Udział własny pacjenta w

farmakoterapii

DR N. MED.MAGDALENA

DEREWIANKA-POLAK



Przez współpracę rozumie się aktywny udział

chorego w procesie leczenia , w tym przede

wszystkim w przestrzeganiu zasad leczenia

farmakologicznego.



Nie chodzi tylko o to czy chory bierze lek tak jak

mu zalecił lekarz , ale też czy rozumie potrzebę

leczenia, uczestniczy w procesie terapii , stosuje

się do wymogów leczenia farmakologicznego ,

przestrzega innych zaleceń (np. reżim dnia, dieta,

aktywność fizyczna)



Szacunkowo około 50 % wszystkich chorych, którzy

wymagają leczenia ,nie stosuje się w pełni do

zaleceń lekarskich.



W opinii lekarzy odsetek chorych w pełni

współpracujących przy terapii jest wyższy niż

rzeczywisty

Konsekwencje złej

współpracy



Utrudnia uzyskanie poprawy po leczeniu



Stanowi ryzyko pogorszenia/nawrotu



Wydłuża czas leczenia



Zwiększa koszty leczenia



Pogarsza pracę z rodziną chorego ( wini lekarza)



Własny świadomy udział pacjenta w terapii ma

decydujący wpływ na jej powodzenie



Jeśli osoba chora będzie rozumiała sens i

znaczenie farmakoterapii , będzie w stanie lepiej

znosić jej niedogodności i ryzyko odstawienia leku

jest mniejsze



Ktoś kto świadomie uczestniczy w procesie terapii

ma poczucie sprawstwa, wpływu na swoją

sytuację ,a to już samo w sobie stanowi ważny

czynnik wzmacniający

Lekarz powinien:



wyjaśnić pacjentowi działanie leku



możliwe skutki uboczne



jak sobie z nimi poradzić



długość stosowania leku



sposób jego odstawienia



dawkowanie



sposób jego podania

Pacjenci gorzej

współpracujący



Mężczyźni



Mniejszości etniczne



Osoby bardzo młode



Chorzy w wieku podeszłym

Odpowiedni dobór leku



Tylko 1/3 pacjentów otrzymuje leki zgodnie z

aktualnym stanem ich zdrowia



Około 80 % hospitalizacji psychiatrycznych wynika

z błędnego doboru leków



Odpowiedni dobór leków jest istotny w przypadku

schorzeń , które wymagają leczenia trwającego

całe życie

Przyczyny braku

współpracy przy

przyjmowaniu leków



Stale utrzymujące się objawy choroby lub

współchorobowość



Negatywna postawa odnośnie przyjmowania

leków, stygmatyzacja wiążąca się z „byciem na

lekach”



Skutki uboczne trudne do zaakceptowania np.

przyrost masy ciała, zaburzenia funkcji

seksualnych



Zapominanie

Przyczyny braku

współpracy przy

przyjmowaniu leków



brak komunikacji (udzielenie

niedokładnych lub niezrozumiałych

przez pacjenta informacji

dotyczących leków



niepowodzenie w otrzymaniu kolejnej

recepty na leki (spowodowane

nieuwagą, słabą komunikacją lub

słabym związkiem z lekarzem

wypisującym recepty



przekonanie że leki „nie działają”



dobre samopoczucie i brak potrzeby

dalszego przyjmowania leków



„Nagroda” w postaci braku efektów ubocznych

jest natychmiastowa , podczas gdy „kara” w

postaci nawrotu choroby jest bardziej odległa,

nie jest traktowana poważnie lub nie jest

bezpośrednio wiązana z przerwaniem leczenia

Strategie mające na celu

lepszą współpracę z

pacjentem



Promowanie uzyskania wglądu, zrozumienia

choroby oraz korzyści płynących z leczenia



Omówienie problemów w terapii

długotrwałej lub profilaktycznego

przyjmowania leków, szczególnie w okresie ,

kiedy pacjent czuje się dobrze



Przeprowadzenie rozmów na temat zalet i

wad zalecanego planu terapeutycznego



Przeprowadzenie rozmowy dotyczącej

możliwości pojawienia się niepożądanych

efektów ubocznych , które mogłyby

prowadzić do braku współpracy



Regularne pytania dotyczące efektów

ubocznych terapii oraz zapisywanie

informacji na ten temat podczas każdej

wizyty pacjenta

Przepisywanie recept z

wyczuciem



Uproszczenie schematu przyjmowania leków-

zastosowanie jednej dawki ,jeżeli jest to

możliwe



Minimalizacja wystąpienia efektów

ubocznych poprzez wybór takiego leku ,

który wywołuje mało skutków niepożądanych

oraz zastosowanie najniższej możliwej dawki

terapeutycznej



Przy nasilonych skutkach ubocznych

rozważenie zmiany leku lub zastosowanie

leków które zmniejszają nasilenie efektów

ubocznych



Racjonalny wybór leków na podstawie

indywidualnego akceptowania efektów

ubocznych przez pacjenta (np.jakikolwiek

przyrost masy ciała może być nie do

zaakceptowania dla młodej kobiety)

Przepisywanie recept z

wyczuciem



Dokładne wyjaśnienie jakichkolwiek

zmian dawkowania leków zarówno

pacjentowi, jak i osobom

sprawującym nad nim opiekę

(pisemne instrukcje dla pacjenta,

bezpośredni kontakt z lekarzem

rodzinnym)



Regularne sprawdzenie , czy w

dalszym ciągu istnieje potrzeba

przyjmowania leków



Zastosowanie formy depot

Porady praktyczne



Pisemne informacje dla pacjenta ,

szczególnie kiedy schemat podawania

leków jest skomplikowany lub jeżeli

planowana jest zmiana dawki leku



Ustalenie stałej pory przyjmowania leków

w ciągu dnia



Przyjmowanie leków pod kontrolą

opiekuna



Aktywne monitorowanie ( np.. liczenie

tabletek, oznaczanie poziomu leku we

krwi)