Politechnika Opolska

Semestr V

Studia stacjonarne

Inżynieria Oprogramowania

Projekt: Biblioteka

Autor:

Prowadzący:

Arkadiusz Kurasz

dr inż. K. Bartecki

Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki

Kierunek Informatyka

2 |

S t r o n a

Spis treści

1. Cel projektu .................................................................................................................. 3

2. Opis słowny systemu .................................................................................................... 3

3. Obszar i przedmiot projektowania ............................................................................. 4

3.1. Opis dziedziny problemu ...................................................................................... 4

3.2. Opis zakresu i kontekstu ....................................................................................... 4

4. Wymagania funkcjonalne ............................................................................................ 4

4.1. Opis wymagań funkcjonalnych w hierarchii funkcji ......................................... 6

4.1.1. Ewidencja pracowników ............................................................................ 6

4.1.2. Ewidencja czytelników ............................................................................... 7

4.1.3. Ewidencja zasobów bibliotecznych ........................................................... 7

4.1.4. Ewidencja wypożyczeń i zwrotów ............................................................. 7

4.1.5. Ewidencja rezerwacji ................................................................................. 7

5. Wymagania niefunkcjonalne ....................................................................................... 7

6. Diagram przepływu danych (DFD) ............................................................................ 8

6.1. Diagram kontekstowy ........................................................................................... 8

6.2. Diagram procesów elementarnych....................................................................... 8

6.3. Diagram systemowy .............................................................................................. 9

6.4. Procesów elementarnych .................................................................................... 10

7. Diagram związków encji (ERD) ................................................................................ 14

8. Słownik danych ........................................................................................................... 15

8.1.Magazyny danych ................................................................................................. 15

8.2.Przepływy danych ................................................................................................ 16

9. Specyfikacja procesów ............................................................................................... 17

10. Literatura .................................................................................................................... 18

3 |

S t r o n a

1. Cel projektu

Projekt ma na celu stworzenie systemu pomagającego w działaniu biblioteki.

2. Opis słowny systemu

Biblioteka działa głównie na zasadzie interakcji osoby wypożyczającej zasób z

bibliotekarzem. W celu usprawnienia działania biblioteki system został wyposażony w bazę
osób przetrzymujących książki, bazę wypożyczonych pozycji i bazę zasobów do zamówienia.
Zadania bibliotekarza:

1. Prowadzenie indeksu zasobów wypożyczonych i dostępnych zasobów.
2. Przyjmowanie zamówień.
3. Rozliczanie osób zwlekających z oddaniem zasobów zgodnie z terminem.
4. Sprawdzanie kart identyfikacyjnych (z unikalnym id) czytelników, rejestrowanie
nowych czytelników
5. Rejestracja wypożyczeń i zwrotów zasobów na kartach.
6. Zamawianie zasobów, których nie ma w rejestrze biblioteki, a czytelnik wyraził chęć
jej wypożyczenia.

Biblioteka dzieli się na działy:

a) Dział wypożyczeń i – rejestracja wypożyczeń i zwrotów zasobów, określanie
należności

za przetrzymanie.

b) Dział rozliczeń – odbiór należności za przetrzymanie zasobów.

Głównym celem systemu jest sprawna i bezproblemowa obsługa czytelnika, który w łatwy i
szybki sposób może sprawdzić dostępność zasobu oraz w sposób natychmiastowy ją
zarezerwować, bądź w przypadku jej braku w rejestrze zamówić. Wprowadzenie kart
czytelników z unikatowymi numerami id i bazy osób przetrzymujących zasoby ma na celu
kontrolę wzajemnych zobowiązań oraz uniknięcie niepotrzebnych nieporozumień.
System obsługi biblioteki jest programem pracującym w środowisku Windows Vista /
Windows 7 a jego interfejs jest zgodny z Systemem Microsoft Office 2010, za którego
pomocą pracownik biblioteki ma szybki i bezpośredni dostęp do baz danych. Te usprawnienia
prowadzą do szybszej i wydajniejszej obsługi klienta, system również samoczynnie generuje
datę oddania zasobu nalicza należności związane z przetrzymywaniem zasobu. Na życzenie
obsługi wysyła raport o stanie i wysokości płatności.

4 |

S t r o n a

3. Obszar i przedmiot projektowania

3.1 Opis dziedziny problemu

Biblioteka jest niewielką instytucją społeczną, umożliwiającą wypożyczanie materiałów
bibliotecznych, której funkcjonowanie usprawnić ma system informatyczny. Zadaniami
biblioteki są:



rejestracja pracowników;



rejestracja czytelników;



prowadzenie kart pracowników;



prowadzenie kart czytelników;



biblioteka gromadzi, opracowuje, przechowuje i udostępnia materiały biblioteczne
(filmy, czasopisma, książki);



prowadzenie ewidencji gromadzonych zasobów bibliotecznych;



konserwacja zasobów bibliotecznych;

3.2 Opis zakresu i kontekstu

 Ewidencja pomieszczeń

Pomieszczenia wyposażone są w odpowiedni sprzęt. Do każdego pomieszczenia przypisany
jest pracownik, który pilnuje, pomaga, oraz wydaje materiały, w określonych godzinach.

 Ewidencja i opis zakresu możliwości personelu

Każdy z pracowników będzie miał swoją kartę, w której zostaną umieszczone dane osobowe i
data zatrudnienia.
Bibliotekarz będzie miał możliwość wprowadzania do systemu danych czytelników oraz inne
niezbędne informacje, potrzebne do poprawnego działania instytucji.

 Ewidencja czytelników

Wszyscy czytelnicy będą mieli założoną kartę zawierającą dane osobowe, datę zapisu, oraz
datę wykreślenia.

 Ewidencja wypożyczeń i zwrotów

Wszystkie wypożyczenia oraz zwroty będą odnotowywane w odpowiednich rubrykach kart,
przeznaczonych do tego celu.

4. Wymagania funkcjonalne

I Ewidencja pracowników

Nazwa funkcji

Zakładanie kart pracowników

Opis

Funkcja pozwala na zakładanie kart pracowników

Dane wejściowe

Imię i nazwisko, pesel, nr telefonu, adres, data
zatrudnienia, data zwolnienia, pensja

Źródło danych wejściowych

Administrator

5 |

S t r o n a

Nazwa funkcji

Edycja kart pracowników

Opis

Funkcja pozwala na edycję kart pracowników

Dane wejściowe

nr telefonu, adres, data zwolnienia, pensja

Źródło danych wejściowych

Administrator

II Ewidencja czytelników

Nazwa funkcji

Zakładanie kart czytelników

Opis

Funkcja pozwala na założenie kart czytelników

Dane wejściowe

Imię i nazwisko, pesel, nr telefonu, adres, data zapisu,
data wykreślenia.

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz.

Nazwa funkcji

Edycja kart czytelników

Opis

Funkcja pozwala na edycję kart czytelników

Dane wejściowe

nr telefonu, adres, data wykreślenia.

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz.

III Ewidencja zasobów bibliotecznych

Nazwa funkcji

Dodawanie zasobów i zakładanie kart zasobów
bibliotecznych

Opis

Funkcja pozwala na dodawanie nowych zasobów i
zakładanie kart tych zasobów.

Dane wejściowe

identyfikator zasobu, tytuł i zależnie od rodzaju zasobu:
reżyser, nr czasopisma, lub autor

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz.

Nazwa funkcji

Usuwanie zasobów oraz kart zasobów bibliotecznych

Opis

Funkcja pozwala na usuwanie zasobów, oraz usuwanie
kart tych zasobów

Dane wejściowe

identyfikator zasobu, tytuł i zależnie od rodzaju zasobu:
reżyser, nr czasopisma, lub autor

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz.

6 |

S t r o n a

IV Ewidencja wypożyczeń i zwrotów

Nazwa funkcji

Dodawanie wypożyczeń

Opis

Funkcja pozwala na dodawanie wypożyczeń

Dane wejściowe

ID wypożyczenia, data wypożyczenia, data realizacji

Źródło danych wejściowych

Czytelnik

Nazwa funkcji

Przyjmowanie zwrotów

Opis

Funkcja pozwala na przyjmowanie zwrotów

Dane wejściowe

data zwrotu

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz.

V Ewidencja rezerwacji

Nazwa funkcji

Składanie rezerwacji

Opis

Funkcja pozwala na składanie rezerwacji

Dane wejściowe

Dane dotyczące rezerwacji (patrz encja rezerwacja, zasób:
film, czasopismo, książka)

Źródło danych wejściowych

Czytelnik

Nazwa funkcji

Edycja rezerwacji

Opis

Funkcja pozwala na edycję rezerwacji

Dane wejściowe

Dane dotyczące rezerwacji (patrz encja rezerwacja, zasób:
film, czasopismo, książka)

Źródło danych wejściowych

Bibliotekarz

4.1. Opis wymagań funkcjonalnych w hierarchii funkcji:

System ewidencji, wypożyczeń i rezerwacji zasobów.

4.1.1. Ewidencja pracowników

-zakładanie kart pracowników

-edycja kart pracowników

7 |

S t r o n a

4.1.2. Ewidencja czytelników

-zakładanie kart czytelników

-edycja kart czytelników

4.1.3. Ewidencja zasobów bibliotecznych

-dodawanie zasobów i zakładanie kart zasobów bibliotecznych

-usuwanie zasobów i kart zasobów bibliotecznych

4.1.4. Ewidencja wypożyczeń i zwrotów

-dodawanie wypożyczeń

-przyjmowanie zwrotów

4.1.5. Ewidencja rezerwacji

-składanie rezerwacji

5. Wymagania niefunkcjonalne

 System musi działać pod systemem operacyjnym Windows Vista i Windows 7;
 System powinien być łatwy w obsłudze (maksymalny czas niezbędny dla

przeszkolenia użytkowników to 6 godzin);

 Każdy z użytkowników ma określone prawa dostępu;
 Interfejs programu jest zgodny z Systemem Microsoft Office 2010
 Czas restartu systemu po awarii nie powinien być dłuższy niż 30 minut;
 Dane osobiste klientów są tajne i nie mogą być w żadnym wypadku udostępniane

osobom trzecim.

 Wszelkiego rodzaju płatności są prowadzone w krajowej walucie.

8 |

S t r o n a

6. Diagram przepływu danych (DFD)

6.1 Diagram kontekstowy

Diagramy przepływu danych DFD (data flow diagram), służą do prezentowania

sposobu, w jaki dane przepływają oraz są przetwarzane w systemie. Diagram
kontekstowy definiuje zakres i granice systemu. Przedstawia powiązanie systemu z
otoczeniem.

9 |

S t r o n a

6.2 Diagram systemowy

Diagram poziomu zerowego pokazuje główne funkcje systemu.

*Macierz CRUD dla diagramu systemowego

Obsługa
wypożyczeń

Obsługa
rezerwacji

Zarządzanie
zasobami

Zarządzanie
czytelnikami

Zarządzanie
pracownikami

Czytelnicy

R

R

CRUD

Pracownicy

R

R

CRUD

Zasoby

RU

R

CRUD

Wypożyczenia CRUD

Rezerwacje

CRUD

10 |

S t r o n a

6.3 Diagram procesów elementarnych

 Diagram procesu ewidencji wypożyczeń i zwrotów

*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji wypożyczeń i zwrotów

Zarządzanie
wypożyczeniami

Zwrot zasobu

Czytelnicy

R

R

Zasoby

R

R

Pracownicy

R

R

Wypożyczenia

CRUD

CRU

11 |

S t r o n a

 Diagram procesu ewidencji wypożyczeń i zwrotów

*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji rezerwacji

Przetwarzanie rezerwacji

Przygotowanie
potwierdzenia

Rezerwacje

CUD

R

Pracownicy

R

Zasoby

RU

Czytelnicy

R

12 |

S t r o n a

 Diagram procesu ewidencji zasobów bibliotecznych

*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji zasobów bibliotecznych

Dodaj nowy

Edytuj dane

Przetwarzaj
dane zasobu

Zasoby

C

UD

R

13 |

S t r o n a

 Diagram procesu ewidencji czytelników

*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji czytelników

Dodanie nowego

Edytowanie
czytelnika

Przetwarzaj dane
czytelnika

Czytelnicy

C

UD

R

 Diagram procesu ewidencji pracowników

*Macierz CRUD dla diagramu procesu ewidencji pracowników

Dodanie nowego

Edytowanie
pracownika

Przetwarzaj dane
pracownika

Pracownicy

C

UD

R

14 |

S t r o n a

7. Diagram związków encji ERD

Diagram związków encji ERD (entity relation diagram) służy do prezentowania

danych przechowywanych w systemie oraz związków pomiędzy nimi. Model ten
nazywany bywa także modelem danych lub modelem informacyjnym.

15 |

S t r o n a

8. Słownik danych

= jest złożony z



i

( ) element opcjonalny
{ } element powtarzalny
[ ] wybór z możliwości alternatywnych
|

rozdzielenie możliwości alternatywnych

** początek i zakończenie komentarza

(minispecyfikacji elementu danych)

@ element identyfikujący

Cyfra = [ 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 ]
Litera = [a … z | A … Z ]
Znak = [ % | - | . | : | _ ]
Rok = Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra
Miesiąc = [ 1 ... 12 ]
Dzień = [ 0 … 31 ]
Data = Rok + Znak - + Miesiąc + Znak - + Dzień

8.1 Magazyny danych

Pracownik = @pesel + imię + nazwisko + adres + telefon_kontaktowy + data_dodania +
data_usunięcia + pensja

@pesel = 11{Cyfra}

imię = {Litera}

nazwisko = {Litera}

adres = ulica + nr_budynku + (nr_lokalu) + kod_pocztowy + miejscowość

ulica = {Litera}

nr_budynku = {Cyfra} + (Litera)
nr_lokalu = {Cyfra} + (Litera)
kod_pocztowy = Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Cyfra
miejscowość = {Litera}

telefon_kontaktowy = 9{Cyfra}
data_dodania = Data
data_usunięcia = Data
pensja = {Cyfra}

Czytelnik = @pesel + imię + nazwisko + adres + telefon_kontaktowy + data_dodania +
data_usunięcia

@pesel = 11{Cyfra}

imię = {Litera}

nazwisko = {Litera}

adres = ulica + nr_budynku + (nr_lokalu) + kod_pocztowy + miejscowość

ulica = {Litera}

nr_budynku = {Cyfra} + (Litera)
nr_lokalu = {Cyfra} + (Litera)
kod_pocztowy = Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Cyfra
miejscowość = {Litera}

16 |

S t r o n a

telefon_kontaktowy = 9{Cyfra}
data_dodania = Data
data_usunięcia = Data

Zasób {

Film = @ID_filmu + tytuł + wersja_językowa + reżyser + gatunek_filmu +
czas_trwania + rok_produkcji

@ID_filmu = {Cyfra} + {Litera}
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
reżyser = {Litera}
gatunek_filmu = {Litera}
czas_trwania = Cyfra + Znak : + Cyfra
rok_produkcji = Data

Czasopismo = @ID_czasopisma + tytuł + wersja_językowa + nr_czasopisma +
rodzaj_filmu + il_stron + wydawnictwo

@ID_czasopisma = {Cyfra} + (Litera)
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
nr_czasopisma = {Cyfra}
rodzaj_czasopisma = {Litera}
il_stron = {Cyfra}
wydawnictwo = {Litera}

Książka = @NR_egzemplarza + tytuł + wersja_językowa + autor_książki + il_stron +
nr_ISBN + wydawnictwo + rok_wydania

@NR_egzemplarza = {Cyfra} + (Litera)
tytuł = {Litera}
wersja_językowa = {Litera}
autor_książki = {Litera}
il_stron = {Cyfra}
nr_ISBN = 13{Cyfra}
wydawnictwo = {Litera}
rok_wydania = Data

Rezerwacja = @ID_rezerwacji + termin_rezerwacji

@ID_rezerwacji = {Cyfra} +(Litera)
termin_rezerwacji = Data

Wypożyczenie = @ID_wypożyczenia + data_wypożyczenia + data_zwrotu

@ID_wypożyczenia = {Cyfra} + (Litera)
data_wypożyczenia = Data
data_zwrotu = Data

8.2 Przepływy danych

Dane czytelnika = Czytelnicy
Dane nowego klienta = Czytelnicy

17 |

S t r o n a

Czytelnik = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować czytelnika*

Dane zasobu = Zasoby
Dane wybranego zasobu = Zasoby
Dane nowego zasobu = Zasoby
Zasób = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować zasób*
Dane pracownika = Pracownicy
Dane nowego pracownika = Pracownicy
Pracownik = *Dane pozwalające w jednoznaczny sposób zidentyfikować pracownika*
Dane rezerwacji = Rezerwacje
Rezerwacja = Tytuł + Wersja_językowa + Termin_rezerwacji

Tytuł = *Tytuł*

{[Litera]}

Wersja_językowa = *Język w jakim został wydany zasób*

{[Litera]}

Termin_rezerwacji = *Data w formacie rrrr-mm-dd*

Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra +
Cyfra

Dostępność = [TAK | NIE]
Dane zwrotu = *Data w formacie rrrr-mm-dd*

Cyfra + Cyfra + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra + Cyfra + Znak - + Cyfra
+ Cyfra

9. Specyfikacja procesów

Dodaj nowego pracownika

Warunek początkowy 1:

Istnieją dane nowego pracownika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiązkowymi, zgodnie z obowiązkowymi polami magazynu Pracownicy.

Warunek końcowy 1:

Zostaje utworzony nowy rekord z danymi pracownika w magazynie

Pracownicy.

Warunek początkowy 2:

Warunek 1 nie jest spełniony.

Warunek końcowy 2:

Generuje komunikat o błędzie.

Dodaj nowego czytelnika

Warunek początkowy 1:

Istnieją dane nowego czytelnika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiązkowymi, zgodnie z obowiązkowymi polami magazynu Czytelnicy.

Warunek końcowy 1:

Zostaje utworzony nowy rekord z danymi czytelnika w magazynie Czytelnicy.

Warunek początkowy 2:

Warunek 1 nie jest spełniony.

Warunek końcowy 2:

Generuje komunikat o błędzie.

18 |

S t r o n a

Edytowanie karty czytelnika

Warunek początkowy 1:

Istnieją dane wybranego czytelnika z wypełnionymi wszystkimi polami
obowiązkowymi, zgodnie z obowiązkowymi polami magazynu Czytelnicy.

Warunek końcowy 1:

Rekord pracownika zostanie zmodyfikowany w magazynie Pracownicy.

Warunek początkowy 2:

Warunek 1 nie jest spełniony.

Warunek końcowy 2:

Generuje komunikat o błędzie.

Przygotowanie potwierdzenia

Warunek początkowy 1:

Na wejściu pojawiają się dane rezerwacji zgodne z polami magazynu
Rezerwacje oraz dane rezerwacji z wyjścia procesu 1.2.1 Przetwarzania
rezerwacji zgodnie z danymi potwierdzenia.

Warunek końcowy 1:

Na wyjściu pojawia się wydruk z danymi Potwierdzenia rezerwacji.

Warunek początkowy 2:

Warunek 1 nie jest spełniony.

Warunek końcowy 2:

Generuje komunikat o błędzie.

10. Literatura.

[1.]

www.k.bartecki.po.opole.pl

[2.] „Inżynieria oprogramowania w projekcie informatycznym „wydanie II,

rozszerzone – pod redakcją J. Górskiego. Wydawnictwo MIKOM Warszawa.