Dinozaury i inne wymarłe zwierzęta

Grupa gadów naczelnych, żyjących niegdyś w erze mezozoicznej przez okres
125 000 000 lat, chociaż niektóre przetrwały do kenozoiku. Gady te obejmowały formy
bardzo zróżnicowane (podobnie jak współczesne ssaki), od niewielkich (wielkości kota)
do olbrzymów, będących największymi zwierzętami w historii Ziemi, ich ciężar osiągał do
50 ton, a być może wyjątkowe osobniki były jeszcze cięższe). Swoim zasięgiem objęły
wszystkie środowiska biosfery. Były drapieżne i roślinożerne, były czworonożne,
dwunożne z przednimi krótkimi kończynami, tylko dwunożne, pływające i latające. W
poniższym wykazie oprócz niektórych dinozaurów wymieniam też nazwy innych
wymarłych zwierząt żyjących w odległych erach.

Drapieżne

Allozaur
Cynodont
Dinocefal

Gorgozaur
Karnozaur
Plateozaur

Tapinocefal
Tarbozaur
Tyranozaur

Roślinożerne

Lądowe
Ankylozaur
Ceratops
Dicynodont
Hadrozaur

Iguanodont
Ornitischia
Stegozaur
Strutiomimus

Styrakozaur
Trachodont
Triceratops

Wodne
Brachiozaur
Brontozaur

Diplodok
Kronozaur

Notozaur
Zaurolofus

Inne gady wodne

Ichtiozaur
Lepospondyl
Mezazaur

Mozazaur
Plakodont
Plejozaur

Rybojaszczur

Gady latające

Pterozaury
Pteranodont

Pterodracon

Pterodaktyl

Ramforynchus

Inne gady

Archozaur
Celuozaur
Cynognatus
Eosuchia
Eunotozaur
Iktidozaur

Archozaur
Kotylozaur (żółw)
Parejozaur
Pelykozaury
– Dimetrodon
– Ofiakodon
– Waranozaur

Tekodonty
Teromorfy
(ssakokształtne)
Teropody

Płazy

Antrakozaur
Eryops
Ichtiostega

Labiryntodonty
Mastodonzaur
Sejmuria

Stegocefale

Ryby

Akantody
Cheirolepis

Cefalaspidy
Paleoniscydy

Plakodermy
(tarczowce)

Ptaki

Antropornis (pingwin wielkości
człowieka)
Archeopteryks (praptak)
Diatryma
Epiornis
Fororakos
Hesperonis
Ichtiornis

Ssaki

Amblipody
–Koryfodont
Astrapoteria
Baluchiterium
Chalikoteria
Desmostylia
Dinoceraty
–Uintaterium
Dekodont
Elasmoterium

Embritopody
–Echippus
Eohippus
Hipparion
Hyrakoterium
Indrikoterium
Kondylarty
Kreodonty
Litopterny
Mastodonty

Megaterium
Meriterium
Notoungulaty
Pantoteria
Symetrodonty
Teniodonty
Tilodonty
Trikonodonty
Trituberkulaty

Gatunki różne

Amonity

– głowonogi

Archeocjaty

– drobne, osiadłe na dnie mórz

Bakulity

– głowonogi

Belemnity

– głowonogi

Belerofony

– mięczaki

Eobionty

– najstarsze organizmy

Fuzuliny

– otwornice

Gigantostraki

– raki

Globigeryny

– otwornice

Goniatyty

– głowonogi

Graptolity

– kopalne drobne zwierzęta

Hipuryty

– małże

Hyolity

– zbliżone do ślimaków

Klimenia

– głowonóg

Kokkolity

– wiciowce

Konularie

– bezkręgowce

Lituity

– głowonogi

Meganeura

– ważka

Numulity

– pierwotniaki

Orbitoid

– pierwotniak

Ostrakodermy

– bezszczękowe kręgowce
przypominające ryby

Stromatopory

– bezkręgowce

Tabulaty

– korale

Tentakulity

– bezkręgowce

Trylobity

– stawonogi

Wieloraki

– stawonogi