1

1

.

.

S

S

z

z

c

c

z

z

ę

ę

k

k

a

a

:

:

a

a

)

)

S

S

i

i

e

e

k

k

a

a

c

c

z

z

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 23,5



punkt trepanacyjny – środek powierzchni językowej (w młodych zębach u podstawy guzka a w starych na nim),
zarys trójkątny



komora ma 3 zachyłki



próg korzeniowy



1 korzeń



korzeń okrągły/owalny, zakrzywiony na końcu przedsionkowo lub dystalnie



zwykle 1 kanał



kanał zwęża się stopniowo



mogą wystąpić kanały boczne lub delta korzeniowa



otwór zwykle na szczycie wierzchołka

I

I

I

I



średnia długość: 22



podobny do siekacza przyśrodkowego,



punkt trepanacyjny – środek powierzchni językowej (w młodych zębach u podstawy guzka a w starych na nim),
zarys trójkątny



komora ma 2 zachyłki (trójkąt wargowy)



wyraźniej zaznaczony próg korzeniowy



1 korzeń



korzeń pojedynczy, krótszy, wąski, w 50% przypadków prosty, może zakrzywiać się na końcu w stronę dalszą



kanał okrągły, szeroki, zwęża się na końcu



mogą wystąpić kanały boczne lub delta korzeniowa

b

b

)

)

K

K

ł

ł

y

y

:

:



średnia długość: 26,5



najdłuższy ząb w całym uzębieniu



punkt trepanacyjny na środku pow. językowej, zarys elipsy



komora ma 1 zachyłek



próg korzeniowy zaznaczony słabiej niż w siekaczu bocznym



1 korzeń



korzeń owalny, w 40% prosty, część wierzchołkowa może się zakrzywiać dystalnie, przedsionkowo lub
językowo



1kanał



kanał zwęża się przy wierzchołku i nabiera okrągłego kształtu



dość często występują kanały boczne, możliwa delta

c

c

)

)

P

P

r

r

z

z

e

e

d

d

t

t

r

r

z

z

o

o

n

n

o

o

w

w

c

c

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 21,8



punkt trepanacyjny na środku pow. żującej, nieco przyśrodkowo od przecięcia się linii: łączącej guzki i
krawędzie styczne, zarys elipsy



zarys komory taki jak korony



jama zęba spłaszczona w kierunku bliższo-dalszym, z 2 uchyłkami (pod guzkami)



ujścia kanałów okrągłe, pod guzkami



zwykle 2 korzenie, może czasem wystąpić 1 zakrzywiony dystalnie (z 2 kanałami) lub 3 – przedsionkowy dzieli
się bliższy i dalszy (z 3 kanałami)



korzenie proste lub zakrzywione



zwykle 2 kanały (po 1 na korzeń)



kanały okrągłe, językowy szerszy i najczęściej prosty, przedsionkowy węższy i częściej zagięty (językowo) niż
prosty

I

I

I

I



średnia długość: 21



punkt trepanacyjny na środku pow. żującej, nieco przyśrodkowo od przecięcia się linii: łączącej guzki i
krawędzie styczne, zarys elipsy



podobny do pierwszego przedtrzonowa



jama zęba spłaszczona w kierunku bliższo-dalszym, z 2 uchyłkami (pod guzkami), lejkowato przechodzi w
kanał



zwykle 1 korzeń, rzadziej 2 (w każdym po 1 kanale) lub 3 (bardzo rzadko)



korzeń owalny a na końcu okrągły, zazwyczaj zagięty, najczęściej dystalnie, rzadko prosty



zazwyczaj 1 kanał, rzadziej 2 (okrągłe, językowy szerszy)



kanał może się rozgałęziać, często występują kanały boczne lub delta

d

d

)

)

T

T

r

r

z

z

o

o

n

n

o

o

w

w

c

c

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 19,5



największy ząb szczęki



punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys czworokątny, w bliższej cz. korony



jama w kształcie trapezu, szersza w kierunku przedsionkowo-językowym, przesunięta proksymalnie, uchyłki
pod guzkami (najdłuższy pod przedsionkowym bliższym)



ujścia kanałów: przedsionkowego bliższego (szczelinowe, pod guzkiem jednoimiennym), dalszego (nieco
przyśrodkowo od szczytu guzka) i językowego (pod guzkiem językowym bliższym), tworzą równoramienny
trójkąt Blacka



zwykle 3 korzenie (językowy, przedsionkowy bliższy i dalszy)



korzenie czasem się zrastają, przedsionkowy bliższy zakrzywiony dystalnie lub prosty, dalszy węższy od
bliższego i może być prosty, zakrzywiony proksymalnie lub dystalnie, językowy najdłuższy, stożkowaty, prosty
lub zagięty przedsionkowo, dystalnie lub proksymalnie



najczęściej 4 kanały (dodatkowy w korzeniu przedsionkowym bliższym), rzadziej 3 lub 5 (bardzo rzadko)



w korzeniu przedsionkowym bliższym różne konfiguracje kanałów, w pozostałych zwykle typu I

I

I

I

I



średnia długość: 20,1



podobny do pierwszego ale mniejszy



punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys czworokątny, w bliższej cz. korony



jama w kształcie trapezu, szersza w kierunku przedsionkowo-językowym, przesunięta proksymalnie, uchyłki
pod guzkami



ujścia kanałów tworzą trójkąt prostokątny (kanały przedsionkowe bliżej siebie), jeżeli 2 kanały to naprzeciw
siebie



najczęściej 3 korzenie, czasem 2 (przedsionkowy i językowy), rzadziej 1



najczęściej 3 kanały, rzadziej 4 lub 2, bardzo rzadko 1



w korzeniach przedsionkowym dalszym i językowym po jednym, zwykle prostym kanale (językowy może się
zakrzywiać przedsionkowo a przedsionkowy dalszy proksymalnie), w przedsionkowym bliższym w 50%
przypadków 1 kanał, rzadziej 2 łączące się i zakrzywione dystalnie, rzadziej proste

2

2

.

.

Ż

Ż

u

u

c

c

h

h

w

w

a

a

:

:

a

a

)

)

S

S

i

i

e

e

k

k

a

a

c

c

z

z

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 21,5



najmniejszy ząb w całym uzębieniu



punkt trepanacyjny na pow. językowej, nieco przyśrodkowo od guzka, zarys owalny



komora spłaszczona przedsionkowo-językowo, niezauważalnie przechodzi w korzeń



1 korzeń, czasem się rozdziela w pobliżu wierzchołka



korzeń spłaszczony, w 60% przypadków prosty, może się zakrzywiać dystalnie lub przedsionkowo



zwykle 1 kanał



kanał okrągły/owalny, dość często rozgałęzia się, może nawet wystąpić dodatkowy (językowo), dużo
możliwych konfiguracji



kanały boczne najczęściej w cz. wierzchołkowej, tworzą deltę



otwór na wierzchołku (jeżeli nie to duże prawdopodobieństwo dodatkowego kanału)

I

I

I

I



średnia długość: 22,4



nieco większy od przyśrodkowego



punkt trepanacyjny na pow. językowej, nieco przyśrodkowo od guzka, zarys owalny



komora spłaszczona przedsionkowo-językowo, niezauważalnie przechodzi w korzeń



1 korzeń, czasem się rozdziela w pobliżu wierzchołka



korzeń spłaszczony, w 60% przypadków prosty, może się zakrzywiać dystalnie lub przedsionkowo



zwykle 1 kanał



kanał okrągły/owalny, dość często rozgałęzia się, dodatkowy raczej nie występuje, dużo możliwych konfiguracji



kanały boczne najczęściej w cz. wierzchołkowej, tworzą deltę



otwór na wierzchołku

b

b

)

)

K

K

ł

ł

y

y

:

:



średnia długość: 25,2



podobny do górnego



punkt trepanacyjny na środku pow. językowej, zarys elipsy



większa korona w stosunku do korzenia



komora ma jeden zachyłek, spłaszczona w kierunku bliższo-dalszym, pod niewielkim kątem przechodzi w kanał



1 korzeń



korzeń krótszy, bardziej płaski niż w kle górnym, może mieć bruzdę, rozdzielać się wierzchołkowo, prosty w
70% przypadków, może zakrzywiać się dystalnie lub przedsionkowo



może wystąpić dodatkowy korzeń (językowo), przy czym najczęściej łączy się z przedsionkowym



prawie zawsze 1 kanał



kanał owalny, przy wierzchołku okrągły



mogą wystąpić kanały boczne

c

c

)

)

P

P

r

r

z

z

e

e

d

d

t

t

r

r

z

z

o

o

n

n

o

o

w

w

c

c

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 21,4



punkt trepanacyjny na środku pow. żującej, nieco przyśrodkowo od przecięcia się linii: łączącej guzki i
krawędzie styczne, zarys owalny



komora ma 2 uchyłki pod guzkami (językowy słabo zaznaczony), przechodzi niezauważalnie w cz. kanałową



okrągłe ujścia kanałów (przy 1 kanale na środku, przy 2 pod guzkami)



1 korzeń



korzeń w 50% przypadków prosty, może być zakrzywiony dystalnie, owalny, może posiadać bruzdę i dzielić się
na końcu



zwykle 1 kanał, rzadziej 2



kanał okrągły, zwęża się przy wierzchołku, może się dzielić lub tworzyć deltę



otwór zwykle na szczycie wierzchołka lub w odległości 1mm

I

I

I

I



średnia długość: 21,4



punkt trepanacyjny na środku pow. żującej, nieco przyśrodkowo od przecięcia się linii: łączącej guzki i
krawędzie styczne, zarys owalny



jama zęba większa niż w pierwszym przedtrzonowcu, 2 zachyłki pod guzkami, przechodzi niezauważalnie w cz.
kanałową



zwykle 1 korzeń



korzeń prosty lub zakrzywiony dystalnie (rzadziej przedsionkowo lub językowo), może się rozdzielać



zazwyczaj 1 kanał, rzadziej 2 (z ujściami blisko siebie)



kanał początkowo owalny, później okrągły, może się dzielić, jeżeli 2 to okrągłe



rzadko występują kanały boczne i delta



otwór anatomiczny w odległości 1-3mm od wierzchołka

d

d

)

)

T

T

r

r

z

z

o

o

n

n

o

o

w

w

c

c

e

e

:

:

I

I



średnia długość: 20,9



punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys trapezu lub kwadratu



komora ma kształt prostopadłościanu, przesunięta w stronę bliższą, uchyłki pod guzkami



ujścia kanałów: bliższych wąskie i spłaszczone (przedsionkowego pod guzkiem a językowego między bruzdą a
guzkiem) i dalszego (okrągłe owalne lub szczelinowate, dobrze widoczne) tworzą trójkąt Blacka,



2 korzenie (bliższy i dalszy), bardzo rzadko 3



korzenie spłaszczone, bliższy zakrzywiony dystalnie lub rzadziej prosty, dalszy zwykle prosty z zakrzywionym
dystalnie lub proksymalnie wierzchołkiem



zwykle 3 kanały (bliższy przedsionkowy i językowy oraz dalszy), rzadziej 4, 2 lub 5 (bardzo rzadko)



kanały bliższe wąskie, mogą mieć wspólne ujście, dalszy duży, szeroki, owalny lub okrągły, zwykle prosty lub
zakrzywiony dystalnie



w korzeniu złożony system kanałowy – liczne połączenia między kanałami, możliwa delta i kanały boczne

I

I

I

I



średnia długość: 20,8



podobny do trzonowca pierwszego, większa zmienność budowy



punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys trapezu lub kwadratu



komora ma kształt trapezu lub czworokątu, przesunięta w stronę bliższą, uchyłki pod guzkami



ujścia kanałów bliższych szczelinowate a dalszych okrągłe, owalne lub szczelinowate



zwykle 2 korzenie (bliższy i dalszy), rzadziej 1 (stożkowaty, prosty lub zagięty dystalnie), bardzo rzadko 3



korzeń dalszy w 50% przypadków prosty, może zakrzywiać się proksymalnie lub dystalnie, bliższy wykazuje
większą różnorodność kształtów



najczęściej 3 kanały (bliższe przedsionkowy i językowy oraz dalszy), rzadziej 2, 4 lub 1 (bardzo rzadko)



kanały bliższe często się łączą

Konfiguracja systemów korzeniowych w zębach stałych według Vertucciego:
Typ I. Pojedynczy kanał przebiegający od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 1).
Typ II. Dwa oddzielne kanały łączące się tuż przed otworem wierzchołkowym (konfiguracja 2-1).
Typ III. Początkowo pojedynczy kanał w dalszym przebiegu podzielony jest przegrodą zębinową na dwa i ponownie łączy się w
jeden (konfiguracja 1-2-1).
Typ IV. Dwa oddzielne kanały biegnące od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 2).
Typ V. Jeden kanał opuszcza komorę i przed wierzchołkiem dzieli się na dwa (konfiguracja 1-2).
Typ VI. Początkowo dwa oddzielne kanały łączą się w jeden, który przed wierzchołkiem dzieli się na dwa (konfiguracja 2-1-2).
Typ VII. Pojedynczy kanał dzieli się na dwa, które ponownie łączą się w jeden, a w dalszym przebiegu kolejny raz dzielą się na
dwa (konfiguracja 1-2-1-2).
Typ VIII. Trzy oddzielne kanały biegną od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 3).
W typie I, II i III na szczycie korzenia jest jeden otwór wierzchołkowy, od IV do VII dwa, a w VIII trzy.