Poradnik Budownictwo wymagania Nieznany

Zygmunt Wieczorek

wymagania bezpieczeństwa pracy

Warszawa 2008

Główny Inspektorat Pracy 2008

Państwowa Inspekcja Pracy

Główny Inspektorat Pracy

Departament Prewencji i Promocji

www.pip.gov.pl

Redakcja

Izabella Skrzecz

Projekt ok³adki

Dorota Zaj¹c

Opracowanie typograficzne i ³amanie

Barbara Charewicz

SPIS TREŒCI

Wstêp

Pra wa i obo wi¹z ki w dzie dzi nie bhp osób pracuj¹cych w bu dow nic twie . . .

I. ZA GO SPO DA RO WA NIE TE RE NU BU DO WY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Ogro dze nie te re nu bu do wy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Dro gi dla ru chu pie sze go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Dro gi ko mu ni ka cyj ne dla wóz ków i ta czek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Stre fy nie bez piecz ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Dasz ki ochron ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Wa run ki so cjal ne i hi gie nicz ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
In ne po miesz cze nia prze zna czo ne na po byt lu dzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

II. SK£A DO WA NIE I TRANS PORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Sk³a do wa nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Ma ga zy no wa nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Me cha nicz ny za ³a du nek lub roz ³a du nek ma te ria ³ów lub wy ro bów . . . . . . 21
Za wie sia i ha ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Po mo sty, ram py . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Rêcz ne pra ce trans por to we . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Wóz ki i tacz ki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

III. IN STA LA CJE I URZ¥ DZE NIA ELEK TRO ENER GE TYCZ NE . . . . . . . . . . . . . . 24

Za go spo da ro wa nie elek tro ener ge tycz ne te re nu bu do wy . . . . . . . . . . . . . . . 24
Sys tem ochro ny prze ciw po rażeniowej na te re nie bu do wy . . . . . . . . . . . . . 26
Oso by eks plo atu j¹ ce urz¹ dze nia i in sta la cje elek trycz ne . . . . . . . . . . . . . . 26
Ter mi ny ba dañ i po mia rów urz¹ dzeñ i in sta la cji elek trycz nych na te re nie
bu do wy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Za kres i do ku men to wa nie ba dañ i po mia rów urz¹ dzeñ i in sta la cji
elek trycz nych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

IV. MA SZY NY I URZ¥ DZE NIA TECH NICZ NE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Wy ma ga nia za sad ni cze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Wy ma ga nia mi ni mal ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Wy ma ga nia do zo ru tech nicz ne go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Ope ra to rzy sprzê tu bu dow la ne go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

V. PRA CE NA WY SO KO ŒCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Œrod ki za bez pie cza j¹ ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Or ga ni za cja prac na wy so ko œci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Rusz to wa nia i ru cho me po de sty ro bo cze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Klam ry, pod wy¿ sze nia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Dra bi ny prze no œne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Pra ce na s³u pach, masz tach, kon struk cjach wie ¿o wych, ko mi nach,
kon struk cjach bu dow la nych bez stro pów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Œrod ki ochro ny in dy wi du al nej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Sprzêt chro ni¹ cy przed upad kiem z wy so ko œci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

VI. PRA CE ZIEM NE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Wy ko py . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Ro bo ty pod ziem ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

VII. WYBRANE PRA CE RE MON TO WE I ROZ BIÓR KO WE . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Pra ce roz biór ko we i re mon to we pro wa dzo ne bez wstrzy ma nia ru chu
za k³a du pra cy lub je go czê œci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Sto so wa nie roz pusz czal ni ków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Czysz cze nie po wierzch ni i ma lo wa nie na try sko we . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Pra ce spa wal ni cze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Ro bo ty roz biór ko we z u¿y ciem ma te ria ³ów wy bu cho wych . . . . . . . . . . . . . 54
Pra ce roz biór ko we zwi¹ za ne z usu wa niem azbe stu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Po su mo wa nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Ba da nie, sza co wa nie i war to œcio wa nie ry zy ka za wo do we go . . . . . . . . . . . 59
Piêæ kro ków do oce ny ry zy ka za wo do we go na pla cu bu do wy . . . . . . . . . . 59
Li sta kon tro l na funk cjo no wa nia sys te mu za rz¹ dza nia
bez pie czeñ stwem pra cy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Wy kaz podstawowych prze pi sów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

SPIS TREŒCI

Wstêp

Na ca łym świe cie bu dow nic two na le ży do branż cha rak te ry zu ją cych się

bar dzo wy so kim po zio mem ry zy ka za wo do we go. Np. w An glii co rocz nie śred -
nio ok. 110 pra cow ni ków bu dow nic twa tra ci ży cie w wy ni ku wy pad ku przy
pra cy. W Pol sce tyl ko w la tach 2004-2006 pra wie 22 tys. pra cow ni ków bu dow -
nic twa ule gło wy pad kom przy pra cy – 308 z nich po nio sło śmierć, a 483 do -
zna ło cięż kich ob ra żeń cia ła.

Według danych Państwowej Inspekcji Pracy – na podstawie wypadków

zgłaszanych i badanych przez inspektorów pracy – robotnicy budowlani robót
stanu surowego i wykończeniowych są w Polsce grupą zawodową najczęściej
ulegającą wypadkom przy pracy, zarówno jeżeli chodzi o wypadki ogółem,
jak i śmiertelne.

Wykres 1.

Źró dło: da ne PIP

Najczęściej poszkodowani w wypadkach ogółem

wg zawodów (w %)

robotnicy

budowlani

kierowcy

pojazdów

górnicy

2004

2005

2006

Niemal co piątą ofiarą śmiertelnego wypadku przy pracy w Polsce jest

pracownik budownictwa.

W 2006 r. ponad 55% ofiar wypadków przy pracy na placach budów

stanowiły osoby o stażu pracy w zakładzie krótszym niż 1 rok.

Ana li za oko licz no œci i przy czyn wy pad ków przy pra cy w bu dow nic twie

oraz wy ni ki kon tro li Pañ stwo wej In spek cji Pra cy wska zu j¹, ¿e naj czêst sze przy -
czy ny nie pra wi d³o wo œci w dzie dzi nie bez pie czeñ stwa i ochro ny zdro wia pra -
cow ni ków wy stê pu j¹ cych na pla cach bu do wy to:

ni ski po ziom wie dzy z za kre su bhp wœród pra cow ni ków i pra co daw ców;
mi ni ma li za cja kosz tów bu do wy przez oszczê dza nie na wy dat kach, któ -

re mo g³y by za pew niæ wy¿ szy po ziom bez pie czeñ stwa, oraz an ga ¿o wa nie pra -
cow ni ków o ni skich kwa li fi ka cjach;

nie do ko ny wa nie lub nie w³a œci wa oce na ry zy ka za wo do we go i nie in for -

mo wa nie o nim pra cow ni ków.

Pod kre œle nia wy ma ga zbyt ma ³e za in te re so wa nie pro ble ma ty k¹ bhp per so -

ne lu spra wu j¹ ce go sa mo dziel ne funk cje tech nicz ne w bu dow nic twie (kie row -
nik bu do wy, kie row ni cy ro bót, in spek tor nad zo ru in we stor skie go).

Nie za le¿ nie od po wy¿ szych usta leñ na le ¿y mieæ rów nie¿ œwia do moœæ, ¿e

w bran ¿y bu dow la nej:

WSTÊP

Źró dło: da ne PIP

Wykres 2.

Najczęściej poszkodowani w wypadkach śmiertelnych

wg zawodów (w %)

robotnicy

budowlani

kierowcy

pojazdów

górnicy

2004

2005

2006

kon trak ty na re ali za cjê in we sty cji bu dow la nych za wie ra ne s¹ za zwy -

czaj w dro dze prze tar gu. Wy gry wa ten, kto za pro po nu je naj ni¿ sz¹ ce nê i naj -
krót szy czas re ali za cji. W zwi¹z ku z tym na eki pê bu dow la n¹ wy wie ra na jest
pre sja, aby za da nie zo sta ³o wy ko na ne szyb ko i po mi ni mal nych kosz tach;

za da nia in we sty cyj ne, z wy j¹t kiem tych naj mniej szych, re ali zo wa ne s¹

przez wie lu pod wy ko naw ców. Stwa rza to sze reg pro ble mów w sfe rze za rz¹ -
dza nia, w tym odnosz¹cych siê do ko or dy na cji prac na pla cu bu do wy;

wiêk szoœæ prac bu dow la nych wy ko ny wa na jest pod go ³ym nie bem,

w zwi¹z ku z czym wy stê pu j¹ tu szcze gól nie nie bez piecz ne wa run ki pra cy
sprzy ja j¹ ce ak ty wi za cji za gro ¿eñ za wo do wych;

bu dow nic two cha rak te ry zu je siê du ¿¹ zmien no œci¹ fron tu ro bót. Nie

tyl ko ka¿ dy plac bu do wy jest in ny, ale rów nie¿ w ra mach tej sa mej bu do wy
zmie nia j¹ siê wa run ki pra cy i za gro ¿e nia za wo do we.

Pra wa i obo wiąz ki w dzie dzi nie bez pie czeñ stwa
i hi gie ny pra cy osób pra cu jących w bu dow nic twie

Pra wa i obo wi¹z ki w dzie dzi nie bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy osób pra -

cu j¹ cych w bu dow nic twie ure gu lo wa ne s¹ w prze pi sach pra wa pra cy oraz pra -
wa bu dow la ne go.

Je ¿e li cho dzi o pra wo pra cy, sto sow ne re gu la cje do ty cz¹ ce pra co daw ców,

osób kie ru j¹ cych pra cow ni ka mi i pra cow ni ków za war te s¹ w usta wie Ko deks pra -
cy (patrz: Wykaz podstawowych przepisów, poz. 1) i prze pi sach wy ko naw czych.
Ze sta wie nie obo wi¹z ków pra co daw ców i osób kie ru j¹ cych pra cow ni ka mi za wie -
ra ta be la nr 1, na to miast praw i obo wi¹z ków pra cow ni ków – ta be la nr 2.

Ta be la nr 1

PRA WA I OBO WI¥Z KI

...

Pracodawca/osoba

pe³ni¹ca funkcje

kierownicze

na budowie

Obo wi¹z ki z za kre su bez pie czeñ stwa

i hi gie ny pra cy

Pracodawca

or ga ni zo wa nie pra

cy w spo

sób za

pew nia j¹ cy bez

piecz ne i hi gie nicz ne wa run ki pra cy,

za pew nie nie sys te ma tycz nych kon tro li sta nu bez pie -
czeñ stwa i hi gie ny pra cy oraz usta le nie spo so bów re -
je stra cji nie pra wi d³o wo œci i me tod ich usu wa nia,

PRAWA I OBOWI¥ZKI...

za pew nie nie prze strze ga nia prze pi sów oraz za sad bez -
pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy, wy da wa nie po le ceñ usu -
niê cia uchy bieñ w tym za kre sie oraz kon tro lo wa nie
wy ko na nia tych po le ceñ,

za pew nie nie wy ko na nia na ka zów, wy st¹ pieñ, de cy zji
i za rz¹ dzeñ wy

da wa nych przez or

ga ny nad

zo ru

nad wa run ka mi pra cy,

oce nia nie i do ku men to wa nie ry zy ka za wo do we go wy -
stê pu j¹ ce go na te re nie bu do wy przy okre œlo nych pra -
cach oraz sto so wa nie nie zbêd nych œrod ków pro fi lak -
tycz nych zmniej sza j¹ cych ry zy ko,

in for mo wa nie pra

cow ni ków o ry

zy ku za

wo do wym,

któ re wi¹ ¿e siê z wy ko ny wa n¹ pra c¹, oraz o za sa dach
ochro ny przed za gro ¿e nia mi.

udo stêp nia nie pra cow ni kom do sta ³e go ko rzy sta nia ak -
tu al nych in struk cji bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy;

Oso ba kie ru j¹ ca
pra cow ni ka mi
(kie row nik bu do wy,
ro bót, maj ster,
bry ga dzi sta –
sto sow nie do
za kre su dzia ³a nia
i upraw nieñ)

or ga ni zo wa nie sta no wisk pra cy zgod nie z prze pi sa mi
i za sa da mi bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy,

dba nie o spraw noœæ œrod ków ochro ny in dy wi du al nej
oraz ich sto so wa nie zgod nie z prze zna cze niem,

or ga ni zo wa nie, przy go to wy wa nie i pro wa dze nie prac
uwzglêd nia j¹ ce za

bez pie cze nie pra

cow ni ków

przed wy pad ka mi przy pra cy, cho ro ba mi za wo do wy mi
i in ny mi, zwi¹ za ny mi z wa run ka mi œro do wi ska pra cy,

dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeñ
pracy i wyposa¿enia technicznego, a tak¿e o spraw -
noœæ œrod

ków ochro

ny zbio

ro wej i ich sto

so wa nie

zgod nie z prze zna cze niem,

eg ze kwo wa nie prze

strze ga nia przez pra

cow ni ków

prze pi sów i za sad bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy,

za pew nie nie wy ko na nia za le ceñ le ka rza spra wu j¹ ce go
opie kê zdro wot n¹ nad pra cow ni ka mi,

w ra zie stwier dze nia bez po œred nie go za gro ¿e nia dla
¿y cia lub zdro wia pra cow ni ków nie zw³ocz ne wstrzy -
ma nie prac i pod jê cie dzia ³añ w ce lu usu niê cia te go
za gro ¿e nia.

PRA WA I OBO WI¥Z KI

...

la nr

Pracownicy

Obowi¹zki

Pra

cow

nik jest obo

wi¹

ny:

znaæ prze

sy i

dy bez

pie

czeñ

stwa i

gie

ny pra

braæ udzia³ w

szko

niu i

struk

¿u z

go za

kre

su oraz

pod

waæ siê wy

nym eg

nom spraw

dza

j¹

cym,

waæ pra

cê w

spo

sób zgod

ny z

rze

mi i

mi bez

pie

czeñ

stwa i

gie

ny pra

cy oraz sto

waæ siê

nych w

tym za

kre

sie po

ceñ i

wska

zó

wek

prze

³o

¿o

nych,

dbaæ o

a le

¿y

ty stan ma

szyn, urz¹

dzeñ, na

rzê

dzi i

sprzê

tu oraz o

rz¹

dek i

³ad w

iej

scu pra

sto

waæ œrod

ki ochro

ny zbio

wej, a

tak

¿e u¿y

waæ przy

dzie

nych œrod

ków ochro

ny in

nej oraz odzie

¿y

obu

wia ro

cze

go, zgod

nie z

ich prze

zna

cze

niem,

pod

waæ siê wstêp

nym, okre

wym i

kon

tro

l nym oraz

nym za

nym ba

niom le

kar

skim i

sto

waæ siê

wska

zañ le

kar

skich,

nie

zw³ocz

nie za

wia

miæ prze

³o

¿o

go o

uwa

¿o

nym

k³a

dzie pra

cy wy

pad

ku al

bo za

gro

¿e

niu ¿y

cia lub

zdro

wia ludz

kie

go oraz ostrzec wspó³

pra

cow

ków

tak

¿e in

ne oso

by znaj

j¹

ce siê w

nie za

gro

¿e

nia

¿¹

cym im nie

bez

pie

czeñ

stwie,

wspó³

dzia

³aæ z

daw

c¹ i

rze

³o

¿o

mi w

y pe³

nia

niu obo

wi¹z

ków do

cz¹

cych bez

pie

czeñ

stwa i

gie

pracy

Uprawnienia

. P

nie

zw³ocz

wia

mie

niu o tym prze

³o

¿o

go pra

cow

nik ma pra

wo do:

wstrzy

nia siê od wy

nia pra

cy - w ra

zie gdy

run

ki pra

cy nie od

wia

j¹ prze

som bez

pie

czeñ

stwa i hi

gie

ny pra

cy i stwa

rza

j¹ bez

œred

nie za

gro

¿e

nie

dla zdro

wia lub ¿y

cia pra

cow

ka al

bo gdy wy

przez nie

go pra

ca gro

zi ta

kim nie

bez

pie

czeñ

stwem in

nym oso

bom,

nia siê z miej

sca za

gro

¿e

nia - je

¿e

li po

wstrzy

nie

siê od wy

nia pra

cy nie usu

wa za

gro

¿e

nia dla

zdro

wia lub ¿y

cia pra

cow

ka al

bo in

nych osób,

a cho

nia wy

gro

dze

nia w przy

pad

kach, o któ

rych

wa po

¿ej,

2. Po

nim

a wia

mie

niu o tym prze

³o

¿o

go pra

cow

nik ma pra

wo do:

wstrzy

nia siê od wy

nia pra

cy wy

j¹

cej

szcze

gól

nej spraw

œci psy

cho

zycz

nej w przy

pad

ku,

gdy stan psy

cho

zycz

ny pra

cow

ka nie za

pew

nia bez

piecz

go wy

nia pra

cy i stwa

rza za

gro

¿e

nie dla

nych osób.

Uprawnienia powy¿sze nie dotycz¹ pracowników

, których

obowi¹zkiem pracowniczym jest ratowanie ¿ycia ludzkiego

lub mienia.

PRAWA I OBOWI¥ZKI...

Pra co daw ca jest obo wi¹ za ny od byæ szko le nie w dzie dzi nie bez pie czeñ -

stwa i hi

gie ny pra

cy w za

kre sie nie

zbêd nym do wy

ko ny wa nia ci¹

¿¹ cych

na nim obo wi¹z ków. Szko le nie to po win no byæ okre so wo po wta rza ne.

Bar dzo czê sto ma miej sce sy tu acja, gdy na tej sa mej bu do wie pra ce wy ko -

nu j¹ jed no cze œnie pra cow ni cy za trud nie ni przez ró¿ nych pra co daw ców. Pra -
co daw cy ci ma j¹ wte dy obo wi¹ zek:

wspó³ pra co waæ ze so b¹,
wy zna czyæ ko or dy na to ra spra wu j¹ ce go nad zór nad bez pie czeñ stwem

i hi gie n¹ pra cy wszyst kich pra cow ni ków za trud nio nych na bu do wie,

usta liæ za sa dy wspó³ dzia ³a nia uwzglêd nia j¹ ce spo so by po stê po wa nia

w przy pad ku wy st¹ pie nia za gro ¿eñ dla zdro wia lub ¿y cia pra cow ni ków.

Pod sta wo we pra wa i obo wi¹z ki uczest ni ków pro ce su bu dow la ne go od no -

sz¹ ce siê bez po œred nio do bez pie czeñ stwa pra cy przed sta wia ta be la nr 3.

Pra co daw ca oraz ka¿ da kie ru j¹ ca pra cow ni ka mi oso ba s¹ zo bo wi¹ za -
ni znaæ, w za kre sie nie zbêd nym do wy ko ny wa nia ci¹ ¿¹ cych na nich
obo wi¹z ków, prze pi sy o ochro nie pra cy, w tym prze pi sy oraz za sa dy
bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy.

Je ¿e li cho dzi o pra wo bu dow la ne, sto sow ne re gu la cje za war te s¹ w usta -
wie Pra wo bu dow la ne (patrz: Wykaz..., poz. 12) i prze pi sach wy ko naw -
czych wy da nych na je go pod sta wie. Pra wo bu dow la ne okre œla szcze gó -
³o wo wszyst kie pra wa i obo wi¹z ki uczest ni ków pro ce su bu dow la ne go,
do któ rych za li cza: in we sto ra, in spek to ra nad zo ru in we stor skie go, pro -
jek tan ta, kie row ni ka bu do wy lub kie row ni ka ro bót.

PRA WA I OBO WI¥Z KI

...

la nr 3

Obowi¹zki

wia

mie

nie o

mia

rze roz

czê

cia ro

bót bu

dow

nych w³a

œci

spek

ra pra

cy na

7 dni przed

roz

czê

ciem bu

wy lub roz

biór

ki,

któ

rej prze

je siê wy

nie ro

bót bu

dow

nych trwa

j¹

cych

d³u

¿ej ni¿

30 dni ro

czych przy

jed

cze

snym za

trud

nie

niu co naj

mniej

20 osób al

bo na

któ

rej pla

ny za

kres ro

bót prze

kra

cza

500

oso

bod

(patrz:

ykaz

..., poz. 3);

nie pro

su bu

, z

uwzglêd

nie

niem za

war

tych w

rze

sach za

sad bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia, a

szcze

gól

œci za

pew

nie

nie:

–

opra

nia pro

jek

tu bu

dow

go i, sto

sow

nie do

trzeb, in

nych

pro

jek

tów

–

jê

cia kie

row

nic

twa bu

wy przez kie

row

ka bu

–

opra

nia pla

nu bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia;

spo

rz¹

dze

nie lub za

pew

nie

nie spo

rz¹

dze

nia, przed

roz

czê

ciem bu

, pla

nu bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia, uwzglêd

nia

j¹c spe

kê

obiek

tu bu

dow

go i

a run

ki pro

dze

nia ro

bót bu

dow

nych,

tym pla

ne jed

cze

sne pro

dze

nie ro

bót bu

dow

nych i

duk

cji prze

s³o

wej (w

opar

ciu o

for

cjê spo

rz¹

dzo

n¹ przez pro

jek

tan

ta).

Prawa

stê

nie do

sto

ra o

zmia

ny w

roz

wi¹

niach pro

jek

wych,

¿e

li s¹ one uza

sad

nio

ne ko

niecz

œci¹ zwiêk

sze

nia bez

pie

czeñ

stwa

ali

cji ro

bót bu

dow

nych;

Uczestnik

procesu

budowlanego

Inwestor

Kierownik

budowy

PRAWA I OBOWI¥ZKI ...

Uwa

ga!

Plan bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia na

wie spo

rz¹

dza

siê, je

¿e

li:

trak

cie bu

wy wy

ny bê

dzie przy

naj

mniej je

den z

a stê

j¹

cych ro

dza

jów ro

bót bu

dow

nych:

–k

tó

rych cha

rak

ter

, or

cja lub miej

sce pro

dze

nia stwa

rza szcze

gól

nie wy

kie ry

ko po

wsta

nia za

gro

¿e

nia bez

pie

czeñ

stwa i

zdro

wia

dzi, a

szcze

gól

œci przy

nia zie

mi¹ lub upad

ku z

y so

œci,

–

rzy

dze

niu któ

rych wy

stê

j¹ dzia

³a

nia sub

stan

cji che

micz

nych lub czyn

ków bio

gicz

nych za

gra

¿a

j¹

cych bez

pie

czeñ

stwu

zdro

wiu lu

dzi,

–

stwa

rza

j¹

cych za

gro

¿e

nie pro

mie

nio

niem jo

j¹

cym,

–p

dzo

nych w

bli

¿u li

nii wy

kie

go na

piê

cia lub czyn

nych li

nii

cyj

nych,

–

stwa

rza

j¹

cych ry

ko uto

niê

cia pra

cow

ków

–p

dzo

nych w

stud

niach, pod

zie

mi¹ i

lach,

–w

y ko

nych przez kie

j¹

cych po

jaz

mi za

mi z

nii na

wietrz

nych,

–w

y ko

nych w

nach, z

mos

r¹ wy

twa

rza

n¹ ze sprê

¿o

wie

trza,

–w

y ma

j¹

cych u¿y

cia ma

ria

³ów wy

cho

wych,

–p

dzo

nych przy

mon

¿u i

e mon

¿u ciê¿

kich ele

men

tów pre

bry

nych;

prze

ne ro

ty bu

dow

ne ma

j¹ trwaæ d³u

¿ej ni¿

30 dni ro

czych i

jed

cze

œnie bê

dzie przy

nich za

trud

nio

nych co naj

mniej

20 pra

cow

ków lub pra

ch³on

noœæ pla

nych ro

bót bê

dzie prze

kra

czaæ

500 oso

bod

ni;

usto

sun

nie siê

zien

ku bu

ceñ w

nim

war

tych.

PRA WA I OBO WI¥Z KI

...

pro

dze

nie do

men

cji bu

wy;

pew

nie

nie geo

zyj

go wy

cze

nia obiek

tu oraz zor

nie bu

wy i

kie

nie bu

w¹ obiek

tu bu

dow

go w

spo

sób zgod

jek

tem i

zwo

niem na

wê, prze

mi, w

tym tech

nicz

-bu

dow

mi, oraz prze

mi bez

pie

czeñ

stwa i

gie

ny pra

cy;

nie re

ali

cji za

dañ za

bie

j¹

cych za

gro

¿e

niom bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia:

–

rzy

opra

niu tech

nicz

nych lub or

cyj

nych za

³o

¿eñ pla

nych ro

bót bu

dow

nych lub ich po

szcze

gól

nych eta

pów

, któ

j¹ byæ pro

dzo

ne jed

cze

œnie lub ko

lej

no,

–

rzy

pla

niu cza

su wy

go do

koñ

cze

nia ro

bót bu

dow

nych lub ich po

szcze

gól

nych eta

pów;

nie dzia

³añ za

pew

nia

j¹

cych prze

strze

nie pod

czas wy

nia ro

bót bu

dow

nych za

sad bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia

war

tych w

rze

sach bez

pie

czeñ

stwa i

gie

ny pra

cy oraz w

pla

nie

bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia;

wpro

dza

nie nie

zbêd

nych zmian w

for

cji do

cz¹

cej bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia oraz w

pla

nie bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia, wy

j¹

cych z

stê

pu wy

nych ro

bót bu

dow

nych;

wstrzy

nie ro

bót bu

dow

nych w

rzy

pad

ku stwier

dze

nia mo¿

œci

wsta

nia za

gro

¿e

nia oraz bez

zw³ocz

ne za

wia

mie

nie o

tym w³a

œci

go or

nu;

ali

cja za

ceñ wpi

nych do

dzien

ka bu

wy;

pew

nie

nie, w

zie po

trze

, udzia

³u w

opra

niu pro

jek

tu osób po

sia

j¹

cych upraw

nie

nia bu

dow

ne do

pro

jek

nia w

wied

niej

PRAWA I OBOWI¥ZKI ...

spe

cjal

œci oraz wza

jem

ne sko

nie tech

nicz

nych przez te oso

by opra

wañ pro

jek

wych, za

pew

nia

j¹

ce uwzglêd

nie

nie za

war

tych w

rze

sach za

sad

bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia w

sie bu

uwzglêd

nie

niem spe

ki pro

jek

go obiek

tu bu

dow

go;

spo

rz¹

dze

nie in

for

cji do

cz¹

cej bez

pie

czeñ

stwa

chro

ny zdro

wia ze wzglê

du na

spe

kê pro

jek

go obiek

tu bu

dow

go, uwzglêd

nia

nej w

pla

nie bez

pie

czeñ

stwa i

chro

ny zdro

wia;

uzy

ska

nie wy

nych opi

nii, uzgod

nieñ i

spraw

dzeñ

roz

wi¹

zañ pro

jek

wych w

kre

sie wy

j¹

cym z

rze

sów;

nie kie

row

wi bu

wy lub kie

row

wi ro

bót

ceñ po

twier

dzo

nych wpi

sem do

dzien

ka bu

cz¹

cych usu

niê

cia nie

pra

d³o

œci lub za

gro

¿eñ;

¿¹

nie od

kie

row

ka bu

wy lub kie

row

ka ro

bót

wstrzy

nia dal

szych ro

bót bu

dow

nych w

rzy

pad

ku,

gdy

by ich kon

acja mo

g³a wy

³aæ za

gro

¿e

nie b¹dŸ

spo

waæ nie

pusz

czal

n¹ nie

zgod

noœæ z

jek

tem

lub po

zwo

niem na

wê.

wstêp na

ren bu

wy i

nie

sów w

zien

ku bu

wy do

cz¹

cych jej re

ali

cji;

¿¹

nie wpi

sem do

dzien

ka bu

wstrzy

nia ro

bót bu

dow

nych w

zie stwier

dze

nia mo¿

œci po

wsta

nia

gro

¿e

nia.

Projektant

Inspektor

nadzoru

inwestorskiego

Za go spo da ro wa nie te re nu bu do wy po win no byæ wy ko na ne przed roz po -

czê ciem ro bót bu dow la nych. Po win no ono obej mo waæ w szcze gól no œci:

ogro dze nie te re nu;
wy zna cze nie stref nie bez piecz nych;
wy ko na nie dróg, wyjœæ i przejœæ dla pie szych;
do pro wa dze nie me diów (ener gii elek trycz nej i wo dy);
urz¹ dze nie po miesz czeñ hi gie nicz no -sa ni tar nych i so cjal nych;
za pew nie nie oœwie tle nia na tu ral ne go i sztucz ne go;
za pew nie nie ³¹cz no œci te le fo nicz nej;
urz¹ dze nie sk³a do wisk ma te ria ³ów i wy ro bów.

Ogro dze nie te re nu bu do wy

Na le ¿y unie mo¿ li wiæ wej œcie oso bom nie upo wa¿ nio nym na te ren bu do wy

lub ro bót poprzez:

ogro dze nie te re nu bu do wy;

je ¿e li ogro dze nie te re nu bu do wy lub ro bót nie jest mo¿ li we, na le ¿y

ozna ko waæ gra ni ce te re nu za po mo c¹ ta blic ostrze gaw czych, a w ra zie po trze -
by za pew niæ sta ³y nad zór.

Wy so koœæ ogro dze nia po win na wy no siæ co naj mniej 1,5 m i nie mo ¿e

stwa rzaæ za gro ¿e nia dla lu dzi.

Dro gi dla ru chu pie sze go

Na bu do wie sze ro koœæ dro gi prze zna czo nej dla ru chu pie sze go jed no kie -

run ko we go po win na wy no siæ co naj mniej 0,75 m, a dla dwu kie run ko we go – co
najmniej – 1,2 m.

Po chyl nie, po któ rych do ko nu je siê rêcz ne go prze no sze nia ciê ¿a rów, nie

po win ny mieæ spad ków wiêk szych ni¿ 10%.

Przej œcia o po chy le niu wiêk szym ni¿ 15% na le ¿y za opa trzyæ w li stwy umo -

co wa ne po przecz nie w od stê pach nie mniej szych ni¿ 0,4 m lub w scho dy o sze -
ro ko œci nie mniej szej ni¿ 0,75 m, z co naj mniej jed no stron nym za bez pie cze -
niem ba lu stra d¹ ochron n¹.

Zagospodarowanie
terenu budowy

Wyj œcia z ma ga zy nów oraz przej œcia po miê dzy bu dyn ka mi wy cho dz¹ ce

na dro gi na le ¿y za bez pie czyæ po rê cza mi ochron ny mi umiesz czo ny mi na wy -
so ko œci 1,1 m lub w in ny spo sób, np. przez wy ko na nie tzw. la bi ryn tów.

Dro gi ko mu ni ka cyj ne dla wóz ków i ta czek

Na te re nie bu do wy dro gi ko mu ni ka cyj ne dla wóz ków i ta czek nie mo g¹

byæ na chy lo ne wiê cej ni¿:

4% – dla wóz ków szy no wych,
5% – dla wóz ków bez szy no wych,
10% – dla ta czek.

Dro gi ko mu ni ka cyj ne dla wóz ków i ta czek, usy tu owa ne nad po zio mem te -

re nu po wy ¿ej 1 m, mu sz¹ byæ za bez pie czo ne ba lu stra d¹ ochron n¹.

Stre fy nie bez piecz ne

Przej œcia i stre fy nie bez piecz ne znaj du j¹ ce siê na te re nie bu do wy na le ¿y

oœwie tliæ i ozna ko waæ zna ka mi ostrze gaw czy mi lub zna ka mi za ka zu.

Stre fê nie bez piecz n¹ na le ¿y ogro dziæ w spo sób unie mo¿ li wia j¹ cy do stêp

do niej oso bom po stron nym.

Stre fa nie bez piecz na, w któ rej ist nie je za gro ¿e nie spa da nia z wy so ko œci
przed mio tów:
po win na byæ ogro dzo na ba lu stra da mi ochron ny mi;
w swym naj mniej szym wy mia rze li nio wym, li czo nym od p³asz czy zny

obiek tu bu dow la ne go, nie mo ¿e wy no siæ mniej ni¿ 1/10 wy so ko œci, z któ rej
mo g¹ spa daæ przed mio ty, lecz nie mniej ni¿ 6 m. W zwar tej za bu do wie miej -

I. ZAGOSPODAROWANIE TERENU BUDOWY

Stre f¹ nie bez piecz n¹ na te re nie bu do wy jest ka¿ de miej sce, w któ rym
wy stê pu j¹ za gro ¿e nia dla zdro wia lub ¿y cia lu dzi.

Ba lu stra da ochron na po win na sk³a daæ siê z de ski kra wê¿ ni ko wej o wy -

so ko œci 0,15 m i po rê czy ochron nej umiesz czo nej na wy so ko œci 1,1 m. Wol -
n¹ prze strzeñ po miê dzy de sk¹ kra wê¿ ni ko w¹ a po rê cz¹ na le ¿y wy pe³ niæ
w spo sób za bez pie cza j¹ cy pra cow ni ków przed upad kiem z wy so ko œci np.
pe³ n¹ p³y t¹, siat k¹, pio no wy mi tral ka mi.

skiej stre fa nie bez piecz na mo ¿e byæ zmniej szo na pod wa run kiem za sto so wa -
nia in nych roz wi¹ zañ tech nicz nych lub or ga ni za cyj nych za bez pie cza j¹ cych
przed spa da niem przed mio tów, np. sia tek ochron nych.

Dasz ki ochron ne

Przej œcia, prze jaz dy i sta no wi ska pra cy w stre fie nie bez piecz nej na le ¿y

za bez pie czyæ dasz ka mi ochron ny mi. Dasz ki ochron ne po win ny znaj do waæ
siê na wy so ko œci nie mniej szej ni¿ 2,4 m nad te re nem w naj ni¿ szym miej scu
i byæ na chy lo ne pod k¹ tem 45

° w kie run ku Ÿró d³a za gro ¿e nia. Po kry cie dasz -

ków po win no byæ szczel ne i od por ne na prze bi cie przez spa da j¹ ce przed -
mio ty. W miej scach przejœæ i prze jaz dów sze ro koœæ dasz ka ochron ne go po -
win na byæ co naj mniej o 0,5 m wiêk sza z ka¿ dej stro ny ni¿ sze ro koœæ przej -
œcia lub prze jaz du.

Wa run ki so cjal ne i hi gie nicz ne

Wa run ki so cjal ne i hi gie nicz ne na te re nie bu do wy po win ny spe³ niaæ wy ma -

ga nia obo wi¹ zu j¹ ce po wszech nie, za war te w ogól nych prze pi sach bez pie czeñ -
stwa i hi gie ny pra cy (patrz: Wykaz..., poz. 2), z na stê pu j¹ cy mi wy j¹t ka mi ujê ty -
mi w prze pi sach szcze gó ³o wy ch (patrz: Wykaz..., poz. 3):

na te re nie bu do wy, na któ rej ro bo ty bu dow la ne wy ko nu je wiê cej

ni¿ 20 pra cu j¹ cych, za bra nia siê urz¹ dza nia w jed nym po miesz cze niu
szat ni i ja dal ni;

do pusz czal ne jest ko rzy sta nie z ist nie j¹ cych na te re nie bu do wy po -

miesz czeñ i urz¹ dzeñ hi gie nicz no -sa ni tar nych in we sto ra, je ¿e li prze -
wi du je to za war ta umo wa;

je ¿e li wy ma ga te go bez pie czeñ stwo lub ochro na zdro wia osób wy ko -

nu j¹ cych ro bo ty bu dow la ne al bo gdy wy ni ka to z ro dza ju wy ko ny wa -
nych ro bót, na le ¿y za pew niæ oso bom wy ko nu j¹ cym ta kie ro bo ty po -
miesz cze nia do od po czyn ku lub po miesz cze nia miesz kal ne;

sta cjo nar ne po miesz cze nia miesz kal ne po win ny po sia daæ wy star cza j¹ ce

wy po sa ¿e nie sa ni tar ne, ja dal niê, po miesz cze nie do od po czyn ku, ³ó¿ ka,
szaf ki ku chen ne, sto ³y i krze s³a z opar cia mi, sto sow nie do licz by osób.

Warunki socjalne i higieniczne

u¿y wa nie dasz ków ochron nych ja ko rusz to wañ lub miejsc sk³a do wa nia
na rzê dzi, sprzê tu, ma te ria ³ów.

Za bro nio ne jest:

In ne po miesz cze nia
prze zna czo ne na po byt lu dzi

W po miesz cze niach prze zna czo nych na po byt lu dzi, w któ rych jest wy ko -

ny wa na lek ka pra ca fi zycz na, i w po miesz cze niach biu ro wych po win no byæ
za pew nio ne ogrze wa nie do tem pe ra tu ry nie ni¿ szej ni¿ 18

°C. Na to miast w po -

miesz cze niach do ogrze wa nia siê pra cow ni ków tem pe ra tu ra po win na wy no siæ
co naj mniej 16

°C.

I. ZAGOSPODAROWANIE TERENU BUDOWY

Sk³ado wa nie

Na te re nie bu do wy na le ¿y wy zna czyæ miej sca do sk³a do wa nia ma te ria ³ów

i wy ro bów. Miej sca te po win ny byæ wy rów na ne do po zio mu, utwar dzo ne i od -
wod nio ne.

Do ³y na wap no ga szo ne po win ny mieæ umoc nio ne œcia ny i byæ za bez pie -

czo ne ba lu stra da mi ochron ny mi umiesz czo ny mi w od le g³o œci nie mniej szej
ni¿ 1 m od kra wê dzi do ³u.

Sk³a do wi ska ma te ria ³ów, wy ro bów i urz¹ dzeñ tech nicz nych na le ¿y wy ko -

naæ w spo sób wy klu cza j¹ cy mo¿ li woœæ wy wró ce nia, zsu niê cia, roz su niê cia siê
lub spad niê cia sk³a do wa nych wy ro bów i urz¹ dzeñ.

Ma te ria ³y drob

ni co we uk³a da siê w sto

sy o wy

so ko œci nie wiêk

szej

ni¿ 2 m. Sto sy ma te ria ³ów wor ko wa nych uk³a da siê w war stwach krzy ¿o wo
do wy so ko œci nie prze kra cza j¹ cej 10 warstw. Od le g³oœæ sto sów nie po win -
na byæ mniej sza ni¿:

0,75 m – od ogro dze nia lub za bu do wañ;
5 m – od sta ³e go sta no wi ska pra cy.
Wcho dze nie i scho dze nie ze sto su utwo rzo ne go ze sk³a do wa nych ma te ria -

³ów lub wy ro bów jest do pusz czal ne wy ³¹cz nie przy u¿y ciu dra bi ny lub schod ni.

opie ra nie sk³a do wa nych ma te ria ³ów lub wy ro bów o p³o ty, s³u py na po -

wietrz nych li

nii elek

tro ener ge tycz nych, kon

struk cje wspor

cze sie

trak cyj nej lub œcia ny obiek tu bu dow la ne go:

sy tu owa nie sta no wisk pra cy, sk³a do wisk wy ro bów i ma te ria ³ów lub

ma szyn i urz¹ dzeñ bu dow la nych bez po œred nio pod na po wietrz ny mi
li nia mi elek tro ener ge tycz ny mi lub w od le g³o œci, li czo nej w po zio mie
od skraj nych prze wo dów, mniej szej ni¿:

– 3 m – dla li nii o na piê ciu zna mio no wym nie prze kra cza j¹ cym 1 kV;
– 5 m – dla li nii o na piê ciu zna mio no wym po wy ¿ej 1 kV, lecz nie prze -

kra cza j¹ cym 15 kV;

Za bro nio ne jest:

Składowanie i transport

–

10 m – dla li nii o na piê ciu zna mio no wym po wy ¿ej 15 kV, lecz nie prze -
kra cza j¹ cym 30 kV;

–

15 m – dla li nii o na piê ciu zna mio no wym po wy ¿ej 30 kV, lecz nie prze -
kra cza j¹ cym 110 kV;

–

30 m – dla li nii o na piê ciu zna mio no wym po wy ¿ej 110 kV.

Ma ga zy no wa nie

Na te re nie bu do wy sub stan cje i pre pa ra ty nie bez piecz ne na le ¿y prze cho -

wy waæ i u¿yt ko waæ zgod nie z in struk cja mi pro du cen ta. Prze miesz cza nie tych
to wa rów jest do pusz czal ne wy ³¹cz nie w opa ko wa niach pro du cen ta.

W przy pad ku prze cho wy wa nia w ma ga zy nach sub stan cji i pre pa ra tów nie -

bez piecz nych na

le ¿y in for ma cjê o tym za

mie œciæ na ta bli cach ostrze

gaw -

czych, umiesz czo nych w wi docz nych miej scach.

W po miesz cze niach ma

ga zy no wych po

win ny byæ umiesz

czo ne ta bli ce

okre œla j¹ ce do pusz czal ne ob ci¹ ¿e nie re ga ³ów ma ga zy no wych, a tak ¿e do pusz -
czal ne ob ci¹ ¿e nie po wierzch ni stro pu.

II. SK£ADOWANIE I TRANSPORT

Ma te ria ła mi nie bez piecz ny mi w ro zu mie niu roz po rzą dze nia o ogól nych
prze pi sach bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy

są w szcze gól no ści:

sub stan cje i pre pa ra ty che micz ne skla sy fi ko wa ne ja ko nie bez piecz -

ne, zgod

nie z prze

pi sa mi o sub

stan cjach i pre

pa ra tach che

micz nych

– usta wą z 11 stycz nia 2001 r. o sub stan cjach i pre pa ra tach che micz nych
(Dz. U. nr 11, poz. 84 z póź niej szy mi zmia na mi) oraz wy da nym na jej
pod sta wie roz

po rzą dze niem Mi

ni stra Zdro

wia z 28 wrze

śnia 2005 r.

w spra wie wy ka zu sub stan cji nie bez piecz nych wraz z ich kla sy fi ka cją
i ozna ko wa niem (Dz. U. nr 201, poz. 1674);

ma te ria ły za wie ra ją ce szko dli we czyn ni ki bio lo gicz ne za kwa li fi ko -

wa ne do 3 lub 4 gru py za gro że nia, zgod nie z prze pi sa mi w spra wie szko -
dli wych czyn ni ków bio lo gicz nych dla zdro wia w śro do wi sku pra cy oraz
ochro ny zdro wia pra cow ni ków za wo do wo na ra żo nych na te czyn ni ki
– roz po rzą dze niem Mi ni stra Zdro wia z 22 kwiet nia 2005 r. w spra wie
szko dli wych czyn ni ków bio lo gicz nych dla zdro wia w śro do wi sku pra cy
oraz ochro ny zdro wia pra cow ni ków za wo do wo na ra żo nych na te czyn -
ni ki (Dz. U. nr 81, poz. 716).

Me cha nicz ny za ³a du nek lub roz ³a du nek
ma te ria ³ów lub wy ro bów

Za bro nio ne jest pod czas me cha nicz ne go za ³a dun ku lub roz ³a dun ku ma te -

ria ³ów lub wy ro bów prze miesz cza nie ich nad ludŸ mi lub ka bi n¹, w któ rej znaj -
du je siê kie row ca. Na czas wy ko ny wa nia tych czyn no œci kie row ca jest obo wi¹ -
za ny opu œciæ ka bi nê.

Przy wy ko ny wa niu ro bót bu dow la nych przy u¿y ciu ma szyn lub in nych

urz¹ dzeñ tech nicz nych bez po œred nio pod li ni¹ wy so kie go na piê cia – na le ¿y
uzgod niæ bez piecz ne wa run ki pra cy z jej u¿yt kow ni kiem. Wszyst kie ru cho -
me ma szy ny i urz¹ dze nia eks plo ato wa ne na te re nie bu do wy, któ re mo g¹
zbli ¿yæ siê na nie bez piecz n¹ od le g³oœæ do na po wietrz nych lub ka blo wych
li nii elek tro ener ge tycz nych, po win ny byæ wy po sa ¿o ne w sy gna li za to ry na -
piê cia.

Do prze miesz cza nia ³a dun ków p³yn nych lub pla stycz nych oraz ma te ria ³ów

¿r¹ cych i pa rz¹ cych na le ¿y sto so waæ spe cjal ne po jem ni ki, a do ³a dun ków p³yn -
nych w ba lo nach – pa le ty ze œcia na mi bocz ny mi.

Za wie sia i ha ki

Przed roz po czê ciem ka¿ dej zmia ny ro bo czej ha ki po win ny byæ pod da ne

oce nie pod wzglê

dem usta

le nia ich przy

dat no œci do dal

szej pra

cy. Je ¿e li

przy prze miesz cza niu ³a dun ków za cho dzi mo¿ li woœæ wy su niê cia siê za wie sia
z gar dzie li ha ka, na le ¿y sto so waæ ha ki wy po sa ¿o ne w urz¹ dze nia za my ka j¹ ce
gar dziel.

sto so wa nie ele men tów s³u ¿¹ cych do za wie sza nia ³a dun ku na ha ku

(pier œcie ni, ogniw, pê tli), któ rych wy mia ry unie mo¿ li wia j¹ swo bod ne
w³o ¿e nie ele men tów na dno gar dzie li ha ka;

wy ko ny wa nie wê z³ów na li nach i ³añ cu chach i ³¹ cze nie lin sta lo wych

na d³u go œci.

Na za wie siu na le ¿y umie œciæ na pis okre œla j¹ cy je go do pusz czal ne ob ci¹ ¿e -
nie ro bo cze oraz ter min ostat nie go i na stêp ne go ba da nia.

Po mo sty, ram py

P³y ty po mo sto we do prze miesz cza nia ³a dun ku z po jaz du na ram pê lub

na dru gi po jazd po win ny za pew niaæ bez piecz ne prze miesz cza nie tych ³a dun -

Pomosty, rampy

Za bro nio ne jest:

ków. P³y ty te po win ny byæ trwa le ozna czo ne z wy raŸ nym na pi sem in for mu j¹ -
cym o do pusz czal nym ob ci¹ ¿e niu ro bo czym.

Po mo sty i sto ja ki u¿y wa ne do prze ³a dun ku po win ny od po wia daæ wy ma ga -

niom wy trzy ma ³o œcio wym, a ich do pusz czal ne ob ci¹ ¿e nie po win no byæ trwa -
le uwi docz nio ne wy raŸ nym na pi sem.

Po mo sty lub ram py, prze zna czo ne do prze jaz du po jaz dów i sprzê tu, po -

win ny byæ szer sze o 1,2 m od po jaz dów i za bez pie czo ne ba rie ra mi ochron ny -
mi oraz za wie raæ pro wad ni ce dla kó³ po jaz dów. Prêd koœæ po jaz dów na po mo -
stach i ram pach nie po win na prze kra czaæ 5 km/h.

Pod staw ki ³a dun ko we i pa le ty po win ny mieæ g³ad kie po wierzch nie i kra -

wê dzie.

Rêcz ne pra ce trans por to we

Na bu do wie szcze gól n¹ uwa gê na le ¿y przy wi¹ zy waæ do w³a œci wej or ga ni -

za cji rêcz nych prac trans por to wych, w tym sto so wa nych me tod pra cy.

Tam, gdzie jest to mo¿ li we, po wi nien byæ sto so wa ny sprzêt po moc ni czy,

od po wied nio do bra ny do wiel ko œci, ma sy i ro dza ju trans por to wa nych przed -
mio tów, za pew nia j¹ cy bez piecz ne i do god ne wy ko ny wa nie pra cy. Przed miot
prze miesz cza ny rêcz nie nie po wi nien ogra ni czaæ po la wi dze nia pra cow ni ka.

II. SK£ADOWANIE I TRANSPORT

Pod sta wo we za sa dy bez pie czeñ stwa

przy rêcz nych pra cach trans por to wych

Nie do pusz czal ne jest rêcz ne prze miesz cza nie przed mio tów przez

po miesz cze nia, scho

dy, ko

ry ta rze al

bo drzwi zbyt w¹

skie w sto

sun ku

do roz mia rów tych przed mio tów, je ¿e li stwa rza to za gro ¿e nia wy pad ko we.

Ostre, wy sta j¹ ce ele men ty przed mio tów prze miesz cza nych po win -

ny byæ za bez pie czo ne w spo sób za po bie ga j¹ cy po wsta wa niu ura zów.

Ma sa przed mio tów prze no szo nych przez jed ne go pra cow ni ka nie

mo ¿e prze kra czaæ:

30 kg – przy pra cy sta ³ej,

50 kg – przy pra cy do ryw czej.

Nie do pusz czal ne jest rêcz ne prze no sze nie przed mio tów o ma sie

prze kra cza j¹ cej 30 kg na wy so koœæ po wy ¿ej 4 m lub na od le g³oœæ prze kra -
cza j¹ c¹ 25 m.

Wóz ki i tacz ki

Do pusz czal na ma sa ³a dun ku prze miesz cza ne go na wóz ku po te re nie p³a -

skim o twar dej na wierzch ni nie mo ¿e prze kra czaæ 450 kg na pra cow ni ka,
³¹cz nie z ma s¹ wóz ka. Przy prze miesz cza niu ³a dun ku na wóz ku po po chy le -
niach wiêk szych ni¿ 5% ma sa ³a dun ku, ³¹cz nie z ma s¹ wóz ka, nie mo ¿e
prze kra czaæ 350 kg.

rêcz ne prze miesz cza nie ³a dun ków na wóz kach po po chy le niach po -
wierzch ni wiêk szych ni¿ 8% oraz na od le g³oœæ wiêk sz¹ ni¿ 200 m.

Wóz ki po

win ny za

pew niaæ sta

bil noœæ przy za

³a dun ku i roz

³a dun ku.

Wóz ki prze

miesz cza ne na szy

nach oraz wóz

ki ko

³o we prze

miesz cza ne

na po chy le niach po win ny po sia daæ spraw nie dzia ³a j¹ ce ha mul ce.

Spo sób ³a do wa nia oraz roz miesz cze nia ³a dun ków na wóz kach i tacz kach

po wi nien za pew niaæ ich rów no wa gê i sta bil noœæ pod czas prze miesz cza nia.
Przed mio ty prze wo ¿o ne na wóz kach nie po win ny wy sta waæ po za ob rys wóz -
ka i przy s³a niaæ po la wi dze nia. W wy j¹t ko wych przy pad kach do pusz czal ne jest
prze wo ¿e nie przed mio tów w wa run kach nie spe³ nie nia tych wy ma gañ, o ile
pra ca od by wa siê pod nad zo rem za pew nia j¹ cym bez piecz ne jej wy ko na nie.

Ma sa ³a dun ku prze miesz cza ne go na tacz ce, ³¹cz nie z ma s¹ tacz ki, nie mo -

¿e prze kra czaæ:

100 kg – po twar dej na wierzch ni,
75 kg – po na wierzch ni nie utwar dzo nej.

Wózki i taczki

prze miesz cza nie ³a dun ku na tacz ce po po chy le niach wiêk szych ni¿ 8%
oraz na od le g³oœæ prze kra cza j¹ c¹ 200 m.

Niedopuszczalne jest:

Prze no sze nie przed mio tów, któ rych d³u goœæ prze kra cza 4 m i ma -

sa 30 kg, po win no od by waæ siê ze spo ³o wo, pod wa run kiem aby na jed ne -
go pra cow ni ka przy pa da ³a ma sa nieprze kra cza j¹ ca:

25 kg – przy pra cy sta ³ej,

42 kg – przy pra cy do ryw czej.

Nie do pusz czal ne jest ze spo ³o we prze miesz cza nie przed mio tów

o ma sie prze kra cza j¹ cej 500 kg.

Na bu do wach wy stê pu j¹ wa run ki œro do wi sko we stwa rza j¹ ce zwiêk szo ne za -

gro ¿e nie po ra ¿e nia pr¹ dem elek trycz nym (np. wil goæ, cia sno ta, na gro ma dze nie
ele men tów prze wo dz¹ cych). W ta kich wa run kach na le ¿y wpro wa dziæ od po -
wied nie ob ostrze nia i sto so waæ spe cjal ne roz wi¹ za nia in sta la cji elek trycz nych.

Tym cza sem na bar dzo wie lu bu do wach stan tech nicz ny in sta la cji elek -

trycz nych bu dzi po wa¿ ne za strze ¿e nia. Po wszech ne jest rów nie¿ sto so wa nie
nie wy star cza j¹ cych œrod ków ochro ny przed po ra ¿e niem pr¹ dem elek trycz nym,
a mia no wi cie:

u¿yt ko wa nie bez piecz ni ków to pi ko wych ja ko urz¹ dzeñ sa mo czyn ne -

go wy ³¹ cze nia. Czê sto wy stê pu je nie do pusz czal ne na pra wia nie wk³a -
dek bez piecz ni ko wych (tzw. wa to wa nie). Wy ³¹cz ni ki nad pr¹ do we
sto so wa ne s¹ tyl ko spo ra dycz nie;

nie sto so wa nie wy ³¹cz ni ków ochron nych ró¿ ni co wo pr¹ do wych;
pro wa dze nie prze wo dów in sta la cji elek trycz nych w spo sób pro wi zo -

rycz ny, bez za bez pie cze nia ich przed uszko dze nia mi me cha nicz ny mi;

sto so wa nie zbyt ma ³ej licz by ob wo dów od bior czych oraz gniazd

wtycz ko wych i wy pu stów oœwie tle nio wych, a na wet pod ³¹ cza nie od -
bior ni ków „na krót ko”, tj. bez u¿y cia gniazd i wty czek.

Za go spo da ro wa nie elek tro ener ge tycz ne te re nu bu do wy

Za le ca ny spo sób za si la nia i roz dzia ³u ener gii elek trycz nej na te re nie bu do -

wy i roz biór ki ilu stru je schemat na stronie obok.

Stre fa I
Jest to stre fa za si la nia te re nu bu do wy i roz biór ki ener gi¹ elek trycz n¹ o na -

piê ciu do 1 kV pr¹ du prze mien ne go wraz z urz¹ dze nia mi roz dziel czy mi, po -
mia ro wy mi, za bez pie cza j¹ cy mi i ochron ny mi ca ³e go te re nu bu do wy i roz biór -
ki (za si lacz cen tral ny).

Stre fa II
Stre fa ta obej mu je li nie za si la j¹ ce na po wietrz ne, ka blo we lub prze wo dy

opo no we. Li nie po win ny byæ pro wa dzo ne mo¿ li wie naj krót szy mi tra sa mi, naj -

III

Instalacje i urządzenia
elektroenergetyczne

le piej bez skrzy ¿o wañ z dro ga mi trans por to wy mi. Li nie za si la j¹ ce po win ny byæ
za bez pie czo ne przed skut ka mi zwaræ i prze ci¹ ¿eñ za po mo c¹ urz¹ dzeñ za bez -
pie cza j¹ cych. Za le ca siê pro wa dze nie li nii za si la j¹ cych prze wo da mi izo lo wa -
ny mi, prze wo da mi opo no wy mi lub ka bla mi pod wie szo ny mi na s³u pach.

Stre fa III

Stre fa ta obej mu je roz dziel ni ce bu dow la ne, dŸwi go we i przy staw ki po mia -

ro we.

Stre fa IV

Stre fa ta obej mu je od bior ni ki oœwie tle nio we, na rzê dzia rêcz ne (ru cho me),

urz¹ dze nia bu dow la ne.

Zagospodarowanie elektroenergetyczne terenu budowy

Stre fy za si la nia i roz dzia ³u ener gii elek trycz nej na pla cu bu do wy

Ozna cze nia: Urz¹ dze nia za si la j¹ ce – sta cje trans for ma to ro we, ze spo ³y pr¹ do twór cze,

przy ³¹ cza, ta bli ce za si la j¹ ce; S – wy ³¹cz nik ochron ny ró¿ ni co wo pr¹ do wy se lek tyw ny; RB
– roz dziel ni ca bu dow la na; RD – roz dziel ni ca dŸwi go wa; PP – przy staw ka po mia ro wa.

Źró dło: opra co wa nia SEP, In ter net

Sys tem ochro ny prze ciw po ra ¿e nio wej na te re nie bu do wy

Kom plek so wy sys tem ochro ny prze ciw po ra ¿e nio wej na te re nie bu do wy

i roz biór ki przed sta wio ny jest w ta be li nr 4.

Oso by eks plo atu j¹ ce urz¹ dze nia i in sta la cje elek trycz ne

Ro bo ty przy urz¹ dze niach i in sta la cjach elek trycz nych na te re nie bu do wy

zwi¹ za ne z:

kon ser wa cj¹ – za bez pie cze nie i utrzy ma nie na le ¿y te go sta nu tech nicz -

ne go urz¹ dzeñ i in sta la cji;

re mon ta mi – usu wa nie uste rek, uszko dzeñ oraz re mon ty urz¹ dzeñ i in -

sta la cji w ce lu do pro wa dze nia ich do wy ma ga ne go sta nu tech nicz ne go;

mon ta ¿em – in sta lo wa nie i przy ³¹ cza nie urz¹ dzeñ i in sta la cji;
kon tro l¹ i po mia ra mi – do ko na nie oce ny sta nu tech nicz ne go i pa ra me -

trów eks plo ata cyj nych urz¹ dzeñ i in sta la cji oraz sie ci –
mo g¹ wy ko ny waæ oso by, któ re spe³ nia j¹ wy ma ga nia kwa li fi ka cyj ne dla na stê -
pu j¹ cych ro dza jów prac i sta no wisk pra cy:

eks plo ata cji – do któ rych za li cza siê sta no wi ska osób wy ko nu j¹ cych

pra ce w za kre sie ob s³u gi, kon ser wa cji, re mon tów, mon ta ¿u i kon tro l no -po mia -
ro wym;

do zo ru – do któ rych za li cza siê sta no wi ska osób kie ru j¹ cych czyn no -

œcia mi w za

kre sie eks

plo ata cji oraz sta

no wi ska pra

cow ni ków tech

nicz nych

spra wu j¹ cych nad zór nad eks plo ata cj¹ urz¹ dzeñ, in sta la cji i sie ci.

Z dniem 3 ma ja 2005 r. we sz³a w ¿y cie no we li za cja usta wy Pra wo ener -

ge tycz ne (Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1504 z póŸ niej szy mi zmia na mi). No -
we li za cja ta przy wró ci ³a (znie sio ny w 2003 r.) obo wi¹ zek spraw dza nia co
piêæ lat spe³ nia nia wy ma gañ kwa li fi ka cyj nych osób zaj mu j¹ cych siê eks plo -
ata cj¹ sie

ci oraz urz¹

dzeñ i in

sta la cji ener

ge tycz nych przez po

wo ³a ne

w tym ce lu ko mi sje kwa li fi ka cyj ne.

Zgod nie ze zno we li zo wa n¹ usta w¹ Pra wo ener ge tycz ne, spraw dze nie spe³ -

nie nia wy ma gañ kwa li fi ka cyj nych na le ¿y po wtó rzyæ przed up³y wem piê ciu lat

III. INSTALACJE I URZ¥DZENIA ELEKTROENERGETYCZNE

Œwia dec twa kwa li fi ka cyj ne wy da ne bez ter mi no wo na pod sta wie do tych -
czas obo wi¹ zu j¹ cych prze pi sów za cho wu j¹ wa¿ noœæ przez 5 lat od dnia
wej œcia w ¿y cie zno we li zo wa nej usta wy, tj. do 3 ma ja 2010 r.

System ochrony przeciwpora¿eniowej na terenie budowy

Ochrona przed dotykiem:

Poœrednim

czyn

ne wy

³¹

cze

nie za

nia

cza

sie

t£

0,2 s.

Obs³uga urz¹dzeñ tylko przez osoby uprawnione

Samoczynne wy³¹czenie zasilania

w czasie t

0,2

s (mo¿na realizowaæ

za pomoc¹ wy³¹cznika ochronnego

ró¿nicowopr¹dowego selektywne

go,

sta

go w stre

fie I).

Obs³uga urz¹dzeñ tylko przez osoby uprawnione

³¹cz

nik ochron

ny ró¿

pr¹

wy se

lek

tyw

, za

sta

w stre

fie I.

y³¹cznik ochronny ró¿nicowo-

pr¹dowy o IDn

30 mA.

ransformator separacyjny

Odbiorniki, narzêdzia i urz¹dzenia

o II klasie ochronnoœci.

Bezpoœrednim

Izo

cja pod

sta

wa.

Obu

wy o stop

niu ochro

ny co na

j mniej

IP43.

Izolacja przewodów

i kabli.

Izolacja podstawowa.

Obudowy o stopniu ochrony

co najmniej IP43.

Izo

cja pod

sta

wa.

Obu

wy o stop

niu ochro

co naj

mniej IP44.

Uzu

pe³

nie

nie ochro

ny przy

u¿y

ciu wy

³¹cz

ka ochron

ró¿

pr¹

o IDn

30 mA.

Równoczesna ochrona

przed dotykiem

bezpoœrednim i poœrednim

–

dy o na

piê

ciu

nie

prze

kra

cza

j¹

cym

piê

cia do

pusz

czal

d³u

trwale

œci do 25 V

pr¹

prze

mien

go lub 60 V

pr¹

du sta

³e

go.

Urz¹dzenia wchodz¹ce

w sk³ad strefy

Stacje transformatorowe.

Zespo³y pr¹dotwórcze.

Przy³¹cza.

ablice zasilaj¹ce.

Linie napowietrzne

wykonywane:

–

rzewodami

izolowanymi,

–

kablami podwieszanymi,

przewodami oponowymi.

Rozdzielnice:

–

budowlane,

–

Ÿwigowe,

–

rzystawki pomiarowe.

Odbiorniki oœwietleniowe.

Narzêdzia rêczne.

Urz¹dzenia budowlane.

Strefa

III

Źró

dło: opra

nia SEP

, In

ter

net

la nr

w ra zie stwier dze nia, ¿e eks plo ata cja urz¹ dzeñ, in sta la cji i sie ci jest pro wa dzo -
na nie zgod nie z prze pi sa mi do ty cz¹ cy mi ich eks plo ata cji, na wnio sek:

pra co daw cy,
in spek to ra pra cy,
Pre ze sa Urzê du Re gu la cji Ener ge ty ki lub in ne go or ga nu w³a œci we go

w spra wach re gu la cji go spo dar ki pa li wa mi i ener gi¹,

Ter mi ny ba dañ i po mia rów urz¹ dzeñ
i in sta la cji elek trycz nych na te re nie bu do wy

Okre so w¹ kon

tro lê sta

nu sta

cjo nar nych urz¹

dzeñ elek

trycz nych

pod wzglê dem bez pie czeñ stwa na le ¿y prze pro wa dziæ co naj mniej je den raz
w mie si¹ cu;

Dzia ³a nie urz¹ dzeñ ochron nych ró¿ ni co wo pr¹ do wych na le ¿y spraw -

dziæ ka¿ do ra zo wo przed przy st¹ pie niem do pra cy;

Okre so w¹ kon tro lê sta nu i opor no œci izo la cji urz¹ dzeñ – co naj mniej

dwa ra zy w ro ku, a po nad to:

–

przed uru cho mie niem urz¹ dze nia po do ko na niu zmian i na praw
czê œci elek trycz nych i me cha nicz nych,

–

przed uru cho mie niem urz¹ dze nia, je ¿e li urz¹ dze nie by ³o nie czyn -
ne przez po nad mie si¹c,

–

przed uru cho mie niem urz¹ dze nia po je go prze miesz cze niu.

Za kres i do ku men to wa nie ba dañ
i po mia rów urz¹ dzeñ i in sta la cji elek trycz nych

Kon tro la urz¹ dzeñ i in sta la cji elek trycz nych po win na obej mo waæ:
po miar:

–

re zy stan cji izo la cji in sta la cji elek trycz nej,

–

ci¹ g³o œci prze wo dów ochron nych, w tym g³ów nych i do dat ko wych
(miej sco wych) po ³¹ czeñ wy rów naw czych,

–

re zy stan cji uzie mie nia, im pe dan cji pê tli zwar cia;

spraw dze nie dzia ³a nia urz¹ dzeñ ochron nych ró¿ ni co wo pr¹ do wych.
Ko pie za pi su po mia rów sku tecz no œci za bez pie cze nia przed po ra ¿e niem

pr¹ dem elek trycz nym po win ny znaj do waæ siê u kie row ni ka bu do wy.

Do ko ny wa ne na pra wy i prze gl¹ dy urz¹ dzeñ elek trycz nych po win ny byæ

od no to wa ne w ksi¹¿ ce kon ser wa cji urz¹ dzeñ.

III. INSTALACJE I URZ¥DZENIA ELEKTROENERGETYCZNE

Eks plo ato wa ne na bu do wach ma szy ny i urz¹ dze nia, ta kie jak: dŸwi gni ce,

prze no œni ki, be to niar ki, ci¹ gni ki i in ny sprzêt o na pê dzie sil ni ko wym, sprzêt po -
moc ni czy, ta ki jak: za wie sia, uchwy ty, blo ki prze no œne, pod staw ki ³a dun ko we,
po mo sty prze no œne, wóz ki rêcz ne, tacz ki, na rzê dzia i in ne urz¹ dze nia po moc -
ni cze, mu sz¹ spe³ niaæ wy ma ga nia:

– za sad ni cze,
– mi ni mal ne,
– do zo ru tech nicz ne go.

Wy ma ga nia za sad ni cze

Do ma szyn po win na być do łą czo na in struk cja za wie ra ją ca co naj mniej:
in for ma cje za miesz czo ne w ozna cze niu ma szy ny, w tym:

– na zwę i ad res pro du cen ta,
– ozna ko wa nie CE,
– ozna cze nie se rii lub ty pu ma szy ny,
– rok bu do wy ma szy ny,

in for ma cje uła twia ją ce kon ser wa cję ma szy ny, ta kie jak: ad res im por te -

ra, ser wi su;

prze wi dy wa ne za sto so wa nie ma szy ny, w tym za sto so wa nia in ne niż

nor mal ne, któ rych w spo sób ra cjo nal ny moż na ocze ki wać;

in for ma cje o sta no wi sku lub sta no wi skach ro bo czych, któ re mo że zaj -

mo wać ope ra tor;

in struk cje do

ty czą ce bez

piecz ne go prze

ka zy wa nia do eks

plo ata cji,

użyt ko wa nia, prze miesz cza nia ma szy ny z po da niem jej ma sy i ma sy czę ści ma -
szy ny, je że li ma ją one być trans por to wa ne osob no, mon ta żu i jej de mon ta żu,
re gu la cji, kon ser wa cji, ob słu gi i na praw;

w ko niecz nych przy pad kach:

– in for ma cje o nie do pusz czal nych spo so bach użyt ko wa nia ma szy ny,
– wska zów ki szko le nio we,

Maszyny i urządzenia
techniczne

– pod sta wo we cha rak te ry sty ki na rzę dzi, któ re mo gą być sto so wa ne

w ma szy nie.

Instruk cja po win na być spo rzą dzo na przez pro du cen ta lub je go upo waż -

nio ne go przed sta wi cie la w jed nym z ję zy ków państw człon kow skich Unii Eu -
ro pej skiej. Ma szy ny od da wa ne do eks plo ata cji na te ry to rium Rze czy po spo li -
tej Pol skiej po win ny być wy po sa żo ne w ory gi nal ną in struk cję pro du cen ta lub
je go upo waż nio ne go przed sta wi cie la oraz w in struk cję prze tłu ma czo ną, je -
że li ma to za sto so wa nie, na ję zyk pol ski. Tłu ma cze nie in struk cji po win no być
wy ko na ne przez pro du cen ta lub przez je go upo waż nio ne go przed sta wi cie la
al bo przez oso bę wpro wa dza ją cą ma szy nę na te ry to rium Rze czy po spo li tej
Pol skiej.

Do in struk cji po win ny być do łą czo ne ry sun ki i sche ma ty prze zna czo ne do

uru cha mia nia, kon ser wa cji, kon tro li, spraw dza nia pra wi dło wo ści dzia ła nia ma -
szy ny, a tak że, je że li ma to za sto so wa nie, na pra wy ma szy ny oraz wszel kie istot -
ne za le ce nia, w szcze gól no ści od no szą ce się do bez pie czeń stwa.

Wy ma ga nia mi ni mal ne

Na te re nie bu do wy ma szy ny na le ży in sta lo wać, umiej sca wiać oraz użyt ko -

wać w spo sób za pew nia ją cy do sta tecz ną prze strzeń mię dzy ich ru cho my mi
czę ścia mi a ru cho my mi bądź sta ły mi ele men ta mi znaj du ją cy mi się w ich oto -
cze niu. Mon taż lub de mon taż ma szyn po wi nien od by wać się w bez piecz nych
wa run kach, w szcze gól no ści zgod nie z za le ce nia mi pro du cen ta.

Ma szy ny, któ re mo gą pod czas użyt ko wa nia być na ra żo ne na ude rze nie

pio ru na (np. żu ra wie bu dow la ne) na le ży za bez pie czyć przed skut ka mi ta kie go
zda rze nia.

W przy pad ku, gdy ma szy ny po ru sza ją się po te re nie bu do wy, pra co daw ca

po wi nien:

usta lić za sa dy ru chu i eg ze kwo wać ich prze strze ga nie,
pod jąć dzia ła nia or ga ni za cyj ne za po bie ga ją ce wcho dze niu pra cow ni -

ków na te ren pra cy ma szyn sa mo bież nych.

Pracownicy mogą być transportowani przy pomocy mechanicznie

napędzanej maszyny, o ile jest zapewnione ich bezpieczeństwo.

IV. MASZYNY I URZ¥DZENIA TECHNICZNE

Wszelkie ruchome maszyny z własnym napędem mogą być obsługiwane
wyłącznie przez pracowników odpowiednio przeszkolonych w zakresie
ich bezpiecznej obsługi.

Pracownicy mogą być podnoszeni tylko za pomocą przeznaczonych do

tego celu maszyn i ich wyposażenia. Dopuszcza się, w szczególnie
uzasadnionych przypadkach, podnoszenie pracowników za pomocą maszyn,
które nie zostały skonstruowane do tego celu, jeżeli pracodawca ustali
szczegółowe warunki obsługi i nadzoru nad pracą tych maszyn tak, aby zostało
zapewnione bezpieczeństwo pracowników.

Podczas przebywania pracowników na maszynie przeznaczonej do

podnoszenia ładunków stanowisko służące do sterowania maszyną powinno
być ciągle obsługiwane przez operatora. W przypadku wystąpienia
niebezpieczeństwa powinna być zapewniona możliwość ewakuowania
pracowników. Pracownicy podczas ich podnoszenia powinni mieć możliwość
komunikowania się.

przebywanie pracowników pod wiszącymi ładunkami, o ile nie jest to

konieczne dla sprawnego wykonywania pracy. Jeżeli jednak zachodzi
taka konieczność, pracodawca powinien zapewnić bezpieczeństwo
pracownikom i właściwe zabezpieczenie wiszących ładunków,

prze no sze nie ła dun ków nad nie za bez pie czo ny mi miej sca mi pra cy,

w któ rych zwy cza jo wo prze by wa ją pra cow ni cy. Je że li jed nak pra ca nie
mo że być wy ko ny wa na w in ny spo sób, pra co daw ca po wi nien usta lić
za sa dy bez piecz ne go jej wy ko ny wa nia oraz za pew nić prze strze ga nie
tych za sad.

Przy użytkowaniu na terenie budowy maszyn przeznaczonych do

podnoszenia ładunków nieprowadzonych, tzn. przemieszczanych nie po
torze, a transportowanych za pomocą tych maszyn, należy przestrzegać
następujących wymagań bezpieczeństwa pracy:

w przypadku, gdy dwie lub więcej maszyn jest zainstalowanych lub

ustawionych na stanowisku pracy w taki sposób, że promienie ich zasięgu
zachodzą na siebie, należy stosować odpowiednie środki zapobiegające kolizji
ładunków lub maszyn;

podczas użytkowania maszyn przeznaczonych do podnoszenia

ładunków nieprowadzonych, należy stosować oraz kontrolować stosowanie
środków zapobiegających przechyleniom, przewróceniom maszyn, a także,
jeżeli jest to konieczne, przemieszczaniu się ładunków;

w przypadku, gdy operator maszyny nie może obserwować całej drogi,

jaką pokonuje ładunek, bezpośrednio lub przy użyciu pomocniczych urządzeń
kompetentna osoba współpracująca z operatorem przy przemieszczaniu tego
ładunku powinna pozostawać z nim w kontakcie;

Wymagania minimalne

Za bro nio ne jest:

w przypadku, gdy pra cow nik za mo co wu je al bo zdej mu je ła du nek ręcz -

nie, pra ca po win na być zor ga ni zo wa na w spo sób bez piecz ny, w szcze gól no ści
po przez za pew nie nie bez po śred nie go lub po śred nie go wpły wu te go pra cow ni -
ka na ste ro wa nie ma szy ną prze zna czo ną do pod no sze nia ła dun ków nie pro wa -
dzo nych;

je że li ła du nek ma być pod no szo ny jed no cze śnie przez dwie lub wię cej

ma szyn, okre śla się i sto su je pro ce du ry za pew nia ją ce ko or dy na cję pra cy mię -
dzy ope ra to ra mi tych ma szyn;

w przy pad ku, gdy ist nie je moż li wość, że ma szy na prze zna czo na do

pod no sze nia ła dun ków nie pro wa dzo nych mo że nie utrzy mać ła dun ku z po wo -
du prze rwa nia lub wstrzy ma nia do sta wy ener gii, dla za pew nie nia bez pie czeń -
stwa pra cow ni ków po dej mu je się od po wied nie dzia ła nia ma ją ce na ce lu unik -
nię cie zwią za ne go z tym ry zy ka;

ła dun ki za wie szo ne nie mo gą być po zo sta wio ne bez nad zo ru, chy ba że

do stęp do stre fy nie bez piecz nej jest unie moż li wio ny, a ła du nek jest za wie szo -
ny i utrzy my wa ny bez piecz nie;

je że li wa run ki at mos fe rycz ne po gar sza ją się w ta kim stop niu, że za gro -

żo ne jest bez piecz ne użyt ko wa nie ma szyn oraz po wsta je za gro że nie dla pra -
cow ni ków, na le ży wstrzy mać użyt ko wa nie ma szyn na otwar tej prze strze ni oraz
za sto so wać od po wied nie środ ki ochron ne, zwłasz cza za bez pie cza ją ce ma szy -
nę przed prze wró ce niem się.

Do pod sta wo wych obo

wi¹z ków pra

co daw cy do

ty cz¹ cych bez

pie czeñ -

stwa i hi gie ny pra cy przy u¿yt ko wa niu ma szyn przez pra cow ni ków na le ¿y:

pod da nie ma szyn, w przy pad ku gdy bez piecz ne ich u¿yt ko wa nie jest

uza le¿ nio ne od wa run ków, w ja kich s¹ one in sta lo wa ne:

–

wstêp nej kon tro li po ich za in sta lo wa niu, a przed pierw szym prze -
ka za niem do eks plo ata cji,

–

kon tro li po za in sta lo wa niu na in nym sta no wi sku pra cy lub w in nym
miej scu;

pod da nie ma szyn na ra ¿o nych na dzia ³a nie wa run ków po wo du j¹ cych

po gor sze nie ich sta nu tech nicz ne go, co mo ¿e spo wo do waæ po wsta wa nie sy tu -
acji nie bez piecz nych:

–

okre so wej kon tro li, a tak ¿e ba da niom,

–

spe cjal nej kon tro li w przy pad ku mo¿ li wo œci po gor sze nia bez pie -
czeñ stwa zwi¹ za ne go z ma szy n¹, a bê d¹ ce go wy ni kiem: prac mo dy -
fi ka cyj nych, zja

wisk przy

rod ni czych, wy

d³u ¿o ne go cza

su po

sto ju

ma szy ny, nie bez piecz nych uszko dzeñ oraz wy pad ków przy pra cy.

Wszyst kie po wy¿ sze kon tro le po win ny byæ do ko ny wa ne przez jed nost ki

dzia ³a j¹ ce na pod sta wie od rêb nych prze pi sów al bo oso by upo wa¿ nio ne przez

IV. MASZYNY I URZ¥DZENIA TECHNICZNE

pra co daw cê i po sia da j¹ ce od po wied nie kwa li fi ka cje. Wy ni ki tych kon tro li re je -
stru je siê i prze cho wu je do dys po zy cji za in te re so wa nych or ga nów, zw³asz cza
nad zo ru i kon tro li wa run ków pra cy, przez 5 lat od dnia za koñ cze nia tych kon -
tro li

. Je ¿e li ma szy ny s¹ u¿yt ko wa ne po za te re nem za k³a du pra cy, w miej scu ich

u¿yt ko wa nia po wi nien byæ do stêp ny do ku ment po twier dza j¹ cy prze pro wa dze -
nie ostat niej kon tro li ma szy ny. Je ¿e li ob s³u ga, na pra wa, re mont lub kon ser wa cja
ma szyn po wo du je za gro ¿e nia dla bez pie czeñ stwa lub zdro wia pra cow ni ków,
pra co daw ca po wi nien za pew niæ wy ko ny wa nie tych czyn no œci wy ³¹cz nie przez
pra cow ni ków upo wa¿ nio nych i po sia da j¹ cych od po wied nie kwa li fi ka cje.

Po nad to pra co daw ca jest zo bo wi¹ za ny do wspó³ dzia ³a nia z pra cow ni ka mi

w ce lu za pew nie nia bez pie czeñ stwa przy u¿yt ko wa niu ma szyn. Pra co daw ca
po wi nien:

za pew niæ pra cow ni kom do stêp do in for ma cji, w tym pi sem nych in -

struk cji do ty cz¹ cych u¿yt ko wa nia ma szyn, za wie ra j¹ cych co naj mniej in for ma -
cje do ty cz¹ ce bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy w za kre sie:

–

wa run ków u¿yt ko wa nia ma szyn,

–

wy stê po wa nia mo¿ li wych do prze wi dze nia sy tu acji nie ty po wych,

–

prak ty ki u¿yt ko wa nia ma szyn;

in for mo waæ pra cow ni ków o za gro ¿e niach zwi¹ za nych z ma szy na mi

znaj du j¹ cy mi siê w miej scu pra cy lub je go oto cze niu oraz wszel kich zmia nach
w nich wpro

wa dzo nych w ta

kim za

kre sie, w ja

kim zmia

ny te mo

g¹ mieæ

wp³yw na bez pie czeñ stwo tych ma szyn, na wet gdy pra cow ni cy bez po œred nio
ich nie u¿yt ku j¹;

po dej mo waæ nie zbêd ne dzia ³a nia, aby pra cow ni cy:

–

u¿yt ku j¹ cy ma szy ny od by li od po wied nie prze szko le nie w za kre sie
bez piecz ne go ich u¿yt ko wa nia,

–

wy ko nu j¹ cy na pra wy, mo der ni za cjê, kon ser wa cjê lub ob s³u gê ma -
szyn od by li spe cja li stycz ne prze szko le nie w tym za kre sie.

Wy ma ga nia do zo ru tech nicz ne go

Urz¹ dze nia tech nicz ne ob jê te do zo rem tech nicz nym mo g¹ byæ eks plo -

ato wa ne tyl ko na pod sta wie de cy zji ze zwa la j¹ cej na ich eks plo ata cjê, wy da nej
przez or gan w³a œci wej jed nost ki do zo ru tech nicz ne go.

De cy zjê o wstrzy ma niu eks plo ata cji urz¹ dze nia wy da je or gan w³a œci -

wej jed nost ki do zo ru tech nicz ne go w przy pad ku:

–

nie prze strze ga nia przez eks plo atu j¹ ce go prze pi sów o do zo rze tech -
nicz nym,

Wymagania dozoru technicznego

–

stwier dze nia za gro ¿e nia dla ¿y cia lub zdro wia ludz kie go oraz mie -
nia i œro do wi ska.

Eks plo atu j¹ cy urz¹ dze nie tech nicz ne jest obo wi¹ za ny nie zw³ocz nie za -

wia do miæ or gan w³a œci wej jed nost ki do zo ru tech nicz ne go o ka¿ dym nie bez -
piecz nym uszko dze niu urz¹ dze nia lub nie szczê œli wym wy pad ku zwi¹ za nym
z je go eks plo ata cj¹.

IV. MASZYNY I URZ¥DZENIA TECHNICZNE

Do zo ro wi tech nicz ne mu pod le ga j¹: ¿u ra wie, wy ci¹ gi to wa ro we, wci¹ -
gar ki i wci¹ gni ki, dŸwi gni ki (pod no œni ki), dŸwi gi bu dow la ne i dŸwi gi to -
wa ro we ma ³e, wóz ki jez dnio we pod no œni ko we z me cha nicz nym na pê -
dem pod no sze nia.

Wy ma ga nia bez pie czeñ stwa pra cy przy eks plo ata cji ma szyn

i urz¹ dzeñ bu dow la nych

Sprzêt zme cha ni zo wa ny i po moc ni czy po wi nien po sia daæ usta lo ne

pa ra me try, ta kie jak do pusz czal ny udŸwig, no œnoœæ, ci œnie nie i tem -
pe ra tu rê, uwi docz nio ne przez trwa ³y i wy raŸ ny na pis.

prze ci¹ ¿a nie sprzê

tu zme

cha ni zo wa ne go oraz sprzê

tu po

moc ni -

cze go po nad do pusz czal ne ob ci¹ ¿e nie ro bo cze.

Ru cho me czê œci me cha ni zmów sprzê tu zme cha ni zo wa ne go i po -

moc ni cze go za gra ¿a j¹ ce bez pie czeñ stwu po win ny byæ za opa trzo -
ne w os³o ny za po bie ga j¹ ce wy pad kom.

Na sta no wi skach pra cy przy sprzê cie zme cha ni zo wa nym po win ny

byæ wy wie szo ne in struk cje bez piecz nej ob s³u gi i kon ser wa cji.

Sta ³e sta no wi ska pra cy przy sprzê cie zme cha ni zo wa nym po win ny

byæ obu do wa ne ze wszyst kich stron, a nad cza so wy mi sta no wi ska -
mi pra cy po win ny byæ wy ko na ne dasz ki ochron ne.

Zme cha ni zo wa ny i po moc ni czy sprzêt po wi nien byæ przed roz po -

czê ciem pra cy i przed zmia n¹ spraw dzo ny pod wzglê dem spraw -
no œci tech nicz nej i bez piecz ne go u¿yt ko wa nia. Sprzêt zme cha ni zo -
wa ny na

le ¿y za

bez pie czyæ przed do

stê pem osób nie

na le ¿¹ cych

do ob s³u gi.

do ko ny wa nie na praw, sma ro wa nie i czysz cze nie sprzê tu zme cha -
ni zo wa ne go bê d¹ ce go w ru chu.

Zabronione jest:

Ope ra to rzy sprzê tu bu dow la ne go

Ma szy ny i urz¹ dze nia ta kie jak: ko par ki, spy char ki, rów niar ki, po g³ê biar ki,

ka fa ry i m³o ty spa li no we, ¿u ra wie, be to niar ki (na pê dza ne sil ni ka mi elek trycz -
ny mi o mo cy po wy ¿ej 1 kW), agre ga ty tyn kar skie, po daj ni ki do be to nu, wóz ki
pod no œni ko we i plat for mo we, rusz to wa nia – mo g¹ byæ ob s³u gi wa ne wy ³¹cz nie
przez oso by, któ re ukoñ czy ³y szko le nie i uzy ska ³y po zy tyw ny wy nik spraw -
dzia nu prze pro wa dzo ne go przez ko mi sjê po wo ³a n¹ przez In sty tut Me cha ni za -
cji Bu dow nic twa i Gór nic twa Skal ne go w War sza wie.

Operatorzy sprzętu budowlanego

Pod sta wo we wy ma ga nia bez pie czeñ stwa pra cy obo wi¹ zu j¹ ce ope ra to -

rów ma szyn i urz¹ dzeñ bu dow la nych

Nie opusz czaæ sta no wi ska pra cy w cza sie ru chu ma szy ny lub urz¹ -

dze nia bu dow la ne go.

Przed od da le niem siê od ma szy ny lub urz¹ dze nia bê d¹ ce go w ru -

chu ope ra tor po wi nien za trzy maæ sil nik, ma szy nê lub urz¹ dze nie,
a w ra zie po trze by za ha mo waæ oraz unie mo¿ li wiæ w³¹ cze nie do ru -
chu ma szy ny lub urz¹ dze nia przez oso by trze cie.

Wcho dze nie i scho dze nie ze sta no wi ska ope ra to ra po win no od by -

waæ siê wy ³¹cz nie po prze zna czo nych do te go stop niach, scho -
dach, dra bi nach itp.

W ra zie stwier dze nia w cza sie pra cy uszko dze nia ma szy ny lub

urz¹ dze nia bu

dow la ne go ma

szy nê lub urz¹

dze nie na

le ¿y nie

zw³ocz nie za trzy maæ i od³¹ czyæ od Ÿró d³a za si la nia w ener giê.

wzna wia nie pra cy ma szyn i urz¹ dzeñ bez usu niê cia uszko dze nia.

Zabronione jest:

Pra c¹ na wy so ko œci jest pra ca wy ko ny wa na na po wierzch ni znaj du j¹ cej siê

na wy so ko œci co naj mniej 1 m nad po zio mem pod ³o gi lub zie mi.

Nie za li cza siê do prac na wy so ko œci pra cy na po wierzch ni, nie za le¿ nie

od wy so ko œci jej usy tu owa nia, je ¿e li po wierzch nia ta:

os³o niê ta jest ze wszyst kich stron do wy so ko œci co naj mniej 1,5 m pe³ -

ny mi œcia na mi lub œcia na mi z okna mi oszklo ny mi,

wy po sa ¿o na jest w in ne sta ³e kon struk cje lub urz¹ dze nia chro ni¹ ce pra -

cow ni ka przed upad kiem z wy so ko œci.

Ty po we pra ce na wy so ko œci wy ko ny wa ne s¹ na:

rusz to wa niach, dra bi nach, klam rach,

s³u pach, masz tach, kon struk cjach wie ¿o wych, ko mi nach,

kon struk cjach bu dow la nych bez stro pów,

ga le riach, po mo stach, po de stach i tym podobnych pod wy¿ sze niach.

W za le¿ no œci od miej sca wy ko ny wa nia prac na wy so ko œci mo g¹ wy stê po -

waæ za gro ¿e nia dla osób:

bez po œred nio je wy ko nu j¹ cych,

za trud nio nych na sta no wi skach s¹ sia du j¹ cych ze sta no wi ska mi prac
na wy so ko œci,

po stron nych mo g¹ cych zna leŸæ siê w ich po bli ¿u.

G³ów ne wy da rze nia po wo du j¹ ce wy pad ki przy pra cach na wy so ko œci to:

upa dek pra cow ni ka z wy so ko œci,

ude rze nie, przy gnie ce nie lu dzi przez spa da j¹ ce, wy sy pu j¹ ce siê ma te -
ria ³y, na rzê dzia oraz opa ko wa nia.

Czyn no œci naj czê œciej wy ko ny wa ne przez po szko do wa nych pra cow ni ków

wy ko nu j¹ cych pra ce na wy so ko œci w chwi li wy pad ku to:

Prace na wysokości

Zgod nie z roz po rz¹ dze niem MPiPS w spra wie ogól nych prze pi sów
bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy (patrz: Wykaz..., poz. 2) pra ce na wy -
so ko œci za li czo ne s¹ do prac szcze gól nie nie bez piecz nych.

prze no sze nie i pod no sze nie to wa ru, opa ko wañ, na rzê dzi,

prze cho dze nie po p³asz czy znach po zio mych na wy so ko œci,

wcho dze nie lub scho dze nie na i ze sta no wi ska pra cy.

Przy czy na mi wy pad ków s¹ naj czê œciej:

wa dli wa or ga ni za cja i me to dy pra cy,

wa dli we urz¹ dze nie i utrzy ma nie sta no wi ska pra cy oraz przejœæ,

nie pra wi d³o we za cho wa nie siê pra cow ni ka.

za trud nia nie ko biet ciê ¿ar nych przy pra cy na wy so ko œci – po za sta ³y -

mi ga le ria mi, po mo sta mi, po de sta mi i in ny mi sta ³y mi pod wy¿ sze nia mi
po sia da j¹ cy mi pe³

ne za

bez pie cze nie przed upad

kiem (bez po

trze by

sto so wa nia œrod ków ochro ny in dy wi du al nej przed upad kiem),

wcho dze nie i scho dze nie ko biet ciê ¿ar nych po dra bi nach i klam rach,
za trud nia nie m³o do cia nych (osób, któ re ukoñ czy ³y 16 lat, a nie prze kro -

czy ³y 18 lat) przy pra cach na wy so ko œci po wy ¿ej 3 m gro ¿¹ cych upad -
kiem z wy so ko œci, w tym w szcze gól no œci:

– przy bu do wie, na pra wie i czysz cze niu ko mi nów,
– zwi¹ za nych z przy mu so w¹ po zy cj¹ cia ³a, w prze strze ni ogra ni czo nej,
– na ra ¿a j¹ cych na zmien ny mi kro kli mat, pro wa dzo nych na ze wn¹trz

bu dyn ku.

Do pusz cza siê za trud nia nie m³o do cia nych w wie ku po wy ¿ej 17 lat na wy -

so ko œci do 10 m, w wy mia rze do 2 go dzin na do bê, pod wa run kiem pe³ ne go
za bez pie cze nia przed upad kiem i wy ³¹ cze nia in nych za gro ¿eñ.

Pra ce na wy so ko œci mo g¹ wy ko ny waæ wy ³¹cz nie pra cow ni cy po sia da j¹ cy

ak tu al ne orze cze nie le kar skie stwier dza j¹ ce brak prze ciw wska zañ do tej pra cy.

Pra cow ni cy za trud nie ni przy pra cach na wy so ko œci:

do 3 m – pod le ga j¹ le kar skim ba da niom okre so wym co 3-5 lat (w za -

le¿ no œci od wska zañ le ka rza);

po wy ¿ej 3 m – pod le ga j¹ le kar skim ba da niom okre so wym:

–

co 2-3 la ta (w za le¿ no œci od wska zañ le ka rza),

–

po ukoñ cze niu 50. ro ku ¿y cia co rocz nie.

Organizacja prac na wysokości

Ko niecz noœæ u¿y wa nia na sta ³e przez pra cow ni ka szkie³ ko rek cyj nych
(nie do

ty czy so

cze wek kon

tak to wych) sta

no wi prze

ciw wska za nie

do wy ko ny wa nia pra cy na wy so ko œci po wy ¿ej 3 m.

Za bro nio ne jest:

Œrod ki za bez pie cza j¹ ce

Przy wy ko ny wa niu prac na wy so ko œci na le ¿y za pew niæ:

bez po œred ni nad zór nad ty mi pra ca mi wy zna czo nych w tym ce lu osób,
od po wied nie œrod ki za bez pie cza j¹ ce,
in struk ta¿ pra cow ni ków.

Na le ¿y ka¿ do ra zo wo do braæ i za sto so waæ or ga ni za cyj ne i tech nicz ne œrod -

ki za bez pie cza j¹ ce pra cow ni ków przed ewen tu al ny mi skut ka mi uak tyw nie nia
siê za gro ¿eñ za wo do wych wy stê pu j¹ cych przy pra cach na wy so ko œci. Œrod ka -
mi ta ki mi mo ¿e byæ:

za pew nie nie ase ku ra cji osób wy ko nu j¹ cych pra ce szcze gól nie nie bez -

piecz ne przez in nych pra cow ni ków, któ rzy bez po œred nio prac tych nie
wy ko nu j¹;

wy po sa ¿e nie pra cow ni ków w œrod ki ochro ny in dy wi du al nej do bra ne

do ro dza ju wy ko ny wa nej pra cy oraz mo g¹ cych siê zak ty wi zo waæ za -
gro ¿eñ (np. sprzêt chro ni¹ cy przed upad kiem z wy so ko œci);

prze szko le nie pra cow ni ków w za kre sie po s³u gi wa nia siê œrod ka mi

ochro ny in dy wi du al nej;

urz¹ dze nia ochron ne, np. os³o ny (ba rie ry) miejsc nie bez piecz nych,

ozna ko wa nie stref i miejsc nie bez piecz nych (np. otwo rów w stro pach,
su fi tach, otwo rów okien nych bez sto lar ki bu dow la nej).

Or ga ni za cja prac na wy so ko œci

Ka¿ do ra zo wo przed roz po czê ciem pra cy w kon kret nych wa run kach po wi -

nien byæ prze pro wa dzo ny in struk ta¿ uwzglêd nia j¹ cy przede wszyst kim:

–

imien ny po dzia³ pra cy,

–

ko lej noœæ wy ko ny wa nia za dañ,

–

wy ma ga nia bhp przy po szcze gól nych czyn no œciach.

V. PRACE NA WYSOKOŒCI

Za sa dy bez piecz ne go wy ko ny wa nia prac na wy so ko œci

Pra ce na wy so ko œci po win ny byæ or ga ni zo wa ne i wy ko ny wa ne tak,

aby pra cow nik nie by³ zmu szo ny wy chy laæ siê po za po rêcz ba lu stra dy lub
ob rys urz¹ dze nia, na któ rym stoi.

Na po wierzch niach wznie

sio nych na wy

so koœæ po

wy ¿ej 1 m

nad po zio mem pod ³o gi lub zie mi, na któ rych w zwi¹z ku z wy ko ny wa n¹
pra c¹ mo g¹ prze by waæ pra cow ni cy lub s³u ¿¹ cych ja ko przej œcia (z wy ³¹ -

Rusz to wa nia i ru cho me po de sty ro bo cze

po win ny byæ wy ko ny wa ne zgod nie z do ku men ta cj¹ pro du cen ta al bo pro jek -
tem in dy wi du al nym:

rusz to wa nia sys te mo we po win ny byæ mon to wa ne zgod nie z do ku men -

ta cj¹ pro

jek to w¹ z ele

men tów pod

da nych przez pro

du cen ta ba

da niom

na zgod noœæ z wy ma ga nia mi kon struk cyj ny mi i ma te ria ³o wy mi, okre œlo ny mi
w kry te riach oce ny wy ro bów pod wzglê dem bez pie czeñ stwa;

ele men ty rusz to wañ in nych ni¿ sys te mo we po win ny byæ mon to wa ne

zgod nie z pro jek tem in dy wi du al nym.

Rusz to wa nia na le ¿y usta wiaæ na pod ³o ¿u usta bi li zo wa nym i wy pro fi lo wa -

nym, ze spad kiem umo¿ li wia j¹ cym od p³yw wód opa do wych. Licz bê i roz -
miesz cze nie za ko twieñ rusz to wa nia oraz wiel koœæ si ³y ko twi¹ cej na le ¿y okre -
œliæ w pro jek cie rusz to wa nia lub do ku men ta cji pro du cen ta.

Na rusz to wa niu lub ru cho mym po de œcie ro bo czym po win na byæ umiesz -

czo na ta bli ca okre œla j¹ ca:

wy ko naw cê mon ta ¿u rusz to wa nia lub ru cho me go po de stu ro bo cze go

z po da niem imie nia i na zwi ska al bo na zwy oraz nu me ru te le fo nu;

Rusztowania i ruchome podesty robocze

cze niem ramp prze ³a dun ko wych), na le ¿y prze strze gaæ na stê pu j¹ cych wy -
mo gów:

po win ny byæ za in sta lo wa ne ba lu stra dy sk³a da j¹ ce siê z po rê czy

ochron nych umiesz czo nych na wy so ko œci co naj mniej 1,1 m i kra wê¿ ni -
ków o wy so ko œci co naj mniej 0,15 m;

po miê dzy po

rê cz¹ i kra

wê¿ ni kiem po

win na byæ umiesz

czo -

na w po ³o wie wy so ko œci po przecz ka lub prze strzeñ ta po win na byæ wy pe³ -
nio na w spo sób unie mo¿ li wia j¹ cy wy pad niê cie osób;

je ¿e li ze wzglê du na ro dzaj i wa run ki wy ko ny wa nia prac na wy so -

ko œci za sto so wa nie ba lu strad jest nie mo¿ li we, na le ¿y sto so waæ in ne sku -
tecz ne œrod ki ochro ny pra cow ni ków, od po wied nie do ro dza ju i wa run ków
wy ko ny wa nia pra cy, w szcze gól no œci sprzêt in dy wi du al ny chro ni¹ cy pra -
cow ni ka przed upad kiem z wy so ko œci.

Mon ta¿ rusz to wañ, ich eks plo ata cja i de mon ta¿ po win ny byæ wy ko ny -
wa ne zgod nie z in struk cj¹ pro du cen ta al bo pro jek tem in dy wi du al nym.

do pusz czal ne ob ci¹ ¿e nia po mo stów i kon struk cji rusz to wa nia lub ru -

cho me go po de stu ro bo cze go.

Rusz to wa nia i ru cho me po de sty ro bo cze po win ny:

po sia daæ po most o po wierzch ni ro bo czej wy star cza j¹ cej dla osób wy -

ko nu j¹ cych ro bo ty oraz do sk³a do wa nia na rzê dzi i nie zbêd nej ilo œci
ma te ria ³ów;

po sia daæ sta bil n¹ kon struk cjê do sto so wa n¹ do prze nie sie nia ob ci¹ ¿eñ;
za pew niaæ bez piecz n¹ ko mu ni ka cjê i swo bod ny do stêp do sta no wisk

pra cy;

za pew niaæ mo¿ li woœæ wy ko ny wa nia ro bót w po zy cji nie po wo du j¹ cej

nad mier ne go wy si³ ku;

po sia daæ po rêcz ochron n¹;
po sia daæ pio ny ko mu ni ka cyj ne.

Oso by za trud nio ne przy mon ta ¿u i de mon ta ¿u rusz to wañ oraz mon te rzy

ru cho mych po de stów ro bo czych po win ni po sia daæ wy ma ga ne upraw nie nia.

mon ta¿, eks plo ata cja i de mon ta¿ rusz to wañ i ru cho mych po de stów ro bo -
czych:
je ¿e li o zmro ku nie za pew nio no oœwie tle nia po zwa la j¹ ce go na do br¹

wi docz noœæ;

w cza sie gê stej mg³y, opa dów desz czu, œnie gu oraz go ³o le dzi;
w cza sie bu rzy i przy wie trze o prêd ko œci prze kra cza j¹ cej 10 m/s.

W cza sie bu rzy i przy wie trze o prêd ko œci wiêk szej ni¿ 10 m/s pra cê na ru -

cho mym po

de œcie ro

bo czym na

le ¿y prze

rwaæ, a po

most po

de stu opu

œciæ

do naj ni¿ sze go po ³o ¿e nia i za bez pie czyæ przed je go prze miesz cza niem.

U¿yt ko wa nie rusz to wa nia jest do pusz czal ne po do ko na niu je go od bio ru

przez kie row ni ka bu do wy lub upraw nio n¹ oso bê. Od biór rusz to wa nia po twier -
dza siê wpi sem w dzien

ni ku bu do wy lub w pro to ko le od bio ru tech nicz ne go.

Rusz to wa nia i ru cho me po de sty ro bo cze po win ny byæ ka¿ do ra zo wo spraw -

dza ne – przez kie row ni ka bu do wy lub upraw nio n¹ oso bê – po sil nym wie trze,
opa dach at mos fe rycz nych oraz dzia ³a niu in nych czyn ni ków, stwa rza j¹ cych za -
gro ¿e nie dla bez pie czeñ stwa wy ko na nia prac, i prze rwach ro bo czych d³u¿ szych
ni¿ 10 dni oraz okre so wo, ale nie rza dziej ni¿ raz w mie si¹ cu. Za kres czyn no œci
ob jê tych spraw dze niem okre œla in struk cja pro du cen ta lub pro jekt in dy wi du al ny.

V. PRACE NA WYSOKOŒCI

Za bro nio ny jest:

Klam ry, pod wy¿ sze nia

Przy pra cach na klam rach i in nych nie prze zna czo nych na po byt lu dzi pod -

wy¿ sze niach na wy so ko œci do 2 m nad po zio mem pod ³o gi lub zie mi nie wy ma -
ga j¹ cych od pra cow ni ka wy chy la nia siê po za ob rys urz¹ dze nia, na któ rym stoi,
al bo przyj mo wa nia in nej wy mu szo nej po zy cji cia ³a gro ¿¹ cej upad kiem z wy -
so ko œci, na le ¿y za pew niæ, aby:

klam ry, po mo sty i in ne urz¹ dze nia by ³y sta bil ne i za bez pie czo ne

przed nie prze wi dy wa n¹ zmia n¹ po ³o ¿e nia oraz po sia da ³y od po wied ni¹ wy trzy -
ma ³oœæ na prze wi dy wa ne ob ci¹ ¿e nie,

po most ro bo czy spe³ nia³ na stê pu j¹ ce wy ma ga nia:

–

po wierzch nia po mo stu po win na byæ wy star cza j¹ ca dla pra cow ni -
ków, na rzê dzi i nie zbêd nych ma te ria ³ów,

–

pod ³o ga po win na byæ po zio ma i rów na, trwa le umo co wa na do ele -
men tów kon struk cyj nych po mo stu,

–

w wi docz nym miej scu po mo stu po win ny byæ umiesz czo ne czy tel -
ne in for ma cje o wiel ko œci do pusz czal ne go ob ci¹ ¿e nia.

Dra bi ny prze no œne

Wy ma ga nia ogól ne

sto so wa nie dra bin uszko dzo nych,

sto so wa nie dra bi ny ja ko dro gi sta ³e go trans por tu, a tak ¿e do prze no sze -

nia ciê ¿a rów o ma sie po wy ¿ej 10 kg,

u¿y wa nie dra bi ny nie zgod nie z prze zna cze niem,

u¿y wa nie dra bi ny roz staw nej ja ko przy staw nej,

usta wia nie dra bi ny na nie sta bil nym pod ³o ¿u,

opie ra nie dra bi ny przy staw nej o œli skie p³asz czy zny, o obiek ty lek kie lub

wy wrot ne al bo o sto sy ma te ria ³ów nieza pew nia j¹ ce sta bil no œci dra bi ny,

sta wia nie dra bi ny przed za mkniê ty mi drzwia mi, je ¿e li nie s¹ one za -

mkniê te na klucz od stro ny usta wia nej dra bi ny,

usta wia nie dra bin w bez po œred nim s¹ siedz twie ma szyn i in nych urz¹ dzeñ

w spo sób stwa rza j¹ cy za gro ¿e nia dla pra cow ni ków u¿y wa j¹ cych dra bi ny,

wcho dze nie i scho dze nie z dra bi ny ple ca mi do niej,

prze no sze nie dra bi ny o d³u go œci po wy ¿ej 4 m przez jed n¹ oso bê.

Dra bi na przy staw na po win na wy sta waæ po nad po wierzch niê, na któ r¹

pro wa dzi, co naj

mniej 0,75 m, a k¹t jej na

chy le nia po

wi nien wy

no siæ

od 65

° do 75°.

Klamry, podwyższenia

Nie do pusz czal ne jest

Wy ma ga nia szcze gó ³o we

Na le ¿y prze strze gaæ na stê pu j¹ cych wy ma gañ do ty cz¹ cych prac z u¿y ciem

dra bin:

do pusz cza siê wy ko ny wa nie ro bót ma lar skich przy u¿y ciu dra bin roz -

staw nych tyl ko do wy so ko œci nie prze kra cza j¹ cej 4 m od po zio mu pod ³o gi.
Dra bi ny na le ¿y za bez pie czyæ przed po œli zgiem i roz su niê ciem siê oraz za pew -
niæ ich sta bil noœæ;

dra bi na bez pa ³¹ ków, któ rej d³u goœæ prze kra cza 4 m, przed pod nie sie -

niem lub za mon to wa niem po win na byæ wy po sa ¿o na w pro wad ni cê pio

no w¹

umo¿ li wia j¹ c¹ za ³o ¿e nie urz¹ dze nia sa mo ha mu j¹ ce go, po ³¹ czo ne go z lin k¹
bez pie czeñ stwa sze lek bez pie czeñ stwa. Pro wad ni ca pio no wa z urz¹ dze niem
sa mo ha mu j¹ cym mo ¿e byæ za mo co wa na na wzno szo nej kon struk cji dra bi ny
na klam rach lub szcze blach w od le g³o œci od osi dra bi ny nie wiêk szej ni¿ 0,4 m;

oso by ko rzy sta j¹ ce z dra bin li no wych po win ny byæ do dat ko wo za bez -

pie czo ne przed upad kiem z wy so ko œci za po mo c¹ pro wad ni cy pio no wej, za -
mo co wa nej nie za le¿ nie od lin no œnych dra bi ny. Pro wad ni ca pio no wa po win -
na byæ na ci¹ gniê ta w spo sób umo¿ li wia j¹ cy prze su wa nie w gó rê apa ra tu sa mo -
ha mu j¹ ce go. Po win na byæ za bez pie czo na przed od chy la niem siê wiêk szym
ni¿ o 2 m. Urz¹ dze nia za bez pie cza j¹ ce przed od chy la niem siê lin po win ny
umo¿ li wiaæ prze su wa nie siê urz¹ dze nia sa mo ha mu j¹ ce go. D³u goœæ lin ki bez -
pie czeñ stwa ³¹ cz¹ cej szel ki bez pie czeñ stwa z apa ra tem sa mo ha mu j¹ cym nie
po win na prze kra czaæ 0,5 m;

Wy ko ny wa nie ro bót mu rar skich i tyn kar skich z dra bin przy staw nych;

ro bo ty cie siel skie z dra bin mo¿ na wy ko ny waæ wy ³¹cz nie do wy so ko -

œci 3 m;

w cza sie za k³a da nia stê ¿eñ mon ta ¿o wych, wy ko ny wa nia ro bót spa wal -

ni czych, od cze pia nia ele men tów pre fa bry ko wa nych z za wie si i be to no wa nia
sty ków na le ¿y sto so waæ wy ³¹cz nie po mo sty mon ta ¿o we lub dra bi ny roz staw ne.

Pra ce na s³u pach, masz tach, kon struk cjach wie ¿o wych,
ko mi nach, kon struk cjach bu dow la nych bez stro pów

Przy pra cach na: s³u pach, masz tach, kon struk cjach wie ¿o wych, ko mi nach,

kon struk cjach bu dow la nych bez stro pów, a tak ¿e na ga le riach, po mo stach, po -
de stach i in nych pod wy¿ sze niach, je ¿e li ro dzaj pra cy wy ma ga od pra cow ni ka
wy chy le nia siê po za ba lu stra dê lub ob rys urz¹ dze nia, na któ rym stoi, al bo

V. PRACE NA WYSOKOŒCI

Za bro nio ne jest:

przyj mo wa nia in nej wy mu szo nej po zy cji cia ³a gro ¿¹ cej upad kiem z wy so ko œci,
na le ¿y w szcze gól no œci:

przed roz po czê ciem prac spraw dziæ stan tech nicz ny kon struk cji lub

urz¹ dzeñ, na któ rych ma j¹ byæ wy ko ny wa ne pra ce, w tym sta bil noœæ, wy trzy -
ma ³oœæ na prze wi dy wa ne ob ci¹ ¿e nie oraz za bez pie cze nie przed nieprze wi dy -
wa n¹ zmia n¹ po ³o ¿e nia, a tak ¿e stan tech nicz ny sta ³ych ele men tów kon struk -
cji lub urz¹ dzeñ ma j¹ cych s³u ¿yæ do mo co wa nia li nek bez pie czeñ stwa;

za pew niæ sto so wa nie przez pra cow ni ków od po wied nie go do ro dza ju

wy ko ny wa nych prac sprzê tu chro ni¹ ce go przed upad kiem z wy so ko œci, jak:
szel ki bez pie czeñ stwa z lin k¹ bez pie czeñ stwa przy mo co wa n¹ do sta ³ych ele -
men tów kon

struk cji, szel

ki bez

pie czeñ stwa z pa

sem bio

dro wym (do prac

w pod par ciu – na s³u pach, masz tach itp.);

za pew niæ sto so wa nie przez pra cow ni ków he³ mów ochron nych prze -

zna czo nych do prac na wy so ko œci.

Œrod ki ochro ny in dy wi du al nej

Przy wy ko ny wa niu prac na wy so ko œci naj bar dziej na ra ¿o ne na ura zy s¹

koñ czy ny gór ne i dol ne oraz g³o wa pra cow ni ków. W zwi¹z ku z po wy¿ szym
pra cow ni cy po win ni byæ wy po sa ¿e ni przede wszyst kim w he³ my ochron ne
oraz sprzêt chro ni¹ cy przed upad kiem z wy so ko œci.

Sprzêt chro ni¹ cy przed upad kiem z wy so ko œci

Sku tecz noœæ œrod ków ochro ny in dy wi du al nej, w tym sprzê tu chro ni¹ ce go

przed upad kiem z wy so ko œci, uwa run ko wa na jest przede wszyst kim:

w³a œci wym do bo rem sprzê tu ze wzglê du na spe cy fi kê i wa run ki, w ja -

kich wy ko ny wa na jest pra ca,

bez wzglêd n¹ pe³ n¹ spraw no œci¹ sprzê tu,
umie jêt no œci¹ po s³u gi wa nia siê pra cow ni ków przy dzie lo nym sprzê tem.

Pod sta wo we ro dza je sprzê tu chro ni¹ ce go przed upad kiem z wy so ko œci,
wa run ki je go sto so wa nia i wy ma ga nia, ja kim po wi nien od po wia daæ za -
rów no sprzêt, jak i in struk cje je go u¿yt ko wa nia, okre œlo ne s¹ w Pol skich
Nor mach ze sta wio nych w ta be li nr 5.

Środki ochrony indywidualnej

do pu œciæ pra cow ni ka do pra cy bez œrod ków ochro ny in dy wi du al nej
prze wi dzia nych do sto so wa nia na da nym sta no wi sku pra cy.

Nie wol no:

Tabela nr 5

Za sa dy po stê po wa nia przy pra cach na wy so ko œci

Nie roz po czy naæ pra cy na wy so ko œci bez do k³ad ne go za pla no wa nia jej

wy ko na nia;

Upew niæ siê, ¿e wziê te zo sta ³y pod uwa gê wszyst kie mo¿ li we oko licz no -

œci, któ re mo g¹ sta no wiæ za gro ¿e nie;

W ¿ad nym przy pad ku nie lek ce wa ¿yæ za gro ¿e nia. Pro ste œrod ki ty pu „za -

cho waæ szcze gól n¹ ostro¿ noœæ” zwy kle s¹ nie wy star cza j¹ ce;

Za wsze prze ana li zo waæ, czy s¹ bez piecz niej sze me to dy wy ko na nia da nej

pra cy;

U¿y waæ wy ³¹cz nie œrod ków ochro ny zbio ro wej i in dy wi du al nej do sto so -

wa nych do spe cy fi ki pra cy na wy so ko œci i ko niecz nie spraw nych;

Ni gdy nie sto so waæ dra bin w sy tu acji, gdy pra cê mo¿ na wy ko naæ przy u¿y -

ciu in

nych urz¹

dzeñ, np. po

de stów, schod

ków przy

staw nych, na

rzê dzi

o od po wied nio d³u gich uchwy tach;

Upew niæ siê, ¿e wy ko nu j¹ cy pra ce na wy so ko œci umie j¹ po s³u gi waæ siê

przy dzie lo nym sprzê tem ochron nym;

Upew niæ siê, ¿e pra ca na wy so ko œci jest w³a œci wie nad zo ro wa na.

Polskie Normy

Lp.

Tytuł

PN-EN 341:1999

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Urządzenia do opuszczania.

PN-EN 353-1:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Urządzenia samozaciskowe ze sztywną prowadnicą.

PN-EN 353-2:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Urządzenia samozaciskowe z giętką prowadnicą.

PN-EN 354:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Linki bezpieczeństwa.

PN-EN 355:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Amortyzatory.

PN-EN 360:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Urządzenia samohamowne.

PN-EN 361:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Szelki bezpieczeństwa.

PN-EN 362:2005

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Łączniki.

PN-EN 363:2003

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Systemy powstrzymywania spadania.

10 PN-EN 365:2005

Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
Ogólne wymagania dotyczące instrukcji użytkowania oraz
znakowania.

V. PRACE NA WYSOKOŒCI

Przy wy ko ny wa niu ro bót ziem nych wy stê pu j¹ szcze gól nie wy so kie za gro -

¿e nia dla ¿y cia osób, za rów no wy ko nu j¹ cych je bez po œred nio, jak i mo g¹ cych
zna leŸæ siê w ich po bli ¿u. Z po wy¿ szych wzglê dów nie zwy kle istot ne s¹ za -
gad nie nia or ga ni za cyj ne przed roz po czê ciem i w trak cie wy ko ny wa nia robót.

Roz po czê cie wy ko ny wa nia ro bót ziem nych po win no byæ po prze dzo ne:
opra co wa niem pro jek tu okre œla j¹ ce go po ³o ¿e nie in sta la cji i urz¹ dzeñ

pod ziem nych, mo g¹ cych zna leŸæ siê w za siê gu pro wa dzo nych ro bót;

usta le niem przez kie row ni ka bu do wy, w po ro zu mie niu z w³a œci w¹ jed -

nost k¹, w któ rej za rz¹ dzie lub u¿yt ko wa niu znaj du j¹ siê in sta la cje i sie ci w bez -
po œred nim s¹ siedz twie ro bót (np. sie ci elek tro ener ge tycz ne, ga zo we, te le ko mu ni -
ka cyj ne, cie p³ow ni cze, wo do ci¹ go we i ka na li za cyj ne):

– bez piecz nej od le g³o œci, w ja kiej mo g¹ byæ one wy ko ny wa ne od ist -

nie j¹ cej sie ci,

– spo so bu wy ko ny wa nia ro bót;

ogro dze niem i ozna ko wa niem na pi sa mi ostrze gaw czy mi miej sca ro bót;
w przy pad ku pod grze wa nia, roz mra ¿a nia lub za mra ¿a nia grun tu:

– opra co wa niem przez wy ko naw cê ro bót do ku men ta cji pro jek to wej

oraz in struk cji bez pie czeñ stwa,

– ogro dze niem i ozna ko wa niem ta bli ca mi ostrze gaw czy mi oraz oœwie -

tle niem o zmro ku i w po rze noc nej te re nu pra cy.

Pod sta wo we za sa dy podczas wy ko ny wa nia ro bót ziem nych

Miej sca nie bez piecz ne na le ¿y ogro dziæ i umie œciæ na pi sy ostrze gaw cze;
Pro wa dze nie ro bót ziem nych w po bli ¿u in sta la cji pod ziem nych, a tak ¿e

g³ê bie nie wy ko pów po szu ki waw czych po win no od by waæ siê rêcz nie;

W cza sie wy ko ny wa nia wy ko pów w miej scach do stêp nych dla osób

nie za trud nio nych przy tych ro bo tach na le ¿y wo kó³ wy ko pów po zo sta -
wio nych na czas zmro ku i w no cy usta wiæ ba lu stra dy za opa trzo ne
w œwia t³o ostrze gaw cze ko lo ru czer wo ne go;

Je ¿e li te ren, na któ rym s¹ wy ko ny wa ne ro bo ty ziem ne, nie mo ¿e byæ

ogro dzo ny, wy ko naw ca ro bót po wi nien za pew niæ sta ³y je go do zór.

Prace ziemne

Wy ko py

Wy ko py po win ny byæ za bez pie czo ne ba lu stra da mi, po sia da j¹ cy mi po rê -

cze znaj du j¹ ce siê na wy so ko œci na wy so ko œci 1,1 m nad te re nem i w od le g³o -
œci nie mniej szej ni¿ 1 m od kra wê dzi wy ko pu.

W przy pad kach uza sad nio nych wzglê da mi bez pie czeñ stwa wy kop na le ¿y

do dat ko wo szczel nie przy

kryæ w spo sób unie

mo¿ li wia j¹ cy wpad

niê cie

do wy ko pu.

W przy pad ku przy

kry cia wy

ko pu te

ren ro

bót mo¿

na za miast ba

lu strad

ozna czyæ za po

mo c¹ lin lub taœm z two rzyw sztucz

nych, umiesz

czo nych

wzd³u¿ wy ko pu na wy so ko œci 1,1 m i w od le g³o œci 1 m od kra wê dzi wy ko pu.

Wy ko ny wa nie wy ko pów nie umoc nio nych do zwo lo ne jest przy spe³ nie niu

na stê pu j¹ cych wa run ków:

wy ko py o œcia nach pio no wych, bez roz par cia lub pod par cia, mo g¹ byæ

wy ko ny wa ne tyl ko do g³ê bo ko œci 1 m w grun tach zwar tych, w przy pad ku gdy
te ren przy wy ko pie nie jest ob ci¹ ¿o ny w pa sie o sze ro ko œci rów nej g³ê bo ko œci
wy ko pu,

wy ko py o g³ê bo ko œci wiêk szej ni¿ 1 m, lecz nie wiêk szej od 2 m mo¿ -

na wy ko ny waæ, je ¿e li po zwa la j¹ na to wy ni ki ba dañ grun tu i do ku men ta cja
geo lo gicz no -in ¿y nier ska.

Wy ko ny wa nie wy ko pów ze skar pa mi o bez piecz nym na chy le niu do zwo lo -

ne jest przy spe³ nie niu na stê pu j¹ cych wa run ków:

w pa sie te re nu przy le ga j¹ ce go do gór nej kra wê dzi skar py, na sze ro ko -

œci rów nej trzy krot nej g³ê bo ko œci wy ko pu, musz¹ byæ wy ko nane spad ki umo¿ -
li wia j¹ ce ³a twy od p³yw wód opa do wych w kie run ku od wy ko pu;

na ru sze nie struk tu ry grun tu skar py mu si byæ li kwi do wa ne przez usu wa -

nie na ru szo ne go grun tu, z za cho wa niem bez piecz ne go na chy le nia w ka¿ dym
punk cie skar py;

ko niecz ne jest spraw dza nie sta nu skar py po desz czu, mro zie lub

po d³u¿ szej prze rwie w pra cy.

W cza sie wy ko ny wa nia ko par k¹ wy ko pów w¹ sko prze strzen nych na le ¿y

wy ko ny waæ obu do wê wy ³¹cz nie z za bez pie czo nej czê œci wy ko pu lub za sto so -
waæ obu do wê pre fa bry ko wa n¹, z u¿y ciem wcze œniej prze wi dzia nych urz¹ dzeñ
me cha nicz nych. Je ¿e li wy kop osi¹ gnie g³ê bo koœæ wiêk sz¹ ni¿ 1 m od po zio mu
te re nu, na le ¿y wy ko naæ zej œcie (wej œcie) do wy ko pu. Ko par ka w cza sie pra cy
po win na byæ usta wio na w od le g³o œci od wy ko pu co naj mniej 0,6 m po za gra -
ni c¹ kli na na tu ral ne go od³a mu grun tu.

VI. PRACE ZIEMNE

Przy wy ko ny wa niu ro bót ziem nych sprzê tem zme cha ni zo wa nym na le ¿y

wy zna czyæ w te re nie stre fê nie bez piecz n¹ i od po wied nio j¹ ozna ko waæ.

Prze by wa nie osób po miê dzy œcia n¹ wy ko pu a ko par k¹, na wet w cza -

sie po sto ju,

Sk³a do wa nie urob ku, ma te ria ³ów i wy ro bów:

– w od le g³o œci mniej szej ni¿ 0,6 m od kra wê dzi wy ko pu, je ¿e li œcia ny

wy ko pu s¹ obu do wa ne oraz je ¿e li ob ci¹ ¿e nie urob ku jest prze wi -
dzia ne w do bo rze obu do wy;

– w stre fie kli na na tu ral ne go od³a mu grun tu, je ¿e li œcia ny wy ko pu nie

s¹ obu do wa ne.

Ka¿ do ra zo we roz po czê cie ro bót w wy ko pie wy ma ga spraw dze nia sta -

nu je go obu do wy lub skarp.

Ruch œrod ków trans por to wych obok wy ko pów po wi nien od by waæ siê

po za gra ni c¹ kli na na tu ral ne go od³a mu grun tu.

Ro bo ty pod ziem ne

Przy pro wa dze niu ro bót pod ziem nych na le ¿y do pil no waæ, by w szcze -

gól no œci:

ka¿ da oso ba pra cu j¹ ca w wy ro bi skach pod ziem nych lub uda j¹ ca siê

pod zie miê po sia da ³a nie za le¿ nie od oœwie tle nia ogól ne go spraw nie dzia ³a j¹ c¹
lam pê z w³a snym za si la niem, za pew nia j¹ cym nie prze rwa ne oœwie tle nie co naj -
mniej przez 10 go dzin;

na ka¿ dym od cin ku pro wa dze nia ro bót pod ziem nych za pew nio ny by³:

– sys tem ³¹cz no œci umo¿ li wia j¹ cy po ro zu mie wa nie siê z pod ziem nych

sta no wisk ro bo czych ze sta no wi ska mi na po wierzch ni zie mi oraz
z po go to wiem za bez pie cza j¹ cym,

– sys tem alar mo wa nia osób znaj du j¹ cych siê pod po zio mem te re nu

oraz po go to wia za bez pie cza j¹ ce go – na wy pa dek za gro ¿e nia wy ma -
ga j¹ ce go wy co fa nia osób z wy ro bisk pod ziem nych;

przy ro bo tach tu ne lo wych wy ko naw ca za pew ni³:

– sta ³y nad zór nad dzia ³a niem wen ty la cji,
– na po wierzch ni te re nu od po wied nio wy po sa ¿o ny w œrod ki me dycz ne

punkt pierw szej po mo cy me dycz nej czyn ny w cza sie ka¿ dej zmia ny
ro bo czej, a na po szcze gól nych od cin kach, na któ rych trwa j¹ ro bo ty,
punk ty wy po sa ¿o ne w nie zbêd ne œrod ki opa trun ko we i no sze.

Za bro nio ne jest:

Roboty podziemne

Pra ce re mon to we i roz biór ko we z na tu ry rze czy cha rak te ry zu j¹ siê wy stê -

po wa niem znacz nych za gro ¿eñ dla zdro wia, a na wet ¿y cia wy ko nu j¹ cych je
pra cow ni ków oraz in

nych osób prze

by wa j¹ cych lub mo

g¹ cych prze

by waæ

na te re nie ich pro wa dze nia al bo w s¹ siedz twie. Nie któ re z tych prac za li czo ne
s¹ do szcze gól nie nie bez piecz nych.

Pra co daw ca mo ¿e uznaæ za szcze gól nie nie bez piecz ne tak ¿e in ne pra ce

o zwiêk szo nym za gro ¿e niu lub wy ko ny wa ne w utrud nio nych wa run kach, re ali -
zo wa ne w je go fir mie.

Pra co daw ca ma obo wi¹ zek:

usta le nia i ak tu ali zo wa nia wy ka zu prac szcze gól nie nie bez piecz nych

wy ko ny wa nych w za k³a dzie pra cy;

okre œle nia szcze gó ³o wych wy ma gañ bezpieczeñstwa i higieny pracy

przy wy ko ny wa niu prac szcze gól nie nie bez piecz nych, a zw³asz cza za pew niæ:

bez po œred ni nad zór nad ty mi pra ca mi wy zna czo nych w tym ce lu
osób,

od po wied nie œrod ki za bez pie cza j¹ ce,

in struk ta¿ pra cow ni ków obej mu j¹ cy w szcze gól no œci:

– imien ny po dzia³ pra cy,

– ko lej noœæ wy ko ny wa nia za dañ,

– wy ma ga nia bez pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy przy po szcze gól nych

czyn no œciach.

Przez pra ce szcze gól nie nie bez piecz ne na le ¿y ro zu mieæ te, któ re zo -
sta ³y ja ko ta kie okre œlo ne w ogól nych i szcze gó ³o wych prze pi sach bez -
pie czeñ stwa i hi gie ny pra cy lub w in struk cjach eks plo ata cji urz¹ dzeñ
i in sta la cji.

VII

Wybrane prace remontowe
i rozbiórkowe

Pra ce roz biór ko we i re mon to we pro wa dzo ne
bez wstrzy ma nia ru chu za k³a du pra cy lub je go czê œci

Przed roz po czê ciem te go ty pu ro bót przed siê bior ca bu dow la ny (pra co daw -

ca) lub wy zna czo na przez nie go oso ba kie ru j¹ ca ro bo ta mi oraz pra co daw ca,
u któ re go ma j¹ byæ pro wa dzo ne ro bo ty, ma j¹ obo wi¹ zek usta liæ w pod pi sa nym
pro to ko le szcze gó ³o we wa run ki bezpieczeñstwa i higieny pracy, z po dzia ³em
obo wi¹z ków w tym za kre sie.

Pro to kó³ po wi nien za wie raæ w szcze gól no œci usta le nia do ty cz¹ ce:
po in for mo wa nia pra cow ni ków prze by wa j¹ cych lub mo g¹ cych prze by -

waæ na te re nie pro wa dze nia ro bót al bo w je go s¹ siedz twie o pro wa dzo nych ro -
bo tach oraz o nie zbêd nych œrod kach bez pie czeñ stwa, ja kie na le ¿y sto so waæ
w cza sie trwa nia prac;

wy dzie le nia i wy raŸ ne go ozna ko wa nia te re nu pro wa dze nia ro bót;
umiesz cze nia zna ków in for mu j¹ cych o ro dza ju za gro ¿e nia w miej scach

nie bez piecz nych;

za sto so wa nia in nych œrod ków za bez pie cza j¹ cych przed skut ka mi za -

gro ¿eñ (np. sia tek, ba rier itp.).

Sto so wa nie roz pusz czal ni ków

Roz pusz czal ni ki to sub stan cje che micz ne u¿y wa ne do roz pusz cza nia lub

roz cieñ cza nia in nych sub stan cji lub ma te ria ³ów. Roz pusz czal ni ki prze my s³o we
s¹ czê sto mie szan k¹ kil ku sub stan cji.

u po dra¿ nie nie oczu, p³uc i skó ry,
u ból i za wro ty g³o wy,
u nud no œci,
u za bu rze nia kon cen tra cji.

Bar dzo du ¿e stê ¿e nia par roz pusz czal ni ków mo g¹ po wo do waæ utra tê
przy tom no œci, a na wet œmieræ.

Prace rozbiórkowe i remontowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy...

Ro bo ty bu dow la ne, roz biór ko we, re mon to we i mon ta ¿o we pro wa -
dzo ne bez wstrzy ma nia ru chu za k³a du pra cy lub je go czê œci za li czo -
ne s¹ do prac szcze gól nie nie bez piecz ny ch (patrz: Wykaz..., poz. 2).

Nie w³a œci wie sto so wa ne roz pusz czal ni ki mo g¹ po wo do waæ:

VII. WYBRANE PRACE REMONTOWE I ROZBIÓRKOWE

Pod sta wo we me to dy ochro ny przed szko dli wym od dzia ³y wa niem
roz pusz czal ni ków

1. Ogra ni cza nie emi sji par po przez:
– sto so wa nie urz¹ dzeñ wen ty la cyj nych w ce lu usu wa nia par roz pusz -

czal ni ków z miej sca pra cy;

– u¿y wa nie œrod ków ochro ny uk³a du od de cho we go. Sprzêt ochro ny dróg

od de cho wych (np. ma ski, apa ra ty z po ch³a nia cza mi) na le ¿y prze cho wy waæ
w czy stym miej scu, a przed je go za sto so wa niem upew niæ siê, czy jest nie ska -
¿o ny i na da je siê do u¿yt ku, pod da j¹c go oglê dzi nom i ba da niom;

– wszê dzie, gdzie jest to mo¿ li we, jak naj lep sze wy ko rzy sty wa nie wen ty la -

cji na tu ral nej (np. otwie ra nie drzwi i okien w po miesz cze niach pra cy);

– za po bie ga nie nie po trzeb ne mu pa ro wa niu roz pusz czal ni ków, przez np.

u¿y wa nie ich w mi ni mal nej ilo œci, w³a œnie po trzeb nej do pra cy, prze trzy my wa -
nie opa ko wa ñ z roz pusz czal ni ka mi w sta nie za mkniê tym, sk³a do wa nie od pa -
dów ska ¿o nych roz pusz czal ni ka mi w szczel nych po jem ni kach;

– nie po zo sta wia nie w miej scu pra cy szmat na s¹ czo nych roz pusz czal ni ka mi.

2. Ogra ni cza nie kon tak tu roz pusz czal ni ka ze skó r¹ przez:
– uni ka nie kon tak tu ze skó r¹ roz pusz czal ni ków lub do wol nych pro duk -

tów za wie ra j¹ cych roz pusz czal ni ki, np. u¿y wa j¹c w ra zie ko niecz no œci œrod -
ków ochro ny in dy wi du al nej (odzie ¿y ochron nej, rê ka wic, far tu chów, oku la rów
ochron nych, os³on twa rzy itd.);

– nie sto so wa nie roz pusz czal ni ków do usu wa nia ze skó ry za bru dzeñ far -

b¹, sma ra mi itd.

3. Za cho wa nie in nych œrod ków ostro¿ no œci:
– nie spo ¿y wa nie po si³ ków i na po jów oraz nie u¿y wa nie ty to niu w miej -

scach sto so wa nia roz pusz czal ni ków (po pra cy z u¿y ciem roz pusz czal ni ków
mo¿ na spo ¿y waæ po si³ ki lub pa liæ do pie ro po do k³ad nym umy ciu siê);

– nie u¿y wa nie otwar te go ognia w miej scach, gdzie mo g¹ znaj do waæ siê

opa ry roz pusz czal ni ków chlo row co po chod nych (np. pa le nie pa pie ro sów, pra -
ce spa wal ni cze), po nie wa¿ mo ¿e to spo wo do waæ wy dzie la nie siê bar dzo tok -
sycz nych ga zów.

Szcze gól nie nie bez piecz ne jest sto so wa nie roz pusz czal ni ków w prze strze -

niach za mkniê tych. Z prze strze ni za mkniê tej, np. z wnê trza zbior ni ka, stud ni,
z ma ³e go po miesz cze nia, opa ry roz pusz czal ni ków nie mo g¹ siê ³a two wy do sta -
waæ, gro ma dz¹ siê wiêc bar dzo szyb ko w ta kich ilo œciach, ¿e ich stê ¿e nie mo -
¿e siê staæ nie bez piecz ne, a na wet œmier tel ne. Pra ce te po win ny byæ wy ko ny -
wa ne wy ³¹cz nie w sy tu acjach ab so lut nie nie zbêd nych. Je ¿e li jed nak jest to

Czyszczenie powierzchni i malowanie natryskowe

nie unik nio ne, na le ¿y opra co waæ i ry go ry stycz nie prze strze gaæ od po wied nie
pro ce du ry wy ko ny wa nia pra cy, szcze gól nie do ty cz¹ ce sy tu acji awa ryj nych.

Czysz cze nie po wierzch ni i ma lo wa nie na try sko we

Do prac szcze gól nie nie bez piecz nych za li cza siê pra ce po le ga j¹ ce na:
czysz cze niu po wierzch ni me to da mi stru mie nio wo -œcier ny mi przy u¿y -

ciu urz¹ dzeñ z otwar tym lub za mkniê tym obie giem œcier ni wa, w stru mie niu
sprê ¿o ne go po wie trza, wo dy lub mie sza ni ny wo dy i sprê ¿o ne go po wie trza;

na try ski wa niu lub na py la niu po wierzch ni wy ro ba mi la kie ro wy mi w po -

sta ci p³yn nej lub prosz ku, przy u¿y ciu urz¹ dzeñ na try sko wych lub na py la j¹ cych;

na try ski wa niu ciepl nym po wierzch ni me ta li przy u¿y ciu pi sto le to wych

urz¹ dzeñ ³u ko wych, pla zmo wych i p³o mie nio wych – w tym nad dŸwiê ko wych
i de to na cyj nych.

Sto so wa ne wy ro by la kie ro we, roz pusz czal ni ki, roz cieñ czal ni ki, œrod ki my -

j¹ ce i od t³usz cza j¹ ce po win ny po sia daæ kar tê cha rak te ry sty ki sub stan cji nie -
bez piecz nej lub pre pa ra tu nie bez piecz ne go.

Ka¿ da par tia wy ro bu la kie ro we go po win na po sia daæ de kla ra cjê zgod no œci

z Pol ski mi Nor ma mi lub apro ba tê tech nicz n¹.

Do czysz cze nia po wierzch ni po win no sto so waæ siê œcier ni wa me ta lo we

(np. œrut ostro k¹t ny lub ku li sty sta liw ny al bo ¿e liw ny, ciê ty drut sta lo wy), œcier -
ni wa nie me ta lo we (np. ¿u ¿el pa le ni sko wy, wiel ko pie co wy, roz drob nio ne ska ³y
i mi ne ra ³y) lub in ne œcier ni wa sztucz nie wy two rzo ne i or ga nicz ne.

Pod sta wo we za sa dy pra cy, któ rych na le ¿y bez wzglêd nie prze strze gaæ

Ma te ria ³ów za wie ra j¹ cych roz pusz czal ni ki mo¿ na u¿y waæ tylko wtedy,

gdy prze strzeñ wy ko ny wa nia pra cy jest od po wied nio wen ty lo wa na.

Za pew nio ne s¹ od po wied nie œrod ki ochro ny uk³a du od de cho we go.
Nie wol no wcho dziæ do prze strze ni za mkniê tej, je ¿e li nie zo sta ³y prze -

pro wa dzo ne ba da nia ja ko œci po wie trza w miej scu pra cy.

Nie do pusz czal ne jest sto so wa nie do czysz cze nia po wierzch ni su che go
pia sku kwar co we go ja ko œcier ni wa lub do dat ku do in nych œcier niw.

Pod czas sto so wa nia w po miesz cze niach œcier niw z roz drob nio nych ska³
i mi ne ra ³ów za wie ra j¹ cych wol n¹ krze mion kê na le ¿y ozna czaæ w tym
po miesz cze niu stê ¿e nie py ³u ca³ ko wi te go i re spi ra bil ne go, któ re go war to -
œci nie mo g¹ byæ wy¿ sze od naj wy¿ szych do pusz czal nych stê ¿e ñ (patrz:
Wykaz..., poz. 21).

Sta no wi ska pra

cy czysz cze nia po

wierzch ni i ma

lo wa nia na

try sko we go

usy tu owa ne na otwar tej prze strze ni po win ny byæ ozna ko wa ne ta bli ca mi in for -
ma cyj no -ostrze gaw czy mi oraz tak zlo ka li zo wa ne, aby nie po wo do wa ³y za gro -
¿eñ dla bez

pie czeñ stwa i zdro

wia pra

cow ni ków oraz osób po

stron nych.

Po oczysz cze niu po wierzch ni reszt ki zu ¿y te go œcier ni wa i in ne za nie czysz cze -
nia na le ¿y usu n¹æ z miej sca pra cy i prze ka zaæ do re ge ne ra cji lub uty li za cji.

Do na try ski wa nia lub na py la nia po wierzch ni mo¿ na u¿y waæ wy ³¹cz nie

ma te ria ³ów po

sia da j¹ cych kar tê cha

rak te ry sty ki sub

stan cji nie

bez piecz nej

i pre pa ra tu nie bez piecz ne go, z ozna ko wa niem opa ko wa nia.

Na try ski wa nie po

wierzch ni p³yn

ny mi wy

ro ba mi la

kie ro wy mi mo

¿e byæ

wy ko ny wa ne na otwar

tej prze

strze ni al

bo w ko

mo rach ma

lar skich lub po

miesz cze niach wy po sa ¿o nych w wen ty la cjê od ci¹ go w¹ z wy mu szo nym na wie -
wem po wie trza. Na py la nie wy ro ba mi sprosz ko wa ny mi po win no byæ wy ko ny -
wa ne wy ³¹cz nie w ko mo rach ma lar skich lub po miesz cze niach z od po wied ni¹
wen ty la cj¹.

Sta no wi ska pra cy, na któ rych pro wa dzo ne jest na try ski wa nie lub na py la nie

po wierzch ni, ozna cza siê ta bli ca mi in for ma cyj no -ostrze gaw czy mi i za bez pie -
cza siê przed do stê pem osób po stron nych.

prze pro wa dza nie czyn no œci na try ski wa nia lub na py la nia in sta la cji lub

urz¹ dzeñ elek trycz nych bê d¹ cych pod na piê ciem;

gro ma dze nie na sta no wi sku pra cy opró¿ nio nych na czyñ i po jem ni ków

po ma te ria ³ach sto so wa nych do na try ski wa nia lub na py la nia;

u¿y wa nie ma te ria ³ów bez zna jo mo œci tech no lo gii ich na k³a da nia oraz

dzia ³a nia tok sycz ne go;

u¿y wa nie grzej ni ków z otwar t¹ spi ra l¹ grzej n¹ lub ognia otwar te go;

pro wa dze nie prac spa wal ni czych;

sto so wa nie na rzê dzi iskrz¹ cych.

Pra ce spa wal ni cze

Spa wa nie wy

ko ny wa ne w ra

mach ro

bót roz

biór ko wych, re

mon to wych

i mon ta ¿o wych pro wa dzo nych bez wstrzy ma nia ru chu za k³a du pra cy lub je go

VII. WYBRANE PRACE REMONTOWE I ROZBIÓRKOWE

Nie do pusz czal ne jest:

czê œci mo ¿e byæ pro wa dzo ne wy ³¹cz nie na pod sta wie pi sem ne go po zwo le nia
wy da ne go w try bie usta lo nym przez pra co daw cê za trud nia j¹ ce go spa wa czy.
Spe³ nie nie wy ma gañ bez pie czeñ stwa pra cy oraz prze ciw po ¿a ro we go i prze -
ciw wy bu cho we go przy go to wa nia i re ali za cji prac spa wal ni czych rów nie¿ po -
win no byæ udo ku men to wa ne na pi œmie.

Pra ce spa wal ni cze za li cza ne s¹ do prac nie bez piecz nych pod wzglê dem

po ¿a ro wym i wy bu cho wym. Za gro ¿e nie po ¿a ro we po wo do wa ne jest g³ów nie
wy twa rza niem przez urz¹ dze nia spa wal ni cze bar dzo wy so kich tem pe ra tur, po -
wsta wa niem od pry sków me ta li i ¿u¿ la oraz prze wod nic twem ciepl nym me ta li.
Po ¿ar mo ¿e po wstaæ nie tyl ko w cza sie pro wa dze nia prac spa wal ni czych, ale
na wet po up³y wie kil ku dzie siê ciu go dzin po ich za koñ cze niu.

Prace spawalnicze

Za sa dy pro wa dze nia prac spa wal ni czych

Przed roz po czê ciem prac:
oce niæ za gro ¿e nie po ¿a ro we w miej scu wykonywania prac;
usta liæ ro dzaj przed siê wziêæ ma j¹ cych na ce lu nie do pusz cze nie

do po wsta nia i roz prze strze nia nia siê po ¿a ru lub wy bu chu;

wska zaæ oso by od po wie dzial ne za od po wied nie przy go to wa nie

miej sca pra cy, prze bieg pra cy oraz za bez pie cze nie miej sca pra cy po za -
koñ cze niu pra cy;

za pew niæ wy ko ny wa nie prac wy ³¹cz nie przez oso by do te go upo -

wa¿ nio ne, po sia da j¹ ce od po wied nie kwa li fi ka cje;

za zna jo miæ oso by wy ko nu j¹ ce pra ce z za gro ¿e nia mi po ¿a ro wy mi

wy stê pu j¹ cy mi w re jo nie wy ko ny wa nia prac oraz z przed siê wziê cia mi ma -
j¹ cy mi na ce lu nie do pusz cze nie do po wsta nia po ¿a ru lub wy bu chu.

Pod czas wy ko ny wa nia prac:
w miej scu wy ko ny wa nia prac mu si znaj do waæ siê sprzêt umo¿ li -

wia j¹ cy li kwi da cjê wszel kich Ÿró de³ po ¿a ru;

u¿y waæ wy ³¹cz nie sprzê tu spraw ne go tech nicz nie i za bez pie czo ne -

go przed mo¿ li wo œci¹ wy wo ³a nia po ¿a ru;

Pra ce spa wal ni cze, ciê cie ga zo we i elek trycz ne oraz in ne pra ce wy ma -

ga j¹ ce po s³u gi wa nia siê otwar tym Ÿró d³em ognia w po miesz cze niach za -
mkniê tych al bo w po miesz cze niach za gro ¿o nych po ¿a rem lub wy bu chem
po win ny byæ wy ko ny wa ne przez co naj mniej dwie oso by w ce lu za pew nie -
nia ase ku ra cji.

Ro bo ty roz biór ko we
z u¿y ciem ma te ria ³ów wy bu cho wych

Roz biór ki obiek tów bu dow la nych z u¿y ciem ma te ria ³ów wy bu cho wych
(tzw. ro bo ty strza ³o we) na le ¿y wy ko ny waæ na pod sta wie do ku men ta cji
strza ³o wej al bo, gdy nie jest wy ma ga ne po zwo le nie na roz biór kê lub

VII. WYBRANE PRACE REMONTOWE I ROZBIÓRKOWE

za bez pie czyæ przed za pa le niem ma te ria ³y pal ne wy stê pu j¹ ce w miej -

scu wy ko ny wa nia prac oraz w re jo nach przy le g³ych, w tym rów nie¿ ele men -
ty kon struk cji bu dyn ku i znaj du j¹ cych siê w nim in sta la cji tech nicz nych,
w szcze gól no œci:

–

wszel kie ma te ria ³y pal ne na le ¿y usu n¹æ po za za siêg roz pry sków spa wal ni -
czych. W przy pad ku, gdy jest to nie mo¿ li we, trze ba je do k³ad nie os³o niæ
ko ca mi ga œni czy mi lub ekra na mi z ma te ria ³ów nie pal nych, np. z bla chy,

–

spa wa ne prze wo dy, czê œci ma szyn, ele men ty kon struk cji bu dow la nych
sty ka j¹ ce siê z ma te ria ³a mi pal ny mi po win ny byæ sku tecz nie sch³a dza -
ne, np. wo d¹,

–

otwo ry, szcze

li ny pro

wa dz¹ ce do s¹

sied nich po

miesz czeñ na

le ¿y

uszczel niæ przy u¿y ciu ma te ria ³ów nie pal nych,

–

ze spa wa nych ru ro ci¹ gów izo lo wa nych na le ¿y zdj¹æ izo la cjê na od cin -
ku gwa ran tu j¹ cym bez pie czeñ stwo, a gdy izo la cja jest wy ko na na z ma -
te ria ³u pal ne go, oba brze gi czê œci od izo lo wa nej ch³o dziæ np. stru mie -
niem wo dy.

Pra ce spa wal ni cze w po miesz cze niach (urz¹ dze niach) za gro ¿o nych

wy bu chem lub w po miesz cze niach, w któ rych wcze œniej wy ko ny wa no in -
ne pra ce zwi¹ za ne z u¿y ciem ³a two pal nych cie czy lub pal nych ga zów,
mo¿ na pro wa dziæ je

dy nie wte

dy, gdy stê

¿e nie par cie

czy lub ga

zów

w mie sza ni nie z po wie trzem w miej scu wy ko ny wa nia prac nie prze kra -
cza 10% ich dol nej gra ni cy wy bu cho wo œci.

Do po mia ru stop nia za gro ¿e nia wy bu chem ga zów i par cie czy pal nych

s³u ¿¹ eks plo zy me try. Przy rz¹d mo ¿e wy ko ny waæ po mia ry w spo sób ci¹ g³y
lub „na ¿¹ da nie”. Wy ni ki wy œwie tla ne s¹ cy fro wo w pro cen tach dol nej gra -
ni cy wy bu cho wo œci (% DGW).

Po za koñ cze niu prac:
miej sce, w któ rym pra ce by ³y wy ko ny wa ne, i re jo ny przy le g³e na le -

¿y pod daæ kon tro li pod wzglê dem bez pie czeñ stwa po ¿a ro we go.

Roboty rozbiórkowe z u¿yciem materia³ów wybuchowych

zg³o sze nie – me try ki strza ³o wej. Do ku men ta cjê strza ³o w¹ oraz me try kê
strza ³o w¹ spo rz¹ dza pro jek tant. Treœæ do ku men ta cji i me try ki strza ³o wej
okre œla j¹ obo wi¹ zu j¹ ce prze pi sy (patrz: Wykaz..., poz. 18).

In we stor obo wi¹ za ny jest za wia do miæ pi sem nie, na sie dem dni przed pla -

no wa nym roz po czê ciem, o ter mi nie wy ko na nia ro bót strza ³o wych: po wia to we -
go in spek to ra nad zo ru bu dow la ne go, ko men dan ta Po li cji w³a œci we go dla miej -
sca roz biór ki, w³a œci cie li lub za rz¹d ców s¹ sied nich nie ru cho mo œci, a tak ¿e,
w mia rê po trze by, ko men dan ta Pañ stwo wej Stra ¿y Po ¿ar nej w³a œci we go dla
miej sca roz biór ki oraz ko men dan ta stra ¿y gmin nej (miej skiej).

Kie row nik ro

bót strza

³o wych po wi nien zor

ga ni zo waæ ro

bo ty strza

³o we

i kie ro waæ ni mi zgod nie z po zwo le niem na roz biór kê, do ku men ta cj¹ strza ³o w¹
lub me try k¹ strza ³o w¹ oraz z prze pi sa mi i Pol ski mi Nor ma mi.

W szcze gól no œci do obo wi¹z ków kie row ni ka ro bót strza ³o wych na le ¿y:

ana li zo wa nie do ku men ta cji strza ³o wej lub me try ki strza ³o wej oraz po -

twier dze nie jej przy jê cia do wy ko na nia po przez z³o ¿e nie pod pi su;

za pew nie nie wy ko na nia ro bót strza ³o wych zgod nie z do ku men ta cj¹

strza ³o w¹ lub me try k¹ strza ³o w¹, z za cho wa niem wa run ków bez pie -
czeñ stwa w trak cie ich re ali za cji;

zg³a sza nie do in we sto ra wnio sku o wstrzy ma nie lub zmia nê spo so bu

roz biór ki;

wspó³ pra ca z kie row ni kiem bu do wy (roz biór ki) i in we sto rem w za kre -

sie or ga ni za cji ochro ny te re nu roz biór ki przed za gro ¿e nia mi;

wy da wa nie po le ceñ, w okre sie od do star cze nia œrod ków strza ³o wych

na te ren roz biór ki do chwi li za koñ cze nia ro bót strza ³o wych, wszyst kim
pra cow ni kom znaj du j¹ cym siê na te re nie roz biór ki;

spraw dze nie od³¹ cze nia od obiek tu bu dow la ne go, w któ rym pro wa -

dzo ne s¹ ro bo ty strza ³o we, wszel kich in sta la cji sie ci uzbro je nia te re nu;

stwier dze nie przed roz po czê ciem strze la nia opusz cze nia stre fy za gro -

¿e nia dla lu dzi przez oso by trze cie;

bez po œred ni nad zór nad oso ba mi wy ko nu j¹ cy mi ro bo ty strza ³o we;
wy zna cze nie miej sca tym cza so we go sk³a do wa nia i spo so bu za bez pie -

cze nia œrod ków strza ³o wych;

nad zór nad u¿y wa niem œrod ków strza ³o wych;
kon tro la po praw no œci wy ko na nia tech nicz nych œrod ków za bez pie cza j¹ -

cych oraz spo so bu za bez pie cze nia do stê pu do stre fy za gro ¿e nia dla lu dzi;

ze zwa la nie na nada nie sy gna ³ów ostrze gaw czych i na do ko na nie od pa -

la nia ³a dun ków wy bu cho wych;

kon tro la miej sca ro bót strza ³o wych po ich wy ko na niu oraz za pew nie -

nie usu niê cia nie wy pa ³ów;

zg³o sze nie do od bio ru za koñ cze nia ro bót strza ³o wych;
do ku men to wa nie, w mia rê po trze by, w dzien ni ku roz biór ki prze bie gu

ro bót strza ³o wych;

po twier dze nie wpi sem do dzien ni ka roz biór ki, a je ¿e li nie jest on wy -

ma ga ny – do me try ki strza ³o wej wy ko na nia ro bót strza ³o wych i bra ku
nie wy pa ³ów.

VII. WYBRANE PRACE REMONTOWE I ROZBIÓRKOWE

Wy ma ga nia bez pie czeñ stwa przy ro bo tach roz biór ko wych

z u¿y ciem ma te ria ³ów wy bu cho wych

Przed przy st¹ pie niem do wy ko ny wa nia ro bót strza ³o wych:

na le ¿y za pew niæ opusz cze nie stre fy za gro ¿e nia dla lu dzi przez

oso by trze cie oraz usu niê cie z tej stre fy rze czy ru cho mych na ra ¿o -
nych na uszko dze nie lub znisz cze nie;

te ren roz biór ki, na któ rym pro wa dzo ne s¹ ro bo ty strza ³o we, na le -

¿y wy dzie liæ i ochra niaæ w spo sób umo¿ li wia j¹ cy kon tro lê po ru -
sza nia siê osób i po jaz dów;

przy doj œciach i dro gach do jaz do wych do te re nu ro bót po win ny

byæ umiesz

czo ne na wy

so ko œci nie mniej

szej ni¿ 2 m ta

bli ce

ostrze gaw cze bar wy ¿ó³ tej z na pi sa mi w ko lo rze czar nym;

urz¹ dze nia, in sta la cje i in ne ni¿ kon struk cyj ne ele men ty bu dow la -

ne, mo g¹ ce po wo do waæ ob ni ¿e nie bez pie czeñ stwa wy ko ny wa nia
ro bót strza ³o wych, na le ¿y usu n¹æ z obiek tu bu dow la ne go;

na te re nie roz biór ki na le ¿y wy zna czyæ spe cjal ne miej sce prze zna -

czo ne na tym cza so we sk³a do wa nie œrod ków strza ³o wych. Miej sce
to po win no byæ zlo ka li zo wa ne z da la od tras ko mu ni ka cyj nych te -
re nu roz

biór ki, w spo

sób za

pew nia j¹ cy bez

pie czeñ stwo lu

dzi

i ochro nê s¹ sied nie go te re nu, za bez pie czo ne przed wej œciem osób
po stron nych.

W cza sie wy ko ny wa nia ro bót strza ³o wych:

stre fa za gro ¿e nia dla lu dzi po win na byæ za bez pie czo na przed do -

stê pem osób trze cich, w szcze gól no œci przez po ste run ki, pa tro le
i blo ka dy;

na le ¿y sto so waæ sy gna ³y ostrze gaw cze, któ rych zna cze nie okre œla -

j¹ prze pi sy pra wa geo lo gicz ne go i gór ni cze go.

Prace rozbiórkowe związane z usuwaniem azbestu

Pracodawca zatrudniający pracowników przy zabezpieczaniu lub

usuwaniu wyrobów albo innych materiałów zawierających azbest obowiązany
jest w szczególności:

na podstawie oceny ryzyka zawodowego, uwzględniającej rodzaj i stopień

narażenia, stosować niezbędne środki ochrony zmniejszające to ryzyko;

kontrolować stopień narażenia pracowników na działanie pyłu azbestu

w sposób określony w przepisach dotyczących badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Przy pra cach stwa rza ją cych na ra że nie na dzia ła nie py łu azbe stu na le ży:

za pew nić, by ma szy ny, sprzęt i me to dy pra cy sto so wa ne przy wy ko ny -

wa niu prac eli mi no wa ły lub ogra ni cza ły do mi ni mum po wsta wa nie py -
łu azbe stu, a szcze gól nie je go emi sję do śro do wi ska pra cy lub śro do wi -
ska na tu ral ne go;

ogra ni czyć do nie zbęd ne go mi ni mum licz bę osób przy dzie lo nych do

prac oraz czas trwa nia na ra że nia;

sto so wać od po wied nie do ro dza ju i po zio mu na ra że nia odzież i obu -

wie ro bo cze oraz środ ki ochro ny in dy wi du al nej, w tym odzież ochron -
ną i środ ki ochro ny ukła du od de cho we go.

Środ ki ochro ny ukła du od de cho we go mo gą być sto so wa ne je dy nie ja ko roz -

wią za nie uzu peł nia ją ce lub awa ryj ne; nie mo gą one za stę po wać tech nicz nych
środ ków ogra ni cza ją cych na ra że nie pra cow ni ków na dzia ła nie py łu azbe stu.

Po za koñ cze niu ro bót strza ³o wych:

pod daæ kon tro li miej sca ro bót i za pew niæ usu niê cia nie wy pa ³ów;
po twier dziæ wpi sem do dzien ni ka roz biór ki, a je ¿e li nie jest on wy -

ma ga ny – do me

try ki strza

³o wej, wy

ko na nie ro

bót strza

³o wych

i brak nie wy pa ³ów.

W przy pad ku prze kro cze nia war to ści naj wyż sze go do pusz czal ne go stę -

że nia py łu azbe stu, okre ślo nej w prze pi sach do ty czą cych naj wyż szych do -
pusz czal nych stę żeń i na tę żeń czyn ni ków szko dli wych dla zdro wia w śro do -
wi sku pra cy, pra co daw ca jest obo wią za ny wstrzy mać wy ko ny wa nie pra cy
przez pra cow ni ków oraz nie zwłocz nie pod jąć dzia ła nia w ce lu ob ni że nia
stę że nia py łu azbe stu do war to ści do pusz czal nej.

Prace rozbiórkowe związane z usuwaniem azbestu

PODSUMOWANIE

POD SU MO WA NIE

Na bu do wach, po dob nie jak w ka¿ dych in nych za k³a dach pra cy, naj sku -

tecz niej szym spo so bem za pew nie nia od po wied nio wy so kie go po zio mu bez -
pie czeñ stwa pra

cy jest w³a

œci we za

rz¹ dza nie bez

pie czeñ stwem pra

uwzglêd nia j¹ ce oce nê, do ku men to wa nie i in for mo wa nie pra cow ni ków o ry zy -
ku za wo do wym, któ re wi¹ ¿e siê z wy ko ny wa n¹ pra c¹.

Z dniem 21 czerw ca 2007 r. wpro wa dzo ny zo stał obo wią zek po sia da nia

przez pra co daw cę do ku men tu po twier dza ją ce go do ko na nie oce ny ry zy ka za -
wo do we go, któ ry po wi nien uwzględ niać w szcze gól no ści:

opis oce nia ne go sta no wi ska pra cy, w tym wy szcze gól nie nie:

– sto so wa nych ma szyn, na rzę dzi i ma te ria łów,
– wy ko ny wa nych za dań,
– wy stę pu ją cych na sta no wi sku nie bez piecz nych, szko dli wych i uciąż -

li wych czyn ni ków śro do wi ska pra cy,

– sto so wa nych środ ków ochro ny zbio ro wej i in dy wi du al nej,
– osób pra cu ją cych na tym sta no wi sku;

wy ni ki prze

pro wa dzo nej oce

ny ry

zy ka za

wo do we go dla każ

de go

z czyn ni ków śro do wi ska pra cy oraz nie zbęd ne środ ki pro fi lak tycz ne
zmniej sza ją ce ry zy ko;

da tę prze pro wa dzo nej oce ny oraz oso by do ko nu ją ce oce ny.

Pod sta wo we dzia ³a nia, na po zio mie ka¿ de go przed siê bior stwa bu dow la ne -

go, w ce lu za pew nie nia bez piecz nych wa run ków pra cy to:

okre œle nie ogól nej po li ty ki i ce lów kie row nic twa fir my w za kre sie bez -

pie czeñ stwa i ochro ny zdro wia pra cow ni ków;

za pew nie nie nie

zbêd nych in

for ma cji umo¿

li wia j¹ cych wdro

¿e nie

ogól nej po li ty ki;

uwzglêd nie nie za gad nieñ bez pie czeñ stwa i ochro ny zdro wia pra cow -

ni ków w za rz¹ dza niu i po dej mo wa niu de cy zji, na ka¿ dym po zio mie
funk cjo no wa nia fir my;

kon sul to wa nie spraw w dzie dzi nie bez pie czeñ stwa pra cy z pra cow -

ni ka mi;

Na le ¿y pa miê taæ, ¿e sku tecz ne za rz¹ dza nie bez pie czeñ stwem pra cy po le -
ga g³ów nie na umie jêt no œci prze wi dy wa nia i za po bie ga nia po ja wia niu siê
pro ble mów, a nie wal ki z ni mi do pie ro wów czas, gdy ju¿ wy st¹ pi ³y i spo -
wo do wa ³y nie ko rzyst ne skut ki.

mo ni to ro wa nie i prze gl¹d efek tyw no œci przy jê tej po li ty ki i ca ³e go sys te -

mu za rz¹ dza nia fir m¹.

Stan bez pie czeñ stwa pra cy w fir mie na le ¿y mo ni to ro waæ i w ra zie po trze -

by ko ry go waæ. W tym ce lu po win ny byæ sto so wa ne me to dy pro ak tyw ne (np.
po dej mo wa nie dzia ³añ wy ni ka j¹ cych z do ko na nych kon tro li, prze gl¹ dów, au -
dy tów) i re ak tyw ne (np. na pod sta wie wnio sków wy ni ka j¹ cych z oko licz no œci
i przy czyn za

ist nia ³ych wy

pad ków przy pra

cy). Oczy wi œcie zde

cy do wa ne

pierw szeñ stwo na le ¿y daæ me to dom pro ak tyw nym. Ba da nie wy pad ków po -
win no pro wa dziæ przede wszyst kim do zi den ty fi ko wa nia wszyst kich ich przy -
czyn, z ewen tu al ny mi wa da mi sys te mu za rz¹ dza nia bez pie czeñ stwem pra cy
w³¹cz nie. Za sad ni czym ce lem kon tro li po win no byæ upew nie nie siê, ¿e przy jê -
ty sys tem i pro ce du ry funk cjo nu j¹ na le ¿y cie, a w ra zie po trze by pod jê cie na -
tych mia sto wych dzia ³añ ko ry gu j¹ cych.

Ba da nie, sza co wa nie i war to œcio wa nie
ry zy ka za wo do we go

Ry zy ko za wo do we jest to praw do po do bieñ stwo wy st¹ pie nia nie po ¿¹ da -

nych zda

rzeñ zwi¹

za nych z wy

ko ny wa n¹ pra

c¹, po

wo du j¹ cych stra

ty,

w szcze gól no œci wy st¹ pie nia u pra cow ni ków nie ko rzyst nych skut ków zdro wot -
nych w wy ni ku za gro ¿eñ za wo do wych wy stê pu j¹ cych w œro do wi sku pra cy lub
spo so bu wy ko ny wa nia pra cy.

Ge ne ral n¹ za sa d¹ jest uni ka nie nad mier ne go kom pli ko wa nia po dej mo wa -

nych dzia ³añ, któ re naj czê œciej pro wa dzi do utra ty ich za sad ni cze go wa lo ru,
ja kim jest prak tycz na przy dat noœæ.

Piêæ kro ków do oce ny ry zy ka za wo do we go
na pla cu bu do wy

1. Iden ty fi ka cja za gro ¿eñ.

Na le ¿y spi saæ wszyst kie sta no wi ska pra cy, ja kie wy stê pu j¹ na pla cu bu do -

wy, i do ko naæ ich prze gl¹ du pod k¹ tem ry zy ka.

Szcze gól n¹ uwa gê na le ¿y po œwiê ciæ ro bo tom bu dow la nym:

Pięć kroków do oceny ryzyka zwodowego...

Prze wi dzia ny w art. 226 Ko dek su pra cy obo wi¹ zek in for mo wa nia pra -
cow ni ków o ry zy ku za wo do wym do ty czy ka¿ de go pra cow ni ka, nie za -
le¿ nie od ro dza ju zaj mo wa ne go sta no wi ska.

stwa rza j¹ cym za gro ¿e nie bez pie czeñ stwa i zdro wia lu dzi w zwi¹z ku
z mo¿ li wo œci¹ przy sy pa nia zie mi¹ lub upad ku z wy so ko œci;

pro wa dzo nym w po bli ¿u li nii wy so kie go na piê cia lub czyn nych li nii
ko mu ni ka cyj nych;

pro wa dzo nym w stud niach, pod zie mi¹ i w tu ne lach;

z u¿y ciem ma te ria ³ów wy bu cho wych;

mon ta ¿o wym i de

mon ta ¿o wym ciê¿ kich ele

men tów pre

fa bry ko wa -

nych (wiel ko wy mia ro we ele men ty kon struk cji sta lo wych lub ¿el be to -
wych, np. œcia ny, bel ki, s³u py).

Trze ba pa miê taæ rów nie¿ o na stê pu j¹ cych czyn ni kach za gro ¿e nia:

ru cho mych ele men tach ma szyn i urz¹ dzeñ (np. ¿u ra wie, ko par ki), po -
wierzch niach, na któ rych ist nie je mo¿ li woœæ po œli zgniê cia siê lub upad -
ku (np. dro gi ko mu ni ka cji pie szej, trans por to we, po de sty),

ostrych kra wê dziach, wy sta j¹ cych ele men tach (np. rusz to wañ, zbro jeñ,
sza lo wañ),

nie do stat kach oœwie

tle nia (szcze

gól nie miej

sca wy

ko ny wa nia prac

od zmro ku do œwi tu, dro gi ko mu ni ka cyj ne),

in sta la cji i urz¹ dze niach elek trycz nych (np. nie w³a œci we po ³¹ cze nia li -
nii na po wietrz nych i ka blo wych oraz mo¿ li woœæ ich me cha nicz ne go
uszko dze nia, ochro ny prze ciw po ra ¿e nio we),

py ³ach (np. przy pra cach roz biór ko wych, szcze gól nie usu wa niu ele -
men tów azbe sto wych, ale tak ¿e ce mentu, wap na),

ha ³a sie i drga niach (np. ka fa ry, m³o ty spa li no we, urz¹ dze nia wi bra cyj ne
do po gr¹ ¿a nia i wy ry wa nia, na rzê dzia uda ro we rêcz ne; ze spo ³y ma szyn
do pro duk cji mie sza nek be to no wych, za gêsz czar ki i ubi ja ki wi bra cyj ne),

u¿y wa niu po jaz dów, w tym wóz ków z na pê dem sil ni ko wym (np. trans -
port ma te ria ³ów bu dow la nych, wy wóz zie mi),

u¿y wa niu sub stan cji che micz nych (np. far by, la kie ry, kle je, roz pusz -
czal ni ki),

nie bez pie czeñ stwie po ¿a rów i wy bu chów (np. pra ce spa wal ni cze wy -
ko ny wa ne w po bli ¿u ele men tów pal nych).

Do roz po zna nia za gro ¿eñ mo¿ na, ja ko po moc, wy ko rzy staæ rów nie¿ li sty

kon tro l ne do ty cz¹ ce bu dow nic twa, opra co wa ne np. przez in spek cjê pra cy, któ -
re znaj du j¹ siê na stro nie in ter ne to wej: www.pip.gov.pl

2. Okre œle nie, kto mo ¿e byæ za gro ¿o ny i w ja ki spo sób.

Uwa gê na le ¿y zwra caæ na:

– „swo ich” pra cow ni ków;
– pra cow ni ków pod

wy ko naw ców – za

gro ¿e nia stwier

dzo ne pod

czas

PODSUMOWANIE

prze gl¹ du sta no wisk pra cy jed ne go wy ko naw cy mo g¹ od no siæ siê nie
tyl ko do je go pra cow ni ków, lecz tak ¿e do pra cow ni ków, któ rych sta no -
wi ska s¹ sia du j¹ ze sta no wi ska mi za gro ¿o ny mi lub znaj du j¹ siê w ci¹ -
gach ko mu ni ka cyj nych in nych pra cow ni ków.

O za gro ¿e niach i ry zy ku zwi¹ za nym z „w³a sny mi” pra ca mi na le ¿y po in for -

mo waæ tak ¿e cu dzych pra cow ni ków (in ni pod wy ko naw cy), je œli ist nie j¹ oko -
licz no œci, któ re mo g¹ sta no wiæ dla nich za gro ¿e nie.

3. Oce na i osza co wa nie ry zy ka wraz ze sto so wa ny mi na sta no wi skach

pra cy œrod ka mi za po bie gaw czy mi.

Do oce ny i sza co wa nia ry zy ka za wo do we go w miej scu pra cy sto su je siê

wie le me tod ja ko œcio wych (pro ste me to dy opi so we) i ilo œcio wych (z za sto so wa -
niem ma te ma tycz nej po sta ci mo de lu de cy zyj ne go) przed sta wio nych szcze gó -
³o wo w li te ra tu rze (patrz: Li te ra tu ra, poz. 4 i 5).

Na wet je œli za sto so wa ne zo sta ³y wszyst kie œrod ki za po bie gaw cze, na te re nie

bu do wy za wsze po zo sta je pe wien mar gi nes za gro ¿eñ (tzw. ry zy ko reszt ko we).
Trze ba wiêc dla ka¿ de go oce nia ne go sta no wi ska okre œliæ, czy po zo sta j¹ ce za gro -
¿e nie jest du ¿e, œred nie czy ma ³e. W za le¿ no œci od wy ni ku oce ny na le ¿y pod j¹æ
wszel kie mo¿ li we dzia ³a nia za rad cze w ce lu zmniej sze nia ry zy ka reszt ko we go.

Przy k³a do we œrodki za rad cze na pla cu bu do wy to:

li kwi da cja „ba ³a ga nu” na okre œlo nych sta no wi skach pra cy;
li kwi da cja pro wi zo rycz nie wy ko na nych in sta la cji elek trycz nych (szcze -

gól nie za bez pie cze nie ich przed uszko dze nia mi me cha nicz ny mi);

li kwi da cja pod ³¹ czeñ urz¹ dzeñ elek trycz nych „na krót ko”;
spo wo do wa nie bez wzglêd ne go sto so wa nia przez pra cow ni ków przy -

dzie lo nych im œrod ków ochro ny in dy wi du al nej (np. ka sków ochron -
nych, sprzê tu chro ni¹ ce go przed upad kiem z wy so ko œci).

4. Pod su mo wa nie i za pi sa nie spo strze ¿eñ.
Wszyst kie spo strze ¿e nia trze ba za pi saæ i za cho waæ. Wpraw dzie ka¿ da bu -

do wa cha rak te ry zu je siê du ¿¹ zmien no œci¹ fron tu ro bót i okre œlo nym cza sem ist -
nie nia, lecz do ku men ta cja z do ko na nej na niej oce ny ry zy ka mo ¿e byæ rów nie¿
bar dzo po moc na, przy po mi na j¹c, na co na le ¿y zwra caæ uwa gê w przy sz³o œci.

5. Prze gl¹d i ak tu ali za cja oce ny ry zy ka.
Spraw dziæ, czy dzia ³a nia pod jê te w ce lu li kwi da cji lub ogra ni cze nia ry zy -

ka i za gro ¿eñ przy nio s³y efek ty, a zw³asz cza:

wy ko naæ po mia ry kon tro l ne sku tecz no œci ochron przed po ra ¿e niem

pr¹ dem elek trycz nym, np. przy be to niar kach;

skon tro lo waæ stan ma szyn, urz¹ dzeñ i na rzê dzi, np. rusz to wañ, dra bin,

za wie si;

Pięć kroków do oceny ryzyka zawodowego na placu budowy

skon tro lo waæ stan ozna ko wa nia i za bez pie cze nia miejsc nie bez piecz -

nych, np. otwo ry, wy ko py, pra ce na wy so ko œci;

spraw dziæ, czy przy dzie lo no pra cow ni kom od po wied ni¹ odzie¿ oraz

œrod ki ochro ny in dy wi du al nej, np. he³ my ochron ne, sprzêt chro ni¹ cy
przed upad kiem z wy so ko œci.

Lista kontrolna funkcjonowania systemu zarz¹dzania
bezpieczeñstwem pracy

Ka¿ dy pra co daw ca po wi nien upew niæ siê, ¿e w je go za k³a dzie sys tem bez -

pie czeñ stwa i ochro ny zdro wia pra cow ni ków pra cy funk cjo nu je w³a œci wie. Po -
moc na w do ko na niu oce ny ta kie go sys te mu mo ¿e byæ na stê pu j¹ ca li sta py tañ
kon tro l nych:

1. Czy s¹ opra co wa ne ja sne pro ce du ry po stê po wa nia i od po wie dzial no œci

w dzie dzi nie bez pie czeñ stwa i ochro ny zdro wia?

2. Czy ka¿ dy pra cow nik, nie za le¿ nie od zaj mo wa ne go sta no wi ska i pe³ -

nio nej funk cji, zna pro ce du ry i od po wie dzial noœæ do ty cz¹ ce je go bez -
po œred nio?

3. Czy w fir mie zna ne i sto so wa ne s¹ prze pi sy bez pie czeñ stwa i hi gie ny

pra cy?

4. Czy zo sta ³y zi den ty fi ko wa ne g³ów ne za gro ¿e nia oraz po dej mo wa ne s¹

dzia ³a nia w ce lu li kwi da cji lub przy naj mniej znacz ne go ogra ni cze nia
tych za gro ¿eñ?

5. Czy pra cow ni kom za pew nio no nie zbêd ne œrod ki ochro ny in dy wi du al nej

oraz prze szko le nie w za kre sie po s³u gi wa nia siê ty mi œrod ka mi – w sy tu -
acji gdy nie ma in nych mo¿ li wo œci unik niê cia ry zy ka za wo do we go?

6. Czy pra cow ni cy zo sta li po in for mo wa ni o ry zy ku za wo do wym wy stê pu -

j¹ cym na ich sta no wi sku pra cy i spo so bach uni ka nia za gro ¿eñ?

7. Czy pra cow ni cy uczest ni cz¹ w kon sul ta cjach na te mat bez pie czeñ stwa

i ochro ny zdro wia w za k³a dzie?

8. Czy pra cow ni cy wie dz¹, ko go i w ja ki spo sób na le ¿y in for mo waæ o nie -

bez piecz nych wa run kach pra cy i za ist nia ³ych wy pad kach?

9. Czy w za

k³a dzie pro

wa dzo ne s¹ re

gu lar ne kon

tro le miejsc pra

z uwzglêd nie niem sto

so wa nia przez pra

cow ni ków obo

wi¹ zu j¹ cych

pro ce dur bez pie czeñ stwa pra cy?

10. Czy w za k³a dzie funk cjo nu je sys tem prze gl¹ du po li ty ki i pro ce dur bez -

pie czeñ stwa pra cy?

PODSUMOWANIE

LI TE RA TU RA

1. Zyg munt Wie

czo rek, Bez pie czeñ stwo pra

cy na pla

cu bu

do wy. Po

rad nik dla

osób spra wu j¹ cych nad zór tech nicz ny na pla cu bu do wy, PIP, 2002.

2. Zyg munt Wie czo rek, Bez pie czeñ stwo pra cy – ro bo ty bu dow la ne i roz biór ko we,

PIP, 2003.

3. Wie s³aw Wi¹ cek, Do sto suj swój za k³ad do prze pi sów pra wa pra cy. Bu dow nic -

two, PIP, 2005.

4. Adam S³om ka, Ry zy ko za wo do we w bu dow nic twie, PIP, 2005.

5. Adam S³om ka, An kie ta kon tro l na bhp na bu do wie dla pra co daw ców. Ry zy ko za -

wo do we w bu dow nic twie – przy k³a dy, PIP, 2005.

WY KAZ POD STA WO WYCH PRZE PI SÓW

(stan praw ny na 31 marca 2008 r.)

1. Usta wa z dnia 26 czerw ca 1974 r. Ko deks pra cy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r., nr 21,

poz. 94 z póź niej szy mi zmia na mi).

2. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Pra cy i Po li ty ki So cjal nej z 26 wrze śnia 1997 r. w spra wie

ogól nych prze

pi sów bez

pie czeń stwa i hi

gie ny pra

cy (Dz. U. z 2003 r., nr 169,

poz. 1650 z póź niej szy mi zmia na mi – tekst jed no li ty).

3. Roz po rzą dze nie Mi ni stra In fra struk tu ry z 6 lu te go 2003 r. w spra wie bez pie czeń stwa

i hi gie ny pra cy pod czas wy ko ny wa nia ro bót bu dow la nych (Dz. U. nr 47, poz. 401).

4. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Zdro wia i Opie ki Spo łecz nej z dnia 30 ma ja 1996 r. w spra -

wie prze pro wa dza nia ba dań le kar skich pra cow ni ków, za kre su pro fi lak tycz nej opie ki
zdro wot nej nad pra cow ni ka mi oraz orze czeń le kar skich wy da wa nych do ce lów prze -
wi dzia nych w Ko dek sie pra cy (Dz. U. nr 69, poz. 332 z póź niej szy mi zmia na mi).

5. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki i Pra cy z 27 lip ca 2004 r. w spra wie szko le nia

w dzie dzi nie bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy (Dz. U. nr 180, poz. 1860 z póź niej szy -
mi zmia na mi).

6. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej z 14 mar ca 2000 r. w spra wie

bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy przy ręcz nych pra cach trans por to wych (Dz. U. nr 26,
poz. 313 z póź niej szy mi zmia na mi).

7. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki z 30 paź dzier ni ka 2002 r. w spra wie mi ni mal -

nych wy ma gań do ty czą cych bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy w za kre sie użyt ko wa nia
ma szyn przez pra cow ni ków pod czas pra cy (Dz. U. nr 191, poz. 1596 z póź niej szy -
mi zmia na mi).

8. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki z 14 paź dzier ni ka 2005 r. w spra wie za sad bez -

pie czeń stwa i hi gie ny pra cy przy za bez pie cza niu i usu wa niu wy ro bów za wie ra ją cych
azbest oraz pro gra mu szko le nia w za kre sie bez piecz ne go użyt ko wa nia ta kich wy ro -
bów (Dz. U. nr 216, poz. 1824).

LITERATURA

9. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Pra cy i Po li ty ki So cjal nej z 28 ma ja 1996 r. w spra wie

ro dza jów prac wy

ma ga ją cych szcze

gól nej spraw

no ści psy

cho fi zycz nej (Dz. U.

nr 62, poz. 287).

10. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Pra cy i Po li ty ki So cjal nej z 28 ma ja 1996 r. w spra wie ro -

dza jów prac, któ

re po

win ny być wy

ko ny wa ne, przez co naj

mniej dwie oso

(Dz. U. nr 62, poz. 288).

11. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki z 20 wrze śnia 2001 r. w spra wie bez pie czeń -

stwa i hi gie ny pra cy pod czas eks plo ata cji ma szyn i in nych urzą dzeń tech nicz nych
do ro bót ziem nych, bu dow la nych i dro go wych (Dz. U. nr 118, poz. 1263).

12. Usta wa z 7 lip ca 1994 r. Pra wo bu dow la ne (Dz. U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118

z póź niej szy mi zmia na mi).

13. Roz po rzą dze nie Mi ni stra In fra struk tu ry z 26 czerw ca 2002 r. w spra wie dzien ni ka

bu do wy, mon ta żu i roz biór ki, ta bli cy in for ma cyj nej oraz ogło sze nia za wie ra ją ce go
da ne do ty czą ce bez pie czeń stwa pra cy i ochro ny zdro wia (Dz. U. nr 108, poz. 953
z póź niej szy mi zmia na mi).

14. Roz po rzą dze nie Mi ni stra In fra struk tu ry z 23 czerw ca 2003 r. w spra wie in for ma cji

do ty czą cej bez pie czeń stwa i ochro ny zdro wia oraz pla nu bez pie czeń stwa i ochro -
ny zdro wia (Dz. U. nr 120, poz. 1126).

15. Usta wa z 30 sierp nia 2002 r. o sys te mie oce ny zgod no ści (Dz. U. z 2004 r. nr 204,

poz. 2087).

16. Usta wa z 21 grud nia 2000 r. o do zo rze tech nicz nym (Dz. U. nr 122, poz. 1321

z póź niej szy mi zmia na mi).

17. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki, Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej z 28 kwiet nia 2003 r.

w spra wie szcze gó ło wych za sad stwier dza nia po sia da nia kwa li fi ka cji przez oso by
zaj mu ją ce się eks plo ata cją urzą dzeń, in sta la cji i sie ci (Dz. U. nr 89, poz. 828 z póź -
niej szy mi zmia na mi).

18. Roz po rzą dze nie Mi ni stra In fra struk tu ry z 3 lip ca 2003 r. w spra wie roz bió rek obiek -

tów bu dow la nych wy ko ny wa nych me to dą wy bu cho wą (Dz. U. nr 120, poz. 1135).

19. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki z 20 grud nia 2005 r. w spra wie za sad ni czych

wy ma gań dla ma szyn i ele men tów bez pie czeń stwa (Dz. U. nr 259, poz. 2170).

20. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki z 27 kwiet nia 2000 r. w spra wie bez pie czeń -

stwa i hi gie ny pra cy przy pra cach spa wal ni czych (Dz. U. nr 40, poz. 470).

21. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej z 29 li sto pa da 2002 r. w spra -

wie naj

wyż szych do

pusz czal nych stę

żeń i na

tę żeń czyn

ni ków szko

dli wych dla

zdro wia w śro do wi sku pra cy (Dz. U. nr 217, poz. 1833 z póź niej szy mi zmia na mi).

22. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Zdro wia z 2 wrze śnia 2003 r. w spra wie ozna ko wa nia opa -

ko wań sub stan cji nie bez piecz nych i pre pa ra tów nie bez piecz nych (Dz. U. Nr 173,
poz. 1679 z póź niej szy mi zmia na mi).

23. Roz po rzą dze nie Mi ni stra Go spo dar ki, Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej z 14 stycz nia 2004 r.

w spra wie bez pie czeń stwa i hi gie ny pra cy przy czysz cze niu po wierzch ni, ma lo wa -
niu na try sko wym i na try ski wa niu ciepl nym (Dz. U. nr 16, poz. 156).

WYKAZ PODSTAWOWYCH PRZEPISÓW

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Budownictwo Wymagania bezpieczeństwa pracy
110 124 ROZ w spr wymagan w Nieznany (2)
poradnik kierowcy RPK3SUYRUWGXH Nieznany
Analiza wypadkow Budownictwo 20 Nieznany (2)
Podstawy dla budownictwa szkiel Nieznany (2)
Komunikacja w swietle wymagan n Nieznany
Poradnik Uzytkowanie i konserwa Nieznany
biocha poradnik starszych stude Nieznany
hola,budownictwo, wymiarowanie Nieznany
magisterka poradnik dla student Nieznany
poradnik praca 454LZW3G2GCVVV7B Nieznany
poradnik przyjaciela V7MLVWQ7JG Nieznany
Prkatyczny poradnik id 392530 Nieznany
Daty do historii budownictwa ko Nieznany
119 142 ROZ w spr wymaganeg Nieznany
Poradnik Bezpieczne pozyskiwani Nieznany

więcej podobnych podstron