ŚLĄSKO- KRAKOWSKIE ZŁOŻA Zn-Pb

•północne i północno-wschodnie obrzeżenia GZW
•monoklina śląsko-krakowska
•obszar występowania mineralizacji- ok. 1200km2
•złoża o znaczeniu gospodarczym- kilka procent tego obszaru

•złoża Zn- Pb- węglanowe osady triasu
•Bytom i Chrzanów- trias zalega niezgodnie na węglonośnym karbonie (obszar GZW)
•Olkusz i Zawiercie- mocno sfałdowane, staropaleozoiczne utwory oraz zalegające na nich monoklinalnie
utwory permomezozoiczne (poza granicami GZW)
•piętro permomezozoiczne- monoklinalnie zalegające utwory permu, triasu i jury
•Perm - gruboziarniste lądowe zlepieńce z otoczakami wapieni i dolomitów, częste wkładki piaskowców i
zlepieńców typu myślachowickiego
•Trias - dolna i środkowa część pstrego piaskowca - piaskowce i iły szare. Górna część pstrego piaskowca (ret)
- dolomity margliste często o charakterze zlepieńcowatym z otoczakami wieku dewońskiego

W regionie śląsko-krakowskim wyróżnia się 6 regionów złożonośnych:

-chrzanowski
-olkuski
-bytomski
-zawierciański
-Kalety -Tarnowskie Góry
-Lubliniec - Koziegłowy

Czynne kopalnie:
Balin-Trzebionka (rejon chrzanowski)- w likwidacji
-trzy wyraźne horyzonty ( I, II, III) o miąższości od 3-30m
-wydobycie ok. 1 mln ton rudy rocznie
-3,4% Zn, 1,4% Pb
Pomorzany (rejon olkuski)
- horyzonty 0,5m-15m, gniazda do 25m
- 2,7 mln ton rudy rocznie
- 4,09% Zn, 1,77% Pb
- kopalnia bardzo zawodniona- 15m3/min
Cechy złoża:
•hydrotermalne
•znacząca mineralizacja w dolomitach
•Rozległe lateralnie, ale względnie cienkie warstwy kruszconośne
•Zwykle formy pokładowe
•Brak sąsiedztwa ciał magmowych
•Dominujące minerały: galena, sfaleryt, piryt, markasyt

Dolomity kruszconośne (OBD)

•epigenetyczne
• wiek: Wapień Muszlowy :

w.gogolińskie

w.górażdżańskie

w.terebratulowe

w.karchowickie

• miąższość : do 60 m

Etapy mineralizacji:
-tworzenie się polimetalicznych żył (górny karbon, perm)
-powstawanie dużych złóż pokładowych (środkowy trias)

- mineralizacja związana z uskokami w wapieniach jurajskich (trzeciorzęd)

•tworzenie dolomitu kruszconośnego wzbogaconego w Zn-Pb-Fe
•krążenie roztworów i zastępowanie węglanów przez siarczki
•procesy krasowe (syngenetyczne lub wcześniejsze)

Pierwiastki towarzyszące śladowe w złożach Zn i Pb
• pierwiastki towarzyszące (nie stanowią głównego celu eksploatacji, wydobywane są przy okazji):Cd, Ag, Tl,
As
• pierwiastki śladowe (występują w bardzo małych ilościach; w geochemii istotne przy interpretacji genezy):
Sb, Cu, Ni, Mo, Co, Se, In
• wchodzące w skład jednego siarczku
-ZnS - Cd, Ge, Ga
- w skład dwóch siarczków (ZnS i PbS) np. Ag
- wszystkich siarczków (As, Tl, Mn)

Warte zapamiętania
•Znaczenie gospodarcze mają tylko siarczki Zn i Pb w dolomitach kruszconośnych wapienia muszlowego
• największą koncentracją Zn-Pb występuje w rejonie olkuskim
•Najstarsze kopalnie prowadziły działalność w okolicach Tarnowskich Gór i Bytomia już od XII wieku w w
rejonie Olkusza i Chrzanowa od XIII wieku
•Śląsko – krakowskie złoża Zn i Pb powstały na drodze krasu hydrotermalnego MVT- Mississippi Valley Type
Deposits