prof.zw.dr hab.Marek Górski
Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Szczeci
ń
ski
Wydział Prawa i Administracji
prof.zw.dr hab.Marek Górski
Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Szczeci
ń
ski
Wydział Prawa i Administracji
lista odpadów
dec.
94/3
O ODPADACH
DYR.
2006/1
2
baterie i
osady
ś
ciekowe
w rolnictwie
przemysł
tlenków tytanu
oleje
odpadowe
DYR.
75/439
DYR.
78/176
DYR.
DYR.
86/278
kontrola przy wywozie poza OECD
dokumenty przy transporcie
Dec.
Dec.
94/774
Dec.
94/575
przemieszczanie odpadów
wewn
ą
trz i na zewn
ą
trz EU
ROZP.
259/93
1997 r. – strategia EU w
post
ę
powaniu z odpadami
odpady
niebzpieczne
DYR.
91/689
składowanie odpadów
DYR.
dyrektywa PE i Rady
2008/98/WE
z dnia 19 listopada
2008 r. w sprawie
odpadów oraz
uchylaj
ą
ca niektóre
dyrektywy
© Marek Górski
złom elektryczny i
elektroniczny
baterie i
akumulatory
usuwanie
PCB i PCT
odpady z
opakowa
ń
DYR.
91/157
DYR.
96/59
DYR.
94/62
sporz
ą
dzanie informacji
oznakowanie opakowa
ń
Dec.
97/129
Dec.
97/138
przyj
ę
cie zmian w Konw. Bazylejskiej
Dec.
97/640
ujednolicenie raportów
Pa
ń
stw w/s gospodarki
odpadami
DYR.
91/692
Dec.
94/741
kwestionariusze o implementacji
dyrektyw
3
DYR.
2000/5
3
6
DYR.
2002/9
6
baterie i
akumulatory
DYR.
2006/6
6
składowanie odpadów
spalanie odpadów
C
DYR.
2000/76/E
C
DYR.
99/31
przemieszczanie odpadów
ROZP.
1013
/2006
statystyki odpadów
ROZP.
2150
/2002
Odpady
wydobywcze
1
DYR.
2006/2
1
wraki samochodowe
Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/98/WE
z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz
Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/98/WE
z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz
w sprawie odpadów oraz
uchylająca niektóre dyrektywy
w sprawie odpadów oraz
uchylająca niektóre dyrektywy
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
transpozycja – 12.12.2010
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
transpozycja – 12.12.2010
Podstawowe założenia projektu
dyrektywy
Podstawowe założenia projektu
dyrektywy
konieczno
ść
wyja
ś
nienia kluczowych poj
ęć
wzmocnienie
ś
rodków niezb
ę
dnych dla
przeciwdziałania powstawaniu odpadów
wprowadzenie podej
ś
cia uwzgl
ę
dniaj
ą
cego
konieczno
ść
wyja
ś
nienia kluczowych poj
ęć
wzmocnienie
ś
rodków niezb
ę
dnych dla
przeciwdziałania powstawaniu odpadów
wprowadzenie podej
ś
cia uwzgl
ę
dniaj
ą
cego
wprowadzenie podej
ś
cia uwzgl
ę
dniaj
ą
cego
cały cykl
ż
ycia produktów i materiałów, a nie
tylko faz
ę
odpadu
wprowadzenie zach
ę
t do poddawania odpadów
odzyskowi oraz wykorzystywania odzyskanych
materiałów
unikni
ę
cie powielania rozwi
ą
za
ń
ju
ż
przyj
ę
tych
w innych aktach wspólnotowych
wprowadzenie podej
ś
cia uwzgl
ę
dniaj
ą
cego
cały cykl
ż
ycia produktów i materiałów, a nie
tylko faz
ę
odpadu
wprowadzenie zach
ę
t do poddawania odpadów
odzyskowi oraz wykorzystywania odzyskanych
materiałów
unikni
ę
cie powielania rozwi
ą
za
ń
ju
ż
przyj
ę
tych
w innych aktach wspólnotowych
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
RECYKLINGU
RECYKLINGU
RECYKLINGU
RECYKLINGU
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
SPOŁECZEŃSTWO
RECYKLINGU
RECYKLINGU
RECYKLINGU
RECYKLINGU
IDEA
„SPOŁECZEŃSTWA RECYKLINGU”-
d
ążą
cego do eliminacji wytwarzania
odpadów i do wykorzystywania odpadów
IDEA
„SPOŁECZEŃSTWA RECYKLINGU”-
d
ążą
cego do eliminacji wytwarzania
odpadów i do wykorzystywania odpadów
odpadów i do wykorzystywania odpadów
jako zasobu
realizacja zało
ż
enia wymaga -
zapewnienia segregacji u
ź
ródła
zbierania i recyklingu priorytetowych
strumieni odpadów
odpadów i do wykorzystywania odpadów
jako zasobu
realizacja zało
ż
enia wymaga -
zapewnienia segregacji u
ź
ródła
zbierania i recyklingu priorytetowych
strumieni odpadów
SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
HIERARCHIA POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI -
1. zapobieganie
HIERARCHIA POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI -
1. zapobieganie
1. zapobieganie
2. przygotowywanie do ponownego u
ż
ycia
3. recykling
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii
5. unieszkodliwianie
1. zapobieganie
2. przygotowywanie do ponownego u
ż
ycia
3. recykling
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii
5. unieszkodliwianie
Zapobieganie
Zapobieganie
ś
rodki zastosowane, zanim dana substancja,
materiał lub produkt stan
ą
si
ę
odpadami, które
maj
ą
na celu zmniejszenie –
ilo
ś
ci przyszłych odpadów, w tym równie
ż
przez
ś
rodki zastosowane, zanim dana substancja,
materiał lub produkt stan
ą
si
ę
odpadami, które
maj
ą
na celu zmniejszenie –
ilo
ś
ci przyszłych odpadów, w tym równie
ż
przez
ilo
ś
ci przyszłych odpadów, w tym równie
ż
przez
ponowne u
ż
ycie produktów lub wydłu
ż
enie
okresu
ż
ywotno
ś
ci produktów;
niekorzystnego oddziaływania wytworzonych
odpadów na
ś
rodowisko i zdrowie ludzi;
zawarto
ś
ci substancji szkodliwych w
materiałach i produktach
ilo
ś
ci przyszłych odpadów, w tym równie
ż
przez
ponowne u
ż
ycie produktów lub wydłu
ż
enie
okresu
ż
ywotno
ś
ci produktów;
niekorzystnego oddziaływania wytworzonych
odpadów na
ś
rodowisko i zdrowie ludzi;
zawarto
ś
ci substancji szkodliwych w
materiałach i produktach
Poziomy selektywnej zbiórki odpadów
Poziomy selektywnej zbiórki odpadów
• do 2020 roku przygotowanie do ponownego
wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier,
metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w
miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci innego pochodzenia pod
• do 2020 roku przygotowanie do ponownego
wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier,
metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w
miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci innego pochodzenia pod
miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci innego pochodzenia pod
warunkiem,
ż
e te strumienie odpadów s
ą
podobne
do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie
zwi
ę
kszone do minimum 50% wagi;
• do 2020 r. przygotowanie do ponownego
wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania
wyrobisk, gdzie odpady zast
ę
puj
ą
inne materiały,
zostanie zwi
ę
kszone do minimum 70% wagi
miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci innego pochodzenia pod
warunkiem,
ż
e te strumienie odpadów s
ą
podobne
do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie
zwi
ę
kszone do minimum 50% wagi;
• do 2020 r. przygotowanie do ponownego
wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów, w tym wypełniania
wyrobisk, gdzie odpady zast
ę
puj
ą
inne materiały,
zostanie zwi
ę
kszone do minimum 70% wagi
ZASADA ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
ZASADA ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
„producent” - ka
ż
da osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza, przetwarza,
obrabia, sprzedaje lub wwozi produkty
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
„producent” - ka
ż
da osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza, przetwarza,
obrabia, sprzedaje lub wwozi produkty
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostaj
ą
cych po wykorzystaniu tych produktów
• pó
ź
niejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialno
ść
finansowa za te działania
• obowi
ą
zek podawania do wiadomo
ś
ci publicznej
informacji o stopniu, w jakim mo
ż
na ponownie
wykorzysta
ć
i przetworzy
ć
dany produkt
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostaj
ą
cych po wykorzystaniu tych produktów
• pó
ź
niejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialno
ść
finansowa za te działania
• obowi
ą
zek podawania do wiadomo
ś
ci publicznej
informacji o stopniu, w jakim mo
ż
na ponownie
wykorzysta
ć
i przetworzy
ć
dany produkt
Definicje podstawowych pojęć
Definicje podstawowych pojęć
• Produkty uboczne i utrata statusu odpadu
• Nowe definicje podmiotowe (dealerzy
i brokerzy)
• Działania zwi
ą
zane z post
ę
powaniem z
• Produkty uboczne i utrata statusu odpadu
• Nowe definicje podmiotowe (dealerzy
i brokerzy)
• Działania zwi
ą
zane z post
ę
powaniem z
• Działania zwi
ą
zane z post
ę
powaniem z
odpadami
– zapobieganie
– odzysk
– recykling
– przygotowanie do ponownego u
ż
ycia
– przetwarzanie
• Działania zwi
ą
zane z post
ę
powaniem z
odpadami
– zapobieganie
– odzysk
– recykling
– przygotowanie do ponownego u
ż
ycia
– przetwarzanie
Definicja
„odpadu”
Definicja
„odpadu”
Art. 3. 1.
Odpady oznaczaj
ą
-
Art. 3. 1.
Odpady oznaczaj
ą
-
Odpady oznaczaj
ą
-
ka
ż
d
ą
substancj
ę
lub przedmiot nale
żą
cy do
jednej z kategorii, okre
ś
lonych w zał
ą
czniku
nr 1 do ustawy,
których posiadacz
pozbywa si
ę
, zamierza
pozby
ć
si
ę
lub do ich pozbycia si
ę
jest
obowi
ą
zany
Odpady oznaczaj
ą
-
ka
ż
d
ą
substancj
ę
lub przedmiot nale
żą
cy do
jednej z kategorii, okre
ś
lonych w zał
ą
czniku
nr 1 do ustawy,
których posiadacz
pozbywa si
ę
, zamierza
pozby
ć
si
ę
lub do ich pozbycia si
ę
jest
obowi
ą
zany
Definicje - odpady
Definicje - odpady
Pozbyciem si
ę
przez posiadacza
substancji lub przedmiotu jest
w szczególno
ś
ci –
•
poddanie tej substancji lub
przedmiotu działaniom
Pozbyciem si
ę
przez posiadacza
substancji lub przedmiotu jest
w szczególno
ś
ci –
•
poddanie tej substancji lub
przedmiotu działaniom
przedmiotu działaniom
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku 5 i 6
ustawy albo
•
podj
ę
cie przez niego innych
czynno
ś
ci do tego
zmierzaj
ą
cych.
przedmiotu działaniom
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku 5 i 6
ustawy albo
•
podj
ę
cie przez niego innych
czynno
ś
ci do tego
zmierzaj
ą
cych.
Definicje - odpady
Definicje - odpady
Posiadacz substancji lub przedmiotu pozbywa si
ę
ich –
je
ż
eli nie ma mo
ż
liwo
ś
ci dalszego wykorzystania
ich w sposób, do którego zostały pierwotnie
przeznaczone,
a ich aktualny stan powoduje,
ż
e zamierzany
inny sposób wykorzystania powodowałby
Posiadacz substancji lub przedmiotu pozbywa si
ę
ich –
je
ż
eli nie ma mo
ż
liwo
ś
ci dalszego wykorzystania
ich w sposób, do którego zostały pierwotnie
przeznaczone,
a ich aktualny stan powoduje,
ż
e zamierzany
inny sposób wykorzystania powodowałby
inny sposób wykorzystania powodowałby
zagro
ż
enia dla dobra publicznego, w
szczególno
ś
ci za
ś
dla zdrowia lub
ż
ycia ludzi
b
ą
d
ź
ś
rodowiska,
którym mo
ż
na zapobiec lub je w istotny sposób
ograniczy
ć
poprzez bezpieczne
zagospodarowanie, w zgodzie z wymaganiami
ustawy i innych przepisów o ochronie zdrowia i
ż
ycia ludzi i ochronie
ś
rodowiska.
inny sposób wykorzystania powodowałby
zagro
ż
enia dla dobra publicznego, w
szczególno
ś
ci za
ś
dla zdrowia lub
ż
ycia ludzi
b
ą
d
ź
ś
rodowiska,
którym mo
ż
na zapobiec lub je w istotny sposób
ograniczy
ć
poprzez bezpieczne
zagospodarowanie, w zgodzie z wymaganiami
ustawy i innych przepisów o ochronie zdrowia i
ż
ycia ludzi i ochronie
ś
rodowiska.
Obowiązek pozbycia się
Obowiązek pozbycia się
WSKAZANY SZCZEGÓLNYMI
PRZEPISAMI PRAWA-
przepisy o post
ę
powaniu z
substancjami zubo
ż
aj
ą
cymi
warstw
ę
ozonow
ą
WSKAZANY SZCZEGÓLNYMI
PRZEPISAMI PRAWA-
przepisy o post
ę
powaniu z
substancjami zubo
ż
aj
ą
cymi
warstw
ę
ozonow
ą
warstw
ę
ozonow
ą
przepisy o GMO
przepisy o warunkach
zdrowotnych
ż
ywno
ś
ci i
ż
ywienia
rozporz
ą
dzenia wykonawcze z
ustawy o odpadach
warstw
ę
ozonow
ą
przepisy o GMO
przepisy o warunkach
zdrowotnych
ż
ywno
ś
ci i
ż
ywienia
rozporz
ą
dzenia wykonawcze z
ustawy o odpadach
Definicje - odpady
Definicje - odpady
Zamiarem pozbycia si
ę
s
ą
obj
ę
te w
szczególno
ś
ci –
• pozostało
ś
ci z działalno
ś
ci
polegaj
ą
cej na wytwarzaniu
energii, wytwarzaniu, obróbce i
u
ż
ytkowaniu surowców lub
Zamiarem pozbycia si
ę
s
ą
obj
ę
te w
szczególno
ś
ci –
• pozostało
ś
ci z działalno
ś
ci
polegaj
ą
cej na wytwarzaniu
energii, wytwarzaniu, obróbce i
u
ż
ytkowaniu surowców lub
u
ż
ytkowaniu surowców lub
wyrobów,
ś
wiadczeniu usług,
• a tak
ż
e substancje lub przedmioty,
które utraciły u
ż
yteczno
ść
umo
ż
liwiaj
ą
c
ą
ich wykorzystanie w
celu, dla którego zostały
zaprojektowane i wytworzone
u
ż
ytkowaniu surowców lub
wyrobów,
ś
wiadczeniu usług,
• a tak
ż
e substancje lub przedmioty,
które utraciły u
ż
yteczno
ść
umo
ż
liwiaj
ą
c
ą
ich wykorzystanie w
celu, dla którego zostały
zaprojektowane i wytworzone
Produkty uboczne
Produkty uboczne
• substancje lub przedmioty, powstaj
ą
ce
w wyniku procesu produkcyjnego,
którego podstawowym celem nie jest
ich produkowanie
• substancje lub przedmioty, powstaj
ą
ce
w wyniku procesu produkcyjnego,
którego podstawowym celem nie jest
ich produkowanie
ich produkowanie
• mog
ą
by
ć
uznane za produkty uboczne
(nie odpady), je
ż
eli zostan
ą
ł
ą
cznie
spełnione kryteria wskazane w art.5
ust.1
ich produkowanie
• mog
ą
by
ć
uznane za produkty uboczne
(nie odpady), je
ż
eli zostan
ą
ł
ą
cznie
spełnione kryteria wskazane w art.5
ust.1
Kryteria z art.5 ust.1
Kryteria z art.5 ust.1
• dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego
przedmiotu jest pewne;
• dana substancja lub przedmiot mog
ą
by
ć
wykorzystywane bezpo
ś
rednio bez jakiegokolwiek
dalszego przetwarzania innego ni
ż
normalna
praktyka przemysłowa;
• dana substancja lub przedmiot s
ą
produkowane
• dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego
przedmiotu jest pewne;
• dana substancja lub przedmiot mog
ą
by
ć
wykorzystywane bezpo
ś
rednio bez jakiegokolwiek
dalszego przetwarzania innego ni
ż
normalna
praktyka przemysłowa;
• dana substancja lub przedmiot s
ą
produkowane
• dana substancja lub przedmiot s
ą
produkowane
jako integralna cz
ęść
procesu produkcyjnego;
• dalsze wykorzystywanie b
ę
dzie zgodne z prawem,
tzn. dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
wszelkie istotne wymagania dla okre
ś
lonego
zastosowania w zakresie produktu, ochrony
ś
rodowiska i zdrowia ludzkiego, i nie doprowadzi
do ogólnych niekorzystnych oddziaływa
ń
na
ś
rodowisko lub zdrowie ludzi
• dana substancja lub przedmiot s
ą
produkowane
jako integralna cz
ęść
procesu produkcyjnego;
• dalsze wykorzystywanie b
ę
dzie zgodne z prawem,
tzn. dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
wszelkie istotne wymagania dla okre
ś
lonego
zastosowania w zakresie produktu, ochrony
ś
rodowiska i zdrowia ludzkiego, i nie doprowadzi
do ogólnych niekorzystnych oddziaływa
ń
na
ś
rodowisko lub zdrowie ludzi
Utrata statusu odpadu
Utrata statusu odpadu
►
poprzez poddanie ich procesom
odzysku, w szczególno
ś
ci recyklingu,
►
je
ż
eli po zrealizowaniu takiego procesu
b
ę
d
ą
spełnia
ć
kryteria ustalone w art.6
►
poprzez poddanie ich procesom
odzysku, w szczególno
ś
ci recyklingu,
►
je
ż
eli po zrealizowaniu takiego procesu
b
ę
d
ą
spełnia
ć
kryteria ustalone w art.6
b
ę
d
ą
spełnia
ć
kryteria ustalone w art.6
ust.1
b
ę
d
ą
spełnia
ć
kryteria ustalone w art.6
ust.1
Kryteria z art.6 ust.1
Kryteria z art.6 ust.1
dana substancja lub przedmiot jest powszechnie
stosowana do konkretnych celów
istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów
b
ą
d
ź
popyt na nie
dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
dana substancja lub przedmiot jest powszechnie
stosowana do konkretnych celów
istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów
b
ą
d
ź
popyt na nie
dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
wymagania techniczne dla konkretnych celów
oraz wymagania obowi
ą
zuj
ą
cych przepisów i
norm maj
ą
cych zastosowanie do produktów
zastosowanie danej substancji lub przedmiotu
nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych
skutków dla
ś
rodowiska lub zdrowia ludzi
dana substancja lub przedmiot spełniaj
ą
wymagania techniczne dla konkretnych celów
oraz wymagania obowi
ą
zuj
ą
cych przepisów i
norm maj
ą
cych zastosowanie do produktów
zastosowanie danej substancji lub przedmiotu
nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych
skutków dla
ś
rodowiska lub zdrowia ludzi
ODPADY nale
żą
ce do
kategorii i rodzajów
POSIADAJ
Ą
CE WŁA
Ś
CIWO
Ś
CI
OKRE
Ś
LONE W
ZAŁ
Ą
CZNIKU 4
z 27 kwietnia 2001 r.
kategorii i rodzajów
wyliczonych na li
ś
cie A - w
ZAŁ
Ą
CZNIKU 2
ODPADY nale
żą
ce do
kategorii i rodzajów
wyliczonych na li
ś
cie B -
w
ZAŁ
Ą
CZNIKU 2
ZAWIERAJ
Ą
CE KTÓRYKOLWIEK
ZE SKŁADNIKÓW WYLICZONYCH
W
ZAŁ
Ą
CZNIKU 3
OKRE
Ś
LONE W
ZAŁ
Ą
CZNIKU 4
rozporz
ą
dzenie
lista odpadów niebezpiecznych
Odpady niebezpieczne
Odpady niebezpieczne
• Art.3 pkt.2 -
• Odpady niebezpieczne to odpady
wykazuj
ą
ce co najmniej jedn
ą
spo
ś
ród
wła
ś
ciwo
ś
ci niebezpiecznych
wymienionych w zał
ą
czniku III
• Art.3 pkt.2 -
• Odpady niebezpieczne to odpady
wykazuj
ą
ce co najmniej jedn
ą
spo
ś
ród
wła
ś
ciwo
ś
ci niebezpiecznych
wymienionych w zał
ą
czniku III
wymienionych w zał
ą
czniku III
• odpady niebezpieczne klasyfikowane
zgodnie z wykazem odpadów
ustalonym decyzj
ą
Komisji
2000/532/WE
wymienionych w zał
ą
czniku III
• odpady niebezpieczne klasyfikowane
zgodnie z wykazem odpadów
ustalonym decyzj
ą
Komisji
2000/532/WE
DECYZJA 2000/532
DECYZJA 2000/532
• wł
ą
czenie danej substancji lub przedmiotu do
wykazu nie oznacza,
ż
e stanowi
ą
one odpad we
wszystkich okoliczno
ś
ciach
• Pa
ń
stwo członkowskie mo
ż
e uzna
ć
dane odpady
za odpady niebezpieczne, nawet je
ś
li nie zostały
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
• wł
ą
czenie danej substancji lub przedmiotu do
wykazu nie oznacza,
ż
e stanowi
ą
one odpad we
wszystkich okoliczno
ś
ciach
• Pa
ń
stwo członkowskie mo
ż
e uzna
ć
dane odpady
za odpady niebezpieczne, nawet je
ś
li nie zostały
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
gdy wykazuj
ą
co najmniej jedn
ą
wła
ś
ciwo
ś
ci
wymienionych w zał
ą
czniku III
• wyj
ą
tkowo pa
ń
stwo mo
ż
e uzna
ć
,
ż
e szczególny rodzaj
odpadów okre
ś
lony w wykazie jako niebezpieczny nie
wykazuje
ż
adnej z wła
ś
ciwo
ś
ci wymienionych
w zał
ą
czniku III
umieszczone w wykazie odpadów, w przypadku,
gdy wykazuj
ą
co najmniej jedn
ą
wła
ś
ciwo
ś
ci
wymienionych w zał
ą
czniku III
• wyj
ą
tkowo pa
ń
stwo mo
ż
e uzna
ć
,
ż
e szczególny rodzaj
odpadów okre
ś
lony w wykazie jako niebezpieczny nie
wykazuje
ż
adnej z wła
ś
ciwo
ś
ci wymienionych
w zał
ą
czniku III
GOSPODAROWANIE ODPADAMI
zbieranie -
POSIADACZ
transport
odzysk -
POSIADACZ
zbieranie -
POSIADACZ
transport
odzysk -
POSIADACZ
© Marek Górski
odzysk -
POSIADACZ
unieszkodliwianie -
POSIADACZ
odzysk -
POSIADACZ
unieszkodliwianie -
POSIADACZ
GOSPODAROWANIE
ODPADAMI
GOSPODAROWANIE
ODPADAMI
• „gospodarowanie odpadami” oznacza
zbieranie, transport, odzysk oraz
unieszkodliwianie odpadów, ł
ą
cznie z
nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
• „gospodarowanie odpadami” oznacza
zbieranie, transport, odzysk oraz
unieszkodliwianie odpadów, ł
ą
cznie z
nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
jak równie
ż
pó
ź
niejsze post
ę
powanie z
miejscami unieszkodliwiania odpadów
wraz z działaniami wykonywanymi w
charakterze dealera lub brokera
nadzorem nad tego rodzaju działaniami,
jak równie
ż
pó
ź
niejsze post
ę
powanie z
miejscami unieszkodliwiania odpadów
wraz z działaniami wykonywanymi w
charakterze dealera lub brokera
PRZETWARZANIE
ODPADÓW
PRZETWARZANIE
ODPADÓW
• procesy odzysku lub unieszkodliwiania,
w tym przygotowanie poprzedzaj
ą
ce
odzysk lub unieszkodliwianie
• procesy odzysku lub unieszkodliwiania,
w tym przygotowanie poprzedzaj
ą
ce
odzysk lub unieszkodliwianie
Zbieranie odpadów
Zbieranie odpadów
• „zbieranie” oznacza gromadzenie
odpadów, w tym równie
ż
wst
ę
pne
sortowanie i wst
ę
pne magazynowanie
odpadów do celów ich transportu do
zakładu przetwarzania
• „zbieranie” oznacza gromadzenie
odpadów, w tym równie
ż
wst
ę
pne
sortowanie i wst
ę
pne magazynowanie
odpadów do celów ich transportu do
zakładu przetwarzania
zakładu przetwarzania
• „selektywna zbiórka” oznacza zbiórk
ę
, w
ramach której dany strumie
ń
odpadów
obejmuje jedynie odpady jednego rodzaju
i o tym samym charakterze w celu
ułatwienia specyficznego przetwarzania
zakładu przetwarzania
• „selektywna zbiórka” oznacza zbiórk
ę
, w
ramach której dany strumie
ń
odpadów
obejmuje jedynie odpady jednego rodzaju
i o tym samym charakterze w celu
ułatwienia specyficznego przetwarzania
Zbieranie odpadów
Zbieranie odpadów
ka
ż
de działanie, w
szczególno
ś
ci umiesz-
czanie w pojemnikach,
segregowanie i
magazynowanie
© Marek Górski
magazynowanie
odpadów,
które ma na
celu przygotowanie ich
do transportu
do
miejsc odzysku lub
unieszkodliwiania
Odzysk odpadów
Odzysk odpadów
• „Odzysk" to jakikolwiek proces, którego
głównym celem i efektem ma by
ć
spowodowanie, aby odpady słu
ż
yły
u
ż
ytecznemu zastosowaniu.
• Mo
ż
e to by
ć
osi
ą
gni
ę
te poprzez –
• „Odzysk" to jakikolwiek proces, którego
głównym celem i efektem ma by
ć
spowodowanie, aby odpady słu
ż
yły
u
ż
ytecznemu zastosowaniu.
• Mo
ż
e to by
ć
osi
ą
gni
ę
te poprzez –
• Mo
ż
e to by
ć
osi
ą
gni
ę
te poprzez –
– zast
ą
pienie odpadami innych materiałów,
które w przeciwnym wypadku zostałyby u
ż
yte
do spełnienia danej funkcji, lub
– poprzez prowadzenie działa
ń
, w wyniku
których odpady s
ą
przygotowywane do
spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie
lub w gospodarce.
• Mo
ż
e to by
ć
osi
ą
gni
ę
te poprzez –
– zast
ą
pienie odpadami innych materiałów,
które w przeciwnym wypadku zostałyby u
ż
yte
do spełnienia danej funkcji, lub
– poprzez prowadzenie działa
ń
, w wyniku
których odpady s
ą
przygotowywane do
spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie
lub w gospodarce.
Odzysk odpadów
Odzysk odpadów
• każde działanie, określone w zał.5, nie
stwarzające zagrożenia dla życia zdrowia
ludzi lub dla środowiska, polegające na :
– wykorzystaniu odpadów w cało
ś
ci lub
cz
ęś
ci
• każde działanie, określone w zał.5, nie
stwarzające zagrożenia dla życia zdrowia
ludzi lub dla środowiska, polegające na :
– wykorzystaniu odpadów w cało
ś
ci lub
cz
ęś
ci
© Marek Górski
cz
ęś
ci
– odzyskaniu z odpadów substancji,
materiałów i lub energii i ich
wykorzystaniu
cz
ęś
ci
– odzyskaniu z odpadów substancji,
materiałów i lub energii i ich
wykorzystaniu
ODZYSK BEZPO
Ś
REDNI
ODZYSK PO
Ś
REDNI
Recykling
Recykling
•
• „Recykling”
„Recykling”
to
to –
–
–
– jakikolwiek proces odzysku,
jakikolwiek proces odzysku,
w ramach którego materiały
w ramach którego materiały
odpadowe s
ą
ponownie
odpadowe s
ą
ponownie
przetwarzane w produkty,
przetwarzane w produkty,
materiały lub substancje wykorzystywane
materiały lub substancje wykorzystywane
materiały lub substancje wykorzystywane
materiały lub substancje wykorzystywane
w pierwotnym celu lub innych celach
w pierwotnym celu lub innych celach
–
– tak
ż
e ponowne przetwarzanie materiału
tak
ż
e ponowne przetwarzanie materiału
organicznego,
organicznego,
•• poj
ę
cie nie obejmuje odzysku energii i
poj
ę
cie nie obejmuje odzysku energii i
ponownego przetwarzania na materiały, które
ponownego przetwarzania na materiały, które
maj
ą
by
ć
wykorzystane jako paliwa lub do
maj
ą
by
ć
wykorzystane jako paliwa lub do
celów wypełniania wyrobisk
celów wypełniania wyrobisk
Odzysk odpadów
Odzysk odpadów
• termiczne przekształcanie odpadów
dla odzyskania energii
• powtórne przetworzenie substancji
lub materiałów dla uzyskania
ODZYSK ENERGII
RECYKLING
ODPAD
© Marek Górski
lub materiałów dla uzyskania
substancji lub materiału o
przeznaczeniu pierwotnym lub
innym
• obróbka tlenowa lub beztlenowa w
kontrolowanych warunkach przy
wykorzystaniu mikroorganizmów
RECYKLING
RECYKLING
ORGANICZNY
PRODUKT
Przygotowanie do
ponownego uzycia
Przygotowanie do
ponownego uzycia
• "Przygotowanie do ponownego u
ż
ycia"
oznacza procesy odzysku polegaj
ą
ce
na sprawdzeniu, czyszczeniu lub
naprawie, w ramach których produkty
lub składniki produktów, które
• "Przygotowanie do ponownego u
ż
ycia"
oznacza procesy odzysku polegaj
ą
ce
na sprawdzeniu, czyszczeniu lub
naprawie, w ramach których produkty
lub składniki produktów, które
lub składniki produktów, które
wcze
ś
niej stały si
ę
odpadami, s
ą
przygotowywane do tego, by mogły by
ć
ponownie wykorzystywane bez
jakichkolwiek innych czynno
ś
ci
przetwarzania wst
ę
pnego
lub składniki produktów, które
wcze
ś
niej stały si
ę
odpadami, s
ą
przygotowywane do tego, by mogły by
ć
ponownie wykorzystywane bez
jakichkolwiek innych czynno
ś
ci
przetwarzania wst
ę
pnego
Unieszkodliwianie
Unieszkodliwianie
• „unieszkodliwianie” to wszelkie
procesy nieb
ę
d
ą
ce odzyskiem, nawet
je
ż
eli wtórnym skutkiem takiego
procesu jest odzysk substancji lub
energii
• „unieszkodliwianie” to wszelkie
procesy nieb
ę
d
ą
ce odzyskiem, nawet
je
ż
eli wtórnym skutkiem takiego
procesu jest odzysk substancji lub
energii
energii
• decyduje pierwotny cel procesu, je
ż
eli
nie jest zwi
ą
zany z wykorzystaniem
odpadu (w sensie znalezienia dla niego
u
ż
ytecznego zastosowania)
energii
• decyduje pierwotny cel procesu, je
ż
eli
nie jest zwi
ą
zany z wykorzystaniem
odpadu (w sensie znalezienia dla niego
u
ż
ytecznego zastosowania)
UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW
UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW
• poddanie odpadów
procesom przekształce
ń
biologicznych, fizycz-
nych lub chemicznych
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku
• poddanie odpadów
procesom przekształce
ń
biologicznych, fizycz-
nych lub chemicznych
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku
nr 6 do ustawy, w celu
doprowadzenia ich do
stanu, który
nie stwarza
zagro
ż
enia
dla
ż
ycia,
zdrowia ludzi lub dla
ś
rodowiska,
okre
ś
lonym w zał
ą
czniku
nr 6 do ustawy, w celu
doprowadzenia ich do
stanu, który
nie stwarza
zagro
ż
enia
dla
ż
ycia,
zdrowia ludzi lub dla
ś
rodowiska,
Posiadacz odpadów
Posiadacz odpadów
• „posiadacz odpadów” oznacza wytwórc
ę
odpadów lub osob
ę
fizyczn
ą
lub prawn
ą
b
ę
d
ą
c
ą
w posiadaniu tych odpadów
• „wytwórca odpadów” oznacza dowolny
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi do
• „posiadacz odpadów” oznacza wytwórc
ę
odpadów lub osob
ę
fizyczn
ą
lub prawn
ą
b
ę
d
ą
c
ą
w posiadaniu tych odpadów
• „wytwórca odpadów” oznacza dowolny
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi do
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi do
powstawania odpadów (pierwotny wytwórca
odpadów) lub dowolny podmiot zajmuj
ą
cy
si
ę
przetwarzaniem wst
ę
pnym, mieszaniem
lub innymi procesami prowadz
ą
cymi do
zmiany charakteru lub składu tych odpadów
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi do
powstawania odpadów (pierwotny wytwórca
odpadów) lub dowolny podmiot zajmuj
ą
cy
si
ę
przetwarzaniem wst
ę
pnym, mieszaniem
lub innymi procesami prowadz
ą
cymi do
zmiany charakteru lub składu tych odpadów
Z WYJ
Ą
TKIEM
PROWADZ
Ą
CEGO
© Marek Górski
PROWADZ
Ą
CEGO
TRANSPORT
ODPADÓW
Dealerzy i brokerzy
Dealerzy i brokerzy
• Dealer
- podmiot wyst
ę
puj
ą
cy w roli
zleceniodawcy w transakcji zakupu a
nast
ę
pnie sprzeda
ż
y odpadów, w tym
równie
ż
dealerzy, którzy nie obejmuj
ą
odpadów fizycznie w posiadanie,
• Dealer
- podmiot wyst
ę
puj
ą
cy w roli
zleceniodawcy w transakcji zakupu a
nast
ę
pnie sprzeda
ż
y odpadów, w tym
równie
ż
dealerzy, którzy nie obejmuj
ą
odpadów fizycznie w posiadanie,
odpadów fizycznie w posiadanie,
• Broker
- podmiot organizuj
ą
cy odzysk
lub unieszkodliwianie odpadów w
imieniu innych stron, w tym
brokerzy, którzy nie obejmuj
ą
odpadów fizycznie w posiadanie
odpadów fizycznie w posiadanie,
• Broker
- podmiot organizuj
ą
cy odzysk
lub unieszkodliwianie odpadów w
imieniu innych stron, w tym
brokerzy, którzy nie obejmuj
ą
odpadów fizycznie w posiadanie
RDO
- ZASADA ROZSZERZONEJ
ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
RDO
- ZASADA ROZSZERZONEJ
ODPOWIEDZIALNOŚCI
PRODUCENTA
„
producent
” - ka
ż
da osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza,
przetwarza, obrabia, sprzedaje lub wwozi
produkty
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
„
producent
” - ka
ż
da osoba fizyczna lub prawna,
która zawodowo opracowuje, wytwarza,
przetwarza, obrabia, sprzedaje lub wwozi
produkty
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostaj
ą
cych po wykorzystaniu tych produktów
• pó
ź
niejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialno
ść
finansowa za te działania
• obowi
ą
zek podawania do wiadomo
ś
ci publicznej
informacji o stopniu, w jakim mo
ż
na ponownie
wykorzysta
ć
i przetworzy
ć
dany produkt
elementy odpowiedzialno
ś
ci -
• przyjmowanie zwracanych produktów i odpadów
pozostaj
ą
cych po wykorzystaniu tych produktów
• pó
ź
niejsze gospodarowanie tymi odpadami
• odpowiedzialno
ść
finansowa za te działania
• obowi
ą
zek podawania do wiadomo
ś
ci publicznej
informacji o stopniu, w jakim mo
ż
na ponownie
wykorzysta
ć
i przetworzy
ć
dany produkt
© Marek Górski
-
RDO
- WYTWÓRCA
RDO
- WYTWÓRCA
• "
wytwórca odpadów
" oznacza dowolny
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi
do powstawania odpadów (pierwotny
• "
wytwórca odpadów
" oznacza dowolny
podmiot, którego działalno
ść
prowadzi
do powstawania odpadów (pierwotny
do powstawania odpadów (pierwotny
wytwórca odpadów) lub dowolny
podmiot zajmuj
ą
cy si
ę
przetwarzaniem
wst
ę
pnym, mieszaniem lub innymi
procesami prowadz
ą
cymi do zmiany
charakteru lub składu tych odpadów
do powstawania odpadów (pierwotny
wytwórca odpadów) lub dowolny
podmiot zajmuj
ą
cy si
ę
przetwarzaniem
wst
ę
pnym, mieszaniem lub innymi
procesami prowadz
ą
cymi do zmiany
charakteru lub składu tych odpadów
PODSTAWOWE ZASADY
PODSTAWOWE ZASADY
PODSTAWOWE ZASADY
PODSTAWOWE ZASADY
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
Art.5
© Marek Górski
SCHEMAT POST
Ę
POWANIA Z ODPADAMI
SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
© Marek Górski
RDO
- SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI
RDO
- SCHEMAT POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI
IDEA „SPOŁECZE
Ń
STWA RECYKLINGU”
HIERARCHIA POST
Ę
POWANIA Z
ODPADAMI -
• a) zapobieganie
• b) przygotowywanie do ponownego
IDEA „SPOŁECZE
Ń
STWA RECYKLINGU”
HIERARCHIA POST
Ę
POWANIA Z
ODPADAMI -
• a) zapobieganie
• b) przygotowywanie do ponownego
• b) przygotowywanie do ponownego
u
ż
ycia
• c) recykling
• d) inne metody odzysku, np. odzysk
energii
• e) unieszkodliwianie
• b) przygotowywanie do ponownego
u
ż
ycia
• c) recykling
• d) inne metody odzysku, np. odzysk
energii
• e) unieszkodliwianie
Administracyjna reglamentacja
postepowania z odpadami
Administracyjna reglamentacja
postepowania z odpadami
Obowi
ą
zek uzyskania
----
• zgody na wytworzenie
Obowi
ą
zek uzyskania
----
• zgody na wytworzenie
© Marek Górski
• zgody na wytworzenie
odpadów
• zgody na
gospodarowanie
odpadami
• zgody na wytworzenie
odpadów
• zgody na
gospodarowanie
odpadami
RDO
- REGLAMENTACJA
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
RDO
- REGLAMENTACJA
GOSPODAROWANIA ODPADAMI
• Pa
ń
stwa członkowskie wymagaj
ą
, aby
wszystkie zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia,
które zamierzaj
ą
dokonywa
ć
przetwarzania
odpadów, uzyskały
• Pa
ń
stwa członkowskie wymagaj
ą
, aby
wszystkie zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia,
które zamierzaj
ą
dokonywa
ć
przetwarzania
odpadów, uzyskały
przetwarzania
odpadów, uzyskały
zezwolenie
od wła
ś
ciwego organu
• je
ż
eli wła
ś
ciwy organ uzna,
ż
e
planowana metoda przetwarzania jest
niedopuszczalna z punktu widzenia
ochrony
ś
rodowiska, odmawia
udzielenia zezwolenia.
przetwarzania
odpadów, uzyskały
zezwolenie
od wła
ś
ciwego organu
• je
ż
eli wła
ś
ciwy organ uzna,
ż
e
planowana metoda przetwarzania jest
niedopuszczalna z punktu widzenia
ochrony
ś
rodowiska, odmawia
udzielenia zezwolenia.
RDO
- REGLAMENTACJA
RDO
- REGLAMENTACJA
wpis do rejestru
–
• zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia zajmuj
ą
ce
si
ę
zawodowo zbieraniem lub
transportem odpadów
wpis do rejestru
–
• zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia zajmuj
ą
ce
si
ę
zawodowo zbieraniem lub
transportem odpadów
transportem odpadów
• dealerzy lub brokerzy
• zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia, które
podlegaj
ą
zwolnieniom z wymogów
posiadania zezwole
ń
transportem odpadów
• dealerzy lub brokerzy
• zakłady lub przedsi
ę
wzi
ę
cia, które
podlegaj
ą
zwolnieniom z wymogów
posiadania zezwole
ń
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA
GOSPODAROWANIE ODPADAMI (1)
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA
GOSPODAROWANIE ODPADAMI (1)
• Pa
ń
stwa członkowskie stosuj
ą
niezb
ę
dne
ś
rodki w celu zapewnienia, by ka
ż
dy pierwotny
wytwórca odpadów lub inny posiadacz
odpadów dokonywał przetwarzania odpadów
samodzielnie
• Pa
ń
stwa członkowskie stosuj
ą
niezb
ę
dne
ś
rodki w celu zapewnienia, by ka
ż
dy pierwotny
wytwórca odpadów lub inny posiadacz
odpadów dokonywał przetwarzania odpadów
samodzielnie
samodzielnie
• lub zlecał przetwarzanie dealerowi, zakładowi
lub przedsi
ę
wzi
ę
ciu wykonuj
ą
cemu czynno
ś
ci
przetwarzania odpadów
• lub zlecił zorganizowanie przetwarzania
prywatnemu lub publicznemu podmiotowi
zajmuj
ą
cemu si
ę
zbieraniem odpadów
samodzielnie
• lub zlecał przetwarzanie dealerowi, zakładowi
lub przedsi
ę
wzi
ę
ciu wykonuj
ą
cemu czynno
ś
ci
przetwarzania odpadów
• lub zlecił zorganizowanie przetwarzania
prywatnemu lub publicznemu podmiotowi
zajmuj
ą
cemu si
ę
zbieraniem odpadów
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ (2)
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ (2)
• W przypadku gdy odpady s
ą
przemieszczane w
celu ich wst
ę
pnego przetworzenia od pierwotnego
wytwórcy lub posiadacza do jednej z osób
fizycznych lub prawnych, o których mowa w ust. 1,
nie nast
ę
puje zwolnienie z odpowiedzialno
ś
ci za
przeprowadzenie ostatecznego procesu odzysku
lub unieszkodliwienia.
• W przypadku gdy odpady s
ą
przemieszczane w
celu ich wst
ę
pnego przetworzenia od pierwotnego
wytwórcy lub posiadacza do jednej z osób
fizycznych lub prawnych, o których mowa w ust. 1,
nie nast
ę
puje zwolnienie z odpowiedzialno
ś
ci za
przeprowadzenie ostatecznego procesu odzysku
lub unieszkodliwienia.
lub unieszkodliwienia.
• Pa
ń
stwa członkowskie mog
ą
okre
ś
li
ć
warunki
odpowiedzialno
ś
ci i postanowi
ć
, w jakich
przypadkach pierwotny wytwórca odpowiedzialny
jest za wszystkie działania na odpadach w
ła
ń
cuchu ich przetwarzania lub w jakich
odpowiedzialno
ść
mo
ż
e by
ć
dzielona lub
przekazywana mi
ę
dzy uczestnikami tego ła
ń
cucha
przetwarzania
lub unieszkodliwienia.
• Pa
ń
stwa członkowskie mog
ą
okre
ś
li
ć
warunki
odpowiedzialno
ś
ci i postanowi
ć
, w jakich
przypadkach pierwotny wytwórca odpowiedzialny
jest za wszystkie działania na odpadach w
ła
ń
cuchu ich przetwarzania lub w jakich
odpowiedzialno
ść
mo
ż
e by
ć
dzielona lub
przekazywana mi
ę
dzy uczestnikami tego ła
ń
cucha
przetwarzania
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ (3)
RDO
- ODPOWIEDZIALNOŚĆ (3)
• Pa
ń
stwa członkowskie mog
ą
postanowi
ć
,
ż
e
odpowiedzialno
ść
za organizacj
ę
gospodarowania
odpadami jest ponoszona cz
ęś
ciowo lub
całkowicie przez producenta produktu, z którego
pochodz
ą
odpady, i
ż
e dystrybutorzy tych
produktów mog
ą
ponosi
ć
wspólnie t
ę
odpowiedzialno
ść
.
• Pa
ń
stwa członkowskie mog
ą
postanowi
ć
,
ż
e
odpowiedzialno
ść
za organizacj
ę
gospodarowania
odpadami jest ponoszona cz
ęś
ciowo lub
całkowicie przez producenta produktu, z którego
pochodz
ą
odpady, i
ż
e dystrybutorzy tych
produktów mog
ą
ponosi
ć
wspólnie t
ę
odpowiedzialno
ść
.
odpowiedzialno
ść
.
• Pa
ń
stwa członkowskie podejmuj
ą
niezb
ę
dne
ś
rodki
w celu zapewnienia,
ż
e na ich terytorium zakłady i
przedsi
ę
wzi
ę
cia zajmuj
ą
ce si
ę
zawodowo
zbieraniem i transportem odpadów dostarczaj
ą
zebrane i transportowane przez siebie odpady do
odpowiednich instalacji przetwarzania odpadów, z
poszanowaniem obowi
ą
zków okre
ś
lonych w art. 13
(ochrona zdrowia ludzi i
ś
rodowiska)
odpowiedzialno
ść
.
• Pa
ń
stwa członkowskie podejmuj
ą
niezb
ę
dne
ś
rodki
w celu zapewnienia,
ż
e na ich terytorium zakłady i
przedsi
ę
wzi
ę
cia zajmuj
ą
ce si
ę
zawodowo
zbieraniem i transportem odpadów dostarczaj
ą
zebrane i transportowane przez siebie odpady do
odpowiednich instalacji przetwarzania odpadów, z
poszanowaniem obowi
ą
zków okre
ś
lonych w art. 13
(ochrona zdrowia ludzi i
ś
rodowiska)