infos 138

Wyszczególnienie

1995

2000

2005

2010

Austria

0,3

0,2

Belgia 1,2

1,2

1,3

Bułgaria

0,1

0,3

Cypr

0,3

0,4

0,6

Czechy

0,2

Dania

1,0

1,1

1,4

Estonia

0,4

0,3

0,4

Finlandia

0,5

0,4

0,5

0,6

Francja

1,8

1,9

2,1

2,3

Grecja

0,2

0,1

0,3

Hiszpania

0,6

0,7

1,0

Holandia

0,6

0,7

0,5

Irlandia

0,8

0,6

0,9

Litwa

0,3

0,5

0,3

0,4

Luksemburg

0,1

Łotwa

1,0

0,9

0,7

0,8

Malta

Niemcy

0,6

0,5

Polska

1,0

1,1

1,3

1,2

Portugalia

0,4

0,5

0,6

Rumunia

0,3

0,5

0,7

Słowacja

0,4

0,5

0,4

Słowenia

0,4

0,5

Szwecja

0,8

1,0

0,9

0,8

Węgry

0,1

0,2

0,3

Wielka Brytania

3,0

3,1

3,3

3,4

Włochy

0,8

0,6

UE-27

0,6

0,7

Brak opodatkowania posiadanych nieruchomości.

Źródło: na podstawie Taxation trends in the European Union, 2012 edition.

SYSTEMY OPODATKOWANIA NIERUCHOMOŚCI W EUROPIE

Systemy opodatkowania nieruchomości w Europie są znacz-

nie zróżnicowane. Problematyka podatków majątkowych nie jest
objęta dyrektywami harmonizacyjnymi Unii Europejskiej. Trudno
także wskazać międzynarodowe standardy wyznaczające pod-
stawowe zasady konstrukcji podatków od posiadanych nieru-
chomości. Generalnie, obowiązujące w państwach europejskich
systemy opodatkowania nieruchomości

można podzielić na

dwie grupy (rys. 1):

•

systemy bazujące na wartości nieruchomości określonej w ka-

tastrze nieruchomości,

•

systemy, w których podstawę opodatkowania stanowi po-

wierzchnia nieruchomości.

Najważniejsze bariery reformy systemu opodatkowania nierucho-

mości zostały przedstawione w P. Felis, System opodatkowania nieru-

chomości w Polsce, „INFOS. Zagadnienia społeczno-gospodarcze” 2012,

nr 14 (128).

Europejskie systemy opodatkowania nieruchomości, L. Etel (red.), War-

szawa 2003.

Paweł Felis

Podatek od nieruchomości w Europie

W Polsce podstawą opodatkowania w podatku od nieruchomości jest powierzchnia (w przypadku gruntów
i budynków) lub wartość (przyjęta na potrzeby amortyzacji podatkowej w odniesieniu do budowli). Taka
konstrukcja nie odpowiada wymogom gospodarki rynkowej. Od ponad 20 lat postuluje się wprowadzenie
podatku opartego na wartości nieruchomości

, co pomogłoby w usprawnieniu systemu fi nansów samorzą-

dowych. W rozwiniętych państwach europejskich najczęściej występują systemy katastralne, choć ich kon-
strukcja różni się w poszczególnych krajach.

nr 1(138) • 3 stycznia 2013

zagadnienia społeczno-gospodarcze

W systemie wartościowym model opodatkowania nierucho-

mości jest bezpośrednio związany z katastrem nieruchomości,
w którym zawarte są wszystkie dane potrzebne do określenia
wysokości podatku (np. cechy fi zyczne nieruchomości, wartość
nieruchomości). Z kolei w systemie powierzchniowym podstawę
opodatkowania stanowi powierzchnia nieruchomości, weryfi ko-
wana w rejestrach geodezyjnych i kartografi cznych. W sytuacji,
gdy brak jest ewidencji katastralnych bądź nie funkcjonują jesz-
cze w prawidłowy sposób, takie właśnie rejestry stanowią pod-
stawowe źródło informacji podatkowych dla podatników oraz
organów skarbowych.

W większości państw Unii Europejskiej występują katastralne

systemy opodatkowania nieruchomości, oparte na jej wartości
kapitałowej (najbardziej prawdopodobnej cenie, którą można
uzyskać za nieruchomość w wyniku sprzedaży na wolnym ryn-
ku) lub czynszowej (najwyższej możliwej do uzyskania stawce
rocznego czynszu z tytułu wynajęcia nieruchomości w normal-
nych warunkach rynkowych). Obok systemów wartościowych,
charakterystycznych dla większości państw UE, wykorzystywane
są – wyłącznie w kilku państwach Europy Środkowej i Wschod-

ISSN 1896-6659

niej (Bułgaria, Czechy, Polska, Słowacja) – powierzchniowe sys-
temy opodatkowania nieruchomości. W niektórych krajach wy-
stępują także systemy mieszane, z cechami charakterystycznymi
dla dwóch podstawowych form opodatkowania nieruchomości
(Rumunia, Węgry).

Praktyczne różnice między możliwymi sposobami kwanty-

fi kacji podstawy opodatkowania sprowadzają się do tego, że
realizacja koncepcji podatku ilościowego, w przeciwieństwie
do podatku od wartości, nie zapewnia fi skusowi w warunkach
infl acji stałego realnego poziomu wpływów. Dynamika ilościo-
wej podstawy opodatkowania jest zdecydowanie niższa niż
podatków wartościowych, ponieważ wyrażona w jednostkach
fi zycznych wielkość podstawy opodatkowania jest wolna od
skutków infl acji. Przyjęcie naturalnej podstawy opodatkowania
wymusza konieczność wprowadzenia mechanizmu waloryza-
cyjnego, najczęściej w konstrukcji stawek podatkowych. Nie
zawsze jednak, jak to jest w Polsce, określone reguły walory-
zacyjne przynoszą spodziewane efekty. Ponadto stosowanie
jawnego mechanizmu zapobiegającego spadkowi realnego
obciążenia podatkiem ilościowym w wyniku procesów infl a-
cyjnych jest postrzegane przez podatników jako wzrost cięża-
rów podatkowych. Także w podatkach od wartości można się
spodziewać waloryzacji wpływów podatkowych, ale dotyczy to
wyłącznie podstawy opodatkowania. Rozwiązanie to nie jest tak
widoczne, co niewątpliwie zmniejsza skalę społecznego nieza-
dowolenia

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WARTOŚCIOWYCH
SYSTEMÓW OPODATKOWANIA NIERUCHOMOŚCI
W PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ

Z A K R E S P O D M I O T O W Y I P R Z E D M I O T O W Y

Podatnikami podatków od nieruchomości są ich właściciele

(lub użytkownicy nieruchomości).

Ze względu na zakres przedmiotowy podatków od nierucho-

mości możliwe są dwa rozwiązania: jeden podatek o szerokim
zakresie przedmiotowym lub kilka danin, obciążających poszcze-
gólne rodzaje majątku nieruchomego. W większości państw euro-
pejskich zastosowano rozwiązanie polegające na przyjęciu jedno-
litej konstrukcji podatkowej, wymierzanej na określone kategorie

P. Felis, Elementy teorii i praktyki podatków majątkowych. Poszukiwanie

ładu w opodatkowaniu nieruchomości w Polsce z perspektywy przedsiębior-

ców oraz jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012.

Por. też K. Wójtowicz, System opodatkowania nieruchomości w Polsce,

Lublin 2007.

nieruchomości. W niektórych (np. we Francji,
Danii, Wielkiej Brytanii) przyjęto jednak odmien-
ną koncepcję, wyodrębniając różne świadcze-
nia obciążające poszczególne rodzaje majątku.
Przykładowo, we Francji ustawodawca przyjął
rozwiązanie polegające na odrębnym opodat-
kowaniu różnych kategorii nieruchomości: po-
datek od nieruchomości niezabudowanych (taxe
fonciere sur les proprietes non baties), podatek od
nieruchomości zabudowanych (taxe fonciere sur
les proprietes baties), podatek mieszkaniowy (taxe
d’habitation). Z kolei system opodatkowania nie-
ruchomości w Wielkiej Brytanii obejmuje dwa
podatki obciążające dwie kategorie nierucho-
mości: podatek „Council Tax” – nieruchomości
mieszkalne, podatek „Non -Domestic Rate” – po-
zostałe nieruchomości (niemieszkalne).

M E T O D Y U S T A L A N I A I A K T U A L I Z A C J I P O D S T A W Y O P O D AT K O W A N I A

Wartościowa podstawa opodatkowania wymaga przyjęcia

sformalizowanej metody wyceny wartości majątku oraz usta-
lenia, jak często powinna ona podlegać aktualizacji. Biorąc pod
uwagę różnorodność rozwiązań praktycznych, dla uproszczenia
należy przyjąć, że może to być wartość kapitałowa (hipotetyczna
cena) lub czynszowa.

Stosuje się różne sposoby szacunku nieruchomości dla celów

podatkowych. Są to:

•

powszechna taksacja, prowadzona w ujęciu porównawczym

lub dochodowym. Ujęcie porównawcze obejmuje określenie
wartości danej nieruchomości, przy założeniu, że odpowiada
ona wartości tzw. nieruchomości reprezentatywnej, oraz jej
korektę ze względu na cechy różniące obie nieruchomości,
wreszcie czynnik czasu. W ujęciu dochodowym szacowany jest
dochód uzyskiwany z nieruchomości, pomniejszany o koszty
operacyjne ponoszone w związku z utrzymaniem nierucho-
mości; odbywa się to na podstawie faktycznych wpływów lub
analizy porównawczej dochodów generowanych przez nieru-
chomości podobne do wycenianej,

•

autotaksacja, w której podstawa opodatkowania ustalana jest

przez samego podatnika, przez zaliczenie nieruchomości do
określonego przez organy taksacyjne przedziału wartości,

•

metoda ksiąg rachunkowych, w której podstawa opodatkowa-

nia ustalana jest na podstawie bilansowej wartości księgowej;
dotyczy ona głównie budynków i budowli wykorzystywanych
przez przedsiębiorstwa.

W większości państw europejskich stosuje się powszechną

taksację nieruchomości, dokonywaną przez upoważnione orga-
ny administracji rządowej lub samorządowej.

System opodatkowania nieruchomości we Francji to przykład

wariantu, w którym za podstawę opodatkowania przyjmuje się
roczną wartość czynszową nieruchomości. W przypadku niektó-
rych nieruchomości czynszowa wartość katastralna pomniejsza-
na jest o ryczałtowe koszty utrzymania nieruchomości. I tak, dla
nieruchomości niezabudowanych przyjmuje się 80% ich warto-
ści, dla nieruchomości zabudowanych, podstawą opodatkowa-
nia jest kwota stanowiąca 50% wartości czynszowej katastralnej
danej nieruchomości. Z kolei w przypadku podatku mieszkanio-
wego francuski ustawodawca nie przyjął rozwiązania charaktery-
stycznego dla dwóch pozostałych podatków od nieruchomości.
Podstawą opodatkowania jest więc wartość stanowiąca 100%
czynszowej wartości katastralnej.

W Wielkiej Brytanii podstawą opodatkowania nieruchomości

niemieszkalnych wykorzystywanych w celach gospodarczych

Rys. 1. Podstawa obliczania podatku od nieruchomości

Wartościowy charakter
podstawy opodatkowania

Naturalny charakter
podstawy opodatkowania

Wartość rynkowa, definiowana jako cena
nieruchomości uzyskiwana przez nie w obrocie
(cena sprzedaży, wartość odtworzeniowa,
zdyskontowane dochody).

Wartość czynszowa, definiowana jako wartość
czynszu uiszczanego w przyjętym okresie.

Wartość jednostkowa definiowana
jako powierzchnia nieruchomości
(ilość m

powierzchni gruntu i budynków).

jest tzw. wartość czynszowa nieruchomości, czyli hipotetyczna
wysokość rocznego czynszu, jaki otrzymałby właściciel, gdyby
zdecydował się wynająć daną nieruchomość na zasadach ryn-
kowych. Przeszacowanie wartości czynszowych nieruchomości
dokonywane jest raz na pięć lat, ponieważ proces jest niezwykle
skomplikowany. Zestawienie wyceny poszczególnych nierucho-
mości obowiązujące od 1 kwietnia 2010 r. zawiera efekty szaco-
wania wartości czynszowych według stanu na dzień 1 kwietnia
2008 r. Natomiast w przypadku nieruchomości mieszkalnej pod-
stawą opodatkowania jest jej rynkowa wartość (nieruchomości
zostały wycenione wg cen rynkowych, jakie można by za nie uzy-
skać na dzień 1 kwietnia 1991 r.).

Podstawę opodatkowania podatkiem gruntowym w Niem-

czech stanowi wartość nieruchomości (rynkowa lub czynszowa)
skorygowana o określony w ustawie wskaźnik. Wycena poszcze-
gólnych kategorii majątku odbywa się wg norm określonych
szczegółowo w ustawie o zasadach oszacowania przedmiotów
majątkowych dla celów podatkowych (np. grunty przedsię-
biorstw gospodarki rolnej i leśnej położone w „starych” lan-
dach – wartość rynkowa z 1964 r. ustalona zgodnie z ustawą
o szacowaniu; grunty przedsiębiorstw gospodarki rolnej i leśnej
położone w „nowych” landach – wartość zastępcza ustalona na
1964 r. zgodnie z ustawą o szacowaniu; nieruchomości grunto-
we – wartość określona na 1935 r.). Ustalona wartość majątku
nieruchomego stanowi punkt wyjścia do obliczenia podstawy
opodatkowania.

W procesie wyceny nieruchomości dla celów fi skalnych istot-

ną rolę odgrywa jej aktualizacja. Oprócz ustalenia terminów po-
nownej wyceny nieruchomości, uzasadnione jest przyjęcie obo-
wiązku corocznej indeksacji wartości nieruchomości pomiędzy
kolejnymi wycenami. Indeksacja taka powinna być stosowana
przede wszystkim w systemach, w których mamy do czynienia
z dość rzadkimi powtórzeniami dokonanych oszacowań. W od-
różnieniu od ponownych wycen nieruchomości ewentualna co-
roczna indeksacja to tylko bieżąca korekta wartości nieruchomo-
ści, wynikająca z określonych tendencji rynkowych. Podobnie jak
w przypadku innych elementów systemu opodatkowania nieru-
chomości, tak i w tej kwestii można zaobserwować odmienne
podejście w poszczególnych państwach.

W Y S O K O Ś Ć O B C I Ą Ż E Ń

Stawki podatkowe to kolejny element konstrukcji, w którym

występują znaczne rozbieżności. We współczesnych państwach
demokratycznych jednostkom samorządu lokalnego zagwa-
rantowano pewien zakres kompetencji w ustalaniu wysokości
stawek podatkowych. W zależności od pozycji ustrojowej sa-
morządu lokalnego w państwie, czyli zakresu samodzielności,
jaką dysponuje w relacjach z władzą centralną, może on w pełni
samodzielnie kształtować wysokość stawek podatków od nieru-
chomości bądź – co występuje zdecydowanie częściej – ma on
ograniczone kompetencje. Ograniczenia te mogą obejmować:
konieczność przestrzegania określonych ustawowo limitów po-
ziomu obciążeń oraz prawo zastosowania pewnych mnożników
stawek z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. W praktyce
we wszystkich państwach europejskich różnicuje się poziom sta-
wek podatkowych w zależności od rodzaju, przeznaczenia oraz
lokalizacji określonej nieruchomości.

Przykładowo, w Austrii stawki podatkowe wahają się od

0,05% do 0,2% podstawy opodatkowania. Faktyczna wysokość
obciążeń jest jednak zazwyczaj wyższa, ponieważ gminy mają
możliwość zastosowania współczynnika (Hebesatz) dochodzą-
cego do 500% kwoty podatku. W Estonii stawki podatku grun-
towego wynoszą od 0,1% do 2,5% szacunkowej wartości gruntu.
W Niemczech stawki podatkowe ustalane są, w zależności od

przedmiotu opodatkowania, pomiędzy 2,6‰ a 10‰ podstawy
opodatkowania. Niemieckie władze samorządowe mają jednak,
podobnie jak w Austrii, możliwość zwiększania kwoty obciążeń
podatkowych. Ze względu na znaczną autonomię gmin przy
uchwalaniu wysokości tzw. mnożników, współczynników wy-
miaru stawek podatkowych, obciążenia nieruchomości mogą się
różnić między poszczególnymi gminami. Stawki są ustalane od-
dzielnie dla gruntów stanowiących gospodarstwa rolne i leśne
(podatek gruntowy typu A) oraz dla nieruchomości gruntowych
(podatek gruntowy typu B). Zmierzona we wszystkich gminach
przeciętna wysokość mnożników wyniosła ogółem w 2010 r.
w przypadku podatku gruntowego typu A – 301%, a w przy-
padku podatku typu B – 410% kwoty podatku. W Wielkiej Bry-
tanii wprowadzono zasadę, zgodnie z którą wysokość podatku
„Council Tax” uzależniona jest od przedziału wartości, w którym
znajduje się dana nieruchomość mieszkalna (zróżnicowane za-
kresy kwotowe dla Anglii, Szkocji i Walii). Podatek jest obliczany
na podstawie przedziału wartości, w którym znajduje się dana
nieruchomość oraz określonych proporcji pomiędzy tymi prze-
działami. W odniesieniu do drugiego podatku – „Non-Domestic
Rate”, stawki są różne dla Anglii i Walii. W Anglii przewidziano od-
mienne stawki dla Londynu oraz pozostałej części Anglii. Oprócz
stawki podstawowej stosuje się odrębną stawkę dla małych
przedsiębiorców. Stawki podatku „Non-Domestic Rate” w okresie
2012/2013 wynoszą nieco ponad 45 pensów od każdego funta
wartości czynszu.

Z wysokością obciążeń wiąże się kwestia preferencji podatko-

wych (ulgi i zwolnienia podatkowe). Na szczególną uwagę wśród
przyjętych rozwiązań w związku z wykorzystaniem podatków do
realizacji pozostałych funkcji (gospodarczej, społecznej) zasługu-
ją następujące rodzaje preferencji:

•

Wartościowy charakter
podstawy opodatkowania

Wartość jednostkowa definiowana
jako powierzchnia nieruchomości
(ilość m

powierzchni gruntu i budynków).

Podstawę opodatkowania podatkiem gruntowym w Niem-

W procesie wyceny nieruchomości dla celów fi skalnych istot-

W Y S O K O Ś Ć O B C I Ą Ż E Ń

Stawki podatkowe to kolejny element konstrukcji, w którym

Przykładowo, w Austrii stawki podatkowe wahają się od

Z wysokością obciążeń wiąże się kwestia preferencji podatko-

•

podmiotowe, dotyczące określonego rodzaju własności (nie-

ruchomości państwowe, komunalne, zajmowane na potrzeby
organów administracyjnych i przeznaczone do realizacji zadań
publicznych),

•

wynikające z osobistej sytuacji życiowej podatnika (wiek, choro-

ba, liczba osób na utrzymaniu, stopień zamożności podatnika),

•

przedmiotowe, związane ze sposobem użytkowania nieru-

chomości (działalność rolnicza, leśna).

W większości państw europejskich katalog obowiązujących

zwolnień i ulg podatkowych jest stopniowo ograniczany.

ZNACZENIE FISKALNE PODATKÓW OD NIERUCHOMOŚCI
W PAŃSTWACH UE

O znaczeniu fi skalnym podatków od nieruchomości w krajach

Unii Europejskiej świadczy m.in. relacja wpływów z ich tytułu
do PKB. Badając tę relację, można zauważyć, że w niektórych
odnotowano wzrost, ale są i takie, w których zauważalny jest
spadek lub stabilizacja udziału (tab. 1). Ciągły wzrost wykazują
zarówno kraje, w których wskaźnik ten jest niewielki (np. Bułga-
ria, Finlandia, Portugalia, Rumunia), jak i kraje mające wysoki po-
ziom wskaźnika (np. Dania, Francja, Wielka Brytania). Niewielką
tendencję spadkową można dostrzec w takich krajach, jak Ho-
landia, Szwecja, Włochy. W pozostałych państwach występuje
tendencja stabilizacji bądź też tendencja wzrostowa, z pewnymi
przejściowymi okresami spadku. W krajach UE podatki od nieru-
chomości w badanym okresie stanowiły średnio 0,7% PKB, przy
czym w starych państwach członkowskich – w których wystę-
pują wyłącznie systemy katastralne – wskaźniki udziału podat-
ków od nieruchomości w PKB były na ogół wyższe od średniej
unijnej. Warto dodać, że wśród państw członkowskich dochody
z podatków od nieruchomości wykazywały znaczne rozpiętości.
Przykładowo, w roku 2010: od 0,1% w Luksemburgu; 0,2% w Au-

Wydawca:

Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych

ul. Zagórna 3, 00-441 Warszawa, tel. 22 694 17 27, faks 22 694 10 05, www.bas.sejm.gov.pl

Projekt grafi czny:

Bogdan Żukowski

Redakcja:

Jolanta Adamiec, Jakub Borawski (redaktor naczelny), Ewelina Gierach, Mirosław Gwiazdowicz, Justyna Osiecka-Chojnacka,

Albert Pol, Łukasz Żołądek (sekretarz redakcji)

Kontakt:

tel. 22 694 18 17, 22 694 17 53, e-mail: lukasz.zoladek@sejm.gov.pl

Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.
Wydaje m.in.: „Infos”, „Studia BAS”, „Zeszyty Prawnicze BAS”, „Przed pierwszym czytaniem”.
„Infos” – w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.

strii i Czechach do 1,3% w Belgii; 1,4% w Danii; 2,3% we Francji
oraz 3,4% w Wielkiej Brytanii.

Poza nielicznymi wyjątkami znaczenie podatków od nierucho-

mości jest niewielkie, co sprawia, że potencjał podatkowy samo-
rządu terytorialnego jest zdecydowanie niższy niż władz cen-
tralnych (samorządy dysponują mniej wydajnymi podatkowymi
źródłami dochodowymi). Tylko w kilku państwach podatki od
nieruchomości odnotowują ponad 1-procentowy udział w rela-
cji do PKB. W państwach, w których występuje powierzchniowy
system opodatkowania nieruchomości – poza Polską – można
odnotować niski lub znikomy (nie przekraczający 0,5%) stosu-
nek dochodów z podatków od nieruchomości do PKB. W Polsce

największe wpływy z podatku od nieruchomości realizowane są
z przedmiotów opodatkowania zajętych pod działalność gospo-
darczą, dla których przewidziano najwyższe stawki kwotowe.

PODSUMOWANIE

Znaczenie podatku od nieruchomości w poszczególnych pań-

stwach UE jest więc zróżnicowane. Za istotną przyczynę znacz-
nego zróżnicowania następstw o charakterze fi skalnym należy
uznać przyjęty sposób ustalania tzw. podatkowej wartości nie-
ruchomości (wartość rynkowa lub czynszowa nieruchomości,
przyjmowana dla potrzeb ustalania podstawy opodatkowania)
oraz wysokość przyjętych stawek. Spośród państw członkow-
skich wyróżnić można tylko dwa, które mają względnie wysokie
wskaźniki udziału podatku od nieruchomości w PKB. Są to: Wielka
Brytania (3,4%) oraz Francja (2,3%). W systemie opodatkowania
nieruchomości we Francji oraz w Wielkiej Brytanii (tylko w odnie-
sieniu do nieruchomości niemieszkalnych „Non-Domestic Rate”)
za podstawę opodatkowania przyjmuje się wartość czynszową
nieruchomości. Ponadto w obu krajach mamy do czynienia ze
znaczną wysokością nominalnych stawek podatku.

W pozostałych państwach tzw. starej Unii, np. w Austrii i Niem-

czech, widoczne są nieznaczne tendencje spadkowe. Udział po-
datków od nieruchomości w PKB jest niewielki i nie przekroczył
0,3% w Austrii oraz 0,6% w Niemczech. Bez względu na przyjętą
w danym kraju metodę wyceny nieruchomości do celów po-
datkowych, wartość stanowiąca podstawę opodatkowania po-
winna podlegać aktualizacji. Tymczasem w Austrii i Niemczech
pobór podatków od nieruchomości odbywa się na podstawie
wyceny nieruchomości niezmienionej od kilkunastu, a nawet
kilkudziesięciu lat. Tak więc małe znaczenie austriackiego i nie-
mieckiego podatku od nieruchomości w redystrybucji PKB wyni-
ka z tego, że wartość podatkowa nieruchomości w tych krajach
znacznie odbiega od ich wartości rynkowej. Przykłady państw,
w których podjęto próbę odejścia od modeli powierzchnio-
wych na rzecz opodatkowania ad valorem, to Estonia i Łotwa.
Okazało się jednak, że działania takie nie przyniosły radykalnych
zmian. Co istotne, pomimo że na Łotwie podatek od nierucho-
mości ma charakter ad valorem, cały czas trwały prace związane
z reformą jego konstrukcji. Dopiero od niedawna funkcjonuje
ostateczna formuła podatku. Inną przyczynę znikomego zna-
czenia podatku od nieruchomości można wskazać w estońskim
systemie podatkowym, w którym przedmiotem opodatkowania
jest wyłącznie ziemia.

Generalnie, wpływy podatkowe w krajach, w których występu-

ją systemy katastralne, są zdecydowanie wyższe niż w przypadku
systemów powierzchniowych. Trzeba także dodać, że i w pań-
stwach, w których wymiar podatków od nieruchomości oparto
na danych zawartych w ewidencjach katastralnych, potencjał
podatkowy jest różny, na co wpływ mają szczegółowe rozwiąza-
nia przyjęte w poszczególnych państwach europejskich.

Dr Paweł Felis

– pracownik Katedry Finansów Przedsiębiorstwa w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

Tab. 1. Regularne podatki od nieruchomości w stosunku

do PKB (w %) w 27 krajach UE w okresie 1995–2010