Psychologia makrostruktur społecznych

1

Psychologia makrostruktur społecznych

dr Katarzyna Growiec

Katedra Psychologii Osobowości

Instytut Psychologii Społecznej

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Email:

[e-mail]

Cele wykładu



przegląd wybranych teorii z zakresu makrostruktur społecznych



pogłębienie znajomości problematyki oddziaływania makrostruktur społecznych na

zachowanie ludzi



pokazad procesy psychiczne i zachowania ludzi w szerszym kontekście m.in. warstwy

społecznej, formacji kulturowej, społeczeostwa



pokazad jak struktury społeczne formują i ograniczają zachowania ludzi; oraz jak zachowania

– w skali masowej – formują i zmieniają kulturę oraz strukturę społeczną

Zaliczenie



warunkiem zaliczenia zajęd jest uzyskanie ponad 50% punktów na teście koocowym

Tematyka wykładów

Wykład 1

Wprowadzenie. Najnowsze tendencje w teoriach makrostruktur społecznych. Czym jest socjologia
codzienności? Co nam mówi o życiu innych ludzi?

Literatura:

Sztompka, P., (2008), „Życie codzienne – temat najnowszej socjologii”, *w:+ P. Sztompka, M. Bogunia-
Borowska, Socjologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 15-50

Wykład 2

Kultura zaufania. Teorie i teoretycy zaufania. Zaufanie i nieufnośd jako „zakłady” w ciemno.
Strukturalne przyczyny nieufności społecznej. Konsekwencje normy zaufania dla życia społecznego.

Literatura:

Hardin, R., (2008), „Zaufanie i społeczeostwo”, *w:+ P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Socjologia
codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 525-556

Psychologia makrostruktur społecznych

2

Sztompka, P., (2006), „Kultura zaufania”, [w:] P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeostwa,
Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 308-330

Uslaner, E. M., (2008), „Zaufanie strategiczne i zaufanie normatywne”, *w:+ P. Sztompka, M. Bogunia-
Borowska, Socjologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 181-218

Wykład 3

Kapitał społeczny. Geneza zasobów kapitału społecznego i jego konsekwencje. Zasoby kapitału
społecznego a płed, wiek, dochody, wielkośd miejscowości zamieszkania. Konsekwencje zasobów
kapitału społecznego dla zadowolenia z życia i dochodów.

Literatura:

Czapioski, J. (2008), „Kapitał ludzki i kapitał społeczny a dobrobyt materialny. Polski paradoks”,
Zarządzanie Publiczne, 2, 5-27

Growiec, K. (2011), Kapitał społeczny. Geneza i społeczne konsekwencje. Warszawa: Wydawnictwo
Academica

Wykład 4

Nierówności społeczne. Dobra generujące nierówności społeczne. Warstwy społeczne. Klasy
społeczne. Ruchliwośd społeczna.

Literatura:

Sztompka, P., (2006), Socjologia. Analiza społeczeostwa, Kraków: Wydawnictwo ZNAK

Wykład 5

Wykluczeni ludzie i grupy. Przyczyny i konsekwencje wykluczenia dla życia społecznego. Nieufnośd
między grupami. Czynniki sprzyjające wytworzeniu się paranoi zbiorowej. Zjawisko pracujących
biednych.

Literatura:

Ehrenreich, B., (2006), Za grosze. Pracowad i nie przeżyd, Warszawa: Wydawnictwo WAB

Kramer, R. M., (2006), „Paranoja zbiorowa: nieufnośd między grupami społecznymi”, *w:+ P.
Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Socjologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 225-252

Wykład 6

Więź moralna. Normy i wartości. Siła regulacji. Kompleksy reguł: procedury, instytucje, role.
Podsystemy aksjo-normatywne: zwyczaj, moralnośd i prawo. Patologia więzi moralnej. Zjawisko
anomii. Konsekwencje patologii więzi moralnej dla życia społecznego. Stosowanie się do reguł:
konformizm i dewiacja.

Literatura:

Banfield, E.C., (2003), „The Moral Basis of Backward Society” *w:+ M. Hechter, Ch. Horne, Theories of
Social Order, Stanford University Press, s. 33-48

Psychologia makrostruktur społecznych

3

Horne, Ch., (2003), “Explaining the Emergence of Norms”, [w:] M. Hechter, Ch. Horne, Theories of
Social Order, Stanford University Press, s. 129-139

Sztompka, P., (2006), “System aksjo-normatywny”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia. Analiza
społeczeostwa, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 257-287

Sztompka, P., (2005), „Wyłanianie się norm: uniki i innowacje”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia zmian
społecznych, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 234-241

Wykład 7

Sieci społeczne. Rodzaje sieci społecznych. Podstawowe pojęcia związane z analizą sieci społecznych.
Reguły życia sieci. Supersied i wirtualna rzeczywistośd.

Literatura:

Christakis, N. A., J. H., Fowler, (2011), „Zaplątani w sied” [w:] N. A. Christakis, J. H. Fowler, „W sieci.
Jak sieci społeczne kształtują nasze życie”, Sopot: Smak słowa, s. 13-40

Christakis, N. A., J. H., Fowler, (2011), „Supersied” [w:] N. A. Christakis, J. H. Fowler, „W sieci. Jak sieci
społeczne kształtują nasze życie”, Sopot: Smak słowa, s. 243-274

Wykład 8

Zachowanie ludzi w organizacjach. Mechanizmy psychologiczne wpływające na pracę w zespole. Rola
małych grup zadaniowych. Komunikacja w grupie. Twórcze i krytyczne myślenie w małych grupach.
Procedury grupowego rozwiązywania problemów. Procesy psychologiczne w pracy zespołu.

Literatura:

Adams, K., G. J., Galanes, (2008), Komunikacja w grupach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN,
s. 113-178

Migdał, K., (2003), „Mechanizmy psychologiczne działające w zespołach pracowniczych”, *w:+ K.
Migdał, Psychologia w praktyce społecznej, Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczna, s. 176-190

Wykład 9

Kultura: normy i wartości oraz ich wpływ na instytucje. Różnorodnośd sposobów życia i „fakty
społeczne”. Pojęcie kultury. Obszary regulacji kulturowej. Uniwersalia kulturowe. Tworzenie kultury.
Przykład: siedem kultur kapitalizmu. Siedem sposobów tworzenia bogactwa.

Literatura:

Hampden-Turner, Ch., A., Trompenaars, (2003), Siedem kultur kapitalizmu, Kraków: Oficyna
Ekonomiczna

Sztompka, P., (2006), „Socjologiczne pojęcie kultury”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia. Analiza
społeczeostwa, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 229-256

Wykład 10

Sieci społeczne. W jaki sposób moi przyjaciele i przyjaciele moich przyjaciół wpływają na to jaki
jestem? Sieci społeczne a miłośd, przyjaźo i rozsiewanie zarazków.

Psychologia makrostruktur społecznych

4

Literautra:

Christakis, N. A., J. H., Fowler, (2011), „Kochaj osobę, z którą jesteś” [w:] N. A. Christakis, J. H. Fowler,
„W sieci. Jak sieci społeczne kształtują nasze życie”, Sopot: Smak słowa, s. 67-98

Christakis, N. A., J. H., Fowler, (2011), „To boli mnie tak samo jak ciebie” [w:] N. A. Christakis, J. H.
Fowler, „W sieci. Jak sieci społeczne kształtują nasze życie”, Sopot: Smak słowa, s. 99-136

Wykład 11

Od działao masowych do ruchów społecznych. Struktura jako forma społeczna. Determinacja
strukturalna. Cztery aspekty struktury. Dynamika struktur. Ruchy społeczne jako siły zmiany: definicja
ruchów społecznych i ich typy. Wewnętrzna i zewnętrza dynamika ruchów społecznych.

Literatura:

Sztompka, P., (2006), „Od działao masowych do ruchów społecznych” *w:+ P. Sztompka, Socjologia.
Analiza społeczeostwa, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 148-176

Sztompka, P., (2005), „Ruchy społeczne jako siły zmiany”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia zmian
społecznych, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 255-278

Wykład 12

Władza i autorytet. Władza jako odmiana nierówności. Odmiany władzy. Formy legitymizacji władzy.
Przywództwo. Zastosowanie zasad przywództwa.

Literatura:

Adams, K., G. J., Galanes, (2008), Komunikacja w grupach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN,
s. 291-328

Sztompka, P., (2006), „Władza i autorytet”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeostwa,
Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 369-386

Wykład 13

Rewolucje społeczne. Przebieg rewolucji. Modele rewolucji. Główne teorie rewolucji.

Literatura:

Arendt, H., (1999), „O przemocy”, *w:+ H. Adendt, O przemocy. Nieposłuszeostwo obywatelskie,
Warszawa: Fundacja ALETHEIA, s. 7-111

Milewska, M., (2005), „Kalendarium Termidora”, *w:+ B. Baczko, Jak wyjśd z Terroru?, Gdaosk:
wydawnictwo słowo/obraz terytoria, s. 271-281

Sztompka, P., (2006), „Rewolucje: szczytowy przejaw zmiany społecznej”, *w:+ P. Sztompka,
Socjologia. Analiza społeczeostwa, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 279-296

Wykład 14

Wielkie jednostki jako podmioty zmian społecznych. Historia jako wytwór człowieka. Stawanie się
bohaterem. Wpływając na historię.

Psychologia makrostruktur społecznych

5

Literatura:

Hayek, F. A., (2003), “Cosmos and Taxis”[w:] M. Hechter, Ch. Horne, Theories of Social Order,
Stanford University Press, s. 221-236

Sztompka, P., (2005), „Wielkie jednostki jako podmioty zmiany”, *w:+ P. Sztompka, Socjologia zmian
społecznych, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 242-254

Wykład 15

Ponowoczesna percepcja sukcesu. Sukces i co dalej? Szczęście jako osiągnięcie.

Literatura:

Annas, J., (2008), „Szczęście jako osiągnięcie”, *w:+ P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Socjologia
codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 960-969

Pahl, R., (2008), „Neuroza sukcesu”, *w:+ P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Socjologia codzienności,
Kraków: Wydawnictwo ZNAK, s. 934-959