dr inż. Marcin Kiciński

Zakład Logistyki

Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych

Wydział Maszyn Roboczych i Transportu

Politechnika Poznańska

Plan zajęć



Wprowadzenie - zagadnienia dotyczące układów
napędowych (definicje, budowa, obsługa)



Przedstawienie zadań do wykonania



Realizacja zadań



Omówienie wyników pomiarów; uwagi końcowe
i wnioski

Wprowadzenie



Układ napędowy?

Jeden z układów samochodów, którego zadaniem jest

przenoszenie momentu obrotowego silnika do kół
napędzanych i umożliwienie uzyskiwania takich wartości
siły napędowej na kołach, jaka jest potrzebna, bądź do
pokonania oporów jazdy, bądź też do uzyskiwania dużej
prędkości samochodu przy mniejszych oporach jazdy.

Wprowadzenie

Wprowadzenie



Charakterystyka silnika

Rozwiązania UN

1.

Podział i ogólna budowa
UN



Klasyczny układ
napędowy

Silnik umieszczony z przodu,
wzdłużnie w stosunku do osi
podłużnej pojazdu; napędzane są
koła tylne

Rozwiązania UN



Zblokowany układ
napędowy (silnik
umieszczony z przodu lub
z tyłu)

Podzespoły skupione w jednym
korpusie połączonym z silnikiem i
przekazujące napęd do najbliższej
osi.

Rozwiązania UN



Samochody ciężarowe o masie całkowitej powyżej 12 t
oraz ciągniki siodłowe

Rozwiązania UN



UN z napędem na
wszystkie koła
(4WD, quattro,
synchro, 4 Matic,
X, X4:

a)

Układ
szeregowy

b)

Układ
równoległy

c)

Układ burtowy

Rozwiązania UN



Autobusy – silnik podpodłogowy lub z tyłu samochodu i
napęd na oś tylną lub środkową i tylną

Rozwiązania UN



Pojazdy hybrydowe

Przykładowe rozwiązania UN



Porsche

Przykładowe rozwiązania UN



BMW

Przykładowe rozwiązania UN



Hybrydowy VW Touareg

Przykładowe rozwiązania UN



Renault Kangoo 4x4

Przykładowe rozwiązania UN

Ciągnik magazynowy

Przykładowe rozwiązania UN



Ciągnik magazynowy

Podział UN ze względu na sposób przekazywania
mocy do kół napędzanych



Mechaniczne (mechaniczne zespoły napędowe)



Hydrauliczne (hydrostatyczne) – pompa hydrauliczna
napędzana przez silnik, zespół zaworów, silniki
hydrauliczne



Hydromechaniczne – dodatkowo oprócz
mechanicznych zespołów napędowych
hydrokinetyczne zespoły (sprzęgła przekładnie)

Podstawowe elementy układu napędowego



Silnik



Sprzęgło



Skrzynia biegów



Wał napędowy



Most napędowy

Dodatkowe elementy układu napędowego



Skrzynia rozdzielcza



Dodatkowa przekładnia przyspieszająca (multi-kator)



Dodatkowa przekładnia redukująca (reduktor)



Dodatkowa przekładnia przy kołach (zwolnica)



Międzyosiowy mechanizm różnicowy



Przystawki odbioru mocy

Dodatkowe elementy układu napędowego

Sprzęgła



Zadanie – umożliwienie płynnego łączenia oraz
rozłączania skrzyni biegów z silnikiem



Podział



Cierne (tarczowe, stożkowe, bębnowe)



Elektromagnetyczne



Hydrokinetyczne

Tarczowe sprzęgła cierne



Elementy:



tarcza sprzęgła,



tarcza dociskowa,



sprężyny dociskowe,



dźwigienki wyłączające,



łożysko wyciskowe,



pokrywa sprzęgła,



mechanizmy sterowania (mechaniczne, hydrauliczne)

Sprzęgła

Sprzęgła elektromagnetyczne



Rodzaje:



Z zaciskanymi tarczami,



Proszkowe (proszek ferromagnetyczny).

Sprzęgła hydrokinetyczne



Elementy:



wirnik turbiny



Wirnik kierownicy



Wirnik pompy

Skrzynie biegów



Zadanie:



Rozszerzenie zakresu momentu obrotowego i prędkości
obrotowej silnika



Podział:



W zależności od przekładni: stopniowe, bezstopniowe



Ze względu na sterowanie:

zwykłe, automatyczne, półautomatyczne

Przykłady skrzyni biegów

Przykłady skrzyni biegów

Przykłady skrzyni biegów

Wały napędowe



Zadanie – doprowadzenie napędu do kolejnych,
oddalonych od siebie, zespołów układu napędowego

Przeguby



Zadanie – przekazywanie momentu obrotowego z
jednego wału na inny, w przypadku gdy obie osie obrotu
tych wałów są do siebie nachylone.



Podział: proste , równobieżne (homokinetyczne)



Krzyżakowe, dwukrzyżakowe, Weissa, Rzeppa, Birfielda,

Elementy podatne w wałach i przegubach



Zadania – zapobieganie zjawiskom rezonansowych
drgań skrętnych występujących w układzie
napędowym pojazdu.

Mosty napędowe



Zadanie – spełnia zadanie osi pojazdu oraz przejmuje
część ciężaru pojazdu i przekazuje napęd na koła
jezdne.



Elementy: przekładnia główna, mechanizm różnicowy,
półosie (obciążone, częściowo obciążone,
nieobciążone)

Mosty napędowe

Mosty napędowe

Obsługa UN



Sumaryczny luz obwodowy



Skrzynia biegów 5-15⁰



Wał napędowy 5-10 ⁰



Most napędowy 50-60 ⁰

Obsługa UN – sprzęgło



Sprawdzenie i regulacja skoku jałowego (20(25)-50 mm;
luz miedzy łożyskiem oporowym, a dźwigienkami
wyciskowymi 2-3 mm; 1,5-4,5 mm)



Sprawdzenie wyłączenia sprzęgła



Smarowanie łożyska wyciskowego



Smarowanie elementów układu sterowania (cięgna)



Kontrola poziomu i uzupełnianie płynu hydraulicznego
w układzie sterowania (ewentualne odpowietrzanie)



Oczyszczanie otworów ściekowych

Obsługa UN – sprzęgło



Najczęstsze uszkodzenia:



Ślizganie się



Niepełne wyłączanie



Niecałkowity powrót pedału do położenia wyjściowego



Przyczyny:



Nadmierne zużycie okładzin,



Zaolejenie okładzin,



Osłabienie lub pękniecie sprężyn,



Zwichrowanie tarczy,

Obsługa UN – skrzynie biegów,
reduktory, skrzynie rozdzielcze



Kontrola poziomu i uzupełnienie oleju



Wymiana oleju



Kontrola szczelności połączeń oraz stanu uszczelnień



Występujące objawy uszkodzeń:



Grzanie się



Problemy w przełączaniu biegów,



Rozłączanie się się biegów,



„Zanik” biegów



Hałaśliwa praca SB

Obsługa UN – wały napędowe



Obecnie – zasadniczo nie wymagają obsługi



Starsze pojazdy:



Smarowanie przegubów,



Smarowanie połączeń wielowypustowych



Kontrola pierścieni uszczelniających przeguby



Kontrola zamocowania wału

Obsługa UN – mosty napędowe



Sprawdzenie i ewentualne uzupełnienie oleju



Sprawdzenie szczelności połączeń



Sprawdzenie ewentualnych uszkodzeń obudowy



Sprawdzenie prostopadłości do osi podłużnej pojazdu



Sprawdzenie luzu w mechanizmach



Objawy niewłaściwej pracy:



Nadmierne rozgrzewanie się



Hałaśliwa praca

mgr inż. Marcin Kiciński

Zakład Logistyki

Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych

Wydział Maszyn Roboczych i Transportu

Politechnika Poznańska