Wprowadzenie do

Wprowadzenie do

makroekonomii

makroekonomii



Cel wykładu – przedmiot, geneza i

Cel wykładu – przedmiot, geneza i

przesłanki rozwoju makroekonomii

przesłanki rozwoju makroekonomii



Mikro i makroekonomia – różnice w

Mikro i makroekonomia – różnice w

przedmiocie badań

przedmiocie badań



Podstawowe obszary badawcze

Podstawowe obszary badawcze



Rola makroekonomii – perspektywa

Rola makroekonomii – perspektywa

historyczna

historyczna



Czynniki determinujące rozwój

Czynniki determinujące rozwój

makroekonomii w II połowie XX wieku

makroekonomii w II połowie XX wieku



Dlaczego makroekonomii przypisuje się

Dlaczego makroekonomii przypisuje się

obecnie kluczowe znaczenie?

obecnie kluczowe znaczenie?



Trudności w prowadzeniu skutecznej polityki

Trudności w prowadzeniu skutecznej polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej

Czym zajmuje się

Czym zajmuje się

ekonomia?

ekonomia?



Główny problem ekonomii

Główny problem ekonomii

– jak

– jak

gospodarować ograniczonymi zasobami:

gospodarować ograniczonymi zasobami:

co, jak i dla kogo produkować?

co, jak i dla kogo produkować?



Ekonomia bada mechanizmy i warunki

Ekonomia bada mechanizmy i warunki

od których zależy

od których zależy

1.

1.

optymalna alokacja rzadkich zasobów

optymalna alokacja rzadkich zasobów

czynników produkcji

czynników produkcji

2.

2.

czyli bada (warunki efektywności, stany

czyli bada (warunki efektywności, stany

równowagi)

równowagi)

3.

3.

w wymiarze mikro i makroekonomicznym

w wymiarze mikro i makroekonomicznym

Mechanizmy alokacji

Mechanizmy alokacji

•

Mechanizm gospodarki

Mechanizm gospodarki

planowej

planowej

1.

1.

Zasada suwerenności

Zasada suwerenności

centralnego planisty

centralnego planisty

– określa sposób alokacji

– określa sposób alokacji

2.

2.

Plan centralny

Plan centralny

określa strukturę produktu

określa strukturę produktu

końcowego oraz rozdziela zadania

końcowego oraz rozdziela zadania

3.

3.

Państwowa własność przedsiębiorstw

Państwowa własność przedsiębiorstw

4.

4.

Rola cen

Rola cen

– narzędzie agregacji

– narzędzie agregacji

5.

5.

Fetysz wzrostu

Fetysz wzrostu

- prymat dla wytwarzania

- prymat dla wytwarzania

środków produkcji

środków produkcji

6.

6.

Główny problem

Główny problem

– permanentny niedobór

– permanentny niedobór

(deficyt podaży)

(deficyt podaży)

Mechanizmy alokacji

Mechanizmy alokacji



Mechanizm gospodarki rynkowej

Mechanizm gospodarki rynkowej

1.

1.

Zasada suwerenności konsumenta

Zasada suwerenności konsumenta

2. Rynek ujawnia potrzeby,

2. Rynek ujawnia potrzeby,

które manifestują się

które manifestują się

poprzez popyt rynkowy

poprzez popyt rynkowy

3. Podstawowym celem działania prywatnych

3. Podstawowym celem działania prywatnych

producentów –

producentów –

maksymalizacja zysków

maksymalizacja zysków

4. Warunkiem osiągnięcia tego celu –

4. Warunkiem osiągnięcia tego celu –

dostarczanie dóbr zgodnie ze zgłaszanym popytem

dostarczanie dóbr zgodnie ze zgłaszanym popytem

5. Rola ceny równowagi rynkowej -

5. Rola ceny równowagi rynkowej -

instrument

instrument

koordynacji rozproszonych decyzji

koordynacji rozproszonych decyzji

6. Konkurencja

6. Konkurencja

wymusza efektywność (niskie koszty,

wymusza efektywność (niskie koszty,

jakość, zróżnicowaną ofertę i postęp techniczny

jakość, zróżnicowaną ofertę i postęp techniczny

7. Rynek konkurencyjny

7. Rynek konkurencyjny

warunkiem optymalnej

warunkiem optymalnej

alokacji zasobów w skali mikro i makro

alokacji zasobów w skali mikro i makro

Pochwała niewidzialnej ręki

Pochwała niewidzialnej ręki

rynku

rynku



Nie na altruizm rzeźnika, piwowara czy

Nie na altruizm rzeźnika, piwowara czy

piekarza liczymy, oczekując obiadu, lecz na ich

piekarza liczymy, oczekując obiadu, lecz na ich

własny interes. Odwołujemy się nie do ich

własny interes. Odwołujemy się nie do ich

humanitaryzmu, lecz do ich egoizmu i nigdy

humanitaryzmu, lecz do ich egoizmu i nigdy

nie opowiadamy im o tym, czego nam tak

nie opowiadamy im o tym, czego nam tak

bardzo trzeba, lecz o ich korzyściach.

bardzo trzeba, lecz o ich korzyściach.

Człowiekiem kieruje niewidzialna ręka,

Człowiekiem kieruje niewidzialna ręka,

sprawiając, że zmierza on do celu, którego sam

sprawiając, że zmierza on do celu, którego sam

nie wybrał. Dążąc do realizacji swoich

nie wybrał. Dążąc do realizacji swoich

własnych interesów, często przyczyniamy się

własnych interesów, często przyczyniamy się

do osiągania celów społeczeństwa skuteczniej,

do osiągania celów społeczeństwa skuteczniej,

niż usiłując je świadomie osiągnąć

niż usiłując je świadomie osiągnąć

Czym zajmuje się

Czym zajmuje się

ekonomia?

ekonomia?



Ekonomia bada

Ekonomia bada

1.

1.

jak działa rynek jako mechanizm

jak działa rynek jako mechanizm

alokacji rzadkich zasobów

alokacji rzadkich zasobów

2.

2.

Czy i jakie są ograniczenia rynku jako

Czy i jakie są ograniczenia rynku jako

mechanizmu optymalnej alokacji –

mechanizmu optymalnej alokacji –

pojęcie niesprawności rynku

pojęcie niesprawności rynku

3.

3.

jak korygować ograniczenia rynku –

jak korygować ograniczenia rynku –

czy poprzez interwencjonizm

czy poprzez interwencjonizm

państwowy – koszty i korzyści

państwowy – koszty i korzyści

interwencji

interwencji

Mikro i makroekonomia –

Mikro i makroekonomia –

różnice w przedmiocie

różnice w przedmiocie

badań

badań



Mikroekonomia – jak działa rynek

Mikroekonomia – jak działa rynek

1.

1.

Punkt wyjścia –

Punkt wyjścia –

budowa i analiza modelu rynku

budowa i analiza modelu rynku

(popyt, podaż i cena) jako mechanizmu alokacji

(popyt, podaż i cena) jako mechanizmu alokacji

2.

2.

Przedmiotem analizy

Przedmiotem analizy

są poszczególne rynki

są poszczególne rynki

dóbr, usług i czynników produkcji

dóbr, usług i czynników produkcji

3.

3.

badania dotyczą

badania dotyczą

a.

a.

zachowań producentów/sprzedawców (podaż) i

zachowań producentów/sprzedawców (podaż) i

konsumentów/nabywców (popyt) oraz rezultatów tych

konsumentów/nabywców (popyt) oraz rezultatów tych

zachowań (ceny rynkowe) – prawa popytu i podaży

zachowań (ceny rynkowe) – prawa popytu i podaży

b.

b.

a także wpływu polityki państwa na funkcjonowanie

a także wpływu polityki państwa na funkcjonowanie

poszczególnych rynków

poszczególnych rynków

4.

4.

kluczowe cele

kluczowe cele

badań mikroekonomicznych:

badań mikroekonomicznych:

a.

a.

określenie czynników

określenie czynników

kształtujących rozmiary

kształtujących rozmiary

produkcji oraz podaży i popytu na poszczególne

produkcji oraz podaży i popytu na poszczególne

dobra i usługi oraz ich ceny

dobra i usługi oraz ich ceny

b.

b.

określenie warunków efektywności

określenie warunków efektywności

mikroekonomicznej

mikroekonomicznej

(równowaga firmy działającej

(równowaga firmy działającej

na rynku konkurencyjnym i równowaga

na rynku konkurencyjnym i równowaga

konsumenta)

konsumenta)

Mikro i makroekonomia –

Mikro i makroekonomia –

różnice w przedmiocie

różnice w przedmiocie

badań

badań



Makroekonomia

Makroekonomia

–

–

zajmuje się działaniem

zajmuje się działaniem

gospodarki jako całości ze szczególnym

gospodarki jako całości ze szczególnym

uwzględnieniem czynników oraz mechanizmów, które

uwzględnieniem czynników oraz mechanizmów, które

decydują o poziomie jej efektywności

decydują o poziomie jej efektywności



U podstaw makroekonomii leży dążenie do

U podstaw makroekonomii leży dążenie do

zrozumienie

zrozumienie

1.

1.

sił określających zdolność gospodarki do

sił określających zdolność gospodarki do

wytwarzania dób i usług i

wytwarzania dób i usług i

2.

2.

warunków od których zależy efektywność/optimum

warunków od których zależy efektywność/optimum

makroekonomiczne/równowaga ogólna)

makroekonomiczne/równowaga ogólna)

a. krótkookresowa– produkt faktyczny =

a. krótkookresowa– produkt faktyczny =

produktowi potencjalnemu (optymalnemu)

produktowi potencjalnemu (optymalnemu)

b. długookresowa – wzrost gospodarczy

b. długookresowa – wzrost gospodarczy

odpowiadający zmianom produktu

odpowiadający zmianom produktu

potencjalnego

potencjalnego

Mikro i makroekonomia –

Mikro i makroekonomia –

różnice w przedmiocie

różnice w przedmiocie

badań

badań



Rozwinięcie pojęcia makroekonomii:

Rozwinięcie pojęcia makroekonomii:

1.

1.

założenie że zdolność do osiąganie optimum

założenie że zdolność do osiąganie optimum

makroekonomicznego nie jest prostą sumą

makroekonomicznego nie jest prostą sumą

równowag na poszczególnych rynków

równowag na poszczególnych rynków

2.

2.

bowiem istnieje konflikt między

bowiem istnieje konflikt między

efektywnością mikroekonomiczną

efektywnością mikroekonomiczną

(interesem prywatnym) a efektywnością

(interesem prywatnym) a efektywnością

makroekonomiczną (interesem

makroekonomiczną (interesem

ogólnogospodarczym)

ogólnogospodarczym)

3.

3.

którego rozwiązanie wymaga stosowania

którego rozwiązanie wymaga stosowania

jakiejś formy interwencji państwa

jakiejś formy interwencji państwa

wspierającej, korygującej lub uzupełniającej

wspierającej, korygującej lub uzupełniającej

działanie mechanizmu rynkowego

działanie mechanizmu rynkowego

Mikro i makroekonomia –

Mikro i makroekonomia –

różnice w przedmiocie

różnice w przedmiocie

badań –

badań –

kontyn.

kontyn.



Badania makroekonomiczne

Badania makroekonomiczne

koncentrują się na analizie

koncentrują się na analizie

1.

1.

czynników określających poziom i

czynników określających poziom i

kierunki zmian

kierunki zmian

tzw. agregatów ekonomicznych

tzw. agregatów ekonomicznych

czyli produktu globalnego, globalnej podaży i

czyli produktu globalnego, globalnej podaży i

popytu, ogólnego poziomu cen, zatrudnienia i

popytu, ogólnego poziomu cen, zatrudnienia i

inwestycji w gospodarce, dochodów i wydatków

inwestycji w gospodarce, dochodów i wydatków

budżetu państwa

budżetu państwa

2.

2.

współzależności między tymi agregatami;

współzależności między tymi agregatami;

kluczowa jest tu charakter współzależności

kluczowa jest tu charakter współzależności

między globalnym popytem i globalną podażą,

między globalnym popytem i globalną podażą,

która jest podstawą zrozumienia czynników

która jest podstawą zrozumienia czynników

wyznaczających stan równowagi ogólnej

wyznaczających stan równowagi ogólnej

Cel i znaczenie badań

Cel i znaczenie badań

makroekonomicznych

makroekonomicznych



Identyfikacja oraz analiza

Identyfikacja oraz analiza

czynników i

czynników i

mechanizmów składających się na ogólną

mechanizmów składających się na ogólną

efektywność gospodarczą

efektywność gospodarczą



Ich znajomość

Ich znajomość

1.

1.

wyjaśnia przyczyny – funkcja poznawcza

wyjaśnia przyczyny – funkcja poznawcza

a. sukcesów jednych krajów

a. sukcesów jednych krajów

b. niepowodzeń innych krajów

b. niepowodzeń innych krajów

2

2

pozwala formułować programy

pozwala formułować programy

działań

działań

gospodarczych państwa

gospodarczych państwa

–

–

funkcja

funkcja

aplikacyjna

aplikacyjna

Cel i znaczenie badań

Cel i znaczenie badań

makroekonomicznych

makroekonomicznych

– kontyn.

– kontyn.



Miara

Miara

1.

1.

sukcesu - wysoki i stale rosnący rozmiar

sukcesu - wysoki i stale rosnący rozmiar

gospodarki (wzrost gospodarczy) i poziom życia

gospodarki (wzrost gospodarczy) i poziom życia

(dobrobyt)

(dobrobyt)

2.

2.

niepowodzenia

niepowodzenia

-

-

wysokie bezrobocie oraz inflacja,

wysokie bezrobocie oraz inflacja,

niskie płace, a także wysoki i trwały deficyt w handlu

niskie płace, a także wysoki i trwały deficyt w handlu

zagranicznym

zagranicznym



Cel programów gospodarczych zależy od

Cel programów gospodarczych zależy od

sytuacji gospodarczej danego kraju

sytuacji gospodarczej danego kraju

1.

1.

w krajach dobrze rozwiniętych chodzi o utrzymanie

w krajach dobrze rozwiniętych chodzi o utrzymanie

wysokiego poziomu ogólnej efektywności

wysokiego poziomu ogólnej efektywności

gospodarczej

gospodarczej

2.

2.

w krajach biednych wprowadzenie ich na ścieżkę

w krajach biednych wprowadzenie ich na ścieżkę

wzrostu gospodarczego

wzrostu gospodarczego

Podstawowe pytania i obszary

Podstawowe pytania i obszary

badań XX wiecznej

badań XX wiecznej

makroekonomii

makroekonomii



Cykl koniunkturalny (wzrost

Cykl koniunkturalny (wzrost

gospodarczy w krótkim okresie)-

gospodarczy w krótkim okresie)-

przyczyny i sposoby reakcji

przyczyny i sposoby reakcji



Przyczyny i zwalczanie bezrobocia –

Przyczyny i zwalczanie bezrobocia –

początkowo jako problem cyklu później

początkowo jako problem cyklu później

jako samodzielny przedmiot badań

jako samodzielny przedmiot badań



Znaczenie i uwarunkowania

Znaczenie i uwarunkowania

długookresowego wzrostu oraz

długookresowego wzrostu oraz

implikacje w zakresie polityki państwa

implikacje w zakresie polityki państwa

życia

życia



Źródła i konsekwencje niestabilności cen

Źródła i konsekwencje niestabilności cen

oraz sposoby zapewnienia ich

oraz sposoby zapewnienia ich

stabilności

stabilności

Podstawowe obszary badań

Podstawowe obszary badań

współczesnej makroekonomii –

współczesnej makroekonomii –

konty.

konty.



Dynamiczny charakter współczesnej

Dynamiczny charakter współczesnej

makroekonomii – ewolucja przedmiotu

makroekonomii – ewolucja przedmiotu

badań

badań

1.

1.

zmiana rangi ważności tradycyjnych pytań i

zmiana rangi ważności tradycyjnych pytań i

obszarów – przemienność priorytetów

obszarów – przemienność priorytetów

2. pojawienie się nowych obszarów

2. pojawienie się nowych obszarów

badawczych

badawczych



Przemienność priorytetów

Przemienność priorytetów

badawczych

badawczych

1.

1.

nacisk na cykliczność gospodarki lub

nacisk na cykliczność gospodarki lub

długookresowy wzrost gospodarczy

długookresowy wzrost gospodarczy

2.

2.

walka z bezrobociem lub inflacją, a

walka z bezrobociem lub inflacją, a

ostatnio deflacją (Japonia)

ostatnio deflacją (Japonia)

Podstawowe obszary badań

Podstawowe obszary badań

współczesnej makroekonomii –

współczesnej makroekonomii –

kontyn.

kontyn.



Nowe obszary badań makroekonomicznych

Nowe obszary badań makroekonomicznych

1.

1.

powstanie makroekonomii gospodarki otwartej:

powstanie makroekonomii gospodarki otwartej:

dezaktualizacja starego założenia

dezaktualizacja starego założenia

a.

a.

przesłanki powstania:

przesłanki powstania:

- integracja gospodarcza: UE, NAFTA, BRIC

- integracja gospodarcza: UE, NAFTA, BRIC

–

–

globalizacja gospodarki

globalizacja gospodarki

b. przedmiot badań: zachowanie się krajowej

b. przedmiot badań: zachowanie się krajowej

gospodarki jako części szerszego organizmu

gospodarki jako części szerszego organizmu

gospodarczego - dezaktualizacja starego założenia

gospodarczego - dezaktualizacja starego założenia

2.

2.

instytucjonalne uwarunkowania wzrostu

instytucjonalne uwarunkowania wzrostu

gospodarczego -

gospodarczego -

niepowodzenia walki z biedą na

niepowodzenia walki z biedą na

świecie (trwanie w pułapce malthuzjańskiej),

świecie (trwanie w pułapce malthuzjańskiej),

problemy transformacji ustrojowej – kształt reform

problemy transformacji ustrojowej – kształt reform

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna



Istota paradygmatu ekonomii klasycznej i

Istota paradygmatu ekonomii klasycznej i

neoklasycznej – dlaczego ekonomia

neoklasycznej – dlaczego ekonomia

rozwijała się najpierw jako mikroekonomia

rozwijała się najpierw jako mikroekonomia

1.

1.

W systemie gospodarczym - opartym na

W systemie gospodarczym - opartym na

własności prywatnej i skutecznej konkurencji -

własności prywatnej i skutecznej konkurencji -

działania producentów kierujących się motywem

działania producentów kierujących się motywem

maksymalizacji zysków sprawiają, że system ten

maksymalizacji zysków sprawiają, że system ten

a.

a.

w perspektywie krótkoterminowej zmierza do

w perspektywie krótkoterminowej zmierza do

równowagi podaży i popytu na

równowagi podaży i popytu na

poszczególnych rynkach – prawo Saya

poszczególnych rynkach – prawo Saya

b.

b.

w perspektywie długookresowej dąży do

w perspektywie długookresowej dąży do

zwiększania rozmiaru podaży wytwarzanych

zwiększania rozmiaru podaży wytwarzanych

na poszczególnych rynkach dóbr i usług

na poszczególnych rynkach dóbr i usług

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

2.

2.

Istnienie na poszczególnych rynkach

Istnienie na poszczególnych rynkach

wewnętrznych sprawnych mechanizmów

wewnętrznych sprawnych mechanizmów

osiągania stanów równowagi umożliwia

osiągania stanów równowagi umożliwia

gospodarce osiąganie stanu równowagi

gospodarce osiąganie stanu równowagi

ogólnej

ogólnej

zapewniającej optymalne („pełne”)

zapewniającej optymalne („pełne”)

wykorzystanie czynników wytwórczych

wykorzystanie czynników wytwórczych

a. Siły rynkowe automatycznie prowadzą więc do

a. Siły rynkowe automatycznie prowadzą więc do

pożądanych wyników zarówno w skali mikro jak i

pożądanych wyników zarówno w skali mikro jak i

makro (ogólnej równowagi rynkowej)

makro (ogólnej równowagi rynkowej)

b. Równowaga w skali makro: (produkt faktyczny =

b. Równowaga w skali makro: (produkt faktyczny =

potencjalnemu) i zdolność do długookresowego

potencjalnemu) i zdolność do długookresowego

wzrostu produktu potencjalnego

wzrostu produktu potencjalnego

3.

3.

Główna determinanta rozmiaru produktu

Główna determinanta rozmiaru produktu

optymalnego i tempa jego wzrostu – ilość i

optymalnego i tempa jego wzrostu – ilość i

sposób wykorzystania czynników produkcji

sposób wykorzystania czynników produkcji

(podażowy model gospodarki)

(podażowy model gospodarki)

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

4.

4.

Dynamiczna koncepcja równowagi ogólnej

Dynamiczna koncepcja równowagi ogólnej

a.

a.

gospodarka poddana jest działaniu czynników

gospodarka poddana jest działaniu czynników

egzogenicznych (tzw. szoków), które stale

egzogenicznych (tzw. szoków), które stale

wytrącają gospodarkę ze stanu równowagi

wytrącają gospodarkę ze stanu równowagi

b.

b.

szoki uruchamiają mechanizmy przywracające

szoki uruchamiają mechanizmy przywracające

w szybkim tempie równowagę w gospodarce

w szybkim tempie równowagę w gospodarce

5.

5.

Dłuższe stany nierównowagi

Dłuższe stany nierównowagi

spowodowane

spowodowane

są nadmiernym ograniczeniem przez państwo

są nadmiernym ograniczeniem przez państwo

mechanizmów rynkowych oraz błędami w polityce

mechanizmów rynkowych oraz błędami w polityce

gospodarczej państwa (polityce pieniężnej)

gospodarczej państwa (polityce pieniężnej)

6.

6.

Postulat ograniczenia interwencji rządu

Postulat ograniczenia interwencji rządu

do minimum

do minimum

– interwencjonizm skoncentrowany

– interwencjonizm skoncentrowany

na polityce antymonopolowej

na polityce antymonopolowej

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna



Geneza współczesnej

Geneza współczesnej

makroekonomii

makroekonomii

–

–

zakwestionowanie

zakwestionowanie

paradygmatu ekonomii

paradygmatu ekonomii

neoklasycznej spowodowane

neoklasycznej spowodowane

1.

1.

Wielkim Kryzysem

Wielkim Kryzysem

2.

2.

Pojawienie się teorii Keynesa

Pojawienie się teorii Keynesa



Wielki Kryzys lat 30 tych stanowił

Wielki Kryzys lat 30 tych stanowił

bezprecedensowe załamanie równowagi

bezprecedensowe załamanie równowagi

ogólnej ze względu na

ogólnej ze względu na

1.

1.

katastrofalny bo 50% spadek produktu

katastrofalny bo 50% spadek produktu

globalnego i 25% bezrobocie

globalnego i 25% bezrobocie

2.

2.

długotrwałą stagnację (depresję)

długotrwałą stagnację (depresję)

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna



Wielki Kryzys postrzegany był

Wielki Kryzys postrzegany był

w

w

kategoriach:

kategoriach:

1.

1.

wyzwania naukowego wymagającego teoretycznego

wyzwania naukowego wymagającego teoretycznego

wyjaśnienia istoty, przyczyn i sposobów

wyjaśnienia istoty, przyczyn i sposobów

przeciwdziałania kryzysom – czy i w jakim stopniu

przeciwdziałania kryzysom – czy i w jakim stopniu

zawiodła dotychczasowa teoria

zawiodła dotychczasowa teoria

2.

2.

politycznego zagrożenia dla trwałości gospodarki

politycznego zagrożenia dla trwałości gospodarki

rynkowej i systemu demokracji parlamentarnej

rynkowej i systemu demokracji parlamentarnej

3.

3.

oczekiwania na program skutecznej naprawy

oczekiwania na program skutecznej naprawy

mechanizmów funkcjonowania gospodarki

mechanizmów funkcjonowania gospodarki

rynkowej, poprzez jakąś formę interwencji

rynkowej, poprzez jakąś formę interwencji



Oczekiwania te spełniała teoria Keynesa, który

Oczekiwania te spełniała teoria Keynesa, który

uważany jest za ojca makroekonomii

uważany jest za ojca makroekonomii

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna



Główne elementy teorii

Główne elementy teorii

Keynesa

Keynesa

1.

1.

Neoklasyczny system równowagi

Neoklasyczny system równowagi

szczególnym przypadkiem równowagi

szczególnym przypadkiem równowagi

przy „pełnym” wykorzystaniu czynników

przy „pełnym” wykorzystaniu czynników

produkcji

produkcji

2.

2.

Ogólna teoria równowagi Keynesa

Ogólna teoria równowagi Keynesa

obejmuje stany równowagi przy różnym

obejmuje stany równowagi przy różnym

stopniu wykorzystania czynników

stopniu wykorzystania czynników

wytwórczych

wytwórczych

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

3. Podstawowa teza:

3. Podstawowa teza:

a.

a.

w gospodarce wolnorynkowej o

w gospodarce wolnorynkowej o

stopniu wykorzystania potencjału

stopniu wykorzystania potencjału

wytwórczego decyduje wielkość

wytwórczego decyduje wielkość

popytu efektywnego, ten zaś nie

popytu efektywnego, ten zaś nie

zawsze kształtuje się na właściwym

zawsze kształtuje się na właściwym

poziomie (jest zbyt niski lub zbyt

poziomie (jest zbyt niski lub zbyt

wysoki)

wysoki)

b.

b.

a zatem podstawowy przedmiot badań

a zatem podstawowy przedmiot badań

to analiza warunków wpływających na

to analiza warunków wpływających na

kształtowanie się popytu (popytowy

kształtowanie się popytu (popytowy

model gospodarki

model gospodarki

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

4.

4.

Wniosek z analizy

Wniosek z analizy

: gospodarka

: gospodarka

regulowana tylko przez rynek nie zapewnia

regulowana tylko przez rynek nie zapewnia

stałego dążenia do osiągania krotko i

stałego dążenia do osiągania krotko i

długoterminowej efektywności ogólnej –

długoterminowej efektywności ogólnej –

możliwa stabilizacja przy niskim poziomie

możliwa stabilizacja przy niskim poziomie

produktu faktycznego

produktu faktycznego

5.

5.

Rekomendacja dla polityki

Rekomendacja dla polityki

gospodarczej

gospodarczej

: funkcję regulatora popytu

: funkcję regulatora popytu

musi przejąć państwo poprzez prowadzenie

musi przejąć państwo poprzez prowadzenie

polityki

polityki

a.

a.

fiskalnej – kształtowanie wydatków i

fiskalnej – kształtowanie wydatków i

podatków

podatków

b.

b.

pieniężnej – regulowanie podaży pieniądza

pieniężnej – regulowanie podaży pieniądza

Rola makroekonomii -

Rola makroekonomii -

perspektywa historyczna

perspektywa historyczna

6.

6.

Podsumowanie analizy:

Podsumowanie analizy:

a.

a.

gospodarka nie ma sprawnego

gospodarka nie ma sprawnego

mechanizmu zapewniającego odpowiednią

mechanizmu zapewniającego odpowiednią

- czyli niezbędną do efektywnego

- czyli niezbędną do efektywnego

zatrudnienia wszystkich czynników

zatrudnienia wszystkich czynników

produkcji - wielkość efektywnego popytu

produkcji - wielkość efektywnego popytu

b.

b.

aby przeciwdziałać sytuacjom kiedy na

aby przeciwdziałać sytuacjom kiedy na

skutek działania mechanizmów

skutek działania mechanizmów

rynkowych popyt słabnie lub nadmiernie

rynkowych popyt słabnie lub nadmiernie

rośnie potrzebna jest trwała

rośnie potrzebna jest trwała

makroekonomiczna ingerencja państwa

makroekonomiczna ingerencja państwa

poprzez regulację wielkości popytu

poprzez regulację wielkości popytu

globalnego

globalnego

3. Czynniki determinujące rozwój

3. Czynniki determinujące rozwój

makroekonomii w II połowie XX

makroekonomii w II połowie XX

wieku

wieku



1.

1.

Rozwój interwencjonizmu

Rozwój interwencjonizmu

państwowego w gospodarkach

państwowego w gospodarkach

rynkowych

rynkowych

a.

a.

stabilizowanie koniunktury - polityka

stabilizowanie koniunktury - polityka

stymulowania/ograniczania (krótki okres) oraz

stymulowania/ograniczania (krótki okres) oraz

podtrzymywania wysokiego wzrostu

podtrzymywania wysokiego wzrostu

gospodarczego

gospodarczego

b.

b.

polityka państwa dobrobytu

polityka państwa dobrobytu

generował popyt na badania

generował popyt na badania

makroekonomiczne ze strony

makroekonomiczne ze strony

państwa oraz prowokował

państwa oraz prowokował

ekonomistów niechętnych

ekonomistów niechętnych

interwencjonizmowi do krytycznej

interwencjonizmowi do krytycznej

analizy jego skutków

analizy jego skutków

3 Czynniki determinujące rozwój

3 Czynniki determinujące rozwój

makroekonomii w II połowie XX

makroekonomii w II połowie XX

wieku

wieku



2. Pojawianie się nowych

2. Pojawianie się nowych

wyzwań o charakterze

wyzwań o charakterze

makroekonomicznym

makroekonomicznym

–

–

rozwiązywanie jednych problemów rodziło

rozwiązywanie jednych problemów rodziło

inne problemy – bezrobocie, inflacja,

inne problemy – bezrobocie, inflacja,

stagflacja, deflacja

stagflacja, deflacja



3. Fluktuacje poglądów na temat

3. Fluktuacje poglądów na temat

zakresu i form

zakresu i form

makroekonomicznej ingerencji

makroekonomicznej ingerencji

państwa w mechanizm

państwa w mechanizm

funkcjonowania gospodarki

funkcjonowania gospodarki

Dlaczego makroekonomii

Dlaczego makroekonomii

przypisuje się obecnie

przypisuje się obecnie

kluczowe znaczenie?

kluczowe znaczenie?



Utrwalone i nie budzące większych

Utrwalone i nie budzące większych

wątpliwości przekonanie

wątpliwości przekonanie

, że:

, że:

1.

1.

poziom efektywności makroekonomicznej

poziom efektywności makroekonomicznej

decyduje o stanie i perspektywach

decyduje o stanie i perspektywach

gospodarki

gospodarki

, a więc jest wyznacznikiem sukcesu

, a więc jest wyznacznikiem sukcesu

lub niepowodzenia poszczególnych krajów –

lub niepowodzenia poszczególnych krajów –

makroekonomia dostarcza odpowiedzi na pytanie

makroekonomia dostarcza odpowiedzi na pytanie

o przyczyny tych sukcesów lub niepowodzeń

o przyczyny tych sukcesów lub niepowodzeń

2.

2.

władze dysponują potencjalnie

władze dysponują potencjalnie

skutecznymi sposobami oddziaływania na

skutecznymi sposobami oddziaływania na

gospodarkę

gospodarkę

– jest nimi zestaw odpowiednio

– jest nimi zestaw odpowiednio

dobranych celów i narzędzi polityki gospodarczej

dobranych celów i narzędzi polityki gospodarczej

– makroekonomia wskazuje na właściwą w danych

– makroekonomia wskazuje na właściwą w danych

warunkach zawartość tego instrumentarium

warunkach zawartość tego instrumentarium

Dlaczego makroekonomii

Dlaczego makroekonomii

przypisuje się obecnie kluczowe

przypisuje się obecnie kluczowe

znaczenie? -

znaczenie? -

kontyn.

kontyn.



Koncepcje makroekonomiczne

Koncepcje makroekonomiczne

stają

stają

się ważnym elementem programów

się ważnym elementem programów

wszystkich liczących się partii

wszystkich liczących się partii

politycznych

politycznych



Oceny makroekonomicznej sytuacji

Oceny makroekonomicznej sytuacji

kraju

kraju

są ważnym wyznacznikiem działań

są ważnym wyznacznikiem działań

podmiotów gospodarczych, w tym

podmiotów gospodarczych, w tym

zwłaszcza potencjalnych inwestorów

zwłaszcza potencjalnych inwestorów

krajowych i zagranicznych i zdolności

krajowych i zagranicznych i zdolności

rządów do pozyskiwania środków na

rządów do pozyskiwania środków na

pokrycie deficytu budżetowego

pokrycie deficytu budżetowego

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej



Aktywizowania się państwa w

Aktywizowania się państwa w

gospodarce często prowadzi do

gospodarce często prowadzi do

ograniczenia efektywności

ograniczenia efektywności

mechanizmu rynkowego

mechanizmu rynkowego

1.

1.

zagrożenie zwane

zagrożenie zwane

błędnym kołem

błędnym kołem

2.

2.

polega na rozwiązywaniu

polega na rozwiązywaniu

spowodowanych państwowym

spowodowanych państwowym

interwencjonizmem trudności

interwencjonizmem trudności

gospodarczych poprzez dalszy

gospodarczych poprzez dalszy

wzrost interwencjonizmu

wzrost interwencjonizmu

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej –

makroekonomicznej –

kontyn.

kontyn.



Makroekonomia to obszar

Makroekonomia to obszar

licznych dylematów i wyborów

licznych dylematów i wyborów

typu

typu

coś za coś

coś za coś

1.

1.

sprzeczność między konsumpcją

sprzeczność między konsumpcją

bieżącą a przyszłą

bieżącą a przyszłą

2.

2.

sprzeczność między walką z inflacją

sprzeczność między walką z inflacją

a recesją i bezrobociem

a recesją i bezrobociem

3.

3.

sprzeczność między różnymi

sprzeczność między różnymi

racjami – płace minimalne a

racjami – płace minimalne a

bezrobocie

bezrobocie

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej –

makroekonomicznej –

kontyn.

kontyn.



Polityczne uwarunkowania

Polityczne uwarunkowania

wyboru celów oraz narzędzi

wyboru celów oraz narzędzi

polityki makroekonomicznej

polityki makroekonomicznej

1.

1.

znaczenie interesów

znaczenie interesów

elektoratu partii rządzącej –

elektoratu partii rządzącej –

przykład 114 000 000 – 305

przykład 114 000 000 – 305

000 000 000 – 1/2675

000 000 000 – 1/2675

2.

2.

KRUS

KRUS

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej –

makroekonomicznej –

kontyn.

kontyn.



Rozbieżność między krótkim,

Rozbieżność między krótkim,

politycznym horyzontem działania

politycznym horyzontem działania

rządu a potrzebą realizowania

rządu a potrzebą realizowania

długookresowych programów

długookresowych programów

gospodarczych

gospodarczych

(

(

waga pierwszych 100

waga pierwszych 100

dni rządu

dni rządu

)

)



Bariery realizacyjne – problemy

Bariery realizacyjne – problemy

aparatu państwowego

aparatu państwowego

1.

1.

inercja

inercja

2.

2.

poziom kompetencji

poziom kompetencji

3.

3.

specyficzne cele

specyficzne cele

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej –

makroekonomicznej –

kontyn.

kontyn.



Oddziaływanie państwa to tylko jeden

Oddziaływanie państwa to tylko jeden

z wielu czynników determinujących

z wielu czynników determinujących

przebieg procesów gospodarczych

przebieg procesów gospodarczych



Ciągle ograniczony stan wiedzy o

Ciągle ograniczony stan wiedzy o

1.

1.

prawdziwej naturze i przyczynach

prawdziwej naturze i przyczynach

konkretnych problemów gospodarczych

konkretnych problemów gospodarczych

2.

2.

skutkach stosowania poszczególnych

skutkach stosowania poszczególnych

instrumentów polityki

instrumentów polityki

makroekonomicznej

makroekonomicznej

Trudności w prowadzeniu

Trudności w prowadzeniu

skutecznej polityki

skutecznej polityki

makroekonomicznej –

makroekonomicznej –

kontyn.

kontyn.



Kontrowersje teoretyczne wokół roli, celów i

Kontrowersje teoretyczne wokół roli, celów i

metod polityki makroekonomicznej – w

metod polityki makroekonomicznej – w

ostatnich 3 dekadach sprzyjały im:

ostatnich 3 dekadach sprzyjały im:

1.

1.

rosnące zrozumienie niesprawności państwa

rosnące zrozumienie niesprawności państwa

2.

2.

odrodzenie wiary w skuteczność mechanizmów

odrodzenie wiary w skuteczność mechanizmów

rynkowych

rynkowych

3.

3.

rozwój nowej ekonomii instytucjonalnej, która

rozwój nowej ekonomii instytucjonalnej, która

eksponuje polityczny, społeczny, kulturowy,

eksponuje polityczny, społeczny, kulturowy,

etyczny kontekst procesów gospodarczych

etyczny kontekst procesów gospodarczych



Czy obecny kryzys finansowy nie spowoduje

Czy obecny kryzys finansowy nie spowoduje

zwrotu w podejściu do kwestii relacji

zwrotu w podejściu do kwestii relacji

państwo-rynek?

państwo-rynek?