27.04.2006

10.

W jaki sposob mozna udrazniać kanaly? podaj mozliwosci powiklan.

Metody udrażniania kanałow: ręczne maszynowe maszynowe przy użyciu kątnic redukcyjnych
ultradźwiekowe i dźwiękowe laserowe Stosuje się w celu: usunięcia resztek miazgi, poszerzenia,
udrożnienia kanałow, ukształtowania kanałow

Powikłania:

perforacje, złamanie narzędzia w kanale, odłamanie wierzchołka korzenia, odłamanie komory,
poszerzenie otworu fizjologicznego, kanal via falsa, opracowanie za małe

9. Poszerzenie zapobiegawcze - włączenie do ubytku miejsc podatnych na próchnicę, aby zapobiec
pojawieniu się próchnicy wtórnej. Obecnie, ze względu na zasadę oszczędności tkanek - jest
krytykowana

poszerzenie ułatwiajace -

usunięcie nawisów szkliwa celu ułatwienia wglądu do ogniska próchnicowego i

manewrowania narzędziami

8. Schemat postępowania przy wypełnieniu glassjonomerem

Wskazania

- ubytki pzyszyjkowe, próchnica korzenia, wypełnienia czasowe, metoda kanapkowa i

tunelowa

Postępowanie:

- opracowanie, umycie i osuszenie ubytku

- wytrawienie się zębinę 10-20% kwasem poliakrylowym przez 15-20s (lub przygotowuje primerem)

- spłukanie wytrawiacze- tyle samo czasu co wytrawianie

- osuszenie ubytku i izolacja od dostępu śliny

- nałożenie materiału + polimeryzacja

7. Powikłania podczas zakładania amalgamatu:

-połknięcie amalgamatu przez pacjenta

-dostanie się amalgamatu do szczeliny dziąsłowej lub przestrzeni międzyzębowej

-niedokładna kondensacja amalgamatu

-zawilgocenie w trakcie wypełniania – wtórna rozszerzalność

-perforacja miazgi

-odłamanie ścian zęba przy zbyt obszernym opracowaniu ubytku

-zranienie brodawki międzyzębowej przez formówkę, przy opracowywaniu złożonych ubytków

6. Wytrawianie zębiny

Szkliwo – wytrawianie powoduje zupełne rozpuszczenie szkliwa na głębokość 10 um i tworzy

mikroretencję w szkliwie na głębokość 50 um ( żywica łącząca wchodzi w te retencje jako subst. płynna ).Prawidłowo przeprowadzone

wytrawianie szkliwa nie powoduje istotnej utraty minerałów, utrata ta zostaje również szybko wyrównana w procesie remineralizacji
w ciągu kilku dni. Czas wytrawiania wynosi dla kwasu fosforowego 37% - 30-40 sek. ( z. mleczne 90-120 sek. , z. martwe 60 sek.

Zębina – wytrawienie ma na celu uzdatnienie zębiny przez : 1) usunięcie warstwy mazistej 2) otwarcie kanalików zębinowych 3)
częściową demineralizację powierzchniowej warstwy zębiny około- i międzykanalikowej odsłaniając w ten sposób sieć włókien
kolagenowych. Do jej wytrawienia wymagany jest krótszy czas ( kwas fosforowy 37% - 15 sek. ). Nie należy jej przesuszać, powinna
zostać lekko wilgotna.

Inne preparaty: Ultra Etch (spłukuje się po 5sek),

Przeciwwskazania do wytrawiania zębiny:

1 – ubytki głębokie i średnie próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia

2 – nie należy stosować wytrawiania zębiny gdy kształt ubytku i obecność szkliwa na całym zarysie

gwarantują dobre utrzymanie wypełnienia

5. Jakimi metodami można usunąć zmienioną próchnicowo zębinę i opracować ubytek w tkance

zęba.

1) usunięcie mechaniczne za pomocą wierteł diamentowych i różyczkowych na turbinę i kątnicę.

2) technika ART. – usuwanie zębiny próchnicowej narzędziami ręcznymi < ekskawatory > ( i wypełnienie

glass-jonomerem

3) technika CMCR – chemo-mechaniczne usunięcie zębiny próchnicowej, nałożenie specjalnych żeli Cariosolv( zwiera

podchloryn sodu ) 3-4 krople na 10-15 sek. na ubytek i usunięcie ekskawatorem.

4) abrazja powietrzna – pod ciśnieniem ziarenka tl. glinu, aluminium usuwają zębinę próchnicową

( do próchnicy małej i średniej ).

5) narzędziami ultradźwiękowymi (!w małych ubytkach dochodzi do pęknięcia szkliwa, a w dużych do zniesienia sklepienia

komory) – dobre w z. martwych.

6) laser do tkanek twardych - 1. gazowe CO2 2.YA 3. system Excimer

7) opracowanie ubytku za pomocą ozonu – urządzenie HealOzone.

4.

Wymień czynniki sprzyjające powstaniu na powierzchni zębów Dental Plaque.

Dental Plaque = płytka bakteryjna – kompleksowy biofilm, stanowi miękki złóg, ściśle przylegający do
twardych powierzchni i uzupełnień protetycznych, zbudowana z bakterii (60-80%) zatopionych w
bezpostaciowej substancji organicznej zwanej matrycą (głównie zawiera glikoproteiny śliny,
zewnątrzkomórkowe produkty przemiany bakteryjnej), złuszczonych nabłonków i leukocytów oraz
wapń i fosfor.

Gdzie powstaje – praktycznie na wszystkich powierzchniach (zwłaszcza na powierzchniach stycznych
wokół brzegów dziąseł i zagłębieniach anatomicznych, nie spotyka się jej na guzkach i brzegach
siecznych) oraz przylega do uzupełnień protetycznych.

Czynniki sprzyjające – adhezja nieswoista: szorstkie powierzchnie, siły Van der Waalsa, wielocukry
wewnątrzkomórkowe; adhezja swoista: nieprawidłowa higiena i dieta, złe warunki anatomiczne,
uzupełnienia protetyczne, aparaty ortodontyczne, nawisy szkliwa, zaburzone wydzielanie i skład śliny,
złe wypolerowanie, zła szczelnośćwypełnienia

3. POJĘCIA

Remineralizacja

– zachowawcze postępowanie, które dotyczy wyłącznie najwcześniejszej postaci próchnicy – próchnicy

początkowej – postać odwracalna; stadium podpowierzchniowego, częściowego odwapnienia przy zachowaniu nie
zmienionej warstwy zewnętrznej szkliwa ; polega na powtórnej mineralizacji drobnych ubytków w szkliwie przy dostarczaniu
fluoru, niezbędny jest stały dopływ niewielkich ilości fluoru (najlepiej spełnia to warstwa NaF o gr. 1,5-2 um)

Remineralizacja wspomagana jest preparatami fluorkowymi :

- 75% pasta fluorowa Łukomskiego

- 2% roztw. NaF

- Fluormex ( płyn, żel ); Fluocal ( płyn, żel ) Elmex żel

- lakiery fluorowe ( Np. Fluorprotector, Bifluorid )

- jonoforeza fluorowa

Technika zabiegu :

1. mechaniczne oczyszczenie zębów z osadu i płytki nazębnej

2. zabezpieczenie przed dostępem śliny

3.osuszenie pow. zęba

4. naniesienie preparatu i wcieranie twardym tamponem w okolicy ogniska przez 1-2 min.

5. suszenie przez 3-4 min.

6. ponowne wcieranie i suszenie

7. dokładne wypłukanie nadmiaru preparatu fluorkowego + wskazówki dla pacjenta (nie jeść 2 h)

Impregnacja – zabieg polegający na przesyceniu próchnicowo zmienionych zębów środkami

chemicznymi, które działają bakteriobójczo i mineralizująco, powodując utwardzenie wcześniej rozmiękłych mas; w wyniku
impregnacji dochodzi do wiązania części organicznej tkanek twardych zęba ze związkami bardziej odpornymi na działanie
czynników próchnicowtwórczych.

Wskazania – stosowana by zachować zęby mleczne -> próchnica powierzchowna, niemożność założenia wypełnienia
(rozległe płaskie ubytki, zachowanie pacjenta)

Preparaty do impregnacji :

- zw. silikonowe (Tresilan, Cervin)

- 10-30% Azotan srebra (Lapis) + 20% glukoza (strącalnik)

- Chlorek cynkowy 35% + 10% żelazocyjanek potasu

- Amoniakalny roztwór azotanu srebra

Technika zabiegu :

1. usunięcie rozpadłej próchnicowo zębiny, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni ubytku i jego

obrzeży

2. izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia brzeżnego

3. odtłuszczenie i osuszenie ubytku

4. wcieranie środka impregnującego

5. osuszenie

6. strącanie użytego związku

7. wypłukanie resztek (zabieg powtarza się trzykrotnie na tej samej wizycie, następnie na kilku - 5 kolejnych w odstępach
tygodniowych)

8. zalecenia dla pacjenta

Badanie żywotności miazgi



TESTY TERMICZNE zimno -zimna woda; chlorek etylu; „suchy lód”; pałeczki lodowe-
ciepło -rozgrzane upychadło kulkowe lub gutaperka-



TESTY ELEKTRYCZNE -prąd faradyczny lub stały-



TEST NAWIERCANIA ZĘBINY



LDF (laser Doppler flowmeter - laserowy przepływomierz Dopplera)

Jedynie badanie LDF (laser Doppler flowmeter - laserowy przepływomierz Dopplera) mówi nam
dokładnie o przepływie płynów tkankowych w obrębie miazgi, a tym samym o jej żywotności.
Przy pomocy pozostałych wymienionych metod badamy reaktywność miazgi.Metody te są jednak
tanie, stosunkowo miarodajne i łatwe do przeprowadzenia

Reakcja miazgi



prawidłowa



wzmożona



przedłużona



brak reakcji



Badanie żywotności miazgi technika wykonania zabiegu

Pamiętać należy, że w trakcie badania reakcji miazgi na bodźce termiczne i elektryczne celem
obiektywizacji badania, próbie poddajemy:

- ząb przyczynowy

- dwa zęby sąsiednie

- jednoimienny ząb po stronie przeciwnej



Reakcja na bodźce termiczne
-izolacja zęba od dostępu śliny (wałki ligninowe, koferdam, ślinociąg)

- osuszenie powierzchni zęba (strumień powietrza z dmuchawki)



dotknięcie powierzchni zęba (w 1/3 przydziąsłowej wysokości korony zęba po stronie

wargowej lub policzkowej albo bezpośrednio w ubytku)

w przypadku badania reakcji na zimno:

-zwilżoną w chlorku etylu kulką waty albo pele-timem
- pałeczką lodową

- trzymanym przez gazik kawałkiem suchego lodu

- kierowanie strumienia zimnej wody destylowanej na ząb badany

w przypadku badania reakcji na ciepło:

- rozgrzanym upychadłem kulkowym

- rozgrzaną pałeczką gutaperkową (w celu zapobieżenia przyklejeniu się gutaperki powierzchnię
zęba lekko zwilżamy wodą destylowaną)

- skierowanie strumienia ciepłej wody destylowanej na ząb badany



obserwacja reakcji pacjenta



Reakcja na bodźce elektryczne (wykonywana przy pomocy aparatów dwuelektrodowych

- Unistom, Datapex, Neosono - lub jednoelektrodowych - Pulptester)

-izolacja zęba od dostępu śliny

- osuszenie powierzchni zęba

- zwilżenie powierzchni zęba (fizjologicznym roztworem soli kuchennej)

- dotknięcie powierzchni zęba elektrodą czynną

- stałe zwiększanie natężenia płynącego prądu celem określenia progu reakcji

- elektroda czynna w ręce lekarza odizolowanej gumową rękawiczką
- elektroda bierna spoczywa w ręce pacjenta lub wisi na dolnej wardze zależnie od typu aparatu
w przypadku aparatów dwuelektrodowych

- obserwacja reakcji pacjenta



Test nawiercania zębiny

- wykonujemy wówczas, gdy wystąpił brak reakcji na bodźce termiczne lub elektryczne

CARIES SECUNDARIA - próchnica wtórna

Powstaje wokół wypełnienia. Przyczynami są błędy lekarza podczas wypełniania i opracowywania,
jakość materiałów, brak szczelności brzeżnej, odłamanie brzegów wypełnienia. Manifestuje się jako
plama próchnicowa wokół wypełnienia, szczelina brzeżna, przebarwienie tkanek wokół wypełnienia
lub przebarwienie brzegów wypełnienia. Przebiega jako proces ostry lub przewlekły. Można wyróżnić:

-próchnicę wtórna zewnętrzną: jest wynikiem zalegającej płytki wokół wypełnienia

-wewnętrzną: rozwija się wzdłuż ścian ubytku z powodu szczeliny w następstwie mikroprzecieku
bakteryjnego.

DŁUGOŚĆ ROBOCZA - to odcinek od punktu referencyjnego w obrębie komory zęba opracowywanego
do otworu fizjologicznego

Perforacja – przypadkowe wykonanie połączenia między jamą zęba a ozębną, może dotyczyć części
koronowej i korzeniowej spowodowana nieprawidłowym opracowaniem mechanicznym.

Trepanacja zęba, a dokładniej trepanacja komory zęba polega na wykonaniu otworu w koronie
bolącego zęba w celu dotarcia do chorej miazgi zęba. Jest to zazwyczaj pierwszy etap podczas leczenia
kanałowego. Zabieg otwarcie komory zęba wykonuje się w przebiegu zapalenia nerwu
zębowego. Trepanacja zęba jest wykonywana w celu otworzenia komory zęba w stanach
zapalnych lub zgorzeli miazgi.

Punkt trepanacyjny-miejsce na pow. koron zębów najdogodniejsze dla dotarcia do
komory(niewielka warstwa twardych tkanek zęba) i zapewniające optymalne dojście do ujść
kanałów i dalszą pracę w obrębie kanałów.

Ubytek niepróchnicowego pochodzenia

-

atrycja -

fizjologicznie postępujące z wiekiem, zużycie tk. twardych zęba w następstwie kontaktu zęba z zębem, bez

interwencji obcych substancji; w miejscu kontakt zębów (guzki, brzegi sieczne)

-

abrazja –

utrata tk. twardych zęba w następstwie procesu mechanicznego związanego z wprowadzenia do j. ustnej

ciała obcego – szlifowanie, gumowanie, zdrapywanie ; dotyczy pow. gładkich i przyszyjkowych najczęściej o kształcie
ostrym i klinowatym

-

abfrakcja –

ubytki klinowe o ostrych brzegach, umiejscowione na granicy szkliwno-cementowej zęba., powstają w

następstwie ekscentrycznie działających sił żucia ( ząb jest przeciążony i w tych miejscach dochodzi do mikrozłamania

szkliwa i zębiny.

-

Erozja polega na stopniowej destrukcji powierzchni twardej tkanki zębowej na drodze elektrolitycznej lub chemicznej .

Jest następstwem chemicznego wytrawiania tkanki z powierzchni zęba przez kwasy i(lub) helację bez udziału bakterii.
Kwasy odpowiedzialne za erozję nie są produktami flory bakteryjnej j. ustnej, lecz pochodzą z diety, środowiska pracy

lub źródeł wewnętrznych.

13.12.2005

3.

I klasa ubytku - Ubytki występujące na pow. żujących górnych i dolnych trzonowców i
przedtrzonowców, powierzchniach policzkowych trzonowców dolnych, powierzchniach
podniebiennych trzonowców i siekaczy górnych.

Zarys ubytku – linia zamknięta, ograniczająca wlot (wejście) do ubytku, przechodząca łagodnie w
poszczególne odcinki. Po zakończeniu leczenia linia zarysu pokrywa się z linią zetknięcia się brzegu
szkliwa z materialem wypełniającym. Zetknięcie to określa się jako styczność brzeżną. Znaczenie tej
linii ma związek z próchnicą wtórną, która przeważnie zaczyna się w obrębie zarysu. Ostateczny zarys
ubytku powinien być wykonany dopiero po ustaleniu zasięgu ogniska próchnicowego. Po otwarciu
ubytku przystępuje się do usunięcia próchnicy szerzącej się wzdluż granicy szkliwno – zębinowej. Po
osiągnięciu pod szkliwem zdrowej zębiny przystępuje się do usunięcia nawisów szkliwa aż do
osiągnięcia szkliwa podpartego zębiną. W ten sposób uzyskuje się ostateczny kształt zarysu ubytku.

Kształt oporowy ubytku -

takie ukształtowanie ubytku, aby jego ściany, brzegi i założone wypełnienie mogły sprostać

siłom żucia i nie ulegały odłamaniu lub odkruszeniu. Polega na tym, że:

a)

Wysokość ściany ubytku powinna być wprost proporcjonalna do jej grubości

b)

Szkliwo powinno być podparte zębiną

c)

Głębokość ubytku powinna być wprost proporcjonalna do jego rozległości, a grubość wypełnienia
proporcjonalna do jego powierzchni

d)

Należy wyeliminować kąty ostre i proste w miejscach przejścia jednej ściany ubytku w drugą

e)

Usunąć cienkie szkliwo, nie podparte zębiną z powierzchni, która będzie brała udział w żuciu

Perforacja – przypadkowe wykonanie połączenia między jamą zęba a ozębną, może dotyczyć części
koronowej i korzeniowej spowodowana nieprawidłowym opracowaniem mechanicznym.

poszerzenie ułatwiające- usunięcie nawisów szkliwa celu ułatwienia wglądu do ogniska
próchnicowego i manewrowania narzędziami

Poszerzenie zapobiegawcze - włączenie do zarysu opracowywanego ubytku aktualnie
zdrowych, ale podatnych na próchnicę miejsce (bruzd z osadem, szczelin, zagłębień) w celu
zapobieganiu próchnicy wtórnej, 2 faza opracowywania ubytku

Mikroprzeciek – powstaje na granicy wypełnienia i tkanek zęba. Ma bezpośredni kontakt z kanalikami
zębinowymi, które zostały odsłonięte podczas wytrawiania zębiny; płyny znajdujące się w jamie ustnej
na skutek mikroprzecieku wywołują przepływ płynu kanalikowego, a ten z kolei podrażnia nagie
zakończenia nerwowe. Z czasem mikroprzeciek zostaje skolonizowany przez bakterie znajdujące się w
jamie ustnej i czynnik ten może spowodowac zapalenie lub martwicę miazgi. Przyczyną
mikroprzecieku może być niezachowanie suchości pola zabiegowego i założenie wypełnienia w
warunkach zanieczyszczenia ubytku krwią i śliną. Inną przyczyną jest skurcz polimeryzacyjny materiały
wypełniającego, zbyt dużo rtęci w amalgamacie

Warstwa mazista

– grubość 0,5-15um, składa się z kryształów hydroksyapatytów spojonych

proteinami, powstałymi w wyniku denaturacji kolagenu w następstwie podwyższonej temperatury.
Struktura ta zależy na jakiej głębokości jest ubytek, im głębszą warstwę skrawamy, tym więcej
odnajdujemy składników organicznych, fragmentów wypustek odontoblastów, proteoglikanów. W
warstwie mazistej znajdują się ślina, bakterie, komórki krwi i nabłonka.

4 CZYNNIKI WARUNKUJĄCE POWSTANIE PROCESU PRÓCHNICZEGO

Bakterie próchnicotwórcze np. Streptococcus mutans, Lactobacillus spp. mają zdolność
metabolizowania węglowodanów, w wyniku czego powstają kwasy np. mlekowy, octowy. Ich kontakt z
tkankami zęba powoduje ich demineralizację, co ułatwia rozwój procesu próchnicowego – dalszą
demineralizację i rozpad proteolityczny przy udziale enzymów bakteryjnych. Bakterie wchodzą w
skład dental plaque. Wytwarzają z węglowodanów z diety cukry wewnątrz- i zewnątrzkomórkowe
(glikokaliks – glukany i fruktany), co ułatwia adhezję kolejnych warstw bakterii i dalsze odkładanie
warstw DP, która stanowi z racji procesów w niej zachodzących (np. tworzenie kwasów) i składu
zawierającego w większości bakterie, czynnik wpływający na rozwój próchnicy. Węglowodany są
konieczne do rozwoju próchnicy, bowiem to one stanowią substrat dla bakterii próchnicotwórczych i
tworzenia przez nie kwasów. Dostarczenie dużych ilości węglowodanów po posiłku powoduje
gwałtowny spadek pH i jeśli występuje z odpowiednią częstością może powodować demineralizację
szkliwa i rozwój próchnicy przy udziale drobnoustrojów. Jak widać muszą współistnieć oba czynniki by
powstał proces próchnicowy. Dowód doświadczalny :

- szczury z jałową j. ustną karmione węglowodanami nie chorowały na próchnicę

- szczury podatne karmione węglowodanami sondą żołądkową również nie chorowały

Cukry nie są bezpośrednią przyczyną rozwoju próchnicy, ale czynnikiem modyfikującym ryzyko
choroby. Pomimo częstego spożycia cukru, na zębach pozbawionych płytki bakteryjnej nie powstanie
próchnica, nawet przy braku dowozu fluoru. Natomiast w populacjach z niskim spożyciem cukrów –
niska frekwencja i intensywność próchnicy. Aby rozwinął się proces próchnicowy oprócz 2
wymienionych czynników musi występować także podatność tkanek i wystarczający czas.

5 ZRÓŻNICUJ

Caries secundaria

Caries media

Caries atypica

Polski
odpowiednik

Pr. wtórna

Pr. średnia

Pr. nietypowa

Obraz
kliniczny

Szerzy się wokół
wypełnienia. Jest
spowodowana błędem
lekarza podczas
wypełniania ubytku,słabą
jakością materiału
wypełniającego, brakiem
szczelności brzeżnej,
odłamaniem brzegu
wypełnienia.

Dotyczy szkliwa i 1/3
zewn. Części zębiny. Są
obecne nawisy szkliwa.
Na dnie warstwa zdrowej
zębiny. Podczas
opracowywania niewielka
bolesność- większa
podczas opracowywania
ścian bocznych , bo dno
pogrubione warstwą
zębiny sklerotycznej (gł.w
pr.przewlekłej)

Dotyczy zębów
pozbawionych żywej
miazgi na skutek
martwicy lub po leczeniu
endodontycznym.

Objawy

Plama próchnicowa wokół
wypełnienia, szczelina
brzeżna, przebarwienie
tk. wokół wypełnienia lub
brzegów wypełnienia,
utrata części lub całego
wypełnienia

Subiektywne:
krótkotrwałe bóle pod
wpływem bodźców
termicznych (gł.w
pr.ostrej) + typowe dla
próchnicy 

Brak odczynu obronnego.
Wyodrębnienie na
podstawie obrazu
morfotycznego ???

Leczenie

Usunięcie wypełnienia +
standard 

Standard 

Chyba standard  ale nie
wymaga podkładu bo
brak żywej miazgi

6.

remineralizacja

lakowanie

Cel

Zachowawcza metoda leczenia plamy
próchnicowej

Procedura profilaktyczna

Zasięg stosowania

Może dotyczyć wszystkich zębów
dotkniętych próchnicą początkową.

Dotyczy głównie zębów trzonowych
( w mniejszym stopniu
przedtrzonowych

).

Czas stosowania

W trakcie rozwoju próchnicy
początkowej

Najlepiej do pół roku po wyrznięciu
całej powierzchni żującej.

Charakter procedury Może przebiegać samoistnie pod

Brak przebiegu samoistnego

wpływem jonów wapniowych i
fosforanowych zawartych w ślinie;
bardziej skuteczna z zastosowaniem
preparatów zawierających jony
fluorkowe

Sposób wykonania

1. profesjonalne oczyszczenie z

osadu i płytki

2. przemycie wodą pod

ciśnieniem i osuszenie

3. izolacja od dostępu śliny
4. preparaty w płynie lub żelu –

pędzelkiem na 2 min; pasta –
wcieranie płaskim

upychadłem przez 2 min.

5. usunięcie pozostałości

tamponem

6. wypłukanie jamy ustnej przez

pacjenta

7. zalecenie stosowania pasty z

fluorem

1. – II -
2. – II –

3. – II –
4. wytrawienie powierzchni

bruzd

5. wypłukanie wytrawiacza i

osuszenie pow.

6. aplikacja i utwardzenie laku –

lampa halogenowa

7. kontrola zwarcia

8. kontaktowa fluoryzacja

Glass – jonomer bez wytrawiania

Preparaty

Organiczne i nieorganiczne
połączenia fluoru : NaF, SnF2,
aminofluorki, 75 % pasta
Łukomskiego

Laki szczelinowe, glass- jonomery,
cermety, kompomery, płynne
kompozyty

7.

Wytrawienie szkliwa:

a) oczyszczenie zęba szczoteczka i wodna zawiesina pumeksu lub pasta ale bez fluoru czy oleju

b) powierzchniowa warstwa szkliwa powinna być zniesiona drobnoziarnistym diamentem z uwagi na dużą
zawartość fluoru i nieregularne ułożenie pryzmatów

c) skośne ścięcie szkliwa na brzegach ubytku

d) przepłukanie i osuszenie oraz izolacja od dostępu śliny , krwi itd. ( koferdam, wałki ligniny, nici
refrakcyjne, formówki )

e) aplikacja wytrawiacza na szkliwo ( pędzelkiem , tamponem z watki w pęsecie, przy użyciu aplikatora )

f) pozostawienie na 30-40s

g) spłukać wytrawiacz taki czas jak czas wytrawiania

h) dokładnie osuszyć

preparaty: kwas fosforowy 37% , kwas maleinowy 10% , kwas cytrynowy 50%

8 SCHEMAT POSTĘPOWANIA PRZY WYPEŁNIANIU UBYTKU II KLASY METODA KANAPKOWĄ

Ubytek II klasy ==> kanapka otwarta!

(kanapka otwarta:wczesniej położony g-j + kompozyt):

Izolacja zęba od dostępu śliny, usunięcie części glass-jonomeru z dystalnej, naddziąsłowej
powierzchni ubytku, pozostawiając materiał w części schodzącej poddziąsłowo,
wytrawienie zębiny(10sekund) i szkliwa(30 sekund) – nie wytrawia się powierzchni g-j -
przy pomocy wytrawiacza w żelu, spłukanie wytrawiacza przez 30 sekund; nalożenie
systemu wiążącego na szkliwo i zębinę Exite, rozdmuchanie nadmiaru systemu wiążącego
przy pomocy dmuchawki z unitu, naświetlenie przez 20 sekund, założenie formówki z
paskiem na trzonowca, izolacja zęba od dostępu śliny, nałożenie materiału
kompozycyjnego światłoutwardzalnego Heliomolar A2 przy pomocy nakładacza
kulkowego i płaskiego – dokładna kondensacja w zachyłki ubytku, w pierwszej kolejności
uzupełniamy ubytek od strony dystalnej, sąsiadującej z paskiem formówki, nakładanie
warstwami nie grubszymi niż 2 mm w „jodełkę”, każdą warstwę naświetlamy przez 40
sekund. Po nałożeniu ostatniej warstwy kontrola wypełnienia przy pomocy kalki (pacjent
wykonuje ruchy doprzednie i doboczne), ewentualne zniesienie nadmiaru wypełnienia,
ukształtowanie anatomicznych wypukłości zęba, wygładzenie i wypolerowanie
wypełnienia.

9 JAKIE ZADANIA SPEŁNIA MECHANICZNO-CHEMICZNE OPRACOWANIE ŚCIAN KANAŁU KORZENIA?

1. usuwanie z kanału resztek martwej miazgi oraz najbardziej zakażonych części zębiny,

stykajacymi się bezpośrednio z masami zgorzelinowymi, zmniejszając ilość DU. Im dalej od

jamy zęba,tym mniejsza ilość DU w zębinie. Z powyższych wzgledów poszerzenie kanału musi
byćwykonane we wszystkich przypadkach, nawet w kanałach drożnych, o dużej średnicy ( jak

np. u młodocianych)

2. mechaniczne opracowanie, poszerzając kanał, nadaje mu odpowiedni kształt stożka i rozmiar,

co ułatwia wprowadzanie materiałów wypełniających

3. powoduje wygładzenie ścian kanału i zapewnia przyleganie materiałów, a więc szczelność

brzeżną wypełnienia

4. ułatwia i wspomaga mechanicznie opracowanie kanału i znacząco skraca czas tego zabiegu,

zwł po zastosowaniu środków zmiękczających zębinę

5. usuwa martwicze masy z miejsc niedostępnych dla narzędzi, takich jak odgałęzienia boczne

kanału głównego, kanały dodatkowe oraz kanaliki zębinowe

6. tworzy poślizg dla narzędzi,zapobiega zaklinowaniu się w zębinie i zmniejsza ryzyko złamania

7. działa dezynfekująco, a wiec niszczy florę bakt kanału i czyni mniej niebezpieczne ewentualne

przepchnięcie zakażonego materiału do tkanek okw

8. rozpuszcza znajdujące się w kanale częsci org w postaci zakażonych resztek miazgi i usuwa je z

kanału,przyczyniając się do zmniejszenia ilości DU

9. płukanie, przy zastosowaniu odpowiednich środków usuwa warstwęmazistą i stwarza warunki

dla dobrego przylegania brzeżnego materiału wypełniającego kanał

10. usuwa nawiercone narzędziami wióry zębinowe i zapobiega zaczopowaniu światła kanału, a

więc skróceniu jego roboczej długości

10. POWIKŁANIA W TRAKCIE ZAKŁADANIA WYPEŁNIENIA KOMPOZYTOWEGO W KLASIE V

a) duży skurcz polimeryzacyjny- może osłabić adhezję materiałów, doprowadzić do przebarwień brzeżnych i
mikroprzecieku, penetracji bakterii, próchnicy wtórnej i powikłań ze strony miazgi

b) brak odpowiedniego wygładzenia powierzchni wypełnienia, co prowadzi do odkładania się płytki nazębnej na
obrzeżach wypełnienia

c) wciśnięcie materiału do szczeliny dziąsłowej, powstanie kieszonki dziąsłowej, utrata przyczepu nabłonkowego

d) pozostawienie nawisu poddziąsłowego

e) zapalenie dziąsła i przyzębia (z utratą kości)

17.10.2006

3.

Opisz procedurę postępowania w metodzie pośredniego przykrycia miazgi w zębie

trzonowym (wizyty, czynności, używane instrumenty, leki, materiały).

Przykrycie pośrednie miazgi – postępowanie lecznicze polegające na zaopatrzeniu preparatem
odontotropowym cienkiej warstwy zębiny znajdującej się na ścianie dokomorowej głębokiego ubytku
próchnicowego lub niepróchnicowego pochodzenia.

Wskazania: -próchnica głęboka -ubytki niepróchnicowego pochodzenia

I sytuacja : gdy brak dolegliwości, reakcja miazgi prawidłowa, na dnie ubytku cienka warstwa twardej
nie zarysowującej się zgłębnikiem zębiny.

1.

Badanie żywotności miazgi (chlorkiem etylu na watce, ząb odizolowany od śliny 1/3

dodziąsłowo na wysokości komory zęba przyczynowego i zębów sąsiednich oraz zęba jednoimiennego
po str przeciwnej) – reakcja nieznacznie przedłużona

2.

Izolacja zęba od dostępu śliny – walki ligniny, pamietajac o ich czestej wymianie na swieze

3.

Częściowe opracowanie ubytku, (opracowanie wszystkich ścian ubytku poza ścianą

domiazgową) – kamień diamentowy na wiertarkę turbinową –do części szkliwnej, różyczka na kątnicę
– do części zębinowej, z chłodzeniem w-p

4.

Wymiana narzędzi na jałowe

5.

Opracowanie ściany dokomorowej – różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p

6.

Przemycie ściany dokomorowej – wodą destylowaną

7.

Osuszenie ściany dokomorowej (suchy jałowy wacik)

8.

Zaopatrzenie ściany dokomorowej prep. odontotropowym – preparat na bazie Ca(OH)

2

–

twardniejący – np. Kerr-Life.

9.

Założenie podkładu izolującego (cement polikarboksylowy)

10.

Założenie wypełnienia stałego - wypełnienie

- używamy do tego celu kompozytu

-

najpierw wytrawiamy 35 s wytrawiaczem w żelu

-

spłukujemy wytrawiacz czasem równym czasowi wytrawiania sprayem

wodnym

-

nakładamy Bond pędzelkiem, zdmuchujemy nadmiary

-

polimeryzacja 20 s

-

nakładamy kompozyt w tzw. „jodełkę” porcjami nie grubszymi niż 2 mm

-

każda porcja polimeryzowana 40 s lampą polimeryzacyjną

-

dopasowujemy do warunków zgryzowych

11.

Okresowa kontrola kliniczna ( bad. żywotności miazgi )

II sytuacja: gdy brak dolegliwości lub nieznaczne bóle, reakcja miazgi prawidłowa lub nieco
przedłużona, zębina na ścianie dokomorowej punktowo nieznacznie zdemineralizowana nie dająca
się usunąć wydrążaczem.

III sytuacja: gdy brak dolegliwości lub nieznaczne bóle, reakcja miazgi prawidłowa lub nieco
przedłużona, zębina na ścianie dokomorowej zdemineralizowana na powierzchni większej niż 1 mm

I wizyta

1-7 czynności jak wyżej

7. wypełnienie ubytku prep. z tlenkiem cynku i eugenolem na okres 2 tygodni ( II sytuacji ) lub okres 3
miesięcy ( III sytuacja )

II wizyta ( gdy pacjent nie zgłasza dolegliwości a miazga reaguje prawidłowo)

1.

Odizolowanie zęba od dostępu śliny – wałki ligninowe, należy pamiętać o ich częstej

wymianie.
2.

Usunięcie opatrunku leczniczego i pozostawienie prep. z tlenku cynku na ścianie

dokomorowej
3.

Założenie podkładu izolacyjnego (cement polikarboksylowy)

4.

Założenie wypełnienia stałego

5.

Okresowa kontrola kliniczna

Instrumenty: kamienie diamentowe i wiertła różyczkowe na turbinę i kątnice, zgłębnik, lusterko,
nakładacz, upychadło, płytka szklana, wałki ligniny, ślinociąg, tampony waty Materiały: woda
destylowana, podkład izolacyjny (cement polikarboksylowy) , materiał do wypełnienia stałego
(kompozyt), leki : preparat odontotropowy: na bazie tlenku cynku z eugenolem (Caryosan,) lub
Ca(OH)

2

twardniejącego (Kerr-Life)

4 PREPARATY DO REMINERALIZACJI

Remineralizacja wspomagana jest preparatami fluorkowymi :

- 75% pasta fluorowa Łukomskiego

- 2% roztw. NaF

- Fluormex ( płyn, żel ); Fluocal ( płyn, żel ) Elmex żel

- lakiery fluorowe ( Np. Fluorprotector, Bifluorid )

- jonoforeza fluorowa

5.

Rebonding

– jest to nałożenie żywicy w miejscu styku wypełnienia z tkanką zeba na powierzchni po założeniu

wypełnienia. Płynna żywica może wpłynąc w szczelinę spowodowaną przez skurcz polimeryzacyjny i w ten sposób
zmniejszyć ryzyko powstawania próchnicy wtórnej. Zabieg ten nie jest potrzebny w małych prawidlowo wykonanych

wypełnieniach, natomiast wskazany jest przy wypełnieniach większych. Zalecane są różnie techniki rebondingu:
nakładanie żywicy po ostatecznej polimeryzacji materiału, nałożenie żywicy po zalożeniu wypełnienia i usunięciu

nadmiaru materiału, a następnie polimeryzacja żywicy, zastosowanie żywicy po 2-3 tygodniach po ponownym
wytrawieniu brzegów ubytku.

6 Przeciwwskazania do wytrawiania zębiny

1 – ubytki głębokie i średnie próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia

2 – nie należy stosować wytrawiania zębiny gdy kształt ubytku i obecność szkliwa na całym zarysie

gwarantują dobre utrzymanie wypełnienia

3-alergie

7. POWIKŁANIA PODCZAS ZAKŁADANIA FORMÓWKI

- zranienie brodawki międzyzębowej, dziąsła, zerwanie przyczepów ozębnowych zęba
-połknięcie, aspiracja paska
-odłamanie zęba przez za mocne ściśnięcie paska

8. WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA AMALGAMATU

Amalgamaty

Wskazania:

-

ubytki klasy I, II i mało widoczne klasy V;

-

tam, gdzie wymagana jest duża odporność na ścieranie i wytrzymałość;

-

trwałość, niski koszt;

-

wypełnienia wsteczne, perforacje.

Przeciwwskazania:

-

ubytki klasy III i IV oraz widoczne klasy V;

-

odbudowa rozległych ubytków;

-

bezpośrednie sąsiedztwo uzupełnień metalowych;

-

8 wypełnień amalgamatowych w jamie ustnej;

-

alergia na rtęć;

-

wymagania estetyczne;

-

zawilgocenie ubytku.

Niepowodzenia wczesne:

-

niezadowalająca estetyka;

-

wypadnięcie wypełnienia;

-

reakcja alergiczna;

-

zapalenie miazgi w wyniku przegrzania podczas polerowania wypełnienia;

-

przewodnictwo cieplne;

-

tworzenie ogniw w jamie ustnej;

Niepowodzenia późne:

-

destrukacja okolicznej kości wyrostka zębodołowego jako skutek nawisu materiału w okolicy
przyszykowej;

-

przerost brodawki w wyniku braku odbudowy punktu stycznego;

-

przebarwienie zęba;

-

zaburzenia odczuwania smaku;

-

odłamanie guzka, fragmentu ściany zęba;

-

korozja materiału.

9. Poszerzenie ułatwiające i zapobiegawcze ===> już to umiemy :P

10. KIEDY STOSUJE SIE PREP. NA BAZIE TL. CYNKU Z EUGENOLEM?

- twardszy niż fleczer i należy go stosować, gdy przerwy miedzy wizytami są długie
-wiąże się dobrze nawet przy niewielkiej ilości śliny - stosujemy gdy nie możemy zapewnić absolutnej suchości
ubytku
-uwalnia fluor - działa remineralizująco na tkanki zęba
-podkład w głębokich ubytkach - pokrycie pośrednie, pobudza odontoblasty do wytwarzania zębiny wtórnej
-nie może byś stosowany jako podkład pod wypełnienia z cementu krzemowego i z mat. złożonych, bo zaburza
wiązanie i polimeryzacje

07.01.2005

1

NAKŁADACZ OBUSTRONNY PŁASKI

nie jest narzędziem diagnostycznym, w przeciwieństwie do dwóch

poprzednich. Używa się go głównie do nakładania (jak sama nazwa wskazuje) materiałów
stomatologicznych (np. kompozytów) do ubytku lub na polerowaną powierzchnię (w tym przypadku
nakłada się pastę do polerowania). Mnie nakładacz wielokrotnie przydawał się przy nakładaniu
koferdamu ze względu na płaski kształt i brak ostrych krawędzi, które mogłyby rozerwać gumę od
koferdamu.

PASEK ŚCIERNY

ZGŁĘBNIK

Jest to podstawowe, obok lusterka narzędzie diagnostyczne. Jak widać na zdjęciu jest to

zakrzywiony, ostro zakończony, niewielki pręt z uchwytem. Przypomina trochę pogrzebacz. Służy do

sprawdzania gładkości szkliwa (nierówności mogą oznaczać początki próchnicy), może służyć także do
sprawdzania wytrzymałości wypełnienia. Przydaje się również przy zdejmowaniu koferdamu. Jest to
bardzo uniwersalne narzędzie.

PARAPASTA

jest stosowana w

endodoncji do dewitalizacji miazgi zębowej w nieuleczalnych

zapaleniach miazgi. Wchodzący w skład wyrobu paraformaldehyd

pozostawiony

na odkrytej

miazdze powoduje po 6 – 8 dniach jej martwicę, a po dalszych 2 – 6 dniach jej mumifikację.

KLIN MIĘDZYZĘBOWY

IGŁA LENTULO

służy do wypełniania kanałów materiałami o półpłynnej konsystencji (past i cementów)

Ich część pracująca która ma kształt bardzo wydłużonego stożka tworzy luźno zwinięta spirala z
cienkiego drutu. Lentulo mogą być przeznaczone do pracy ręcznej lub maszynowej

Igła Millera narzędzie ręczne mogące służyć do sondowania kanałów korzeniowych i aplikacji leków w
kanale

MIAZGOCIĄG

przyrząd ręczny służący do usuwania miazgi żywej zmumifikowanej lub znajdującej się w

stanie martwicy suchej, część pracująca wykonana jest z miękkiej nierdzewnej stali posiada ok. 40
spiralnie ułożonych kolców – ząbków które ustawione są pod kątem ostrym do długiej osi narzędzia,
ząbki te są giętkie i nachylone w kierunku uchwytu narzędzia, co zapobiega zsuwaniu się nawiniętej
na nie miazgi.

2. SKŁAD KOFERDAMU

Koferdam jest najdoskonalszym systemem zapewniającym suchość pola operacyjnego. Zabezpiecza pacjenta przed
przypadkową aspiracją narzędzi, błonę śluzową przez podrażnieniem przez substancje używane w czasie zabiegu, błonę
śluzową przed zranieniem, zęby przed dostępem śliny, poprawia widoczność, chroni lusterko przed parowaniem, skraca
zabieg i usprawnia – nie trzeba wymieniac wałków. W jego skład wchodzą:

a)

guma – wiele kolorów, najlepiej ciemne – zapewniają kontrast; wiele grubości – im grubsza, tym
lepiej przylega do zęba, cieńsza – łatwiej założyć, ale też łatwiej uszkodzić; używa się gum w dwóch
rozmaiarach: 5 i 6 cali (12,7 i 15,24 cm)

b)

dziurkacz – do wycinania otworów w gumie, można nim wykonać 6 do 7 różnych rozmiarów
otworów w zależności od grupy zębów. Odległość między zębami na gumie można zaznaczyć
używając specjalnych szablonów

c)

ramka – występuje w 2 rozmiarach, mogą być wykonane z metalu (zaleca się zakładać na gumę) lub
tworzywa (pod gumę)

d)

klamry – utrzymują gumę na zębach, każda klamra składa się z łuku i szczęk, może też posiadać
skrzydełka

e)

kleszcze – służą do zakładania klamer

f)

dodatkowe elementy utrzymujące koferdam – nici lateksowe, kliny drewniane, elastyczne
pierścienie ortodontyczne

3. WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA AMALGAMATU - ===> UMIEMY

4. REMINERALIZACJA I IMPREGNACJA

Impregnacja – przesycenie próchnicowo zmienionych twardych tkanek zęba środkami
chemicznymi działającymi bakteriobójczo i mineralizująco, co powoduje utwardzenie
uprzednio rozmiękłych mas (dochodzi do wiązania części organicznych tkanek zęba w związki
bardziej odporne na działanie czynników próchnicotwórczych).
Wskazania:

-zęby mleczne w przypadku próchnicy powierzchownej, niemożności założenia wypełnienia z
powodu dużej rozległości ubytku, zachowania pacjenta

Preparaty:

-związki silikonowe (tresilan, cervin)

-30-50% roztwór chlorku cynkowego (strącalnik: 10 % żelazocyjanek potasu)

-albargina

-10-30% roztwór azotanu srebra – przebarwiają powierzchnię zęba (strącalniki: 20% glukoza,
eugenol, 4% hydrochinon, 6%kwas pyrogalusowy, płyn Lugola, T-raiodi, światło lampy
polimeryzacyjnej)

-amoniakalny roztwór azotanu srebra

Technika zabiegu:

-przygotowanie ubytku – usunięcie rozpadłych tkanek zęba, oczyszczenie z osadu,
wygładzenie powierzchni i obrzeża ubytku)

-izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia

-odtłuszczenie i osuszenie ubytku

-wtarcie środka impregnującego – 30-60sek

-osuszenie

-zwilżenie strącalnikiem

-wypłukanie resztek

-zabieg powtarza się trzykrotnie na tej samej wizycie

-powtarzanie zabiegu na kolejnych wizytach w odstępach tygodniowych

Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z dużą ostrożnością ze względu na żrące
właściwości środków impregnujących (może dojść do uszkodzenia tkanek miękkich jamy
ustnej pacjenta, oczu lekarza).

7. OPRACOWANIE SCIAN KANAŁU - BYŁO

8. BEZPOŚREDNIE PRZYKRYCIE:

Przykrycie bezpośrednie miazgi - postępowanie lecznicze polegające na zaopatrzeniu obnażonej lub
zranionej miazgi stałym opatrunkiem biologicznym z wodorotlenku wapnia.

Wskazania :

- przypadkowe obnażenie miazgi

- przypadkowe zranienie miazgi

- próchnicowe obnażenie miazgi

- powikłane złamanie korony zęba

I i II SYTUACJA

1 wizyta :

1. badanie żywotności miazgi

2. izolacja od dostępu śliny (wałki ligniny, należy pamiętać o ich częstej wymianie)

3. Częściowe opracowanie ubytku, (opracowanie wszystkich ścian ubytku poza ścianą domiazgową) – kamień
diamentowy na wiertarkę turbinową –do części szkliwnej, różyczka na kątnicę – do części zębinowej, z
chłodzeniem w-p

4. zamiana narzędzi na jałowe

5. opracowanie ściany dokomorowej – różyczką na kątnicę z chłodzeniem w-p

6. obnażenie (I) zranienie (II) miazgi komorowej, tamowanie krwawienia (II)

7. przemycie ściany dokomorowej wodą destylowaną

8. osuszenie ściany dokomorowej suchym jałowym wacikiem

9. założenie podkładu leczniczego na ścianę domiazgową (przykrycie obnażonej miazgi najpierw
nietwardniejącym (np. Biopulp), a następnie twardniejącym (np. Kerr-Life) prep. na bazie Ca(OH)

2

.

10. Kolejny podkład leczniczy na całą ścianę domiazgową z preparatu na bazie tlenku cynku z
Eugenolem (np. Caryosan).

11. założenie podkładu izolacyjnego (cement polikarboksylowy)

12. założenie wypełnienia stałego (kompozyt)

13. okresowa kontrola kliniczna ( badanie żywotności miazgi ) i radiologiczna po 3 m-cach
( sprawdzenie czy powstał most zębinowy ) – dalsza kontrola po 6 miesiącach i po roku.

instrumenty : kamienie diamentowe i wiertła różyczkowe na turbinę i kątnice, zgłębnik, lusterko,
nakładacz, upychadło, płytka szklana, wałki ligniny, ślinociąg, sterylne tampony waty

materiały : woda destylowana, podkład izolacyjny (cement polikarboksylowy), materiał do wypełnienia
stałego ( kompozyt lub amalgamat ) .

leki : preparat odontotropowy: z Ca(OH)2 nietwardniejącego (Biopulp) i Ca(OH)2 twardniejącego
(Kerr-Life)

9.

10.

29.09.2005

3 - było poprzednio

4 - było

5 -było

6-było

7-było

8-było

9-było

10. W JAKI SPOSÓB MOŻNA UDRAŻNIAĆ KANAŁ KORZENIOWY? W JAKIM CELU STOSUJE SIĘ PROCEDURĘ
UDRAŻNIANIA KANAŁU KORZENIOWEGO. PODAJ MOŻLIWE POWIKŁANIA.

1. Step-back

1)pomiar całkowitej dł rob kanału – za pomocą pilnika początkow

IF od rozm pierwszego narz które się da jeszcze swobodnie wprowadzic na dł roboczą – zależy od
tego narzędzia też stopień opracowania okolicy otworu fizj

2)kolejny pilnik-o nr większy od IF wprowadzamy na te samą długość, czyli na dł roboczą
3)kolejny, o dwa nr większy wprowadzamy na tę samą dł co IF

4)Pilnik główny MF- o trzy nr większy od IF, wprowadzamy na tę samą dł 5) kolejny pilnik- o nr
większy od MF o 1mm krócej wprowadzamy niż MF

5)kolejne pilniki wprowadzamy do kanału zawsze o 1 mm krócej od poprzedniego

6) ostatni pilnik – zalezy to od dł kanału, zwykle krócej o 2-6mm od MF

7) na końcu za pomocą MF wygładzamy ściany kanału

2. Crown Down

Kanały zakrzywione wąskie, ale także do kanałów prostych, przy kanałach zakrzywionych wskazane
jest stosowanie pilników z bezpiecznym nietnącym wierzchołkiem (pilniki Kerna, hedstroema lub inne
ich typy) aby nie perforować ściany zakrzywionego korzenia, dopóki nie osiągnie się całej roboczej
długości kanału.

Etap 1

- pomiar częściowej długości kanału (prowizorycznej dł kan) i badanie drożności na obszarze jego
prostej części (przypis 1)

- opracowaniem prostej części kanału pilnikami ręcznymi typu H, pierwszy rozmiar dostosowany do
grubości ujścia kanału, narzędzia wprowadzane na taką długość na jaką wchodzą bez oporu

- praca narzędziem góra-dół, bez nacisku zgodnie z techniką okrężnego piłowania wokół całej
powierzchni bez rotacji pilnika

- każdym następnym mniejszym rozmiarem pilnika wchodzimy coraz głębiej aż do osiągnięcia granicy
częściowej długości roboczej kanału (rozpoczynając od ISO 50 kończąc 35 przy wąskich kanałach, ISO
60 kończąc 45 przy szerszych kanałach)

- można także poszerzać na częściową długość roboczą wiertłami G-G stosując na początku rozmiar 3
schodząc głębiej poprzez 2 aż do 1 do granicy częściowej długości roboczej

Etap 2

- Badanie drożności przywierzchołkowej części kanału oraz pomiar całkowitej długości roboczej
(przypis 2)

- Przywierzchołkową część kanału opracowuje się zazwyczaj pilnikami Kerna (praca rotacyjna)
rozpoczynając od takiego rozmiaru, aby uzyskać przynajmniej poszerzenie ISO 30 w okolicy otworu
fizjologicznego (wprowadzając rozmiary kolejno 40 35 i 30)

- Każde kolejne narzędzie wydłuża się o 1-2mm aż pilnik nr 30 osiągnie granicę otworu fizjologicznego
przy czym jest to pilnik główny którym pracujemy nieco dłużej aby wykonać wymagany stopień w
okolicy otw. fizjologicznego

- Wygładzamy ściany pilnikiem głównym, wskazany do tego jest pilnik H

Przypis 1

Długość tę mierzy się za pomocą zdjęcia diagnostycznego – przedoperacyjnego , przykładamy
poszerzasz do zdjęcia RTG i zaznaczamy stoperem odległość od wierzchołka radiologicznego do
punktu odniesienia na szkliwie i mierzymy tą odległość za pomocą linijki endodontycznej W kanałach
prostych od radiologicznej długości zęba należy odjąć 3-5mm aby nie opracowywać potem okolicy
okołowierzchołkowej kanału. W kanałach zakrzywionych należy zmierzy ć tylko prostą część kanału,
przenosimy następnie te długości na jałowe narzędzia. Drożność badamy po opracowaniu ujść o
dokładnym przemyciu przykoronowej oraz środkowej części kanału, używamy najmniejszego pilnika K
który wchodzi do kanału bez oporu.

Przypis 2

Dokładne przepłukanie kanału, kontrolę drożności przeprowadza się najmniejszym rozmiarem pilnika który
udaje się wprowadzić do kanału. Długość roboczą całkowitą bada się metodą radiologiczną z narzędziem
pomiarowym w kanale lub metodą endometryczną.

3. Crown down pressureless

-wprowadzenie do kanałów pilników Kerra na gł. 16-18mm o kolejnych nr ISO 15, 20, 25

-wprowadzenie do kanału wiertła Gates nr 2 i 3 na gł. 16-16mm

-wprowadzenie do kanału wiertła Gates nr 4 na gł. 11-13mm (utrzymując lekki nacisk na wiertło w kierunku
wierzchołkowymi stałe obroty od chwili wprowadzenia do momentu usunięcia z kanału)

- opracowanie częsci przywierzchołkowej kanału dokonujemy met. step-back

*dzięki tej metodzie uzyskujemy łatwiejszy dostęp do okolicy przywierzchołkowej (szczególnie w kanałach
zakrzywionych)

*zmniejszone niebezpieczeństwo przepchnięcia zawartości kanłu poza otwór anatomiczny

*uzyskanie lepszej penetracji przy użyciu środków płuczących

OPRACOWYWANIE KANAŁÓW ZOBLITEROWANYCH

-aby znaleźć wejście do kanału pomocny może być zgłębnik endodontyczny czy też próba barwna
(nadmanganian potasu)

-zdjęcie RTG - w jakim kierunku wychodzą kanały z dna komory

-pomocny jest też kolor dna komory w znalezieniu ujścia kanału - ciemnoszare czy brązowe

-po odnalezieniu poszerzamy wejście wiertłem Gates-Glidden

-opracowanie kanału najlepiej pilnikami do sondowania - pathfinders o zwiększonej sztywności i śr. 08 i 10
np. C-file

-stosujemy lubrikanty -gliceryna, Gly-oxide, RC-prep

-po dotarciu do otworu fizjologicznego płukanie kanału preparatami wersenianiu sodu => ułatwia
opracowanie

01.12.2006

4. PREPARATY STOSOWANE W NADWRAŻLIWOŚCI ZĘBINY

Znoszenie nadwrażliwości zębiny – znoszenie bólu wywołanego nieszkodliwymi bodźcami czuciowymi z powodu odsłonięcia zębiny i
otwarcia kanalików zębinowych, którego nie można przypisać innemu defektowi lub patologii zęba. Stosuje się miejscowo:

a)

Środki impregnujące (Tresilan, Cervin, chlorek cynku+10-20%żelazocyjanek potasu))

b)

Preparaty fluorowe (2%NaF, zakwaszony 1,2%NaF, lakiery fluorowe, aminofluorki, pianki, 75%pasta
Łukomskiego, 1,2% zakwaszony NaF,

1,2% żel NaF, 0,6% fluorokrzemian sodowy, 10% fluorek cynowy,

0,4% fluorek cynowy w żelu, amino fluorki, lakiery fluorowe, jonoforeza fluorowa

)

c)

Związki wapnia – zamykają kanaliki i powodują powstanie zębiny okołokanalikowej (nietwardniejące
preparaty wodorotlenku wapnia, 10%chlorek wapnia)

d)

Chlorek strontu kompleksy strontowo-apatytowe

e)

5% azotan potasu

f)

Cytrynian potasu

g)

4% roztwór Propolisu

h)

Glassjonomery

i)

środki impregnujące (tresilan, cervin-reogan, azotan srebra+20% glukoza, chlorek cynku + 10-20%
żelazocyjanek potasu)

j)

szczawiany – 6% żelazowy(sensodyne sealant), 3% i 30% dwupotasowy, 3% wodoropotasowy
(protect)

k)

chlorek cynku

l)

lakiery podkładowe (dentin protector, copalite)

m)

lasery

5. KOFERDAM - BYŁO

6.WSKAZANIA DO WYTRAWIANIA SZKLIWA - BYŁO

7.POWIKŁANIA PRZY ZAKŁADANIA AMALG - BYŁO

8 PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA MAT. ZŁOŻONYCH

-Niemożność uzyskania i utrzymania suchości pola podczas wypełniania,
-bruksizm,

-parafunkcje
-trudne warunki zgryzowe,
-duże zniszczenie zęba z brakiem szkliwa,

-konieczność odbudowy guzków,
-uczulenie na składnik kompozytu

-osoby upośledzone, które nie wytrzymają długiego zabiegu
-dzieci z zębami mlecznymi

9. POSZERZENIA - UMIEMY

10. W JAKIM CELU STOSUJEMY WERSENIAN SODU W LECZENIU ENDODONTYCZNYM?

-jest on środkiem chelatującym tzw. EDTA (15%)

-Działa na zasadzie powinowactwa do jonów wapniowych, które wypłukują, a tym samym rozmiękczają zębinę

- stosowany łącznie z NaOCl skutecznie usuwa warstwę mazistą

- jest w stanie usunąć zarówno organiczne i nieorganiczne substancje znajdujące się w zębinie, jak i niektóre organiczne
składniki miazgi

- do usunięcia warstwy mazistej, działanie bakteriobójcze jest znikome.
-dzłanie tego kwasu na zębinę zależy od jego stężenia oraz długości kontaktu z zębiną

-wykazuje on większą skuteczność przy neutralnym pH, niż jeśli stosuje się go przy pH 9.0

-ułatwia opracowanie mechaniczne

-chemicznie poszerzają wąskie kanały (rozpuszczanie soli wapnia)

-stwarza ryzyko perforacji kanału

20.11.2007

4.

Otwarcie ubytku

– takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie

(stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami)

Perforacja -

przypadkowe wykonanie połączenia między jamą zęba a ozębną, może dotyczyć części koronowej

i korzeniowej spowodowana nieprawidłowym opracowaniem mechanicznym.

Dno komory -

Guzek aktywny- w zębach górnych przedtrzonowych i trzonowych są to guzki podniebienne a w dolnych
policzkowe, wchodzą one w bruzdę międzyguzkową zębów przeciwstawnych w zgryzie

5. KOFERDAM

6.PRZECIWWSKAZANIA DO WYTRAWIANIA ZĘBINY

7. POWIKŁANIA PRZY ZAKŁADANIU AMALGAMATU

8.WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA KOMPOMERÓW

Są to materiały powstałe przez połączenie kompozytu z cementem Glass-jonomerowym. Mają one zalety
materiałów złożonych (wytrzymałość mechaniczna, gładkość powierzchni) i Glass-jonomerów (przyleganie do
tkanek zęba i innych materiałów) bez wytrawiania. Kompomery składają się z drobnych cząsteczek, zawierają
jony F

-

, które uwalniają się do tkanek okolicznych. Dają kontrast w obrazie rtg.

Łączy się ze szkliwem i zębiną mikromechanicznie (tworzą warstwę hybrydową w zębinie i mikropory w szkliwie.

Zalety: dobrze się polerują, dobry efekt estetyczny, zmniejszają odkładanie się płytki nazębnej, mogą uwalniać
jony fluoru – efekt kariostatyczny, mały nakład pracy – wytrwawianie szkliwa nie jest koniecznością, większa od
Glass-jnomerów odporność na zginanie i rozciąganie.

Wady: ścieralne, niedostateczna adhezja chemiczna, wymagają systemu wiążącego, ekspansja termiczna,
niedostatecznie uwalniają fluor, zastosowanie do ubytków, które nie są narażone na duże obciążenia zgryzowe
klasa III i V.

Zastosowanie:

- ubytki klasy III,V i czasem II kiedy zarys ubytku nie dotyczy powierzchni żującej
- w zębach mlecznych
-niewielkie ubytki, które nie są narażone na działanie dużych sił żucia w zębach przednich i bocznych
- poszerzone lakowanie bruzd, naprawa brzegów wypełnień, blokowanie podcieni, cementowanie wkładów
koronowych
- jest również kompomer światło utwardzalny w kolorze dziąseł – gdy zbyt długa szyjka zęba

Przykłady kompomerów: Dyract, Compoglass F, Compoglass Flow Vivadent

9. POSZERZENIA

10. WYMIEŃ SYTUACJE KIEDY STOSUJE SIĘ WYPEŁNIENIE TYMCZASOWE UBYTKU

-chcemy założyć amalgamat na podkład tlenkowo-cynkowo-eugenolowy

-krwawi brodawka i nie możemy odizolować zęba od krwi ( klasa 3 i 4 )

-wystąpiły objawy ze strony miazgi

-leczymy miazgę biologicznie

-obnażenie miazgi

-leczenie kanałowe

-pacjent życzy sobie przerwy w leczeniu

*właściwości wypełnień tymczasowych



BYĆ ŁATWY W PRZYGOTOWANIU,



MIEĆ ODPOWIEDNIĄ PŁYNNOŚĆ ,



WOLNO TWARDNIEĆ PO WPROWADZENIU DO KANAŁU ,



DAĆ SIĘ ŁATWO USUNĄĆ Z KANAŁU PO STWARDNIENIU ,



BYĆ NIEWRAŻLIWY NA WILGOĆ



ZACHOWYWAĆ STAŁĄ OBJĘTOŚĆ,



NIE KURCZYĆ SIĘ W CZASIE TWARDNIENIA



POSIADAĆ DOBRĄ PRZYCZEPNOŚĆ DO ŚCIAN KANAŁU ,



SZCZELNIE ZAMYKAĆ KANAŁ ,DZIAŁAĆ BAKTERIOBÓJCZO LUB BAKTERIOSTATYCZNIE ,NIE

RESORBOWAĆ SIĘ W KANALE


NIE DRAŻNIĆ TKANEK PRZYZĘBIA PRZYWIERZCHOŁKOWEGO ,



RESORBOWAĆ SIĘ W PRZYPADKU PRZEPCHNIĘCIA POZA WIERZCHOŁEK KORZENIA ,



MIEĆ WYSTARCZAJĄCY KONTRAST RENTGENOWSKI ,



NIE PRZEBARWIAĆ TWARDYCH TKANEK ZĘBA



PRZYSPIESZYC GOJENIE TKANEK OKW. I ODBUDOWE KOSCI WYROSTKA ZEBOGOLOWEGO



POWINIEN LATWO DAWAC SIE WPROWADZAC DO KANALU

18.10.2005

8. PODAJ WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA CEMENTÓW GLASSJONOMEROWYCH

*AMALGAMAT:

1) na zęby boczne ze względu na wysoką odporność na ścieranie

2) w przypadku słabej higieny j. ustnej pacjenta – tolerancja na złe warunki

3) w ubytkach schodzących poddziąsłowo – duża odporność na wilgotność

GLASS-JONOMER

1) cienkie podkłady ( linery )

2) podkłady pod wszystkie wypełnienia

3) wypełnienia ubytków klasa V, III, II ( m. kanapkowa )

4) wypełnienie z. mlecznych

5) odbudowa kikuta pod korony

6) wypełnienie ubytków niepróchnicowego pochodzenia

7) uszczelnienie bruzd i szczelin

8) wypełnienie kanałów korzeniowych

9) wypełnienie ubytków przydziąsłowych - odporność na środowisko wilgotne

*KOMPOZYT:

1) estetyczna odbudowa zębów z ubytkami klasy III, IV, V

2) stosowany, gdzie małe siły żucia ; ale są aktualnie kompozyty stosowane również na z. trzonowe

i przedtrzonowe.

3) wypełnienia w ubytkach z oszczędnym opracowaniem tkanek zęba

*KOMPOMER

1) wypełnienie : z. mlecznych, ubytki klasy III i V, ubytki klinowe i nadżerki

2) wypełnienia czasowe ubytków klasy I i II

3) poszerzone lakowanie bruzd

4) naprawa brzegów wypełnienia

5) cementowanie wkładów koronowych

6) blokowanie podcieni

10. GDZIE ZNAJDUJE SIĘ:

dno komory- jest ciemnoszare i nierówne, w niej są ujścia kanałów korzeniowych

dno ubytku kl V -

jest to ściana ubytku równoległa do jego wlotu (znajduej się naprzeciwko wlotu

ubytku) w 1/3 przydziąsłowej na pow policzkowej/wargowej/podniebiennej/policzkowej

sklepienie komory - jest białe i równe. Znajduje się topograficznie równolegle do powierzchni żującej, pod nią
jest komora zęba z miazgą

zarys ubytku w I kl– linia zamknięta, ograniczająca wlot (wejście) do ubytku, przechodząca łagodnie w poszczególne
odcinki.

W klasie I wg Blacka są to wszystkie ubytki rozwijające się w anatomicznych zagłębieniach zębów, czyli

-w bruzdach i szczelinach na powierzchni zębów przedtrzonowych i trzonowych
-podniebiennych zębów trzonowych górnych
-policzkowych zębów trzonowych dolnych
-podniebiennych siekaczy górnych, bocznych.
Po zakończeniu leczenia linia zarysu pokrywa się z linią zetknięcia się brzegu szkliwa z materialem wypełniającym.
Zetknięcie to określa się jako styczność brzeżną. Znaczenie tej linii ma związek z próchnicą wtórną, która przeważnie
zaczyna się w obrębie zarysu. Ostateczny zarys ubytku powinien być wykonany dopiero po ustaleniu zasięgu ogniska
próchnicowego. Po otwarciu ubytku przystępuje się do usunięcia próchnicy szerzącej się wzdluż granicy szkliwno –
zębinowej. Po osiągnięciu pod szkliwem zdrowej zębiny przystępuje się do usunięcia nawisów szkliwa aż do osiągnięcia
szkliwa podpartego zębiną. W ten sposób uzyskuje się ostateczny kształt zarysu ubytku.

06.11.2004

1. PRÓCHNICA ZĘBÓW - jest chorobą twardych tk. zęba t.j. szliwo, zębina, cement korzeniowy. Próchnicę
charakteryzuje demineralizacja części nieorganicznych zęba, po której następuje rozkład części organicznej z
powodu działania kwasów wytworzonych przez bakterie w płytce nazębnej w wyniku metabolizmu cukrów
pochodzenia zewnątrz- i wewnątrzustrojowego. Nieleczona prowadzi do stanów zapalnych miazgi i tkanek
okołowierzchołkowych. Z drugiej strony wcześnie wykryta, może ulec zatrzymaniu przy zastosowaniu
remineralizacji. Aby doszło do próchnicy muszą wystąpić takie czynniki:

-BAKTERIEPŁYTKI NAZĘBNEJ
-WĘGLOWODANY
-CZAS
-PODATNOŚĆ ZĘBA

Bakterie

Głównymi bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój próchnicy są L. acidophilus oraz paciorkowce, a z nich
najważniejsze to Streptococcus mutans. Inne próchnicotwórcze bakterie to: S. salivarius, S. mitis, S. sanguinis, S.
faecalis. Bakterie te są zdolne do zainicjowania procesu próchnicowego, poprzez wytwarzanie kwasów w wyniku
metabolizowania cukrów (głównie kwas mlekowy). Zakwaszone środowisko (pH poniżej 5,5) sprzyja
demineralizacji szkliwa.

Cukry

Cukry są podstawą metabolizmu bakterii. Znajdują się w różnych pokarmach w różnych ilościach. Cukry
występujące naturalnie w pokarmach mają niewielkie znaczenie dla rozwoju próchnicy. Większą rolę odgrywają
rafinowane cukry sztucznie dodawane do pokarmów. Cukry różnią się swoim działaniem próchnicotwórczym.
Najbardziej do jej rozwoju predysponują sacharoza, glukoza i fruktoza. Skrobia ma znikomy wpływ na rozwój
próchnicy.

Bakterie bytujące w płytce nazębnej reagują na zwiększone stężenie cukrów na trzy sposoby:

-przyspieszeniem metabolizmu,

-skróceniem szlaków metabolicznych – metabolizm cukrów jest ograniczony tylko do glikolizy i wytworzenia
kwasu mlekowego (co prowadzi do zakwaszenia płytki i demineralizacji twardych tkanek zęba),

-polimeryzacją cukrów i ich zmagazynowaniem poza komórką (tak powstaje lepki, nierozpuszczalny polimer
glukozy mutan, który stanowi główny element spajający płytkę nazębną).

Podatność zębów

Podatność na próchnicę jest cechą osobniczą. Zapadalność na próchnicę jest różna u różnych osób. Wynika to
zarówno z predyspozycji genetycznych, jak i z warunków socjalnych, w których rozwija się i przebywa człowiek.
Dostarczanie wapnia i fluoru w okresie płodowym, jak i w okresie wzrostu ma bardzo duży wpływ na podatność
zębów na próchnicę.

Czas

Aby doszło do powstania próchnicy trzy powyższe czynniki muszą zaistnieć jednocześnie odpowiednio długo w
czasie. Nawet wysokie spożycie cukru przy podatnych na próchnicę zębach nie musi prowadzić do rozwoju tej
choroby, warunkiem jest jednak dokładne i częste oczyszczanie zębów z pozostałości pokarmowych. Na rozwój
próchnicy może mieć wpływ także zaburzenie w wydzielaniu śliny, która działa bakteriobójczo, remineralizuje
niewielkie ubytki, wypłukuje resztki pokarmowe[potrzebne źródło].

Podział próchnicy (kryterium)

(anatomia)

-

próchnica szkliwa (caries enameli);

-

próchnica zębiny (caries dentini);

-

próchnica korzenia (caries radicis dentis)

(umiejscowienie)

-

próchnica dołków i bruzd;

-

próchnica powierzchni gładkich

(przebieg)

-

próchnica ostra/wilgotna (caries acuta/humida);

-

próchnica przewlekła/sucha (caries chronica/sicca);

-

próchnica zatrzymana (caries stationaria);

-

próchnica kwitnąca (caries florida) w tym próchnica butelkowa.

(sposób szerzenia się ogniska próchnicowego)

-

próchnica podminowująca szkliwo (caries subruens);

-

próchnica okrężna (caries circularis).

(postacie kliniczne)

-

próchnica pierwotna (caries primaria)

-

próchnica wtórna (caries secundaria)

-

próchnica prosta (caries simplex)

-

próchnica powikłana (caries complicata)

-

próchnica nietypowa (caries atypica)

(zaawansowanie zmian) -WHO

-

D1 – zmiana w szkliwie bez ubytku – caries incipiens, macula cariosa

-

D2 – zmiana w szkliwie z minimalnym jego ubytkiem – caries supericialis

-

D3 – zmiana w obrębie zębiny z ubytkiem tkanek lub bez ubytku – caries media

-

D4 – zmiana sięgająca miazgi – caries profunda

2. Ubytki kl. I wg Blacka to wszystkie ubytki rozwijające się w anatomicznych zagłębieniach zębów,
czyli

-w bruzdach i szczelinach na powierzchni zębów przedtrzonowych i trzonowych
-podniebiennych zębów trzonowych górnych
-policzkowych zębów trzonowych dolnych
-podniebiennych siekaczy górnych, bocznych.

3. Bad żywotności miazgi - było

4.CO TO JEST WYPEŁNIENIE KANAPKOWE I KIEDY SIĘ JE STOSUJE? PODAJ MATERIAŁY.

Wypełnienie kanapkowe jest to metoda wypełnienia ubytku dwoma materiałami wypełniającymi. Stosuje się w
ubytkach schodzących poddziąsłowo , gdzie występuje zła adhezja materiałów kompozycyjnych lub w przypadku
zawilgocenia wypełnienia płynem z kieszonki dziąsłowej przy zakładaniu kompozytu.

-kanapka zamknięta – zastosowanie materiału szklano-jonomerowego w celu odbudowy części zębinowej
ubytku, a kompozytowego do odbudowy części szkliwnej. Stosowana przy znacznym zniszczeniu korony zęba.
Tylko jeden materiał ma kontakt ze środowiskiem jamy ustnej!

-kanapka otwarta – zastosowanie materiału szklano-jonomerowego lub amalgamatowego w celu odbudowy
części poddziąsłowej korony zęba, natomiast materiału kompozycyjnego lub amalgamatowego do odbudowy
naddziąsłowej korony zęba łącząc dwa materiały w jednym ubytku. Oba materiały mają kontakt ze
środowiskiem jamy ustnej!

Wskazania:

kanapka zamknięta – ubytek klasy I i V

kanapka otwarta – ubytek klasy II i III jeżeli schodzi poddziąsłowo

ZALETY: ochrona miazgi w próchnicy głębokiej, bo stosujemy glassjonomer, ochrona przyzębia przy ubytku
schodzącym poddziąsłowo, błonę śluzową przed drażnieniem kompozytu

WADY: pracochłonne i czasochłonne

5. REMINERALIZACJA, LAKOWANIE, IMPREGNACJA

Lakowanie – jedna z metod profilaktyki próchnicy polegająca na aplikacji laku na powierzchni bruzd i zagłębień
nie zajętych próchnicą w zębach trzonowych i przedtrzonowych po uprzednim dokładnym oczyszczeniu,
opłukaniu, osuszeniu i wytrawieniu ich powierzchni. Pozwala na trwałą izolację trudno dostępnych do
oczyszczenia powierzchni od środowiska jamy ustnej.

Materiały stosowane do lakowania:

-laki szczelinowe: zawierające fluor (w postaci szkła fluoro-krzemowego – helioseal F, w postaci fluorku sodu –
fissurit F, ultraseal XT), nie zawierające fluoru (cyjanoakrylany, poliuretany, żywice BIS-GMA: chemoutwardzalne
– Adaptic-Glaze, Contact-Resin, Evicrol-Fissur, Lumicon, Oralin, Kerr, Delton, Epoxylite 9075, Concise BWSS;
światłoutwardzalne – Alpha-Seal, Nuva-Seal, Helioseal, Saga-Sealant, Espe-717, TP-2206, Estilux-Glaze)

-glassjonomery
-cermety
-kompomery

-płynne kompozyty

Wskazania do lakowania:

-całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe stałe u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy
-zęby trzonowe i przedtrzonowe z głębokimi, trudnymi do oczyszczenia bruzdami
-zęby trzonowe i przedtrzonowe dzieci niepełnosprawnych

Technika przeprowadzenia zabiegu:

-mechaniczne oczyszczenie bruzd z osadu – pasta, szczoteczka
-dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni – dmuchawka wodno-powietrzna
-odizolowanie zęba od dostępu śliny – koferdam, wałki ligniny
-osuszenie pola zabiegu – dmuchawka unitu
-wytrawienie bruzd – kwas ortofosforowy 37% przez 30 – 45 sek
-dokładne wypłukanie wytrawiacza (30-45 sek)
-osuszenie wytrawionej powierzchni
-aplikacja laku (pędzelkiem, aplikatorem dołączonym do preparatu)
-utwardzenie laku – lampa polimeryzacyjna (40 sek)
-kontrola zwarcia – kalka zgryzowa
-kontrola wykonania zabiegu
-kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni i okolicznych tkanek poddanych działania wytrawiacza
-okresowa kontrola (jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku).

Impregnacja – przesycenie próchnicowo zmienionych twardych tkanek zęba środkami chemicznymi działającymi
bakteriobójczo i mineralizująco, co powoduje utwardzenie uprzednio rozmiękłych mas (dochodzi do wiązania
części organicznych tkanek zęba w związki bardziej odporne na działanie czynników próchnicotwórczych).

Wskazania:

-zęby mleczne w przypadku próchnicy powierzchownej, niemożności założenia wypełnienia z powodu dużej
rozległości ubytku, zachowania pacjenta

Preparaty:

-związki silikonowe (tresilan, cervin)

-30-50% roztwór chlorku cynkowego (strącalnik: 10 % żelazocyjanek potasu)

-albargina

-10-30% roztwór azotanu srebra – przebarwiają powierzchnię zęba (strącalniki: 20% glukoza, eugenol, 4%
hydrochinon, 6%kwas pyrogalusowy, płyn Lugola, T-raiodi, światło lampy polimeryzacyjnej)

-amoniakalny roztwór azotanu srebra

Technika zabiegu:

-przygotowanie ubytku – usunięcie rozpadłych tkanek zęba, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni i
obrzeża ubytku)

-izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia

-odtłuszczenie i osuszenie ubytku

-wtarcie środka impregnującego – 30-60sek

-osuszenie

-zwilżenie strącalnikiem

-wypłukanie resztek

-zabieg powtarza się trzykrotnie na tej samej wizycie

-powtarzanie zabiegu na kolejnych wizytach w odstępach tygodniowych

Zabieg impregnacji należy przeprowadzać z dużą ostrożnością ze względu na żrące właściwości środków
impregnujących (może dojść do uszkodzenia tkanek miękkich jamy ustnej pacjenta, oczu lekarza).

Remineralizacja – metoda stosowana w przypadku próchnicy początkowej, polega ona na
miejscowym stosowaniu związków fluoru, co wzmaga wytrącanie się składnikow mineralnych w
miejscu uszkodzenia. Po mechanicznym oczyszczeniu powierzchni zęba z osadu, przemyciu,
odtłuszczeniu i osuszeniu stosuje się związki fluoru nieorganiczne (2% NaF – metoda Knutsona) lub
organiczne (aminofluorki), co prowadzi do wymiany jednowartościowej grupy wodorotlenowej HA
szkliwa na jednowartościowy jon fluoru. Zabieg powtarza się kilka razy w odstępach kilkudniowych.
Najkorzystniej działają preparaty o małych stężeniach fluoru, ale stosowane przez dłuższy czas. W
zębach mlecznych stosuje się rzadko. Stosowane są lakiery fluorowe.

Preparaty:
szczotkowanie: Metoda Berggrena-Welandera (30 ml 0,5-1% roztworu NaF przez 3 min. 5 razy w
ciągu roku co 2 tygodnie) zakwaszony roztwór NaF

6-9 kropli roztworu AmF(Fluormex, Elmex-fluid)

1 cm żelu fluorkowego (żel organiczny - Fluormex żel, Elmex gelee; żel nieorganiczny -
Fluorożel)

płukanie: Metoda Torella płukanie 10 ml 0,2% roztworu NaF przez 3-5 min co 2 tygodnie
przez cały rok

1. Roztwory organiczne i nieorganiczne
- 2% NaF (Metoda Knutsona) - Fluocal płyn (1%NaF)
- Fluormex płyn (1%AmF) - 4-8%Fluorek cynawy

2. Żele organiczne i nieorganiczne
- Fluormex żel (1,25%AmF) - Elmex gelee (1,25%AmF)
- Fluocal żel (2,75%NaF)

Pędzlowanie(2-3 razy w roku) - Lakiery fluorkowe
1. Bezbarwne
- Fluor Protector (0,1% NaF) - Bifluorid 12 (6%F)
2. Barwione (żółte)
- Duraphat (2,26%F) - Fluoridin (6% F)

Okłady na łyżce indywidualnej(Stosowane przynajmniej 4-5 razy w ciągu roku, co 2 tygodnie)

- Fluormex żel (1,25%AmF) - Elmex gelee (1,25%AmF)
- Fluocal żel (2,75%NaF) - Pianka

Znoszenie nadwrażliwości zębiny – znoszenie bólu wywołanego nieszkodliwymi bodźcami
czuciowymi z powodu odsłonięcia zębiny i otwarcia kanalików zębinowych, którego nie
można przypisać innemu defektowi lub patologii zęba. Stosuje się miejscowo:

a)

Środki impregnujące (Tresilan, Cervin, chlorek cynku+10-20%żelazocyjanek potasu))

b)

Preparaty fluorowe (2%NaF, zakwaszony 1,2%NaF, lakiery fluorowe, aminofluorki,

pianki, 75%pasta Łukomskiego, 1,2% zakwaszony NaF)

c)

Związki wapnia – zamykają kanaliki i powodują powstanie zębiny okołokanalikowej

(nietwardniejące preparaty wodorotlenku wapnia, 10%chlorek wapnia)

d)

Chlorek strontu

e)

5% azotan potasu

f)

Cytrynian potasu

g)

Szczawiany (żelaza, wodoropotasowy, dwupotasowy)

h)

4% roztwór Propolisu

i)

Glassjonomery

6. BEZPOŚREDNIE POKRYCIE

7.CO TO DŁUGOŚĆ ROBOCZA KANAŁU I JAK MOŻNA JĄ ZMIERZYĆ

DŁUGOŚĆ ROBOCZA

- to odcinek od punktu referencyjnego w obrębie komory zęba opracowywanego

do otworu fizjologicznego

Długość tę mierzy się za pomocą zdjęcia diagnostycznego – przedoperacyjnego , przykładamy
poszerzasz do zdjęcia RTG i zaznaczamy stoperem odległość od wierzchołka radiologicznego do
punktu odniesienia na szkliwie i mierzymy tą odległość za pomocą linijki endodontycznej W kanałach
prostych od radiologicznej długości zęba należy odjąć 3-5mm aby nie opracowywać potem okolicy
okołowierzchołkowej kanału. W kanałach zakrzywionych należy zmierzy ć tylko prostą część kanału,

przenosimy następnie te długości na jałowe narzędzia. Drożność badamy po opracowaniu ujść o
dokładnym przemyciu przykoronowej oraz środkowej części kanału, używamy najmniejszego pilnika K
który wchodzi do kanału bez oporu.

metodą endometryczną -odpowiednio dobrane narzędzie (aby lekko klinował się w przywierzchołkowej części
kanału) założenie dopasowanego ogranicznika - zamocowanie na elektrodzie czynnej - założenie elektrody
biernej na wargę pacjenta -w endometrach oporowych należy do kanału wlać elektrolit (w
częstotliwościowych na sucho) - włączenie urządzenia - powolne wprowadzanie narzędzia do kanału -
odznaczenie długości kanału na podstawie sygnałów dźwiękowych i obrazu wyświetlanego na endometrze -
zmierzenie długości kanału na linijce

8. KOFERDAM.

16.10.2007

WSZSYTKIE PYTANIA SIĘ POWTARZAJĄ

16.09.2008

4. POJĘCIA

Caries penetrans - próchnica przenikająca, drążąca, małe ognisko, drąży w kierunku miazgi w kształcie klina

Ubytek typu MOD - ubytek złożony II kl. wg Blacka obejmujący powierzchnię mezjalna, żującą i dystalną

Dno ubytku

Kanał dodatkowy -



kanał nie występujący stale w danym zębie (w przeciwieństwie do kanału głównego) – nie

jest anatomicznie typowy dla zęba, występując rzadziej niż przeciętnie


przebiega od komory zęba do ozębnej na różnych poziomach korzenia lub furkacji



kończy się otworem dodatkowym



szczególny rodzaj – kanały komorowo-ozębnowe

Kanał boczny-*



odgałęzienia kanału głównego odchodzące na różnych poziomach jego przebiegu w

korzeniu


nie biorą początku w komorze – w przeciwieństwie do kanałów dodatkowych



kończą się otworami dodatkowymi na powierzchni korzenia



szczególna forma – pseudokanał

5. METODY USUWANIA ZĘBINY PRÓCH - BYŁO

6. KANAPKA - BYŁO

7. POWIKŁANIA PRZY AMALG - BYŁO

8. PODAJ PRZYPADKI KIEDY BĘDZIESZ ZLECAŁ WYKONANIE BAD RTG ZĘBÓW ????????????

-diagnostyka - rozległość zmian i ich charakter, ocena stanu przyzębia
-przy leczeniu endodontycznym - przebieg kanału, długość kanału, czy wypełniony poprawnie i do otworu
fizjologicznego
-zmiany okołowierzchołkowe
-
-
-
-
-
-

9. REBONDING I REMINERALIZACJA

Rebonding – jest to nałożenie żywicy w miejscu styku wypełnienia z tkanką zeba na powierzchni po założeniu
wypełnienia. Płynna żywica może wpłynąc w szczelinę spowodowaną przez skurcz polimeryzacyjny i w ten
sposób zmniejszyć ryzyko powstawania próchnicy wtórnej. Zabieg ten nie jest potrzebny w małych prawidlowo
wykonanych wypełnieniach, natomiast wskazany jest przy wypełnieniach większych. Zalecane są różnie techniki
rebondingu: nakładanie żywicy po ostatecznej polimeryzacji materiału, nałożenie żywicy po zalożeniu
wypełnienia i usunięciu nadmiaru materiału, a następnie polimeryzacja żywicy, zastosowanie żywicy po 2-3
tygodniach po ponownym wytrawieniu brzegów ubytku.

10. BADANIE ŻYWOTNOŚCI MIAZGI - BYŁO

11.10.2004

1. PRÓCHNICA

2. I KL BLACKA

3. METODY BAD ŻYWOTNOŚCI

4. KANAPKI

5. POJĘCIA

6. BEZPOŚRENIE PRZYKRYCIE

7. ZADANIA MECH-CHEM OPRACOWANIA KANAŁU

8. WYMIEŃ ZABIEGI I PREPARATY STOSOWANE W LECZENIU PRÓCHNICY POCZĄTKOWEJ

REMINERALIZACJA...

13.09.2010

4. POJECIA

CARIES SUBRUENS– próchnica podminowująca szkliwo – ubytek próchnicowy wykrywany na zdjęciu radiologicznym,
podczas gdy rozpoznanie dokonane na podstawie bezpośredniej oceny wizualnej wskazuje na zdrowe szkliwo.

CARIES MEDIA -

Caries secundaria

Caries media

Caries atypica

Polski
odpowiednik

Pr. wtórna

Pr. średnia

Pr. nietypowa

Obraz
kliniczny

Szerzy się wokół
wypełnienia. Jest
spowodowana błędem
lekarza podczas
wypełniania ubytku,słabą
jakością materiału
wypełniającego, brakiem
szczelności brzeżnej,
odłamaniem brzegu
wypełnienia.

Dotyczy szkliwa i 1/3
zewn. Części zębiny. Są
obecne nawisy szkliwa.
Na dnie warstwa zdrowej
zębiny. Podczas
opracowywania niewielka
bolesność- większa
podczas opracowywania
ścian bocznych , bo dno
pogrubione warstwą
zębiny sklerotycznej (gł.w
pr.przewlekłej)

Dotyczy zębów
pozbawionych żywej
miazgi na skutek
martwicy lub po leczeniu
endodontycznym.

Objawy

Plama próchnicowa wokół
wypełnienia, szczelina
brzeżna, przebarwienie
tk. wokół wypełnienia lub
brzegów wypełnienia,
utrata części lub całego
wypełnienia

Subiektywne:
krótkotrwałe bóle pod
wpływem bodźców
termicznych (gł.w
pr.ostrej) + typowe dla
próchnicy 

Brak odczynu obronnego.
Wyodrębnienie na
podstawie obrazu
morfotycznego ???

Leczenie

Usunięcie wypełnienia +
standard 

Standard 

Chyba standard  ale nie
wymaga podkładu bo
brak żywej miazgi

PUW - wskaźnik intensywności próchnicy P- dotkniętych próchnicą, W-wypełnionych, U-usuniętych z powodu próchnicy

KANAŁ DODATKOWY

DELTA KORZENIOWA -



liczne kanały boczne w wierzchołkowej części korzenia



przebiegają przez cement i zębinę lub przez sam cement

KOFERDAM

MIKROPRZECIEK - powstaje na granicy wypełnienia i tkanek zęba. Ma bezpośredni kontakt z kanalikami
zębinowymi, które zostały odsłonięte podczas wytrawiania zębiny; płyny znajdujące się w jamie ustnej na skutek
mikroprzecieku wywołują przepływ płynu kanalikowego, a ten z kolei podrażnia nagie zakończenia nerwowe. Z
czasem mikroprzeciek zostaje skolonizowany przez bakterie znajdujące się w jamie ustnej i czynnik ten może
spowodowac zapalenie lub martwicę miazgi. Przyczyną mikroprzecieku może być niezachowanie suchości pola
zabiegowego i założenie wypełnienia w warunkach zanieczyszczenia ubytku krwią i śliną. Inną przyczyną jest
skurcz polimeryzacyjny materiały wypełniającego, zbyt dużo rtęci w amalgamacie

PREZĘBINA -położona jest najbardziej wewnętrznie (najbliżej miazgi) jako warstwa nieuwapnionej nowo
powstałej zębiny odkładającej się przez całe życie, dopóki miazga jest żywa.

ZĄB 4+ przedtrzonowiec górny prawy

ZĄB 23 kieł górny lewy

5. PODAJ CECHY ZĘBINY ODWAPNIONEJ I ZDROWEJ W BADANIU PRZEDMIOTOWYM

Zdrowa zębina:

- barwa – żółtawoblada w zębach stałych, niebiesko biała w zębach mlecznych

- sprężystość – chroni ząb przed złamaniem

- elastyczność – wysoka, zwiększa wytrzymałość mechaniczną zęba na urazy

- twardość – większa od cementu, kości, mniejsza od szkliwa

- przepuszczalność – umożliwia kontakt między szkliwem i cementem, a miazgą

- wytrzymałość na rozciąganie i ucisk – większa niż szkliwa

- w kanalikach znajdują się cytoplazmatyczne wypustki odontoblastów

- wrażliwa na bodźce:

Reakcja bólowa powyżej 60 stopni

Reakcja na zimno poniżej 10 stopni

- Wrażliwa na dotyk

Próchnicowo zmieniona zębina:

- stwardnienia i przebarwienia

- staje się szklista, przeświecająca, widoczna przezroczystość

- wypustki odontoblastów cofają się

- twardsza

- kolor brązowy

- zaburzenia w mineralizacji zębiny

6. BAD. ŻYWOTNOŚCI MIAZGI

7. POWIKŁANIA AMALGAMATU

8.WYMIEŃ PREPARATY DO ZNOSZENIA NADWRAŻLIWOŚCI ZĘBINY

Znoszenie nadwrażliwości zębiny – znoszenie bólu wywołanego nieszkodliwymi bodźcami
czuciowymi z powodu odsłonięcia zębiny i otwarcia kanalików zębinowych, którego nie
można przypisać innemu defektowi lub patologii zęba. Stosuje się miejscowo:

a)

Środki impregnujące (Tresilan, Cervin, chlorek cynku+10-20%żelazocyjanek potasu))

b)

Preparaty fluorowe (2%NaF, zakwaszony 1,2%NaF, lakiery fluorowe, aminofluorki,

pianki, 75%pasta Łukomskiego, 1,2% zakwaszony NaF)

c)

Związki wapnia – zamykają kanaliki i powodują powstanie zębiny okołokanalikowej

(nietwardniejące preparaty wodorotlenku wapnia, 10%chlorek wapnia)

d)

Chlorek strontu

e)

5% azotan potasu

f)

Cytrynian potasu

g)

Szczawiany (żelaza, wodoropotasowy, dwupotasowy)

h)

4% roztwór Propolisu

i)

Glassjonomery

9. REBONDING I LAKOWANIE

10.SYTUACJE KLINICZNE KIEDY ROBIMY RTG

11.03.2010

4. POJĘCIA:

CARIES PENETRANS

UJŚCIE KANAŁU - jest to miejsce w dnie komory, gdzie rozpoczyna się kanał zęba, przez który wchodzimy
narzędziami endo, ????? głupszych pytań wymyślać nie umieją chyba....

ABFRAKCJA -ubytki klinowe o ostrych brzegach, umiejscowione na granicy szkliwno-cementowej zęba., powstają
w następstwie ekscentrycznie działających sił żucia ( ząb jest przeciążony i w tych miejscach dochodzi do
mikrozłamania szkliwa i zębiny.

Kanał dodatkowy – kanał, który ma swoje rozpoczęcie komorowe i ujście ozębnowe

Kanał boczny – nie ma ujścia kanałowego (rozpoczyna się w kanale głównym) i ma ujście ozębnowe

POSZERZENIE ZAPOBIEGAWCZE

5. METODY USUWANIA ZĘBINY PRÓCH

6.METODY BAD ŻYWOTNOŚCI MIAZGI

7. POWIKŁANIA AMALGAMAT

8. WYMIEŃ PRZYPADKI KIEDY NALEŻY STOSOWAĆ KLIN MIĘDZYZĘBOWY

Formówka, pasek i klin – odtwarzanie brakującej ściany zęba w ubytkach klasy II, III i IV, odtworzenie odpowiedniego
punktu stycznego, zabezpieczenie przed powstawaniem nawisu wypełnienia, umożliwienie odpowiedniej kondensacji
materialów, zabezpieczenie przed wilgocią

Formówka: jednościenna – odbudowuje ubytki obejmujące jedną styczną powierzchnię zęba, pierścieniowa –
odbudowuje ubytki obejmujące więcej niż jedną powierzchnię zęba

Paski – metalowe lub poliestrowe, płaskie lub anatomiczne; wkłada się je do formówki, mają brzuszki, stosowane do
izolacji sąsiedniego zęba przed opracowaniem i wytrawieniem
Kliny – drewniane: do pasków metalowych, w przekroju kształt trójkątny, kolor oznacza rozmiar klina, pęcznieje pod

wplywem wilgoci zapewniając lepsze dociskanie paska do zęba, plastikowe: do pasków poliestrowych, w przekroju kształt
trójkatny, pełnią funkcję światlowodu – pozwalają na dokładną polimeryzację materiału. Dzięki klinom pasek szczelnie
przylega do ściany zęba i krzywizny korony, a potem wypełnienia. Nie powstają nawisy wypełnienia i chroniona jest
brodawka dziąsłowa.

9. REBONDING I REMINERALIZACJA

10.PREPARATY DO ZNOSZENIA NADWRAŻLIWOŚCI

09.12.2008

3. POJĘCIA - wszsytkie były

4. DENTAL PLAQUE - BYŁO

5.USUWANIE ZMIENIONEJ ZĘBINY PRÓCHNICOWO -METODY

6. WYTRWIANIE SZKLIWA

a) oczyszczenie zęba szczoteczka i wodna zawiesina pumeksu lub pasta ale bez fluoru czy oleju

b) powierzchniowa warstwa szkliwa powinna być zniesiona drobnoziarnistym diamentem z uwagi na dużą
zawartość fluoru i nieregularne ułożenie pryzmatów

c) skośne ścięcie szkliwa na brzegach ubytku

d) przepłukanie i osuszenie oraz izolacja od dostępu śliny , krwi itd. ( koferdam, wałki ligniny, nici refrakcyjne,
formówki )

e) aplikacja wytrawiacza na szkliwo ( pędzelkiem , tamponem z watki w pęsecie, przy użyciu aplikatora )

f) pozostawienie na 30-40s

g) spłukać wytrawiacz taki czas jak czas wytrawiania

h) dokładnie osuszyć

preparaty: kwas fosforowy 37% , kwas maleinowy 10% , kwas cytrynowy 50%

POWIKŁANIA

-brak adhezji materiałów wypełniających do szkliwa, zębiny

-nieszczelność wypełnienia

-podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej pacjenta

Powikłania przy wytrawianiu szkliwa :

- podrażnienie lub martwica dziąsła brzeżnego ( ogólnie do wytrawiania )

a. jatrogenne wytrawienie sąsiadującego nie wypreparowanego szkliwa – co zwiększa podatność na

próchnicę

b. pozostawienie resztek wytrawiacza co powoduje w czasie ich działania precypitację mogąc

zanieczyszczać wypreparowaną powierzchnię ( doprowadza do gorszej adhezji )

c. w czasie w wytrawiania może dojść do zanieczyszczenia pow. śliną, krwią – co prowadzi do

pogorszenia adhezji i powstania szczeliny brzeżnej

7. POWIKŁANIA AMALGAMAT

8.SCHEMAT POSTĘPOWANIA PRZY WYPEŁNIANIU UBYTKU GLASSJONOMEREM CHEMOUTWARDZALNYM

9. ZNOSZENIE NADWRAŻLIWOŚCI ZĘBINY

10. UDRAŻNIANIE KANAŁU KORZENIOWEGO