Materiałoznawstwo

Uniwersytet Łódzki

dr Leszek Margielewski

Podział przetworów naftowych

Klasa

Określenie klasy

F

Paliwa

S

L

W

Woski

B

Bitumen

Asfalty

Fuels

Solvents and raw materials for
chemical industry

Rozpuszczalniki i surowce dla
przemysłu chemicznego

Lubricants, industrial oils and
related products

Środki smarne, oleje przemy-
słowe i produkty pokrewne

Waxes

Klasyfikacje ciekłych środków

smarowych

●

Ze względu na przeznaczenie środki smarowe dzielimy na:

–

przemysłowe oleje i smary

–

produkty do obróbki metali

–

oleje i smary samochodowe

–

środki smarowe stosowane w kolejnictwie, lotnictwie, przestrzeni
kosmicznej

●

Klasyfikacja środków smarowych:

–

na podstawie lepkości

–

na podstawie jakości

●

Metody klasyfikacji lepkościowej:

–

uniwersalne sekundy Seybolta SUS – Seybolt Universal Seconds

–

stopnie lepkości ISO – International Organisation for Standarisation’s

–

liczby AGMA – American Gear Manufacturers Association

–

stopnie lepkości SAE – Society of Automotive Engineers

Klasyfikacje lepkościowe

●

Uniwersalne sekundy Seybolta stosowane najszerzej w Ameryce Północnej
odpowiadają lepkości oleju zmierzonej w 100° i 210°F (37.8, 98.9°C).

●

Stopnie lepkości ISO:

–

międzynarodowa akceptacja

–

bezpośrednie powiązanie stopni ISO z lepkością kinematyczną w 40°C

–

nie mają zastosowania w tej metodzie przedstawiania lepkości oleje
samochodowe i przekładniowe

–

nie wszystkie rodzaje olejów mogą zostać sklasyfikowane, podział nie jest ciągły.

●

Istnieje 18 klas lepkościowych olejów ISO VG: 2, 3, 5, 7, 10, 15, 22, 32, 46,
68, 100, 150, 220, 320, 460, 680, 1000 I 1500.

●

Stopień lepkości ISO odpowiada lepkości oleju wyrażonej w cSt w 40°C.

●

Najniższy stopień ISO to 2. Kolejny stopień odpowiada lepkości o 50%
wyższej od poprzedniego. Zakres lepkości ustala się na podstawie lepkości
średniej z uwzględnieniem odchyłek 10 %-owych w stronę wyższych i
niższych lepkości.

Klasyfikacje lepkościowe

●

Liczby AGMA oparte zostały na podstawie wymagań lepkościowych dla
różnych typów reduktorów. Stopnie te są wybijane na tabliczce znamionowej
maszyny.

●

Stosowane są dwa typy liczb AGMA:

–

EP

–

R&O.

●

EP stosuje się olejów przekładniowych bogatych w dodatki EP.

●

R&O ma zastosowanie dla olejów o niskiej zawartości dodatków
przeciwzatarciowych.

Stopnie ISO i SUS

S

TOPNIE

L

EPKOŚĆ ŚREDNIA

Z

AKRES LEPKOŚCI

ISO

L

EPKOŚĆ MINIMALNA

L

EPKOŚĆ MAKSYMALNA

[

C

S

T W

40°C]

[

C

S

T

]

SUS

[

C

S

T

]

SUS

2

2.2

1.98

32.0

2.42

34.0

3

3.2

2.88

35.5

3.52

37.5

5

4.6

4.14

39.5

5.06

42.5

7

6.8

6.12

46.0

7.48

50.5

10

10

9.00

55.5

11.0

62.5

15

15

13.5

71.5

16.5

83.5

22

22

19.8

97.0

24.2

116

32

32

28.8

136

35.2

165

46

46

41.4

193

50.6

235

68

68

61.2

284

74.8

347

100

100

90.0

417

110

510

150

150

135

625

165

764

220

220

198

917

242

1121

320

320

288

1334

352

1631

460

460

414

1918

506

2344

680

680

612

2835

748

3465

1000

1000

900

4169

1100

5095

1500

1500

1350

6253

1650

7643

Stopnie ISO i AGMA

AGMA EP

R&O

ISO

L

EPKOŚĆ W

40°C [

C

S

T

]

–

1

46

41.4 –

50.6

2

EP

2

68

61

–

75

3

EP

3

100

90

–

110

4

EP

4

150

135

–

165

5

EP

5

220

198

–

242

6

EP

6

320

288

–

352

7

EP

7

C

OMP

460

414

–

506

8

EP

8

C

OMP

680

612

–

748

8A

EP

8A

C

OMP

1000

900

–

110

Porównanie klasyfikacji lepkościowej

Klasyfikacja jakościowa olejów

przemysłowych

●

Klasyfikacja jakościowa opiera się na ogólnym podziale olejów

przemysłowych i nadanie im odpowiednich kodów literowych ISO

6743.

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

A

O

TWARTE UKŁADU SMAROWNICZE

B

S

MAROWANIE FORM ODLEWNICZYCH

C (CK)

P

RZEMYSŁOWE PRZEKŁADNIE ZĘBATE

D

S

PRĘŻARKI

(

WŁĄCZNIE Z CHŁODNICZYMI I DO POMP PRÓŻNIOWYCH

)

E

P

RZEMYSŁOWE SILNIKI SPALINOWE

F

O

SIE

,

ŁOŻYSKA I SPRZĘŻONE Z NIMI SKOJARZENIA

G

P

ROWADNICE ŚLIZGOWE

H

U

KŁADY HYDRAULICZNE

M

M

ECHANICZNA OBRÓBKA METALI

N

E

LEKTROIZOLACJA

P

U

KŁADY PNEUMATYCZNE

Q

U

KŁADY TERMOREGULACJI

R

C

ZASOWA OCHRONA PRZED KOROZJĄ

T

T

URBINY

U

O

BRÓBKA TERMICZNA

X

U

KŁADY WYMAGAJĄCE SMARÓW PLASTYCZNYCH

Y

I

NNE OBSZARY ZASTOSOWAŃ

Z

C

YLINDRY MASZYN PAROWYCH

P

RZYKŁADOWO NORMA

ISO 6743/1

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

A

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

AB

O

DKRYTE PRZEKŁADNIE

,

LINY

AN

E

LEMENTY LEKKO OBCIĄŻONE

AY

S

MAROWANIE PRZELOTOWE

,

OSIE

N

ORMA

ISO 6743/2

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

F

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

FC

Ł

OŻYSKA TOCZNE I ŚLIZGOWE

,

SMAROWANIE OBIEGOWE

,

SMAROWANIE MGŁĄ

OLEJOWĄ

FB

J

AK WYŻEJ PRZY PODWYŻSZONYCH OBCIĄŻENIACH

N

ORMA

ISO 6743/3

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

D

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

DAA, DAB, DAC

S

PRĘŻARKI POWIETRZA

(A –

AIR

)

DVA……DVF

P

OMPY PRÓŻNIOWE

(V –

VACUUM

)

DGA……DGE

S

PRĘŻARKI DO GAZÓW

(G –

GAS

)

DRA……DRD

S

PRĘŻARKI CHŁODNICZE

(R –

REFRIGERATOR

)

N

ORMA

ISO 6743/4

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

H

K

OD

LITEROWY

R

ODZAJ OLEJU

Z

ASTOSOWANIE

HH

R

AFINOWANE OLEJE MINERALNE BEZ

DODATKÓW

O

GÓLNE UKŁADY HYDRAULICZNE POD

NISKIMI OBCIĄŻENIAMI

HL

R

AFINOWANE OLEJE MINERALNE O

POPRAWIONYCH WŁASNOŚCIACH
PRZECIWKOROZYJNYCH I PRZECIW

-

UTLENIAJĄCYCH

HM

O

LEJE TYPU

HL

O POPRAWIONYCH

WŁASNOŚCIACH PRZECIWZUŻYCIO

-

WYCH

O

GÓLNE UKŁADY HYDRAULICZNE POD

WYSOKIMI OBCIĄŻENIAMI

HR

O

LEJE TYPU

HL

O POPRAWIONYCH

WŁASNOŚCIACH LEPKOŚCIOWO

-

TEM

-

PERATUROWYCH

HV

O

LEJE TYPU

HM

O POPRAWIONYCH

WŁASNOŚCIACH LEPKOŚCIOWO

-

TEM

-

PERATUROWYCH

B

UDOWNICTWO I SPRZĘT ŻEGLUGOWY

HS

C

IECZE SYNTETYCZNE NIE BĘDĄCE

CIECZAMI TRUDNO PALNYMI

N

ORMA

ISO 6743/5

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

T

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

TSA, TSC, TSD,
TSE

T

URBINY PAROWE

(S –

STEAM

)

TGA……TGE

T

URBINY GAZOWE

(G –

GAS

)

N

ORMA

ISO 6743/6

JEST TO KLASYFIKACJA GRUPY

C

K

OD LITEROWY

Z

ASTOSOWANIE

CKB…CKE,
CKG, CKS, CKT

P

RZEKŁADNIE ZAMKNIĘTE

CKH, CKI, CKL,
CKM

P

RZEKŁADNIE OTWARTE

Oznakowanie produktów

Rodzaj

Liczba

ISO

–

L

–

DVA

–

46

Symbol

ISO

Kod

rodziny

(klasa)

Olej należący do klasy ciekłych olejów smarowych służący do smarowania sprężarek
próżniowych o lepkości w 40°C 46cSt.

Klasa

Określenie klasy

F

Paliwa

S

L

W

Woski

B

Bitumen

Asfalty

Fuels
Solvents and raw materials for
chemical industry

Rozpuszczalniki i surowce dla
przemysłu chemicznego

Lubricants, industrial oils and
related products

Środki smarne, oleje przemy-
słowe i produkty pokrewne

Waxes