Korzyści ze stosowania zbilansowanej diety i aktywności ruchowej u ludzi w

wieku podeszłym

WSTĘP
Fakt, że żyjemy dłużej pociąga za sobą mnóstwo konsekwencji. To nie tylko kwestia ekonomii per se,
to także problemy natury społecznej, kulturowej I zdrowotnej. Długowieczność nie implikuje
zdrowotności, czy też witalności. Fizjologiczne procesy degeneracyjne tkanek wszystkich typów i
rodzajów w połączeniu z jatrogenezą, skażeniem środowiska naturalnego i stresem codzienności mają
ujemny wpływ na starzejącą się jednostkę ludzką (7, 15).
Celem pracy było przedstawienie antycypowanych i realistycznych korzyści płynących ze stosowania
zbilansowanej diety i aktywności ruchowej u ludzi w wieku podeszłym.
MATERIAŁY I METODY
Podstawę niniejszej pracy stanowiła metaanaliza dostępnych anglojęzycznych materiałów
badawczych zarówno jakościowo-normatywnych jak i ilościowo-analitycznych. Szczególny nacisk
położono na kompleksowość zagadnienia, jego znaczenie praktyczne i właściwości prognostyczno-
prewentatywne.
DIETA JAKO ŹRÓDŁO ENERGII
Dieta jest jedynym źródłem energii dla Homo Sapiens. Naturalne procesy starzenia nie omijają
naszego układu trawiennego (7). Przyjmowanie pokarmów, metabolizm, katabolizm i wydalanie
produktów przemiany materii ulegają spowolnieniu (6, 19). Wadliwe żywienie zarówno ilościowe jak i
jakościowe odbija się ujemnie na biochemii starzejącego się organizmu. Stany niezbilansowanego
energetycznie żywienia (przekarmianie) mogą manifestować się jako nieinsulinozależna cukrzyca
wieku podeszłego, hipercholesterolemia i w konsekwencji arterioskleroza. Elektrolitowo-mineralne
niezbilansowanie może przejawić się jako żelazo-zależne anemie, nadciśnienie tętnicze, zmiękczenie
kości, czy też osteoporoza (7, 9, 19).
Pokarm musi byś dostarczony z zewnątrz, co implikuje, że albo jednostka sama postara się o
dokonanie odpowiednich zakupów, albo zakupy te zostaną jej dostarczone. Nie jest intencją autora
elaboracja w kierunku ekonomicznych aspektów związanych z owymi operacjami. Milczącym
założeniem jest, że dana osoba jest ekonomicznie samowystarczalna i zamieszkuje własne lokum.
Zakłada się również, że podstawę jej codziennej diety stanowią pokarmy termicznie przetworzone.
Starsza osoba musi być na tyle mobilna i sprawna, aby owe pokarmy przygotować. Tak byłoby w
idealnej sytua

cji. W praktyce możliwe są trzy opcje:

– Dostarczanie gotowych potraw z zewnątrz (w U.K. „MealsonWheels”),
– Dostarczanie półproduktów spożywczych wymagających minimalnej obróbki cieplnej: dania instant,
odwodnione

– dehydratyzowne, liofilizowane, mrożone, puszkowane czy schłodzone, czy nawet

próżniowo pakowane.
– Dostarczanie surowych produktów spożywczych – jednostka samodzielnie przygotowuje swoje
pożywienie.
Należy pamiętać, że obecnie ma-my do czynienia z generacją ludzi starszych, dla której obce może
być używanie kuchni mikrofalowej lub idea dania „instant”. Dlatego też należy indywidualnie ocenić
przystosowanie danej jednostki do realiów współczesnych nam artykułów spożywczych, jej
umiejętności kulinarne oraz preferencje pokarmowe (15, 19).
Fakt, że pokarm musi być przygotowany w ten, czy w inny sposób, inicjuje aktywność ruchową,
jakkolwiek minimalną. Ważne jest, że dana osoba choćby dla przetrwania robi coś fizycznie.
Oczywiście aktywność ruchowa poszczególnych ludzi jest różna (15). W Wielkiej Brytanii kliniczną
oceną aktywności ruchowej ludzi starszych i zabezpieczeniem im odpowiedniej pomocy zajmują się
terapeuci zajęciowi (Occupational Therapists). Pracują oni w ośrodkach leczenia zamkniętego i
otwartego.
ZARYS GASTROGERONTOLOGII
Naturalne spowo

lnienie procesów przemiany materii w wieku podeszłym wymaga odpowiednich zmian

w jadłospisie (15,19). Pokarmy o znacznej gęstości energetycznej¹ powinny stanowić mniejszość
ogólnej ilości spożywanego pokarmu. Natomiast produkty bogate w sole mineralne, witaminy i
substancje resztkowe powinny stanowić dominującą pozostałość (15, 19). Pamiętać oczywiście należy
o osłabionych czynnościach organów smaku, zapachu, gryzienia, żucia, połykania, trawienia,
przyswajania i wydalania (7).
Częstym powodem niewystarczającej ilości substancji resztkowych w diecie ludzi starszych są braki
lub ubytki uzębienia, paraliże o różnej etiogenezie i dyspepsje (7). Osobę starszą może również
przerażać czas potrzebny na przygotowanie danego posiłku lub jego tekstura. W konsekwencji
jednostka taka woli jeść posiłki o lekkiej teksturze (7, 15). Ubogie w substancje resztkowe dania mogą
mieć znacznie wyższą energetyczność. Stąd tylko krok do zachwiania izokaloryzmu, otyłości I chorób
z nią związanych.