Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych bardzo precyzyjnie określa treści, jakie powinny być realizowane

na każdym etapie edukacyjnym. W odróżnieniu od starej podstawy I etap edukacyjny został podzielony na dwie części: podstawę programową dla

klasy I oraz podstawę programową dla klasy III. W klasie I podstawa programowa stanowi kontynuację treści zapisanych w podstawie programo-

wej wychowania przedszkolnego.

Podstawowym pojęciem nowej podstawy programowej jest treść kształcenia, a kryteriami podziału są przedmiot i etap kształcenia. Treści pod-

stawy zostały zapisane w języku wymagań, przez co jasno i wyraźnie został zobrazowany cel, do którego dąży nauczyciel. Cel ten również ma zostać

zaprezentowany rodzicom.

Zgodnie z założeniami nowej podstawy proces kształcenia uczniów został przełożony na precyzyjny opis efektów kształcenia, dzięki temu

dobrze widoczny jest opis wymagań, jakie ma spełniać przeciętnie uzdolniony uczeń na koniec każdego etapu edukacyjnego. W nowej pod-
stawie programowej wykrystalizowały się najważniejsze umiejętności, które uczeń ma zdobywać: czytanie, myślenie matematyczne, myślenie

naukowe, komunikowanie się, sprawne posługiwanie się nowymi technologiami informatycznymi i komunikacyjnymi, wyszukiwanie, se-

lekcjonowanie i krytyczna analiza informacji, rozpoznawanie własnych potrzeb edukacyjnych. Jednym z nowych zadań dotyczących pracy
wychowawczej jest przeciwdziałanie dyskryminacji.

Treści zapisane dla I etapu edukacyjnego podzielono na obszary edukacyjne tak, aby dokładnie zostały sprecyzowane wiadomości i umiejętno-

ści, które uczeń zdobywa w szkole podstawowej. Są to: edukacja polonistyczna, język obcy nowożytny, edukacja muzyczna, edukacja plastyczna,

edukacja społeczna, edukacja przyrodnicza, edukacja matematyczna, zajęcia komputerowe, zajęcia techniczne, wychowanie fi zyczne, etyka.

Zapisy nowej podstawy programowej (w przeciwieństwie do starej) są zgodne z ideą europejskich ram kwalifi kacji i zostały wyrażone w języku

efektów kształcenia. Wymagania ogólne to cele kształcenia, a wymagania szczegółowe to treści nauczania i oczekiwane umiejętności uczniów.

Wciąż pozostają w mocy trzy dokumenty prawne określające działalność edukacyjną szkoły: szkolny zestaw programów nauczania, program

wychowawczy, program profi laktyczny. Dokumenty te muszą uwzględniać wszystkie wymagania zapisane w podstawie programowej.

Omawiana nowa podstawa kładzie szczególny nacisk na wyrównywanie szans i nauczanie dostosowane do możliwości i tempa uczenia się oraz

zdolności uczniów. Te zapisy dookreślają charakter działań, które muszą być podejmowane w szkole podstawowej, oraz powinny zostać zawarte

w podręcznikach i materiałach metodycznych dla nauczycieli.

Jako obowiązującą dla I etapu edukacyjnego nowa podstawa programowa wprowadza nazwę: edukacja wczesnoszkolna. Nie stosuje się już

nazwy kształcenie zintegrowane.

W odróżnieniu od starej podstawy programowej nowa nakłada obowiązek stosowania się do szczegółowych zapisów, „aby dziecko odróżniało

dobro od zła, było świadome przynależności społecznej oraz rozumiało konieczność dbania o przyrodę”. Po raz pierwszy pojawiają się tego

typu zapisy, które wskazują na konieczność nauczenia dziecka radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz na konieczność kontynuowania

nauki w klasach IV–VI szkoły podstawowej. Również po raz pierwszy zapisy w podstawie nakazują respektowanie trójpodmiotowości oddziały-

wań wychowawczych i kształcących uczeń – szkoła – dom rodzinny, a także kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki.

Poprzednia podstawa programowa bardzo ogólnie i bez uwzględnienia etapów edukacyjnych wskazywała na ogół działań, obowiązków oraz

zadań szkoły i nauczycieli, które każdy uczący musiał samodzielnie interpretować i „przekładać” na pracę z uczniem. Nowa podstawa określa, że

liczba godzin zajęć dla ucznia nie może przekraczać w tygodniu 24 godzin. Podaje też, że etyka jest przedmiotem obowiązkowym i musi zostać

wybrana przez ucznia, jeśli uczeń nie uczęszcza na lekcje religii w szkole lub poza szkołą.

KLASA III

słuchanie baśni, opowiadań i legend, w tym

z własnego regionu, jako inspiracji do słowne-

go i pozasłownego wyrażania treści i przeżyć,

czytanie głośne sylab, wyrazów, zdań i tek-

stów, czytanie ciche ze zrozumieniem, różne

źródła informacji i technologii informacyj-

nej, w tym korzystanie z czytelni i biblioteki

szkolnej, pisanie liter, łączenie liter w sylaby,

pisanie wyrazów, zdań, przepisywanie wyra-

zów, zdań, tekstów, powiązane z uzupełnia-

niem i przekształcaniem, pisanie swobodnych

tekstów, życzeń, zaproszeń, listów, opowiadań

i opisów, pisanie z wykorzystaniem elemen-

tarnych zasad pisowni, odbiór programów ra-

diowych i telewizyjnych, rozmowy, swobodne

i spontaniczne wypowiedzi uczniów, opowia-

danie i opisywanie, recytowanie wierszy i pro-

zy, zabawy i gry dramowe, teatralne, uważne

słuchanie wypowiedzi innych

KLASA I

Edukacja polonistyczna. Wspomaganie roz-

woju umysłowego w zakresie wypowiadania

się. Dbałość o kulturę języka. Początkowa

nauka czytania i pisania. Kształtowanie umie-

jętności wypowiadania się w małych formach

teatralnych.

Uczeń kończący klasę I:

1) w zakresie umiejętności społecznych wa-

runkujących porozumiewanie się i kulturę

języka:

a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha

ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co prze-

kazują; komunikuje w jasny sposób swoje

spostrzeżenia, potrzeby, odczucia,

b) w kulturalny sposób zwraca się do rozmów-

cy, mówi na temat, zadaje pytania i odpo-

wiada na pytania innych osób, dostosowu-

je ton głosu do sytuacji, np. nie mówi zbyt

głośno,

c) uczestniczy w rozmowie na tematy związa-

ne z życiem rodzinnym i szkolnym, także

inspirowane literaturą;

2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:

Nauczyciel musi wprowadzić wszystkie litery

alfabetu oraz kształtować umiejętność nauki

czytania w połączeniu z nauką pisania liter, co

do tej pory miało swój początek w klasie zero-

wej, a w klasie pierwszej występowała jedynie

kontynuacja czytania i typowa nauka pisania.

Duży nacisk położony jest na umiejętność

słuchania wypowiedzi oraz rozumienia i bu-

dowania własnych wypowiedzi z uwzględnie-

niem kultury języka. Mocno zaakcentowane są

umiejętności wypowiadania się w tzw. małych

formach teatralnych. Dziecko po klasie I musi

rozpoznać sytuację, do której dostosuje nie

tylko swoją wypowiedź, ale i ton głosu. Nie

musi umieć pisać ze słuchu, natomiast powin-

no przestrzegać zasad kaligrafi i, a także dba-

łości o estetykę i poprawność grafi czną pisma.

Ten zapis stanowi duże rozszerzenie i pogłę-

bienie zapisu ze starej podstawy programowej.

Całkowicie nowy zapis stanowi stwierdzenie,

że dziecko musi umieć korzystać z pakietów

edukacyjnych pod kierunkiem nauczyciela.

Nowe jest również to, że od dziecka po klasie

STARA PODSTAWA PROGRAMOWA

NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

KOMENTARZ DO ZMIAN

Nowa podstawa programowa dla I etapu edukacji stanowi kontynuację treści zapisanych w podstawie programowej wychowania przed-

szkolnego.

a) rozumie sens kodowania oraz dekodowania

informacji; odczytuje uproszczone rysunki,

piktogramy, znaki informacyjne i napisy,

b) zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozu-

mie proste, krótkie teksty,

c) pisze proste, krótkie zdania: przepisuje, pisze

z pamięci; dba o estetykę i poprawność gra-

fi czną pisma (przestrzega zasad kaligrafi i),

d) posługuje się ze zrozumieniem określenia-

mi: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie,

e) interesuje się książką i czytaniem; słucha w sku-

pieniu czytanych utworów (np. baśni, opowia-

dań, wierszy), w miarę swoich możliwości czyta

lektury wskazane przez nauczyciela,

f) korzysta z pakietów edukacyjnych (np. ze-

szytów ćwiczeń i innych pomocy dydak-

tycznych) pod kierunkiem nauczyciela;

3) w zakresie umiejętności wypowiadania się

w małych formach teatralnych:

a) uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje

mimiką, gestem, ruchem zachowania boha-

tera literackiego lub wymyślonego,

b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie

posłużyć się nim w odgrywanej scence,

c) odtwarza z pamięci teksty dla dzieci, np.

wiersze, piosenki, fragmenty prozy.

PO KLASIE III

Edukacja polonistyczna

Uczeń kończący klasę III:

I wymaga się zainteresowania książkami i ich

czytaniem.

W stosunku do starej podstawy programowej

– powiela się zapisy dotyczące korzystania

ze źródeł informacji, poszerzone zostają one

1) korzysta z informacji:

a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta

z przekazywanych informacji,

b) czyta i rozumie teksty przeznaczone dla

dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga

z nich wnioski,

c) wyszukuje w tekście potrzebne informacje

i w miarę możliwości korzysta ze słowni-

ków i encyklopedii przeznaczonych dla

dzieci na I etapie edukacyjnym,

d) zna formy użytkowe: życzenia, zaprosze-

nie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki;

potrafi z nich korzystać;

2) analizuje i interpretuje teksty kultury:

a) przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza

zasób słownictwa poprzez kontakt z dzieła-

mi literackimi,

b) w tekście literackim zaznacza wybrane frag-

menty, określa czas i miejsce akcji, wskazu-

je głównych bohaterów,

c) czyta teksty i recytuje wiersze, z uwzględ-

nieniem interpunkcji i intonacji,

d) ma potrzebę kontaktu z literaturą i sztu-

ką dla dzieci, czyta wybrane przez siebie

i wskazane przez nauczyciela książki, wy-

powiada się na ich temat,

e) pod kierunkiem nauczyciela korzysta z pod-

ręczników i zeszytów ćwiczeń oraz innych

środków dydaktycznych;

o korzystanie z informacji przekazanej w for-

mie ustnej, co łączy się z zapisem dotyczącym

uważnego słuchania wypowiedzi. W nowej

podstawie jest mowa również o tym, że dziec-

ko ma znać formy użytkowe typu życzenia, za-

proszenie, list itp. i z nich korzystać.

W starej podstawie nie było mowy o znajomo-

ści, a jedynie o „pisaniu swobodnych tekstów”.

Duży nacisk w nowej podstawie jest położony

na samodzielne tworzenie wypowiedzi przez

dziecko. Nowo zaakcentowaną treścią jest „po-

trzeba kontaktu z literaturą i sztuką” – innymi

słowy nauczyciel pod koniec klasy III musi

skonstatować, czy taką potrzebę w uczniach

wygenerował. Po klasie III uczeń powinien

już pisać ze słuchu, dodatkowo wymaga się od

niego nie tylko przestrzegania zasad kaligrafi i,

ale również poprawności gramatycznej, orto-

grafi cznej i interpunkcyjnej. Uczeń, nadal pod

kierunkiem nauczyciela, powinien umieć ko-

rzystać z podręcznika i zeszytów ćwiczeń oraz

innych środków dydaktycznych – to całkiem

nowy zapis.

3) tworzy wypowiedzi:

a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową

wypowiedź, krótkie opowiadanie i opis, list

prywatny, życzenia, zaproszenie,

b) dobiera właściwe formy komunikowania

się w różnych sytuacjach społecznych,

c) uczestniczy w rozmowach: zadaje pytania,

udziela odpowiedzi i prezentuje własne

zdanie; poszerza zakres słownictwa i struk-

tur składniowych,

d) dba o kulturę wypowiadania się; poprawnie

artykułuje głoski, akcentuje wyrazy, stosuje

pauzy i właściwą intonację w zdaniu oznaj-

mującym, pytającym i rozkazującym; sto-

suje formuły grzecznościowe,

e) dostrzega różnicę pomiędzy literą i głoską;

dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w

zdaniu, zdania w tekście,

f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega

zasad kaligrafi i), dba o poprawność grama-

tyczną, ortografi czną oraz interpunkcyjną,

g) przepisuje teksty, pisze z pamięci i ze słu-

chu; w miarę swoich możliwości samodziel-

nie realizuje pisemne zadania domowe.

KLASA I

Język obcy nowożytny. Wspomaganie dzieci

w porozumiewaniu się z osobami, które mówią

innym językiem.

Uczeń kończący klasę I:

W nowej podstawie po raz pierwszy zostały

wyodrębnione treści i wymagania odnoszące

się do nauki języka obcego nowożytnego, na-

cisk w tym zakresie położono na elementarne

umiejętności dziecka związane z zabawą oraz

obiektami najbliższego otoczenia.

Uczeń powinien umieć zadawać pytania,

udzielać odpowiedzi, rozumieć sens prostych

dialogów, czytać ze zrozumieniem proste wy-

razy i proste zdania itp.

1) rozumie proste polecenia i właściwie na nie

reaguje;

2) nazywa obiekty w najbliższym otoczeniu;

3) recytuje wierszyki i rymowanki, śpiewa

piosenki z repertuaru dziecięcego;

4) rozumie sens opowiedzianych history-

jek, gdy są wspierane obrazkami, gestami,

przedmiotami.

PO KLASIE III

Język obcy nowożytny

Uczeń kończący klasę III:

1) wie, że ludzie posługują się różnymi języ-

kami i aby się z nimi porozumieć, trzeba na-

uczyć się ich języka (motywacja do nauki

języka obcego);

2) reaguje werbalnie i niewerbalnie na proste

polecenia nauczyciela;

3) rozumie wypowiedzi ze słuchu:

a) rozróżnia znaczenie wyrazów o podobnym

brzmieniu,

b) rozpoznaje zwroty stosowane na co dzień

i potrafi się nimi posługiwać,

c) rozumie ogólny sens krótkich opowiadań

i baśni przedstawianych także za pomocą

obrazów, gestów,

d) rozumie sens prostych dialogów w histo-

ryjkach obrazkowych (także w nagraniach

audio i wideo);

4) czyta ze zrozumieniem wyrazy i proste zda-

brzmienie głosów, instrumentów muzycznych,

dźwięk, rytm, tempo, śpiew, gra na instrumen-

tach, ruch z muzyką, percepcja elementów aku-

styki środowiska człowieka, muzyki i utworów

muzycznych

nia;

5) zadaje pytania i udziela odpowiedzi w ra-

mach wyuczonych zwrotów, recytuje wier-

sze, rymowanki i śpiewa piosenki, nazy-

wa obiekty z otoczenia i opisuje je, bierze

udział w miniprzedstawieniach teatralnych;

6) przepisuje wyrazy i zdania;

7) potrafi korzystać ze słowników obrazko-

wych, książeczek, środków multimedial-

nych;

8) współpracuje z rówieśnikami w trakcie na-

uki.

KLASA I

Edukacja muzyczna. Wychowanie do odbio-

ru i tworzenia muzyki: śpiewanie i muzykowa-

nie, słuchanie i rozumienie.

Uczeń kończący klasę I:

1) powtarza prostą melodię; śpiewa piosenki

z repertuaru dziecięcego, wykonuje śpie-

wanki i rymowanki;

2) odtwarza proste rytmy głosem i na instru-

mentach perkusyjnych; wyraża nastrój

i charakter muzyki pląsając i tańcząc (re-

aguje na zmianę tempa i dynamiki);

3) realizuje proste schematy rytmiczne (tata-

izacją, ruchem całego ciała);

4) wie, że muzykę można zapisać i odczytać;

5) świadomie i aktywnie słucha muzyki, po-

tem wyraża swe doznania werbalnie i nie-

Nowe zapisy kładą nacisk na: „świadome i ak-

tywne słuchanie muzyki oraz kulturę zacho-

wania się w czasie koncertu”. Po raz pierwszy

wymienia się konkretne tańce: krakowiak, pol-

kę oraz jeden inny, prosty taniec ludowy jako

obowiązkowe do nauczenia. Wykonywanie

prostych utworów i ilustracji dźwiękowych do

tekstów i obrazków – to również nowość w za-

pisach podstawy. Wcześniej dzieci miały grać

na instrumentach, ale nie określano i nie narzu-

cano im grania utworów i nie było obowiązku

ilustrowania dźwiękiem już po klasie I.

werbalnie;

6) kulturalnie zachowuje się na koncercie oraz

w trakcie śpiewania hymnu narodowego.

PO KLASIE III

Edukacja muzyczna

Uczeń kończący klasę III:

1) w zakresie odbioru muzyki:

a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywno-

ści muzycznej:

– śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie

mniej niż 10 utworów w roku szkolnym);

śpiewa z pamięci hymn narodowy,

– gra na instrumentach perkusyjnych (proste

rytmy i wzory rytmiczne) oraz melodycz-

nych (proste melodie i akompaniamenty),

– realizuje sylabami rytmicznymi, gestem

oraz ruchem proste rytmy i wzory rytmicz-

ne; reaguje ruchem na puls rytmiczny i jego

zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki

(maszeruje, biega, podskakuje),

– tańczy podstawowe kroki i fi gury krako-

wiaka, polki oraz innego, prostego tańca

ludowego,

b) rozróżnia podstawowe elementy muzyki

(melodia, rytm, wysokość dźwięku, akom-

paniament, tempo, dynamika) i znaki nota-

cji muzycznej (wyraża ruchowo czas trwa-

nia wartości rytmicznych, nut i pauz),

c) aktywnie słucha muzyki i określa jej cechy:

Dokładnie określono minimalną liczbę utwo-

rów muzycznych, które powinien zaśpiewać

uczeń. Doprecyzowano, że na tym właśnie eta-

pie obowiązkowo uczeń zna hymn państwo-

wy.

wielość środków komunikacji (język prze-

strzeni, koloru, ciała itp.) oraz środków wy-

razu plastycznego, ekspresja i autoekspresja,

działalność plastyczna uczniów w różnych

rozróżnia i wyraża środkami pozamuzycz-

nymi charakter emocjonalny muzyki, rozpo-

znaje utwory wykonane: solo i zespołowo,

na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach

głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w in-

strumentach muzycznych (fortepian, gitara,

skrzypce, trąbka, fl et, perkusja); rozpoznaje

podstawowe formy muzyczne – AB, ABA

(wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne

części);

2) w zakresie tworzenia muzyki:

a) tworzy proste ilustracje dźwiękowe do tek-

stów i obrazów oraz improwizacje ruchowe

do muzyki,

b) improwizuje głosem i na instrumentach we-

dług ustalonych zasad,

c) wykonuje proste utwory, interpretuje je zgod-

nie z ich rodzajem i funkcją.

KLASA I

Edukacja plastyczna. Poznawanie archi-

tektury, malarstwa i rzeźby. Wyrażanie wła-

snych myśli i uczuć w różnorodnych formach

plastycznych. Przygotowanie do korzystania

z medialnych środków przekazu.

Uczeń kończący klasę I:

1) wypowiada się w wybranych technikach

plastycznych na płaszczyźnie i w przestrze-

ni; posługuje się takimi środkami wyrazu

plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura;

Postawiono dosyć wysokie wymagania w za-

kresie tworzenia muzyki.

Uczeń już po klasie I musi rozpoznać wybra-

ne dziedziny sztuki, w tym także architekturę

zieleni, i musi wypowiadać się na ich temat.

Po klasie III dochodzi zapis o określaniu swo-

materiałach, technikach i formach z wykorzy-

staniem tradycji regionalnych

2) ilustruje sceny i sytuacje (realne i fanta-

styczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią,

opowiadaniem, muzyką; korzysta z narzę-

dzi multimedialnych;

3) wykonuje proste rekwizyty (np. lalkę, pa-

cynkę) i wykorzystuje je w małych formach

teatralnych; tworzy przedmioty charaktery-

styczne dla sztuki ludowej regionu, w któ-

rym mieszka;

4) rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki: ar-

chitekturę (także architekturę zieleni), ma-

larstwo, rzeźbę, grafi kę; wypowiada się na

ich temat.

PO KLASIE III

Edukacja plastyczna

Uczeń kończący klasę III:

1) w zakresie percepcji sztuki:

a) określa swoją przynależność kulturową po-

przez kontakt z wybranymi dziełami sztuki,

zabytkami i z tradycją w środowisku ro-

dzinnym, szkolnym i lokalnym; uczestniczy

w życiu kulturalnym tych środowisk, wie

o istnieniu placówek kultury działających

na ich rzecz,

b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje

ich wytwory w swojej działalności twórczej

(zgodnie z elementarną wiedzą o prawach

autora);

2) w zakresie ekspresji przez sztukę:

jej przynależności kulturowej poprzez kontakt

z dziełami sztuki itp. – rozpoznawania wybra-

nych dzieł architektury i dzieł sztuk plastycz-

nych, opisywania ich cech charakterystycz-

nych terminami właściwymi dla tych dziedzin.

Stanowi to zawyżenie wymagań w porówna-

niu z wymaganiami, które stawiała poprzednia

podstawa programowa.

a) podejmuje działalność twórczą, posługując

się takimi środkami wyrazu plastycznego

jak: kształt, barwa, faktura w kompozycji

na płaszczyźnie i w przestrzeni (stosując

określone materiały, narzędzia i techniki

plastyczne),

b) realizuje proste projekty w zakresie form

użytkowych, w tym służące kształtowaniu

własnego wizerunku i otoczenia oraz upo-

wszechnianiu kultury w środowisku szkol-

nym (stosując określone narzędzia i wytwo-

ry przekazów medialnych);

3) w zakresie recepcji sztuki:

a) rozróżnia takie dziedziny działalności twór-

czej człowieka jak: architektura, sztuki

plastyczne oraz inne określone dyscypliny

sztuki (fotografi ka, fi lm) i przekazy medial-

ne (telewizja, Internet), a także rzemiosło

artystyczne i sztukę ludową,

b) rozpoznaje wybrane dzieła architektury

i sztuk plastycznych należące do polskiego

i europejskiego dziedzictwa kultury; opisu-

je ich cechy charakterystyczne (posługując

się elementarnymi terminami właściwymi

dla tych dziedzin działalności twórczej).

KLASA I

Edukacja społeczna. Wychowanie do zgodnego

współdziałania z rówieśnikami i dorosłymi.

Uczeń kończący klasę I:

ojczyzna, jej symbole i święta narodowe, ba-

śnie i legendy narodowe, obrazy z przeszłości

(własnej rodziny, szkoły, miejscowości), wie-

lość środków komunikacji (język przestrzeni,

koloru, ciała itp.) oraz środków wyrazu pla-

stycznego, ekspresja i autoekspresja, różno-

rodność dziedzictwa i poszukiwań w sferze

kultury, krajobraz kulturowy, działalność pla-

styczna uczniów w różnych materiałach, tech-

nikach i formach z wykorzystaniem tradycji

regionalnych

Po raz pierwszy w zakresie umiejętności spo-

łecznych oczekuje się od niespełna 7-latka, aby

dostosowywał swoje oczekiwania do realiów

ekonomicznych rodziny. Oczekuje się, że pod

1) potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe

w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi;

wie, że warto być odważnym, mądrym i po-

magać potrzebującym; wie, że nie należy

kłamać lub zatajać prawdy;

2) współpracuje z innymi w zabawie, w nauce

szkolnej i w sytuacjach życiowych; prze-

strzega reguł obowiązujących w społecz-

ności dziecięcej oraz w świecie dorosłych,

grzecznie zwraca się do innych w szkole,

w domu i na ulicy;

3) wie, co wynika z przynależności do rodzi-

ny, jakie są relacje między najbliższymi,

wywiązuje się z powinności wobec nich;

4) ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się

za pracę; dostosowuje swe oczekiwania do

realiów ekonomicznych rodziny;

5) zna zagrożenia ze strony ludzi; wie, do

kogo i w jaki sposób należy się zwrócić

o pomoc;

6) wie, gdzie można bezpiecznie organizować

zabawy, a gdzie nie można i dlaczego;

7) potrafi wymienić status administracyjny

swojej miejscowości (wieś, miasto); wie,

czym zajmuje się np. policjant, strażak,

lekarz, weterynarz; wie, jak można się do

nich zwrócić o pomoc;

8) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w

Polsce, a Polska znajduje się w Europie;

koniec klasy I będzie potrafi ł współpracować

nie tylko z dorosłym człowiekiem, ale również

ze swoim rówieśnikiem. W poprzedniej podsta-

wie nie było mowy o tego typu wymaganiach,

budowało się jedynie poczucie przynależności

dziecka do rodziny, grupy, miasta regionu itd.

W nowej podstawie kładzie się znaczny nacisk

na specyfi czne i bardzo dojrzałe zachowania

dziecka.

zna symbole narodowe (fl aga, godło, hymn

narodowy), rozpoznajefl agę i hymn Unii

Europejskiej.

PO KLASIE III

Edukacja społeczna

Uczeń kończący klasę III:

1) odróżnia dobro od zła, stara się być spra-

wiedliwy i prawdomówny; nie krzywdzi

słabszych i pomaga potrzebującym;

2) identyfi kuje się ze swoją rodziną i jej trady-

cjami; podejmuje obowiązki domowe i rze-

telnie je wypełnia; rozumie, co to jest sytu-

acja ekonomiczna rodziny, i wie, że trzeba

do niej dostosować swe oczekiwania;

3) wie, jak należy zachowywać się w stosunku

do dorosłych i rówieśników (formy grzecz-

nościowe); rozumie potrzebę utrzymywania

dobrych relacji z sąsiadami w miejscu za-

mieszkania; jest chętny do pomocy, respek-

tuje prawo innych do pracy i wypoczynku;

4) jest tolerancyjny wobec osób innej naro-

dowości, tradycji kulturowej itp.; wie, że

wszyscy ludzie mają równe prawa;

5) zna prawa ucznia i jego obowiązki (w tym

zasady bycia dobrym kolegą), respektuje je;

uczestniczy w szkolnych wydarzeniach;

6) zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiek-

ty, tradycje; wie, w jakim regionie mieszka;

uczestniczy w wydarzeniach organizowa-

zabawy, zajęcia, przygody dzieci, obrazy z ży-

cia dzieci w innych krajach, wybrane wytwo-

ry kultury, sztuki, techniki, bezpieczeństwo,

w tym poruszanie się po drogach publicznych,

rozpoznawanie sygnałów alarmowych o nie-

bezpieczeństwie, dom rodzinny – dziecko jako

członek rodziny, szkoła – dziecko jako uczeń,

kolega, przyjaciel, miejscowość, życie jej

mieszkańców

W zakres tej edukacji wpisane zostały rów-

nież edukacja regionalna i edukacja patrio-

tyczna, które pojawiają się już wcześniej, np.

w kontekście edukacji plastycznej, muzycznej,

polonistycznej. Kolejny raz (3.) w podstawie

programowej zostaje położony nacisk na for-

my zwrotów grzecznościowych wobec innych

osób. W nowej podstawie nakreśla się również

po raz pierwszy szczegółowe treści dotyczące

praw człowieka, w tym praw ucznia.

nych przez lokalną społeczność;

7) zna symbole narodowe (barwy, godło, hymn

narodowy) i najważniejsze wydarzenia hi-

storyczne; orientuje się w tym, że są ludzie

szczególnie zasłużeni dla miejscowości, w

której mieszka, dla Polski i świata;

8) wie, jak ważna jest praca w życiu człowie-

ka; wie, jaki zawód wykonują jego najbliżsi

i znajomi; wie, czym zajmuje się np. kole-

jarz, aptekarz, policjant, weterynarz;

9) zna zagrożenia ze strony ludzi; potrafi po-

wiadomić dorosłych o wypadku, zagroże-

niu, niebezpieczeństwie; zna numery te-

lefonów: pogotowia ratunkowego, straży

pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer

alarmowy 112.

KLASA I

Edukacja przyrodnicza. Wychowanie do ro-

zumienia i poszanowania przyrody ożywionej

i nieożywionej.

Uczeń kończący klasę I:

1) w zakresie rozumienia i poszanowania

świata roślin i zwierząt:

a) rozpoznaje rośliny i zwierzęta żyjące w takich

środowiskach przyrodniczych, jak: park, las,

pole uprawne, sad i ogród (działka),

b) zna sposoby przystosowania się zwierząt do

poszczególnych pór roku: odloty i przyloty

ptaków, zapadanie w sen zimowy,

Edukacja przyrodnicza jest szczegółowym za-

pisem tego, co było w starej podstawie. Wy-

odrębniono bardzo szczegółowo wszystkie

treści, które wcześniej kryły się pod ogólnymi

hasłami starej podstawy. Większy nacisk poło-

żono na doświadczenia i obserwacje. Bardzo

uszczegółowiono znajomość budowy ludzkie-

go ciała!

c) wymienia warunki konieczne do rozwoju

roślin i zwierząt w gospodarstwie domo-

wym, w szkolnych uprawach i hodowlach

itp.; prowadzi proste hodowle i uprawy (w

szczególności w kąciku przyrody),

d) wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta śro-

dowisku: niszczenie szkodników przez pta-

ki, zapylanie kwiatów przez owady, spulch-

nianie gleby przez dżdżownice,

e) zna zagrożenia dla środowiska przyrodni-

czego ze strony człowieka: wypalanie łąk

i ściernisk, zatruwanie powietrza i wód,

pożary lasów, wyrzucanie odpadów i spala-

nie śmieci itp.; chroni przyrodę: nie śmieci,

szanuje rośliny, zachowuje ciszę w parku

i w lesie, pomaga zwierzętom przetrwać

zimę i upalne lato,

f) zna zagrożenia ze strony zwierząt (niebez-

pieczne i chore zwierzęta) i roślin (np. tru-

jące owoce, liście, grzyby) i wie, jak zacho-

wać się w sytuacji zagrożenia,

g) wie, że należy oszczędzać wodę; wie, jakie

znaczenie ma woda w życiu człowieka, ro-

ślin i zwierząt,

h) wie, że należy segregować śmieci; rozumie

sens stosowania opakowań ekologicznych;

2) w zakresie rozumienia warunków atmosfe-

rycznych:

a) obserwuje pogodę i prowadzi obrazkowy

przyroda w otoczeniu dziecka, poznanie wła-

snego ciała, dbałość o zdrowie, higiena własna

i otoczenia, żywność i żywienie, formy ochro-

ny środowiska przyrodniczego w najbliższej

okolicy, obserwowanie zjawisk i procesów

przyrodniczych dostępnych doświadczeniu

dziecka i mówienie o nich

kalendarz pogody,

b) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca po-

godę w radiu i w telewizji, i stosuje się do

podanych informacji o pogodzie, np. ubiera

się odpowiednio do pogody,

c) nazywa zjawiska atmosferyczne charakte-

rystyczne dla poszczególnych pór roku, po-

dejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na

niebezpieczeństwo wynikające z pogody,

d) zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodni-

czych, takich jak: burza, huragan, powódź,

pożar, i wie, jak zachować się w sytuacji za-

grożenia.

PO KLASIE III

Edukacja przyrodnicza

Uczeń kończący klasę III:

1) obserwuje i prowadzi proste doświadczenia

przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczy-

nę ze skutkiem;

2) opisuje życie w wybranych ekosystemach:

w lesie, ogrodzie, parku, na łące i w zbior-

nikach wodnych;

3) nazywa charakterystyczne elementy typo-

wych krajobrazów Polski: nadmorskiego,

nizinnego, górskiego;

4) wymienia zwierzęta i rośliny typowe dla

wybranych regionów Polski; rozpoznaje

i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne;

5) wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór

fi gury geometryczne, w tym trójkąt, kwadrat,

prostokąt, koło, stosunki przestrzenne, porząd-

kowanie, klasyfi kowanie, liczenie (przeliczanie

roku;

6) podejmuje działania na rzecz ochrony przy-

rody w swoim środowisku; wie, jakie znisz-

czenia w przyrodzie powoduje człowiek

(wypalanie łąk, zaśmiecanie lasów, nad-

mierny hałas, kłusownictwo);

7) zna wpływ przyrody nieożywionej na życie

ludzi, zwierząt i roślin:

a) wpływ światła słonecznego na cykliczność

życia na Ziemi,

b) znaczenie powietrza i wody dla życia,

c) znaczenie wybranych skał i minerałów dla

człowieka (np. węgla i gliny);

8) nazywa części ciała i organy wewnętrzne

zwierząt i ludzi (np. serce, płuca, żołądek);

9) zna podstawowe zasady racjonalnego odży-

wiania się; rozumie konieczność kontrolo-

wania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń

stomatologa i lekarza;

10) dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i in-

nych (w miarę swoich możliwości); orientuje

się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt,

a także w zagrożeniach typu burza, huragan,

śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba

zachować się w takich sytuacjach.

KLASA I

Edukacja matematyczna. Wspomaganie roz-

woju umysłowego oraz kształtowanie wiado-

mości i umiejętności matematycznych dzieci.

Powielają się treści, takie jak:

fi gury geometryczne, w tym trójkąt, kwadrat,

prostokąt, koło, stosunki przestrzenne, porząd-

przedmiotów, niezależność liczby przedmio-

tów od sposobów ich przeliczania, porówny-

wanie liczebności zbiorów), liczby i ich zapis,

stopniowe rozszerzanie zakresu liczbowego do

10 000, zapis dziesiątkowy, działania arytme-

tyczne (dodawanie, odejmowanie, algorytmy

dodawania i odejmowania pisemnego, mno-

żenie, algorytm mnożenia pisemnego przez

liczby jednocyfrowe, dzielenie), kolejność wy-

konywania działań, mierzenie, ważenie, obli-

czenia pieniężne, kalendarz, matematyzowanie

sytuacji konkretnych, rozwiązywanie zadań

tekstowych jednodziałaniowych i łatwych za-

dań złożonych

Uczeń kończący klasę I:

1) w zakresie czynności umysłowych ważnych

dla uczenia się matematyki:

a) ustala równoliczność mimo obserwowa-

nych zmian w układzie elementów w po-

równywanych zbiorach,

b) układa obiekty (np. patyczki) w serie rosnące

i malejące, numeruje je; wybiera obiekt w ta-

kiej serii, określa następne i poprzednie,

c) klasyfi kuje obiekty: tworzy kolekcje np.

zwierzęta, zabawki, rzeczy do ubrania,

d) w sytuacjach trudnych i wymagających wy-

siłku intelektualnego zachowuje się rozum-

nie, dąży do wykonania zadania,

e) wyprowadza kierunki od siebie i innych

osób; określa położenie obiektów wzglę-

dem obranego obiektu; orientuje się na kart-

ce papieru, aby odnajdować informacje (np.

w lewym górnym rogu) i rysować strzałki

we właściwym kierunku,

f) dostrzega symetrię (np. w rysunku motyla);

zauważa, że jedna fi gura jest powiększe-

niem lub pomniejszeniem drugiej; kontynu-

uje regularny wzór (np. szlaczek);

2) w zakresie liczenia i sprawności rachunko-

wych:

a) sprawnie liczy obiekty (dostrzega regular-

ności dziesiątkowego systemu liczenia),

wymienia kolejne liczebniki od wybranej

kowanie, klasyfi kowanie, liczenie (przeliczanie

przedmiotów, niezależność liczby przedmio-

tów od sposobów ich przeliczania, porówny-

wanie liczebności zbiorów), liczby i ich zapis.

Całkowicie nowy zapis: zna pojęcie długu

i konieczność spłacenia go.

Nowym, ważnym zapisem jest:

rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe

z niewiadomą w postaci okienka (bez przeno-

szenia na drugą stronę).

Wycofano algorytmy działań pisemnych, duży

nacisk położono na mierzenie, ważenie, obli-

czenia pieniężne, wykorzystanie umiejętności

matematycznych w życiu codziennym.

Wycofano porównywanie ilorazowe.

liczby, także wspak (zakres do 20); zapisuje

liczby cyframi (zakres do 10),

b) wyznacza sumy (dodaje) i różnice (odej-

muje), manipulując obiektami lub rachując

na zbiorach zastępczych, np. na palcach;

sprawnie dodaje i odejmuje w zakresie do

10, poprawnie zapisuje te działania,

c) radzi sobie w sytuacjach życiowych, któ-

rych pomyślne zakończenie wymaga doda-

wania lub odejmowania,

d) zapisuje rozwiązanie zadania z treścią przed-

stawionego słownie w konkretnej sytuacji,

stosując zapis cyfrowy i znaki działań;

3) w zakresie pomiaru:

a) długości: mierzy długość, posługując się

np. linijką; porównuje długości obiektów,

b) ciężaru: potrafi ważyć przedmioty; różnicu-

je przedmioty cięższe, lżejsze; wie, że to-

war w sklepie jest pakowany według wagi,

c) płynów: odmierza płyny kubkiem i miarką

litrową,

d) czasu: nazywa dni w tygodniu i miesiące

w roku; orientuje się, do czego służy kalen-

darz, i potrafi z niego korzystać; rozpozna-

je czas na zegarze w takim zakresie, który

pozwala mu orientować się w ramach cza-

sowych szkolnych zajęć i domowych obo-

wiązków;

4) w zakresie obliczeń pieniężnych:

a) zna będące w obiegu monety i banknot o war-

tości 10 zł; zna wartość nabywczą monet i ra-

dzi sobie w sytuacji kupna i sprzedaży,

b) zna pojęcie długu i konieczność spłacenia

go.

PO KLASIE III

Edukacja matematyczna

Uczeń kończący klasę III:

1) liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1,

dziesiątkami od danej liczby w zakresie 100

i setkami od danej liczby w zakresie 1000;

2) zapisuje cyframi i odczytuje liczby w za-

kresie 1000;

3) porównuje dowolne dwie liczby w zakresie

1000 (słownie i z użyciem znaków <, >, =)

4) dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100

(bez algorytmów działań pisemnych);

sprawdza wyniki odejmowania za pomocą

dodawania;

5) podaje z pamięci iloczyny w zakresie ta-

bliczki mnożenia; sprawdza wyniki dziele-

nia za pomocą mnożenia;

6) rozwiązuje łatwe równania jednodziałanio-

we z niewiadomą w postaci okienka (bez

przenoszenia na drugą stronę);

7) rozwiązuje zadania tekstowe wymagające

wykonania jednego działania (w tym za-

dania na porównywanie różnicowe, ale bez

porównywania ilorazowego);

8) wykonuje łatwe obliczenia pieniężne (cena,

ilość, wartość) i radzi sobie w sytuacjach

codziennych wymagających takich umie-

jętności;

9) mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości,

szerokości i wysokości przedmiotów oraz

odległości; posługuje się jednostkami: mili-

metr, centymetr, metr; wykonuje łatwe ob-

liczenia dotyczące tych miar (bez zamiany

jednostek i wyrażeń dwumianowanych w

obliczeniach formalnych); używa pojęcia

kilometr w sytuacjach życiowych, np. je-

chaliśmy autobusem 27 kilometrów (bez

zamiany na metry);

10) waży przedmioty, używając określeń: ki-

logram, pół kilograma, dekagram, gram;

wykonuje łatwe obliczenia, używając tych

miar (bez zamiany jednostek i bez wyrażeń

dwumianowanych w obliczeniach formal-

nych);

11) odmierza płyny różnymi miarkami; używa

określeń: litr, pół litra, ćwierć litra;

12) odczytuje temperaturę (bez konieczności

posługiwania się liczbami ujemnymi, np. 5

stopni mrozu, 3 stopnie poniżej zera);

13) odczytuje i zapisuje liczby w systemie

rzymskim od I do XII;

14) podaje i zapisuje daty; zna kolejność dni

tygodnia i miesięcy; porządkuje chronolo-

gicznie daty; wykonuje obliczenia kalen-

darzowe w sytuacjach życiowych;

15) odczytuje wskazania zegarów: w syste-

mach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlają-

cych cyfry i ze wskazówkami; posługuje

się pojęciami: godzina, pół godziny, kwa-

drans, minuta; wykonuje proste obliczenia

zegarowe (pełne godziny);

16) rozpoznaje i nazywa koła, kwadraty, pro-

stokąty i trójkąty (również nietypowe, po-

łożone w różny sposób oraz w sytuacji, gdy

fi gury zachodzą na siebie); rysuje odcinki

o podanej długości; oblicza obwody trój-

kątów, kwadratów i prostokątów (w centy-

metrach);

17) rysuje drugą połowę fi gury symetrycznej;

rysuje fi gury w powiększeniu i pomniej-

szeniu; kontynuuje regularność w prostych

motywach (np. szlaczki, rozety).

KLASA I

Zajęcia komputerowe

Uczeń kończący klasę I:

1) posługuje się komputerem w podstawowym

zakresie: uruchamia program, korzystając z

myszy i klawiatury;

2) wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby

nie narażać własnego zdrowia;

3) stosuje się do ograniczeń dotyczących ko-

rzystania z komputera.

Treści edukacji komputerowej są całkowitym

novum, wcześniej funkcjonowały jako treści

ogólne, związane z umiejętnością wykorzysty-

wania i posługiwania się technologią informa-

cyjną.

PO KLASIE III

Zajęcia komputerowe

Uczeń kończący klasę III:

1) umie obsługiwać komputer:

a) posługuje się myszą i klawiaturą,

b) poprawnie nazywa główne elementy zesta-

wu komputerowego;

2) posługuje się wybranymi programami i gra-

mi edukacyjnymi, rozwijając swoje zainte-

resowania; korzysta z opcji w programach;

3) wyszukuje i korzysta z informacji:

a) przegląda wybrane przez nauczyciela stro-

ny internetowe (np. stronę swojej szkoły),

b) dostrzega elementy aktywne na stronie in-

ternetowej, nawiguje po stronach w okre-

ślonym zakresie,

c) odtwarza animacje i prezentacje multime-

dialne;

4) tworzy teksty i rysunki:

a) wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i

inne znaki, wyrazy i zdania,

b) wykonuje rysunki za pomocą wybranego

edytora grafi ki, np. z gotowych fi gur;

5) zna zagrożenia wynikające z korzystania

z komputera, Internetu i multimediów:

a) wie, że praca przy komputerze męczy wzrok,

nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty

społeczne,

b) ma świadomość niebezpieczeństw wynika-

organizacja pracy (planowanie, organizacja

stanowiska, racjonalne wykorzystanie materia-

łu i czasu), wykorzystanie materiałów (papier,

drewno, tkanina, metal, tworzywa sztuczne,

materiały przyrodnicze) w działalności manu-

alnej, poznawanie pracy w wybranych zawo-

jących z anonimowości kontaktów i poda-

wania swojego adresu,

c) stosuje się do ograniczeń dotyczących ko-

rzystania z komputera, Internetu i multime-

diów.

KLASA I

Zajęcia techniczne. Wychowanie do techniki

(poznawanie urządzeń, obsługiwanie i szano-

wanie ich) i działalność konstrukcyjna dzieci.

Uczeń kończący klasę I:

1) w zakresie wychowania technicznego:

a) wie, jak ludzie wykorzystywali dawniej

i dziś siły przyrody (wiatr, wodę); majster-

kuje (np. latawce, wiatraczki, tratwy),

b) zna ogólne zasady działania urządzeń do-

mowych (np. latarki, odkurzacza, zegara),

posługuje się nimi, nie psując ich,

c) buduje z różnorodnych przedmiotów do-

stępnych w otoczeniu, np. szałas, namiot,

wagę, tor przeszkód; w miarę możliwości

konstruuje urządzenia techniczne z goto-

wych zestawów do montażu np. dźwigi, sa-

mochody, samoloty, statki, domy;

2) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo wła-

sne i innych:

a) utrzymuje porządek wokół siebie (na swoim

stoliku, w sali zabaw, szatni i w ogrodzie),

sprząta po sobie i pomaga innym w utrzy-

mywaniu porządku,

Edukacja techniczna to szczegółowo nakre-

ślone treści, które we wcześniejszej podsta-

wie były bardzo ogólne. Zostały włączone

zagadnienia bezpieczeństwa w czasie pracy,

położono duży nacisk na proces planowania

i wytwarzania określonego przedmiotu. Skon-

kretyzowano działania, jakie powinno umieć

dach, urządzenia techniczne powszechnego

użytku (bezpieczne użytkowanie), kształtowa-

nie otoczenia i form użytkowych

b) zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego

używania narzędzi i urządzeń technicznych,

c) wie, jak należy bezpiecznie poruszać się

na drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze

środków komunikacji; wie, jak trzeba zacho-

wać się w sytuacji wypadku, np. umie powia-

domić dorosłych, zna telefony alarmowe.

PO KLASIE III

Zajęcia techniczne

Uczeń kończący klasę III:

1) zna środowisko techniczne na tyle, że:

a) orientuje się w sposobach wytwarzania

przedmiotów codziennego użytku („jak to

zrobiono?”), takich jak: meble, domy, sa-

mochody, sprzęt gospodarstwa domowego,

b) rozpoznaje rodzaje maszyn i urządzeń: trans-

portowych (samochody, statki, samoloty),

wytwórczych (narzędzia, przyrządy), infor-

matycznych (komputer, laptop, telefon ko-

mórkowy); orientuje się w rodzajach budowli

(budynki mieszkalne, biurowe, przemysłowe,

mosty, tunele, wieże) i urządzeń elektrycz-

nych (latarka, prądnica rowerowa),

c) określa wartość urządzeń technicznych

z punktu widzenia cech użytkowych (łatwa

lub trudna obsługa), ekonomicznych (tanie

lub drogie w zakupie i użytkowaniu), este-

tycznych (np. ładne lub brzydkie);

2) realizuje „drogę” powstawania przedmio-

podjąć dziecko, np. budowa szałasu w klasie I,

montaż obwodów elektrycznych, szeregowych

i równoległych z wykorzystaniem gotowych

zestawów w kl. III Nawiązano w treściach

również do umiejętności jazdy na rowerze

w klasie I.

tów od pomysłu do wytworu:

a) przedstawia pomysły rozwiązań technicz-

nych: planuje kolejne czynności, dobiera

odpowiednie materiały (papier, drewno,

metal, tworzywo sztuczne, materiały włó-

kiennicze) oraz narzędzia,

b) rozumie potrzebę organizowania działania

technicznego: pracy indywidualnej i zespo-

łowej,

c) posiada umiejętności:

– odmierzania potrzebnej ilości materiału,

– cięcia papieru, tektury itp.,

– montażu modeli papierowych i z tworzyw

sztucznych, korzystając z prostych instruk-

cji i schematów rysunkowych, np. buduje

latawce, makiety domów, mostów, modele

samochodów, samolotów i statków,

– w miarę możliwości montażu obwodów

elektrycznych, szeregowych i równoległych

z wykorzystaniem gotowych zestawów;

3) dba o bezpieczeństwo własne i innych:

a) utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy,

b) właściwie używa narzędzi i urządzeń tech-

nicznych,

c) wie, jak należy bezpiecznie poruszać się po

drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze

środków komunikacji; wie, jak trzeba za-

chować się w sytuacji wypadku.

KLASA I

Wychowanie fi zyczne. Kształtowanie spraw-

ności fi zycznej dzieci i edukacja zdrowotna.

Uczeń kończący klasę I:

1) uczestniczy w zajęciach rozwijających spraw-

ność fi zyczną, zgodnie z regułami;

2) potrafi :

a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odle-

głość, toczyć ją i kozłować,

b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,

c) wykonywać ćwiczenia równoważne;

3) dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce,

przy stole itp.;

4) wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia

i że można im zapobiegać poprzez: szcze-

pienia ochronne, właściwe odżywianie się,

aktywność fi zyczną, przestrzeganie higieny;

właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5) wie, że nie może samodzielnie zażywać le-

karstw i stosować środków chemicznych (np.

środków czystości, środków ochrony roślin);

6) wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się

w trudnej sytuacji i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o pra-

widłowym rozwoju fi zycznym. Umiejęt-

ności dzieci niepełnosprawnych ustala się

stosownie do ich możliwości.

W zakresie wychowania fi zycznego nowa

podstawa programowa przewiduje, że dziecko

6-letnie powinno już kozłować piłkę oraz rozpo-

znawać potrzeby uczniów niepełnosprawnych.

Po klasie III powinno wykazywać umiejętność

dbania o higienę, czystą odzież i aktywność fi -

zyczną, zdając sobie sprawę z tego, jakie ma

ona znaczenie dla zdrowia. Pozostałe zapisy są

bardzo szczegółowym opisem wymagań, które

stanowią rozwinięcie dosyć krótkich i wielo-

znacznych zapisów ze starej podstawy, gdzie

nie było np. mowy o dzieciach niepełnospraw-

nych. W ramach treści wychowania fi zyczne-

go zapisano również treści dotyczące edukacji

zdrowotnej. Na kolejnym etapie edukacyjnym

jest to kontynuowane.

PO KLASIE III

Wychowanie fi zyczne i edukacja zdrowotna

Uczeń kończący klasę III:

1) w zakresie sprawności fi zycznej:

a) realizuje marszobieg trwający co najmniej

15 minut,

b) umie wykonać próbę siły mięśni brzucha

oraz próbę gibkości dolnego odcinka krę-

gosłupa;

2) w zakresie treningu zdrowotnego:

a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do

ćwiczeń oraz wykonuje przewrót w przód,

b) skacze przez skakankę, wykonuje przesko-

ki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszko-

dami,

c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przy-

boru, z przyborem i na przyrządzie;

3) w zakresie sportów i wypoczynku:

a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje,

odbija i prowadzi ją,

b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrze-

ga zasad poruszania się po drogach,

c) bierze udział w zabawach, minigrach i grach

terenowych, zawodach sportowych, respek-

tując reguły i podporządkowując się decy-

zjom sędziego,

d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach

zwycięstwa i radzi sobie z porażkami

w miarę swoich możliwości;

poznanie własnego ciała, gry i zabawy rucho-

we, ćwiczenia terenowe, wędrówki piesze,

umiejętności ruchowe oraz ćwiczenia fi zyczne

korygujące postawę ciała, przestrzeganie reguł

w grach i zabawach ruchowych

4) w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdro-

wotnej:

a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,

b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe

odżywianie się oraz aktywność fi zyczna,

c) wie, że nie może samodzielnie zażywać

lekarstw i stosować środków chemicznych

niezgodnie z przeznaczeniem,

d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc

w ławce, przy stole,

e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowa-

nia się w trakcie zajęć ruchowych; posługu-

je się przyborami sportowymi zgodnie z ich

przeznaczeniem,

f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw

i gier ruchowych; wie, do kogo zwrócić się

o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub

życia.

KLASA I

Etyka. Przybliżanie dzieciom ważnych warto-

ści etycznych na podstawie baśni, bajek i opo-

wiadań, a także obserwacji życia codziennego.

Uczeń kończący klasę I:

1) przestrzega reguł obowiązujących w spo-

łeczności dziecięcej (współpracuje w za-

bawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz

w świecie dorosłych (grzecznie zwraca się

do innych, ustępuje osobom starszym miej-

sca w autobusie, podaje upuszczony przed-

Treści w zakresie nauczania etyki nawiązują

do zapisów ze starej podstawy: podobieństwa

i różnice między ludźmi, zrozumienie a tole-

rancja, rozumienie, akceptacja i tolerancja dla

innych. W nowej podstawie jest jednak bardzo

szczegółowy opis, w jaki sposób powinien być

miot itp.);

2) wie, że nie można dążyć do zaspokojenia

swoich pragnień kosztem innych; nie nisz-

czy otoczenia;

3) zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest

prawdomówność, stara się przeciwstawiać

kłamstwu i obmowie;

4) wie, że nie wolno zabierać cudzej własności

bez pozwolenia, pamięta o oddawaniu po-

życzonych rzeczy i ich nie niszczy;

5) niesie pomoc potrzebującym, także w sytu-

acjach codziennych;

6) wie, że ludzie żyją w różnych warunkach

i dlatego nie należy chwalić się bogactwem

ani nie należy dokuczać dzieciom, które wy-

chowują się w trudniejszych warunkach.

PO KLASIE III

Etyka

Uczeń kończący klasę III:

1) rozumie, że ludzie mają równe prawa, nie-

zależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wy-

glądają, jaką religię wyznają, jaki mają sta-

tus materialny; okazuje szacunek osobom

starszym;

2) zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na

czym mu zależy, do czego może dążyć nie

krzywdząc innych; stara się nieść pomoc

potrzebującym;

3) wie, na czym polega prawdomówność i jak

podobieństwa i różnice między ludźmi, zro-

zumienie a tolerancja, rozumienie, akceptacja

i tolerancja dla innych

nauczany ten przedmiot i z wykorzystaniem

jakich narzędzi może zetknąć się nauczyciel.

Wymienienie w podstawie: baśni, bajek, opo-

wiadań wskazuje kierunek działań metodycz-

nych, jakie powinien podjąć nauczyciel tego

przedmiotu. Generalnie treści w zakresie ety-

ki nawiązują do nauczania o wartościach i do

dziecięcego „fi lozofowania”.

ważna jest odwaga przeciwstawiania się

kłamstwu i obmowie; potrafi z tej perspek-

tywy oceniać zachowania bohaterów baśni,

opowiadań, legend, komiksów;

4) wie, że nie można zabierać cudzej własno-

ści i stara się tego przestrzegać; wie, że

należy naprawić wyrządzoną szkodę; do-

strzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań,

legend, komiksów nie przestrzegają reguły

„nie kradnij”;

5) starannie dobiera przyjaciół i pielęgnuje

przyjaźnie w miarę swoich możliwości;

6) wie, że jest częścią przyrody, chroni ją i sza-

nuje; nie niszczy swojego otoczenia.