1

JMR 2010

Podwyższone ryzyko zaburzeń

odżywienia

występuje u osób:
•

z nadwagą lub niedowagą,

•

ubytkiem masy ciała powyżej 10% w okresie 6 mies.,

•

zaburzeniami łaknienia lub nietolerancją pewnych pokarmów,

•

w wieku podeszłym, uzależnionych od alkoholu,

•

przyjmujących leki mające wpływ na odżywienie, np. antybiotyki,
steroidy, cytostatyki, immunosupresję,

•

po zabiegach resekcyjnych przewodu pokarmowego,

•

w trakcie radioterapii,

•

z zespołami złego wchłaniania, przetokami przewodu
pokarmowego, biegunką, wymiotami,

•

a także u osób niespożywających pokarmów w związku z
planowanymi badaniami i leczeniem.

JMR 2010

2

JMR 2010

Ocena stanu odżywienia -

badania antropometryczne, biochemiczne i immunologiczne

1200-1499

800-1199

< 800

10-15

5-9

< 5

150-199

100-149

< 100

3,1-3,4

2,5-3,0

< 2,5

85-95%

75-84%

<75%

Niedożywienie:

- lekkie

- umiarkowane

- ciężkie

> 1500

16-30

200-300

> 3,5

> 95 %

Prawidłowy

CLL

w

1 mm

3

krwi

Prealbumina

(mg/dl)

Transferyna

(mg/dl)

Albuminy

(g/dl)

m.c

jako %

zwykłej m.c.

Stan

odżywienia

JMR 2010

Droga podaży

• jeśli nie ma ograniczenia objętości, podaż nie

przekracza 1800 kcal/dobę, a przewidywany
okres żywienia jest krótszy niż 14 dni, można
wykorzystać drogę żył obwodowych.

• Żyły centralne stosuje się, jeśli planowane jest

leczenie długotrwałe, występują zaburzenia
metaboliczne, niewydolność narządowa, duże
zapotrzebowanie na elektrolity, a podaż
przekracza 1800 kcal/dobę.

3

JMR 2010

Do najczęstszych powikłań należą:

• techniczne (przypadkowe nakłucie tętnicy

podobojczykowej, odma opłucnej, zator powietrzny,
zakrzepica żylna),

• metaboliczne, związane z niekompetentnym

prowadzeniem żywienia (hipo- lub hiperglikemia,
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-
zasadowej, niedobory niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych, witamin, mikroelementów),

• septyczne (zakażenie cewnika).

Standardy żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego. Pertkiewicz M., Korta T.

[red.]. PZWL, Warszawa 2005

JMR 2010

Wyjątki

• Pacjenci wyniszczeni – mogą wymagać większej dawki

tiaminy i elektrolitów wewnątrzkomórkowych (K, Mg, P)

• Pacjenci odwodnieni, z dużymi stratami wody lub

przewodnieni mogą wymagać indywidualnego
dawkowania wody i sodu

• Pacjenci z niewydolnością narządów wymagają

stosowania programów leczenia żywieniowego
odpowiednich do następstw metabolicznych
niewydolności tych narządów

Standardy żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego. Pertkiewicz M., Korta T.

[red.]. PZWL, Warszawa 2005

4

JMR 2010

Obliczanie składu roztworów (1)

• Wyliczenie szacunkowych potrzeb

energetycznych, które zostają pokryte przez
podaż mieszanin aminokwasów, glukozy i
tłuszczu

• W tym ujęciu aminokwasy zostają włączone do

obliczeń jako źródło energii (podobnie jak
glukoza i tłuszcze)

JMR 2010

Obliczanie składu roztworów (2)

• Realizacja zapotrzebowania na białko, z

jednoczesnym podaniem 4-6g glukozy na każdy
gram dostarczonych droga dożylną
aminokwasów

• Przy wprowadzeniu emulsji tłuszczowych,

należy pamiętać o redukcji ilości glukozy (brak
redukcji = zbyt duża dawka energii)

5

JMR 2010

Obliczanie składu roztworów (3)

• Podaż maksymalnej ilości energii pochodzącej z

glukozy i jednocześnie ilości niezbędnych
aminokwasów.

• W przypadku przekroczenia objętości płynu

infuzyjnego – przelicza się część kalorii
pochodzących z glukozy na kalorie pochodzące
z tłuszczu

JMR 2010

Makroskładniki - węglowodany

• Źródło:

glukoza, dekstroza (α-D-glukoza)

• Funkcje:

„oszczędzanie” białka
źródło energii 3.4 kcal/g

• Zalecana podaż:

2 – 5 mg/kg/min

50-65% energii ogółem

6

JMR 2010

Makroskładniki - białko

• Źródło:

krystaliczne L-aminokwasy

• Jakość:

niezbędne AK 40-50%

nie-niezbędne AK 50-60%
Glutamina / Cysteina

• Zalecana podaż:

0.8-2.0 g/kg/day

15-20% energii ogółem

JMR 2010

Makroskładniki - tłuszcze

• Źródło:

olej sojowy

• Funkcje:

źródło energii 9 kcal/g
źródło NNKT

• Zalecana podaż:

0,5 – 1,5 g/kg/day (niewskazane
>2 g/kg)
infuzje 12 – 24 h

25% to 35% energii
Max. 60% energii lub 2 g tłuszczu/kg

7

JMR 2010

Podstawowe mieszaniny do

żywienia parenteralnego

• Węglowodany – glukoza, dekstroza

– Dostępne w stężeniu od 5% do 70%
– D30, D50 i D70 używane zwykle do mieszanin

• Aminokwasy

– Dostępne w stężeniach: 3, 3.5, 5, 7, 8.5, 10, 15, 20%
– 8.5% i 10% używane zwykle do mieszanin

• Tłuszcz

– 10% emulsje = 1.1 kcal/ml
– 20% emulsje = 2 kcal/ml
– 30% emulsje = 3 kcal/ml (nie do bezpośredniego wlewu)

The A.S.P.E.N. Nutrition Support Practice Manual, 2

nd

edition, 2005, p.

97; Barber et al. In ASPEN, The Science and Practice of Nutrition
Support: A Case-Based Core Curriculum. 2001.

JMR 2010

PN dla pacjentów pediatrycznych

• Standardowy przelicznik:

– 100 kcal/kg dla niemowlęcia 3-10 kg

– 1000 kcal + 50 kcal/kg na każdy kg powyżej

10 kg dla dziecka 10-20 kg

– 1500 kcal + 20 kcal/kg na każdy kg powyżej

20 kg dla dziecka powyżej 20 kg

– 1 mL płynu/kcal/d + poprawka na gorączkę,

biegunkę, stres kataboliczny itp.

ASPEN BOD Guidelines for the use of parenteral and enteral nutrition in adult
and pediatric patients. JPEN 26;26SA, 2001