HIPOPLAZJA SZKLIWA
Hipoplazja szkliwa to ubytek normalnej grubości szkliwa, wynikający z niepełnego wykształcenia warstwy szkliwnej zęba.
Brak szkliwa może wystąpić w postaci:
dołków ( pojedyńczych lub mnogich, płytkich lub głębokich, dowolnie rozrzuconych
lub tworzących szereg w poprzek korony zęba )
rowków ( pojedyńczych lub mnogich, wąskich lub szerokich )
częściowego lub całkowitego braku szkliwa nad znaczną częścią zębiny
Pozostałe szkliwo w obrębie zredukowanej grubości może być prawidłowe lub wykazywać zmętnienie. Hipoplazja jest uznawana, jako następstwo uszkodzenia matrycy szkliwa.
Objawami towarzyszącymi hipoplazji szkliwa może być również: opóźniony wiek szkieletowy; opóźnione wyrzynanie zębów; nadwrażliwość na bodźce termiczne i chemiczne; wałowate, napięte, przerośnięte dziąsła; wadliwy rozwój korzeni oraz wady zgryzu.
Przykładem hipoplazji miejscowej są zęby Turnera. Charakteryzują się one zmniejszonym rozmiarem korony z częściowym, nieregularnym brakiem szkliwa. W niektórych przypadkach dołącza się żółto - brązowe zmętnienie pozostałego szkliwa. Czasem brakujące szkliwo powoduje znaczną deformację korony, a niekiedy towarzyszą im zmiany w innych twardych tkankach zęba, prowadząc nawet do zniekształcenia korzenia.
Przyczyną hipoplazji szkliwa mogą być uwarunkowania:
żywieniowe,
W uwarunkowaniach żywieniowych duży wpływ na powstawanie hipoplazji ma brak magnezu, fosforu, fluoru, także białek i witamin A, C, D, a w szczególności brak wapnia.
Stres także przyczynia się do powstawania hipoplazji. Związane jest głównie ze zmianą diety, przejściu z karmienia mlekiem na pokarm stały, około 2 - 3 roku życia, co określane jest pojęciem „weaning stres”.
chorobowe,
Zaburzenia układu oddechowego i choroby żołądkowo - jelitowe mają swój znaczący wpływ na szkliwo. Przykładem typowej choroby mającej wpływ na ubytek grubości szkliwa jest Celiakia - choroba trzewna polegająca na występowaniu zaburzeń trawienia i wchłaniania jelitowego związanych z nietolerancją glutenu zawartego w zbożach ( niedobór białka) Ostatnie badania wskazują nawet, że alergia tak bardzo powszechna w dzisiejszych czasach przyczynia się do powstawania hipoplazji.
środowiskowe,
Duże ubytki szkliwa zaobserwowano u neandertalczyków, czego przyczyną zapewne było niekorzystne środowisko trzeciego zlodowacenia oraz konkurencja z ówczesnym Homo sapiens.
Czynniki środowiskowe zaburzają tworzenie matrycy szkliwnej w określonej części korony grupy zębów rozwijających się w czasie zaistniałego czynnika patologicznego.
dziedziczne,
Hipoplazja może być uwarunkowana genetycznie. Jest ona pochodzenia ogólnoustrojowego i nosi nazwę hipoplazji układowej. Częściej występuje w zębach stałych, niż w mlecznych. Charakteryzuje się systematycznymi i chronologicznymi zmianami występującymi w całym uzębieniu (dziedziczne).
Dziedziczenie zaburzenia może być autosomalne dominujące, związane z defektem genu kodującego białko macierzy szkliwa - enamelinę. Niecałkowity rozwój szkliwa jest obserwowany w uzębieniu mlecznym i stałym.
rozwojowe,
W tym przypadku hipoplazja występuję w zębach mlecznych i nosi nazwę hipoplazji neonatalnej. Hipoplazja neonatalna występuje zwykle w postaci rowkowej. Jest ona następstwem zaburzeń rozwojowych występujących okołoporodowo lub w pierwszym miesiącu życia. Mogą wywołać ją różne zaburzenia homeostazy wapnia (tężyczka okołoporodowa, krzywica, krzywica oporna na działanie witaminy D, zaburzenia oddychania, choroby żołądkowo-jelitowe) oraz niedobory witaminy A. Hipoplazja neonatalna występuje zwykle w postaci rowkowej.
zdjęcie a)
Typ hipoplastyczny amelogenesis imperfecta. Charakterystyczne dołkowanie i bruzdowanie szkliwa.
zdjęcie c)
Typ hipoplastyczny amelogenesis imperfecta, u tej pacjentki bruzdowania szkliwa przebiegają poprzecznie
zdjęcie d)
Typ hipoplastyczny amelogenesis imperfecta u pacjenta, będącego bratem kobiety przedstawionej na grafice C. Widać odmienności fenotypowe w obrębie jednej postaci schorzenia.
Zapobieganie:
Aby uniknąć hipoplazji szkliwa należy zwrócić szczególną uwagę na dietę! Powinna być ona bogata w wapń, witaminy A, C, D, a także w fosfor i magnez! Istotna rolę pełni także nauka szczotkowania zębów a także profilaktyka fluorowa! Nie należy bagatelizować jakichkolwiek problemów z zębami czy dziąsłami. W razie choć najmniejszego niepokoju dobrze jest skonsultować się z dentystą. Zęby odgrywają ważna rolę w życiu człowieka, stanowią także istotny aspekt wizualny...,dlatego należy dbać o nie w sposób szczególny. Czynności te pozwolą nam uniknąć wielu problemów z dziąsłami i zębami a także uniknąć wielu chorób - bo jak wiadomo wiele z nich zawdzięczamy nieleczonym, zepsutym zębom.
Leczenie:
Istotna rolę odgrywa tutaj postępowanie wielospecjalistyczne. Polega ono na: leczeniu nadwrażliwości zębiny, usuwaniu złogów nazębnych, odbudowie estetycznej korony zębów siecznych materiałami złożonymi, zabezpieczaniu startych zębów bocznych koronami stalowymi. W postępowaniu ortodontycznym uwzględnia się zapobieganie patologicznemu starciu zębów, leczenie wad zgryzu oraz przeciwdziałanie para funkcjom i dysfunkcjom narządu żucia.