BETON MROZOODPORNY
Destrukcja
mrozowa
betonu
powodowana
jest
naprężeniami rozciągającymi powodowanymi:
wzrostem objętości wody przy jej przechodzeniu w lód,
dyfuzją - przemieszczaniem się wody w porach betonu.
Zamarzająca woda przechodząc w lód zwiększa swoją
objętość o 9 % (w temperaturze – 2
0
C, - 4
0
C), a w
temperaturze rzędu – 22
0
C o 13%.
Woda zamarzająca w porach działa rozsadzająco.
Wielkość siły działającej na beton zależy od szeregu
czynników:
1.
Charakterystyki porowatości.
Rodzaje porów.
W każdym, nawet bardzo starannie zagęszczonym
betonie występują pory i pustki różnego rodzaju.
Mogą to być:
-
pory kontrakcyjne o średnicy 10
- 4
µm = 10
- 7
mm,
-
pory żelowe o średnicy 10
- 3
µm = 10
- 6
mm,
-
pory kapilarne, związane z występowaniem wody
zarobowej w mieszance, mają kształty kulek,
soczewek, kanalików, średnica rzędu 5 •10
– 4
do 2
•10
– 2
,
-
pory powietrzne, pęcherzyki powietrza dostają się
do mieszanki betonowej podczas mieszania w
betoniarce lub z wodą zarobową, wielkość 0,5 – 4,0
mm
-
pory sedymentacyjne, powstają w wyniku
osiadania mieszanki
np, podczas zagęszczania
pory ośrednicy od 0,01- 0,1 mm,
-
pory strukturalne z reguły powodowane są
niedoborem zaczynu lub zaprawy.
Wymiary porów
2
Tylko niektóre z wyżej podanych porów mają wpływ na
destrukcje mrozową betonu.
-
pory o średnicy powyżej 0,3 mm, zwłaszcza pory
otwarte nie są szkodliwe, ponieważ woda z nich
wycieka.
-
w porach o wymiarach poniżej 10
– 4
woda już nie
zamarza.
Stopień wypełnienia pustek wodą.
Przy nasyceniu betonu wodą do 92 % (nasycenie
krytyczne) mróz nie jest już szkodliwy dla betonu.
2.
Mechanizm destrukcji.
Pęcznienie przy przechodzeniu wody w lód.
Największa
wilgotność
panuje
w
rejonach
przypowierzchniowych elementów betonowych lub
żelbetowych. Woda zamarzająca w porach powoduje
występowanie
naprężeń
rozciągających.
Przy
przekroczeniu przez te naprężenia wytrzymałości
zaczynu czy zaprawy na rozciąganie rozpoczyna się
propagacja mikrozarysowań w sąsiedztwie tych porów.
Po kolejnych cyklach
zamrażania i odmrażania wzrasta
nasiąkliwość, nasycenie wodą i propagacja rys w
betonie. Rośnie ilość zarysowań, które stopniowo
zamien
iają się w spękania. Na powierzchni beton
łuszczy się, odspajają się luźne jego fragmenty.
Destrukcja powodowana przemieszczan
iem się
wody lub pary w betonie -
dyfuzją. Przemieszczanie to
powodowane jest różnicą ciśnień. Woda wędruje w
kierunku obszarów gdzie panują większe ciśnienia – do
strefy
przypowierzchniowej.
Do
tej
strefy
doprowadzana jest woda zwiększająca efekt pęcznienia.
Przemieszczaniu się wody towarzyszy występowanie
ciśnienia hydraulicznego wielkość którego zależy od
oporów przepływu to jest długości drogi pomiędzy
pustką z której wypływa woda a pustką gdzie panuje ł
3
większe ciśnienie. Im droga ta będzie krótsza, tym w
betonie panują mniejsze ciśnienia.
Długość drogi przemieszczania się wody można opisać
wg Powersa wzorem
a =
1
)
1
(
4
,
1
2
3
1
L
Vp
D
gdzie:
a -
„współczynnik odległości” – połowa drogi pomiędzy
porami,
L -
zawartość powietrza [ % ],
D -
średnica porów,
Vp -
objętość zaczynu cementowego [ C + W %].
O ile według Powersa współczynnik odległości nie
przekracza wielkości a
kryt
= 0,22 - 0,25 mm, czyli
odległość pomiędzy porami nie przekracza tej
wielkości, w elemencie nie występuje destrukcja
mrozowa.
Taki stan można uzyskać zwiększając porowatość
betonu stosując domieszki napowietrzające.
Domieszki te działają spieniająco tworząc zamknięte
pęcherzyki powietrza o wielkości 20 – 250 µm (0,02 –
0,25 mm) równomiernie rozłożone w całej masie
betonu.
W czasie twardnienia betonu pęcherzyki ulegają
mineralizacji na swojej powierzchni stając się jakby
trwałym składnikiem powietrza.
Rola wprowadzonych do mieszanki pęcherzyków
powietrza
– stwardniałym betonie:
przerywają ciągłość kapilar zmniejszając przenikanie
wody do betonu a tym samym zmniejszając jego
wilgotność,
4
zmineralizowane powierzchnie porów nie pozwalają
przenikać wody do pęcherzyków. O ile w sąsiedztwie
poru powstaje lód przemieszcza się on do
pęcherzyka dzięki pewnej elastyczności jego
powierzchni.
w przypadku dyfuzji ilość pęcherzyków w betonie
powinna być taka aby „współczynnik odległości” nie
przekroczył wielkości podanych przez Powersa.
A.
B.
Przemieszczanie się wody w wyniku dyfuzji.
Odległość przemieszczania i wielkość ciśnienia
hydraulicznego w betonie.
A. -
bez domieszki napowietrzającej.
B. -
z domieszką napowietrzającą
Mrozoodporność betonu z domieszką napowietrzającą
jest kilkanaście razy większa niż betonu bez domieszki.
Zalecane napowietrzenie -
rzędu 3 – 8 %.
5
Ilość powietrza dobiera się na podstawie wielkości
maksymalnego ziarna kruszywa oraz warunków pracy
elementu.
Uziarnienie
kruszywa
0/8
0/16
0/32
0/63
Warunki
% zawartość powietrza
Beton narażony na
bezpośrednie
działanie czynników
atmosferycznych
4,5 - 6,5
3,5 - 5,5
3,0 - 0,5
2,0 - 4,0
Beton narażony na
stały dostęp wody
5,5 - 7,5 4,5 - 6,5 4,0 - 6,0
3,0 -5,0
Przykładowe domieszki napowietrzające:
Rokpol B3A 0,08 - 0,2 % mc.
Abiesod 84 0,02 - 0,3 %
Betonplast N 1,5 - 2,5 %