PRZEDPOLE

PRZEDPOLE

Ó

W

P

R

R

ZE

D

G

Ó

R

SK

I

W

N

E

Ę

Z

T

R

Y

Z

T

N

A

E

P

R A

K

I K

S

Ń I

N E I

P

PAS

SK

AŁ

KO

W

Y

EW

N

W

Ę

T

Y

R

T

Z

A

N

P

E

R A

K

Kraków

Bratysława

Borysław

Budapeszt

0

50

100 km

0

50

0

48

0

23

0

17

E

0

19

0

21

0

48

0

50 N

0

17

0

19

0

21

0

23

Ryc.1.

Położenie

pienińskiego

pasa

skałkowego

na

tle

struktury

geologicznej

Karpat

(Birkenmajer

,

1979

-

zmodyfikowany).

Prostokąt

oznacza

obszar

pienińskiego

pasa

skałkowego

w

granicach

Polski.

Ryc.

2.

Przekrój

geologiczny

przez

Karpaty

(Cieszkowski,

2003

- uproszczony).

Objaśnienia:

1

- cokół

platfo

rmy

europejskiej,

2

- pokrywa

platformy

europejskiej,

3

- trzon

krystaliczny

Tatr

, 4

- jednostki

wie

rchowe,

5-

jednostki

reglowe,

6

- niecka

podhalańska,

7

- pieniński

pas

skałkowy

, 8

- strefa

melanżu,

9

- je

dnostka

podśląska,

10

- jednostka

śląska,

11

- jednostka

dukielska,

12

- jednostka

grybowska,

13

- j

ednostka

magurska,

14

- kotlina

nowotarska,

15

- miocen

zapadliska

przedkarpackiego

i podłoża

Karpat,

16

- us

koki.

0

5

10

15

1

1

2

2

2

3

4

5

6

7

8

8

9

10

11

12

12

13

13

13

14

15

15

15

S

N

KARP

ATY

WEWNĘTRZNE

KARP

ATY

ZEWNĘTRZNE

ZAPADLISKO

PRZEDKARPACKIE

TA

TR

Y

PODHALE

PIENIŃSKI PAS

SKAŁKOWY

ZAKOP

ANE

NOWY TARG

CHABÓWKA

MOGILANY

5 km

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

km

1

2

3

4

5

6

7

7

8

8

A

B

2

1

3

8

8

8

9

9

9

10

10

11

11

R

yc

.

4.

A

-

M

od

el

st

oż

ka

po

dm

or

sk

ie

go

(p

un

kt

ow

o

za

si

la

ny

,

uporządkowany

system

depozycyjny);

B

- Model

fartucha

podmorskiego

(liniowo

zasilany

,

chaotyczny

system

depozycyjny)

(Reading

&

Richards,

1994

- zmodyfikowany).

Objaśnienia:

1

- szelf,

2

- skłon,

3

-

równia

basenowa,

4

-

kanion,

5

-

kanał

centralny

,

6

-

kanały

rozprowadzające,

7

-

loby

depozycyjne,

8

-

osuwiska,

9

-

fartuchy

(nieregularne pokrywy klastyczne), 10 - kanały erozyjne, 1

1 - rozmycia

erozyjne.

50

100

150

200

10

5

0

km

10

5

0

km

poziom kompensacji kalcytu

poziom morza

BASEN MAGURSKI

SUKCESJA

MAGURSKA

PIENIŃSKI BASEN SKAŁKOWY

SUKCESJA

CZORSZTYŃSKA

SUKCESJA

CZER

TEZICKA

SUKCESJA

NIEDZICKA

SUKCESJA

BRANISKA I PIENIŃSKA

SUKCESJA

HALIGOWIECKA

N

S

SUKCESJA

MANIŃSKA

1

2

3

4

GRZBIET

CZORSZTYŃSKI

EGZOTYKOWY

GRZBIET

ANDRUSOVA

Ryc. 6.

Stosunek wzajemny

rowów i grzbietów

w basenie

skałkowym i obszarach

obrzeżających w

ciągu jury

środkowej

(keloweju) (Birkenmajer

, 1979

- zmodyfikowany).

Objaśnienia: 1

- osady

morskie liasu

i keloweju,

2 - osady

morskie i

lądowe oraz

wulkanity triasu

(i permu?),

3 - podłoże

krystaliczne (skorupa

kontynentalna), 4 -

uskoki.

A

B

C

D

R

yc

.

3.

P

ow

st

an

ie

rz

eź

by

in

w

er

sy

jn

ej

(Ksiązkiewicz,

1972):

A

- stadium

początkowe:

rzeki

płyną

synklinami;

B,

C

-

coraz

silniej

rozwijająca

się

erozja

w

antyklinach;

D

-

inwersja

rzeźby

.

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

| |

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

SKŁON

ST

OŻEK

WEWNĘTRZNY

ST

OŻEK

ŚRODKOWY

ST

OŻEK

ZEWNĘTRZNY

RÓWNIA

BASENOW

A

1

2

3

4

5

6

7

8

9

KC

KR

MK

LD

OS

OS

LD

10

Ryc.

5.

Model

stożka

podmorskiego

wraz

z

charakterem

osadów

(Shanmugam

&

Moiola,

1985

-

zmodyfikowany).

Objaśnienia:

KC

-

kanał

centralny

,

KR

-

kanały

rozprowadzające,

MK

-

strefa

międzykanałowa,

LD

- loby

depozycyjne,

OS

- obrzeżenie

stożka;

1

- iłowce,

2

- mułowce,

3

- piaskowc

e,

4

- zlepieńce,

5

- osady

osuwisk

podmorskich,

6

- piaskowiec

uziarniony

frakcjonalnie,

7

- laminacja

przekątna,

8

- laminacja

równoległa,

9

- sekwencja

pozytywna,

10

- sekwencja

negatywna.

molasa

flisz

łupki czarne

łupki czerwone

margle

radiolaryty

łupki i wapienie

wapienie rogowcowe

wapienie organiczne

wapienie mikrytowe

wapienie gruzłowe

wapienie krynoidowe

mln lat

70

80

90

170

100

110

120

130

140

150

160

0

20

40

60

80

100

120

140

km

?

?

F A Ł D O W A N I E

JURA

KREDA

ŚRODKOW

A

GÓRNA

DOLNA

GÓRNA

BAJOS

BATON

KELOWEJ

OKSFORD

KIMERYD

TYTON

BERIAS

WALANŻYN

HOTERYW

BARREM

APT

ALB

CENOMAN

TURON

KONIAK

SANTON

KAMPAN

MASTRYCHT

SUKCESJA

MAGURSKA

GRZBIET

CZORSZTYŃSKI

SUKCESJA

CZORSZTYŃSKA

SUKCESJA CZER

TEZICKA

SUKCESJA NIEDZICKA

SUKCESJA

BRANISKA

SUKCESJA

PIENIŃSKA

PIENIŃSKI BASEN SKAŁKOWY

N

S

Ryc. 7. Rozwój facjalny pienińskiego basenu skałkowego (Birkenmajer - zmodyfikowany).

Ryc. 9. Przekrój geologiczny góry Wżar (Birkenmajer, 1963, 1979). Objaśnienia: 1 - andezyty pierwszej generacji, 2 -

piaskowce z Piwnicznej (eocen dolny), 3 - utwory przejściowe (eocen dolny), 4 - formacja szczawnicka (paleocen - dolny

eocen).

S

N

WŻAR

POT

OK KLUSZKOWSKI

1

2

3

4

0

500 m

0

300 m

1

2

3

4

5

6

Ryc. 8. Stosunek mioceńskich intruzji andezytowych do utworów paleogenu płaszczowiny magurskiej na górze Wżar

(Birkenmajer, 1979 - zmodyfikowane). Objaśnienia: 1 - dajki andezytowe młodsze, 2 - dajki andezytowe starsze, 3 -

brekcja tektoniczno-magmowa, 4 - formacja magurska (ogniwo piaskowca z Piwnicznej) i formacja z Zarzecza, 5 -

formacja szczawnicka (5, 6 -płaszczowina magurska), 7 - uskoki.

2

10

10

12

11

9

8

8

10

14

13

11

2

1

3

4

5

11

13

14

13

14

15

14

13

12

11

11

8

7

10

8

7

6

PŁASZCZOWINA

NIEDZICKA

NW

SE

NASUNIĘCIE

10 m

0

JE

D

A

N

K

O

S

S

Ń

TK

TY

A C

ZO

R

SZ

Ryc.

10.
Panorama

geologiczna

Czajakowej

Skały

(Birkenmajer

, 1979).

Jednostka

czorsztyńska

, formacje:

1-

wapienia

z

Krupianki,

2

- wapienia

czorsztyńskiego,

3

- wapieni

dursztyńskich,

4

- z

Pomiedznika,

5

- margli

z

Jaworek;

jednostka

niedzicka

, formacje:

6

- margli

z

Krempachów

, 7

- łupków

ze
Skrzypnego,

8

- wapienia

z

Krupianki,

9

-

wapienia

niedzickiego,

10

- radiolarytów

z

Czajakowej,

11

- wapienia

czorsztyńskiego,

12

-wapieni

du

rsztyńskich,

13

- wapienia

pienińskiego;

formacja

z

Kapuśnicy

, ogniwo:

14

-

brodniańskie,

15

- rudińskie.