowanym, a w przypadku nauczycieli języków obcych – uzyskanie umiejętności
posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym;

I

1.1

s. 15

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

– wykonywanie zadań na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania

w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorzą-
dowymi lub innymi podmiotami;

– uzyskanie innych znaczących osiągnięć w pracy zawodowej;

l

umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowaw-
czych lub innych, z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której nauczy-
ciel jest zatrudniony.

5. Opiekun stażu nauczyciela stażysty i kontraktowego

Przepisy systemu awansu zawodowego nauczycieli wprowadziły do szkoły nową funk-
cję – opiekuna stażu. Jest to doświadczony nauczyciel, który ma wspierać swoich za-
czynających pracę w zawodzie kolegów – nauczycieli stażystę i kontraktowego, choć
każdego z nich w innym stopniu.

Opiekuna przydziela nauczycielowi dyrektor szkoły spośród nauczycieli mianowanych
lub dyplomowanych (art. 9c ust. 4 KN). Opiekun stażu nie musi być nauczycielem tego
samego przedmiotu, co stażysta. W szczególnych przypadkach opiekunem stażu może
być nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w innej szkole. Wybór opie-
kuna stażu jest niezwykle ważny szczególnie w przypadku rozpoczynającego pracę.
Opiekun powinien wprowadzić młodego nauczyciela w życie szkoły.

W przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz
osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego opiekunem stażysty
może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze. W rodzinnej placów-
ce opiekuńczo-wychowawczej opiekunem stażysty może być nauczyciel mianowany
lub dyplomowany zatrudniony w publicznym ośrodku adopcyjno-opiekuńczym, wska-
zanym przez organ nadzoru w porozumieniu z organem prowadzącym. W szczególnie
uzasadnionych przypadkach w trakcie trwania stażu dyrektor szkoły może zmienić
nauczycielowi opiekuna.

Opiekun stażu opracowuje projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za
okres stażu i przedstawia go dyrektorowi szkoły w terminie nie dłuższym niż 14 dni
od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela.

Do zadań opiekuna stażu należą w szczególności:

l

pomaganie nauczycielowi stażyście w opracowaniu projektu planu rozwoju zawo-
dowego na okres stażu;

l

pomaganie nauczycielowi w dokonaniu zmian w projekcie planu rozwoju zawodo-
wego zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły;

Ważne!

I

1.1

s. 16

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

l

udzielanie nauczycielowi wskazówek związanych ze zmianą planu rozwoju zawodo-
wego w trakcie trwania stażu, zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły;

l

omawianie z nauczycielem prowadzonych lub obserwowanych zajęć;

l

wspieranie nauczyciela w okresie realizacji planu rozwoju zawodowego, w rozwią-
zywaniu problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych;

l

opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.

Opiekun nauczyciela stażysty wchodzi również w skład komisji kwalifikacyjnej, która
ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań na stopień nauczyciela kontraktowego.

6. Ocena dorobku zawodowego

Zgodnie z art. 9c ust. 6 KN dyrektor szkoły ustala ocenę dorobku zawodowego
nauczyciela za okres stażu w ciągu maksymalnie 21 dni od złożenia sprawozda-
nia z realizacji planu rozwoju zawodowego. Uwzględnia w niej stopień realizacji
planu rozwoju zawodowego nauczyciela, projekt oceny opracowany przez opie-
kuna stażu oraz opinię rady rodziców.

Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w ciągu 14 dni od otrzymania zawia-
domienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Jeżeli tego nie
zrobi, dyrektor dokonuje oceny bez tej opinii.

Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna (art. 9c
ust. 8 KN). Musi zostać sporządzona na piśmie i zawierać uzasadnienie oraz pouczenie
o możliwości wniesienia odwołania. W uzasadnieniu oceny dyrektor szkoły powinien
w szczególności odnieść się stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela.
Ocena dorobku zawodowego za okres stażu nie jest decyzją administracyjną w rozu-
mieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (Kpa).

Niezwykle ważne jest uzasadnienie oceny dorobku zawodowego za okres stażu.
Niestety, często się zdarza, że dyrektorzy ograniczają się do jednozdaniowego
komentarza albo informacji, że nauczyciel zrealizował zadania zapisane w planie roz-
woju. Tymczasem uzasadnienie pozytywnej oceny powinno zawierać informacje o efek-
tach realizacji planu rozwoju zawodowego oraz o korzyściach odniesionych przez
szkołę.

Również w przypadku negatywnej oceny uzasadnienie jest istotne. Daje nauczycielowi
szansę zrozumienia, jakie błędy popełnił podczas stażu, dlaczego staż zakończył się
niepowodzeniem. Pamiętajmy, że od negatywnej oceny dorobku zawodowego za okres
stażu przysługuje nauczycielowi odwołanie.

Ważne!

I

1.1

s. 17

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Od oceny dorobku zawodowego nauczyciel może się odwołać do organu spra-
wującego nadzór pedagogiczny (art. 9c ust. 9 KN) w terminie 14 dni od jej otrzy-
mania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w ciągu
21 dni. Ocena dorobku zawodowego ustalona przez organ sprawujący nadzór
pedagogiczny jest ostateczna.

W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu
rozpatrzenia odwołania od oceny dorobku zawodowego nauczyciel może złożyć wnio-
sek o podjęcie postępowania administracyjnego – kwalifikacyjnego (na stopnie
nauczyciela kontraktowego i dyplomowanego) lub egzaminacyjnego (na stopień na-
uczyciela mianowanego).

W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez
organ prowadzący jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po
odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego
stażu w wymiarze 9 miesięcy (art. 9c ust. 11 KN).

7. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub

egzaminacyjnego

Uzyskanie pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu kończy pierwszy
etap postępowania. Następny etap to postępowanie administracyjne, w trakcie które-
go odpowiednia komisja ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań niezbędnych
do uzyskania danego stopnia awansu.

Dokumentacja załączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub
egzaminacyjnego na kolejne stopnie awansu obejmuje:

l

dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe lub poświadczone kopie tych
dokumentów oraz akt nadania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego;

l

zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz zajmo-
wanym przez niego stanowisku (aktualnie oraz w okresie stażu); w przypadku
nauczyciela, który w okresie stażu zmienił miejsce zatrudnienia, oraz nauczyciela
zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymiarze mniejszym niż połowa obo-
wiązującego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązujące-
go wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których
nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu, o ile nie jest możliwe udokumentowanie
zatrudnienia świadectwami pracy;

l

zatwierdzony plan rozwoju zawodowego oraz sprawozdanie z jego realizacji;

l

ocenę dorobku zawodowego za okres stażu, a w przypadku nauczyciela, który w okre-
sie stażu zmienił miejsce zatrudnienia, także ocenę za okres stażu odbytego w po-
przednim miejscu zatrudnienia;

Ważne!

I

1.1

s. 18

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

l

w przypadku nauczyciela mianowanego – dokumentację potwierdzającą spełnienie
wymagań na stopień nauczyciela dyplomowanego.

7.1. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień

nauczyciela kontraktowego

Po odbyciu stażu i uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu
nauczyciel składa do dyrektora szkoły wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyj-
nego na stopień nauczyciela kontraktowego. Postępowanie kwalifikacyjne zostaje
wszczęte w dniu złożenia wniosku.

Nauczyciel stażysta składa wniosek w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku
zawodowego za okres stażu (czyli do 31 grudnia danego roku kalendarzowego).
W przypadku niedotrzymania tego terminu jest obowiązany do ponownego odby-
cia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 7 KN).

7.2. Wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień

nauczyciela mianowanego

Po odbyciu stażu i uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres
stażu nauczyciel kontraktowy składa wniosek do organu prowadzącego szkołę
o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego.
Postępowanie egzaminacyjne zostaje wszczęte w dniu złożenia przez nauczyciela
wniosku.

Nauczyciel kontraktowy składa wniosek w roku uzyskania pozytywnej oceny
dorobku zawodowego za okres stażu (czyli do 31 grudnia danego roku kalenda-
rzowego). W przypadku niedotrzymania tego terminu jest obowiązany do ponow-
nego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 7 KN).

7.3. Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień

nauczyciela dyplomowanego

Po odbyciu stażu i uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu
nauczyciel składa wniosek do organu sprawującego nadzór pedagogiczny o podjęcie
postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego. Postępowa-
nie zostaje wszczęte w dniu złożenia wniosku.

Ważne!

Ważne!

I

1.1

s. 19

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek w ciągu 3 lat od uzyskania pozytyw-
nej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania
tego terminu jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze
(art. 9d ust. 7 KN).

Dokumentacja nauczyciela mianowanego potwierdzająca spełnienie wymagań na sto-
pień nauczyciela dyplomowanego zgodnie z przepisami § 9 ust. 4 Rozporządzenia
powinna być przedstawiana w formie:

l

opisu i analizy realizacji wymagań, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 1–3 Rozporzą-
dzenia, ze wskazaniem w szczególności wpływu podejmowanych działań na pod-
niesienie jakości realizowanego w szkole procesu dydaktyczno-wychowawczego;

l

sprawozdania z realizacji wybranych zadań, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 4 Roz-
porządzenia, oraz uzyskanych efektów;

l

dyplomów lub świadectw potwierdzających zaawansowaną znajomość języka ob-
cego w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 10 wrze-
śnia 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz
określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających
wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U.
nr 155, poz. 1288 oraz z 2004 r. nr 122, poz. 1290) – w przypadku realizacji zadania,
o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 4d Rozporządzenia;

l

opisu i analizy co najmniej dwóch przypadków rozpoznania i rozwiązania proble-
mów edukacyjnych, wychowawczych lub innych, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 5
Rozporządzenia;

l

zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadze-
nie działań lub wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem wymagań określo-
nych w § 8 ust. 2 Rozporządzenia, jeżeli nie wynika to z planu rozwoju zawodowego
i sprawozdania z jego realizacji.

W przypadku nauczycieli przedmiotów artystycznych dokumentacja może być przed-
stawiona również w innej formie, związanej z ich działalnością artystyczną.

Poza wymienioną dokumentacją do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjne-
go nauczyciel może załączyć inną dokumentację świadczącą o jego osiągnięciach
zawodowych.

Ważne!

I

1.1

s. 20

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

8. Komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjne

Organ prowadzący postępowanie przeprowadza analizę formalną wniosku i dokumen-
tacji. Polega ona na sprawdzeniu, czy nauczyciel złożył wszystkie wymagane doku-
menty oraz czy dokumenty te mają wymaganą formę. Tak więc organ prowadzący
postępowanie sprawdza, czy wniosek zawiera:

l

dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe nauczyciela;

l

zaświadczenie o zatrudnieniu;

l

akt nadania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego;

l

dokumentację związaną z odbytym stażem (plan rozwoju zawodowego, sprawoz-
danie z jego realizacji oraz ocenę dorobku zawodowego za okres stażu).

Jeżeli wniosek oraz dokumentacja nauczyciela spełniają wymagania formalne, organ
prowadzący postępowanie na dany stopień awansu powołuje właściwą komisję
(egzaminacyjną lub kwalifikacyjną), która dokonuje analizy merytorycznej dokumenta-
cji oraz przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną (na stopnie nauczyciela kontraktowego
i dyplomowanego) lub egzamin na stopień nauczyciela mianowanego.

Komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjna rozstrzygają w obecności co najmniej 2/3 swo-
jego składu. Każdy z członków komisji ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań
niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego według skali punktowej od 0
do 10. Nauczyciel otrzymuje akceptację komisji kwalifikacyjnej w przypadku uzyskania
średniej arytmetycznej punktów w wysokości co najmniej 7. Jeżeli w komisji jest więcej
niż 3 członków, przed obliczeniem średniej arytmetycznej punktów odrzuca się jedną
najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową.

Z przebiegu pracy komisji kwalifikacyjnej sporządzany jest protokół (§ 14 ust. 1 Rozpo-
rządzenia), który zawiera w szczególności:

l

datę i miejsce posiedzenia komisji;

l

imiona i nazwiska jej członków;

l

imiona i nazwiska obserwatorów prac komisji;

l

pytania zadane nauczycielowi w czasie rozmowy kwalifikacyjnej lub egzaminu, wraz
z informacją o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach;

l

uzyskane przez nauczyciela oceny punktowe;

l

średnią arytmetyczną punktów;

l

uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji;

l

podpisy członków uczestniczących w jej pracach.

Uzasadnienie przyznanej liczby punktów powinno odnosić się do spełnienia przez na-
uczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania danego stopnia awansu, określonych
w przepisach Rozporządzenia. Komisja wydaje nauczycielowi zaświadczenie o uzy-
skaniu jej akceptacji.

I

1.1

s. 21

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Oceny komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnej nie są decyzjami administracyj-
nymi, a więc nauczycielowi nie przysługuje od nich odwołanie. W razie nieuzyska-
nia akceptacji komisji może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania
kwalifikacyjnego po odbyciu (na swój wniosek i za zgodą dyrektora szkoły)
dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Nauczyciel stażysta może przystąpić
ponownie do rozmowy z komisją kwalifikacyjną tylko raz w danej szkole (art. 9g
ust. 8 pkt 1 KN).

8.1. Komisja kwalifikacyjna na stopień nauczyciela kontraktowego

Dyrektor przeprowadza analizę formalną wniosku i dokumentacji nauczyciela. Analiza
formalna wniosku oraz dokumentacji polega na sprawdzeniu, czy nauczyciel przedło-
żył wszystkie wymagane dokumenty.

Jeżeli wniosek i dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, dyrektor szkoły szcze-
gółowo wskazuje stwierdzone braki i wyznacza termin ich uzupełnienia. Nauczyciel
powinien uzupełnić brakujące dokumenty w wyznaczonym terminie. W przypadku
nieuzupełnienia braków formalnych bądź ponownego stwierdzenia, że dokumentacja
w dalszym ciągu nie spełnia wymagań formalnych, wniosek pozostawia się bez rozpa-
trzenia. Pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia z powodu braków formalnych nie
wymaga formy decyzji bądź postanowienia. Nauczyciel powinien jednakże zostać
poinformowany stosownym pismem o przyczynach pozostawienia wniosku bez
rozpatrzenia.

Jeżeli wniosek oraz dokumentacja spełniają wymagania formalne, dyrektor szkoły po-
wołuje komisję kwalifikacyjną, która przeprowadzi rozmowę z nauczycielem. W skład
komisji wchodzą:

l

dyrektor (wicedyrektor) jako jej przewodniczący;

l

przewodniczący zespołu przedmiotowego (wychowawczego), a jeżeli zespół taki
nie został w szkole powołany – nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudnio-
ny w szkole, a w przypadku przedszkola, szkoły lub placówki prowadzonej przez
osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialne-
go, w których nie są zatrudnieni nauczyciele mianowani lub dyplomowani – nauczy-
ciel kontraktowy;

l

opiekun stażu.

Zgodnie z art. 9g ust. 5 KN nauczyciel może złożyć wniosek o powołanie w skład
komisji kwalifikacyjnej przedstawiciela związku zawodowego. Wskazuje go właściwy
organ statutowy związku. W pracach komisji mogą również brać udział, w charakterze
obserwatorów – przedstawiciel organu prowadzącego szkołę i przedstawiciel or-
ganu sprawującego nadzór pedagogiczny

.

Dyrektor szkoły powołuje komisję kwalifikacyjną na wniosek nauczyciela i powiada-
mia go o terminie i miejscu przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej co najmniej na
14 dni przed datą posiedzenia komisji. Po zmianach, wprowadzonych Ustawą z 15 lipca

I

1.1

s. 22

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

2004 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz zmianie niektórych innych ustaw,
komisje kwalifikacyjne mogą prowadzić postępowanie przez cały rok.

Komisja kwalifikacyjna przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną, podczas której na-
uczyciel stażysta ubiegający się o stopień nauczyciela kontraktowego przedstawia
sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego i odpowiada na pytania człon-
ków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela
kontraktowego.

Podstawą do oceny dla komisji kwalifikacyjnej jest zatem przedłożona przez nauczy-
ciela dokumentacja odbytego stażu oraz odpowiedzi na pytania członków komisji w cza-
sie rozmowy kwalifikacyjnej.

8.2. Komisja egzaminacyjna na stopień nauczyciela mianowanego

Organ prowadzący postępowanie przeprowadza analizę formalną wniosku i dokumen-
tacji. Polega ona na sprawdzeniu, czy nauczyciel przedłożył wszystkie dokumenty oraz
czy dokumenty te mają wymaganą formę.

Jeżeli wniosek oraz dokumentacja nauczyciela spełniają wymagania formalne, organ
prowadzący szkołę powołuje komisję egzaminacyjną. W jej skład wchodzą:

l

przedstawiciel organu prowadzącego szkołę jako jej przewodniczący;

l

przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny;

l

dyrektor szkoły;

l

dwaj eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania.

Organ prowadzący szkołę powołuje komisję egzaminacyjną na wniosek nauczyciela
i powiadamia go o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu najpóźniej 14 dni
przed datą posiedzenia komisji. Organ powołujący komisję egzaminacyjną, ustalając
skład komisji, zapewnia w niej udział ekspertów o specjalności zawodowej odpowia-
dającej typowi i rodzajowi szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony, oraz specjalno-
ści zawodowej nauczyciela.

Nauczyciel może złożyć wniosek o powołanie w skład komisji kwalifikacyjnej przed-
stawiciela związku zawodowego

– wskazuje go właściwy organ statutowy związku

(art. 9g ust. 5 KN).

Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin, w czasie którego nauczyciel kontrak-
towy ubiegający się o stopień nauczyciela mianowanego dokonuje prezentacji wła-
snego dorobku zawodowego oraz odpowiada na pytania członków komisji dotyczące
wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego, określonych
w przepisach Rozporządzenia.

I

1.1

s. 23

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Uzasadnienie przyznanej liczby punktów powinno odnosić się do spełniania przez na-
uczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego,
określonych w przepisach § 7 ust. 2 Rozporządzenia.

Komisja wydaje nauczycielowi zaświadczenie o zdaniu egzaminu. Ocena komisji
egzaminacyjnej nie jest decyzją administracyjną, od której służy nauczycielowi odwo-
łanie. W razie niezdania egzaminu nauczyciel może ponownie złożyć wniosek o podję-
cie postępowania egzaminacyjnego po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą
dyrektora szkoły, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Nauczyciel kontraktowy
może przystąpić ponownie do egzaminu tylko raz w danej szkole.

Zdanie egzaminu jest warunkiem uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.
Nauczycielowi, który zdał egzamin przed komisją egzaminacyjną i spełnia pozostałe
warunki, określone w art. 9b ust. 1 KN, organ prowadzący szkołę wydaje decyzję o nada-
niu stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego.

8.3. Komisja kwalifikacyjna na stopień nauczyciela dyplomowanego

Jeżeli wniosek złożony przez nauczyciela oraz jego dokumentacja spełniają wymaga-
nia formalne, organ sprawujący nadzór pedagogiczny powołuje komisję kwalifikacyj-
ną, która dokonuje analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadza z nim
rozmowę. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny powołuje komisję kwalifikacyjną
na wniosek nauczyciela i powiadamia go o terminie i miejscu posiedzenia komisji co
najmniej na 14 dni przed datą tego posiedzenia.

W skład komisji wchodzą:

l

przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny jako jej przewodniczący;

l

dyrektor szkoły (a w przypadku gdy o awans ubiega się dyrektor – przedstawiciel
organu prowadzącego szkołę);

l

trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania.

Organ powołujący komisję kwalifikacyjną, ustalając skład komisji, zapewnia w niej udział
ekspertów o specjalności zawodowej odpowiadającej typowi i rodzajowi szkoły, w któ-
rej nauczyciel jest zatrudniony, oraz specjalności zawodowej nauczyciela.

Nauczyciel może złożyć wniosek o powołanie w skład komisji kwalifikacyjnej przed-
stawiciela związku zawodowego

– wskazuje go właściwy organ statutowy związku

(art. 9g ust. 5 KN).

Komisja kwalifikacyjna analizuje dorobek zawodowy nauczyciela mianowanego
ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego na podstawie
przedłożonej przez niego dokumentacji oraz rozmowy, podczas której nauczyciel
odpowiada na pytania dotyczące wpływu działań i zadań zrealizowanych przez siebie

I

1.1

s. 24

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

w czasie stażu na podwyższenie jakości pracy szkoły, w której odbywał staż (§ 12
ust. 3 Rozporządzenia).

Komisja wydaje nauczycielowi zaświadczenie o otrzymaniu akceptacji. Wzór zaświad-
czenia określony jest w załączniku do Rozporządzenia.

9. Nadawanie stopni awansu zawodowego

Nauczyciel uzyskuje stopień awansu zawodowego z dniem wydania decyzji
o nadaniu stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego (a nie
z dniem otrzymania akceptacji komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej).

KN określa szczególne elementy decyzji administracyjnej, jaką jest akt nadania stop-
nia awansu zawodowego (art. 9g ust. 5). Powinien on zawierać w szczególności:

l

nazwę komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej;

l

numer i datę wydania zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu egzaminu;

l

nadany stopień awansu zawodowego;

l

informację o poziomie wykształcenia nauczyciela.

Ponadto, zgodnie z przepisami Kpa (art. 107) decyzja o nadaniu stopnia awansu zawo-
dowego powinna zawierać: oznaczenie organu, który wydał decyzję, datę wydania,
oznaczenie strony lub stron, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktycz-
ne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z poda-
niem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania
decyzji. Wzór aktu nadania stopnia nauczyciela kontraktowego określa załącznik do
Rozporządzenia.

W przypadku niespełniania przez nauczyciela warunków określonych w art. 9b ust. 1
KN w świetle art. 9b ust. 6 KN organ prowadzący postępowanie odmawia nadania
stopnia awansu. Zgodnie z przepisami Kpa (art. 10 § 1) przed wydaniem decyzji o od-
mowie nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodowego organ prowadzący
postępowanie powinien powiadomić nauczyciela o prawie wglądu do akt sprawy oraz
wypowiedzenia się co do materiałów zebranych w postępowaniu egzaminacyjnym lub
kwalifikacyjnym.

Decyzja o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego powinna odpowiadać ogól-
nym zasadom określonym w art. 107 Kpa. Jej uzasadnienie powinno odnosić się do
ustawowych wymogów nadania stopnia, określonych w art. 9b ust. 1 KN, i wskazywać,
którego z warunków nauczyciel nie spełnia.

Ważne!

I

1.1

s. 25

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Protokoły i dokumentacja komisji przechowywane są przez organ prowadzący postępowa-
nie. Nauczyciel może odebrać dokumentację dołączoną do wniosku o podjęcie postępowa-
nia po uprawomocnieniu się decyzji administracyjnej kończącej postępowanie. Organ
wydający decyzję zatrzymuje jedynie dokumentację będącą podstawą wydania decyzji.

9.1. Nadanie stopnia nauczyciela kontraktowego

Warunki uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego określa
art. 9b ust. 1 pkt 1 KN. Są nimi:

l

spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust.
1a–3 KN;

l

odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego;

l

uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie.

Zgodnie z art. 9b ust. 4 KN nauczycielowi, który spełnia wymienione warunki, dyrektor
szkoły nadaje, w drodze decyzji administracyjnej, stopień nauczyciela kontraktowego.
W przypadku niespełniania przez nauczyciela warunków określonych w art. 9b ust. 1
KN w świetle art. 9b ust. 6 KN dyrektor odmawia nadania stopnia awansu. Nauczycie-
lowi przysługuje odwołanie do organu wyższego rzędu, jakim jest w tym przypadku
organ prowadzący szkołę.

9.2. Nadanie stopnia nauczyciela mianowanego

Warunki niezbędne do uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowa-
nego określa art. 9b ust. 1 pkt 2 KN. Są to:

l

spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust.
1a–3 KN;

l

odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego;

l

zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.

Zgodnie z art. 9b ust. 4 KN nauczycielowi, który spełnia wymienione warunki organ
prowadzący szkołę nadaje, w drodze decyzji administracyjnej, stopień nauczyciela
mianowanego. W przypadku odmowy nadania stopnia nauczycielowi przysługuje od-
wołanie do organu wyższego rzędu – kuratorium oświaty.

9.3. Nadanie stopnia nauczyciela dyplomowanego

Warunki uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego określa
art. 9b ust. 1 pkt 3 KN. Są to:

l

spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust.
1a–3 KN;

I

1.1

s. 26

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

l

odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego;

l

uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodo-
wego i przeprowadzonej rozmowie.

Zgodnie z art. 9b ust. 4 KN nauczycielowi, który spełnia wymienione warunki, organ
sprawujący nadzór pedagogiczny nadaje, w drodze decyzji administracyjnej, stopień
nauczyciela dyplomowanego. W przypadku odmowy nadania stopnia nauczycielowi
przysługuje odwołanie do organu wyższego rzędu – Ministerstwa Edukacji Narodowej
i Sportu.

10. Profesor oświaty

Zgodnie z przepisami art. 9i KN nauczycielowi dyplomowanemu posiadającemu co
najmniej 20-letni okres pracy w zawodzie nauczyciela, w tym co najmniej 10-letni okres
pracy jako nauczyciel dyplomowany, oraz znaczący i uznany dorobek zawodowy na
wniosek Kapituły do Spraw Profesorów Oświaty może być nadany przez ministra
właściwego do spraw oświaty i wychowania tytuł honorowy profesora oświaty.

Wnioski do Kapituły o nadanie tytułu honorowego profesora oświaty składa organ spra-
wujący nadzór pedagogiczny. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania okre-
śli, w porozumieniu z właściwymi ministrami, w drodze rozporządzenia, sposób powo-
ływania Kapituły, tryb jej pracy, kryteria oceny dorobku zawodowego nauczycieli oraz
tryb składania wniosków o nadanie tytułu honorowego profesora oświaty.

11. Awans zawodowy nauczycieli nieodbywających stażu

Karta Nauczyciela przewiduje odrębne zasady awansu niektórych grup nauczycieli. Są to:

l

nauczyciele, którym powierzono stanowisko dyrektora szkoły lub placówki;

l

nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje
pedagogiczne, w: urzędach organów administracji rządowej, kuratoriach oświaty,
specjalistycznej jednostce nadzoru, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okrę-
gowych komisjach egzaminacyjnych, organach sprawujących nadzór pedagogicz-
ny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich oraz rodzinnymi ośrod-
kami diagnostyczno-konsultacyjnymi, a także szkołami przy zakładach karnych;

l

nauczyciele urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy na podstawie
przepisów Ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. nr 79,
poz. 854 ze zm.).

Nauczycieli tych nie dotyczy wymóg odbycia stażu i uzyskania pozytywnej oceny
dorobku zawodowego za ten okres. Mogą uzyskiwać kolejne stopnie awansu
zawodowego po przepracowaniu na zajmowanych stanowiskach czasu przewidzia-
nego w KN.

I

1.1

s. 27

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

Zgodnie z art. 9e ust. 1 KN dyrektor szkoły może złożyć wniosek o podjęcie postępo-
wania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 4 lat od
dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego (bądź po upływie 3 lat – w przypadku
posiadania co najmniej stopnia naukowego doktora), jeżeli nauczyciel:

l

posiada nieprzerwany okres pracy na stanowisku dyrektora wynoszący co najmniej
3 lata (bądź co najmniej 2 lata – jeżeli posiada co najmniej stopień naukowy doktora);

l

legitymuje się wyróżniającą oceną pracy.

Dokumentacja załączana do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na
stopień nauczyciela dyplomowanego składanego przez dyrektora szkoły powinna obej-
mować w szczególności:

l

dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe lub poświadczone kopie tych
dokumentów;

l

akt nadania stopnia nauczyciela mianowanego;

l

zaświadczenie pracodawcy o spełnianiu wymagań dotyczących okresu pracy wy-
maganego do złożenia wniosku;

l

dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia
nauczyciela dyplomowanego, przedstawione w formie określonej w przepisach
Rozporządzenia;

l

sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy, obejmujące w szczególności charakterystykę
i rozwój szkoły kierowanej w tym okresie, z uwzględnieniem wyników mierzenia
jakości pracy oraz programu rozwoju szkoły;

l

wyróżniającą ocenę pracy (zgodnie z art. 9e ust. 1 KN).

Nauczyciele, którzy w danym roku szkolnym przestali zajmować stanowisko dyrektora
szkoły, przestali być zatrudnieni na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje
pedagogiczne, oraz nauczyciele mianowani, pełniący z wyboru funkcje związkowe,
którzy przestali w danym roku szkolnym korzystać z urlopu lub zwolnienia z obowiązku
świadczenia pracy, mogą złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego
na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesię-
cy, o ile staż rozpoczęli 1 września roku szkolnego następującego bezpośrednio po
tym roku szkolnym (art. 9e ust. 4 KN).

Jeżeli w okresie stażu nauczycielowi powierzono stanowisko dyrektora szkoły, zatrud-
niono go na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, urlo-
powano lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy, do nieprzerwanego okresu,
o którym mowa w art. 9e ust. 1–3 KN, zalicza się okres odbytego stażu (art. 9e ust. 5 KN).

Rodzaj dokumentacji załączonej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjne-
go w przypadku dyrektora szkoły określają przepisy § 9 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia.
Dokumentacja powinna obejmować w szczególności:

l

dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe lub poświadczone kopie tych
dokumentów;

I

1.1

s. 28

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

18 • Poradnik nauczyciela • Marzec 2005

U18032005

l

akt nadania stopnia nauczyciela mianowanego;

l

zaświadczenie pracodawcy o spełnianiu wymagań dotyczących okresu pracy wy-
maganego do złożenia wniosku;

l

dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia
nauczyciela dyplomowanego, przedstawione w formie określonej w przepisach
Rozporządzenia;

l

sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy, obejmujące w szczególności charakterystykę
i rozwój szkoły kierowanej w tym okresie, z uwzględnieniem wyników mierzenia ja-
kości pracy oraz programu rozwoju szkoły,

l

wyróżniającą ocenę pracy (zgodnie z art. 9e ust. 1 KN).

W przypadku dyrektora szkoły oraz nauczyciela zatrudnionego na stanowisku wyma-
gającym kwalifikacji pedagogicznych zaświadczenie powinno potwierdzać, że posia-
da on nieprzerwany okres pracy, odpowiednio na stanowisku dyrektora szkoły lub
stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych, wynoszący co najmniej 3 lata,
a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora – co
najmniej 2 lata.

W skład komisji kwalifikacyjnej powołanej na wniosek dyrektora szkoły wchodzą (art. 9g
ust. 3 KN):

l

przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny jako jej przewodniczący;

l

przedstawiciel organu prowadzącego szkołę;

l

trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania.

Eksperci powołani na wniosek dyrektora szkoły w skład komisji kwalifikacyjnej powinni
być zatrudnieni na takim stanowisku.

Dyrektorzy szkół, nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach wymagających kwalifikacji
pedagogicznych oraz nauczyciele urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia
pracy, którzy nie uzyskali akceptacji lub nie zdali egzaminu, mogą ponownie złożyć
wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego po upływie
roku (licząc od dnia orzeczenia przez komisję kwalifikacyjną lub egzaminacyjną odpo-
wiednio o niewydaniu akceptacji lub niezdaniu egzaminu).

Przypisy

1

Dane MENiS – na podst. D. Igielska, A. Klawenek, Awans zawodowy nauczycieli po 4 latach [w:] Mate-
riały edukacyjne Ogólnopolskiego Programu Doskonalenia Przewodniczących Komisji Kwalifikacyjnych
i Egzaminacyjnych, Warszawa 2004.

2

Dane z artykułu D. Igielskiej, Materiały Ogólnopolskiego Programu Doskonalenia Przewodniczących
Komisji Kwalifikacyjnych i Egzaminacyjnych, CODN, Warszawa 2004.