Bezpieczeństwo

24

Promotor 10/06

Ryszard Bryła

C

HARAKTERYSTYKA

STANOWISKA

PRACY

Miejscem zatrudnienia pracownika jest stacja paliw

płynnych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Go-

spodarki z dn. 21 listopada 2005 r. (Dz.U. nr 243

/2005, poz. 2063) stacja paliw to obiekt budowlany,

w skład którego mogą wchodzić: budynek, podziemne

zbiorniki magazynowe paliw płynnych, podziemne lub

naziemne zbiorniki gazu płynnego, odmierzacze paliw

płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne,

w tym urządzenia do magazynowania i załadunku

paliw płynnych oraz gazu płynnego, instalacje wodno-

-kanalizacyjne i energetyczne, podjazdy i zadaszenia

oraz inne urządzenia usługowe, a także pomieszcze-

nia pomocnicze. Minimalne wymiary stref zagrożenia

wybuchem podaje załącznik do ww. rozporządzenia.

Na stacji paliw odbywa się:

• tankowanie pojazdów benzyną i olejem napę-

dowym,

• sprzedaż produktów w opakowaniach stałych,

• tankowanie gazem płynnym pojazdów samo-

chodowych przystosowanych technicznie do

zasilania tym paliwem,

• wymiana butli opróżnionych z gazu płynnego na

butle napełnione gazem o masie do 11 kg.

Czas pracy pracownika wynosi średnio dobowo

8 godzin – praca zmianowa.

P

RZYDZIAŁ

CZYNNOŚCI

Stacja paliw, którą obsługuje pracownik, jest

przeznaczona zarówno do dystrybucji silnikowych

paliw płynnych, jak również olejów oraz gazu płyn-

nego. Pracownik jest odpowiedzialny m.in. za:

• przyjęcie dostaw produktów sprzedawanych na

stacji,

• sprzedaż tych produktów,

• wypisywanie faktur na komputerze,

• kontrolę i konserwację urządzeń stacji,

• pomoc klientom, o ile zachodzi taka potrzeba.

M

ETODYKA

OCENY

RYZYKA

Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwo-

ma metodami wg PN-N 18002/2000 w skali

trójstopniowej oraz RISK SCORE. Opis tych metod

przedstawiliśmy w poprzednich numerach tego

czasopisma.

‰

Pracownik stacji paliw

• Ocena ryzyka zawodowego
• Instrukcja stanowiskowa

fot. Shutters

tock

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.com.pl

25

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

PRACOWNIKA

OBSŁUGUJĄCEGO

STACJĘ

PALIW

WEDŁUG

METODY

PN-N 18002/2000

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła zagrożeń

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

o realizacji

zadań

Cię

żk

ość

(C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o

(R)

Cię

żk

ość

(C)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o

(R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Upadek na

tym samym

poziomie.

Śliskie i nierówne

powierzchnie,

zastawione przejścia.

Potłuczenia,

złamania kończyn,

zwichnięcia, urazy

wewnętrzne.

S

S

S

Zapewnienie porządku na terenie stacji. Stosowanie

przez pracowników odpowiedniego obuwia.

S

M

M

2.

Uderzenie

przez ruchome

obiekty.

Środki transportu

zaopatrujące się na stacji

w potrzebne produkty.

Środki transportu

przywożące towar do

dalszej dystrybucji.

Śmierć,

kalectwo,

urazy.

D

M

S

Zachowanie szczególnej ostrożności. Właściwe

oznakowanie terenu stacji. W razie konieczności

umieszczenie progu zwalniającego.

S

M

M

3.

Narażenie

na szkodliwe

substancje

chemiczne.

Spaliny, benzyna, olej

napędowy, pary

produktów naftowych.

Zatrucia,

choroby układu

oddechowego,

alergie.

D

S

D

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze szkodliwymi
czynnikami. W razie konieczności stosowanie rękawic

ochronnych. Właściwe zamontowanie przewodów

oddechowych, służących do odprowadzania par

produktów naftowych na stacji.

S

M

M

4.

Pożar

i wybuch.

Nieostrożność klientów

w czasie pobierania

paliwa. Nieostrożność

obsługi.

Niesprawność lub brak

odpowiednich systemów

zabezpieczających.

Elektryczność statyczna.

Wyładowania

atmosferyczne.

Śmierć,

oparzenia

ciała.

D

S

D

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz używania

otwartego ognia. Spełnianie konkretnych wymagań

określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed dosta-

niem się ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne

urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

Przewody wlewowe do zbiorników magazynowych

paliw płynnych powinny być wyposażone w sprawne

zamknięcia hydrauliczne i urządzenia zabezpiecza-

jące przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane

w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić
właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy

paliw. Butle z gazem płynnym składować zgodnie

z przepisami. Przeprowadzać wymagane kontrole

szczelności zaworów odcinających. Przestrzegać stref

zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania antyelektrosta-
tyczne. W czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne

dystrybutorów. Uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa

pożarowego. Zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy

i okresowe przeglądy tego sprzętu.

D

M

S

5.

Hałas.

Pojazdy zaopatrujące się

w potrzebne produkty.

Ruch uliczny obok stacji.

Nerwice, choroby

narządu słuchu.

S

S

S

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji. Sprawna

organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu

samoobsługi).

M

M

M

6.

Zmienne

warunki

atmosferyczne.

Niskie temperatury, wiatr,

deszcz, śnieg.

Przeziębienia.

S

S

S

Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe

zadaszenie dystrybutorów.

M

M

M

7.

Porażenie

prądem.

Przetarte przewody

elektryczne, uszkodzo-

ny osprzęt (gniazdka,

wtyczki), przebicie el. do

obudowy stosowanych

urządzeń.

Śmierć.

D

S

D

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony prze-

ciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji

elektrycznej. Systematyczna kontrola zabezpieczeń

różnicowo-prądowych.

S

M

M

8.

Przeciążenie

narządu

wzroku.

Źle zorganizowane

stanowisko pracy przy

komputerze. Słabe

oświetlenie.

Osłabienie wzroku,

bóle oczu,

łzawienie.

S

S

S

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej

dotyczącej m.in. ustawienia monitora,

wymaganego oświetlenia i in.

M

M

M

9.

Przeciążenie

narządu

ruchu.

Źle zorganizowane pod
względem ergonomicz-

nym stanowisko pracy

przy komputerze.

Bóle mięśniowe,

zwyrodnienia

kręgosłupa

i stawów.

S

S

S

Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii stołu

i krzesła. Okresowa zmiana wykonywanych zajęć.

M

M

M

10.

Napad

rabunkowy.

Przestępcy.

Śmierć, kalectwo,

urazy.

D

S

D

Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagrożeń środki

ostrożności. Monitoring. System antynapadowy.

D

M

S

11.

Stres.

Praca zmianowa.

Nerwowość i pośpiech

przy wykonywaniu zadań.

Konflikty. Kumulacja

zagrożeń.

Choroby układu

nerwowego

i choroby

ogólnoustrojowe.

S

S

S

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowanie

wymagań do możliwości psychofizycznych pracowni-

ka. Wyjaśnianie nieporozumień przez kierownictwo.

Opracowanie i stosowanie procedur zapewniających

bezpieczeństwo w pracy.

S

M

M

Bezpieczeństwo

26

Promotor 10/06

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

PRACOWNIKA

OBSŁUGUJĄCEGO

STACJĘ

PALIW

WG

METODY

RISK SCORE

Lp.

Zagrożenie

Możliwe

źródła zagrożeń

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

o reali-

zacji

zadań

Sk

utki

(S)

Eks

pozy

c

ja

(E)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

Sk

utki

(S)

Eks

pozy

c

ja

(E)

Pra

wdopodobieństw

o

(P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Upadek na

tym samym

poziomie.

Śliskie i nierówne

powierzchnie,

zastawione przejścia.

Potłuczenia,

złamania kończyn,

zwichnięcia, urazy

wewnętrzne.

3

6

6

108

Średnie

Zapewnienie porządku na terenie stacji.

Stosowanie przez pracowników

odpowiedniego obuwia.

3

6

3

54

Małe

2.

Uderzenie

przez

ruchome

obiekty.

Środki transportu

zaopatrujące się na

stacji w potrzebne

produkty. Środki trans-

portu przywożące towar

do dalszej dystrybucji.

Śmierć,

kalectwo,

urazy.

15

6

1

90

Średnie

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Właściwe oznakowanie terenu stacji. W razie

konieczności umieszczenie

progu zwalniającego.

7

6

0,5

21

Małe

3.

Narażenie

na szkodliwe

substancje

chemiczne.

Spaliny, benzyna, olej

napędowy, pary

produktów naftowych.

Zatrucia,

choroby układu

oddechowego,

alergie.

7

6

6

252

Duże

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze

szkodliwymi czynnikami. W razie konieczno-

ści stosowanie rękawic ochronnych. Właściwe

zamontowanie przewodów oddechowych,

służących do odprowadzania par produktów

naftowych na stacji.

3

6

3

54

Małe

4.

Pożar

i wybuch.

Nieostrożność klientów

w czasie pobierania

paliwa. Nieostrożność

obsługi.

Niesprawność lub brak

odpowiednich systemów

zabezpieczających.

Elektryczność statyczna.

Wyładowania

atmosferyczne.

Śmierć,

oparzenia ciała.

15

6

6

540

B. duże

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz

używania otwartego ognia. Spełnianie konkret-

nych wymagań określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed

dostaniem się ognia do wnętrza oraz posiadać

sprawne urządzenia spustowe, pomiarowe

i oddechowe. Przewody wlewowe do zbiorników

magazynowych paliw płynnych powinny

być wyposażone w sprawne zamknięcia

hydrauliczne i urządzenia zabezpieczające

przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane

w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić

właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy

paliw. Butle z gazem płynnym składować zgod-

nie z przepisami. Przeprowadzać wymagane

kontrole szczelności zaworów odcinających.

Przestrzegać stref zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania

antyelektrostatyczne. W czasie burzy wyłączać

zasilanie elektryczne dystrybutorów. Uaktualnić
instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zapew-

nić wymagany sprzęt gaśniczy

i okresowe przeglądy tego sprzętu.

7

6

3

126

Śred-

nie

5.

Hałas.

Pojazdy zaopatrujące się

w potrzebne produkty.

Ruch uliczny obok stacji.

Nerwice, choroby

narządu słuchu.

3

6

6

108

Średnie

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji.

Sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie

zakresu samoobsługi).

1

6

3

18

B.

małe

6.

Zmienne

warunki

atmosfe-

ryczne.

Niskie temperatury,

wiatr, deszcz, śnieg.

Przeziębienia.

3

6

6

108

Średnie

Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe

zadaszenie dystrybutorów.

1

6

3

18

B.

małe

7.

Porażenie

prądem.

Przetarte przewody

elektryczne,

uszkodzony osprzęt
(gniazdka, wtyczki),

przebicie el. do obudowy

stosowanych urządzeń.

Śmierć.

15

6

3

270

Duże

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
przeciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu

instalacji elektrycznej. Systematyczna kontro-

la zabezpieczeń różnicowo-prądowych.

3

6

1

18

B.

małe

8.

Przeciążenie

narządu

wzroku.

Źle zorganizowane

stanowisko pracy przy

komputerze. Słabe

oświetlenie.

Osłabienie

wzroku, bóle oczu,

łzawienie.

3

6

6

108

Średnie

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej

dotyczącej m.in. ustawienia monitora,

wymaganego oświetlenia i in.

3

6

3

54

Małe

9.

Przeciążenie

narządu

ruchu.

Źle zorganizowane

stanowisko pracy przy

komputerze.

Bóle mięśniowe,

zwyrodnienia krę-
gosłupa i stawów.

3

6

6

108

Średnie

Zapewnienie zgodnych z wymogami

ergonomii stołu i krzesła. Okresowa zmiana

wykonywanych zajęć.

1

6

3

18

B.

małe

10.

Napad

rabunkowy.

Przestępcy.

Śmierć, kalectwo,

urazy.

15

6

6

540

B. duże

Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagro-

żeń środki ostrożności. Monitoring. System

antynapadowy.

7

6

3

126

Śred-

nie

11.

Stres.

Praca zmianowa.

Nerwowość i pośpiech

przy wykonywaniu zadań.

Konflikty międzyludzkie.

Kumulacja zagrożeń.

Choroby układu

nerwowego

i choroby

ogólnoustrojowe.

3

6

6

108

Średnie

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowa-

nie wymagań do możliwości psychofizycznych

pracownika. Wyjaśnianie nieporozumień przez

kierownictwo. Opracowanie i stosowanie proce-

dur zapewniających bezpieczeństwo w pracy.

3

6

3

54

Małe

Bezpieczeństwo

www.promotor.elamed.com.pl

27

I P

RZED

PRZYSTĄPIENIEM

DO

PRACY

• Pamiętaj, że podejmując pracę na stacji paliw, musisz

wcześniej przejść potrzebne badania lekarskie i wymagane
szkolenia BHP oraz ppoż.

• Przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wypoczętym.
• Do pracy musisz przystąpić w wymaganym obuwiu i ubraniu

roboczym o własnościach antystatycznych.

• Usuń ze stanowiska wszelkie zbędne przedmioty, które mogą

przeszkadzać w pracy.

• Upewnij się, że na stanowisku nie ma plam olejów, ben-

zyny itp.

• Pamiętaj o zachowaniu porządku i czystości na terenie

stacji.

II W

TRAKCIE

PRACY

• Dopilnuj, by teren stacji był odpowiednio oświetlony i ozna-

kowany zgodnie z Polskimi Normami – dotyczy to przede
wszystkim miejsca dystrybucji paliw oraz ciągów komunika-
cyjnych.

• Pamiętaj, że na terenie stacji obowiązuje zakaz używania

otwartego ognia, w tym palenia papierosów.

• Zachowaj szczególną ostrożność w kontakcie ze szkodliwymi

czynnikami chemicznymi, a w razie konieczności używaj
ochron osobistych, w tym rękawic ochronnych.

• Sprawdź, czy zbiorniki paliwa są odpowiednio zabezpieczone

przed dostaniem się ognia do wnętrza i posiadają nieuszko-
dzone urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

• Sprawdź stan techniczny dystrybutorów paliw oraz sprzętu

gaśniczego.

• Pamiętaj, by sprzęt gaśniczy, w ilości zgodnej z przepisami,

był umieszczony w widocznym miejscu, obok dystrybutorów
i w każdej chwili gotowy do natychmiastowego użycia.

• Dbaj o to, by stanowisko komputerowe do sprzedaży pa-

liw było zorganizowane zgodnie z wymogami ergonomii,
przedstawionymi ci w trakcie instruktażu stanowiskowego
– dotyczy to szczególnie ustawienia monitora, oświetlenia
i siedziska.

• Dopilnuj, by podczas wydawania paliw pojazdy były ustawione

w sposób umożliwiający łatwe manewrowanie nimi, a ich
silniki były wyłączone.

• Podczas napełniania paliwem zbiorników stacji pamiętaj, by:

– autocysterna została dodatkowo uziemiona,
– spuszczanie produktów naftowych przebiegało bez zakłó-

ceń,

– osoby postronne nie podchodziły do studzienek zbiornika,
– żaden pojazd nie znajdował się w odległości mniejszej niż

10 m od autocysterny spuszczającej produkt.

• Dbaj o to, by na terenie stacji była sprawna instalacja prze-

ciwporażeniowa i aby nieupoważnione osoby nie dokonywały
żadnych prowizorycznych napraw instalacji elektrycznej.

• Dbaj o to, by nieupoważnione osoby nie dokonywały żadnych

prac przy urządzeniach technicznych stacji.

• Pamiętaj, że zbiorniki i rurociągi podlegają badaniom tech-

nicznym oraz próbom szczelności przy przekazywaniu ich do
eksploatacji oraz po każdym remoncie lub naprawie. W przy-
padku stwierdzenia nieszczelności lub awarii zbiorników albo
rurociągów konieczne jest przeprowadzenie badań skażenia
gruntu i wód gruntowych.

• Pamiętaj, że zbiorniki przeznaczone do magazynowania

gazu płynnego mogą być eksploatowane tylko po otrzymaniu
decyzji zezwalającej na eksploatację, wydaną przez właściwy
organ dozoru technicznego. Zapoznaj się z warunkami tej
decyzji.

• Dopilnuj, by wszystkie przyłącza i króćce na zbiornikach

przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego były
wyposażone w sprawne zawory odcinające.

• Pamiętaj, że dystrybucja gazu płynnego w stacjach paliw

płynnych polega na:
– tankowaniu gazem płynnym pojazdów samochodowych

przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem,

– wymianie butli opróżnionych z gazu płynnego na butle napeł-

nione gazem o masie do 11 kg.

• Pamiętaj, że niedopuszczalne jest napełnianie butli gazem

płynnym w stacjach lub stosowanie innych niedozwolonych
manipulacji przy tych butlach.

• Wiedz o tym, że butli przeznaczonych do napełniania gazem

płynnym nie wolno używać i przechowywać w warunkach
wpływających ujemnie na ich wytrzymałość.

• Pamiętaj, że butle z gazem płynnym mogą być składowane

na utwardzonych placach otwartych, pod zadaszeniem lub
w budynkach przystosowanych do tego celu. Butle składuje
się w pozycji stojącej i zabezpiecza przed upadkiem za pomo-
cą barier, przegród lub w inny sposób, a zawory butli o masie
gazu płynnego powyżej 5 kg zabezpiecza się kołpakami lub
odpowiednimi osłonami.

• Wiedz o tym, że dopuszcza się magazynowanie w jednym

pomieszczeniu butli opróżnionych i butli napełnionych, tylko
pod warunkiem ich oddzielnego składowania.

III P

O

ZAKOŃCZENIU

PRACY

• Uporządkuj stanowisko pracy.
• Dokonaj przeglądu urządzeń technicznych i sprawdź, czy

nie będą stanowić zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie
miejsca pracy.

• Wyłącz zasilanie nieużywanych w czasie postoju stacji

urządzeń.

• Zabezpiecz miejsce pracy zgodnie z przyjętymi procedu-

rami.

• Jeżeli po zakończeniu twojej pracy dyżur na stacji obejmuje

inny pracownik, to przekaż mu wszelkie niezbędne infor-
macje dotyczące szczególnie bezpieczeństwa ogólnego
i pożarowego.

IV W

SYTUACJI

AWARYJNEJ

• By ustrzec się szkód zdrowotnych i materialnych spowodowa-

nych ewentualnym napadem rabunkowym na stację, stosuj
się bezwzględnie do przyjętych w tym celu procedur. Prze-
strzegaj ich także wtedy, gdy dojdzie do takiego zdarzenia.

• W czasie gwałtownej burzy lub klęski żywiołowej w pierwszej

kolejności wyłącz zasilanie dystrybutorów paliwa.

• Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Za-

bezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy poszkodowanemu.
W razie potrzeby zawiadom pogotowie ratunkowe i policję.

• O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych urządzeń

powiadom swego przełożonego, uprzednio wyłączając te
urządzenia i odpowiednio je zabezpieczając.

I

NSTRUKCJA

STANOWISKOWA

DLA

PRACOWNIKA

OBSŁUGUJĄCEGO

STACJĘ

PALIW