4 6

RAPORT

WOJSKO TECHNIKA OBRONNOή

06/09

przegl¹d

Nowoczesne technologie dla bezpieczeñstwa kraju
i jego granic po raz pi¹ty

Pi¹ta ju¿ edycja miêdzynarodowej kon-

ferencji RAPORT-wto: Nowoczesne tech-
nologie dla bezpieczeñstwa kraju i jego gra-
nic, zgromadzi³a 14 maja 2009 w hotelu
Marriott ponad 200 uczestników. Przybyli
wiceministrowie obrony narodowej – Sta-
nis³aw Jerzy Komorowski i Zenon Kosiniak-
Kamysz, przewodnicz¹cy komisji obrony
Sejmu RP – Janusz Zemke, liczni wysokiej
rangi urzêdnicy MON, oficerowie Sztabu
Generalnego Wojska Polskiego, Policji i Stra-
¿y Granicznej.

Byli parlamentarzyœci, prezesi polskich

spó³ek zbrojeniowych i przedstawiciele re-
nomowanych koncernów œwiatowych. Przy-
byli, aby zapoznaæ siê z nowymi trendami
w polityce obronnej, wys³uchaæ opinii eks-
pertów, móc z nimi porozmawiaæ i zapo-
znaæ siê z unikalnymi prezentacjami.

W 2006 a¿ szeœæ spó³ek zdecydowa³o siê zor-

ganizowaæ swoje stoiska w konferencyjnych ku-
luarach. By³o warto – us³yszeliœmy od jednego
z wystawców – w jednym dniu tylu interesuj¹cych
ludzi zwróci³o uwagi na nasze produkty i us³ugi.

Zgodnie z tradycj¹ rozpoczêliœmy od analizy

œrodowiska bezpieczeñstwa Polski, Europy
i œwiata. Gwiazdy specjalnie sprowadzone na nasz¹
konferencjê nie zawiod³y – William Drozdiak
– prezes American Council on Germany, by³y do-
radca sztabu wyborczego prezydenta Baracka
Obamy do spraw bezpieczeñstwa Europy Œrod-
kowej, i W³adimir Sizow – rosyjski genera³ w sta-
nie spoczynku, dyrektor moskiewskiego Centrum
Wojskowych Studiów Strategicznych Instytutu
USA i Kanady Akademii Nauk Rosji. Sesjê anali-
tyczn¹ zainaugurowa³ wstêpnym wyk³adem wi-
ceszef MON – Stanis³aw Komorowski. Zaanon-
sowa³ on jedno z najciekawszych wydarzeñ kon-
ferencyjnych – premierê nowej edycji Strategicz-
nego Przegl¹du Obronnego MON.

Nawi¹zuj¹c do g³ównego tematu konferen-

cji, zwróci³ on uwagê na pal¹cy problem doby
kryzysu – utrzymanie równowagi miêdzy pod-
trzymaniem rozwoju technologicznego – nie-
zbêdnego dla zapewnienia bezpieczeñstwa woj-
skowego – a ograniczeniami bud¿etowymi. We-
d³ug ministra Komorowskiego, nie mo¿na ju¿
wygrywaæ wojen armiami poborowych, wypo-
sa¿onych w karabinki Ka³asznikowa. Potrzebne
s¹ nowoczesne systemu uzbrojenia, jednak obec-
ny kryzys zmusza do ograniczeñ w ich pozyski-
waniu, co jest problemem si³ zbrojnych wiêk-
szoœci krajów. Zadaniem Strategicznego Przegl¹-
du Obronnego ma byæ pogodzenie skrajnoœci –
modernizacji technicznej si³ zbrojnych i ograni-
czeñ bud¿etowych.

Minister podkreœli³ skutecznoœæ obecnie istnie-

j¹cych systemów bezpieczeñstwa, z drugiej jednak

Micha³ LIKOWSKI

Wojciech £UCZAK

strony wskaza³ na zagro¿enia, w tym akcjê Rosji
w Gruzji, stwierdzaj¹c, ¿e si³owe rozwi¹zywanie
problemów jest absolutnie nie do przyjêcia.

Czy Rosja bêdzie uczestniczy³a razem z now¹

amerykañsk¹ administracj¹ prezydenta Baracka
Obamy w rozwi¹zywaniu pal¹cych, globalnych
problemów bezpieczeñstwa – takich jak irañski
wyœcig ku broni j¹drowej, czy d¹¿enia skrajnych
si³ islamskich do opanowania Pakistanu i Afgani-
stanu? Czemu Rosji i USA potrzebna jest nowa
faza dialogu zmierzaj¹cego do ograniczenia ar-
sena³ów strategicznych? Jaka przysz³oœæ czeka
amerykañski program obrony przeciwrakieto-
wej i jego potencjalne bazy w Polsce i Czechach?
Jak u³o¿¹ siê nie³atwe relacje Rosji z NATO
i Polsk¹?

Tego chcieliœmy siê dowiedzieæ od naszych

goœci z Moskwy i Waszyngtonu.

G³os Moskwy

Wyst¹pienie W³adimira Sizowa w ca³oœci po-

œwiêcone by³o stosunkom Rosji z NATO, UE
i Polsk¹. Genera³ nie ukrywa³, ¿e relacje te nie s¹
najlepsze, szczególnie na linii Moskwa – Sojusz
Atlantycki. G³ówn¹ kwesti¹ sporn¹ jest przede
wszystkim rozszerzenie NATO, co – z punktu
widzenia Kremla – nie zwiêkszy³oby bezpieczeñ-
stwa Rosji. Dochodzi do tego tak¿e sprawa Gru-
zji. Sizow przypomnia³, ¿e Moskwa wielokrot-
nie zwraca³a uwagê, by Zachód nie uznawa³ nie-
podleg³oœci Kosowa, swoistej puszki Pandory eu-
ropejskich zagad-
nieñ bezpieczeñ-
stwa. W zwi¹zku
z nie wziêciem pod
uwagê stanowiska
Rosji, Moskwa
uzna³a, ¿e mo¿e

rozwi¹zaæ kwestie enklaw w Gruzji, co z kolei
nie zosta³o zaakceptowane przez Sojusz. W kon-
sekwencji zawieszono wspó³pracê w ramach
Rady NATO-Rosja.

Równie¿ w stosunkach z UE Kreml napotyka

na spore problemy, wynikaj¹ce g³ównie z kwe-
stii bezpieczeñstwa energetycznego. W³adimir
Sizow stwierdzi³, ¿e Rosji zale¿y na komplekso-
wym, bezpiecznym i stabilnym rozwi¹zaniu kwe-
stii dostaw surowców energetycznych – dosta-
wy te daj¹ zdecydowan¹ wiêkszoœæ dochodów
eksportowych. Tymczasem porozumienia tego
typu ci¹gle nie osi¹gniêto.

Stosunki z Polsk¹ s¹ pochodn¹ relacji z NATO

i UE. Rosyjski prelegent stwierdzi³, ¿e Sojusz
(w domyœle USA) zmusi³ Polskê do aktywnych
dzia³añ w celu zainstalowania bazy antyrakieto-
wej i wspierania aspiracji natowskich Ukrainy, co
odbi³o siê na stosunkach gospodarczych Mo-
skwa-Warszawa. Doda³, ¿e mog¹ byæ one bar-
dziej pozytywne, o czym œwiadczy fakt zwiêk-
szenia wzajemnej wymiany handlowej w ci¹gu
ostatniego roku a¿ o 50%.

Mimo wszystkich tych problemów, genera³

zwróci³ uwagê na mo¿liwoœci wspó³pracy. O ile
Rosja nie bêdzie nigdy cz³onkiem NATO (nawet
obawiaj¹c siê Chin), to œwiat, a szczególnie ob-
szar euroatlantycki i Eurazji, potrzebuje nowe-
go, kolektywnego systemu bezpieczeñstwa.
Wizjê takiego rozwi¹zania ma przedstawiæ pre-
zydent Miedwiediew. By powsta³ nowy spójny

14 maja 2009 - inauguracyjny wyk³ad V Miêdzynarodowej konferencji: Nowoczesne technologie dla bezpie-
czeñstwa kraju i jego granic wyg³asza wiceminister obrony narodowej Stanis³aw Jerzy Komorowski

Wyj¹tkowo

rozbudowana

w 2009 kuluarowa

wystawa

konferencyjna

47

RAPORT

WOJSKO TECHNIKA OBRONNOή

06/09

przegl¹d

system bezpieczeñstwa, potrzebna jest wspó³-
praca œwiata zachodniego i Rosji. Je¿eli te stara-
nia nie powiod¹ siê, mo¿e powstaæ nowa linia
podzia³u, podobna w pewnym sensie do tej, któ-
ra istnia³a przez ponad pó³ wieku, wzd³u¿ £aby.

Moskwa mo¿e przy tym zgodziæ siê nawet na

uk³ad jednobiegunowy, z hegemoni¹ USA, jed-
nak przy zachowaniu sztywnych regu³ i równe-
go traktowania wszystkich podmiotów polityki
miêdzynarodowej.

W stosunkowo bliskiej perspektywie W³adi-

mir Sizow zwróci³ uwagê na ewentualn¹ koniecz-
noœæ wspólnego dzia³ania w celu uspokojenia
sytuacji w rejonie Afganistanu, by konflikt nie
przeniós³ siê na teren s¹siedniego Pakistanu, dys-
ponuj¹cego broni¹ atomow¹.

Wizja amerykañska

Po czêœci odpowiedzi na pytania Sizowa udzie-

li³ Williama Drozdiak (oœwiadczy³, ¿e jest dumny
ze swoich polskich korzeni rodzinnych), prezen-
tuj¹c oczami doradcy – eksperta, zarys pakietu
spraw, z którymi do Moskwy w lipcu udaje siê
prezydent Barack Obama. Stwierdzi³ on, ¿e
nowa administracja zdecydowanie odesz³a od
stylu dzia³ania poprzedniej ekipy republikañskiej.
Obecnie ide¹ przewodni¹ jest wspó³praca i dia-
log. Przyk³adem mo¿e byæ chêæ rozpoczêcia
bezpoœrednich negocjacji z w³adzami Iranu, po
prawdopodobnej zmianie rz¹du w Teheranie, w
wyniku najbli¿szych, czerwcowych wyborów.
Jednym z kluczowych zadañ nowej administracji
bêdzie równie¿ rozbrojenie nuklearne i zapo-
bie¿enie proliferacji broni masowego ra¿enia, w
tym osi¹gniêcie porozumienia w Rosj¹ w spra-
wie ograniczeniu arsena³ów atomowych (do
1000 g³owic po jednej i drugiej stronie).

W Europie Amerykanie maj¹ dzia³aæ o wiele

bardziej subtelnie, w porozumieniu z sojuszni-
kami. Drozdiak stwierdzi³, ¿e Waszyngton nie
bêdzie forsowa³ rozszerzania NATO, dla w³¹-
czenia Ukrainy czy Gruzji, bior¹c pod uwagê
zdanie sojuszników, np. Niemiec. Trzeba rów-
nie¿ lepiej zintegrowaæ niedawno przyjêtych,
nowych cz³onków.

Waszyngton wycofa³ siê równie¿ z szybkiej

rozbudowy systemów antyrakietowych. Zna-
mienne, ¿e goœæ z Waszyngtonu ani razu nie
wspomnia³ o polskiej bazie z wyrzutniami poci-
sków przeciwrakietowych. Mówi³ jedynie o sta-
nowisku radarowym w Czechach...

Obecna administracja twierdzi, ¿e nowy sys-

tem musi zostaæ wpierw odpowiednio przete-
stowany, by stwierdziæ jego przydatnoœæ opera-
cyjn¹. Musz¹ byæ równie¿ zapewnione odpo-
wiednie œrodki na ewentualne finansowanie pro-
jektu. Da³ do zrozumienia, ¿e prezydent Barack
Obama chce zdecydowanej poprawy stosunków
z Rosj¹, nawet kosztem tzw. tarczy. Takie jest
przes³anie, z którym Barack Obama uda siê do
Moskwy. Mo¿e to oznaczaæ – Drozdiak zgadza
siê tu z opiniami niektórych ekspertów, ¿e po-
mys³ lokalizacji w Polsce bazy antyrakietowej
mo¿e zostaæ zamro¿ony na zawsze.

Drozdiak zapewni³ jednak,

¿e USA chc¹ jednoczeœnie za-
cieœniæ wspó³pracê z sojuszni-
kami, w tym Polsk¹. Uwa¿a
on, ¿e jeœli baza antyrakieto-
wa w Polsce nie bêdzie budo-
wana, zostanie to w pewien
sposób skompensowane
aneksami do umów z Polsk¹.

W nawi¹zaniu do wyst¹pie-

nia W³adimira Sizowa, Droz-
diak zwróci³ uwagê, ¿e dla Ro-
sji rozwi¹zaniem jej proble-
mów bezpieczeñstwa nie po-
winno byæ destabilizowanie
sytuacji s¹siadów (Gruzja,
Ukraina). Przeciwnie. Moskwa
powinna braæ przyk³ad z Nie-
miec, które wyci¹gnê³y wnio-
ski z druzgocz¹cej klêski wojennej i rozwinê³y
wspó³pracê ze wszystkim s¹siadami, czerpi¹c
z tego istotne korzyœci. Zdaniem Drozdiaka, ostat-
nie zmiany na stanowiskach dowódczych si³ ame-
rykañskich w Iraku i Afganistanie sygnalizuj¹ zmia-
nê koncepcji dzia³ania. Co ju¿ doprowadzi³o do
zmniejszenia nacisku na rozwi¹zania wojskowe,
na rzecz aktywnoœci politycznej i gospodarczej.

Doda³ równie¿, ¿e USA, Rosja, a nawet Iran

maj¹ wspólne interesy, zwi¹zane np. z Afgani-
stanem. Iran jest pierwszym na œwiecie odbiorc¹
afgañskiej heroiny, Rosja – drugim (3 mln uzale¿-
nionych). Stwarza to wa¿ne przes³anki do sku-
tecznej wspó³pracy tak¿e na innych polach. Kwe-
stie te bêd¹ poruszane w czasie spotkania obu
prezydentów w Moskwie.

Oczami brukselskiej
Kwatery G³ównej NATO

Robert Pszczel, rzecznik prasowy Kwatery

G³ównej NATO przedstawi³ nie teoriê, a praktykê
wspó³pracy miêdzy Sojuszem a Rosj¹, z punktu
widzenia Brukseli. Po pierwsze, rozwia³ rosyjskie
w¹tpliwoœci, dotycz¹ce ostatnich æwiczeñ NATO
w Gruzji. Nie mia³y one nic wspólnego z Rosj¹.
W bazie Azjani, na przedmieœciach Tbilisi, wiêcej
by³o dziennikarzy, ni¿ wojskowych Sojuszu. Nie by³o
to manewry typowo bojowe, ale æwiczenia dzia³añ
pokojowych, zorganizowane w ramach PdP. S³o-
wem, wed³ug Roberta Pszczela, nie by³o nic szcze-
gólnie ciekawego w tych æwiczeniach.

Rzecznik prasowy Sojuszu potwierdzi³, ¿e od

czasu wojny w Gruzji nie by³o spotkañ Moskwa
– NATO na najwy¿szym szczeblu, jednak by³y
rozmowy na poziomie ambasadorów. Co wiê-
cej, niemal codziennie odbywaj¹ siê spotkania
robocze oficerów, g³ównie w sprawach Afgani-
stanu.

Wa¿nym, stale rozwijanym polem wspó³dzia-

³ania jest równie¿ walka z terroryzmem i wy-
miana informacji, tak¿e na polu danych wywia-
dowczych. Rosjanie dostarczyli tak¿e Sojuszowi
skuteczne systemy dla wykrywania improwizo-
wanych ³adunków wybuchowych, które s¹ ju¿
wykorzystywane w Afganistanie.

To, co obecnie dzieli i nie pozwala na nowe

otwarcie polityczne, to kwestia Gruzji, ró¿nice
ideologiczne i brak akceptacji Moskwy ewentual-
nego planu rozszerzenia NATO. Urzêdników
Sojuszu razi równie¿ retoryka polityków rosyj-
skich. Chc¹, by usunêli oni ze swoich wypowiedzi
krzywdz¹ce epitety. Robert Pszczel powtórzy³,
¿e obie strony maj¹ o wiele bardziej istotne, wspól-
ne interesy. Konieczne jest jednak wiêksze otwar-
cie Rosji na kwestie wspó³pracy z NATO.

Wytyczona droga Ukrainy do NATO

Jednym z g³ównych zagadnieñ, maj¹cych bez-

poœredni wp³yw na nasze bezpieczeñstwo, jest
ewentualne wst¹pienie Ukrainy do Sojuszu Pó³-
nocnoatlantyckiego. By³ to drugi, po stosunkach
NATO-Rosja, najwa¿niejszy temat zagraniczny
konferencji.

Pañstwo ukraiñskie chce wst¹piæ do NATO i bê-

dzie jego cz³onkiem, powiedzia³ p³k Leonid Kuku-

Pierwsza burzliwa sesja Rosja-USA, Rosja-NATO, Rosja-Polska
– od lewej: Robert Pszczel – rzecznik Kwatery G³ównej NATO,
prof. Roman Ku¿niar – doradca ministra obrony narodowej, gen.
W³adimir Sizow – goœæ z Moskwy, dyrektor Centrum Wojsko-
wych Studiów Strategicznych Instytutu USA i Kanady Akademii
Nauk Rosji

William Drozdiak (po prawej) – prezes American
Council on Germany, by³y doradca sztabu wybor-
czego prezydenta Baracka Obamy do spraw bez-
pieczeñstwa Europy Œrodkowej wyjaœnia cele lip-
cowej podró¿y prezydenta USA do Moskwy

P³k Leonid Kukuruza – wystêpuj¹c w imieniu wi-
ceministra obrony Ukrainy Walerego Iwaszczen-
ki deklaruje – Ukraina zdecydowanie chce wst¹-
piæ do NATO

48

RAPORT

WOJSKO TECHNIKA OBRONNOή

06/09

przegl¹d

ruza, przedstawiciel wiceministra obrony Ukra-
iny, Walerego Iwaszczenki. Nie wiadomo tylko
jeszcze kiedy to nast¹pi. Ukraiñski goœæ, podkre-
œli³ jednak, ¿e jest to ju¿ przes¹dzone. Obecnie
realizowany jest pierwszy, roczny program przy-
gotowañ przyst¹pienia do NATO. Si³y zbrojne
s¹ doœæ dobrze do tego przystosowane, o czym
œwiadczy wysoki stopieñ interoperacyjnoœci na
wspólnych æwiczeniach i w trakcie udzia³u
w misjach zagranicznych.

Wed³ug p³k. Kukuruzy, bardziej istotn¹ kwe-

sti¹ jest przygotowanie struktur pañstwa oraz
uzyskanie pe³nego konsensusu politycznego
w tej sprawie. Osobnym wyzwaniem jest przy-
gotowanie spo³eczeñstwa – jego spora czêœæ jest
sceptyczna wobec wst¹pienia do Sojuszu Pó³noc-
noatlantyckiego. Ukraiñski goœæ wyrazi³ przy tym
pewien ¿al, ¿e struktury NATO nie robi¹ wiele
dla poprawienia swojego wizerunku wœród oby-
wateli i, ¿e zmiany mentalne bêd¹ trwa³y d³u¿-
szy czas. Doda³, ¿e Ukraina ma wiele do zaofe-
rowania przysz³ym partnerom. Wskaza³ na mo¿-
liwoœæ wspó³pracy, w tym w dzia³aniach w cy-
berprzestrzeni, a tak¿e jako dostawca po¿¹da-
nych przez zachód technologii wojskowych.
Dotyczy to nowoczesnych transporterów opan-
cerzonych z Charkowa, wyrobów przemys³u
lotniczego (transportowe An-70) i technologii ko-
smicznych.

Ambasador Bogus³aw Winid, szef Sta³ego

Przedstawicielstwa RP przy NATO, spojrza³ na
wysi³ki integracyjne Ukrainy z polskiego i Bruk-
selskiego punktu widzenia. Zgodzi³ siê z przed-
mówc¹, podkreœlaj¹c aktywny udzia³ ¿o³nierzy
ukraiñskich w wielu misjach zagranicznych Soju-
szu i szczególnie dobr¹ wspó³pracê w ramach
polsko-ukraiñskiego batalionu w Kosowie, czy
misjê szkoleniow¹ przy kontyngencie polskim
w Iraku. Doda³, ¿e to ostatnie rozwi¹zanie mo¿-
na by³o równie¿ implementowaæ w Afganista-
nie. Tym bardziej, ¿e w zwi¹zku ze zmian¹ poli-
tyki wojskowej NATO wzglêdem Kosowa, mi-
sja naszych oddzia³ów w tym kraju mo¿e zostaæ
zakoñczona. Nie zgodzi³ siê natomiast z opini¹,
¿e aktywnoœæ Sojuszu w spo³eczeñstwie ukraiñ-
skim jest niewystarczaj¹ca. Stwierdzi³, ¿e NATO
ma w tym kraju kilkanaœcie biur informacyjnych,
dobrze wype³niaj¹cych swoj¹ misjê.

Ambasador zwróci³ równie¿ uwagê na uwarun-

kowania finansowe, które mog¹ stanowiæ przeszko-
dê w d¹¿eniu do wspólnych struktur bezpieczeñ-
stwa. Chodzi o zapewnienie finansowania misji za-
granicznych i wspó³pracy z NATO, co nie jest pew-
ne w dobie za³amania i tak ju¿ od wielu lat bardzo
niskich wydatków wojskowych Ukrainy.

Bogus³aw Winid zakoñczy³ jednak optymi-

stycznym akcentem. Droga Ukrainy do NATO jest
dobrze wytyczona, stwierdzi³. Trzeba tylko dobrze
realizowaæ przyjête ju¿ zobowi¹zania.

Wspó³twórca Merkavy IV
o operacji w Gazie

Niew¹tpliwie kolejn¹ gwiazd¹ miêdzynaro-

dow¹ konferencji by³ legendarny dowódca si³
pancernych Izraela, wspó³twórca s³ynnego czo³gu
Merkava IV – genera³ (w stanie spoczynku) Avig-
dor Klein. Specjalnie dla potrzeb naszej konfe-
rencji otrzyma³ on od wojskowych s³u¿b spe-
cjalnych Pañstwa Hebrajskiego zezwolenie na
przedstawienie w Warszawie doœwiadczeñ ze-
branych podczas operacji P³ynny O³ów w Strefie
Gazy. Genera³ przypomnia³ podstawy izraelskiej
doktryny wojskowej, której g³ówna zasada
brzmi, ¿e pañstwo – ze wzglêdu na niewielkie
terytorium – nie mo¿e pozwoliæ sobie na prze-
granie wojny, czy na jak¹kolwiek pomy³kê stra-
tegiczn¹. Doda³, ¿e ka¿de zagro¿enie wymaga
natychmiastowej reakcji. W rzeczywistoœci
– choæ prelegent tego nie wyartyku³owa³ – prze-
k³ada siê to, ju¿ od pocz¹tku istnienia Izraela, na
strategiê uderzeñ wyprzedaj¹cych.

Wed³ug obecnie obowi¹zuj¹cej doktryny, Izra-

el dostrzega 5 istotnych zagro¿eñ. Pierwsze sta-
nowi konwencjonalna wojna w s¹siadami. Dru-
gie – broñ masowego ra¿enia, trzecie – terro-
ryzm. Czwarte wi¹¿e siê z koniecznoœci¹ utrzy-
mania bezpieczeñstwa w rejonie Zachodniego
Brzegu Jordanu i Strefy Gazy. Ostatnie zagro¿e-
nie to sabota¿ i przemyt na granicach pañstwa.
Sytuacja ta okreœla wymogi, stawiane przed
sprzêtem wojskowym, który musi zapewniaæ
skuteczn¹ odpowiedŸ na wszystkie wyzwania.
Dodatkowo, ze wzglêdu na ograniczon¹ liczbê
ludnoœci, koniecznym jest inwestowanie w tech-
nologiê, w tym np. w bezza³ogowce.

Avigdor Klein zwróci³ uwagê, ¿e w takiej sy-

tuacji, najbardziej wielozadaniowym i skutecz-
nym rodzajem si³ zbrojnych, okazuje siê lotnic-

two, zdolne tak do dzia³añ klasycznych, na du¿¹
skalê, jak i do wykonywania uderzeñ selektyw-
nych. Dodajmy, ¿e obok si³ j¹drowych – do któ-
rych posiadania Tel Awiw oficjalnie siê nie przy-
znaje – jest to g³ówny element odstraszania (woj-
ska lotnicze Izraela maj¹ wiêkszy potencja³, ni¿
po³¹czone si³y lotnicze arabskich s¹siadów).

Kolejna zasada, któr¹ Si³y Obronne Izraela

staraj¹ siê wprowadziæ w ¿ycie, to uzyskanie
kompletnej dominacji. By³y dowódca wojsk pan-
cernych zwróci³ przy tym uwagê na wymiar in-
formacyjny wspó³czesnych dzia³añ bojowych.
Odnosi siê to m.in. do skutecznego rozpoznania
i zag³uszania radioelektronicznego, pracy s³u¿b
wywiadowczych, a tak¿e dok³adnego, cyfrowe-
go odwzorowania terenu – podstawy do plano-
wania i prowadzenia dzia³añ po³¹czonych. Spe-
cyficzn¹ form¹ dzia³añ by³a przeprowadzona
ostatnio inwazja na Strefê Gazy, pod kryptoni-
mem P³ynny O³ów, w której zastosowano wymie-
nione wczeœniej metody, a tak¿e dedykowany
sprzêt wojskowy wojsk l¹dowych.

Gen. Klein ujawni³, ¿e obok najciê¿szych trans-

porterów piechoty Namer, uzyskanych z prze-
budowanych czo³gów podstawowych, wykorzy-
stano w niej równie¿, specjalnie dopancerzone
w ca³ej przedniej pó³sferze, czo³gi Merkava IV.
W czasie inwazji na Liban, przeciwko formacjom
Hezbollahu, oddzia³y czo³gów ponios³y bowiem
ciê¿kie straty od ognia nowoczesnych œrodków
przeciwpancernych produkcji rosyjskiej. Klein
przyzna³, ¿e zestawy ppk Kornet by³y bardzo,
bardzo skuteczne. Od tego czasu Izraelczycy
wzmacniaj¹ opancerzenie czêœci swoich wozów
bojowych, wspó³pracuj¹c w tej materii ze
stron¹... rosyjsk¹. Celem przedsiêwziêcia jest
równie¿ zwiêkszenie ochrony przeciwko IED
(improwizowanym ³adunkom wybuchowym).

W operacji P³ynny O³ów, prowadzonej w tere-

nie o gêstej zabudowie, na szerok¹ skalê wyko-
rzystano broñ precyzyjn¹. Osobnym, poruszonym
przez prelegenta zagadnieniem, by³o unikniêcie
wziêcia do niewoli ¿o³nierzy izraelskich. Bojowni-
cy Hamasu przygotowali system tuneli, dziêki któ-
rym mogli skrycie siê poruszaæ, a tak¿e uprowa-
dziæ ¿o³nierzy. W zwi¹zku z tym zastosowano sys-
temy ³¹cznoœci osobistej, dla umo¿liwienia ci¹g³e-
go nadzoru dowódców nad podw³adnymi.

G³ównym celem akcji by³o wyeliminowanie

ostrza³u terytorium Izraela rakietami typu Kas-

Legenda si³ pancernych Izraela, wspó³twórca czo³-
gu Merkava IV – gen. Avigdor Klein przedstawia
taktykê walki z uderzeniami rakietowymi Hamasu
– 3 min. po ostrze¿eniu nastêpuje kontratak

Sesja III poœwiêcona wyzwaniom dla polskiej obronnoœci. Od lewej mjr Piotr Papla, przedstawiciel Ko-
mendy G³ównej Stra¿y Granicznej, wiceminister obrony narodowej Zenon Kosiniak-Kamysz, Wojciech
£uczak, gen. Miros³aw Ró¿añski – zastêpca szefa Zarz¹du Planowania Strategicznego – P5 Sztabu Ge-
neralnego Wojska Polskiego, Lech Koœciuk – dyrektor Departamentu Transformacji MON, szef nowej
edycji Strategicznego Przegl¹du Obronnego, gen. Witlod Cieœlewski – szef polskiego oddzia³u AFCEA

49

RAPORT

WOJSKO TECHNIKA OBRONNOή

06/09

przegl¹d

sam. Zagro¿enie z tej strony istnieje zreszt¹ do
dzisiaj. By mu sprostaæ, armia izraelska dosko-
nali czêœciowo ju¿ istniej¹cy system rozpozna-
nia, ochrony i reakcji. Sk³ada siê on z radarów
pola walki, dziêki którym niemal natychmiast lo-
kalizuje siê miejsca wystrzelenia pocisków.
Do tego dochodzi sta³a obserwacja powietrzna
i dzia³ania wywiadu, co w sumie pozwala na okre-
œlenie po³o¿enia stanowisk jeszcze przed odpa-
leniem pocisków.

Nastêpnym elementem systemu bêd¹ dedy-

kowane zestawy przeciwlotnicze/przeciwrakie-
towe, nad których opracowaniem trwaj¹ obec-
nie intensywne prace. Zaanga¿owano w nie
wszystkie, najwiêksze zak³ady izraelskiego prze-
mys³u obronnego. Ostatni¹ czêœæ triady tworzy
lotnictwo, gotowe do zaatakowania wyrzutni.
Celem jest osi¹gniêcie czasu reakcji do 3 minut.
Genera³ stwierdzi³, ¿e ju¿ teraz jesteœmy bardzo
blisko tego celu.

Na zakoñczenie Avigdor Klein podzieli³ siê

niezbyt optymistyczn¹ ocen¹ stosunków w tym
rejonie. O ile – jak stwierdzi³ – mo¿liwym jest
np. podpisanie uk³adu pokojowego z Syri¹, o tyle
uzyskanie podobnego, trwa³ego porozumienia
z Hezbollahem czy Hamasem uzna³ za ma³o
prawdopodobne. Przyczyn¹ jest religijny charak-
ter sporu z obu tymi ugrupowaniami.

Czas nowego SPO

Lech Koœciuk – szef Departamenu Transfor-

macji MON zaprezentowa³ siê na konferencji
jako ten, kto przygotowaæ ma proces nowego,
drugiego ju¿ w historii polskiej obronnoœci SPO,
czyli Strategicznego Przegl¹du Obronnego
(pierwsz¹, nie wykorzystan¹ przez ekipê PiS
edycj¹ SPO kierowa³ Andrzej Karkoszka). Ko-
œciuk stwierdzi³, ¿e kryzys gospodarczy wymu-
sza powa¿ne zmiany tak¿e w planach rozwoju
polskich si³ zbrojnych.

Koœciuk uwa¿a, ¿e przetaczaj¹cy siê przez

œwiat kryzys formuje nowe œrodowisko bezpie-
czeñstwa. Trzeba uznaæ, ¿e tak jak gospodarka
œwiatowa po kryzysie bêdzie inna, tak i w obszarze
strategiczno-militarnym ukszta³tuj¹ siê nowe fak-
ty, powiedzia³. Zwróci³ uwagê m.in. na fakt, ¿e
Chiny utrzymuj¹ wzrost gospodarczy, gdy go-
spodarki Zachodu oraz Rosji siê kurcz¹. To nie-
uchronnie bêdzie znajdowaæ odbicie w rozwoju
potencja³u militarnego tych pañstw, a tak¿e bie-
¿¹cym funkcjonowaniu ich si³ zbrojnych.

Szef Departamentu Transformacji MON przy-

pomnia³, ¿e problemy polskiej gospodarki bar-
dzo boleœnie dotknê³y ministerstwo obrony i od-

ciskaj¹ siê g³êbokim piêtnem na rozwo-
ju i codziennej aktywnoœci si³ zbrojnych.
W œwietle opinii Ministra Finansów,
Jacka Rostowskiego dla Financial Times
z 12 maja br., gospodarka ostro wy-
hamowuje i w zwi¹zku z tym progno-
za Komisji Europejskiej recesji w pol-
skiej gospodarce, na poziomie 1,4%
w tym roku, mo¿e okazaæ siê praw-
dziwa. W zwi¹zku z tym nale¿y braæ

bardzo powa¿nie pod uwagê mo¿liwoœæ dalsze-
go pogorszenia siê ekonomicznych czynników,
kszta³tuj¹cych rozwój si³ zbrojnych. Ju¿ obecnie
negatywne nastêpstwa s¹ odczuwane w odnie-
sieniu do tempa modernizacji, szkolenia, remon-
tów oraz liczebnoœci i struktury organizacyjnej.

Bior¹c pod uwagê zarysowuj¹c¹ siê g³êbiê

kryzysu gospodarczego, jakiego doœwiadcza Pol-
ska, analitycy Departamentu Transformacji sza-
cuj¹, ¿e powrót do wielkoœci nak³adów na obron-
noœæ z 2008 najprawdopodobniej bêdzie mo¿li-
wy za 5-6 lat. Pod warunkiem, ¿e nie pogr¹¿ymy
siê w stagflacji (czyli niewielkim wzroœcie, po³¹-
czonym z inflacj¹), na któr¹ to mo¿liwoœæ wska-
zuj¹ niektórzy ekonomiœci. Jest to dostatecznie
d³ugi okres czasu na to, aby nast¹pi³a kumulacja
ró¿norodnych problemów, w takich obszarach
jak modernizacja techniczna, remonty, przyœpie-
szone zu¿ycie uzbrojenia i sprzêtu wojskowego.
Nie jest te¿ tajemnic¹, ¿e ograniczone œrodki
bêd¹ tworzyæ powa¿ne ograniczenia dla prze-
kszta³ceñ strukturalnych, dyslokacyjnych oraz
w strukturze personelu.

Wspomniany okres 5-6 lat zmusza do powa¿-

nego namys³u, jak postêpowaæ, aby by³ mo¿liwy
dalszy rozwój si³ zbrojnych, nawet przy zmniej-
szonym zasilaniu finansowym. Namys³u nad tym,
jak ten proces zaplanowaæ, by zbudowaæ nowo-
czesny potencja³ w rozs¹dnym czasie. By roz-
wi¹zaæ ten problem, koniecznym jest prawid³o-
we zdefiniowanie relacji wewn¹trz bud¿etu
MON – miêdzy nak³adami na koszty osobowe,
modernizacjê i szkolenie. Lech Koœciuk podkre-
œli³, ¿e oznacza to koniecznoœæ wyliczenia tego,
na jak liczne si³y zbrojne nas staæ, je¿eli chcemy,
aby by³y to si³y profesjonalne oraz nowoczesne.

Odpowiedzi na te pytania powinien udzieliæ

nowy Strategiczny Przegl¹d Obronny. 24 kwiet-
nia minister obrony narodowej Bogdan Klich
zatwierdzi³ jego za³o¿enia, przygotowane przez
Departament Transformacji. Planowane jest, ¿e
SPO realizowany by³by od po³owy tego roku do
koñca 2010. W jego efekcie powsta³yby dwa
opracowania: niejawny Raport SPO i dostêpna
dla opinii publicznej Bia³a Ksiêga. Proponowany
zakres tematyczny SPO generalnie ma obejmo-
waæ: dokonanie diagnozy stanu istniej¹cego, spre-
cyzowanie przysz³ych wymagañ w danym ob-
szarze i sformu³owanie propozycji stosownych
zmian, wraz z rekomendowanymi œcie¿kami
dojœcia.

Obszarami, poddanymi przegl¹dowi, bêd¹:
- œrodowisko bezpieczeñstwa a polityczne

i strategiczne uwarunkowania u¿ycia SZ RP,

- zdolnoœci operacyjne si³ zbrojnych,
- organizacja i funkcjonowanie SZ,
- profesjonalizacja SZ RP i polityka kadrowa,
- modernizacja techniczna SZ RP,
- przygotowania obronne w strukturach po-

zamilitarnych,

- system planowania obronnego.

O wojnie w przestrzeni cybernetycznej

Gruzja, ale tak¿e pañstwa ba³tyckie by³y nie-

dawno celami ataków w cyberprzestrzeni. So-
jusz Atlantycki przygotowuje siê od jakiegoœ czasu
do dzia³añ obronnych w przestrzeni cybernetycz-
nej, poniewa¿ w dzisiejszych czasach informa-
cyjna operacja zaczepna mo¿e byæ znacznie bar-
dziej skuteczna od jakichkolwiek konwencjonal-
nych akcji wojskowych. Zasygnalizowaliœmy ten
problem na naszej konferencji w istotny sposób.
O tym, jak NATO przygotowuje siê do odparcia
ewentualnej cyberwarfare opowiedzia³ kolejny
wys³annik kwatery G³ównej Sojuszu w Brukseli
– Communications Manager Agencji NC3 Con-
sultation, Command and Control Agency
(NC3A) Sojuszu Atlantyckiego – Polak, Micha³
Olejarnik.

Zapowiadamy bardziej dok³adne zajêcie siê

tym zagadnieniem na specjalnej konferencji, or-
ganizowanej przez RAPORT-wto wspólnie
z AFCEA – Armed Forces Communications
and Electronics Association ju¿ w drugiej po³o-
wie 2009.

Nowy partner

Warto zauwa¿yæ, ¿e dziêki konferencji pozna-

liœmy najnowszy wizerunek artyleryjsko-rakieto-
wej Loary, tworzonej dla armii indyjskiej przez
polski przemys³ zbrojeniowy (Grupa Bumar,
Radwar) razem z europejskim domem techniki
rakietowej – MBDA (œmig³owcowe wyrzutnie
pocisków Mistral). Z wielkim entuzjazmem do
pomys³u bardziej aktywnego w³¹czenia do przed-
siêwziêcia przedsiêbiorstw indyjskich podszed³
obecny i przemawiaj¹cy na konferencji ambasa-
dor Republiki Indii w Polsce – Chandra Mohan
Bhandari.

Micha³ LIKOWSKI

Wojciech £UCZAK

Zdjêcia: Grzegorz Ho³danowicz

Ambasador Republiki Indii w Polsce Chandra Mo-
han Bhandari z ogromnym zainteresowaniem wy-
s³ucha³ prelekcji o tworzeniu koncepcji Loary ar-
tyleryjsko-rakietowej dla indyjskich wojsk l¹dowych

Sesjê poœwiêcon¹ perspektywom eksportowym polskiej zbro-
jeniówki poprowadzi³ gen. Edward Pietrzyk, by³y dowódca
Wojsk L¹dowych, by³y ambasador Polski w Iraku