-PODZIAŁ KARTOGRAFII NA OKRESY (SĄ TRZY)

I - starożytnośc- poł. XVI w - > kartografia graficzna- opisana i utożsamiana z geografią, mapa jest
formą opisu rzeczywistości
II - od poł. XVI w. do poł XX w. - dyscyplina techniczna wyłącznie metodami pomiarowymi; mapa
to dokument pomiarowy
III - od poł XX do teraz - jako nauka interdyscyplinarna - mapa to podmiot twórczego
opracowania i materiał źródłowy do wszechstronnej interpretacji.

Karto jako nauka:

1. Od początku do połowy lat 60. ubiegłego wieku –kartografia jako odrębna nauka.
2. Od połowy lat 60. do połowy lat 80. ubiegłego stulecia – nasilenie dyskusji nt teoretycznych
podstaw kartografii. Jest to jednocześnie okres, w którym kartografia wyodrębniła się
ostatecznie jako samodzielna nauka, czego przejawem był gwałtowny rozwój instytucji i org
3. Od połowy lat 80. sposoby wykorzystania nowych technologii komputerowych, a w
szczególności coraz szersze zainteresowanie mapą jako elementem systemów informacji

-MODELE HYBRYDOWE
-PODZIAŁ ATLASÓW ( zasięg terytorialny, treśd, przeznaczenie)
Zasięg: Atlasy świata i atlasy regionalne
Treśd: ogólnogeograficzne, tematyczne( fizycznogeograficzne, społeczno- gospodarcze)
kompleksowe( ogólne, działowe, gałęziowe)
Przeznaczenie: ogólnoinformacyjny, specjalistyczne, zawodowe

-NARODOWY ATLAS ŚWIATA
Kartograficzna monografia Paostwa, dająca wszechstronny, geograficzny obraz warunków
przyrodniczych i rozwoju społeczeostwa w określonym przekroju czasowym.

-ZMIENNE WG BERTINA PLUS TE NOWE ZWIAZANE Z CZASEM I OPISANIE ICH

Swoisty „alfabet graficzny”. Wykorzystywany jest do nadawania mapom odpowiedniej formy
graficznej w zależności od przeznaczenia, skali, charakteru, nośnika upowszechnienia.
- zmienna kształtu– zarys koła, kwadratu, trójkąta, figur symbolicznych i obrazkowych. Pozwala
na rozróżnienie znaków o odniesieniu punktowym.
- orientacja– zmienna niekiedy określana jako kierunek; jest wykorzystywana na poziomie
jakościowym. Stosuje się ją w odniesieniu do znaków punktowych do oznaczenia różnych
obiektów znakiem o tym samym kształcie, ale o zmiennej orientacji.
- zmienna ziarnistości– określa grubośd elementów składowych desenia (punktowy, kreskowy)
- kolor –ton, odcien, chromatycznośc lub rodzajem barwy. właściwości selekcjonujących i
różnicujących wrażenia barwne.
- jasnośd –walor, pozwala określic czy dana powierzchnia jest bardziej lub mniej jasna. Skala
szarości umożliwia wywołanie wrażenia następstwa lub wzrostu natężenia
- wielkośd – najskuteczniejsza zmienna graficzna pod względem przekazu danych ilościowych.
Jest stosowana do przedstawiania zagadnieo odnoszących się do punktu lub powierzchni.

-RODZAJE PRZEDSTAWIANIA RZEZBY NA MAPIE PLUS OPIS JEDNEGO Z NICH, WADY I ZALETY

- metoda perspektywiczna najczęściej kopczyki, więc metodą kopczykową
- metoda kreskowania – polegało na przedstawieniu zboczy gór kreskami
Metody przedstawienia nachylenia zbocza intensywnością kreskowania („im stromiej tym
ciemniej)

- metoda cieniowania - najczęściej stosuje się cieniowanie w oświetleniu ukośnym, przy
założeniu, że źródło światła znajduje się w lewym górnym rogu.
- metoda poziomicowa - oddaje trójwymiarową rzeźbę powierzchni za pomocą poziomic.
- metoda cyfrowa
- metoda hipsometryczna - – polega na wypełnieniu kolorami przestrzenie pomiędzy kolejnymi
poziomicami.
- blokdiagram - przedstawia plastyczną powierzchnię Ziemi przy nachylonym kącie widzenia.

-BYŁY TEZ PYTNIA O ROZWINIĘCIE SKRÓTÓW WWW ALBO HTTP, GPS, GUGIK-80
-ILE WYNOSI SUMA KĄTÓW W TRÓJKĄCIE SFERYCZNYM
180- 540

-ZASADY KONSTRUKCJI SYGNATUR
Sygnatury: geometryczne, symboliczne, obrazkowe, literowe i strałki ruchu

-CO TO JEST GEOKOMPOZYCJA,GEOPRZEDSTAWIENIE, HIPERGEOPRZEDSTAWIENIE

Geoprzedstawienie- każdy przestrzenno-czasowy,skalowy i zgeneralizowany model obiektu
ziemskiego lub procesów przedstawiony w obrazowej formie graficznej. Termin ogólny
określający przedstawienie Ziemi. Cechy: wielowymiarowośd, dynamika, multimedialnośd
Geokompozycja -każda techniczno-estetyczna kompozycja celowo dobranych i właściwie
uporządkowanych elementów graficznych, dźwiękowych i tekstowych, jako zmiennych
komponentów samoistnych lub współwystępujących ze sobą w różnych konfiguracjach z
możliwymi funkcjami interaktywnego modyfikowania treści, a informujących o obiektach,
procesach oraz zjawiskach społeczno-przyrodniczych zachodzących w geosferze

Hipergeoprzedstawienie jest zloZonym, wiełowymlarowym geoprzedstawie

-MAPY OPRACOWANE PRZEZ WIG-ZWŁASZCZA HISTORIA I SKALE, PODZIAŁ(SZCZEGÓŁOWE,
TAKTYCZNE OPERACYJNE)
-METODY ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE (MĘCZYŁ GŁÓWNIE O RODZAJE I PODZIAŁ IZOLINII)
Jakościowe: sygnatury, chor chromatyczna, zasięgów
Ilościowe: kropkowa, izolinie, kartogramu i kartodiagramu

-PODZIAŁ KARTOGRAMÓW, KARTODIAGRAMÓW
Kartogramy: strukturalne, złożone
Kartodiagram: liniowe, słupkowe, kropkowe, kołowe

-CO TO JEST MAPA SOZOLOGICZNA
Mapa sozologiczna przedstawia stan środowiska przyrodniczego, przyczyny i skutki przemian
zachodzących w środowisku oraz formy jego ochrony.

-PODZIAŁ MAP WG UHORCZAKA
1.Wstępne: obszar geograficzny i skala
2. Podstawowe: Treśd i przeznaczenie
3. Metodyczne: rodzaje ujęcia treści i metody graficzne
4. Uzupełniające: cechy techniczn

-CO TO JEST REDUNDANCJA
nadmiarowośd np. wielokrotne występowanie w jakimś systemie pewnego elementu

-NOMENKLATURA MAP (BYŁO TAKŻE ROZSZYFROWANIE SKALI MAPY)

Nomenklatura map pozwala na łatwą identyfikację poszczególnych arkuszy. Nomenklaturę tworzą
nazwa i godło.

-OBLICZENIE BŁĘDU MAPY NA PODSTAWIE SKALI
-JAKA JEST ROLA MAPY(ŹRÓDŁOWA, ANALITYCZNA,SYNTETYCZNA)
-CO TO JEST GIS
System Informacji Geograficznej system informacyjny służący do wprowadzania, gromadzenia,
przetwarzania danych
-CO TO JEST BARWA
-PODZIAŁ SKAL
a) Skala liczbowa – jest przedstawiona w postaci ułamka, np.:
1:100 000. W liczniku i mianowniku tej samej skali występują takie same jednostki. Zapis ten oznacza,
że odległośd na mapie zmniejszono 100 000 razy w porównaniu od odległości rzeczywistych.
b) Skala liniowa (podziałka) – przedstawia skalę w postaci graficznej. Ma postad prostego odcinka z
zaznaczonymi jednostkami miary liniowej. Pierwsza jednostka dodatkowo podzielona jest na
mniejsze, równe części w celu dokonania dokładniejszego odczytu.
c) Skala mianowana – określa odległośd w terenie, której odpowiada podstawowa jednostka długości
na mapie np. 1 cm – 2000 m lub 1 cm – 2km. Skalę liczbową zamieniamy na mianowaną odcinając
określoną liczbę zer.
d) Skala polowa – to stosunek pola powierzchni figury na mapie do pola odpowiadającej w terenie.

-ATLASY ELEKTRONICZNE

Mapy elektroniczne mogą wchodzid w skład atlasów elektronicznych – opracowao, które –
podobnie jak tradycyjne atlasy geograficzne – tworzą system logicznie powiązanych części.
Cechami charakterystycznymi atlasów elektronicznych są interaktywnośd oraz struktura
rozbudowana o audiowizualne środki przekazu informacji

-OPISAC GEOIKIONIKE, GEOIIKONOMETRIE
-OBLICZENIE SPADKU
-CO TO JEST GENERALIZACJA I RODZAJE WG RATAJSKIEGO

jest sposobem podniesienia jakości przekazu kartograficznego przez przeciwdziałanie skutkom
zmniejszenia skali mapy. Jej istotą jest wybór do przedstawienia na mapie najważniejszych treści
oraz ich celowe uogólnienie.

Rodzaje:
Ilościowe:

zmniejszeniu liczby obiektów danej kategorii

Jakościowe:

zastąpieniu szczegółowej klasyfikacji obiektów klasyfikacją ogólną

-KLASYFIKACJA DIAGRAMÓW I WYKRESÓW




Kartografia niderlandzka:

Dominacja kartografii niderlandzkiej (1500-1700)
Gerard Kramer (Merkator)
1537r – wydał swoje pierwsze opracowanie kartograficzne – sześcioarkuszowa mapa Palestyny
1540r – wydał podręcznik o posługiwaniu się pismem ozdobnym na mapach
1554r – szczegółowa mapa Europy (15 arkuszy)
1564r – wielka mapa Wysp Brytyjskich w 8 arkuszach

1569r – główne dzieło Merkatora – wielka mapa świata (21 arkuszy) Nova et aucta orbis terrae
desctripto ad usum navigantium emendate accommodata- pierwszy raz zastosowano odwzorowanie
walcowe równokątne (cechą tego odwzorowania jest to, że loksodromy odwzorowują się w postaci
linii prostych, a ponieważ kursy statków wyznaczane są za pomocą loksodromy taka mapa była
wielkim ułatwieniem dla żeglugi)
Merkator jest uważany za twórcę pierwszego ułożonego zbioru map który nazwano atlasem.
Abraham Ortelius
Żył i działał w czasach Merkatora
Uważany jest za twórcę pierwszej jednolitej koncepcji atlasu map
Zajmował się iluminowaniem map i ich dystrybucją
Najważniejsze dzieło: atlas Sceny Kuli Ziemskiej. Atlas zawierał 70 map oraz wykaz kartografów,
którzy przyczynili się do powstania dzieła w tym Polak Wacław Grodecki
Rodzina Blaeu
Willem Blaeu – publikacje: globus ziemi, globus niebieski. Wydawał mapy w tym także morskie oraz
podręczniki o treści nawigacyjnej. Wraz z synem Johannesem Blaeu otworzyli firmę – drukowali
mapy Merkatora oraz Abrahama Orteliusa.


ATLAS RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ jest publikacją jednotomową, składającą się z czterech części
tematycznych w postaci luźnych arkuszy mapowych. Umożliwia to wymianę istniejących map lub
dokładanie arkuszy uzupełniających. Poszczególne części tematyczne ATLASU zawierają od 29 do 45
arkuszy mapowych - całośd łącznie 157 arkuszy. Mapami podstawowymi w ATLASIE są mapy w skali
1:1 500 000. Jest to, ze względu na format, maksymalna wielkośd mapy atlasowej, która umożliwia
już dośd szczegółowe przedstawienie poszczególnych zjawisk w skali całego kraju. Oprócz map w tej
skali w ATLASIE znajdują się liczne mapy w skalach pochodnych: 1:3 000 000, 1:4 500 000 i 1:6 000
000, a także sporadycznie w innych skalach. Treśd podkładu topograficznego (sied wodną, główne
miasta, granice) starano się ujednolicid w odniesieniu do poszczególnych kategorii zagadnieo.

Punkt typograficzny – najmniejsza jednostka wielkości pisma. W przeliczeniu na miary metryczne
równa się 0,376mm

Trójkąt sferyczny – jest to figura przestrzenna powstała z trzech łuków kół wielkich na sferze. Suma
kątów wewnętrznych wynosi od 180° do 540°

Tabula Peutingeriana – mapa komunikacyjna z III wieku. Zachowało się 11 pergaminowych arkuszy (z
12) na których wrysowano szkic dróg komunikacyjnych imperium rzymskiego i terytoriów sąsiednich.
Mapa ignoruje kształt Ziemi.

Mappe mundi – mapy świata, T w O lub OT (VIII w.)
Powstawały głównie w klasztorach oparte głównie na wyobraźni oraz poglądach Kościoła i treści
Pisma Świętego. Okrągły kształt, wschodnia orientacja i układ części świata w kształcie litery T, czyli
krzyża egipskiego, w którego przecięciu umieszczano Jerozolimę. Podstawą litery T było Morze
Śródziemne, a daszkiem rzeki: Don i Nil. U góry mapy umieszczano raj.

Służba Topograficzna Wojska Polskiego –

standaryzacja i aktualizacja map zaborczych (pruskich,

rosyjskich i austro-węgierskich). Przystąpienie do sporządzania jednolitej sieci triangulacyjnej i
wykonywania własnych oryginalnych arkuszy w skali 1:100 000. Polskie mapy kartograficzne były bardzo
cenione w całej Europie i w podstawowych skalach kopiowane, zarówno przez Niemców, jak i aliantów.

Zasady konstrukcji znaków kartograficznych:
- czytelności – zastosowanie odpowiedniej wielkości aby znaki były dobrze czytelne i rozróżnialne
- poglądowości – znaki mają się kojarzyć z przedstawionymi obiektami
- hierarchicznego uporządkowania – uwypuklenie najważniejszych elementów treści mapy
- logicznego grupowanie znaków – aby poszczególnym kategoriom treści były przyporządkowane
odpowiednie graficzne kategorie znaków
- równowagi graficznej – statyczność obrazu, walory plastyczne, odpowiednia gęstość treści, zachowanie
jednolitego stylu i równowagi w doborze kształtu, barwy i wielkości znaków

Zadania obliczeniowe
R – promień Ziemi
R= 6371,116 km
Oblicz długość równoleżnika 60°

cos60° x 6371,116