Główne kierunki badań nad czytelnictwem.

Mikołaj Rubakin- rosyjski pedagoga i psycholog działacz oświatowy bibliotekarz.
W wyniku prześladowania przez władze osiadł w Lozannie.

- w 1916 roku w Lozannie założył Instytut Biblio- Psychologii

- badał wewnętrzne przeżycia czytelnika w kontekście struktury widzenia psychofizycznego

- książka i odbiorca to 2 elementy uczestniczące w procesie czytania

- czynnik książki jest podporządkowany czynnikowi odbiorcy

- typologia czytelników (czytelnik detektyw, trzeźwy, emocjonalny)

- wpływ na odbiorcę stanowiło to jakby pierwszą próbę określenia procesu komunikowania

- rozdzielenie procesu funkcjonowania tekstu na fazy:

1. tworzenia

2. odbioru

3. wpływu na odbiorcę

- nie każdy czytelnik może sobie poradzić z każdym tekstem, ale każdy może odnaleźć dla
siebie odpowiedni tekst

Walter Hofman- niemiecki bibliotekarz i badacz czytelnictwa

- 1914 r. założył szkołę bibliotekarską w Lipsku a potem Instytut Czytelnictwa
i Piśmiennictwa.

-badał socjologiczny punkt widzenia zjawiska czytelnictwa (wiek, wykształcenie, środowi-
sko)

- uważał, że książka stanowi instrument kształtowania świadomości społecznej

- wykorzystał po raz pierwszy techniki statystyczne w analizach statystycznych

- sugerował dobór literatury bliskich treścią odczuciom i mentalnością odbiorców w ramach
grupy nie jednostki

-badał czytelnictwo z punktu widzenia socjologii.

Psychologiczny aspekt USA w Chicago (szkoła amerykańska) badania gałki ocznej w stanie
czytania.

Badania na ziemiach polskich.

- badania publicystyczne działacze oświatowi nauczyciele i bibliotekarze

- Antoni Potocki i Zygmunt Wasilewski zamieścili artykuł w czasopiśmie „Głos” pod tytułem
„ W sprawie czytelnictwa wiejskiego”

- badania czytelnictwa wśród robotników i ludności wiejskiej

- 1925 r. studium Pracy Społeczno- Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej

Helena Radlińska -

zajmował się

historią oświaty, problematyką czytelnictwa i książki.

- stanęła na czele wszechnicy warszawskiej gdzie przygotowywała pracowników socjalnych
oraz prowadzono tam badania naukowe pod jej kierunkiem (badania empiryczne środowiska
człowieka: czas wolny, bezrobocie, patologię, świetlice, kluby itp.)

- efektem badań empirycznych były pierwsze dzieła H. Radlińskiej: Wstęp do pedagogiki spo-
łecznej, Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego, Społeczne przyczyny powodzeń
i niepowodzeń szkolnych, Książka wśród ludzi. II wojna światowa przerwała jej prace nauko-
wą. Prowadziła tajne nauczanie, oraz prowadziła badania w bibliotekach miejskich i kolejo-
wych. Badała stan czytelnictwa wśród warstwy pracującej i społeczeństwa lokalnego.

Te ośrodki prowadzą badania nad zasięgiem książki:

Instytut Badań PAN

UJ Ośrodek Badań nad Prasą i Czytelnictwem