Małgorzata Klimczyk

Matematyka II

Rynek kapitałowy to jedna z najważniejszych części

gospodarki. To dzięki niemu przedsiębiorstwa mogą
pozyskać kapitał na swój dalszy rozwój. Również
dzięki rynkowi wolne, niezagospodarowane środki w
gospodarce przeznaczane są do wykorzystania w
najbardziej perspektywicznych branżach. Wreszcie

najbardziej perspektywicznych branżach. Wreszcie
dzięki rynkowi kapitałowemu setki przedsiębiorstw
każdego dnia poddawane są surowej ocenie i krytyce
inwestorów, dzięki czemu ich wycena może być
uznawana za rzetelną. Także my wszyscy bierzemy
udział w rynku kapitałowym, będąc członkami
otwartych funduszy emerytalnych. Choćby z tego
powodu warto poznać tematykę rynku kapitałowego.

2

Rynek finansowy obejmuje całokształt powiązań

pomiędzy jego uczestnikami w zakresie gromadzenia i
podziału środków pieniężnych. Na rynku finansowym
zawierane są transakcje kupna - sprzedaży różnych
form kapitału, zarówno krótkoterminowego, jak i
długoterminowego. Rynek finansowy dzięki swoim

długoterminowego. Rynek finansowy dzięki swoim
właściwościom umożliwia posiadaczom nadwyżek
kapitałów zainwestowanie ich, a podmiotom, które ich
nie mają - uzyskanie ich poprzez transakcje na tym
rynku. Funkcjonowanie rynku finansowego umożliwia
inwestorom zróżnicować portfel posiadanych aktywów
oraz pozwala ograniczyć ryzyko związane z
inwestycjami.

3

4

Rynek kapitałowy to miejsce, w którym dokonywane są

transakcje długoterminowymi instrumentami

finansowymi. Zaliczmy do nich obligacje oraz akcje.

Obligacje to długoterminowe instrumenty dłużne, czyli

Obligacje to długoterminowe instrumenty dłużne, czyli

instrumenty o pierwotnym terminie zapadalności od

roku „wzwyż”. Natomiast akcje emitowane są z reguły

na czas nieokreślony, a zatem są z zasady

instrumentami długoterminowymi.

5

Rynek kapitałowy możemy podzielić według różnych

kryteriów. Najważniejsze z nich to klasyfikacja z
uwzględnieniem :

przepływów finansowych (rynek pierwotny i wtórny),

stopnia zorganizowania rynku (rynek giełdowy i

pozagiełdowy),

stopnia regulacji rynku (rynek regulowany i

nieregulowany).

6

7

Rynek pierwotny to nowe emisje papierów

wartościowych. Spółka dokonuje emisji np. akcji, które
są kupowane przez inwestorów. Środki pozyskane od
inwestorów są wykorzystywane przez spółkę zgodnie z
celami emisji. Kluczową kwestią jest tutaj przepływ

celami emisji. Kluczową kwestią jest tutaj przepływ
kapitału od inwestorów do spółki. Rynek pierwotny to
najważniejszy segment rynku kapitałowego. To dla
rynku pierwotnego spółki decydują się na obecność na
giełdzie.

8

Z rynkiem wtórnym mamy do czynienia wówczas, gdy

po wyemitowaniu i przydziale papierów wartościowych
nowej emisji ich pierwszemu właścicielowi, papiery te
są następnie sprzedawane na rynku przez osoby inne
niż emitent. Rynek wtórny polega więc na obrocie

niż emitent. Rynek wtórny polega więc na obrocie
papierami wartościowymi między inwestorami. Innymi
słowy, zasilenie emitenta w kapitał nie odbywa się na
rynku wtórnym. To właśnie na rynku wtórnym
kształtuje się bieżąca wartość (cena) papierów
wartościowych i to na tym rynku właściciel papierów
może je sprzedać.

9

Rynek giełdowy to najbardziej zinstytucjonalizowana

forma wtórnego rynku instrumentów finansowych,
którą tworzy zespół osób, urządzeń i środków
technicznych zorganizowanych w celu kojarzenia ofert
sprzedaży i nabycia papierów wartościowych. Giełda

sprzedaży i nabycia papierów wartościowych. Giełda
działa przy założeniu jednakowego dostępu do
informacji rynkowej, w tym samym czasie i przy
jednakowych warunkach zbywania i nabywania
instrumentów finansowych dla wszystkich uczestników
tego rynku.

10

Rynek giełdowy uznawany jest za najbardziej prestiżowy

rynek wtórny, przede wszystkim dlatego, że nie
wszystkie instrumenty finansowe mogą być na nim
notowane – mimo braku technicznych barier dla
takiego notowania. Uzyskanie dopuszczenia do obrotu
na rynku giełdowym obwarowane jest wieloma

na rynku giełdowym obwarowane jest wieloma
warunkami, które w efekcie zapewniają notowanie na
parkietach giełdowych papierów wartościowych
największych i najbardziej wiarygodnych emitentów
oraz instrumentów pochodnych charakteryzujących się
również znaczną wiarygodnością. W Polsce rynek
giełdowy prowadzi Giełda Papierów Wartościowych w
Warszawie SA.

11

Rynek pozagiełdowy

,

podobnie jak rynek giełdowy

,

umożliwia w sposób uregulowany kupno i sprzedaż
instrumentów rynku kapitałowego i terminowego.
Tworzy go również zespół osób, regulacji oraz
urządzeń i środków technicznych służących

urządzeń i środków technicznych służących
gromadzeniu, przedstawianiu i udostępnianiu
informacji o ofertach kupna i sprzedaży papierów
wartościowych, zawartych transakcjach oraz innych
informacji związanych z obrotem.

12

W odróżnieniu od rynku giełdowego, na rynku

pozagiełdowym dopuszczalne są transakcje zawierane
bezpośrednio między inwestorami.

Rynki pozagiełdowe to miejsce dla małej i średniej

wielkości emitentów o dobrych perspektywach rozwoju
mimo często bardzo krótkiej historii. W Polsce rynek
pozagiełdowy prowadzony jest przez spółkę BondSpot
SA.

13

Rynek giełdowy

 transakcje zawierane w określonym

miejscu i czasie, a kursy
kształtowane według określonych
reguł, tj. przyjętego systemu
notowań;

Rynek pozagiełdowy

 miejsce, czas i warunki zawarcia

transakcji każdorazowo mogą być
inne i zależą od woli stron
transakcji;

notowań;

 informacje dotyczące kształtowania

się kursów akcji i wartości obrotów
przekazywane do publicznej
wiadomości;

 handel sprawdzonym „towarem” –

do obrotu dopuszczone papiery
wartościowe emitentów
spełniających określone kryteria.



uczestnicy poszczególnych

transakcji nie mają obowiązku
przekazywania komukolwiek
informacji odnośnie zawartych
transakcji;



można dokonywać transakcji

papierami wartościowymi
dowolnych emitentów.

14

Rynek regulowany to działający w sposób stały system obrotu

instrumentami finansowymi, które dopuszczone są do tego obrotu.
Rynek regulowany powinien udostępnić wszystkim inwestorom
finansowym równy i powszechny dostęp do informacji rynkowej w
czasie ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych, a także
zapewnić jednakowe warunki nabywania i zbywania tych

zapewnić jednakowe warunki nabywania i zbywania tych
instrumentów.

Rynek regulowany jest zorganizowany i podlega nadzorowi

właściwego organu na zasadach określonych w przepisach ustawy z
dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi.
Rynek taki musi by także uznany przez państwo członkowskie i
przedstawiony Komisji Europejskiej jako rynek regulowany. Na
rynku regulowanym konieczne jest, aby przestrzegać wszystkich
wymogów sprawozdawczości i przejrzystości określonych w
dyrektywach.

15

Na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej na rynek

regulowany składają się:

• rynek giełdowy, organizowany przez spółkę, która

• rynek giełdowy, organizowany przez spółkę, która

prowadzi giełdę;

• rynek pozagiełdowy, organizowany przez spółkę, która

prowadzi rynek pozagiełdowy;

• towarowy rynek instrumentów finansowych, który

organizowany jest przez giełdę towarową.

16

Rynek nieregulowany to rynek niepodlegający

nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Przykładem takiego rynku w Polsce jest NewConnect.

Przykładem takiego rynku w Polsce jest NewConnect.

NewConnect to nowy rynek akcji GPW w Warszawie,

który zainicjował działalność 30 sierpnia 2007 r. Jest on
przeznaczony dla małych, innowacyjnych spółek o
dużych perspektywach wzrostu, które nie spełniają
warunków wejścia na główny rynek GPW.

17

Podstawową funkcją rynku kapitałowego jest

umożliwienie pozyskania kapitału na dłuższy okres w
drodze emisji („sprzedaży”) papierów wartościowych.
Takiego kapitału potrzebują przede wszystkim
podmioty inwestujące w dobra materialne i

podmioty inwestujące w dobra materialne i
niematerialne służące do prowadzenia działalności
gospodarczej. Podmioty emitujące („sprzedające”)
papiery wartościowe to emitenci. Z kolei nabywcy tych
papierów wartościowych, czyli inwestorzy,
udostępniając kapitał emitentom, mają możliwość
uzyskania dochodu z tytułu nabycia, posiadania lub
sprzedaży tych papierów wartościowych.

18

Spośród najbardziej znanych papierów wartościowych, których

szczegółowe omówienie przedstawiono w dalszej części
opracowania, wymienić należy:

• obligacje i listy zastawne – instrumenty te należą do papierów

wartościowych o charakterze dłużnym, co oznacza, że

wartościowych o charakterze dłużnym, co oznacza, że
reprezentują zobowiązanie emitenta wobec ich posiadaczy do
spełnienia określonego świadczenia (pieniężnego lub
niepieniężnego),

• akcje i kwity depozytowe – instrumenty te należą do papierów

wartościowych o charakterze udziałowym lub zbliżonym do
udziałowego, co oznacza, że ich posiadacz dysponuje prawem
współwłasności w stosunku do ich emitenta (albo jego
majątku),

19

• prawa poboru i prawa do akcji – instrumenty te należą do

papierów wartościowych o charakterze pochodnym, ponieważ
ich istnienie i wartość zależy bezpośrednio od wartości akcji,
do nabycia których uprawniają,

• certyfikaty inwestycyjne, jednostki uczestnictwa i inne tytuły

• certyfikaty inwestycyjne, jednostki uczestnictwa i inne tytuły

uczestnictwa – instrumenty te są związane z instytucjami
zbiorowego inwestowania, przy czym z prawnego punktu
widzenia jednostki uczestnictwa nie stanowią papieru
wartościowego, jednak są zaliczane do instrumentów rynku
kapitałowego.

20

Uczestnikami rynku kapitałowego nazywa się te

wszystkie podmioty, które uczestniczą w transakcjach
dokonywanych na tym rynku, będąc ich stroną lub
pośrednicząc w ich zawieraniu :

pośrednicząc w ich zawieraniu :

 Emitenci
 Domy maklerskie
 Inwestorzy

21

Emitenci są tymi uczestnikami rynku, którzy zapewniają

pierwotną podaż papierów wartościowych. Co do
zasady, rola emitenta kończy się w momencie
skutecznego wyemitowania papierów wartościowych,
które następnie są przedmiotem transakcji między

które następnie są przedmiotem transakcji między
inwestorami czy to na rynku zorganizowanym, czy też
poza nim. Po wyemitowaniu własnych papierów
wartościowych emitent obejmuje de facto rolę
inwestora.

22

Działalność maklerska ma ugruntowaną pozycję na

rynku instrumentów finansowych, a instytucje
ś

wiadczące usługi w tym zakresie należą do ważnych

podmiotów tego rynku. Prowadzenie działalności
maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru

maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru
Finansowego. Podstawową funkcją działalności
maklerskiej jest profesjonalne pośrednictwo w
transakcjach kupna i sprzedaży instrumentów
finansowych.

23

Inwestor instytucjonalny - organizacja powołana w celu

dokonywania inwestycji kapitałowych (obejmowanie
udziałów lub akcji) w innych podmiotach
gospodarczych. Inwestor instytucjonalny lokuje kapitał
powierzony mu np. w formie depozytu czy składek

powierzony mu np. w formie depozytu czy składek
ubezpieczeniowych w celu osiągnięcia zysku z
inwestycji wyższego, niż z lokat czy obligacji.
Typowymi inwestorami instytucjonalnymi są instytucje
ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne, które lokują
część środków pochodzących ze składek klientów w
udziały lub akcje przedsiębiorstw.

24

Inwestorzy indywidualni to osoby fizyczne posiadające

znaczny majątek i angażujące się w inwestycje, w tym

znaczny majątek i angażujące się w inwestycje, w tym
na rynku niepublicznym. Inwestorzy ci, często
preferują projekty, w których oprócz swoich pieniędzy,
mogą zainwestować swój czas, wiedzę, umiejętności
oraz kontakty biznesowe.

25

Rozwinięty i sprawnie działający rynek kapitałowy ma istotne

znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki, ponieważ
sprzyja pojawianiu się korzystnych dla jej rozwoju zjawisk, spośród
których wymienić należy:

których wymienić należy:

•

mobilizację i transformację kapitału, czyli uaktywnienie wolnych
ś

rodków finansowych (oszczędności) należących do wielu

podmiotów i ich przekształcenie w kapitał potrzebny do rozwoju
tych sektorów gospodarki lub poszczególnych podmiotów, które
odczuwają jego brak;

26

•

efektywną alokację kapitału, czyli przepływ kapitału do sektorów
gospodarki, w których będzie wykorzystany w sposób najbardziej
efektywny, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju całej
gospodarki;

•

wycenę papierów wartościowych, innymi słowy, ocenę ich emitenta,
a pośrednio strategii wykorzystania przez niego pozyskanego

a pośrednio strategii wykorzystania przez niego pozyskanego
kapitału, co z kolei wpływa na ciągłą weryfikację efektywności
alokacji kapitału i ciągłe korygowanie kierunku jego przepływu do
tych sektorów gospodarki, które są aktualnie lub w dającej się
przewidzieć przyszłości najbardziej dochodowe;

•

uzyskiwanie przez inwestorów dochodów z tytułu udziału w obrocie
papierami wartościowymi.

27

Nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje Komisja Nadzoru

Finansowego, która w 2006 r. przejęła w tym zakresie
obowiązki Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Celem
Komisji jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania
rynku kapitałowego, ze szczególnym uwzględnieniem

rynku kapitałowego, ze szczególnym uwzględnieniem
bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony inwestorów i innych jego
uczestników. Jedną z nadrzędnych funkcji, jaką sprawuje
Komisja, jest weryfikowanie czy nie doszło do nadużyć na
rynku, gdyż bezpieczeństwo związane z zawieraniem na nim
transakcji jest jedna z jego kluczowych zasad.

28

Efektywny rynek kapitałowy ma istotne znaczenie dla rozwoju

gospodarki krajowej ze względu na utworzenie w Polsce systemu
emerytalnego opartego na funduszach emerytalnych. Fundusze te,
efektywnie inwestując powierzony im kapitał, przyczyniają się do
pomnażania środków gromadzonych na poczet przyszłych emerytur.
W znacznym stopniu rynek kapitałowy wpływa również na rozwój

W znacznym stopniu rynek kapitałowy wpływa również na rozwój
sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Konkurencja, jaką
tworzy rynek kapitałowy dla sektora bankowego powoduje, że
oferta kierowana do przedsiębiorstw jest bardziej rozbudowana i
dostosowana do ich potrzeb. Ponadto rynek kapitałowy jest
niezbędny do przekształcenia się małych przedsiębiorstw w średnie i
duże firmy.

29

Dziękuje za

Dziękuje za

uwagę

30