WUG i OUG:

Wyższy Urząd Górniczy, okręgowe urzędy górnicze i Specjalistyczny Urząd Górniczy realizują
zadania określone przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze
(Dz. U. Nr 163, poz. 981 oraz z 2013 r. poz. 21) oraz innymi przepisami. Sprawują nadzór i
kontrolę nad ruchem zakładów górniczych wydobywających kopaliny, w szczególności w
zakresie:

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego oraz dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych
urzędów górniczych sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych w zakresie:



bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego,



ratownictwa górniczego,



gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania,



ochrony środowiska, w tym zapobiegania szkodom,



budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i
zagospodarowania terenów po działalności górniczej.

Nadzorem i kontrolą objęte są:



podziemne zakłady górnicze węgla kamiennego, rud miedzi, rud cynku i ołowiu, soli,
surowców mineralnych,



odkrywkowe zakłady górnicze węgla brunatnego, surowców skalnych, siarki i inne,



otworowe zakłady górnicze ropy, gazu, soli, siarki, solanek, wód leczniczych i
termalnych, prowadzące wiercenia za metanem z pokładów węgla,



zakłady wykonujące roboty geologiczne,



zakłady wykonujące bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie
odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,



zakłady wykonujące roboty podziemne z zastosowaniem techniki górniczej,



zakłady wykonujące zlecone roboty w ruchu zakładów górniczych,



podmioty zawodowo trudniące się ratownictwem górniczym.

Organy nadzoru górniczego, wypełniając powierzoną im misję społeczną określoną jako
dążenie do poprawy bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia górników, optymalnego
zagospodarowania złóż kopalin oraz ograniczania uciążliwości oddziaływania górnictwa
na ludzi i środowisko. Zadania nadzoru górniczego w 2012 roku wykonywane były przez
Wyższy Urząd Górniczy, Specjalistyczny Urząd Górniczy (SUG – którego właściwość
miejscowa obejmuje cały kraj) i 10 okręgowych urzędów górniczych (OUG):



••Okręgowy Urząd Górniczy w Gliwicach,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Kielcach,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Krakowie,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Krośnie,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Lublinie,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Poznaniu,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku,



••Okręgowy Urząd Górniczy w Warszawie,



••Okręgowy Urząd Górniczy we Wrocławiu.

SUG:

Zadania Specjalistycznego Urzędu Górniczego

Specjalistyczny Urząd Górniczy (SUG) jest specjalistycznym urzędem górniczym o
właściwości miejscowej obejmującej terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Właściwość
rzeczowa specjalistycznego urzędu górniczego obejmuje:



Wykonywanie zadań dyrektora Urzędu, który jako organ nadzoru górniczego
pierwszej instancji jest właściwy rzeczowo w sprawach podziemnych zakładów
górniczych w odniesieniu do:

o

górniczych wyciągów szybowych,

o

urządzeń transportowych, których środki transportu poruszają się po torze o
nachyleniu powyżej 45°, w wyrobiskach górniczych,

o

szybów i szybików wraz z wyposażeniem,

o

centrali i dyspozytorni wraz z systemami łączności, bezpieczeństwa i
alarmowania oraz magistralnymi sieciami telekomunikacyjnymi,

o

stacji wentylatorów głównych,

o

urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych wysokiego i średniego
napięcia, zasilających obiekty, maszyny i urządzenia, o których mowa w lit. a–
e.



Wykonywanie zadań dyrektora Urzędu, który jako organ administracji
architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego pierwszej instancji jest właściwy
w sprawach podziemnych zakładów górniczych w odniesieniu do:

o

obiektów budowlanych maszyn wyciągowych,

o

szybowych wież wyciągowych,

o

obiektów budowlanych urządzeń, o których mowa w pkt 1 lit. b,

o

budynków nadszybi,

o

wolnostojących budynków centrali, dyspozytorni, systemów oraz sieci, o
których mowa w pkt 1 lit. d,

o

obiektów budowlanych stacji wentylatorów głównych,

o

obiektów budowlanych przeznaczonych dla urządzeń, instalacji i sieci
elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia, zasilających obiekty,
maszyny i urządzenia, o których mowa w pkt 1 lit. a–e.

PIP:

§ 1

Państwowa Inspekcja Pracy jest organem nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w
szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów
dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.

§ 2

1. Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor Pracy przy pomocy zastępców.
2. Główny Inspektor Pracy reprezentuje Państwową Inspekcję Pracy na zewnątrz
oraz kieruje całokształtem jej działalności i wydaje w tym zakresie zarządzenia.

3. Główny Inspektor Pracy może, w formie pisemnej, upoważnić swoich zastępców,
okręgowych inspektorów pracy oraz osoby kierujące komórkami organizacyjnymi do
działania w określonych sprawach w jego imieniu.

§ 3

1. Organami Państwowej Inspekcji Pracy są:

1) Główny Inspektor Pracy;
2) okręgowi inspektorzy pracy;
3) inspektorzy pracy działający w ramach terytorialnej właściwości okręgowych
inspektoratów pracy.

2. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji Pracy są:

1) Główny Inspektorat Pracy;
2) okręgowe inspektoraty pracy.

do zadań ustawowych Państwowej Inspekcji Pracy należy między innymi:



nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w szczególności
przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku
pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy, czasu pracy,
urlopów, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych;



kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu
budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich
wyposażenie maszyn i urządzeń technicznych oraz technologii;



uczestniczenie w przyjmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych
zakładów pracy lub ich części;



nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców wymagań bezpieczeństwa i
higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn, urządzeń i narzędzi pracy;



analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola
stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w
badaniu okoliczności i przyczyn wypadków ciężkich, zbiorowych i śmiertelnych;



ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika i udział w postępowaniu w tych
sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego;



wnoszenie powództw oraz uczestniczenie w postępowaniu przed sądem pracy w
sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy;



udzielanie porad technicznych i prawnych;



opiniowanie projektów aktów prawnych oraz inicjowanie prac legislacyjnych w
zakresie prawa pracy;



inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym.

PGG;

USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze.
1. Ustawa określa zasady i warunki podejmowania, wykonywania oraz zakończenia
działalności w zakresie:
1) prac geologicznych;
2) wydobywania kopalin ze złóż;

3) podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji;
4) podziemnego składowania odpadów.
2. Ustawa określa także wymagania w zakresie ochrony złóż kopalin, wód podziemnych
oraz innych elementów środowiska w związku z wykonywaniem działalności,
o której mowa w ust. 1.

RMŚ:
Rozporządzenie Ministra Środowiska

Z dnia 15 grudnia 2011 r.

W sprawie kwalifikacji w

zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego.

Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 2-5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i
górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) kwalifikacje zawodowe, które są obowiązane posiadać osoby wykonujące czynności:

a) kierownika oraz zastępcy kierownika ruchu zakładu górniczego albo zakładu w
następujących rodzajach czynnych albo likwidowanych zakładów górniczyc h, następujących
rodzajach czynnych albo likwidowanych zakładów wykonujących roboty geologiczne oraz
następujących rodzajach zakładów prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, zwanej dalej "ustawą":

- w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny,

- w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali,

- w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny
i rudy metali,

- w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny lub
wydobywających kopaliny z użyciem środków strzałowych,

- w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających bez użycia środków strzałowych
kopaliny inne niż węgiel brunatny,

- w zakładach górniczych wydobywających węglowodory otworami wiertniczymi,

- w zakładach górniczych wydobywających otworami wiertniczymi kopaliny inne niż
węglowodory,

- w zakładach górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie
substancji,

- w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą
podziemną,

- w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową,

- w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą podziemną,

- w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą odkrywkową,

- w zakładach wykonujących roboty geologiczne metodą otworową,

- w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub 5 ustawy,

- w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2 lub 5 ustawy,

- w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 3 lub 5 ustawy,

- w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 4 lub 5 ustawy,

b) kierownika oraz zastępcy kierownika działu ruchu zakładu górniczego albo zakładu w
poszczególnych rodzajach zakładów górniczych albo zakładów wymienionych w lit. a,

c) w wyższym dozorze ruchu zakładu górniczego albo zakładu w poszczególnych rodzajach
zakładów górniczych albo zakładów wymienionych w lit. a,

d) w średnim i niższym dozorze ruchu zakładu górniczego w poszczególnych rodzajach
zakładów górniczych wymienionych w lit. a tiret pierwsze, drugie i trzecie,

e) mierniczego górniczego:

- w zakładach górniczych oraz zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1
ustawy,

- w zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze,

f) geologa górniczego:

- w zakładach górniczych oraz zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1
ustawy,

- w zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze,

g) geofizyka górniczego w podziemnych zakładach górniczych,

h) kierownictwa w podmiotach zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym,

i) specjalistów w podmiotach zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym;

2) wymagania w zakresie odbycia praktyki zawodowej, zwanej dalej "praktyką", odbycia
kursu specjalistycznego, posiadania dodatkowych kwalifikacji, zakresu i częstotliwości badań
psychiatrycznych lub psychologicznych oraz posiadania minimalnego wieku, które są
obowiązane spełniać osoby wykonujące czynności:

a) w podziemnych zakładach górniczych:

- górnika strzałowego,

- wydawcy środków strzałowych,

- instruktora strzałowego,

- sygnalisty szybowego,

- maszynisty maszyn wyciągowych,

- rewidenta urządzeń wyciągowych,

- operatora: samojezdnych maszyn przodkowych, maszyn do robót strzałowych, maszyn do
obrywki, maszyn do stawiania obudowy podporowej lub maszyn do stawiania obudowy
kotwowej,

- operatora: pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych, pojazdów
do przewozu osób lub pojazdów do przewozu środków strzałowych,

- maszynisty: lokomotyw pod ziemią, kolejek podwieszanych pod ziemią lub kolejek
spągowych pod ziemią,

- rewidenta urządzeń systemów łączności, alarmowania i bezpieczeństwa,

- spawacza,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV,

b) w odkrywkowych zakładach górniczych:

- strzałowego,

- wydawcy środków strzałowych,

- spawacza,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV,

c) w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi:

- strzałowego,

- wydawcy środków strzałowych,

- spawacza,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV,

- elektromontera maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV,

- mechanika wiertni,

- operatora agregatów cementacyjnych, zasobników oraz urządzeń do intensyf ikacji
wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego;

3) wymagania dotyczące ustalania składów komisji egzaminacyjnej i zespołu
egzaminacyjnego;

4) wysokość wynagrodzenia przysługującego osobom wchodzącym w skład komisji
egzaminacyjnej;

5) wzór świadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie górnictwa i ratownictwa
górniczego.

ZADANIA BHP:

ROZPORZĄDZENIERADY MINISTRÓW z dnia 2 września 1997 r.

w sprawie służby

bezpieczeostwa i higieny pracy. (Dz. U. Nr 109, poz. 704)

Do zakresu działania służby bhp należy:

1) przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeostwa i
higieny pracy,

2) bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami
zmierzającymi do usuwania tych zagrożeo,

3) sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu
bezpieczeostwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięd technicznych i
organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz
poprawę warunków pracy,

4) udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie
propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązao techniczno-organizacyjnych
zapewniających poprawę stanu bezpieczeostwa i higieny pracy

5) udział w ocenie założeo i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części, a
także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagao
bezpieczeostwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji,

6) udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów
budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, urządzeo produkcyjnych
oraz innych urządzeo mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeostwo pracowników,

7) zgłaszanie wniosków dotyczących wymagao bezpieczeostwa i higieny pracy w stosowanych oraz
nowo wprowadzanych procesach produkcyjnych,

8) przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagao ergonomii na
stanowiskach pracy,

9) udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeo,
regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeostwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadao
osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeostwa i higieny pracy,

10) opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeostwa i higieny pracy na
poszczególnych stanowiskach pracy,

11) udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków
wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowao na choroby
zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,

12) prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków
przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeo o takie choroby, a także przechowywanie
wyników badao i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

13) doradztwo w zakresie przepisów oraz zasad bezpieczeostwa i higieny pracy,

14) udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą,

15) doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują
czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych
środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

16) współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie
organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleo w dziedzinie bezpieczeostwa i higieny
pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników,

17) współpraca z laboratoriami upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania
badao i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, występujących w
środowisku pracy, w zakresie organizowania tych badao i pomiarów oraz sposobów ochrony
pracowników przed tymi czynnikami lub warunkami,

18) współpraca z laboratoriami i innymi jednostkami zajmującymi się pomiarami stanu środowiska
naturalnego, działającymi w systemie paostwowego monitoringu środowiska, określonego w
odrębnych przepisach,

19) współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, a w
szczególności przy organizowaniu okresowych badao lekarskich pracowników,

20) współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy:

a) podejmowaniu przez nie działao mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad

bezpieczeostwa i higieny

pracy, w trybie i w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,

b) podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach

mających na celu poprawę

warunków pracy,

21) uczestniczenie w pracach, powołanej przez pracodawcę, komisji bezpieczeostwa i higieny pracy
oraz w innych zakładowych komisjach zajmujących się problematyką bezpieczeostwa i higieny pracy,
w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy,

22) inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki
bezpieczeostwa i higieny pracy oraz ergonomii.

RMG:

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI
z dnia 28 czerwca 2002 r.w sprawie bezpieczeostwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz
specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.
(Dz. U. Nr 139, poz. 1169 oraz z 2006 r. Nr 124, poz. 863)

 § 1. Rozporządzenie określa szczegółowe zasady bezpieczeostwa i higieny pracy,

prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego związanego z
ruchem w poszczególnych rodzajach podziemnych zakładów górniczych, a także szczegółowe
zasady oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych
środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko w formie dokumentu bezpieczeostwa i
ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych w ruchu tych zakładów.

 § 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się do:

1) przedsiębiorców,

2) pracowników zatrudnionych w ruchu podziemnych zakładów górniczych, zwanych dalej „zakładami
górniczymi”.

2. Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do:

1)podmiotów wykonujących w zakresie swej działalności zawodowej powierzone im

czynności w ruchu zakładu górniczego, zwanych dalej „podmiotami”,

2)osób niewymienionych w ust. 1 pkt 2, jeżeli wykonują prace lub przebywają w zakładzie

górniczym.

3. Przepisy rozporządzenia stosuje się także odpowiednio do:

1) likwidacji zakładu górniczego,

2) wykonywania robót geologicznych w podziemnych wyrobiskach górniczych,

3) prowadzenia robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej, określonych w odrębnych
przepisach,

4) składowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych.