BUDOWNICTWO

KOMUNIKACYJNE

Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska

Politechnika Rzeszowska

mgr in

ż

. Krzysztof KOŁODZIEJ

Wprowadzenie.

Wymagania ogólne dla dróg.

Literatura

• Dziennik ustaw nr 43 poz. 430.

Rozporządzenie Ministra Transportu i
Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. w
sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać drogi publiczne ich
usytuowanie

• S. Rolla, M. Rolla, W. Żarnoch Budowa dróg

cz.1 i 2.

• J. Kukiełka, A. Szydło Projektowanie i budowa

dróg.

Droga

• Budowla wraz z drogowymi obiektami

inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami,
stanowiącą całość techniczno-użytkową,
przeznaczona do prowadzenia ruchu
drogowego, zlokalizowana w pasie drogowym

Wytyczenie trasy drogowej

(trasowanie)

• Jest to określenie położenia drogi. Powinno

zawierać w sobie elementy przestrzenne takie
jak:

plan sytuacyjny,

przekrój podłużny,

przekrój poprzeczny.

• Trasowanie realizuje się poprzez połączenie

wielu elementów projektowania,
wyznaczonych na podstawie ustalonej
prędkości projektowej.

Plan sytuacyjny

• Wykonywany najczęściej w skali 1:5000 lub

1:2000.

• Projektowaną drogę określa się na planie za

pomocą osi drogi, szerokości korony drogi,
elementów trasy (punktów głównych trasy)
i punktów hektometrowych.

• Na planie należy podać wszystkie inwestycje

towarzyszące (urządzenia drogowe i budowle
inżynierskie: mosty, dodatkowe pasy ruchu
powolnego, itp.).

O

ś

drogi

• Oś drogi jest krzywą przestrzenną, której rzut

na płaszczyznę poziomą jest osią drogi w
planie, natomiast rzut na płaszczyznę pionową
stanowi przekrój podłużny drogi czyli
niweletę.

• Oś drogi w planie może składać się z:

odcinków prostych,

odcinków krzywoliniowych.

Odcinki proste

• Prosta jest najkrótszym połączeniem dwóch

punktów.

• Przez długi czas uważano, że drogi należy

projektować z jak najdłuższymi odcinkami
prostymi.

• Obecnie długie odcinki prostych nie są

stosowane, ze względu na negatywny wpływ
na warunki jazdy.

Zbyt długie odcinki proste:

• powodują zmniejszenie uwagi kierowców podczas

przejazdu monotonną trasą,

• nie dopasowują się dobrze do krajobrazu

(szczególnie na terenach górzystych),

• długie odcinki proste nużą i męczą kierowców,
• zwiększają niebezpieczeństwo olśnienia i oślepiania

kierowców w nocy przez pojazdy jadące z przeciwka,

• utrudniają oszacowanie odległości i prędkości innych

pojazdów,

• sprzyjają rozwijaniu nadmiernych prędkości, jako

wynik dążenia do skrócenia czasu przejazdu na
monotonnym odcinku.

Odcinki krzywoliniowe

• Łuk kołowy

• Krzywe przejściowe

klotoida,

krzywa Bossa,

krzywa Grabowskiego,

krzywa esowa,

krzywa owalna,

Łuk kołowy

• Łuk kołowy służy do połączenia dwóch

prostych przy zmianie kierunku drogi.

• Im większa jest prędkość jazdy, tym większy

powinien być promień łuku.

• Powinno się unikać projektowania krótkich

łuków między długimi prostymi, tak samo jak
krótkich prostych wstawek między długimi
łukami - zakłóca to płynny przebieg trasy.

• Krzywa koszowa to połączenie kilku łuków

kołowych o różnych promieniach.

Krzywa przej

ś

ciowa

• umożliwiać przy przejściu z jednej krzywej na

drugą zmianą wartości przyśpieszenia
odśrodkowego, występującej przy jeździe na
łuku,

• spełniać rolę odcinka przejściowego, na

którym występuje zmiana przechyłki jezdni,

• zapewniać płynny przebieg trasy dzięki

stopniowej zmianie krzywizny i służyć przez to
optycznemu prowadzeniu trasy,

Klasa drogi

• Jest to przyporządkowanie drodze

odpowiednich parametrów technicznych,
wynikających z jej cech funkcjonalnych.
W celu określenia wymagań technicznych
i użytkowych wprowadzono 7 klas dróg.

Klasy dróg w Polsce

• A

– autostrady

• S

– ekspresowe

• GP

– główne ruchu przyspieszonego

• G

– główne

• Z

– zbiorcze

• L

– lokalne

• D

– dojazdowe

Kategorie dróg publicznych

• Kategoria drogi wynika z jej funkcji w sieci

drogowej Polski. Każda kategoria drogi ma
przyporządkowaną odpowiednią klasę drogi

Drogi krajowe – A, S, GP, [G]

Drogi wojewódzkie – [GP], G, Z

Drogi powiatowe – G, Z, [L]

Drogi gminne – [Z], L, D

Oznaczenia dróg publicznych

Autostrada

litera A i liczba jedno lub dwucyfrowa

Oznaczenia dróg publicznych

Droga ekspresowa

litera S i liczba jedno lub dwucyfrowa

Oznaczenia dróg publicznych

Droga krajowa

liczba jedno lub dwucyfrowa

Oznaczenia dróg publicznych

Droga wojewódzka

liczba trzycyfrowa

Oznaczenia dróg publicznych

Droga powiatowa

1214R

liczba czterocyfrowa i wyró

ż

nik

województwa (R – dla podkarpacia)

Oznaczenia dróg publicznych

Droga gminna

104763R

liczba sze

ś

ciocyfrowa i wyró

ż

nik

województwa (R – dla podkarpacia)

Pr

ę

dko

ść

projektowa V

p

• Jest to parametr techniczno-ekonomiczny,

któremu są przyporządkowane graniczne
wartości elementów drogi, proporcje między
nimi oraz zakres wyposażenia drogi.

Warto

ść

pr

ę

dko

ś

ci projektowej zale

ż

y od:

• Klasy drogi

• Rodzaju terenu przez który przebiega droga:

Teren zabudowany

Poza terenem zabudowanym

Teren zabudowy

• Jest to teren leżący w otoczeniu drogi, na

którym dominują obszary o miejskich
zasadach zagospodarowania, wymagające
urządzeń infrastruktury technicznej, lub
obszary przeznaczone pod takie
zagospodarowanie w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego.

Pr

ę

dko

ść

projektow

ą

ustalamy wg §12.1. Dz. U.

30

40
30

60
50
40

60
50

70
60

80
70

60

1

Na terenie
zabudowy

40
30

50
40

60
50
40

70
60
50

100

80
70
60

120

2

100

80

120
100

80

1

Poza
terenem
zabudowy

D

L

Z

G

GP

S

A

Klasa
drogi

1

Dopuszcza si

ę

przy usytuowaniu drogi na obszarze intensywnie

zurbanizowanym,

2

Mo

ż

na stosowa

ć

na dwujezdniowej drodze.

Pr

ę

dko

ść

miarodajna V

m

• Parametr odwzorowujący prędkość

samochodów osobowych w ruchu
swobodnym na drodze, służący do ustalania
wartości elementów drogi, które ze względu
na bezpieczeństwo ruchu powinny być
dostosowane do tej prędkości.

• Prędkość miarodajną określamy dla dróg klasy

G i wyższych. Drogi klasy Z, L, D nie mają
prędkości miarodajnej.

Wyznaczenie pr

ę

dko

ś

ci miarodajnej

• Na dwujezdniowej drodze poza terenem

zabudowy ustalana na podstawie prędkości
projektowej:

V

m

– prędkość miarodajna [km/h]

V

p

– prędkość projektowa [km/h]

Wyznaczenie pr

ę

dko

ś

ci miarodajnej

• Na dwupasowej drodze dwukierunkowej poza

terenem zabudowy ustalana na podstawie
tabeli w rozporządzeniu (§13.1.2 Dz.U.)):

Wyznaczenie pr

ę

dko

ś

ci miarodajnej

• Na drodze na terenie zabudowy:

jeżeli jezdnia nie jest ograniczona krawężnikami:

jeżeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub z obu

stron krawężnikami:



V

o

– największa dopuszczalna prędkość samochodów

osobowych na drodze, ograniczona znakiem lub
dopuszczona przepisami [km/h]

Pr

ę

dko

ść

miarodajna

• Powinna być co najmniej równa prędkości

projektowej drogi i nie większa od niej o
więcej niż 20 km/h

Kr

ę

to

ść

odcinka drogi

• Stosunek sumy bezwzględnych wartości

kątów zwrotu kierunków trasy drogi
wyrażonych w stopniach do jego długości
wyrażonej w kilometrach:

Jezdnia, pas ruchu

• Jezdnia – część drogi przeznaczona do ruchu

pojazdów.

• Pas ruchu - każdy z podłużnych pasów jezdni

wystarczający do ruchu jednego rzędu
pojazdów wielośladowych. Szerokość pasa
ruchu ustalamy na podstawie klasy drogi i
rodzaju terenu, przez który przebiega droga

Szeroko

ść

pasa ruchu (§15.1. Dz.U.)

Poszerzenie pasa ruchu

• Szerokość każdego pasa ruchu powinna być

zwiększona na łuku kołowym w planie. Zmiana
szerokości jezdni powinna być wykonana na
krzywej przejściowej, prostej przejściowej lub
na łuku kołowym o większym promieniu, jeżeli
jest to krzywa koszowa, w sposób płynny bez
widocznych załamań krawędzi jezdni.

• Wartość poszerzenia zależy od klasy drogi i

wartości promienia łuku kołowego

Obliczanie poszerzenia

• 40/R – na drodze klasy Z i drogach wyższych klas,

oraz na ulicy klasy L usytuowanej na obszarze
przemysłowo handlowym lub na której odbywa się
zbiorowa komunikacja autobusowa

• 30/R – na drodze klasy D oraz innych niż wymienione

wyżej drogi klasy L.

R – promień łuku wyrażony w metrach.

• Obliczone poszerzenie zaokrąglamy do 5cm w górę.

• Nie stosujemy poszerzenia jeżeli obliczona wartość

jest mniejsza od 20cm.