1

Żołądek (ventriculus)

Budowa

W żołądku rozróżniamy:

•

otwory:

o

otwór górny czyli ujście wpustowe (ostium cardiacum) albo wpust (cardia)- łączy
przełyk z żołądkiem. Położony jest on po lewej stronie X kręgu piersiowego.

o

otwór dolny, czyli ujście odźwiernikowe (ostium pyloricum)- łączy jamę żołądka z
dwunastnicą. Położone w obrębie odźwiernika (pylorus), który na granicy żołądka
zaznacza się bruzdą i ma w ścianie żołądka silny mięsień zwieracz odźwiernika .

•

ściany

o

ściana przednia żołądka (paries anterior)

o

ściana tylna żołądka (paries posterior)

•

brzegi

o

krzywizna mniejsza żołądka (curvatura ventriculi minor)- wklęsły, krótszy brzeg.
Jest przedłużeniem prawego brzegu przełyku. Rozpoczyna się od wpustu. Skierowana
jest w stronę prawą i do tyłu- do wątroby.

o

krzwywizna większa żołądka (curwaturum ventriculi major)- wypukły, dłuższy
brzeg.

Część obejmująca wpust nazywana jest częścią wpustową (pars cardiaca). W miejscu przejścia
lewego brzegu przełyku w część wpustową tworzy się wcięcie wpustowe (incisura cardiaca),
które zwrócona jest ku górze. Po stronie lewej i ku górze od części wpustowej znajduje się
najwyżej położona część żołądka, która zwrócona jest wypukłością ku górze. Nazywana jest
dnem żołądka (fundus ventriculi). Położone jest na poziomie V przestrzeni międzyżebrowej lub
IV chrząstki żebrowej. Poniżej obu tych części znajduje się największa część żołądka- trzon
żołądka (coprus ventriculi). Zbiega on ku dołowi, zwężając się stopniowo, a następnie zagina się
w prawą stronę i przechodzi w część odźwiernikową (pars pylorica). Odźwiernik w pozycji
leżącej na plecach znajduje się po prawej stronie I kręgu lędźwiowego, w pozycji pionowej
obniża się o 1-2 kręgi. W miejscu zagięcia żołądka wytwarza się na krzywiźnie mniejszej wcięcie
kątowe (incisura angularis), które oddziela trzon od część odźwiernikowej. Najniżej położonym
punktem krzywizny większej jest tzw. kolano żołądka (genu ventriculi).
W części odźwiernikowej wyróżnia się dwie części:

•

jamę odźwiernika (antrum pyloricum)- szerszy, graniczący z trzonem odcinek.

•

kanał odźwiernikowy (canalis pyloricus)- odcinek węższy, graniczący z odźwiernikiem.

Żołądek pokryty jest otrzewną trzewną. Wzdłuż krzywizny mniejszej przechodzi ona w więzadło
wątrobowo -żołądkowe (lig. hepatogastricum), pochodzące z krezki brzusznej żołądka.
Wzdłuż krzywizny większej otrzewna przechodzi w:

•

więzadło żołądkowo-przeponowe (lig. gastrophrenicum)

•

żołądkowo-śledzionowe (lig. gastrolienale)

•

żołądkowo-okrężnicze (lig. gastrocolicum)

Więzadła te pochodzą z krezki
grzbietowej żołądka

2

Unaczynienie

•

Tętnica śledzionowa (a. lienalis) i jej odgałęzienia

•

Tętnica żołądkowa lewa

•

Tętnica wątrobowa wspólna

•

Żyła żołądkowa prawa i lewa

•

Żyła żołądkowo-sieciowe prawa i lewa

•

Żyły żołądkowe krótkie

Unerwienie

Włókna przywspółczulne dochodzą do żołądka drogą nerwów błędnych, które jako pnie nerwu
błędnego leżą na dolnej części przełyku. Pnie dochodzące do żołądka tworzą sploty żołądkowe na
jego przedniej i tylnej ścianie. Do splotów tych dochodzą gałązki współczulne, odchodzące od splotu
trzewnego.

W ścianach żołądka tworzą się trzy sploty autonomiczne noszące jedną wspólną nazwę splotu

jelitowego (plexus entericus), w jego skład wchodzą:

•

splot podśluzowy (plexus submucocus) - znajduje się w tkance podśluzowej, reguluje
czynności wydzielnicze gruczołów błony śluzowej

•

splot warstwy mięśniowej (plexus myentericus)- między warstwami błony mięśniowej,
reguluje perystolikę i perystaltykę żołądka.

•

splot podsurowiczy (plexus subserosus)- pod otrzewną.

Cześć przywspółczulna przyspiesza ruchy żołądka i wydzielanie jego gruczołów, natomiast cześć
współczulna hamuje obie wymienione czynności.