836

MECHANIK NR 10/2011

TABLICA I. Skład chemiczny płytek ze stali bainitycznych przyjętych do
symulacji

* Prof. dr hab. inż. Adam Wiśniewski, mgr inż. Paweł Żochowski

– Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Zielonka

Rys. 1.

Zależność

grubości płytek bai-
nitu od temperatury
przemiany bainitycz-
nej [6]

Symulacje numeryczne ostrzału stalowych pancerzy pasywnych

poddanych różnym wariantom obróbki cieplno-plastycznej

ADAM WIŚNIEWSKI
PAWEŁ ŻOCHOWSKI *

Przedstawiono wyniki symulacji komputerowej procesu
penetracji stalowych pancerzy warstwowych 12,7 mm poci-
skiem przeciwpancerno-zapalającym typu B-32. Pancerze
te zawierały 5 rodzajów płytek ze stali bainitycznych
poddanych różnym wariantom obróbki cieplno-plastycznej.

Symulacje numeryczne są obecnie popularnym narzę-

dziem do badania złożonych zjawisk fizycznych. Dzięki
zastosowaniu techniki komputerowej można skrócić czas
oraz ograniczyć koszty badań nowych materiałów. Dodat-
kowo modelować można zjawiska szybkozmienne, któ-
rych dokładna analiza jest uciążliwa podczas badań eks-
perymentalnych. Dlatego powstały programy (LS-Dyna,
Ansys Autodyn), które dzięki wykorzystywaniu różnych
technik obliczeń symulują zachowanie się ciał w różnych
warunkach obciążeń. Programy te umożliwiają obserwa-
cję zjawisk dynamicznych (zmiana odkształceń lub na-
prężeń w materiale w każdym momencie symulacji itp.),
sporządzanie zależności funkcyjnych w różnych konfigu-
racjach, dzięki czemu są przydatne we wszelkich anali-
zach teoretycznych.

Do symulacji opisywanego w artykule zjawiska penet-

racji pancerzy stalowych przez pocisk 12,7 mm przeciw-
pancerno-zapalający typu B-32 użyto programu Ansys
Autodyn v.12.1.0. Program wykonuje obliczenia z zastoso-
waniem dyskretyzacji, polegającej na podzieleniu złożone-
go zjawiska na skończoną liczbę uproszczonych elemen-
tów. Dyskretyzowane są zmienne czasu oraz przestrzeni.
Dyskretyzacja przestrzeni polega na rozbiciu jej na mniej-
sze elementy (komórki, cząstki) oddziałujące na siebie.

Cykl obliczeniowy polega na całkowaniu funkcji zmien-

nych wejściowych po czasie, z uwzględnieniem wartości
tych zmiennych z poprzedniego kroku czasowego, dzięki
czemu obliczane są wartości naprężeń, prędkości, od-
kształceń. Zachowanie się ciał w przestrzeni opisywa-
ne jest przez równania różniczkowe trzech zmiennych
współrzędnościowych oraz czasu na podstawie trzech
praw: zachowania masy, zachowania pędu, zachowania
energii.

Zjawiska zachodzące podczas penetracji pancerza

przez pocisk mogą być obliczane w programie Ansys
Autodyn v.12.1.0 za pomocą kilku metod fizyki kom-
puterowej: metody Lagrange’a (ciało pokryte siatką prze-
mieszczającą i deformującą się wraz z nim), metody
Eulera (ciało poruszające się na tle nieruchomej siatki),
metod ALE (połączenie metod Lagrange’a i Eulera), me-
tody SPH (bez siatki).

W warunkach dużych obciążeń dynamicznych w mate-

riale zachodzą zjawiska, które muszą być opisane rów-
naniami charakteryzującymi stan skupienia, granice plas-
tyczności oraz granice wytrzymałości materiałów. Służą
do tego równania określające statyczne i dynamiczne
właściwości materiałów (modele materiałowe):



równanie stanu materiału (EOS

– Equation of State);



równanie

modelu

wytrzymałościowego (

Strength

Model);



równanie modelu zniszczenia materiału (

Failure

Model).

Istnieje kilka modeli do opisu zachowania się materia-

łów poddanych obciążaniu z wysokimi prędkościami od-
kształceń, np. model Zerilli-Armstrong, model Johnson-
-Holmquist, model Johnson-Cook oraz jego zmodyfiko-
wane wersje.

Rodzaje analizowanych pancerzy

Do symulacji użyto stali bainitycznej, przedstawionej

w pracy [6], której skład chemiczny przedstawia tabl. I.

Stal ta poddawana była różnym wariantom obróbki

cieplno-plastycznej w celu jak największego rozdrobnie-
nia struktury, aż do skali nano (rozmiar ziarna

< 100 nm)

i osiągnięcia jak najlepszych właściwości mechanicznych.

Wysokowęglowe stale bainityczne mogą być alternaty-

wą wobec znanych nanostrukturalnych stali martenzyty-
cznych. Proces ich wytwarzania jest mniej uciążliwy, gdyż
przemiana bainityczna jest łatwiejsza do kontrolowania
niż przemiana martenzytyczna. Mniejsza liczba i masa
dodatków stopowych w stosunku do stali maraging spra-
wia, że koszt wytworzenia nanostrukturalnej stali bainity-
cznej jest niższy. Stale bainityczne cechują się niższą
granicą plastyczności i wytrzymałością na rozciąganie niż
stale maraging, ale wykazują wyższą ciągliwość, co
zmniejsza ryzyko kruszenia się stali pod wpływem ude-
rzenia pocisku [1

÷ 3].

W artykule opisano możliwości wykorzystania płytek

z wysokowęglowych stali bainitycznych do budowy pan-
cerzy.

Sterując temperaturą przemiany bainitycznej można

bezpośrednio wpływać na rozmiar ziaren stali baini-
tycznej. Zmiana temperatury powoduje zmianę rozkładu

MECHANIK NR 10/2011

837

a)

b)

TABLICA II. Parametry modelu konstytutywnego Johnsona-Cooka dla
wariantów płytek ze stali bainitycznej oraz płyty „świadek” Armox 500

Rys. 2. Schematyczne przedstawienie siatki Lagrange’a:

a) umiesz-

czenie zmiennych w komórce (gdzie:

x – położenie, u – prędkość,

F – siła, m – masa,

σ

– naprężenie,

ε

– odkształcenie,

p – ciśnienie,

e – energia,

ρ

– gęstość),

b) kształt siatki w czasie t = 0, c) kształt

siatki w czasie

t = t

1

[4, 5]

Rys. 3.

Usytuowanie

elementów

badań:

a)

podczas

badań

eksperymentalnych,
b) podczas symulacji

Rys. 4. Pocisk prze-
ciwpancerno-zapalają-
cy kalibru 12,7 mm ty-
pu B-32:

a – rdzeń

stalowy,

b – płaszcz

mosiężny,

c – koszul-

ka ołowiana,

d – ma-

teriał zapalający

węgla w stali. Wraz z obniżaniem temperatury przemiany
bainitycznej maleje rozmiar płytek ferrytu bainitycznego
(rys. 1) oraz rozmiar cząstek węglików, a rośnie ich licz-
ba. Stopień rozdrobnienia płytek ferrytu bainitycznego
rośnie również wraz ze wzrostem zawartości węgla
w stali. Zmniejszenie rozmiaru ziarna wpływa bezpośred-
nio na wzrost granicy plastyczności i wytrzymałości na
rozciąganie stali. Niekorzystnym efektem obniżenia tem-
peratury przemiany bainitycznej jest spadek ciągliwości
stali. Stale poddane przemianie bainitycznej w 200

° C

odznaczają się najwyższą wytrzymałością na rozciąga-
nie i granicą plastyczności, które mogą przekraczać
2500 MPa, jednak wydłużenie, jakie wówczas wykazują
jest niskie, wynosi 2

÷ 5%. Skutkiem tego jest kruchość

stali, która sprawia, że materiał jest bezużyteczny w wielu
zastosowaniach wymagających przenoszenia dużych na-
prężeń [1

÷ 3].

Budowa modeli numerycznych

Budowa modelu numerycznego jest najważniejszym

etapem symulowania zjawisk rzeczywistych. Uzyskanie
zbieżności wyników symulacji z wynikami eksperymental-
nymi umożliwia poprawnie zbudowany model numerycz-
ny, w którym określa się:



kształt i wymiary elementów symulacji;



metody obliczeń oraz skalę dyskretyzacji (rozmiary

siatek lub cząstek);



materiały użyte w symulacjach, rodzaje oraz wartości

parametrów równań stanu, modele wytrzymałościowe
oraz modele zniszczenia;



rodzaje kontaktów pomiędzy elementami;



warunki początkowe i brzegowe.

Przeprowadzono

symulacje

numeryczne

wnikania

12,7 mm

pocisku

przeciwpancerno-zapalającego

typu

B-32 w płytki o wymiarach 50

× 50 × 10 mm ze stali bainity-

cznej z użyciem programu Autodyn v.12.1.0 [4, 5]. Do
obliczeń użyto metody Lagrange’a, a zmiennymi niezależ-
nymi są czas oraz położenia początkowe węzłów elemen-
tów ośrodka. Siatka pokrywająca badane ciało przemiesz-
cza się i deformuje wraz z ciałem. Nie występuje transport
masy przez granice komórek przestrzennych. Metodę Lag-
range’a schematycznie przedstawiono na rys. 2.

Wadą tej metody jest tendencja do bardzo znacznych

deformacji siatki, co powoduje konieczność dokonywania
w pewnych odstępach czasu rekonstrukcji siatki lub usu-
wania silnie zdeformowanych komórek, aby przywrócić jej
regularność. Powoduje to jednak pewne przekłamania
i zmniejsza dokładność obliczeń.

Dla wszystkich materiałów pancerzy zastosowano

model

wytrzymałościowy

Johnsona-Cooka

wyrażony

wzorem:

σ =

[

A + B (

ε)

n

]

[1 + Cln (

ε

*

)]

[

1 – (T

*

)

m

]

(1)

gdzie:

A – granica plastyczności, B – stała umocnienia,

n – wykładnik umocnienia, C – stała wrażliwości na
prędkość odkształcania,

m – wykładnik uplastycznienia

termicznego,

ε – odkształcenie plastyczne.

Poszczególne elementy symulacji zostały rozmieszczo-

ne w sposób odpowiadający badaniom eksperymental-
nym (rys. 3). Płytki ze stali baintycznych o wymiarach
50

× 50 × 10 mm umieszczone były na stalowej płycie pan-

cernej określonej jako „świadek” (Armox 500) o wymia-
rach 500

× 500 × 10 mm.

Parametry modeli wytrzymałościowych dla materiałów

pancerzy użytych w symulacjach zawarte są w tabl. II.
Parametry modelu konstytutywnego dla płyty Armox 500
zostały przyjęte na podstawie literatury [7].

Pocisk 12,7 mm B-32 zastosowany w symulacji przed-

stawiony jest na rys. 4. Prędkość początkowa pocisku
wynosiła 815 m/s,

co

odpowiada energii uderzenia

E = 16 kJ. Model numeryczny pocisku 12,7 mm przeciw-
pancerno-zapalającego typu B-32, w którym pominięto
materiał zapalający, zbudowano z wykorzystaniem zależ-
ności Johnsona-Holmquista. Zależność ta określa model
kruchego materiału, składający się z wielomianowego rów-
nania stanu (Polynomial). Szczególną właściwością tego
modelu jest wykorzystanie w nim dwóch granic wytrzyma-
łości materiału: dla materiału nieuszkodzonego i dla ma-
teriału uszkodzonego. Obie wartości określane są przez
ciśnienie

p i szybkość odkształceń

ε·.

Równania

modelu

wytrzymałościowego

Johnsona-

-Holmquista mają postać:



dla materiału nieuszkodzonego

(2)

838

MECHANIK NR 10/2011

TABLICA III. Parametry modeli wytrzymałościowych dla materiałów uży-
tych w symulacjach

δ

HEL

,

Rys. 5. Symulacja penetracji 12,7 mm pociskiem B-32 płytki stalowej nie poddanej obróbce
cieplno-plastycznej (wariant 1)

Rys. 6. Symulacja penetracji 12,7 mm pociskiem B-32 płytki ze stali poddanej przemianie
bainitycznej w 300

° C przez 6 h (wariant 2)

Rys. 7. Symulacja penetracji 12,7 mm pociskiem B-32 płytki ze stali poddanej przemianie
bainitycznej w 200

° C przez 72 h (wariant 3)

Rys. 8. Symulacja penetracji 12,7 mm pociskiem B-32 płytki ze stali poddanej przemianie
bainitycznej w 300

° C przez 72 h, walcowanej w temperaturze pokojowej i odpuszczanej

w temperaturze 300

° C przez 6 h (wariant 4)

Rys. 9. Symulacja penetracji 12,7 mm pociskiem B-32 płytki ze stali poddanej przemianie
bainitycznej w 200

° C przez 72 h, walcowanej w temperaturze pokojowej i odpuszczanej

w temperaturze 250

° C przez 15 h (wariant 5)



dla materiału uszkodzonego

(3)



równanie modelu zniszczenia [7]:

(4)

gdzie:

p

HEL

– ciśnienie dla granicy

plastyczności Hugoniota,

σ

HEL

– na-

prężenia rzeczywiste dla granicy
plastyczności Hugoniota,

A

J-H

– sta-

ła

wytrzymałości

nienaruszonego

materiału,

N

J-H

– wykładnik wytrzy-

małości nienaruszonego materiału,
C

J-H

– stała wrażliwości na prędkość

odkształcania,

B

J-H

– stała wytrzy-

małości uszkodzonego

materiału,

M

J-H

–

wykładnik

wytrzymałości

uszkodzonego materiału,

D

1

,

D

2

–

kolejno współczynnik i wykładnik
uszkodzenia.

Walidację modelu pocisku prze-

prowadzono korzystając z informacji
zawartych w literaturze, według któ-
rych 12,7 mm pocisk przeciwpan-
cerno-zapalający B-32 przebija płytę
RHA o grubości 20 mm [8], nie ule-
gając przy tym widocznym odkształ-
ceniom. W pracy [9] zawarte są in-
formacje, że pocisk 12,7 mm prze-
bija blachę Armox 500 o grubości
20,7 mm.

Parametry modeli wytrzymałoś-

ciowych dla materiałów pocisku uży-
tych w symulacjach zawarte są
w tabl. III.

Symulacje penetracji płytek ze stali bainitycznych
przez 12,7 mm pocisk przeciwpancerno-zapalający
typu B-32

Wykonane w programie Autodyn v.12.1.0 symulacje

numeryczne procesu penetracji pancerzy warstwowych

zawierających płytki ze stali bainitycznej przez 12,7 mm
pocisk przeciwpancerno-zapalający typu B-32 pokazano
na rys. 5

÷ 9, na których oznaczenia: a – 12,7 mm pocisk

typu B-32,

b – płytka ze stali bainitycznej, c – płyta

„świadek” ze stali Armox 500.

Na rys. 5 (wariant 1) pocisk ten przebija płytkę ze stali

bainitycznej w stanie wejściowym o grubości 10 mm
i płytę „świadek” ze stali Armox 500 o grubości 10 mm.
Prędkość pocisku po przebiciu płytki i płyty podłoża (pręd-
kość szczątkowa) wyniosła 250 m/s (rys. 10).

Poddanie stali przemianie bainitycznej w temperaturze

300

°C (wariant 2) powoduje wzrost granicy plastyczności

z 733 MPa do 800 MPa. Pocisk 12,7 mm typu B-32 rów-
nież i w tym przypadku przebija płytkę ze stali bainitycz-
nej i znajdującą się za nią płytę „świadek” ze stali Armox
500 (rys. 6). Prędkość pocisku po przebiciu płytki i płyty
podłoża wyniosła 100 m/s (rys. 10).

Poddanie stali przemianie bainitycznej w temperatu-

rze 200

° C przez 72 h (wariant 3) powoduje wzrost grani-

cy plastyczności z 733 MPa w stanie wejściowym do
1193 MPa po przemianie (ok. 60%). Zwiększyła się
zdolność ochronna płytki ze stali bainitycznej i pocisk

spenetrował płytę „świadek” na głę-
bokość

DP = 8 mm (rys. 7).

W wariancie 4 stal bainityczna zo-

stała poddana przemianie bainitycz-
nej w 200

° C przez 72 h, następnie

walcowana w temperaturze pokojo-
wej do osiągnięcia odkształcenia
równego 0,05

ε oraz odpuszczana

MECHANIK NR 10/2011

839

TABLICA IV. Wymiary odkształceń płyty „świadek” po uderzeniu pocisku
12,7 mm B-32

Rys. 10.

Prędkość

rdzenia pocisku prze-
ciwpancerno-zapala-
jącego 12,7 mm B-32
w funkcji czasu dla
symulacji; 1

÷ 5 – nr

wariantu płytki ze sta-
li bainitycznej

Rys. 11. Wymiary odkształceń płyty „świadek” po uderzeniu pocisku
12,7 mm B-32 w płytkę ze stopu stali:

DP – głębokość penet-

racji/wgłębienia,

h

1

– wysokość wzgórka,

d

1

– średnica wzgórka,

d

2

– średnica wgłębienia,

d

3

– średnica wybrzuszenia tylnej części

płyty,

h

2

– wysokość wybrzuszenia tylnej części płyty,

h

3

– wysokość

wyrwanej tylnej części płyty,

D – średnica otworu wlotowego, d –

średnica otworu wylotowego

Rys. 12. Płyta „świa-
dek” po ostrzale płytki
ze

stali

poddanej

przemianie bainitycz-
nej w 300

° C (wariant

2):

a) przód płyty, b)

tył płyty

Rys. 13. Płyta „świa-
dek” po ostrzale płytki
ze

stali

poddanej

przemianie bainitycz-
nej w 200

° C (wariant

5):

a) przód płyty, b)

tył płyty

Rys. 14. Rdzeń pocisku 12,7 mm B-32 po ostrzale różnych materia-
łów:

a) badania eksperymentalne, b) symulacja

w temperaturze 300

° C przez 6 h. Granica plastycznoś-

ci stali wzrosła z wejściowej wartości 733 MPa do
1789 MPa (ok. 240%) bez utraty ciągliwości. Pocisk za-
trzymał się na płytce ze stali bainitycznej, nie penetrując
płyty „świadek” (rys. 8).

W wariancie 5 stal została poddana przemianie bainity-

cznej w 200

° C przez 72 h, a następnie walcowana w te-

mperaturze pokojowej do osiągnięcia stopnia odkształ-
cenia równego 0,025

ε oraz odpuszczana w temperatu-

rze 250

° C przez 6 h. Granica plastyczności stali wzrosła

z wejściowej wartości 733 MPa do 2121 MPa (ok. 290%)
oraz zmniejszyła się jej ciągliwość. Pocisk podczas symu-
lacji nie wniknął w płytę „świadek” (rys. 9).

Na rys. 10 przedstawiono porównanie prędkości pocis-

ku w funkcji czasu dla symulacji penetracji płytek (warian-
ty 1

÷ 5) ze stali bainitycznej przez 12,7 mm pocisk typu

B-32. Przy wariantach 1 i 2 pocisk przebija płytkę ze stali
bainitycznej i płytę „świadek”. Wzrost właściwości wy-
trzymałościowych płytki ze stali poddanej przemianie
bainitycznej w temperaturze 300

° C przez 6 h (wariant 2)

spowodował, że prędkość szczątkowa pocisku po przebi-
ciu płytki i płyty podłoża była niższa (ok. 100 m/s) niż dla
wariantu 1 (ok. 250 m/s). W symulacjach procesu penet-
racji płytek (warianty 3

÷ 5) ze stali bainitycznej 12,7 mm

pocisk typu B-32 nie przebił płyty „świadek”.

Po każdej symulacji, w miejscach oddziaływania pocis-

ku na płytę „świadek”, w programie Autodyn v. 12.1.0
zmierzono odkształcenia płyty „świadek” (rys. 11), a wy-
niki tych pomiarów zamieszczono w tabl. IV.

Porównanie wyników symulacji
z wynikami badań eksperymentalnych

Wykonane symulacje wykazały, że płytka ze stali pod-

danej przemianie bainitycznej w 300

° C nie jest w sta-

nie ochronić płyty „świadek” przed przebiciem pociskiem
12,7 mm typu B-32. W przypadku płytki ze stali poddanej
przemianie bainitycznej w 200

° C pocisk nie przebił płyty

„świadek”.

Potwierdzeniem poprawności wykonanych symulacji

były badania eksperymentalne, w których płytki z obu
wariantów stali bainitycznej zachowały się w taki sam
sposób (rys. 12, 13).

Zachowanie pocisku w symulacjach i w badaniach

eksperymentalnych było podobne. Badania eksperymen-
talne wykazały, że rdzeń 12,7 mm pocisku typu B-32
podczas uderzenia w pancerz nie ulega odkształceniom,
a w przypadku gdy napotyka na swej drodze materiał
o takiej samej (bądź wyższej) twardości, ulega fragmen-
tacji (rys. 14). Podczas symulacji pocisk zachowywał się
w ten sam sposób.

Tabl. V zawiera wymiary odkształceń płyty „świadek”

w miejscach oddziaływania pocisku na płytę „świadek” dla
symulacji i dla badań eksperymentalnych.

Dla płytki ze stali bainitycznej poddanej przemianie

w 200

° C (wariant 5) wyniki symulacji i badań ekspery-

mentalnych są zbliżone (różnica

< 15%). Dla płytki ze stali

bainitycznej poddanej przemianie w 300

° C (wariant 2)

rozbieżność w wynikach symulacji i badań eksperymen-
talnych jest duża (różnica 24

÷ 62%), co świadczy o nie-

właściwych

parametrach

w

modelu

konstytutywnym

Johnsona-Cooka przyjętych do symulacji.

840

MECHANIK NR 10/2011

TABLICA V. Wymiary odkształceń płyty „świadek” w miejscach oddzia-
ływania pocisku na płytę „świadek” przyjęte do symulacji i do badań
eksperymentalnych



Na podstawie przeprowadzonej analizy literatury oraz

wykonanych symulacji komputerowych wnikania 12,7 mm
pocisku B-32 w płytki ze stali bainitycznej wyciągnięto
następujące wnioski:



po

zastosowaniu

odpowiednich

metod

obróbki

cieplno-plastycznej w wysokowęglowych stalach bai-
nitycznych

można

osiągnąć

granicę

plastyczności

R

e

= 2000

÷ 2500 MPa i wydłużenie A = 5 ÷ 15%;



płytka ze stali poddanej przemianie baintycznej

w 200

° C ochroniła płytę „świadek” przed przebiciem

12,7 mm pociskiem typu B-32 (wariant 3

÷ 5);



w symulacjach i w badaniach eksperymentalnych

12,7 mm pocisk typu B-32 przebił płytkę ze stali podda-
nej przemianie bainitycznej w 300

° C i płytę „świadek”

(wariant 2);



obniżenie temperatury przemiany bainitycznej z 300

do 200

° C powoduje zmniejszenie rozmiaru ziarna i gru-

bości płytek bainitu (300

÷ 500%), co powoduje wzrost

granicy plastyczności stali do 290%;



stosując płytki ze stali bainitycznej poddanej prze-

mianie bainitycznej w 200

° C (wariant 5) uzyskano zbliżo-

ne wyniki pomiarów odkształceń płyty „świadek” (różnica
< 15%) w miejscach oddziaływania pocisku na płytę
„świadek” dla symulacji i dla badań eksperymentalnych;



wyniki pomiarów odkształceń płyty „świadek” w miej-

scach oddziaływania pocisku na płytę „świadek” dla sy-
mulacji i dla badań eksperymentalnych dla płytki ze stali
bainitycznej poddanej przemianie bainitycznej w 300

° C

(wariant 2) znacznie się różnią (różnica 24

÷ 62%), co

świadczy o niewłaściwych parametrach modelu Johnso-
na-Cooka przyjętych do symulacji.

LITERATURA

1. H. K. D. H. BHADESHIA: The Nature. Mechanism and Properties

of Strong Bainite. Proceedings of the 1st International Symposium
on Steel Science (IS3-2007), The Iron and Steel Institute of Japan,
2007.

2. F. G. CABALLERO, H. K. D. H. BHADESHIA, K. J. A. MAWELLA,

D. G. JONES, P. BROWN: Design of novel high-strength bainitic
steels. Part I.

Mater. Sci. Technol. 17 (2001), s. 512

÷ 516.

3. F. G. CABALLERO, H. K. D. H. BHADESHIA, K. J. A. MAWELLA,

D. G. JONES, P. BROWN: Design of novel high-strength bainitic
steels. Part II.

Mater. Sci. Technol. 17 (2001), s. 517

÷ 522.

4. AUTODYN-2D Technical specification – The interactive non-linear

dynamic analysis code. Century Dynamic – http://www.centdyn.com

5. AUTODYN User manual, 2004, Century Dynamics.
6. M. Y. SHERIF: Characterisation and Development of Nanostruc-

tured,

Ultrahigh

Strength,

and

Ductile

Bainitic

Steels.

St. Edmund’s College, Cambridge, University of Cambridge 2006.

7. M. NILSSON: Constitutive model for Armox 500T and Armox

600T at low and medium strain rates.

Weapons and protection SE

– 147/25 (2003).

8. A. WIŚNIEWSKI: Pancerze – budowa, projektowanie i badanie.

Wydawnictwo Naukowo-Techniczne Warszawa, 2001.

9. W. GOOCH, M. BURKINS, R. SQUILLACIOTI, R. STOCKMANN

KOCH, H. OSCARSSON, C. NASH: Ballistic Testing of Swedish
Steel ARMOX Plate for U.S. Armor Applications. 21st International
Ballistic Symposium, Adelaide Australia, 19

÷ 23 April 2004.