Tytuł oryginału: Pharmacy for the Souł

Przekład: Bogusława Jurkevich

Projekt okładki i układ typograficzny:

Andrzej Laszak

Druk: Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca, Kraków

Niektóre poglądy czy sformułowania zawarte w tej książce mogą

zostać uznane przez Czytelników za kontrowersyjne. Niemniej ich

autor należy do grona kilkunastu najbardziej znanych na świecie

nauczycieli duchowych drugiej połowy XX wieku, wydawca zaś ma za

zadanie prezentację możliwie szerokiego spektrum punktów widzenia,

nawet jeśli z pewnymi z nich się nie identyfikuje.

Osho

Apteka dla duszy

Spis treści

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być po-

wielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, me-

chanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniego wyra-

żenia zgody przez właściciela praw.

www.osho.com

OSHO is a registered trademark of Osho International Foundation, used

with permission.

Książka ta jest wyborem fragmentów różnych wypowiedzi Osho.

ISBN 83-7229-130-6

Wydanie 1, Łódź 2005

Wydawnictwo „Ravi"

Dystrybucja:

90-

353 Łódź, ul. J. Kilińskiego 169

Grupa A5 sp. z o. o.

teł (0-42) 676-49-69,

90-

353 Łódź,

fax (0-42) 676-49-79

ul. J. Kilińskiego 169,

e-mail: ravi@ravi.com.pl

tel/fax (0-42) 676-49-29

www.ravi.com.pl

e-mail: handlowy@grupaA5.com.pl

Wstęp ..................................................................................................... 9

Rozluźnienie.

Usuwanie napięcia dzięki rozładowaniu emocji i relaksacji ... 13

Diagnoza ................................................................................ 13
Recepty .................................................................................... 15

Zrzucenie pancerza....................................................................... 15

Swobodne spadanie ...................................................................... 17

Oczyszczanie gardła ..................................................................... 18

Rozluźnij brzuch .......................................................................... 19

Tańcz jak drzewo .......................................................................... 20

Stwórz napięcie, następnie osuń się w sen ..................................... 21

Bezdźwięczna cisza ...................................................................... 21

Przepływ energii ........................................................................... 23

Przekierowanie energii seksualnej ................................................ 24

„Anonimowi Obgryzacze Paznokci" ............................................. 26

Po prostu powiedz: „Tak" .............................................................. 27

Obśmiej swoje problemy ............................................................... 28

2. Lekarstwa na

głowę.

Oswajanie umysłu i odstawianie go niekiedy na bok ................... 31

Diagnoza ................................................................................. 31
Recepty .................................................................................... 37

Ciesz się swoim umysłem .............................................................. 37

Zmień umysł ................................................................................. 38

Recytuj „om" .............................................................................. 39

Wystrzegaj się „nie" ...................................................................... 40

Przenieś się z głowy do serca ........................................................ 41

Wewnętrzny dźwięk ..................................................................... 42

Zmiana biegu ............................................................................. 43

Apteko dla duszy

Spis treści

Od głowy do serca i do bycia ........................................................ 45

Czas poza ..................................................................................... 47

Usuwanie chaosu myślowego ........................................................ 48

Uwolnij wewnętrzną „katarynkę" ................................................. 49

24 dni na podjęcie decyzji ............................................................. 50

Sztuka serca. Rozwijanie zdolności kochania ................................ 53

Diagnoza ................................................................................. 53
Recepty ..................................................................................... 56

Radość kochania .......................................................................... 56

Rozchyl płatki serca ...................................................................... 57

Niech twoja miłość będzie jak oddech .......................................... 58

Oddech ukochanej osoby .............................................................. 58

Kiedy dwoje oddycha jak jedno ..................................................... 59

Trzymaj dłoń naprawdę ................................................................. 60

Patrz oczami pełnymi miłości ....................................................... 61

Zakochaj się w sobie ..................................................................... 61

4. Poznaj samego siebie. Poszukiwanie swojej prawdziwej twarzy .. 63

Diagnoza .................................................................................. 63
Recepty ..................................................................................... 71

Wewnętrzne światełko .................................................................. 71

Zrób miejsce dla radości ............................................................... 72

Wciąż tam jesteś? .......................................................................... 74

Znajdź swój własny dźwięk ............................................................ 75

Obserwuj przerwy ......................................................................... 76

Poczuj się jak Bóg ......................................................................... 78

Ponownie przeżyj swoje dzieciństwo .............................................. 78

Pamiętaj, kto jest w środku ........................................................... 80

Tańcz w księżycowym świetle ...................................................... 81

Wyostrz wzrok. Naucz się zauważać więcej niż to, co oczywiste.. 83

Diagnoza .................................................................................. 83
Recepty ..................................................................................... 84

Odkłamywanie oczu ...................................................................... 84

Napełnij się światłem wschodzącego słońca ................................... 85

Poczuj, że Bóg patrzy na ciebie .................................................... 87

Podpatrywanie księżyca ................................................................. 88

Źródło światła ............................................................................... 89

Medytacja trzeciego oka .............................................................. 89

Przed ścianą ................................................................................. 91

Bądź zwierzęciem ......................................................................... 91

Złota mgła ................................................................................... 92

Wpływaj na swój nastrój.

Zapanuj nad światem własnych emocji .......................................... 95

Diagnoza ............................................................................................ 95

Recepty ............................................................................................ 99

Przechytrzyć rutynę umysłu ........................................................... 99

Zmień schemat powstawania złości ............................................. 100

Zagłęb się w „nie" .................................................................... 102

Wypuść tygrysa z uwięzi ............................................................. 103

W razie kryzysu .......................................................................... 104

Tai chi przygnębienia .................................................................. 105

Dziennik księżycowy ................................................................... 106

Oddech psa .................................................................................106

Zgoda na to, co negatywne .........................................................107

W siódmym niebie ...................................................................... 108

Tylko to sobie wyobraź! .............................................................109

Śmiej się z głębi brzucha ............................................................110

Zburz Chiński Mur ..................................................................111

Stwórz swój prywatny świat ........................................................ 113

Roześmiane stopy ...................................................................... 115

Mantra „tak" .............................................................................. 117

Nie bądź smutny, zdenerwuj się! ................................................ 117

Zauważ przerwy ......................................................................... 120

Zauważ po trzykroć ................................................................... 121

Prawo afirmacji ........................................................................... 122

Seksualność i związki. Naucz się tańczyć z innymi ..................... 125

Diagnoza ................................................................................ 125
Recepty .................................................................................... 131

Otwarcie i zamknięcie ................................................................ 131

Zjednoczenie ............................................................................. 133

Ocean innego ............................................................................ 133

Odblokuj energię seksualną ...................................................... 135

Zaczekaj na właściwą chwilę ...................................................... 135

Bądź dziki i obserwuj ................................................................. 136

Smakuj rozłąkę ........................................................................... 138

Bądź rozrzutny w miłości ............................................................ 139

Pierwszy i ostatni raz .................................................................. 139

zładuj negatywne energie ..................................................... 140

Od osamotnienia do bycia samemu ............................................. 143

Łączność ciała i umysłu.

Ćwiczenia dla zdrowia oraz odczuwania całego siebie ................ 145

Diagnoza ................................................................................. 145
Recepty .................................................................................... 149

Połącz się z ciałem w stanie zdrowia ........................................... 149

Medytacja w ruchu ...................................................................... 150

Ateka dla duszy

Bieg w wyobraźni ..................................................................... 151

Namów swoje ciało do odprężenia ............................................. 153

Bądź bardziej wrażliwy .............................................................. 155

Dla palaczy (1) ........................................................................... 158

Dla palaczy (2) ........................................................................... 160

Jedz to, co z tobą współgra ......................................................... 162

Śpij dobrze - rady na bezsenność .............................................. 164

Wyrzuć śmieci ............................................................................. 166

Pozbieraj się po wyczerpaniu ...................................................... 168

9. Oko cyklonu. Zachowaj spokój, opanowanie i łączność ........ 169

Diagnoza ......................................................................... 169

Recepty ............................................................................ 174

Zejdź na ziemię .......................................................................... 174

Oddychaj od spodu swoich stóp................................................... 175

Świadomość hara ........................................................................ 176

Nocna przystań ........................................................................... 177

Aura ochronna ............................................................................ 178

Sztuka równowagi ...................................................................... 180

Być tutaj ................................................................................... 181

Pozbierać się w całość ................................................................ 182

Tajemnica Lao-cy ....................................................................... 183

Wyobrażaj sobie Buddę we wnętrzu siebie .................................. 183

Znajdź wewnętrzny punkt zerowy .............................................. 186

Osho International Foundation o autorze ................................ 187

Ośrodek medytacyjny OSHO ............................................... 188

Wstęp

wiązek między stresem a chorobami ciała jest w naszych
czasa

ch powszechnie znany. Ocenia się, że stres jest w Sta-

nach Zjednoczonych odpowiedzialny za

wizyt w gabinetach

lekarzy rodzinnych, a według US Center for Disease Control
(Amerykańskie Centrum Prewencji i Monitorowania Chorób),
jest przyczyną połowy zgonów Amerykanów poniżej 65. roku
życia. Przewiduje się, że do 2020 roku przyczyną pięciu z
dziesięciu głównych problemów zdrowotnych na świecie będzie
stres.

We współczesnym świecie ludziom trudno jest zrównoważyć

wysokie wymagania, stawiane przez pracę, rodzinę i społeczeń-
stwo, z koniecznością przeznaczania pewnego czasu na własny
odpoczynek i relaksację. Zbyt często nasza strategia
postępowania ze stresem ogranicza się do wypicia jednego czy
dwóch drinków po południu lub łykania tabletek nasennych.

Apteka dla duszy oferuje bogaty zbiór prostych i naturalnych

sposobów radzenia sobie ze stresem. Znajdziesz w niej lekarstwo
na wszystko: od bólu głowy po bezsenność, od nieokreślonego
poczucia dyskomfortu, którego wszyscy czasem doświadczamy,
po jasno sprecyzowane problemy, takie jak rzucanie palenia czy
zmiana podejścia do żywienia się.

Apteko dla duszy

Wprowadzenie równowagi pomiędzy pracą i zabawą, stresem

i wypoczynkiem, zobowiązaniami i swobodą nie wiąże się bo-
wiem jedynie z pokonaniem stresu. Potrzebne jest także odkrycie
i rozwinięcie wewnętrznej mądrości duszy, która wie, czego nam
brak, i powie, jak to osiągnąć, jeśli tylko znajdziemy czas, by się
w nią wsłuchać. Zrozumienie tego jest głównym wątkiem Apteki
dla duszy,

a forma książki jest mu podporządkowana.

Każdy z nas jest niepowtarzalny i odpowiedzialny za swoje

własne życie. Każdy z nas angażuje się też w związki z
unikalnymi i niepowtarza

lnymi ludźmi w tańcu, w którym

czasem zda

rza się nadepnąć komuś na palce i wywołać czyjąś

złość. Zdobycie wiedzy, jak lepiej kochać, ale także - gdy to
konieczne -

jak lepiej walczyć, stanowi część przywracania

równowagi, wy-

pośrodkowania i harmonii naszemu życiu.

Techniki przedstawiane w książce zostały dobrane z

uwzględnieniem faktu, że wielu z nas nie ma po prostu czasu czy
możliwości, aby przeznaczać na medytację godzinę lub więcej
dzien

nie. Większość opisanych tu ćwiczeń wymaga poświęcenia

zaledwie

kilku minut przed pójściem do łóżka lub tuż po prze-

budzeniu się. Są tu techniki, które z oczywistych powodów bę-
dziesz chciał praktykować w samotności, jak również mnóstwo
takich, które możesz wykonywać przy biurku, w autobusie czy
podczas spaceru w parku

, i nikt nie będzie zdawał sobie sprawy

z tego, co właśnie robisz. Znajdują się tu również takie, które
możesz wykonywać ze swoim partnerem; mogą one wprowadzić
do waszego związku nowy rodzaj bliskości.

Na koniec kilka rad, jak korzystać z lekarstw, które znajdują się

na półkach tej „apteki". Ćwiczenia są pomyślane jako zabawa, nie
ciężka praca. Eksperymentuj, próbuj, szukaj tych, które ci
odpowiadają, i je stosuj. Bądź szczery ze sobą w tym
eks

perymentowaniu, ale nie nazbyt poważny. Nie wszystkie

techn

iki będą dobre akurat dla ciebie, - Osho sugeruje więc,

Wstęp 11

aby każdą wypróbowywać na początek przez trzy do pięciu dni -
taki czas wystarcza zwykle na poznanie, czy dana technika

odpowiada twojemu temperamentowi.

Sarito CarolNeiman

redaktor tekstu angielskiego

1. Rozluźnienie

Usuwanie napięcia dzięki

rozładowaniu emocji i relaksacji

Diagnoza

wiadomość nie może zwracać się przeciwko ciału. Zamie-
szkuje je, więc jedno nie może być postrzegane tak, jakby
było wrogiem drugiego. Świadomość i ciało zawsze wspierają

się wzajemnie. Kiedy mówię do ciebie, moja ręka wykonuje
gest, mimo że nic jej nie nakazuję. Ja i moja ręka jesteśmy
głęboko zsynchronizowani.

Chodzisz, jesz, pijesz -

wszystkie te czynności świadczą o tym,

że twoje ciało i twoja świadomość stanowią organiczną całość.
Człowiek nie może jednocześnie torturować ciała i wyostrzać
świadomości. Ciało musi być kochane - powinieneś być jego
przyjacielem. Jest ono twoim domem. Musisz oczyścić je ze
wszystkich śmieci, pamiętając, że przez cały czas, dzień w dzień,
ci służy. Nawet gdy śpisz, twoje ciało nie przestaje pracować -

14 ____________________________________________________ Apteka dla duszy

trawiąc, przemieniając to, co zjadłeś, w krew, usuwając martwe

komórki, dostarczając nowy, świeży tlen; a ty śpisz sobie w naj-
lepsze.

Robi wszystko, abyś przetrwał, abyś przeżył, choć ty jesteś tak

niewdzięczny, że nigdy mu za to nie podziękowałeś. Wręcz prze-
ciwnie, twoja religia nauczyła cię, abyś je torturował: „ciało jest
twoim wrogiem, musisz się uwolnić od niego i tego, co cię z nim
wiąże".

Wiem, że człowiek jest czymś więcej niż tylko ciałem i nie ma

potrzeby być do niego przywiązany. Ale miłość nie jest przywią-
zaniem, współczucie nie jest przywiązaniem. Miłość i współczu-
cie są niezbędne dla twojego ciała i jego rozwoju. A im lepsze
masz ciało, tym większa jest możliwość dla rozwoju dla twojej
świadomości. Jest to organiczna całość.

Światu potrzebny jest zupełnie nowy rodzaj edukacji, która

wprowadziłaby wszystkich ludzi w ciszę własnego serca - w me-
dytację - i która uczyłaby człowieka szacunku dla własnego cia-
ła. Dopóki bowiem nie będziesz szanował swojego ciała, nie bę-
dziesz też w stanie szanować innych. A jest ono żywym
organizmem

, które nigdy nie wyrządziło ci krzywdy. Służyło ci

od momentu twojego poczęcia i służyć będzie aż do śmierci.
Zrobi wszystko, co zechcesz -

nawet niemożliwe - i nie będzie ci

nieposłuszne.

Niewyobrażalne jest stworzenie tak posłusznego i mądrego

mechanizm

u. Jeżeli zdasz sobie sprawę ze wszystkich jego fun-

kcji, ogarnie cię zdumienie. Nigdy nie myślałeś o tym, co się w
nim dzieje. A wszystko to jest cudowne i tajemnicze. Niemniej
nigdy się w to nie zagłębiałeś. Nigdy nie zadałeś sobie trudu, aby
lepiej pozn

ać swoje własne ciało - a chcesz udawać, że kochasz

innych ludzi? Nie możesz, ponieważ innych ludzi również po-
strzegasz jako ciała.

Rozluźnienie __________________________________________________________ 15

Ciało jest największą tajemnicą egzystencji. Tajemnica ta

potrzebuje twojej miłości - pragnie, byś w pełni poznał jej se-
krety i funkcje.

Religie, niestety, były zawsze całkowicie przeciwne ciału.

Ale ten antagonizm jest wskazówką, konkretną oznaką, że jeśli
człowiek poznaje mądrość i tajemnice ciała, nigdy nie będzie
ograniczał się księdzem czy pojęciem Boga. Największą tajem-
nicę odkryje w sobie, a w tajemnicy ciała - sanktuarium swojej
świadomości.

Gdy raz zdasz sobie sprawę ze swojej świadomości, swojej

istoty, nie ma nad tobą żadnego Boga. Tylko taka osoba może

szanować innych ludzi, inne żyjące istoty,

ponieważ wszystkie one są równie tajemnicze

jak ona sama. Różnią się sposobem ekspresji .

wyglądem, ale to sprawia, że życie jest

bogatsze. Kiedy człowiek znajdzie świadomość w sobie, tym

samym znajdzie klucz do tego, co najwyższe. Nauka, która nie
uczy cię kochać twojego ciała, nie uczy cię współodczuwania ze
swoim ciałem, nie uczy, jak zagłębić się w jego tajemnicę, taka
nauka nie nauczy cię również, jak wejść w twoją własną świado-
mość.

Ciało to drzwi - ciało to próg.

Recepty

Zrzucenie pancerza

Nosisz na sobie pancerz. Tak, to jest po prostu pancerz. Nie jest
do ciebie przymocowany, to ty kurczowo się go trzymasz. Kiedy
zdasz sobie z tego sprawę, łatwo będzie ci się go pozbyć. Twój

Ciało jest największą
tajemni

cą-potrzebuje

twojej miłości.

16 ____________________________________________ Apteka dla duszy

pancerz nie żyje -jeśli przestaniesz go nosić na sobie, zniknie. A
przecież nie tylko go nosisz, ale również nieustannie troszczysz
się o niego i wzmacniasz go.

Każde dziecko jest gibkie, „płynne". Nie ma zesztywniałych

partii ciała. Całe jego ciało stanowi organiczną jedność. Głowa
nie jest najważniejsza, a stopy nie są najmniej ważne. Właściwie
podziały nie istnieją, nie ma rozgraniczeń. Ale stopniowo
zaczynają się pojawiać. Głowa staje się władcą, szefem, a całe
ciało zostaje poszatkowane na części. Niektóre z nich są akcep-
towane przez społeczeństwo, a inne nie. Niektóre stanowią
wręcz zagrożenie dla społeczeństwa, muszą więc być bojkoto-
wane. Z tego bierze się cały problem.

Zaobserwuj, w których miejscach w twoim ciele występuj

ograniczenia, i zrób trzy rzeczy. Po pierwsze, gdy chodzisz, sie-

dzi

sz lub gdy nic nie robisz, wydychaj głęboko powietrze.

Nacisk powinieneś kłaść na wydech, a nie na wdech.

Wydychaj głęboko - wydychaj tyle powietrza,

ile jesteś w stanie z siebie wyrzucić. Wydychaj

ustami, ale rób to powoli, tak by zabrało to trochę czasu. Im dłużej

będziesz wydychał, tym lepiej, ponieważ wydech będzie głębszy.

Gdy pozbędziesz się całego powietrza z organizmu, ciało zrobi
wdech; ciało, nie ty. Wydech powinien być powolny i głęboki,

natomiast wdech szybki. To zmiękczy pancerz wokół klatki

piersiowej.

Po drugie, pomocne będzie bieganie. Nie musisz biegać na

długie dystanse, wystarczy, że przebiegniesz kilometr lub dwa.
Wyobraź sobie, że znika obciążenie z twoich nóg, odpada od
nich. Jeśli twoja wolność była za bardzo ograniczana, jeśli
nakazywano ci, abyś postępował tak, a nie inaczej, abyś był tym,
a nie tamtym, abyś szedł tu, a nie tam, na nogach pojawił się
pan

cerz. Zacznij więc biegać i podczas biegu również skup się

Rozluźnienie

na wydechu. Gdy odzyskasz już nogi i ich płynność, poczujesz
nie

samowity przepływ energii.

Po trzecie, kiedy kładziesz się spać wieczorem, zdejmując z

siebie ubranie, wyobrażaj sobie jednocześnie, że ściągasz z siebie
także ten pancerz. Zrób to. Zdejmij go i odetchnij głęboko - a
potem idź spać nieuzbrojony, całkowicie nagi, bez żadnych
ograniczeń.

Swobodne spadanie

Każdego wieczoru usiądź na krześle i pozwól swojej głowie opaść
do tyłu. Zrelaksuj się, odpoczywaj. Możesz podeprzeć się podu-
szkami, żeby nie pojawiło się napięcie szyi. Potem rozluźnij dol-
ną szczękę - po prostu zrelaksuj ją tak, żeby twoje usta otworzy-
ły się szeroko - i zacznij oddychać ustami, nie nosem. Nie zmieniaj
jednak oddechu, musi pozostać naturalny. Kilka pierwszych od-
dechów będzie gorączkowych, ale stopniowo uspokoją się i od-
dech się spłyci. Wdech i wydech będą niewielkie; takie powinny
być. Usta pozostaw otwarte, oczy zamknięte i odpoczywaj.

Poczuj, jak uwalniają się twoje nogi, tak jakby ktoś ci je za-

brał, jakby wyswobodziły się ze stawów. Poczuj się tak, jakby ci
je odebrano -

jakby zostały uwolnione - poczuj, że jesteś tylko

górną częścią ciała. Nóg nie ma.

Kolej na ręce: wyobraź sobie, że obie ręce wyswobodziły się

i zostały ci odjęte. Może nawet usłyszysz wewnątrz jakieś
chrup

nięcie, gdy będą się uwalniać. Nie jesteś dłużej swoimi

rękami; umarły, odebrano ci je. Zostały tylko głowa i tułów.

Teraz zacznij myśleć o głowie - zabrano ją, pozbawiono cię

jej, głowa odpadła. Pozostaw jej swobodę. Jakkolwiek się poru-
sza - w prawo czy w lewo -

ty nie możesz nic zrobić. Po prostu

zostaw jej swobodę; odebrano ci ją.

Ciało to drzwi –

ciało to próg

Apteka dla duszy

Rozluźnienie

Wtedy będziesz miał już tylko tułów. Poczuj, że jesteś tylko

nim -

klatką piersiową, brzuchem i niczym więcej.

Ćwicz tak co najmniej przez dwadzieścia minut i idź spać. Trze-

ba to robić tuż przed snem. Kontynuuj ćwiczenie co najmniej
przez trzy tygodnie, a twoje zmęczenie ukoi się. Traktowanie wymie-
nionych partii ciała jako oddzielnych sprawi, że zostanie tylko
esencja, więc cała twoja energia przemieści się do najważniejszej
części. Zrelaksuje się ona, a energia znów zacznie płynąć przez
twoje

nogi, ręce i głowę, lecz tym razem dużo bardziej

proporcjonalnie.

Oczyszczanie gardła

Jeśli od dzieciństwa twoja ekspresja nie była taka, jaka powinna
-

czyli nie byłeś w stanie wyrazić czy zrobić tego, co chciałeś - ta

niewyrażona energia osadza się w gardle. Gardło jest ośrodkiem
ek

spresji. Nie służy jedynie do połykania, jest również

ośrodkiem wyrażania. Wielu ludzi korzysta z niego tylko w tym
pierwszym celu. Wykorzystują je tylko w połowie, ale akurat ta
ważniejsza połowa pozostaje nietknięta.

Wiele można zrobić, by ułatwić sobie ekspresję. Jeśli kogoś ko-

chasz, mów tej osobie to, co chcesz powiedzieć, nawet jeśli miałoby
to zabrzmieć głupio; czasem nie zaszkodzi się wygłupić. Mów o
rzeczach, które rodzą się w tobie w danej chwili. Nie wytłumiaj ich.

Jeśli kogoś kochasz, daj się całkowicie ponieść,
nie kontroluj

się. Jeśli jesteś wściekły i chcesz coś

powiedzieć, zrób to na gorąco! Zły jest jedynie

zimny gniew, gorący - nigdy. To ten zimny jest

prawdę niebezpieczny. A ludzi nauczono właśnie tego:

zachowujcie

chłodny spokój, nawet kiedy jesteście źli. Tylko że

wtedy ta trucizna

w was pozostanie. Czasem dobrze jest pokrzyczeć i

wyrzucić z siebie emocje.

Każdego wieczoru usiądź i zacznij się kołysać. Kołysz się tak,

żeby przechylając się w jedną stronę, dotykać podłoża tylko jed-
ny

m pośladkiem. Siedź więc na czymś twardym. Tylko jeden po-

śladek ma dotykać ziemi, nie dwa naraz. Jest to jeden z pradawnych
sposobów wydobywania energii z podstawy kręgosłupa.

Jeśli czujesz w gardle stłumioną energię, ale jesteś w stanie ją

tamować, znaczy to, że potrzeba jej znacznie więcej. Trzeba
sprawić, by zdolność tamowania uległa zmniejszeniu. Energii ma
przybywać, tak żebyś nie mógł nad nią zapanować, żeby
wytrys

nęła. Rób tak przez piętnaście do dwudziestu minut.

Po dziesięciu minutach tego ćwiczenia, kiwając się, zacznij

mówić: „Allah... Allah..." Mów „Allah", gdy przechylisz się w jed-
ną, i „Allah", gdy przechylisz się w drugą. Stopniowo poczujesz
coraz większą energię, a słowo „Allah" będzie stawać się coraz
głośniejsze. Moment kulminacyjny nadejdzie po dziesięciu
mi

nutach, gdy będziesz już prawie krzyczał: „Allah!" Zaczniesz

się pocić. Energia stanie się gorąca, a słowa „Allah! Allah!" będą
brzmieć, jakby wymawiał je ktoś obłąkany. Gdy pęka tama (po
angielsku dam)

człowiek czuje się jak obłąkany (po angielsku

mad).

Te dwa słowa: dam i mad są bardzo charakterystyczne -

zbudowane są z tych samych liter! Jeśli czytasz je w jedną stro-
nę, otrzymujesz dam, a gdy w drugą - mad.

Spodoba ci się to ćwiczenie. Będzie może dziwaczne, ale

spodoba ci się! Wtedy możesz wykonywać je dwa razy na dobę
-

dwadzieścia minut rano i dwadzieścia wieczorem.

Rozluźnij brzuch

Kiedy idziesz rano wypróżnić się, weź suchy, szorstki ręcznik i
masuj nim brzuch. Wciągnij brzuch i mocno go masuj. Zacznij
od prawej strony i pocieraj

ruchem okrężnym wokół pępka, ale

Zły jest jedynie zimny
gniew. G

orący nigdy.

20 ______________________________________

Apteko dla duszy

tak, aby go nie dotknąć. Rób to naprawdę mocno, tak żeby porzą-
dnie się wymasować. Wciągnij brzuch, by masować w ten sposób
także jelita. Postępuj tak po każdym wypróżnieniu, nawet dwa lub
trzy razy dziennie.

Druga sprawa: w ciągu dnia - czyli między wschodem i zacho-

dem słońca, ale nigdy w nocy - oddychaj tak głęboko i tak często,
jak tylko możesz. Im częściej i im głębiej oddychasz, tym lepiej.
Ale pamiętaj o jednym: oddychaj brzuchem, a nie klatką piersio-
wą. To brzuch musi się unosić, nie klatka piersiowa. Kiedy wdy-
chasz powietrze, unosi się brzuch, a kiedy wydychasz, brzuch się
zapada. Zostaw klatkę piersiową, tak jakby nie miała z oddy-
chaniem nic wspólnego. Po prostu oddychaj brzuchem -

to bę-

zie jak całodzienny, delikatny masaż.

Obserwuj, jak oddycha małe dziecko (...). Robi to w natu-

ralny, właściwy sposób. Faluje tylko brzuch, a klatka piersiowa
pozostaje nieporuszona przepływem powietrza. Cała energia
skupia się wokół pępka.

Stopniowo traci

my kontakt z pępkiem. Stajemy się coraz

bardziej uzależnieni od głowy, a nasz oddech się spłyca. Więc
kiedy tylko przypomnisz sobie o tym w ciągu dnia, weź oddech
tak głęboki, jak to tylko możliwe - i niech pracuje brzuch.

Każdy oddycha poprawnie podczas snu, ponieważ umysł wtedy

nie ingeruje. Brzuch unosi się i opada automatycznie, a oddech
staje się głęboki; nie trzeba niczego wymuszać. Niech będzie natu-
ralny, a stanie się głęboki. Głębia to konsekwencja naturalności.

Tańcz jak drzewo

Jeśli to możliwe wyjdź na otwartą przestrzeń, stań pomiędzy drzewami
i przemień się w drzewo, pozwól, aby wiatr przenikał przez ciebie.

Rozluźnienie

Utożsamienie się z drzewem wzmacnia nas i ożywia. Z łat-

wością docierasz wówczas do pierwotnej świadomości, w której
d

rzewa trwają bez przerwy. Rozmawiaj z nimi i obejmuj je.

Jeśli nie możesz wyjść na dwór, po prostu stań pośrodku po-

koju i wyobraź sobie siebie jako drzewo - pośród deszczu i
silnego wiatru -

i zacznij tańczyć. Ale tańcz tak, jakbyś był drze-

wem. Wtedy będziesz w stanie uruchomić przepływ.

Jest to tylko kwestia opanowania sztuki utrzymania przepły-

wu energii. Będzie to dla ciebie klucz - ilekroć zostanie zaha-
mowana, będziesz mógł ją odblokować.

Stwórz napięcie, następnie osuń się w sen

Każdej nocy przed pójściem spać stań pośrodku pokoju - do-
kładnie na środku - i spraw, by twoje ciało było jak najbardziej
sztywne i napięte, tak naprężone, jakbyś miał pęknąć. Rób tak
przez dwie minuty, a później przez dwie minuty odprężaj się na
stojąco. Powtórz ćwiczenie dwa albo trzy razy i połóż się spać.
Musisz naprężyć ciało najbardziej, jak to możliwe. Później nic
już nie rób, aby przez noc relaksacja mogła się pogłębiać.

Bezdźwięczna cisza

Istnieje pewna cisza, która ujawnia się w tobie tylko wtedy, gdy
przestajesz się kontrolować; wtedy zstępuje na ciebie. Pamiętaj
więc - przez kontrolowanie siebie, zakłócasz swoją energię.
Umysł jest wielkim dyktatorem; próbuje wszystko kontrolować.
A jeśli nie potrafi nad czymś zapanować, wypiera to, mówi, że
to nie istnieje.

Każdego wieczoru przed pójściem spać medytuj w następu-

jący sposób. Usiądź na łóżku, zgaś światło - zakończ wszystko,

Apteka dla duszy

Rozluźnienie

co miałeś do zrobienia, ponieważ po tej medytacji powinieneś
zasnąć. Nic nie rób; po medytacji „ten, który coś robi," ma zakaz
pojawiania się. Po prostu zrelaksuj się i odpłyń w sen, ponieważ
sen również na ciebie spływa - nie możesz go kontrolować. Sen i
medytacja mają jedną, wspólną cechę - ciszę -pojawiającą się
wraz z nimi. Dlatego

tak wielu ludzi cierpi na bezsenność -

próbują kontrolować nawet sen, stąd problem. Nie możesz z tym
nic zrobić. Możesz tylko czekać; możesz wprowadzić się w stan
odprężenia i akceptacji.

Tak więc po tej medytacji powinieneś się po prostu zrelak-

sować i pójść spać, tak aby zachować ciągłość, wtedy medytacja
będzie nadal trwać w tobie. Przez całą noc wibracje te będą w to-
bie. Rano, gdy otworzysz oczy, poczujesz, że spałeś w zupełnie
inny sposób. Zmieni się jakość; to nie był po prostu sen. Obecne
było coś innego, coś głębszego niż zwykły sen. Spłynęło na
ciebie coś, choć nie wiesz, co to jest i jak to określić.

Medytacja ta jest bardzo prosta. Siedź na łóżku, rozluźnij cia-

ło, zamknij oczy i po prostu wyobraź sobie, że zagubiłeś się w
jakiejś górzystej krainie. Jest mroczna, bezksiężycowa noc, niebo
szczelnie zasnute chmurami. Nie widać ani jednej gwiazdki -
jest całkowicie ciemno, nie jesteś w stanie dostrzec nawet
własnej ręki. Zgubiłeś się w górach i trudno ci odnaleźć drogę.
Zewsząd czyha na ciebie niebezpieczeństwo. W każdej chwili
możesz zsunąć się po zboczu w przepaść, zginąć na zawsze.
Uważnie badasz drogę. Jesteś czujny, ponieważ niebezpieczeń-
stwo jest ogromne, a gdy niebezpieczeństwo jest wielkie, czło-
wiek zachowuje czujność.

Wyobrażenie ciemnej nocy w górach służy stworzeniu wra-

żenia niebezpiecznej sytuacji. Jesteś wtedy bardzo czujny. Bę-
dziesz w stanie usłyszeć nawet upadającą szpilkę. I nagle
docho

dzisz do urwiska. Czujesz, że przed tobą nie ma dalej

drogi, ale

nie wiesz, jak głęboka jest przepaść. Bierzesz więc

kamień i spuszczasz w dół, aby to sprawdzić.

Czekaj i nasłuchuj dźwięku kamienia, obijającego się o skały.

Nasłuchuj, nasłuchuj, nasłuchuj. Ale nie ma żadnej odpowiedzi -
zdaje się, że przepaść jest bezdenna. Przez to, że wciąż na-
słuchujesz, narasta w tobie ogromny strach, a wraz ze strachem
twoja czujność rozpala się coraz bardziej.

Pozwól, by w twojej wyobraźni nie było nic więcej. Rzucasz ka-

mień i czekasz. Nasłuchujesz i nasłuchujesz; czekasz z mocno bi-
jącym sercem, lecz żaden dźwięk nie dochodzi. Panuje absolutna
cisza. W tej ciszy zapadnij w sen. W tej bezdźwięcznej ciszy zaśnij.

Przepływ energii

Energia zawsze płynie w stronę obiektu, który kochamy.

Kiedy czujesz w jakimś miejscu blokadę energii, oto sekret,

jak ją znów upłynnić: znajdź obiekt miłości. Nie jest istotne, co
nim zostanie, jest bowiem tylko pretekstem. Jeśli potrafisz do-
tknąć z miłością np. drzewa, energia popłynie, ponieważ gdy po-
jawia się miłość, energia zaczyna płynąć w jej stronę. To tak jak
z rzeką - zawsze z wyżyn kieruje się ku poziomowi morza.

Gdziekolwiek znajduje się przedmiot miłości, energia poszu-

kuje jego poziomu -

i zaczyna płynąć.

Pomóc może też masaż, jeśli wykonujesz go z miłością. Wszy-

stko może pomóc.

Weź do ręki kamień - z miłością i głęboką troską. Zamknij

oczy i poczuj miłość do kamienia, wdzięczność za to, że istnieje
i że akceptuje twoją miłość. Nagle poczujesz pulsowanie i
energia zacznie się poruszać. Stopniowo przestaniesz po-
trzebować faktycznego obiektu; energia zacznie płynąć na samą
myśl, że kogoś (coś) kochasz. Wtedy możesz odrzucić nawet

Apteka dla duszy

Rozluźnienie

myślenie o miłości; po prostu kochaj, a energia będzie płynąć.

Miłość to ruch. Jesteśmy zmarznięci, ponieważ nie kochamy.

łość to ciepło. Kiedy jest ciepło, nie zamarznie się. Gdy nie

ma miłości, wszystko jest zimne. Temperatura spada poniżej
zera.

Jedna z najważniejszych rzeczy, o których trzeba pamiętać: mi-

łość jest ciepła i nienawiść także jest ciepła; zimna jest obojętność.
Czasem nawet wte

dy gdy nienawidzisz, energia zaczyna płynąć.

Oczywiście jest destrukcyjna, ale w złości także przepływa. Dla-
tego po wyładowaniu złości ludziom robi się dobrze; uwolnili
coś. Było to działanie destrukcyjne - choć mogło być kreatywne,
gdyby uwalniało się przez miłość - ale lepsze to niż nieuwalnia-
nie niczego.

Gdy jesteś obojętny, nie ma w tobie przepływu. Więc wszy-

stko, co cię roztapia i ogrzewa, jest dobre. To nie masaż działa,

tylko twoja troska i miłość. Wypróbuj to na kamieniu: masuj go

i zo

bacz, co się stanie, promieniej miłością.

Wypróbuj to na drzewie; gdy poczujesz, że to się dzieje, po prostu

usiądź w ciszy i próbuj. Pomyśl o osobie,

którą kochasz - o mężczyźnie, kobiecie,

dziecku, o kwiatach. Przypomnij sobie kwiat

jego wyobrażenie - a nagle zobaczysz, że

energia płynie.

Wtedy odrzuć też wyobrażenie. Pewnego dnia siedź po prostu

w ciszy i kochaj. Nikogo konkretnego. Zanurzony w kochającym
nastroju, po prostu siedź cicho i kochaj, a poczujesz ten przepływ.
Wtedy znasz już klucz. Jest nim miłość. Miłość jest przepływem.

Przekierowanie energii seksualnej

Usiądź prosto - na krześle lub na podłodze - z wyprostowanym,
ale nie napiętym kręgosłupem. Oddychaj powoli i głęboko. Nie

śpiesz się; oddychaj bardzo powoli. Najpierw unosi się brzuch;
ty kontynuujesz wdech. Unosi się klatka piersiowa i nagle czu-
jesz, że twoje ciało wypełnione jest powietrzem aż po samą
szyję. Wtedy na moment lub dwa wstrzymaj oddech - tak długo,
jak potrafisz, nie męcząc się. Następnie wypuść powietrze. Wy-
dychaj je również powoli, ale w odwrotnej kolejności. Gdy
opróżnisz brzuch, wciągnij go tak, by pozbyć się całego powie-
trza. Należy powtórzyć to siedem razy.

Następnie usiądź w ciszy i zacznij powtarzać: „om... om...

om...". W trakcie powtarzania „om" skup uwagę na rejonie
trzeciego oka pomiędzy brwiami. Zapomnij o oddechu i po-
wtarzaj wciąż „om... om... om..." sennym głosem, jakim matka
śpiewałaby dziecku kołysankę. Usta powinny być zamknięte, tak
aby język dotykał podniebienia. Uwaga ma skoncentrować się na
trzecim oku. Ćwicz tak przez dwie minuty, a poczujesz, jak
odpręża się cała głowa. Kiedy zaś ona zacznie się relaksować,
natychmiast zauważysz, że ustępuje również wewnętrzne
napięcie.

Wtedy przenieś koncentrację niżej - w rejon gardła. Powta-

rzaj „om", tym razem skupiając się na gardle. Zauważysz, że two-
je ramiona, gardło i twarz odprężają się, znika przytłaczające cię
napięcie, stajesz się lekki jak piórko.

Następnie zejdź jeszcze głębiej i powtarzaj „om", skupiając

się na pępku. Wnikaj coraz głębiej, głębiej i głębiej. W końcu
dotrzesz do ośrodka seksualnego. Będzie to trwało dziesięć,
może piętnaście minut. Nie spiesz się, masz czas.

Gdy przenikniesz już do ośrodka seksualnego, całe ciało bę-

dzie zrelaksowane, a ty poczujesz blask, jakby otoczyła cię jakaś
aura, jakieś światło. Jesteś wypełniony energią, masz jej
ogromny zapas, jesteś pełen spokojnej energii. W tym stanie
mo

żesz pozostać tak długo, jak zechcesz.

Gdy jesteś obojętny

nie ma w tobie przepływu.

26 ____________________________________________ Apteka dla duszy J9^

To koniec medytacji; teraz już tylko przedłużasz przyjemność.

Przerwij mówienie „om" i po prostu siedź. Jeśli czujesz taką po-
trzebę, możesz się położyć, ale jeśli zmienisz pozycję, stan ten
szybciej zniknie, więc siedź przez chwilę i korzystaj z niego.

Reasumując - gdy z jakiegokolwiek powodu poczujesz w

swoim ciele zbyt duże napięcie, po prostu wykonaj to ćwiczenie,
a uzyskasz całkowite odprężenie.

„Anonimowi Obgryzacze Paznokci"

Kiedy człowiek ma nadmiar energii, z którą nie wie, co zrobić,
często zaczyna obgryzać paznokcie lub palić papierosy.
Obgryzanie paznokci i palenie papierosów to przejawy tego sa-
mego problemu. Robisz cokolwiek, żeby tylko znaleźć sobie
zaj

ęcie, bo w przeciwnym wypadku twoja energia staje się

trudna do zniesienia. Kiedy inni zaczynają to krytykować, mó-
wiąc, że jesteś nerwowy, rodzi się jeszcze więcej zahamowań.
Nie masz nawet tyle swobody, żeby obgryzać własne paznokcie!
Należą do ciebie, a nie wolno ci ich obgryzać. Toteż ludzie
wymyślają czynności zastępcze - np. guma do żucia... To
przebiegły sposób: nikt nie będzie cię krytykował za żucie gu-
my. Jeśli zapalisz, także nikt nie będzie się za bardzo sprzeci-
wiał. A przecież obgryzanie paznokci jest mniej szkodliwe -
właściwie wcale nie jest szkodliwe. To niewinna przyjemność.
Wygląda nieładnie i trochę dziecinnie, ale to wszystko. Jednak
starasz się tego nie robić.

Musisz nauczyć się żyć bardziej energicznie, to wszystko, a

przyzwyczajenia

te znikną. Więcej tańcz, śpiewaj, pływaj, chodź

na długie spacery. Wykorzystaj swoją energię w kreatywny
sposób. Przejdź od minimum do maksimum. Żyj bardziej in-
tensywnie. Kiedy kochasz się, rób to dziko, nie wstydliwie jak pa-

Rozluźnienie

nienka.

„Panienka" to ktoś, kto żyje w minimalnym stopniu lub

jedynie udaje, że żyje. Ty bądź dziki! Nie jesteś już dzieckiem, więc
wolno ci rozrabiać we własnym domu. Skacz, śpiewaj i biegaj.

Postępuj tak przez kilka tygodni, a z zaskoczeniem zauwa-

żysz, że obgryzanie paznokci zniknie samo. Teraz masz ciekaw-
sze rzeczy do robienia -

kogo interesowałyby paznokcie? Za-

wsze patrz na przyczynę, a nie na objaw, który z niej wynika.

Po prostu powiedz: „Tak"

Zazwyczaj naszą podstawową postawą jest „nie". Dlaczego?
Poniew

aż dzięki „nie" czujemy, że jesteśmy kimś. Matka czu

je, że jest kimś - może czegoś zabronić. Wola dziecka zostaje
zanegowana, jego ego cierpi, a ego matki zostaje podbudowa
ne. „Nie" podbudowuje ego; jest dla niego pożywką. Właśnie
z tego powodu doskona

limy się w mówieniu „nie”.

Na każdym etapie życia znajdziesz ludzi mówiących

„nie . Ponieważ dzięki „nie" czujesz

swój autorytet-

jesteś kimś, możesz

odmówić. Powiedzenie: „tak, proszę

pana", sprawia, że czujesz się jak
podwładny, zależny od kogoś; czujesz się nikim.

„Tak" jest pozytywne, „nie" jest negatywne.

Pamiętaj o tym: „nie" podbudowuje ego, „tak" jest formą od-
słonięcia siebie. „Nie" wzmacnia ego. „Tak" niszczy je.

Zawsze najpierw przekonaj się, czy w danej sytuacji potrafisz

powiedzieć „tak". Tylko wtedy mów „nie", jeśli nie możesz
powiedzieć „tak", jeśli jest to niemożliwe.

Zazwyczaj jednak w pierwszej kolejności mówimy „nie". Do-

piero gdy niemożliwe jest powiedzenie „nie", tylko wtedy, czu-
jąc się pokonani, mówimy „tak".

Zazwyczaj naszą podstawową

postawą jest „nie". Dlaczego?
Pon

ieważ dzięki „nie" czujemy

że jesteśmy kims’.

Apteka dla duszy

Rozluźnienie

Wypróbuj to kiedyś, potraktuj jak ślubowanie, by przez dwa-

dzieścia cztery godziny w każdej sytuacji zaczynać od „tak". Za-

uważ, jak głębokie odprężenie ci to przyniesie. Codzienne
spra

wy. Dziecko prosi byś pozwolił mu pójść do, kina. Ono i tak

pójdzie, twoje „nie" nic nie będzie znaczyć.

Wręcz przeciwnie - stałoby się wyzwaniem,

próbą sił; gdy za jego pomocą ty starasz

się wzmacniać swoje ego, dziecko

próbuje umocnić własne. Będzie starało

się przeciwstawić twojemu „nie", a zna sposoby na zamianę
twojego „nie" w „tak"; wie, jak je przem

ienić. Będzie to

wymagać pewnego wysiłku, nalegania, ale twoje „nie"

przeistoczy się w „tak".

Przez dwadzieścia cztery godziny próbuj więc w każdej sytua-

cji zaczynać od „tak". Będzie ci trudno, ponieważ uświadomisz
sobie, że „nie" i tak pojawi się pierwsze! We wszystkim „nie" po-
jawia się pierwsze - to stało się już nawykiem. Nie ulegaj mu. Ko-
rzystaj z „tak" i patrz, jak ono cię relaksuje.

Prawidłowe myślenie oznacza rozpoczynanie od „tak". Nie

chodzi o to, że nie wolno ci nigdy powiedzieć „nie"; oznacza jedynie,
że masz zacząć od „tak". Patrz z umysłem nastawionym na „tak". I do-
piero jeśli jest to niemożliwe, mów „nie". Nie znajdziesz wielu
okazji do „nie", jeśli zaczniesz mówić „tak". Jeśli rozpoczniesz od
„nie", nie będziesz miał możliwości często mówić „tak". Dobry począ-
tek to dziewięćdziesiąt procent sukcesu. Początek nadaje barwę
wszystkiemu, nawet zakończeniu. Myśleć prawidłowo oznacza
myśleć, współodczuwając. Myśl, mając umysł nastawiony na „tak".

Obśmiej swoje problemy

Siedząc w ciszy, wywołaj w swoim wnętrzu chichot, tak aby ro-
ześmiało się całe ciało. Daj się ponieść śmiechowi. Niech roz-

przestrzeni się od środka aż na całe ciało - śmieją się dłonie,

śmieją się stopy, wejdź w to szaleńczo. Śmiej się przez
dwadzie

ścia minut. Pozwól, aby śmiech stał się donośny i

nieokiełznany. Raz będzie przycichał, raz narastał, a ty

podda się temu, bylebyś śmiał się przez

dwadzieścia minut

Następnie połóż się na brzuchu na ziemi

lub na podłodze. Ułóż się tak, aby ciało

dobrze dotykało podłoża. Jeżeli jest ciepło

i możesz ćwiczyć w ogrodzie, będzie o wiele lepiej. A jeszcze lepiej,

jeżeli możesz położyć się nago. Poczuj kontakt z ziemią – całe

ciało leży, po prostu czuje, że ziemia jest matką, a ty jesteś

dzieckiem. Za

trać się w tym uczuciu.

Dwadzieścia minut śmiechu, następnie dwadzieścia minut

leżenia na ziemi, głębokiego kontaktu z nią. Oddychaj wraz z
zie

mią i czuj się z nią jednością. Pochodzimy od ziemi i

pewnego dnia do niej wrócimy. Po tych dwudziestu minutach

energety-

zowania się tańcz przez dwadzieścia minut dowolny

taniec (zie

mia da ci tak dużo energii, że twój taniec nabierze

zupełnie nowej jakości). Włącz muzykę i tańcz.

Jeśli pogoda jest zła, ćwiczenie możesz wykonać w pomie-

szczeniu. Ale jeśli jest słonecznie, rób je na zewnątrz, a kiedy
jest zimno -

owiń się w koc. Znajdź sposoby, aby wykonywać to

ćwiczenie regularnie, a w przeciągu sześciu do ośmiu miesięcy
zaobserwujesz w sobie wielkie zmiany.

„Nie" podbudowuje ego, „tak"

jest

formą odsłonięcia siebie.
„Nie" wzmacnia ego.
„Tak"-

niszczy je.

We wszystkim „nie" pojawia

się pierwsze- to stało się już
nawykiem. Nie ulegaj mu.
Korzystaj z„tak" i patrz, jak
ono

cię relaksuje.

2. Lekarstwa na głowę

Oswajanie umysłu i

odstawianie go niekiedy na bok

Diagnoza

mysł jest po prostu biokomputerem. Kiedy dziecko się
rodzi, nie ma żadnego umysłu - w jego głowie nie ma ża-

dnego głosu. Żeby mechanizm ten zaczął funkcjonować, musi
upłynąć trzy do czterech lat. Można przy tym zauważyć, że
dziewczynki zaczynają mówić wcześniej niż chłopcy. Są
większymi gadułami! Mają biokomputer lepszej jakości.

Komputer ten dopiero musi zostać naładowany informacjami.

Właśnie dlatego, kiedy próbujesz przypomnieć sobie swoją
przeszłość, utykasz gdzieś w wieku czterech lat, jeśli jesteś
mężczyzną, lub trzech, jeśli jesteś kobietą. Dalej wstecz jest
tylko pustka. Istniałeś już, wiele musiało się wydarzyć, zaszło
wiele sytuacji, ale wydaje się, że nie ma żadnych zapisanych
wspomnień i dlatego nie możesz do nich dotrzeć. Natomiast z
łatwością możesz powrócić myślami do wieku czterech czy
trzech lat.

Apteka dla duszy

Umysł zbiera informacje od rodziców, ze szkoły, od

innych dzieci, sąsiadów, krewnych, społeczeństwa, Kościołów...
Wszy

stko wokół dostarcza danych. Zapewne widziałeś dzieci,

które ucząc się mówić, powtarzały w kółko te same słowa. Cóż
za ra

dość! Nowy mechanizm zaczął w nich funkcjonować.

Kiedy nauczą się formułować zdania, będą to robić z wielką

radością, w kółko i bez przerwy. Kiedy zaś zaczną zadawać py-
tania, będą pytać o wszystko. I nie są zainteresowane odpowie-
dziami, pamiętaj o tym! Obserwuj dziecko, kiedy zadaje pytanie
-

nie interesuje go, co odpowiesz, toteż nie dawaj długiej,

encyklopedycznej odpowiedzi. Dziecko nie jest ciekawe twojej
odpowiedzi. Po prostu cieszy się, że potrafi zadawać pytania!
Utrwala się w nim nowa umiejętność.

W ten sposób gromadzi pierwsze informacje. Potem nauczy się

czytać i... poznaje coraz więcej słów. W tym społeczeństwie cisza

nie popłaca; ważne są słowa. Im bardziej jesteś komunikatywny,

tym lepiej będziesz zarabiał. Jacy są wasi przywódcy? Jacy są

wasi

politycy? Jacy są wasi profesorowie?

Jacy są wasi księża, teolodzy, filozofowie i
cała reszta? Są nader elokwentni. Wiedzą,
jakich dobrać słów, aby mieć wpływ na
ludzi.

Rzadko zauważamy, że nasze społeczeństwo zdominowane

jest przez demagogów. Mogą nie wiedzieć niczego, mogą nie być
mądrzy, mogą nawet nie być inteligentni. Ale jedno jest pewne:
umieją żonglować słowami. Jest to gra, a oni świetnie opanowali
jej zasady. Owocuje to potem powszechnym szacunkiem,
pieniędzmi, władzą - pomoże ci we wszystkim. Więc każdy pró-
buje; umysł zapełnia się wieloma słowami i myślami.

Zwykły komputer można włączyć i wyłączyć - ale nie można

uczynić tego z naszym umysłem. Taki przycisk nie istnieje.

Lekarstwa na głowę ___________________________________________ 33

Nie ma żadnej informacji, że Bóg, stwarzając świat i człowieka,
stworzył również przełącznik, umożliwiający włączanie i wyłą-
czanie umysłu. Nie ma żadnego przycisku, dlatego od narodzin
do śmierci umysł funkcjonuje nieprzerwanie.

Wśród znawców komputerów oraz badaczy mózgu narodził

się pewien zaskakujący pomysł. Jeśli wyjęlibyśmy mózg człowie-
ka z czaszki i sztucznie utrzym

ywali go przy życiu, będzie on

lej gaworzył po staremu. Nie będzie dla niego ważne, że nie

jest już połączony z biedną osobą, która tyle przez niego
cierpiała; nadal będzie pogrążony w marzeniach. Podłączony do
maszyn, nadal będzie snuł wizje, wyobrażenia, lęki, plany,
będzie miał nadzieje, próbował być tym lub tamtym. Będzie
zupełnie nieświadomy, że nie może teraz nic zrobić; nie ma już
osoby, do której był przyłączony. Można by podtrzymywać przy
życiu ten podłączony do aparatury mózg przez tysiące lat, a on
będzie wciąż funkcjonował dokładnie w ten sam sposób,
ponieważ nie nauczyliśmy go innego. Kiedy nauczymy go czegoś
nowego, będzie to powtarzał.

Wielką stratą dla nauki jest śmierć człowieka formatu Alberta

Einsteina, ponieważ jego mózg umiera razem z nim. Gdybyjed-
nak potrafiono ocalić mózg i wszczepić go do innego ciała, móg-
łby dalej funkcjonować. Nie miałoby wtedy znaczenia, czy
Einstein żyje, czy nie. Jego umysł nadal myślałby o teorii wzglę-
dności, o gwiazdach i fizyce teoretycznej. Tak jak ludzie oddają
krew i tak jak decydują się oddać po śmierci np. oczy, powinni ró-
wnież zacząć oddawać mózgi, by można było je potem wykorzy-
stać. Jeśli uważamy, że są to mózgi wybitne, wysoko wykwalifiko-
wane i że stratą byłoby pozwolić im umrzeć, powinna istnieć
możliwość ich transplantacji.

Z jakiegoś idioty można zrobić Alberta Einsteina, a on nigdy

się o tym nie dowie, ponieważ wewnątrz czaszki nie ma

W tym społeczeństwie cisza nie

popłaca; ważne są słowa (...).

Więc każdy próbuje; umysł

zapełnia się wieloma słowami

myślami.

34 ____________________________________________ Apteka dla duszy

czucia; możesz zmienić w niej coś, a osoba nigdy się o tym nie
dowie. Wystarczy, że wprowadzisz człowieka w stan narkozy i
zmienisz, co tylko chcesz w jego mózgu -

możesz nawet zmienić

cały jego mózg - a on wstanie z tym nowym mózgiem, z nowym
potokiem słów i nawet nie będzie podejrzewał, że coś się stało.

Ten potok słów w naszej głowie to nasza edukacja - funda-

mentalnie błędna, ponieważ uczy tylko jednej połowy procesu:
jak używać umysłu. Nie uczy natomiast, jak go zatrzymać, żeby
mógł się odprężyć - ponieważ nawet kiedy śpisz, on pracuje. Nie
zna snu. Siedemdziesiąt lat, osiemdziesiąt lat - pracuje bez
przerwy.

Jest jednak możliwe znalezienie sposobu na wyłączenie

umysłu, kiedy nie jest on potrzebny - nazywamy to medytacją.
Pomocna jest ona na dwa sposoby: po pierwsze zapewni ci spo-
kój, ciszę, których nigdy wcześniej nie znałeś, oraz pozwoli ci
poznać siebie w sposób, który teraz uniemożliwia rozgadany
umysł. Po drugie, zapewni ona odpoczynek dla umysłu. A jeśli
możemy zapewnić mu relaks, będzie on potem w stanie praco-
wać efektywniej, bardziej inteligentnie.

Zatem odniesiesz korzyść zarówno ze względu na swój umysł,

jak i jestestwo, musisz tylko się nauczyć, w jaki sposób powstrzy-
mać mózg od funkcjonowania, w jaki sposób powiedzieć mu:
„Wystarczy, teraz idź spać. Ja czuwam, nie martw się".

Wykorzystuj umysł wtedy, kiedy jest potrzebny. Dzięki temu

będzie on świeży, młody, pełen energii i sił witalnych. Wtedy co-
kolwiek powiesz, nie będą to po prostu suche słowa; będą pełne
życia, siły, prawdy i szczerości, będą miały ogromną wagę. Być
może użyjesz tych samych słów, ale umysł zbierze tyle siły
dzięki odpoczynkowi, że wszystko, co powiesz, będzie przenik-
nięte pasją, będzie miało moc przekonywania.

Lekarstwa na głowę

To, co określamy charyzmą, jest po prostu umysłem, który potrafi

się relaksować i pozwala zebrać się energii. Dlatego kiedy mówi,
słowa układają się w poezję. Przemawia płomiennie, nie potrzebuje
dawać

Medytacja jest esencją religii

żadnych dowodów ani

posługiwać się logiką - to jego energia ma przemożny wpływ na
słuchaczy. Ludzie wiedzieli od zawsze, że istnieje to coś, czego nie
potrafili pojąć - nazwali to charyzmą.

Wyjaśniam ci, czym jest charyzma, ponieważ znam ją z włas-

nego doświadczenia. Jeśli umysł pracuje dzień i noc, musi os-
łabnąć, stać się głupi, nieatrakcyjny, powolny. W najlepszym wy-
padku będzie praktyczny. Z kupowaniem warzyw sobie poradzi,
ale zabraknie mu mocy na coś więcej. Miliony ludzi, którzy
mogli stać się charyzmatyczni, pozostali biedni i nieatrakcyjni, bez
autorytetu i bez siły.

Jeśli to możliwe - a jest to możliwe - aby wyciszyć umysł i uży-

wać go tylko wtedy, kiedy to potrzebne, wówczas jego moc uleg-
nie zwielokrotnieniu. Zbierze tyle energii, że każde jego słowo
trafi bezpośrednio do twojego serca.

Ludziom wydaje się, że umysły charyzmatycznych osobowo-

ści są hipnotyczne, ale tak nie jest. Naprawdę są tak potężne, tak
świeże, jakby zawsze panowała w nich wiosna.

To są korzyści dla umysłu. Jeśli zaś chodzi o twoje jestestwo,

cisza ukazuje mu nieskończoną krainę wieczności, nieśmiertel-
ności i wszystkiego, co możesz nazwać błogosławieństwem,
dziękczynieniem. To dlatego twierdzę uparcie, że medytacja jest
esencją religii - jedyną religią. Nic więcej nie potrzeba.
Wszystko inne jest nieistotnym rytuałem.

Medytacja jest esencją. Jedyną esencją. Nie możesz nic do-

dać ani nic ująć.

36 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Ona udostępnia ci dwa światy. Tamten świat - duchowy,

boski -

a również ten świat. Nie jesteś biedakiem. Masz boga-

ctwo, którym nie są pieniądze. Istnieje wiele rodzajów boga-
ctwa, a człowiek, który zdobył fortunę, znajduje się na ostatnim
miejscu

listy bogatych. Powiedziałbym to w ten sposób:

człowiek majętny jest najbiedniejszym z bogaczy. Człowiek nie-
zamożny określiłby go zapewne jako najbogatszego biedaka, ale
ludzie kreatywni, artyści, tancerze, muzycy, naukowcy powie-
dzieliby właśnie, że jest najbiedniejszym bogaczem. W świecie
najwyższej świadomości taki człowiek nie może być nawet na-
zwany bogatym.

Medytacja, ukazując ci świat twojego wnętrza, sprawi, że

staniesz się największym bogaczem. Uczyni cię również relaty-
wnie bogatym, ponieważ przejawi moc twojego umysłu poprzez
różne talenty. Z mojego doświadczenia wynika, że każdy rodzi
się z jakimś talentem i jeśli nie wykorzysta go w pełni, coś w je-
go wnętrzu pozostaje niewypełnione. Wciąż będzie czuł, że cze-
goś mu brakuje.

Daj umysłowi odpocząć - potrzebuje tego! Jest to takie pro-

ste: po prostu zacznij go obserwować. Dzięki temu osiągniesz
dwie rzeczy. Powoli, powoli umysł zacznie uczyć się zachowy-
wać ciszę. A gdy już się tego nauczy, dzięki ciszy stanie się po-
tężny, wtedy zaś jego słowa przestaną być tylko słowami; nabio-
rą celności, giętkości i jakości, jakich nie miały nigdy wcześniej.
Będą trafiać w sedno spraw jak strzały. Pominą bariery logiki i
dotrą bezpośrednio do serca.

Otoczony ciszą umysł stanie się dobrym sługą wewnętrznej

mocy

. Wtedy twoja istota będzie panem, a pan może używać

umysłu, kiedy go potrzebuje, i wyłączać go, kiedy nie jest mu po-
trzebny.

Lekarstwa na głowę 37

Recepty

Ciesz się swoim umysłem

Nie próbuj powstrzymywać pracy umysłu. Jest naturalną częścią
ciebie; zwariujesz, jeśli będziesz próbował go hamować. Stałbyś
się jak drzewo, starające się powstrzymać wzrost liści - drzewo
zwariowałoby, liście są dla niego naturalne. Więc po pierwsze, nie
próbuj powstrzymywać myślenia; nie ma w nim nic złego.

Po drugie, nie wystarczy po prostu nauczyć się nie powstrzy-

mywać umysłu - musisz nauczyć się nim cieszyć. Baw się z nim!
To piękna zabawa. Grając z nim, czerpiąc z niego radość, ak-
cept

ując go, nabierzesz większego pojęcia o nim, staniesz się go

bardziej świadomy. Świadomość ta przyjdzie sama z siebie; nie
będzie dla ciebie wysiłkiem. Kiedy usiłujesz stać się świadomy,
twój umysł rozprasza cię, denerwujesz się na niego. Masz wra-
żenie, że jest paskudny i nieustannie rozgadany. Chcesz zacho-
wać ciszę, ale on ci na to nie pozwala, więc zaczynasz się na nie-
go złościć.

To niedobrze; to dzieli cię na dwa kawałki. Ty i twój umysł

stajecie się osobnymi częściami i pojawia się konflikt. Każde star-
cie jest samobójcze, gdyż marnuje twoją energię. Nie mamy aż
tak dużo energii, by tracić ją na walkę z samym sobą. Tej samej
energii potrzebujemy, by być szczęśliwi.

Zacznij zachwycać się procesem myślowym. Zauważaj niuan-

se myśli, ich zwroty, jak jedna myśl prowadzi do drugiej, jak się
wzajemnie zazębiają. To jest naprawdę cudowne widowisko!
Nawet najmniejsza myśl może poprowadzić cię, Bóg wie dokąd,
i jeśli zaczniesz to analizować, nie widzisz żadnego związku.

38 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Ciesz się tym - niech to będzie zabawa. Baw się tym świado-

mie, a spotka cię niespodzianka: czasem gdy będziesz się tak ba-
wić, ni stąd, ni zowąd pojawią się piękne przerwy. Nagle odkry-
jesz, że warczy pies, a w twojej głowie nic się nie rodzi, żadne
procesy myślowe. Pies warczy, a ty słuchasz i nie rodzą się ża-
dne myśli. Pojawią się małe przerwy (...), na które nie masz
wpływu. Pojawią się same z siebie i będą piękne. W tych małych
przerwach zaczniesz obserwować obserwatora - ale będzie to
naturalne. Znów pojawią się myśli, a ty będziesz się nimi
rozkoszować. Nie martw się. Świadomość, chociaż nie
bezpośrednio, pojawi się sama.

Obserwacja, rozkoszowanie się i przyglądanie zmianom w

myślach jest tak samo piękne jak podziwianie morza z milio-
nami fal. To również jest morze, a myśli są jak fale. Ludzie
podziwiają fale na oceanie, a nie doceniają tych w swojej
świadomości.

Zmień umysł

W celu zmiany starych wzorców mentalnych, które przerodziły
się w nawyki, najlepszym sposobem jest wykorzystanie oddechu.
Wszelkie nawyki umysłu powiązane są z oddechem. Zmień spo-
sób oddychania, a natychmiast zmieni się stan umysłu. Spróbuj!
Kiedy zauważysz, że w głowie pojawia się jakiś osąd, a ty po-
wracasz do starego nawyku, natychmiast wypuść powietrze - tak
jakbyś wyrzucał z siebie osąd wraz ze swoim oddechem. Zrób
głęboki wydech, wciągając brzuch, a wyrzucając z siebie powie-
trze, poczuj lub wyobraź sobie, że wyrzucasz też ten osąd. Na-
stępnie dwa lub trzy razy głęboko zaczerpnij świeżego powietrza
i zobacz, co się stanie. Poczujesz się całkowicie odświeżony, stary
nawyk nie będzie w stanie powrócić na swoje miejsce.

Lekarstwa na głowę

Zaczynaj od wydechu, a nie wdechu. Jeśli chcesz coś przy-

swoić, zaczynaj od wdechu; jeśli chcesz się czegoś pozbyć, za-
czynaj od wydechu. Zauważ, jak szybko umysł poddaje się te-
mu. Spostrzeżesz, że umysł przeniósł się gdzieś indziej, przyszła
nowa bryza. Wyzwalasz się od starej rutyny, więc nie powtórzysz

dawnych nawyków.

Sprawdza się to w odniesieniu do wszelkich

nawyków. Jeśli np. jesteś osobą palącą

i poczujesz potrzebę, by sięgnąć po
pa

pierosa, ale nie chcesz jej ulec, natychmiast wypuść

całkowicie powietrze i pozbądź się wraz z nim potrzeby.

Odetchnij świeżym powietrzem, a zauważysz, że potrzeba
znik

nęła. Metoda ta może się stać bardzo ważnym narzędziem

wewnętrznej przemiany.

Recytuj „om

Kiedy czujesz, że wokół ciebie jest zbyt wiele zakłóceń lub twój
umysł jest zdekoncentrowany, po prostu zacznij recytować „om".

Przez dwadzieścia minut rano i dwadzieścia minut wieczo-

rem siedź w ciszy, w wygodnej pozycji, z na wpół otwartymi
oczami, patrząc w dół. Oddech powinien być powolny, a ciało
nieruchome. Zacznij bezgłośnie recytować „om"; nie ma potrze-
by, by wydobywać dźwięk na zewnątrz. Będzie głębszy, gdy za-
chowasz zamknięte usta; nawet język powinien być nieruchomy.
Powtarzaj „om" szybko - „omomomom" -

szybko i głośno

wewnątrz siebie. Poczuj, jak przepływa przez całe twoje ciało od
stóp aż po głowę, od głowy do stóp.

Każde „om" zapada w twoją świadomość jak kamień

wrzucony w staw. Powstają fale i rozprzestrzeniają się na całą
taflę wody. Fale rozchodzą się i dotykają całego ciała.

Jeśli chcesz coś przyswoić, zaczynąj od

wdechu; jeśli chcesz - się czegoś

pozbyć, zaczynaj od

wydechu.

40 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Doświadczysz wtedy takich momentów - będą to najpiękniej-

sze momenty -

gdy nie będziesz powtarzać nic i wszystko się za-

trzyma. Nagle uświadomisz sobie, że wcale nie recytujesz, a wszy-
stko się zatrzymało. Ciesz się tym. Gdy zaczną pojawiać się myśli,
ponownie zacznij recytację.

Jeśli robisz to wieczorem, niechaj będzie to przynajmniej dwie

godzimy przed sn

em. Jeśli zrobisz to tuż przed położeniem się do

łóżka, nie będziesz w stanie zasnąć. Będziesz tak rześki, że odejdzie
ci wszelka ochota na sen. Będziesz miał wrażenie, jakby był ranek,
a ty jesteś wypoczęty, jaki więc sens miałoby pójście spać?

Recytuj sz

ybko, ale w swoim własnym tempie, które musisz zna-

leźć. Odkryjesz je po kilku dniach. Niektórzy ludzie lubią robić to
szybko - „omomom" -

zlewając głoski ze sobą. Inni wolą robić to

wolniej. Zależy to od ciebie. Rób to tak, jak ci odpowiada.

Wystrzegaj si

ę „nie"

Umysł jest zawsze nastawiony negatywnie. Jego podstawową
funkcją jest kwestionowanie, mówienie „nie".

Obserwuj siebie, to, jak często w ciągu dnia mówisz „nie", i

zredukuj tę liczbę. Zaobserwuj, jak często mówisz „tak", i
zwiększ tę liczbę.

Stopnio

wo zaczniesz zauważać pewne niewielkie przesunię-

cia w proporcjach „tak" i „nie", a twoja osobowość zmieni się.
Zaobserwuj, jak często mówisz „nie", gdy „tak" byłoby w istocie
łatwiejsze, a „nie" wcale nie było konieczne. Zaobserwuj, jak
często mogłeś powiedzieć „tak", choć zamiast tego powiedziałeś
„nie" lub zachowałeś milczenie.

Ilekroć powiesz „tak", będzie to sprzeczne z twoim ego. Ego

nie trawi „tak"; ono karmi się „nie". Mów: „Nie! Nie! Nie!", a
twoje ego będzie rosło i rosło.

Lekarstwa na głowę ________________________________________ 41

Idziesz na stację kolejową. Być może będziesz jedyną osobą

przy kasie biletowej, a kasjer widząc, że chcesz kupić bilet, zaj-
mie się czymś innym, nie będzie na ciebie patrzył. W ten sposób
będzie próbował powiedzieć „nie". A przynajmniej każe ci
tr

ochę poczekać. Będzie udawał, że jest bardzo zajęty, będzie

przeglądał różne rejestry. Zmusi cię, żebyś czekał. To da mu po-
czucie władzy: jest zwykłym kasjerem, a może sprawić, że wszys-
cy będą musieli czekać.

Pierwsza rzecz, która przychodzi ci do głowy, to „nie". „Tak"

jest trudne. Mówisz je tylko wtedy, gdy czujesz się całkowicie
bezsilny, gdy jesteś zmuszony, żeby je powiedzieć. Obserwuj to!
Mów „tak"; porzuć mówienie „nie", ponieważ to dzięki tru-
ciźnie zwanej „nie" ego rozrasta się i wzmacnia.

Przeni

eś się z głowy do serca

Prawdziwym życiem są odczucia. Myślenie jest sztuczne, ponie-
waż jedynie dotyczy czegoś, ale nigdy tym czymś nie jest. To nie
myślenie o winie sprawia, że staniesz się odurzony. Możesz
myśleć, ile chcesz, ale by poczuć zawrót głowy, będziesz musiał
się go napić. A picie jest zjawiskiem namacalnym.

Myślenie to proces zastępczy, substytut. Dostarcza ci fałszy-

wego przeświadczenia, że coś się dzieje, gdy naprawdę nie dzie-
je się nic. Więc przerzuć się z myślenia na odczuwanie.

Najlepszy

m sposobem będzie nauczenie się oddychania z

głębi serca. W ciągu dnia, tak często jak sobie o tym przypom-
nisz, bierz głębokie oddechy. Poczuj nacisk wewnątrz swojej
klatki piersiowej. Poczuj, jak wlewa się w ciebie życie w miej-
sce, gdzie znajduje się energetyczny ośrodek serca. Jest różnie
położony u różnych ludzi; przeważnie znajduje się jednak lekko
na prawo i nie ma nic wspólnego z rzeczywistym położeniem

42 _____________________________________________ Apteko dla duszy

serca. Jest to coś zupełnie innego; nie jest anatomiczną częścią
ciała.

dychaj głęboko, zrób co najmniej pięć głębokich odde-

chów. Zaczerpnij powietrza i wypełnij nim serce. Wewnątrz
poczuj, jak życie wlewa się w ciebie poprzez serce. Witalność,
życie, boskość, natura - to wszystko powoli cię wypełnia.

Następnie wypuść powietrze, ponownie z głębi serca. Poczuj,

jak wszystko, co przed chwilą wypełniło cię, w tej chwili cię opu-
szcza, wraca do Boga, do życia.

Rób tak wiele razy w ciągu dnia, ale za każdym razem wyko-

nuj serię pięciu oddechów. To pomoże ci przeskoczyć z głowy
do serca.

Staniesz się bardziej wrażliwy, bardziej świadomy rzeczy,

z których wcześniej nie zdawałeś sobie sprawy. Będziesz czuł

więcej zapachów, będziesz czuł więcej smaków, będziesz głębiej

dotykał. Będziesz więcej widział i słyszał. Wszystko stanie się wy-

raźniejsze. Przenieś się z głowy do serca, a
nagle wszystkie twoje zmysły wyostrzą się.
Poczujesz, że życie znów w tobie pulsuje,
gotowe skakać i płynąć.

Wewnętrzny dźwięk

Wewnątrz ciebie, jak i we wnętrzu każdego człowieka, nieustannie
rozbrzmiewa kojący dźwięk. Aby go usłyszeć, trzeba zachować ci-
szę. Ponieważ głowa jest zbyt hałaśliwa, nie jest w stanie usłyszeć
spokojnego, cichego głosu twojego serca, a głos ten jest naprawdę
cichy. Dopóki nie nastanie cisza, nie u

słyszysz go. Jest to połącze-

nie między tobą a twoim bytem. Jeśli go usłyszysz, zrozumiesz, jak
łączysz się z egzystencją. Kiedy raz go usłyszysz, łatwo będzie ci go
przywoływać ponownie. Wówczas będziesz mógł się na nim skoń-

Lekarstw 43

centrować i zagłębić się w niego. A zawsze, gdy się w niego
zagłębisz, odmłodzi cię, da ci wielką siłę i sprawi, że zaczniesz
żyć.

Jeśli człowiek nauczy się wsłuchiwać w swój głos wewnętrzny,

nigdy już nie zgubi ścieżki boskości; może żyć na świecie i
jedno

cześnie pozostać w kontakcie z boskością. Gdy nabierzesz

już wprawy, będziesz mógł go słyszeć, nawet będąc w
supermarkecie.

Gdy zdasz sobie sprawę z jego istnienia, łatwo

będzie ci go usłyszeć. Wówczas żaden hałas świata nie będzie w
stanie ci go

zagłuszyć. Problem sprawia tylko usłyszenie go po

raz pierwszy,

ponieważ nie wiesz, gdzie jest, jaki jest i jak pozwolić

mu na roz-brzmienie.

Jedynym, czego potrzeba w tym celu, jest wy

ciszać się coraz

bardziej. Usiądź w ciszy. Kiedy tylko masz czas, choćby godzinę
dziennie, nie rób nic -

usiądź i słuchaj. Słuchaj dźwięków naoko-

ło siebie, bez celu, bez prób zgadywania, co znaczą. Po prostu słu-
chaj. Ten dźwięk jest w tobie, więc wsłuchuj się w niego.

Powoli, powoli umysł będzie cichł. Nadal słyszysz dźwięki, ale

już ich nie interpretujesz, nie zwracasz na nie uwagi, nie myślisz
o nich. Nagle stan, gestalt,

zmienia się. Gdy umysł jest cichy,

wsłuchany w dźwięki zewnętrzne, nagle pojawia się nowy
dźwięk, lecz nie pochodzi z zewnątrz tylko z wewnątrz. A kiedy
już go usłyszysz, będziesz na dobrej drodze.

Wystarczy, że podążysz tą drogą coraz głębiej. Jest w tobie

ukryta głęboka studnia. Ci którzy umieją się w nią zagłębić, żyją
w zupełnie innym świecie, w innej rzeczywistości.

Zmiana biegu

Należy często zmieniać formę swojej aktywności, ponieważ umysł
ma wiele ośrodków. Jeśli zajmujesz się np. matematyką, funkcjo-
nuje jedna część twojego umysłu, a inne pozostają bezczynne.

Przenieście z głowy do serca,
a nagle wszystkie twoje

zmysły wyostrzą się.

44 ____________________________________________ Apteko dla duszy

Kiedy czytasz poezję - ta część mózgu, która pracowała przy ma-
tematyce, odpoczywa, a zaczynają pracować inne.

Właśnie dlatego w szkołach i na uniwersytetach zajęcia trwa-

ją czterdzieści do czterdziestu pięciu minut - ponieważ każdy
ośrodek w mózgu jest w stanie funkcjonować przez mniej więcej
taki okres. Później czuje się zmęczony i potrzebuje odpoczynku, a
najlepszym odpoczynkiem jest zmiana aktywności, tak aby inne
ośrodki zaczęły pracować, a ten odpoczął. Takie zmiany są
bardzo dobre; wzbogacają cię.

Zazwyczaj gdy wykonujesz jakąś czynność, umysł szybko

ogarnia rodzaj obsesji i ty nieprzytomnie się temu oddajesz. Nie
jest to dobre. Nie powinieneś pozwalać, by cokolwiek po-
chłaniało cię do tego stopnia. Zajmuj się czymś, ale zawsze za-
chowuj kontr

olę, w przeciwnym wypadku staniesz się więźniem,

a niewola nie jest dobra. Nawet w medytacji niewola nie jest do-
bra. Jeśli nie potrafisz zaprzestać jakiejś aktywności lub jeśli
przerywasz ją bardzo niechętnie, wskazuje to, że po prostu nie
umiesz „zmienia

ć biegów" w swoim mózgu.

Wypróbuj taką metodę: kiedy chcesz oderwać się od jakiejś

rzeczy, a zacząć robić inną, zatrzymaj się i przez pięć minut głę-
boko oddychaj. Jeśli np. medytujesz, a chcesz już przejść do in-
nego zajęcia, po skończeniu medytacji oddychaj głęboko przez
pięć minut. Pozwól ciału nabierać powietrza; ciału, nie sobie.
Poczuj, że wyrzucasz wszystko, co było w mózgu, w ciele, we
wszystkich częściach siebie. Postępuj tak przez pięć minut, a
następnie weź się za nowe zajęcie. Natychmiast poczujesz w
sobie zmianę.

Po prostu na kilka minut musisz „przestawić bieg" w mózgu

na luz. Podobnie jak w samochodzie: jeśli chcesz zmienić bieg,
najpierw wrzucasz luz -

nawet jeśli jest to krótki moment, jest on

niezbędny. Im bardziej sprawny jest kierowca, tym szybciej

Lekarstwa na głowę 45

potrafi włączyć kolejny bieg. Daj sobie tych pięć minut luzu, po-
legających na tym, że nie pracujesz nad niczym, tylko oddy-
chasz, tylko jesteś. Potem sukcesywnie możesz skracać ten czas.
Po miesiącu niech będą to cztery minuty, po dwóch miesiącach

- trzy itd.

W końcu przyjdzie moment, w którym wystarczy ci zaledwie

jeden oddech, byś mógł zakończyć jedno zajęcie - zamknąć je

a przejść do innego.

głowy do serca i do bycia

Człowiek może funkcjonować za pośrednictwem trzech ośrod-
ków: pierwszym jest głowa, drugim serce, a trzecim pępek. Jeśli
funkcjonujesz z pozycji głowy, wytwarzasz coraz więcej myśli.
Ale są one nieskonkretyzowane, to zwyczajne bajanie; obiecują
wiele, lecz nic nie dają.

Umysł jest wielkim oszustem i dysponuje wielkimi możliwo-

ściami wodzenia nas na manowce - potrafi „przewidywać". Mo-
że stworzyć ci złudę jakiejś utopii czy pragnień i powtarzać nie-
ustannie: „To zdarzy się jutro" - choć nie zdarzy się nigdy! Bo
nigdy nic nie dzieje się w głowie. Głowa nie jest tym miejscem,
w którym cokolwiek może się wydarzyć.

Drugim ośrodkiem jest serce. Jest ono centrum uczuć - dzięki

niemu czujesz. Jesteś bliżej domu; jeszcze nie w domu, ale
b

liżej. Kiedy czujesz, jesteś pełniejszy, jesteś bardziej namacal-

ny. Kiedy czujesz, istnieje szansa, by coś się zdarzyło. Taka moż-
liwość nie istnieje w głowie; w sercu - choć jest niewielka -
jednak istnieje.

Ale serce także nie daje nam dostępu do tego, co rzeczywiste.

To umiejscowione jest jeszcze głębiej, w pępku. W ośrodku
bycia.

46 __________________________________________________ Apteka dla duszy

Myślenie, odczuwanie i bycie - oto trzy ośrodki. Czuj wię

cej, a wówczas zaczniesz mniej myśleć. Nie walcz z myśleniem,

ponieważ walka taka też będzie tworzeniem

nowych myśli, myśli o walce. Twój umysł

jest w tym niepokonany. Gdy wydaje ci się,

że wygrałeś, będzie to tak naprawdę zwycię-

stwo twojego umysłu; jeśli przegrasz, to ty zostaniesz pokonany.
Jesteś skazany na porażkę, nie walcz więc z myślami. Jest to
daremne.

Zamiast walczyć z myślami, skieruj swoją energię na odczu-

wanie: raczej śpiewaj, niż myśl; raczej kochaj niż filozofuj; czy-
taj raczej poezję niż prozę. Tańcz, obserwuj naturę i cokolwiek
robisz, rób to z sercem.

Jeśli np. dotykasz kogoś, dotykaj tę osobę z sercem, dotykaj z

uczuciem. Pozwól sobie wibrować. Gdy na kogoś patrzysz, nie
rób tego ot tak, oczami martwymi jak kamienie. Wylej swoją
energię przez oczy i natychmiast zobaczysz, że coś zacznie się
dziać w twoim sercu. Jest to tylko kwestia podjęcia próby.

Serce jest bardzo zaniedbanym ośrodkiem. Gdy zwrócisz na

nie uwagę, zacznie funkcjonować. Gdy zacznie funkcjonować,
energia, która do tej pory płynęła przez umysł, popłynie przez
serce. A serce znajduje się bliżej ośrodka energetycznego w pęp-
ku; pompowanie energii z pępka do głowy wymaga dużego wy-
siłku.

Zacznij coraz więcej odczuwać. Jest to pierwszy krok. Kiedy

już go postawisz, następny będzie bardzo prosty. Pierwsza jest
miłość - i połowę drogi masz już za sobą. Kiedy łatwo będzie już
poruszać się od głowy do serca, zobaczysz, że poruszanie się od
serca do pępka okaże się jeszcze prostsze.

W pępku jesteś po prostu byciem, czystym byciem - bez

odczuwania, bez myślenia, bez ruchu. Jest on okiem cyklonu.

Lekarstwa na głowę ___________________________________________________ 47

zystko dookoła się rusza: porusza się głowa, porusza się

serce i porusza się ciało. Wszystko się porusza, wszystko się
zmienia. Jedynie centrum twojego istnienia, ośrodek w pępku,
pozostaje nieruchomy. Jest osią koła.

Czas poza

Każdego dnia przez co najmniej jedną godzinę siedź w dowol-
nym miejscu w ciszy. Idź nad rzekę albo do ogrodu, gdzieś,
gdzie nikt nie będzie cię rozpraszał. Odpręż mięśnie, nie spinaj
ich i z zamkniętymi oczami powiedz umysłowi: „Teraz odejdź!
Rób, co chcesz (...). A ja będę świadkiem i obserwatorem".

Będziesz zaskoczony: przez krótką chwilę umysł całkowicie

przestanie pracować. Na krótki czas, sekundę, może dwie do-

strzeżesz, że umysł się wyłączył, a dzięki temu odczułeś

prawdziwą

rzeczywistość,

bez

zniekształceń,

które

zawsze tworzy wyobraźnia. To będą umysłu

króciutkie przerwy; zaraz potem umysł znów

przejmie kontrolę.

Nie od razu zauważysz, że umysł podjął pracę,

że myśli już płyną, że przesuwają się obrazy

w twojej wyobraźni. Potrzeba na to minuty lub

kilku, byś dostrzegł, że znowu zbłądziłeś.

Ponownie nakaż umysłowi: „Oddal się. Będę

świadkiem" - i znów zauważ, jak umysł zatrzyma się na chwilę.

Te sekundy są niezwykle cenne. Są to pierwsze momenty,

pierwsze przejawy rzeczywis

tości. Są króciutkie, to po prostu ma-

łe przebłyski, które pojawiają się i znikają, ale dzięki nim
zaczniesz odczuwać smak rzeczywistości.

Powoli, powoli, stopniowo zauważysz, że te przebłyski stają

się coraz dłuższe.

Czuj więcej, a wówczas
za

czniesz mniej myśleć.

Gdy ty jesteś obecny, nie ma

umysłu -twoja obecność, to
nieobecn

ość umysłu. Gdy nie

ma ciebie, umysł zaczyna

funkcjonować. Twoja

nieobecność, to obecność

umysłu.

48 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Zaistnieją one tylko wtedy, gdy zachowasz ogromną czuj-

ność. Gdy jesteś czujny, umysł nie funkcjonuje, ponieważ
uwaga działa jak światełko w ciemności. Kiedy jest światło, nie
ma ciemności. Gdy ty jesteś obecny, nie ma umysłu -twoja
obecność, to nieobecność umysłu. Gdy nie ma ciebie, umysł
zaczyna funkcjonować. Twoja nieobecność, to obecność
umysłu.

Usuwanie chaosu myślowego

Pozwól chaosowi myśli istnieć. Nie staraj się układać wszystkie-
go, nie próbuj zrozumieć, ponieważ cokolwiek zrobisz, i tak nic
to nie da. Po prostu obserwuj.

Każdego wieczoru przed pójściem spać odbądź medytację.

Usiądź po prostu na łóżku, bądź odprężony - zamknij oczy i po-
czuj, jak ciało się relaksuje. Jeśli zacznie się pochylać do przodu,
pozwól mu na to. Wolno mu się pochylić. Pozwól mu przy-jąć
pozycję embrionalną, jaką przyj muje dziecko w łonie matki. Jeśli
masz na to ochotę, po prostu przyjmij ją. Stań się małym
dzieckiem w łonie matki.

Następnie wsłuchaj się w swój oddech, nie rób nic poza tym.

Po prostu słuchaj go - jak wpływa i wypływa z ciebie, jak
wpływa i wypływa. Nie mówię, żebyś to werbalizował, po
prostu poczuj, jak wpływa; gdy wypływa, też staraj się to poczuć.
Poczuj, jak dzięki niemu wypełnia cię cisza i przychodzi zro-
zumienie.

Ćwicz tak przez dziesięć do dwudziestu minut - minimalnie

dziesięć, maksymalnie dwadzieścia - następnie idź spać.

Po prostu pozwól sprawom dziać się, tak jakbyś nie był

aktywnym wykonawcą.

Lekarstwa na głowę 49

Uwolnij wewnętrzną „katarynkę"

Jeśli pojawia się w tobie wewnętrzny dialog, musi tkwić w tobie
jakaś jego przyczyna. Nie powstrzymuj jej; pozwól, by w pełni
zaistniała.

Dzięki temu pozwoleniu ona zniknie. Chce ci tylko coś za-

komunikować. Twój umysł chce z tobą porozmawiać; powiedzieć
coś, czego nie słuchałeś, czym się nie przejmowałeś, co było ci
obojętne; chce dotrzeć do ciebie. Możesz nie zdawać sobie spra-
wy z tego, co chce ci przekazać, ponieważ zawsze z tym walczy-
łeś i myślałeś, że to jakiś idiotyzm, próbowałeś to powstrzymać
lub przekształcić w coś innego. Każde przekształcenie jest formą
wyparcia.

Zrób pewną rzecz. Każdego wieczoru, zanim zaśniesz, siedź

przez czterdzieści minut zwrócony twarzą w stronę ściany i za-
cznij mówić. Mów głośno. Rozsmakuj się i trwaj w tym. Jeśli
usłyszysz dwa głosy, wtedy bierz pod uwagę oba punkty widze-
nia. Najpierw wesprzyj jedną stronę, potem odpowiedz z punktu
widzenia drugiej i zobacz, jak piękny dialog możecie prowadzić.

Nie próbuj manipulować, ponieważ nie mówisz tego dla ko-

goś, ale sam dla siebie. Nawet jeśli poczujesz, że staje się to ja-
kimś szaleństwem, pozwól na to. Nie próbuj niczego wycinać ani
cenzurować, bo całe ćwiczenie straci sens.

Postępuj tak co najmniej przez dziesięć dni, przez te czterdzie-

ści minut w żaden sposób nie przeciwstawiając się niczemu.
Włóż w to całą swoją energię. Po dziesięciu dniach zauważysz, że
wypłynęło z ciebie coś, czego do tej pory nie słuchałeś, lub poja-
wi się coś, z czego zdawałeś sobie sprawę, ale nie chciałeś słuchać.
Wysłuchaj to teraz i pozwól, by się zakończyło.

50 ____________________________________________ Apteko dla duszy

Zacznij rozmawiać ze ścianą; pogrąż się w tym całkowicie.

Światła niech będą zgaszone lub przyćmione. Jeśli czasami po-
czujesz potrzebę, by krzyknąć, lub rozzłościsz się, nie hamuj te-
go. Abyś naprawdę zagłębił się w proces, muszą towarzyszyć ci
uczucia. Jeśli będzie to tylko chwilowa wycieczka myśli, a ty
będziesz powtarzał słowa mechanicznie jak zacięta płyta,
ćwiczenie nie poskutkuje, nie dowiesz się, o co naprawdę
chodzi.

Rozmawiaj z zaangażowaniem, gestykulując, tak jakby była

tam obecna jakaś inna osoba. Po około dwudziestu pięciu mi-
nutach rozgrzejesz się. Ostatnie piętnaście minut będzie nie-
zwykłe, wspaniałe; spodoba ci się. Po dziesięciu dniach zauwa-
żysz, że wewnętrzna rozmowa stopniowo zanika, a ty pojąłeś
sprawy, których wcześniej nigdy nie rozumiałeś.

24 dni na podjęcie decyzji

Decyzja jest dobra, jeśli wypływa z życia; jest zła, jeśli bierze się
tylko z głowy. Kiedy bierze się tylko z głowy, nigdy nie jest roz-
strzygająca, zawsze wywołuje konflikt. Pozostaje wciąż mnó-
stwo alternatyw, a umysł kołacze się od jednej do drugiej. Tak
właśnie tworzy się w umyśle konflikt.

Ciało zawsze obecne jest tu i teraz, a umysł nigdy; na tym po-

lega konflikt. Oddychasz tu i teraz; nie możesz oddychać jutro, nie
możesz oddychać wczoraj. Musisz oddychać w tej chwili. Ale
możesz myśleć o jutrze i myśleć o wczoraj. Ciało pozostaje w
związku z teraźniejszością, a umysł skacze między przeszłością i
przyszłością. Występuje rozdarcie między ciałem i umysłem.
Ciało w przeciwieństwie do umysłu jest przywiązane do teraźniej -
szości; nigdy się nie spotkają, nigdy się na siebie nie natkną.
Przez ten rozłam pojawia się zaniepokojenie, cierpienie i napię-
cie. Człowiek jest spięty - i to napięcie przeradza się w problem.

karstwo na głowę 51

Umysł trzeba sprowadzić do teraźniejszości, ponieważ inny

czas nie istnieje. Kiedy zaczniesz zanadto rozmyślać o przyszło-
ści i o przeszłości, po prostu zrelaksuj się i skup się na swoim

oddechu. Każdego dnia co najmniej przez

jedną godzinę siedź na krześle zrelaksowany,

w wygodnej pozycji, z przymkniętymi
oczami. Po prostu skup się na oddechu.
Nie zmieniaj go; po prostu p

atrz, obserwuj. Dzięki tej

obserwacji twój oddech będzie stawał się coraz wolniejszy. Jeśli
normalnie oddychasz osiem razy na minutę, zaczniesz oddychać
sześć, później pięć, cztery, trzy, w końcu dwa razy. W ciągu
dwóch, trzech tygodni będziesz oddychał raz na minutę. Kiedy
oddy

chasz raz na minutę, umysł zbliża się do ciała.

Dzięki tej małej medytacji pojawią się momenty, kiedy od-

dech będzie się zatrzymywał na kilka minut. Upłyną trzy lub
cztery minuty, a ty zaczerpniesz powietrza tylko raz. Wtedy
będziesz zestrojony ze swoim ciałem, po raz pierwszy
poczujesz, czym jest teraźniejszość. W innym wypadku jest ona
tylko słowem. Umysł nigdy jej nie znał, nigdy jej nie
doświadczył. Zna przeszłość i zna przyszłość, więc kiedy użyjesz
słowa „teraźniejszość", zrozumie je jako coś pomiędzy
przeszłością i przyszłością, jako „coś pomiędzy", ale sam nigdy
jej nie doświadczy.

Przez dwadzieścia cztery dni relaksuj się przez godzinę, od-

dychając i pozwalając oddechowi płynąć automatyczne. Niech
będzie to tak automatyczne jak chodzenie. Powoli, powoli
pojawią się przerwy, które dadzą ci pierwsze doświadczenie
teraźniejszości. Po tych dwudziestu czterech, dwudziestu pięciu
dniach nagle pojawi się decyzja.

Nie można przewidzieć, jaka decyzja zostanie podjęta. Naj-

ważniejszą sprawą jest, skąd ona wypływa - nie jaka jest, ale skąd
wypływa. Jeśli pochodzi z głowy, wtedy powoduje smutek. Ale

Ciało zawsze obecne jest tu

i teraz. a umysł nigdy; na
tym polega konflikt

Apteka dla duszy

jeśli wypływa z głębi ciebie, ani przez chwilę jej nie pożałujesz.
Człowiek żyjący w teraźniejszości nie wie nic o żalu; nigdy nie

spogląda wstecz, nie zmienia swojej przeszłości i

swoich wspomnień i nigdy nie aranżuje przyszłości.

Decyzja pochodząca z głowy jest zła. Słowo

„decyzja" znaczy „odciąć się" (od łac. de-caedere -

przyp. wyd. pol.). Nie jest to słowo o pozytywnym

znaczeniu. Oznacza zwyczajnie od

cięcie się od

rzeczywistości. Głowa nieustannie odcina cię

od rzeczywistości.

3. Sztuka serca

Rozwijanie

zdolności kochania

Diagnoza

zależniliśmy się od głowy. Cała nasza edukacja, cała
cywilizacja uza

leżniła się od głowy, ponieważ to jej za-

wdzięczamy postęp techniczny, który wydaje się nam być
wszystkim.

Co może dać serce? Prawda, że nie da ci ono zaawansowanej
technologii, rozwiniętego przemysłu, nie zapewni ci pieniędzy.
Da ci radość, celebrowanie życia. Może dać ci cudowne uczucie
piękna, muzyki, poezji. Może zaprowadzić cię w głąb świata
miłości, a nawet w świat modlitwy, ale to nie są towary na
sprzedaż. Nie możesz zwiększyć stanu swojego konta przez
serce. Sercem nie możesz zwyciężać w bitwach ani budować
bomby atomowej czy wodorowej, nie możesz zabijać ludzi. Sece
zna jedynie sztukę tworzenia, a głowa potrafi jedynie niszczyć.
Głowa jest destruktywna, a cała twoja edukacja została w niej
uwięziona.

Najważniejszą sprawą

jest, skąd [decyzja]

wypływa - nie jaka jest,

ale skąd wypływa. Jeśli

pochodzi z głowy, wtedy
powoduje smutek. Ale

jeśli wypływa z głębi

ciebie, ani przez chwilę

jej nie pożałujesz.

54 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Nasze uniwersytety,

college, szkoły niszczą ludzkość. Wyda-

je im się, że ludzkości służą, ale tak naprawdę jest to tylko oszu-
kiwanie samych siebie. Dopóki człowiek nie znajdzie równowa-
gi, dopóki serce i głowa nie będą się rozwijać razem, człowiek
będzie pogrążony w smutku, a smutek ten będzie się tylko po-
głębiał. W miarę jak coraz bardziej przywiązujemy się do głowy,
coraz bardziej zapominamy o istnieniu serca i stajemy się coraz
mniej szczęśliwi. Tworzymy na Ziemi piekło i będzie ono coraz
większe.

Raj należy do serca. Ale oto, co się dzieje: o sercu całkowicie

zapomniano. Nikt już nie rozumie jego języka. Rozumiemy

logikę, nie rozumiemy miłości. Rozumiemy matematykę, nie
rozumiemy muzyki. coraz bardziej

przyzwyczajamy się do reguł

rządzących światem i nikt nie ma już odwagi poruszać się po

nieznanych ścieżkach, po nieznanych labiryntach miłości, serca.

Dostrojono nas do świata prozy, a poezja przestała dla nas

istnieć.

Poeta umarł, a jest on pomostem

pom

iędzy naukowcem i mistykiem. Most

zniknął. Po jednej stronie stoi naukowiec -

potężny, niezwykle potężny, gotów

zniszczyć całą Ziemię, całe życie

biologiczne - a po drugiej stronie, daleko,

stoi kil

ku mistyków: Budda, Jezus, Zaratustra, Kabir. Nie mają

oni władzy - w takim sensie, w jakim my ją pojmujemy - posia-

dają za to zupełnie inną moc. Ale my w ogóle nie rozumiemy jej

języka. A poeta umarł; była to ogromna klęska. Poeta zniknął.

Mówiąc „poeta", mam na myśli malarza, rzeźbiarza. Wszy-

stko, co w człowieku kreatywne, zostaje zredukowane do
wiedzy o tym, jak produkować więcej towarów. Kreatywni tracą
grunt pod nogami, a prod

ukcja staje się celem życia.

Sztuka serca

Zamiast kreatywności doceniamy produktywność: rozmawia-

my o tym, j ak więcej wytwarzać. Produkcja może dać ci rzeczy, ale
nie może dać ci wartości. Produkcja może wzbogacić cię na ze-
wnątrz, ale sprawi, że będziesz uboższy w środku siebie. Produkcja
nie jest tworzeniem. Produkcja jest czymś banalnym, każdy, choć-
by i głupi, może się nią zajmować, wystarczy poznać jej zasady.

A poeta umarł, już nie istnieje. To, co pojawia się dziś pod na-

zwą poezji, stało się niemal prozą. To, co istnieje pod nazwą malar-
stwa, jest bardziej lub mniej obłąkane. Spójrz na Picassa, Dalego

i innych - to chore! Picasso jest geniuszem, ale

chorym, patologicznym. Jego obrazy nie są

niczym więcej niż katharsis, pomagają jemu, są

rodzajem wymiotowania. Gdy coś jest nie

w porządku z twoim żołądkiem, wymiotowanie przynosi ci ulgę. Po-
mogło Picassowi; jeśli nie pozwolono by mu malować, zwariował-
by. Malarstwo było mu potrzebne. Ocaliło go przed popadnię-
ciem w ob

łęd. Wyprowadziło jego obłęd na płótno. Ale co z

ludźmi, którzy kupili jego obrazy, powiesili w sypialni i patrzą na
nie? Zaczynają odczuwać niepokój.

Mówię o zupełnie innym rodzaju kreatywności. Taj Mahal...

Spójrz na niego podczas pełni, a pojawi się w tobie medytacja.
Albo świątynie Khajuraho, Konarak, Puri - po prostu medytuj
nad nimi. Z zaskoczeniem zauważysz, że twoja seksualność prze-
mienia się w miłość. To są cuda kreatywności.

Wspaniałe katedry europejskie są pragnieniem Ziemi, aby

dosięgnąć nieba. Patrząc na te wielkie dzieła, zaczynasz słyszeć
w swoim sercu pieśń lub zachwycającą ciszę.

Człowiek stracił potrzebę bycia poetyckim, kreatywnym, a

może została ona w nim zabita. Za bardzo interesują nas towary,
gadżety, tworzenie coraz większej i większej ilości rzeczy. W
produkcji chodzi o ilość, a w tworzeniu o jakość.

O sercu całkowicie zapomniano.

Nikt już nie rozumie jego języka.

Rozumiemy logikę, nie rozumiemy

miłości. Rozumiemy matematykę,
nie rozumiemy muzyki.

Poeta umarł, a on jest

pomostem, między
naukowcem i mistykiem.

56 ____________________________________________ Apteka dla duszy

Będzie trzeba przypomnieć sobie serce. Ponownie zdać sobie

sprawę z istnienia natury. Trzeba znów nauczyć się obserwować
róże i lotosy, nawiązać kontakt z drzewami, kamieniami i
rzekami, nauczyć się rozmawiać z gwiazdami.

Recepty

Radość kochania

Kiedy kochasz, jesteś radosny. Gdy nie potrafisz kochać, nie je-
steś w stanie odczuwać radości. Radość jest elementem miłości,
jej cieniem, podąża za miłością.

Kochaj wi

ęc coraz bardziej, a staniesz się radośniejszy. Nie

przejmuj się tym, czy twoja miłość będzie odwzajemniona. Nie
ma to znaczenia. Radość automatycznie podąża za miłością
niezależnie od tego, czy jest ona odwzajemniona, czy nie, czy
druga osoba podziela ją, czy nie. Na tym polega piękno miłości,
że jej skutek jest nieodłączny - jej wartość jest niezależna -od
tego, co się dzieje na zewnątrz. Nie zależy ona od odzewu
drugiej osoby; jest całkowicie twoja.

I nie ma znaczenia, kogo kochasz - psa, kota, drzewo czy ka-

mień. Po prostu siedź obok tego kamienia i kochaj. Pogawędźcie
sobie. Pocałuj go i połóż się na nim. Poczuj, jak łączycie się w je-
dność, a nagle przebiegnie cię dreszcz energii, poczujesz jej
gwałtowny przyrost - będziesz niesamowicie szczęśliwy. Skała
może się odwzajemnić lub nie, ale to nie ma znaczenia. Stajesz
się radosny, ponieważ kochasz. Ten, kto kocha, jest radosny.

Gdy poznasz już ten sekret, możesz być szczęśliwy przez dwa-

dzieścia cztery godziny na dobę. A jeśli kochasz przez całą dobę,
pr

zestajesz być zależny od obiektu swojej miłości, stajesz się

Sztuka serca

bardziej niezależny - ponieważ możesz kochać nawet, gdy nikogo
nie

ma. Możesz kochać otaczającą cię pustkę. Siedząc w

samotności w swoim pokoju, wypełniasz go swoją miłością. Możesz
być w więzieniu i w ciągu sekundy przemienić je w świątynię. W
momencie, gdy wypełnisz je miłością, przestaje być więzieniem. Z
kolei świątynia, w której nie ma miłości, może stać się
więzieniem.

Rozchyl płatki serca

Czasem czujesz, że masz serce, lecz jest ono jak pąk, a nie jak
kwiat. Ale pąk może stać się kwiatem. Zrób pewną rzecz: roz-
pocznij proces oddychania. Rób to z pustym żołądkiem - przed
posiłkiem albo trzy godziny po nim.

Wyrzuć z siebie cale powietrze: głęboko wydychaj, wciągnij

brzuch

i wyrzuć całe powietrze. Kiedy to zrobisz, utrzymaj ten stan

jak najdłużej, przez dwie lub trzy minuty. Najlepiej przez trzy
minuty. Będzie to trudne, ale stopniowo nauczysz się. Będziesz
bardzo potrzebował powietrza i za chwilę ono natychmiast cię wy-
pełni. Ten pośpiech sprawi ci przyjemność, poczujesz ogromną ży-
wotność; ten pośpiech pomoże otworzyć twoje serce.

Trzeba, by coś przeniknęło przez twoje serce. Więc rób to, kie-

dy tylko zechcesz. Nie więcej jednak niż siedem razy w ciągu jednej
sesji. Możesz ćwiczyć to trzy, cztery, pięć razy dziennie lub nawet wię-
cej; nie ma problemu. Tylko pamiętaj, aby robić to z pustym żołąd-
kiem, tak abyś naprawdę mógł wyrzucić z siebie powietrze. Pozwól
zostać mu na zewnątrz tak długo, jak to tylko możliwe. I nie bój się,
nie umrzesz; gdy dalsze wstrzymywanie oddechu stanie się nie-,
możliwe, kontrola ustąpi, a powietrze wypełni cię samo. Stopnio-
wo będziesz w stanie wstrzymywać oddech na trzy minuty, a gdy od-
dech nagle wedrze się w twoje płuca, otworzy płatki serca.

worzyć serce to jedna z najważniejszych rzeczy.

58 ___________________________________________________ Apteka dla duszy

Niech twoja miłość będzie jak oddech

Jeśli będziesz gromadził zapasy powietrza, umrzesz, ponieważ
stanie się ono nieświeże, stanie się martwe, straci witalność,
posmak życia. Tak samo jest z miłością. Jest ona rodzajem od-
dechu i w każdej chwili odnawia się. Kiedy więc człowiek utknie
w miłości i przestanie oddychać, życie traci wartość. I oto co dzieje
się z ludźmi: umysł tak bardzo dominuje, że wpływa na serce i
sprawia, że nawet ono staje się zaborcze! Serce samo z siebie nie
zna zaborczości, ale umysł zaśmieca je i zatruwa.

Więc pamiętaj o tym. Zakochaj się we wszystkim, co istnieje,

i pozwól swojej miłości być jak oddech. Wdychaj, wydychaj, ale
niech to będzie miłość, która przychodzi i odchodzi. Stopniowo
z każdym oddechem musisz tworzyć tę magię miłości. Będzie to
twoja medytacja: gdy wydychasz powietrze, czujesz, że
wylewasz swoją miłość na wszelkie istnienie; gdy wdychasz,
wszystko, co istnieje, przelewa swoją miłość na ciebie.

Wkrótce zauważysz, że zmieni się jakość twojego oddechu.

Zacznie się on stawać zupełnie inny niż do tej pory. Dlatego w
Indiach nazywamy

to praną, życiem - nie tylko oddechem. Nie

jest to tylko tlen; jest tam coś więcej - sama esencja życia, bos-
kość. Jeśli ją zaprosimy, wniknie w nas razem z oddechem.

Niechaj więc taka będzie twoja medytacja, twoja technika.

Siedzenie w ciszy, oddychanie, oddech miłości. Przejdzie cię
dreszcz, zaczniesz odczuwać coś w rodzaju wewnętrznego tańca.

Oddech ukochanej osoby

ddech jako nasze codzienne doświadczenie powinien być co-

raz wnikliwiej i staranniej przez nas obserwowany i

Sztuka serca

analizowany. Zauważ, jak zmienia się oddech pod wpływem
emocji i - vice versa -

jak emocje zmieniają się wraz z oddechem.

Kiedy od

czuwasz np. strach, zwróć uwagę na zmiany w swoim

oddechu.

Spróbuj potem, innego dnia, oddychać tak jak wtedy,

gdy się bałeś. Będziesz zaskoczony tym, że natychmiast pojawi
się w tobie uczucie lęku.

Zwróć uwagę na to, jak oddychasz, gdy jesteś w kimś bardzo

zakochany, gdy trzymasz tę osobę za rękę, gdy ją przytulasz.
Pe

wnego dnia siedząc w ciszy pod drzewem przypomnij sobie

ten sposób oddychania. Stwórz wzorzec, wejdź ponownie w ten
stan. Oddychaj tak, jakbyś przytulał ukochaną osobę, a spotka
cię niespodzianka: wszystko wokół stanie się tą osobą! Ponownie
obudzi się w tobie miłość. Oba te zjawiska łączą się ze sobą.

Obserwuj swój oddech, ponieważ ten miłosny rytm oddycha-

nia jest najistotniejszy -

przemieni całego ciebie.

Kiedy dwoje oddycha jak jedno

Coraz dokładniej obserwuj momenty, kiedy czujesz miłość.
Bądź uważny. Dostrzeż, jak zmienia się twój oddech. Zobacz,
jak twoje ciało wibruje. Przytulając swojego partnera,
przeprowadź eksperyment, a zaskoczy cię on. Pewnego dnia po
prostu przytulajcie się i wtapiajcie się w siebie przynajmniej
przez jed

ną godzinę, a ze zdumieniem odkryjesz, że będzie to

jedno z najbardziej psychodelicznych doświadczeń!

Przez jedną godzinę nie róbcie nic poza przytulaniem się, za-

padaniem się w siebie nawzajem, scalaniem i wtapianiem się w
siebie, a wasz oddech powoli stanie się jednym. Będziecie od-
dychać tak, jakbyście byli dwoma ciałami z jednym sercem.
Będziecie oddychać razem. A kiedy oddychacie razem - nie
dlatego, że staracie się tak robić, ale po prostu dlatego, że
odczuwacie tak

Apteka dla duszy

Sztuka serca

wielką miłość, iż oddech wypływa z was sam - będą to najwspa-
nialsze i najbardziej cenne momenty, nie z tego świata.

W takich chwilach poczujecie pierwsze przebłyski energii

medytacyjnej. W takic

h chwilach gramatyka kapituluje, a język

ginie. Próbując to wyrazić, język ginie, a swoją śmiercią wska-
zuje na to, czego nie potrafi zawrzeć.

Trzymaj dłoń naprawdę

Gdy trzymasz rękę swojego przyjaciela, rób to świadomie.

Zauważ, czy twoja dłoń emituje ciepło, czy nie. Jeśli nie, to choć

trzymasz jego rękę, nie będzie między wami komunikacji, ani

przepływu energii. Można trzymać czyjąś rękę tak, ze jest

całkowicie zimna, lodowata. Nie ma wibracji,

nie ma pulsacji; energia nie wpływa w drugą

osobę. Wtedy jest to bezcelowe. Jest pustym,

beznamiętnym gestem.

Kiedy więc trzymasz dłoń, obserwuj uważnie, czy energia

przepływa, czy nie, i pomóż kierować nią: skieruj ją w jedno miej-
sce, przemieść w inne.

Na początku będzie się to działo tylko w twojej wyobraźni,

ale energia podąża za wyobraźnią. Potrafisz to zrobić... Zmierz
swój puls, a potem przez kilka minut wyobrażaj sobie, że staje
się on szybszy, i ponownie go zmierz. Zobaczysz, że rzeczywi-
ście przyśpieszy. Wyobraźnia toruje ścieżkę, którą podąża
energia.

Więc kiedy trzymasz dłoń drugiej osoby, trzymaj ją napraw-

dę i wyobraź sobie, że przepływa w niej energia, a ręka staje się
cieplejsza i otwarta

. Zauważysz, jak ogromna zmiana będzie

zachodzić.

Patrz oczami pełnymi miłości

Gdy na kogoś patrzysz, patrz oczami pełnymi miłości. Gdy pa-
trzysz na ludzi, przelewaj na nich swoją miłość poprzez oczy. Gdy
chodzisz, chodź, rozsiewając dokoła miłość. Na początku będzie
to tylko wyobraźnia, ale po miesiącu zauważysz, jak staje się to
rzeczywistością. Inni zaczną odczuwać, że masz teraz cieplejszą
osobowość, że zbliżenie się do ciebie jest niezwykle miłe; poja-
wi się dobre samopoczucie.

Spraw, by było to świadome działanie. Bądź bardziej świa-

domy miłości i uwalniaj jej więcej.

Zakochaj się w sobie

Poeksperymentuj z tym odrobinę (...). Usiądź w samotności pod
drzewem i po raz pierwszy zakochaj się w sobie. Zapomnij o
świecie, trwaj w miłości ze sobą. Duchowe poszukiwanie jest po
prostu poszukiwaniem miłości do samego siebie. Świat jest
podróżą ku miłości do innych - duchowość to podróż, która pro-
wadzi do zakochania się w sobie samym.

Duchowość jest samolubna: jest poszukiwaniem siebie, poszu-

kiwaniem sensu swoj

ego istnienia. Ma cię rozradować, ma dać ci

przedsmak ciebie samego. A kiedy go poczujesz (...), poczekaj, po-
szukaj trochę. Poczuj swoją wyjątkowość, rozkoszuj się swoją
egzystencją, pomyśl: „Cóż bym zrobił, gdybym się nie urodził?

Jak

mógłbym narzekać i przed kim,

gdybym nie był tutaj ? "

Żyjesz! Ciesz się tym faktem, świadomością,

że jesteś, możliwością doświadczania
rozkoszy -

rozsmakuj się w tym.

Wyobraźnia toruje

ścieżkę, którą podąża
energia..

Duchowo

ść jest samolubna: jest

poszukiwaniem siebie,
poszukiwaniem sensu swojego
istnienia.

Apteka dla duszy

Niech ten stan przeniknie do każdej twojej kosteczki. Poczuj

ten dreszczy

k. Zacznij tańczyć, jeśli przyjdzie ci na to ochota,

zacznij się śmiać, jeśli odczujesz taką potrzebę, lub śpiewaj. Po-
zostań w centrum tego wszystkiego i pamiętaj, by źródełka
szczęścia wypływały z ciebie, a nie powstawały na zewnątrz.

4. Poznaj samego siebie

Poszukiwanie swojej

prawdziwej twarzy

Diagnoza

próbujmy najpierw zrozumieć słowo „osobowość" (ang.
personality).

Pochodzi ono od łacińskiego słowa persona,

oznaczającego maskę. W teatrach starożytnej Grecji aktorzy

sili maski; nazywane one były persona; sona oznacza

„dźwięk", per oznacza „przez". Maski były widoczne dla
publiczności, a dźwięk wydobywał się zza nich. Od słowa persona
wywodzi się słowo personality (osobowość).

Każda osobowość jest fałszywa. Dobra osobowość, zła

osobowość, osobowość grzesznika i świętego - wszystkie są
fałszywe. Możesz nosić piękną lub brzydką maskę - nie robi to
różnicy. Jedynie prawdziwa jest twoja esencja.

Osobowość jest nieodłącznym elementem wzrastania. To tak,

jakbyś złapał w morzu rybę i wyrzucił ją na brzeg - ryba skacze z
powrotem do morza. Teraz po raz pierwszy zdaje sobie sprawę z
tego, że zawsze mieszkała w morzu. Po raz pierwszy

Apteka dla duszy

zdaje sobie sprawę, że morze jest jej życiem. Zanim została

złapana i wyrzucona na brzeg, zapewne nawet nie miała pojęcia
o morzu, było jej to zupełnie obojętne. Aby o czymś wiedzieć,
musisz to najpierw stracić. Aby uświadomić sobie istnienie raju,
najpierw musisz go utracić. Dopóki go nie stracisz i nie od-
zyskasz, nie zrozumiesz jego piękna.

Adam i Ewa

musieli stracić ogrody Edenu; jest to etap na-

turalnego rozwoju. Jedynie Adam, który opuścił cudowne ogro-
dy Boga, może stać się pewnego dnia Chrystusem - może po-
wrócić. Adam, opuszczający Eden, jest jak ryba wyrzucona na
brzeg, a Jezus to ryba wskakująca z powrotem do morza.

Członkowie ludów prymitywnych mają coś wspólnego z ma-

łymi dziećmi. Są piękni, spontaniczni, naturalni, ale całkowicie

nieświadomi tego, kim są; nie posiadają żadnej świadomości.

Żyją radośnie, ale ich szczęście jest nieświadome. Najpierw muszą

je utracić, muszą zostać, ucywilizowani,

kształceni, muszą zdobyć wiedzę,

uszą stać się, częścią kultury, cywilizacji, religii.

Muszą stracić całą swoją spontaniczność,

zapomnieć wszystko o swojej esencji, a

wtedy nagle, pewnego dnia, zaczną za tym

tęsknić. To musi się stać.

Dzieje się tak w każdym zakątku świata,

zdarza się bardzo często, ponieważ po raz

pierwszy ludzkość została naprawdę ucywilizowana.

Im bardziej cywilizowany jest kraj, tym większe poczucie bra-

ku sensu. Kraje trzeciego świata wciąż nie mają tego odczucia -
nie mogą go mieć. Aby czuć tę wewnętrzną pustkę, bezsenso-
wność, absurdalność, człowiek musi zostać ucywilizowany.

Dlatego popieram naukę, ponieważ pomaga ona wyrzucić

bę na brzeg. A kiedy jest już na gorącym wybrzeżu, gorącym

Poznaj samego siebie 65

piasku, zaczyna odczuwać pragnienie. Nigdy do tej pory tego nie
czu

lą. Po raz pierwszy brakuje jej oceanu, jego chłodu, życiodajnej

dy. Umiera. W takiej samej sytuacji znajduje się ucywilizowany,

edukowany człowiek: umiera. Powstaje nurtujące wszystkich

pytanie: Co zrobić? Jak ponownie wkroczyć do oceanu życia?

W krajach trzeciego świata, np. w Indiach, nie istnieje po-

czucie bezsensowności. Nawet jeśli kilku hinduskich intelektua-
listów pisze o nim, nie wzbudzają oni większego odzewu, ponie-
wa

ż nie dotyka to sposobu rozumowania większości Hindusów.

Kilku hinduskich intelektualistów pisze o bezsensowności, ab-
surdalności prawie w ten sam sposób co Kierkegaard, Sartre,
Jaspers i Heidegger (...). Czytali o nich lub odwiedzili Zachód i
zaczynają rozprawiać o bezsensie, absurdalności, ale to wszy-
stko brzmi sztucznie.

Rozmawiałem z takimi hinduskimi intelektualistami. Ich

słowa brzmią bardzo nienaturalnie, gdyż nie wyrażają ich włas-
nych uczuć; opinie są zapożyczone. Przemawia przez nich S0-
ren Kierk

egaard czy Friedrich Nietzsche; nie jest to ich własny

głos. Nie są świadomi, co naprawdę mówi Kierkegaard. Nigdy
nie przechodzili tych samych cierpień. Takie uczucia są im obce.
Nauczyli się ich jak papugi. Rozprawiają o nich, ale ich życie po-
kazuje coś zupełnie innego. To, o czym mówią, i to, jakie pro-
wadzą życie, to dwa przeciwieństwa.

Bardzo rzadko jakiś hinduski intelektualista popełnia samo-

bójstwo -

ja nie słyszałem o żadnym. Natomiast na Zachodzie

wielu intelektualistów odebrało sobie życie. Bardzo rzadko zda-
rza się też, by hinduski intelektualista wpadł w obłęd, a jest to
dość częste zjawisko na Zachodzie. Prawdziwi myśliciele nie-
uchronnie wariowali; takie było ich doświadczenie życiowe.

Otaczająca nas zewsząd cywilizacja, rozwinięta ponad miarę

osobowość stały się więzieniem. Oto, co zabija intelektualistów.

Aby o czymś wiedzieć,
musisz

to najpierw stracić.

Aby uświadomić sobie
istnienie raju, najpierw

musisz go utracić.
Dopóki go nie stracisz i nie
odzyskasz, nie zrozumiesz

piękna..

Apteko dla duszy

Ciężar cywilizacji jest zbyt duży, by go unieść. Czują się oni
zduszeni, nie mogą oddychać. Samobójstwo wydaje się być
wyzwoleniem, a jeśli nie mogą go popełnić, uciekają w szaleń-
stwo. Wariując, człowiek przynajmniej zapomina o cywilizacji,
zapomina o bezsensowności, która wiąże się z cywilizacją. Sza-
leństwo jest ucieczką.

Ale poczucie, że życie jest całkowicie bezsensowne, jest jak

znalezienie się na rozdrożu: albo wybierzesz samobójstwo, albo
staniesz się poszukującym (sannjasinem); albo wybierzesz
szaleństwo, albo medytację. Jest to doskonały punkt zwrotny.

Każda osobowość jest fałszywa. Wewnątrz nas znajduje się

esencja, która nie jest zafałszowana, która rodzi się wraz z tobą,
która zawsze w tobie była.

Ktoś zapytał Jezusa: „Czy ty jesteś większy od Abrahama?",

a Jezus odpowiedział: „Zanim Abraham stał się, Ja jestem". Cóż
za absurdalne, ale posiadające niezwykłą wartość, stwierdzenie.
Abrahama i Jezusa dzieli wielowiekowa przerwa; Abraham po-
przedzał Jezusa o prawie trzy tysiące lat. A Jezus mówi: „Zanim
Abraham stał się, Ja jestem". Mówi o esencji. Nie mówi o
Jezusie, mówi o Chrystusie. Mówi o tym, co wieczne. Nie mówi

o osobie, mówi o tym, co uniwersalne.

Wyznawcy zen powiadają, że jeśli nie poznasz swojej praw-

dziwej twarzy, tej, którą miałeś, jeszcze zanim urodził się twój
ojciec, nigdy nie będziesz oświecony. Jaka jest twoja prawdziwa
twarz? Miałeś ją, zanim urodził się twój ojciec, i będziesz ją
miał ponownie, gdy umrzesz. Gdy twoje ciało zostanie spalone i
nic nie pozostanie poza prochami -

wtedy ją odzyskasz.

Czym jest prawdziwa twarz? Esencją. Nazwij ją duszą, du-

chem, sobą - są to słowa dotyczące tego samego. Urodziłeś się
jako esen

cja, ale gdyby zostawiono cię jako esencję, bez osobo-

wości stworzonej przez społeczeństwo, pozostałbyś jak zwierzę.

Poznaj samego siebie 67

Stało się tak z niektórymi ludźmi. W północnych Indiach u stóp

Himalajów znaleziono dziecko, jedenastoletnie dziecko, które

zostało wychowane przez wilki, dziecko-wilk. Oczywiście wilki mogą

dać jedynie osobowość wilka, więc dziecko
-

choć było ludzkie, -miało esencję – miało

osobowość wilka.

Było wiele takich wypadków. Wilki zdają .

się być zdolne do wychowywania ludzkich

dzieci. Może się wydawać, że żywią sympatię

i współczucie do ludzkich dzieci. Dzieci te nie
są skażone przez społeczeństwo, czysta esencja.
Podobnie jak ryba w oceanie -

nie wiedzą,

kim są. Ponieważ zostały wychowane przez zwierzęta, bardzo
trudno jest nadać im ludzką osobowość. Zbyt trudno. Nie są w
stanie przeżyć takiego wysiłku. Nie mogą opanować ludzkich
sposobów zachowania, jest na to za

późno. Są uformowane, stały

się już konkretnymi osobowościami. Nauczyły się być wilkami.
Nie znają żadnej moralności, nie znają żadnej religii. Nie są
hinduistami, chrześcijanami, muzułmanami. Nie obchodzi ich
Bóg, nigdy o Nim nie słyszały. Jedyne, co znają, to życie wilka.

Osobowość człowieka jest barierą tylko wtedy, gdy się jej

kur

czowo trzymasz. Musisz przez nią przejść -jest jak drabina,

jak most. Człowiek nie powinien budować domu na moście, ale
musi przez niego przejść.

Osobowość jest niecałkowita. W lepszym społeczeństwie,

nadając dzieciom osobowość, dawalibyśmy im także umiejętność
pozbywania się jej. Oto gdzie leży zasadniczy błąd: nadajemy
dzieciom zbyt trwale przylegającą do nich osobowość, która
krępuje dziecko i nie pozwala na pozbycie się jej. To tak jakby
nałożyć dziecku zbroję i nie powiedzieć mu, w jaki sposób ją od-
blokować, jak ją zrzucić, gdy pewnego dnia stanie się dla niego
za ciasna.

Otaczająca nas zewsząd
cywilizacja,

rozwinięta ponad

miarę osobowość stały się

więzieniem. Oto, co zabija
intelektualistów.

Ciężar cywilizacji

jest zbyt duży by go unieść. Czują

się oni zduszeni, nie mogą

oddychać.

Apteka dla duszy

Postępujemy z ludźmi dokładnie tak, jak w Chinach

postępowano ze stopami kobiet. Od wczesnego dzieciństwa
dziewczynkom

nakładano żelazne buciki, które uniemożliwiały

wzrost stóp.

W końcu pękały kości, stopy przestawały rosnąć, na

zawsze pozo

stawały miniaturowe. Zachwycano się małymi

stopami. Ponieważ kobiety takie nie były w stanie prawie nic
robić, na ten zabieg pozwalano sobie jedynie w rodzinach
arystokratów. Kobiety te

nie mogły nawet dobrze chodzić. Ich

stopy były zbyt małe, aby zapewnić oparcie dla ciała. Stopy były
okaleczone; kobieta chodząc musiała się podpierać. Biednej
ro

dziny nie było na to stać, więc drobne stopy były symbolem

szlachetnego pochodzenia.

Może nam się to wydawać śmieszne, ale sami postępujemy po-

dobnie. W naszych czasach na Zachodzie kobiety noszą buty na

absurdalnie wysokich obcasach! Zgoda,

Jeśli robisz to w cyrku, ale

takie buty nie na

dają się do chodzenia na co dzień. Są jednak

pożądane, gdyż kobieta staje się w nich bardziej atrakcyjna: jej

pośladki są bardziej wydatniejsze.

Chodzenie w butach na

wysokich obcasach

sprawia trudność, pośladki muszą poruszać

się bardziej niż normalnie. Ale jest to

akceptowane, jest to w po

rządku. Inne

społeczności śmiałyby się z tego!

Na całym świecie kobiety noszą staniki i

wydaje im się, że jest to po prostu sprawa

obowiązującej

konwencji,

tradycji.

Tymcza

sem staniki sprawiają, że kobiety wyglądają dużo

bardziej atrakcyjnie. Ten element garderoby nadaje kobiecej
figurze kształt, którego ciało może nie mieć. Stanik ma pomóc,
aby biust był uniesiony i wyglądał młodo zamiast zwisać. A
kobiety w krajach „cywilizowanych" -

tam, gdzie nalega się, aby

nosiły staniki -myślą, że dzięki temu spełniają wymogi religii i
ortodoksji! Oszukują siebie: stanik podkreśla seksualność.

Poznaj samego siebie 69

Istnieją pewne prymitywne społeczności o bardzo dziwnych

zwyczajach. Ich członkowie powiększają i pogrubiają sobie
war

gi. Od dzieciństwa obwieszają je w tym celu ciężarkami. Oto

symbol ponętnej kobiety - większe i pełniejsze usta pozwalają na
soczysty pocałunek! W niektórych prymitywnych społeczeń-
stwach mężczyźni nosili osłony na genitaliach, tak aby te wy-
dawały się większe. Ta sama logika kryje się za noszeniem przez
kobiety st

aników powiększających biust. Śmiejemy się z prymi-

tywnych ludów, ale robimy to samo! Na całym świecie młodzi
ludzie noszą bardzo obcisłą bieliznę - po to aby uwydatnić na-
rządy płciowe. Gdy raz się coś zaakceptuje, ludzie przestają
zwracać na to uwagę.

wilizacja nie powinna być ograniczeniem. Posiadanie oso-

bowości jest konieczne, ale powinna być ona łatwa do „zakła-
dania" i „zdejmowania" -

jak luźne ubranie, nie stalowy pancerz.

Najlepiej ubranie bawełniane, żebyś mógł je łatwo zakładać i
zdejmować; nie musisz go ciągle nosić.

Człowiek rozumny to, moim zdaniem, ktoś, kto żyje swoją

esencją, ale na potrzeby społeczeństwa używa swojej osobowo-
ści; jest panem siebie samego.

Społeczeństwo potrzebuje określonych osobowości. Jeśli uja-

wnisz społeczeństwu swoją esencję, wpędzisz w zakłopotanie i
siebie, i swoje otoczenie. Ludzie jej nie zrozumieją. Twoja
prawda może być dla nich zbyt gorzka czy niepokojąca. Nie ma
potrzeby tego robić! Nie musisz publicznie chodzić nago, mo-
żesz założyć ubranie.

Człowiek powinien jednak móc chodzić nago po swoim

domu, bawiąc się z własnymi dziećmi, pijąc w letni poranek
herbatę w ogrodzie. Człowiek powinien umieć dobrze czuć się
nago. Nie ma potrzeby, żebyś chodził tak do biura! Chodź tam
ubrany. Nie ma potrzeby obnażać się przed każdym. Byłby

Osobowość człowieka jest

barierą tylko wtedy, gdy się
jej kurczowo trzymasz.

Musisz przez nią przejść-

jak przez most. Człowiek

nie powinien budować

domu na moście, ale musi

przez niego przejść.

70 _____________________________________________Apteka dla duszy

to ekshibicjonizm, byłaby to kolejna skrajność. Na jednym
krańcu są ludzie, którzy nie potrafią położyć się do łóżka bez
ubrania, na drugim są tacy jak mnisi-dżainiści, którzy chodzą
nago nawet na targ, lub hinduscy sadhu. Co ciekawe, i jedni, i
drudzy wypominają zachodnim kobietom chodzenie z odkrytymi
ramionami jako nieodpowiedni spo

sób ubierania się!

W tak gorącym kraju, jakim są Indie, ludziom przybywającym z

Zachodu trudno jest nosić zbyt wiele ubrań. A już szczególnie

absurdalnie wyglądają Hindusi

w krawatach

płaszczach. Na Zachodzie

. jest to normalne -

jest tam chłodno i ubrania

dają ochronę - ale w Indiach to zakrawa

na samobójstwo. Na Zachodzie

normalnym jest noszenie butów i skarpetek, ale w Indiach?

Jednak ludz

ie lubią naśladować. Chodzą przez cały dzień w

butach i skarpetkach nawet w tak go

rącym kraju jak Indie.

Zachodni ubiór w Indiach jest nieodpo

wiedni. Obcisłe spodnie i

płaszcz, krawat i kapelusz sprawiają, że wyglądasz
niedorzecznie. Tam nosi się luźne ubrania. Ale nie ma też
potrzeby wpadać w kolejną skrajność - zacząć biegać na nagusa,
jeździć nago na rowerze na targ. To niepotrzebnie sprowadzi
kłopoty na ciebie i na innych.

Człowiek powinien być naturalny, czyli dysponować umiejęt-

nością zakładania swojej osobowości, gdy przychodzi potrzeba,
gdy wychodzi się do ludzi. Działa ona jak olej w silniku. Poma-
ga, ponieważ ludzi jest tysiące. Olej jest potrzebny, inaczej lu-
dzie stale byliby w konflikcie, walczyliby ze sobą. Olej pomaga.
Sprawia, że twoje życie staje się dużo „gładsze".

Osobowość jest dobra, gdy porozumiewasz się z innymi, ale

jest barierą, gdy rozmawiasz ze sobą. Jest dobra w relacjach z in-
nymi ludźmi; jest ograniczeniem w kontaktach z bytem.

Poznaj samego siebie 71

Recepty

Wewnętrzne światełko

Każde dziecko w łonie matki przepełnione jest światłem, we-
wnętrznym światłem, wewnętrznym blaskiem. Ale gdy dziecko
się rodzi, otwiera oczy, dostrzega świat, kolory, światło i ludzi,
wówczas powoli ten stan, gestalt,

się zmienia. Dziecko

zapomina o spoglądaniu w głąb siebie, za bardzo interesuje je
świat zewnętrzny. Jest nim tak pochłonięte, że powoli, powoli
zapomina o patrzeniu w głąb siebie. Staje się nieświadome
swojego wnętrza.

W medytacji człowiek powinien ponownie połączyć się ze

źródłem tego wewnętrznego światła, zapomnieć o świecie i
wejść w głąb, zestroić się, tak jakby świat zniknął, jakby wcale
nie istniał.

Każdego dnia co najmniej na godzinę spróbuj całkowicie

zapomnieć o świecie i być po prostu sobą. Wtedy powoli powróci
to dawne uczucie. A gdy doświadczysz go tym razem, będzie
niezwykłe, ponieważ widziałeś już świat z całą jego różnorodno-
ścią, poznałeś każdy dźwięk. Teraz dostrzeganie wewnętrznej ci-
szy i czystości światła będzie zupełnie innym doświadczeniem.
Wzmocni i doda życia. Będzie źródłem nektaru.

Taka właśnie może być twoja medytacja każdego wieczoru

lub ranka albo kiedykolwiek masz czas. Wybierz porę, kiedy naj-
łatwiej jest ci zapomnieć o świecie. Może łatwiej jest ci wy-
mknąć się późną nocą, gdy ustał już ruch uliczny, a ludzie poszli
spać i cały świat zniknął z własnej woli? Może wcześnie rano,
gdy ludzie wciąż pogrążeni są w głębokim śnie? Kiedy

Człowiek potrzebuje lepszego,

zdrowszego ciała,
potrzebuje

istnieć w sposób

bardziej czujny.

72 _____________________________________________ Apteka dla duszy

zaczniesz do

strzegać wewnętrzne światło, pora doby nie będzie

już miała znaczenia. Będzie mogło to być na targu w środku
dnia, gdy tylko zamkniesz oczy. Ujrzenie go choćby na moment
dzia

ła bardzo odprężająco.

Ale zacznij w nocy. Przez godzinę siedź po prostu w ciszy,

zaglądając w głąb siebie, obserwując, czekając, aż rozbłyśnie we-
wnętrzne światło. Pewnego dnia rozbłyśnie. Nie masz go wykreo-
wać, tylko ponownie odkryć.

Zrób miejsce dla radości

Podstawą wszystkiego jest poznanie siebie. Nie jest ono trudne,
nie może być trudne; musisz tylko oduczyć się kilku rzeczy. Aby
wiedzieć, kim jesteś, nie musisz się niczego uczyć, musisz tylko
odrzucić pewne nawyki:

po pierwsze

, musisz oduczyć się przejmowania

się rzeczami;

po drugie

, musisz oduczyć się przejmowania się

ślami;

trzecia

rzecz przychodzi sama z siebie: jest nią

obserwacja.

Kluczem jest umiejętność patrzenia. Siedząc w ciszy, obserwuj
drzewo i po prostu bądź uważny. Nie myśl. Nie zastanawiaj się,
jakie to drzewo. Nie oceniaj, czy jest piękne, czy brzydkie. Nie
mów, że jest zielone lub wyschnięte. Nie pozwól żadnym myś-
lom unosić się wokół niego; po prostu obserwuj.

Możesz to robić wszędzie i obserwować wszystko. Pamiętaj

tylko o jednym: gdy pojawi się myśl, usuń ją na bok. Odsuń ją
na bok i wróć do obserwacji.

Poznaj samego siebie

Na początku będzie to trudne, ale po jakimś czasie zaczną pojawiać się

momenty, w których nie będzie myśli. Poczujesz radość, wypływającą z

tego prostego doświadczenia. Nic się nie wydarzyło, po prostu nie ma

myśli. Jest drzewo i jesteś ty, między wami jest przestrzeń. Przestrzeń
nie

zatłoczona myślami. Nagle bez widocznej przyczyny pojawia się

radość, bez jakiejkolwiek przyczyny. Poznałeś pierwszy sekret,.

Wykorzystasz go potem w subtelniejszy

sposób. Rzeczy są namacalne, dlatego

właśnie proponuję, żebyś zaczął od

nich. Możesz siedzieć w swoim pokoju

i oglądać fotografię - musisz jedynie

pamiętać, by o niej nie myśleć.

Po prostu patrz i nie myśl. Osiągniesz to za którymś razem.
Patr

z na stół, nie myśląc, a niebawem będzie stół, będziesz ty, a

między wami nie będzie żadnej myśli. I nagła radość.

Radość wynika z nie myślenia. Radość istnieje od początku,

przygnieciona natłokiem myśli. Gdy nie ma myśli, wypływa na
powierzchnię.

Zacznij

więc od tego, co namacalne. Później, gdy już ze-

stroisz się i zaczniesz odczuwać momenty, w których znikają
myśli, a zostają jedynie rzeczy, przejdź do drugiego etapu. Za-
mknij oczy i spójrz na dowolną myśl, która przychodzi ci do gło-
wy-

bez myślenia o niej. W twoim umyśle pojawi się jakaś twarz

albo przepłynie chmura - cokolwiek to będzie, po prostu patrz na
to bez myślenia.

Będzie to trudniejsze niż poprzedni krok, ponieważ rzeczy są

namacalne, a myśli są trudne do uchwycenia. Ale jeśli udało się
z pier

wszym, uda się też z drugim, potrzeba tylko czasu.

Obserwuj myśl. Po pewnym czasie - może po kilku tygodniach,
może po kilku miesiącach albo latach, zależnie od tego, jak do-
kładnie to robisz, ile serca w to wkładasz - pewnego dnia nagle

Nic się nie wydarzyło, po prostu

nie ma myśli. Jest drzewo. Jesteś

ty między wami jest przestrzeń.

Przestrzeń nie zatłoczona

myślami.(...) Poznałeś pierwszy
sekret.

74 ________________________________________ Apteka dla duszy

myśl zniknie. Zostaniesz sam. Pojawi się ogromna radość - ty-
siąckrotnie większa niż pierwsza, która pojawiła się, gdy było
drzewo i zniknęła myśl. Tysiąckrotnie! Będzie tak bezkresna, że
zostaniesz nią zalany.

To był drugi krok. Gdy będziesz miał go już za sobą, przejdź

do trzeciego - obserwuj obserwatora. Teraz brak jest przedmiotu.
Porzuciłeś rzeczy, porzuciłeś myśli, jesteś sam. Po prostu

obserwuj obserwatora, bądź obserwatorem

tego

obserwowania

Początkowo będzie to trudne, ponieważ

wiemy tylko, jak obserwować coś - rzecz

lub myśl. Od biedy umiemy obserwować

nawet myśl. Ale teraz nie ma nic, jest całkowicie pusto. Pozostał
tylko obserwator. Mu

sisz zwrócić się do siebie.

Oto klucz do największej tajemnicy. Pozostajesz sam. Odpręż

się w tej samotności, a w końcu nadejdzie moment, gdy to się
stanie. Musi tak być. Jeśli pierwsze i drugie się wydarzyło, wy-
darzy się i trzecie; nie musisz się o to martwić.

A gdy to się stanie, po raz pierwszy będziesz wiedział, co to

jest radość. Nie jest czymś, co ci się przydarza; nie może zostać
ci odebrana. To jesteś najprawdziwszy ty, autentyczny ty. Nikt ci
już tego nie odbierze. Nie ma możliwości utraty tego. Dotarłeś
do domu.

Więc oducz się rzeczy i myśli. Najpierw obserwuj to, co na-

macalne, później to, co trudne do uchwycenia, a w końcu do-
strzeżesz to coś, co wychodzi ponad namacalne i nieuchwytne.

Wciąż tam jesteś?

Obaku, mistrz zen, zwykł pytać codziennie rano: „Obaku, jesteś
tu jeszcze?"

Poznaj samego siebie _______ ______ ____________________________ 75

Uczniowie mówili mu: „Jeśli usłyszy cię ktoś na zewnątrz, po-

myśli, że całkowicie zwariowałeś. Dlaczego to robisz?"

On odpowiadał: „Ponieważ przez noc zapomniałem... Wy-

ciszony umysł bez snów i bez myśli...Gdy się budzę, muszę przy-
pomnieć sobie, że Obaku wciąż tu jest. Kogo mogę zapytać? Tyl-
ko siebie. Obaku, czy wciąż tu jesteś?"

I odpowiadał sobie: „Tak".

Musiał mieć ogromny szacunek dla siebie. Wymaga to

ogromnej dyscypliny: zadawać pytania sobie; zamiast powtarzać
imiona Ramy czy Kryszny, wołać swoje imię, pytać: „Czy wciąż
tu jesteś?", następnie zaś, nie przejmując się tym, że ktoś może
usłyszeć, odpowiadać: „Tak".

Jeśli możesz, rób to często, a zaskoczy cię, jak wielką spro-

wadzi to na ciebie ciszę. Gdy pytasz: „Czy jeszcze tu jesteś?", i
odpowiadasz: „Tak", pojawia się cisza. Jest to również hołd dla
twojego istnienia -

oraz szacunek, wdzięczność za to, że tego

dnia znów coś dostajesz, że ponownie wschodzi słońce, że przy-
najmniej przez jeden kolejny dzień będziesz mógł patrzeć, jak
kwitną kwiaty.

Nikt na to nie zasłużył, ale życie obdarza nas swoim boga-

ctwem.

Znajdź swój własny dźwięk

Poczuj, jak z twojego gardła wydobywa się dźwięk - jęczenie,
stękanie, brzęczenie. Poczuj narastające fale dźwięku. Jeśli masz
ochotę nucić lub jęczeć, zrób to. Nie wstydź się i nie powstrzy-
muj tego. Jeśli poczujesz, że twoje ciało kołysze się, pozwól mu
na to. Niech dźwięk tobą zawładnie.

Jest w tobie dźwięk, jakby ogromny zbiornik, który czasem

chce eksplodować. Dopóki to się nie stanie, nie poczujesz lek-

Radość istnieje od

początku, przygnieciona

natłokiem myśli Gdy nie

ma myśli, wypływa na

powierzchnię.

Apteka dla duszy

kości. Musisz mu pomóc. On chce się narodzić, a ty musisz

zwolić, by nad tobą zapanował; tylko w taki sposób możesz

mu pomóc.

Nasz

e „ja" składa się z dźwięku. To jeden ze starożytnych spo-

sobów wglądu w istotę człowieka.

Dopóki nie współuczestniczysz, twój dźwięk nie może zacząć
działać. Samo wsłuchiwanie się nie wystarczy. Musi się zaktywi-
zować, poruszyć, ożywić. Więc zacznij nucić lub melorecytować.

Każdego ranka wstań o piątej (przed

wschodem słońca) i przez pół godziny po

prostu nuć, bucz, zawodź. Dźwięki nie

muszą mieć żadnego znaczenia. Mają być „egzystencjalne", nie
„sensowne". Powinny ci odpowiadać, to wszystko; oto ich
znaczenie. Powinieneś się przy tym kołysać. Niechaj będzie to
twój hymn na cześć wschodzącego słońca i zakończ go dopiero,
gdy ono wzejdzie.

Dzięki temu przez cały dzień utrzyma się w tobie określony

rytm. Od samego rana będziesz z nim zestrojony i zauważysz, że
dzień ma inną jakość. Będziesz bardziej kochający, bardziej
troskliwy, bardziej współczujący, bardziej przyjacielski. Staniesz
się mniej agresywny, mniej skory do gniewu, mniej ambitny i
mniej egoistyczny.

Jeśli czujesz, że chcesz tańczyć, tańcz; jeśli masz ochotę ko-

łysać się, rób to. Chodzi o to, byś nie miał już kontroli. To dźwięk
panuje nad tobą.

Obserwuj przerwy

Zacznij medytację połączoną z oddechem. Usiądź na podu-
szkach, tak żeby twoje pośladki były wyżej niż kolana. Wypro-
stuj kręgosłup. Wychyl ciało w jakimś kierunku i prostując się,

Poznaj samego siebie __________________________________________ 77

zatrzymaj je w pozycji idealnej równowagi. Zacznij zataczać
kręgi, coraz mniejsze i mniejsze, aby upewnić się, że odnalazłeś
właściwą pozycję. Gdy ją znajdziesz, gdy kręgosłup będzie
wyprostowany tak bardzo jak to tylko możliwe, a ty będziesz w
położeniu prostopadłym do centrum Ziemi, unieś brodę, by
twoje uszy znalazły się w jednej linii z ramionami.

Zamknij oczy i obserwuj oddech. Najpierw wdech: poczuj,

jak zaczyna się od nozdrzy. Zejdź z nim do samego dna. Pojawi
się moment, gdy oddech będzie pełny - krótki moment, gdy
zakończyłeś wdech i pojawia się pauza. Po niej zaczyna się wy-
dech, ale między wdechem i wydechem jest krótka przerwa.

Ta przerwa ma ogromną wartość. Jest punktem równowagi,

pauzy. Z kolei przejdź przez wszystkie etapy wydechu. Na dru-
gim krańcu znów pojawi się ten moment. Wydech będzie zakoń-
czony i będzie musiał nastąpić wdech. Pomiędzy nimi - pono-
wnie pauza. Obserwuj ją.

Przez jedną, dwie minuty obserwuj kilka oddechów. Nie sta-

raj się oddychać w żaden szczególny sposób - po prostu oddy-
chaj naturalnie. Nie masz oddychać głęboko. Nie masz zmieniać
oddechu. M

asz go tylko obserwować.

Po minucie lub dwóch zacznij liczyć wdechy. Nie licz wyde-

chów, tylko wdechy. Dolicz do dziesięciu i znów zacznij od jed-
nego; do dziesięciu i od początku. Czasami może ci się zdarzyć,
że zapomnisz obserwować oddech. Wtedy wróć do obserwacji.
Czasami możesz zapomnieć liczyć lub zacząć liczyć powyżej
dziesięciu: jedenaście, dwanaście, trzynaście... Wtedy zacznij
jeszcze raz od jednego.

Masz pamiętać o dwóch sprawach. Po pierwsze, o obserwa-

cji, a szczególnie obserwacji pauz (obu bezdechów - na górze i
na dole). To doświadczenie przerwy to ty, to twoja esencja, to
twoja istota. Po drugie, pamiętaj o liczeniu, ale tak by nie prze-

Nikt na to nie zasłużył, ale

życie obdarza nas swoim
bogactwem.

Apteka dla duszy

kroczyć dziesięciu i liczyć tylko wdechy. Pomoże ci to zachować

rozbudzoną przytomność. Musisz być przytomny, by nie liczyć

wydechów. Musisz być uważny, ponieważ licząc, masz nie prze-

kroczyć dziesięciu. Są to wymogi, które ułatwiają ci utrzymanie

czujności.

Ćwicz tak przez dwadzieścia minut (możesz robić to od dwu-

dziestu do trzydziestu m

inut raz dziennie). Jeśli ta medytacja

podoba ci się, powtarzaj ją. Ma ona ogromną wartość.

Poczuj się jak Bóg

Bardzo pomóc może ci myśl, że jesteś Bogiem. Zacznij żyć w taki

właśnie sposób. Poruszaj się jak Bóg, chodź tak, jakbyś chodził,

będąc Bogiem, a nagle poczujesz zmiany zachodzące w twojej

energii. Siedź jak Bóg, rozmawiaj, zachowuj się jak On. Ale

zawsze pamiętaj, że Bogiem jesteś zarówno ty, jak i inni. Patrz

na drzewo tak, jakbyś to ty je stworzył. Jesteś Bogiem i jest nim

również drzewo.

Gdy

utworzysz taki klimat wokół siebie i poczujesz się w nim

zakorzeniony, twój oddech całkowicie się zmieni, zmieni się to,
jak kochasz, jak mówisz, zmieni się twoje pojmowanie spraw.
Wszystko się w tobie zmieni.

Ponownie przeżyj swoje dzieciństwo Na początku dziecko

potrzebuje różnorakich zabezpieczeń, które z czasem

przestają być konieczne. Jednak zabezpieczenia te zakorzeniają

się w nim, a w następstwie prędzej czy później powstaje

konflikt między ich strukturą a świadomością.

Mamy więc tylko dwie drogi. Pierwsza to nie dopuścić do roz-

winięcia się świadomości. Wtedy jest ci dobrze, ale ten stan jest

Poznaj samego siebie __________________________________________ 79

prawie jak śmierć - nie jest więc warta skórka wyprawki. Dru-

gą możliwością jest złamanie struktury. Przychodzi to łatwo, jeśli

jesteś dla niej przyjacielski, pełen zrozumienia, miłości i wdzię-

czności, ponieważ aż do teraz pomagała ci, chroniła cię.

Życie człowieka winno wypełniać zrozumienie - bez strachu,

bez złości. Są one zbędnymi barierami dla zrozumienia.

Trzeba zrobić dwie rzeczy. Po pierwsze, każdego wieczoru,

zanim pójdziesz spać, siedź na łóżku przy zgaszonym świetle.

Stań się małym dzieckiem, najmłodszym, jakim potrafisz - może

trzyletnim, bo na tym wieku urywa się nasza pamięć; całko-

wicie zapomnieliśmy, co było wcześniej. Stań się więc trzylat-

kiem. Nie ma nic poza ciemnością i samotnym dzieckiem.

Zacznij płakać, kołysz się i gaworz - cokolwiek, jakieś bezsen-

sowne słowa. Nie ma potrzeby wymyślać czegoś, co ma sens,
po

nieważ wtedy pojawi się kontrola i cenzura. Nie ma potrzeby

dawać temu sensu - wszystko będzie dobre. Kołysz się,

płacz, szlochaj, śmiej się. Bądź zwariowany i pozwól na samoistny
bieg

wydarzeń.

Ku twemu zaskoczeniu zaczną wydobywać się z ciebie poto-

ki dźwięków. W końcu zagłębisz się w nie i staną się one wspa-

niałą, namiętną medytacją. Jeśli poczujesz, że masz ochotę krzy-

czeć, krzycz - nie na kogoś, po prostu krzycz. Ciesz się tym jak

dziecko przez dziesięć do piętnastu minut.

Później zaśnij. Z prostotą i niewinnością dziecka zaśnij. Roz-

topienie struktury

wokół serca i ponowne stanie się dzieckiem

będzie jedną z najważniejszych rzeczy. To zadanie na noc.

W ciągu dnia, ilekroć nadarzy się taka okazja (...), jeśli je-

steś na plaży, biegaj po niej jak dziecko, zbieraj muszelki i ko-

lorowe kamyki. Albo zmień się w dziecko, gdy jesteś w ogrodzie:
biegaj za motylami. Zapomnij o swoim wieku -

baw się z pta-

kami, ze zwierzętami. Gdy naokoło są dzieci, baw się z nimi, nie

Apteka dla duszy

Poznaj samego siebie

pozostawaj dorosłym (oczywiście tylko wtedy, kiedy jest to moż-
liwe). Leżąc na trawie, poczuj się jak dziecko kąpiące się w pro-
mieniach słońca. Kiedy to tylko możliwe, chodź nagi, abyś znów

poczuł się jak dziecko.

Tym, co ci potrzebne, jest ponowne połączenie się z własnym

dzieciństwem. Musisz cofnąć się do wspomnień. Musisz dojść
do korzeni, ponieważ tylko wtedy można coś zmienić.

Wykonuj więc opisane dwa ćwiczenia. Wieczorem - każdego

wieczoru -

niechaj będzie to medytacja. Zaskoczy cię to, jak

wspaniale przychodzi odprężenie, jak głęboki i pełny stanie się
twój sen. Rano nie będziesz miał wrażenia, że śniły ci się koszmary,
że jesteś spocony i masz duszności. Wręcz przeciwnie: będziesz
czuł się całkowicie zrelaksowany, odprężony, ponownie jak małe
dziecko bez ograniczeń. Natomiast w dzień, gdy nadarzy się
okazja, nie przegap żadnej szansy na „przemianę" w dziecko.
Stojąc przed lustrem w łazience, rób miny jak dzieciak. Siedząc w
wannie chlap wodą jak dziecko lub wrzuć do wanny plastikowe
kaczuszki czy inne zabawki. Jest tysiąc sposobów.

Chod

zi w tym o powrót do twojego dzieciństwa. Jest w nim

coś, gotowe rozkwitnąć, ale brak mu miejsca. Tę przestrzeń
trzeba stworzyć.

Pamiętaj, kto jest w środku

Zawsze pamiętaj o tym, kto znajduje się wewnątrz ciała.
Chodząc, siedząc, jedząc robiąc cokolwiek, pamiętaj o tym, kto
ani nie chodzi, ani nie je.

Wszystkie czynności dzieją się na powierzchni, a pod nimi

znajduje się istota. Więc pamiętaj o tym, kto podczas twojej
aktywności nic nie robi. o tym, kto podczas chodzenia nie chodzi.

Tańcz w księżycowym świetle

Tańcz pod księżycem w pełni, śpiewaj pod nim, a wkrótce za-
uważysz w sobie zmianę - nie w osobowości, lecz w swojej esen-
cji. Księżyc ją wydobędzie, musisz tylko mieć tego świadomość.

Taniec pod księżycem w pełni to jedna z najwspanialszych

medytacji

. Bez celu po prostu tańcz razem z księżycem, pozwól,

żeby cię przenikał. A gdy tak tańczysz, jesteś dużo bardziej
wrażliwy, dużo bardziej otwarty. Jeśli upijesz się tańcem, wtedy
księżyc dotrze aż do twojego serca, jego światło dotknie twojej
esencji.

Poczujesz, że każda pełnia staje się kamieniem milowym w

twoim życiu.

5. Wyostrz wzrok

Naucz się zauważać

więcej niż to, co oczywiste

Diagnoza

ilozofia oznacza rozważanie prawdy, „umiłowanie
wie

dzy". W Indiach mamy coś zupełnie innego. Nazywamy

to darshan. A darshan

nie oznacza myślenia, lecz widzenie.

O prawdzie nie można myśleć, trzeba ją zobaczyć. Ona już

jest. Nie musisz nigdzie iść, żeby ją odnaleźć. Nie musisz o niej

myśleć. Aby mogła się w tobie objawić, musisz przestać myśleć.
Potrzebuj

esz wolnej przestrzeni wewnątrz siebie, tak aby

skrywane w tobie światło mogło rozbłysnąć i wypełnić cię. A nie

tylko wypełnia ono ciebie, lecz również zaczyna promieniować

na zewnątrz. Twoje życie staje się pięknem - nie pięknem ciała,

lecz pięknem promieniującym z wewnątrz, z twojej

świadomości.

84 ___________________________________________________ Apteka dla duszy

Recepty

Odkłamywanie oczu

To, jak wygląda świat, zależy od ciebie. Żyjemy w różnych świa-
tach, ponieważ różnią się nasze sposoby postrzegania. Światów
jest tyle, ilu jest ludzi, stąd zderzenie. Stąd konflikt w miłości, w
przyjaźni - ponieważ dwa sposoby postrzegania nie zgadzają się.
Nakładają się na siebie lub ze sobą kolidują. Próbują
manipulować lub dominować. U podstaw konfliktu leży fakt, że
są to dwa sposoby widzenia, a między nimi toczy się walka o to,
kto wygra, kto udowodni swoją rację.

Gdy zajrzysz w głąb, znajdziesz trzecie oko. Twoje oczy zbiega-

ją się w punkcie leżącym głęboko w tobie. Nigdy nie spotkają się
na zewnątrz - nie mogą się tam spotkać. Im dalej próbujesz spoj-
rzeć, tym bardziej się rozchodzą; im bliżej, tym bardziej się zbie-
gają. Gdy zamkniesz oczy, staną się jednym okiem, okiem, które
widzi rzeczywistość taką, jaka jest. Patrzy ono bez patrzenia. Pa-
trzy bez pośredników. Jest to widzenie niezakłamane. Wszystkie
siede

m kolorów tęczy ponownie łączy się w biel.

Ludziom zależy na tym, żeby mieć piękne oczy. A powinni

skupić się raczej na tym, aby pięknie patrzeć. Zamiast mieć
piękne oczy, miej piękne spojrzenie. Patrz pięknie. Patrz na
jedność, na to, co niepodzielone i wieczne - to właśnie mam na
myśli, mówiąc: „patrz pięknie". A jest to możliwe. Jest to w na-
szym zasięgu. Po prostu nigdy tego nie próbowaliśmy. Nigdy nie
braliśmy tej możliwości pod uwagę. Nigdy nie rozwinęliśmy tej
umiejętności do tego, czym rzeczywiście może się stać. Pozostała
nasieniem. Trzecie oko pozostało nasieniem.

Wyostrz wzrok_______________________________________________________ 85

Gdy twoja energia przeniknie i spłynie na trzecie oko, zacznie

się ono odmykać. Przemieni się w lotos, zacznie kwitnąć i nagle całe
twoje życie odmieni się. Będziesz inną osobą, nie tą, którą byłeś.
Nigdy już nie będziesz tym, kim byłeś, ani świat nie będzie taki, ja-
ki był. Niby wszystko pozostanie takie samo, a jednak nic już nigdy
nie będzie, jakim było. Doszedłeś do pojedynczego oka.

Więcej medytuj z zamkniętymi oczami; spróbuj nauczyć się

patrzeć do środka. Na początku jest to trudne. Jest tam bardzo

ciemno, ponieważ zapomnieliśmy już, jak patrzy się w głąb.

Zaniedbaliśmy to, zignorowaliśmy. Powoli przezwyciężysz
sztywne nawyki, będziesz w stanie poczuć, uchwycić się czegoś,
prze

suwać się po omacku. Stopniowo

przyzwy

czaisz się i zobaczysz je.

Początkowo będzie całkowicie ciemno.

Tak, jakbyś wszedł do pomieszczenia
z miejsca, gdzie było gorąco i słonecznie, i przez kilka sekund
nie był w stanie nic zobaczyć. Potem oczy przyzwyczajają się.
Powoli pokój się rozjaśnia. Powoli wypełnia się światłem.

To samo dotyczy twojego wnętrza. Przez moment wszystko

będzie w mroku, ale jeśli wytrwasz (a wytrwałość to medytacja),
jeśli będziesz cierpliwy (a cierpliwość to medytacja), jeśli
będziesz kopal coraz głębiej, pewnego dnia odnajdziesz źródło
swojej energii. Nagle zniknie ciemność i wszystko stanie się
światłem - tak majestatycznym i wspaniałym, że teraz nie umiesz
sobie tego nawet wyobrazić.

Napełnij się światłem wschodzącego słońca

Niektórych ludzi słońce pobudza; zależy to od typu człowieka.
Innych słońce może drażnić.

udziom zależy na tym,

żeby

mieć piękne oczy. A

powinni

skupić się raczej na

tym aby pięknie patrzeć.

86 ________________________________________

Apteko dla duszy

Musisz trafić w odpowiedni moment, ponieważ gdy słońce

znajduje się zbyt wysoko, nie możesz na nie patrzeć; uszkodzi
oczy. Jednak

gdy jest wcześnie rano i słońce dopiero wstaje

(„małe słoneczko" - tak nazywamy w Indiach poranne słońce,
„miękkie, małe słoneczko"), możesz popatrzeć na nie przez
kilka chwil i chłonąć tyle energii, ile dasz radę.

Po prostu pij ją. Dosłownie. Otwórz się na nią i przesiąknij tą

energią. Gdy słońce zachodzi, znów możesz na nie patrzeć.

Powoli dojdziesz do tego, że będziesz w stanie zamknąć oczy

i w każdej chwili widzieć słońce. Wtedy możesz oddać się we-
wnętrznej medytacji słońca. Ale zacznij na zewnątrz. Zawsze do-
brze jest zaczynać od zewnątrz, od tego, co obiektywne i co po-
zwoli przejść do tego, co subiektywne.

Gdy będziesz już w stanie zobaczyć słońce z zamkniętymi

oczami, gdy będziesz w stanie je zwizualizować, nie będziesz po-
trzebował zewnętrznego słońca do medytacji. Wtedy zacznie
działać wewnętrzne słońce, ponieważ to, co jest na zewnątrz, jest
również w środku; zachodzi ścisła zależność między tym, co ze-
wnętrzne, i tym, co wewnętrzne.

Wewnętrzne słońce trzeba przywołać i pobudzić. Gdy już za-

cznie

funkcjonować, zobaczysz, jak zmienia się twoje życie. Za-

uważysz w sobie ogromny wzrost energii i obecność czegoś nie-
wyczerpanego. Możesz robić, co tylko zechcesz, a nie wyczerpiesz
jego zasobów.

Gdy łączysz się z niewyczerpanym źródłem, twoje życie staje

się bogate. Nie zna biedy. Jest bogate wewnętrznie. Wszystko, co
zewnętrzne, przestaje mieć znaczenie; wszystko staje się niemal
równe.

Czy to w chwili sukcesu, czy porażki, w biedzie czy w

dostatku człowiek pozostaje niezmącony i spokojny, ponieważ wie:
„Moja pod

stawowa energia jest we mnie". Wie także i to: „Moje

najcenniejsze

skarby pozostaną nie dotknięte tym, co pochodzi z

zewnątrz".

Wyostrz wzrok

To, co zewnętrzne, liczy się dla nas tylko wtedy, gdy nie

zdaje

my sobie sprawy ze świata wewnętrznego. Gdy zaś go

poznamy, to, co zewnętrzne, usycha, jego znaczenie po prostu znika.
Wtedy człowiek może jednocześnie być żebrakiem i cesarzem. W
ocenie ze

wnętrznego świata może ponosić same porażki, a

jednocześnie odnosić wewnętrznie sukces. Nie ma żadnych
skarg, nie pozostają blizny, człowiek jest szczęśliwy niezależnie
od sytuacji.

Jest to coś prawdziwego.

Poczuj, że Bóg patrzy na ciebie

Jedną z najstarszych metod [pracy nad sobą] jest wyobrażanie
sobie, że Bóg cię obserwuje. Całkowicie przeobraża ona życie.
Gdy myśl ta zakorzeni się w tobie - myśl, że Bóg cię obserwuje -
zaczną pojawiać się subtelne zmiany. Nagle okaże się, że jest
wiele rzeczy, których nie jesteś w stanie zrobić. Kiedy Bóg
patrzy, wydają się one absurdalne. Kiedy Bóg patrzy, wydają się
one po prostu głupie. Z kolei niektóre inne rzeczy, których nigdy
wcześniej nie robiłeś, staną się dużo prostsze przez to, że Bóg
patrzy.

Jest to technika, mająca wytworzyć w tobie nową jakość.

ledwie po siedmiu dniach zaczniesz zauważać dyskretne

zmia

ny: zauważysz, że inaczej chodzisz - z większą elegancją, z

większą gracją, ponieważ Bóg patrzy. Nie jesteś sam. To, co
boskie, zawsze ci towarzyszy.

Pomyśl tylko: jesteś w łazience i nagle zdajesz sobie sprawę,

że twoje dziecko podgląda cię przez dziurkę od klucza.
Natychmiast się wtedy zmieniasz, przestajesz być tą samą osobą.
Albo jesteś sam na ulicy, nie ma nikogo prócz ciebie - wczesny
ra

nek, jesteś sam. Idziesz w określony sposób i nagle zza rogu

ktoś się wyłania - a ty natychmiast się zmieniasz.

Apteka dla duszy

Wyostrz wzrok

Gdy ktoś cię obserwuje, stajesz się bardziej czujny i uważny.

Gdy ktoś patrzy, nie możesz być ospały i nieprzytomny.

W miarę jak świadomość, że Bóg patrzy, będzie powoli stawać

się częścią ciebie, odkryjesz narastającą w sobie czujność. Musisz
być tego świadomy. Siedząc w ciszy, zamknij oczy i poczuj obser-
wującą cię z każdej strony Boskość. Poczuj nowy rodzaj świado-
mości, narastający w tobie, i stań się kolumną światła.

Jedząc czy rozmawiając, pamiętaj o tym, a zauważysz, że

przestaniesz mówić bez sensu. Zauważysz, że twoje wypowiedzi
nabiorą znaczenia, staną się bardziej doniosłe, poetyckie, że
pojawi się w nich muzyka, której wcześniej nie było. Kochasz
przyjaciela i zauważysz, że ta miłość jest piękna jak modlitwa,
ponieważ Bóg patrzy. Wszystko będzie musiało stać się godne
ofiarowania; będzie musiało być warte Boga.

Podpatrywanie księżyca

Pełnia księżyca wywiera alchemiczny wpływ na świadomość
człowieka.

Przez co najmniej pięć wieczorów przed następną pełnią

siedź w ciszy i oczekuj jej. Czekaj jedną godzinę przez pięć dni. Tej
nocy, w której nadejdzie pełnia, czekaj przez co najmniej dwie, trzy
godziny. Nie musisz nic robić; po prostu bądź dostępny. Gdy to
nadejdzie, będziesz gotowy; ale gdyby nie nadeszło, nie martw się.
Jeśli się nie wydarzy, nie czuj się sfrustrowany, ponieważ nie
miało to żadnego związku z jakimś twoim zaniedbaniem.
Po

dobnie jeśli się wydarzy, nie czuj, że dokonałeś czegoś

wielkiego; inaczej już nigdy się to nie powtórzy. Jeśli się stanie,
bądź wdzięczny. Jeśli się nie stanie, po prostu czekaj dalej.

Każdej nocy, gdy księżyc jest w pełni, czekaj. Nie pożądaj,

ponieważ to zakłóci i zatruje cały proces. Są to drzwi do czegoś

pozaziemskiego. Po prostu zacznij na to czekać... ale czekać z
ogromną cierpliwością, bez pośpiechu. Nie próbuj tego przy-
ciągać.

Jest to poza ludzką kontrolą, ale człowiek jest w stanie

przy

wołać to w sposób pośredni. Weź kąpiel, śpiewaj piosenkę,

siedź w ciszy nocą - czekaj. Kołysz się razem z księżycem, patrz
na n

iego i czuj się pełny razem z nim. Poczuj, jak oblewa cię

swoim

światłem, zatańcz, ponownie usiądź i czekaj.

Niech noc z pełnią księżyca stanie się twoją nocą przezna-

czoną na medytację - będzie to bardzo korzystne.

Źródło światła

Medytuj nad światłem zewnętrznie i wewnętrznie. Pozwól mu
stać się twoim towarzyszem. Myśl o nim, kontempluj je.

Po prostu patrz. Obserwuj pojawiającą się lub znikającą

gwiazdę na niebie, wschód lub zachód słońca, księżyc lub zwyk-
łą świecę w pokoju. Od czasu do czasu zamknij oczy w poszu-
kiwaniu wewnętrznego światła.

Któregoś dnia po prostu się na nie natkniesz, będzie to dzień

wielkiego odkrycia; nie da się z nim porównać żadnego innego
odkrycia. Tego dnia staniesz się nieśmiertelny.

Medytacja trzeciego oka

Ciało powinno być tak zrelaksowane, żebyś mógł o nim zapomnieć
-

na tym polega cała rzecz. Jeśli możesz zapomnieć o ciele, jest to

właściwa postawa. Więc każdy sposób, aby o nim zapomnieć, jest
właściwy. Masz się po prostu czuć dobrze, tak dobrze jak to tylko
możliwe. Porzuć stare, tradycyjne przekonanie, że medytując
musisz znosić niewygody. To niemądre, po prostu niemądre.

Apteka dla duszy

Wyostrz wzrok

Przez trzy minuty masuj trzecie oko, miejsce pomiędzy brwia-

mi. Połóż otwartą dłoń na trzecim oku i masuj do góry, powoli,
delikatnie, z uczuciem. Powinieneś czuć się tak, jakbyś próbo-
wał otworzyć okno. Trzecie oko jest oknem, a pocieranie pomo-
że. Jeśli po trzech minutach nie czujesz wpływu na swoją ener-
gię, zacznij je pocierać zgodnie z ruchem wskazówek zegara. (Są
dwa typy ludzi. Trzecie oko u niektórych otwiera się dzięki po-
cieraniu do góry, a u innych dzięki pocieraniu w dół. Na więk-
szość działa pocieranie w górę, więc zacznij od niego.)

Następnie wyobraź sobie mały, świetlisty punkcik pomiędzy

brwiami, w ce

ntrum trzeciego oka. Aby go poczuć, możesz wy-

korzystać bindi, drobny ornament, który Hinduski malują sobie
w miejscu trzeciego oka. Możesz go tam umieścić, aby lepiej
czuć, gdzie się ono znajduje. Następnie zamknij oczy i spójrz na
świetlisty punkcik. Wyobraź sobie coś płonącego, niebieskawe-
go, podobnego do gwiazdy i skieruj oczy w górę.

W rzeczywistości punkt ten nie ma znaczenia. Chodzi tylko o

to, żeby oczy były skierowane w górę. Gdy tak jest, ciało zapada
w stan uśpienia. Tak właśnie jest, gdy zapadasz w głęboki sen.
Ta pozycja oczu pomaga w medytacji.

Skieruj oczy w górę. Łatwiej będzie ci, gdy usiądziesz na

krześle niż na podłodze. Nie krzyżuj nóg. Trzymaj obie stopy
płasko na podłodze.

Nigdy nie włączaj budzika. Możesz trzymać blisko siebie

zegare

k i gdy tego potrzebujesz, otworzyć oczy, spojrzeć i z

powrotem

je zamknąć; nie będzie to działać rozpraszająco. Ale

nigdy nie

włączaj budzika ani nie proś nikogo, by po

sześćdziesięciu minutach zapukał do drzwi, ponieważ wywoła to
szok i poczujesz zaniepokojenie.

Miej na sobie luźne ubranie. Najlepiej w ogóle być nagim, a

jeśli nie - załóż długą tunikę, bez bielizny.

Niechaj medytacja trwa godzinę. Jeśli możesz wykonywać ją

dwa razy dziennie, tym lepiej, będzie to bardzo dobre. Jeśli jed-
nak trudno ci z

naleźć tyle czasu, rób ją raz, ale niech trwa go-

dzinę, a im dłużej tym lepiej.

Przed ścianą

Zacznij wykonywać następujące ćwiczenie: każdego dnia przez
godzinę siedź naprzeciwko ściany. Patrz na nią przez
półprzymknięte oczy tak, żebyś widział czubek swojego nosa.
Siedź na tyle blisko ściany, byś nie widział niczego poza nią.

Bądź zrelaksowany, a jeśli pojawią się jakieś myśli, wyobraź

sobie, jak przelatują między tobą i ścianą. Nie przejmuj się, czym
one są - fantazjami, marzeniami, czymkolwiek... to bez-
znaczenia. Poczuj, że są między tobą i ścianą.

Stopniowo, po dwóch tygodniach, pojmiesz, czym jest bycie

świadkiem.

Bądź zwierzęciem

W trzecim oku zwierząt jest więcej energii, ponieważ ich ciało
ułożone jest poziomo. Człowiek stoi pionowo; energia porusza
się w nim przeciwnie do siły grawitacji i trudno jest jej wznieść się
wyżej, z wielkim trudem dociera do oczu. W celu otwarcia trzecie-
go oka potrzebny jest ogromny wysiłek. Dlatego wiele szkół jogi sto-
suje

shirshasanę - stanie na głowie - aby wytworzyć pęd energii.

Nie jestem zwolennikiem tej praktyki, ponieważ może być

zbyt obciążająca. Asanę tę można wykonywać tylko od czasu do
czasu, inaczej ucisk może uszkodzić wiele delikatnych nerwów.
A gdy zostaną uszkodzone, bardzo trudno jest je naprawić;
zosta

ją uszkodzone trwale. Człowiek dochodzi do umiejętności

patrzenia trzecim okiem, ale

przytępieniu ulegają inne rodzaje

inteligencji.

Piękne jest natomiast poruszanie się jak zwierzę. Nie powo-

duje wielkiego pędu energii - ani zbyt dużego, ani zbyt małego.
Jest on doskonale proporcjonalny. Gdy poruszasz się i dyszysz
jak pies, pomaga to ośrodkowi gardła. Znajduje się on blisko
trzeciego oka (ośrodek trzeciego oka jest tuż nad ośrodkiem
gardła). Więc gdy zacznie on działać, energia popłynie z gardła
do trzeciego oka.

Zwierzęta żyją w całkiem innym świecie, czego przyczyną jest

ich horyzontalna postawa. Człowiek jest oddzielony od świata
zwierząt przez swoją wyprostowaną postawę. Ale czasami dobrze
jest ponownie stać się zwierzęciem. Daje ci to głęboki kontakt z
przeszłością, z dziedzictwem. Wtedy przestajesz być oddzielną
częścią. Stajesz się elementem całego królestwa zwierząt.

Uwalnia to u człowieka wielkie zasoby spontanicznej energii

i sprawia, że odczuwa on mniej zmartwień. Mniej myślisz, jesteś
bardziej podobny do zwierząt. One po prostu są - nie myślą o
przeszłości, o teraźniejszości, o przyszłości. Są tu, teraz...
całkowicie przytomne, gotowe reagować, ale bez myśli.

Złota mgła

Zanim położysz się spać, zgaś światło i usiądź na łóżku. Zamknij
oczy, zrelaksuj ciało i poczuj, że cały pokój wypełnia złota mgła...
Złota mgła unosi się dookoła. Wizualizuj ją przez minutę z za-
mkniętymi oczami - unoszącą się złotą mgłę. Po kilku dniach
będziesz w stanie zobaczyć, jak cały pokój świeci.

Nabierz pow

ietrza i poczuj, jak złota mgła wnika do twojego

serca. Serce jest puste, a złota mgła wpływa do niego i wypełnia
je.

Następnie wypuść

powietrze. Poczuj, jak

złota mgła cię opu-

szcza, jak twoje

SERCE

ponownie staje się puste, nie ma w nim

nic. Złota mgła wypełnia twoje serce, twoją wewnętrzną istotę i
opuszcza ją lak jak wdech i wydech. Wraz z wdechem wciągasz
ją, z wydechem - usuwasz.

Rób to przez pięć, siedem minut i idź spać. Ale zawsze za-

sypiaj pusty, nie wtedy gdy wypełnia cię złota mgła. Wytchnij ją
i idź spać. Sen będzie miał zupełnie inną jakość - będzie więcej
pustki, więcej nicości, więcej niebytu. Rano otworzysz oczy i
poczujesz się tak, jakbyś odwiedził w nocy inną krainę, jakbyś
zniknął.

Zanim wstaniesz z łóżka, przez pięć minut powtarzaj cały pro-

ces. Gdy jednak ostatecznie wstaniesz, bądź wypełniony złotą
mgłą. Zasypiaj opróżniony, wstawaj wypełniony.

Jeśli wstając rano zatrzymasz w sobie złotą mgłę, przez cały

dzień będziesz czuł przepływającą w tobie delikatną energię, złotą
energię. W nocy stawaj się pusty, w dzień pełny - niech dzień
będzie dniem pełni, a noc nocą pustki.

Następnym krokiem jest stanie się obserwatorem. Złota mgła

wpływa -jesteś obserwatorem. Wypełnia twoje serce -jesteś
obserwatorem. Opuszcza twoje serce -

jesteś obserwatorem. Nie

jesteś ani dniem, ani nocą, ani pustką, ani pełnią - tylko
świadkiem.

6. Wpływaj na swój

nastrój

Zapanuj nad światem własnych emocji

Diagnoza

mutek ma do zaoferowania pewne rzeczy,

których radość

nie może ci dać. Tak naprawdę szczęście wiele odbiera. Za-

biera to, co do tej pory miałeś, to, czym do tej pory byłeś -

szczy ciebie! Smutek karmi twoje ego, szczęście zaś to

generalnie stan, w którym nie ma ego.

Na tym polega problem, całe sedno problemu. Dlatego lu-

dziom z trudem przychod

zi bycie szczęśliwymi. Dlatego

milio

ny ludzi na świecie wybrało życie pełne trosk. Troski

krystalizu

ją twoje ego. W smutku - jesteś. W szczęściu cię

nie ma.

W zmartwieniu dochodzi do krystalizacji, w szczęściu

- do sto

pienia się. Jeśli to zrozumiesz, wszystko stanie się

jasne.

Zmartwienie sprawia, że jesteś wyjątkowy. Szczęście to coś

uniwersalnego, nie ma w nim nic wyjątkowego. Drzewa są

szczęśliwe. Szczęśliwe są zwierzęta i ptaki. Wszystko, co

Apteko dla duszy

istnieje, jest radosne -

poza człowiekiem. Będąc

nieszczęśliwym, człowiek staje się wyjątkowy', nieprzeciętny.

Dzięki nieszczęściu przyciągasz zainteresowanie innych lu-

dzi. Gdy jesteś smutny, ludzie zwracają na ciebie uwagę, współ-
czują ci, obdarzają miłością. Wszyscy zaczynają się o ciebie
t

roszczyć. Kto chciałby krzywdzić nieszczęśliwą osobę? Kto za-

zdrości nieszczęśliwej osobie? Kto chciałby przeciwstawiać się
nieszczęśliwej osobie? Byłoby to okrucieństwem.

O osobę nieszczęśliwą się dba, kocha się ją, zwraca się na nią

uwagę. Smutek to dobra inwestycja. Jeśli żona się nie martwi,
mąż najpewniej o niej zapomni. Jeśli jest zmartwiona, lituje się
nad nią i troszczy o nią. Jeśli mąż jest smutny, cała rodzina,
żona, dzieci są naokoło i martwią się o niego; to daje
pocieszenie. Człowiek czuje, że nie jest sam, ma rodzinę, przy-
jaciół.

Gdy jesteś chory, gdy masz depresję, gdy jesteś zmartwiony,

przyjaciele przychodzą do ciebie, pocieszają. Gdy jesteś szczęś-
liwy, ci sami przyjaciele zaczynają ci zazdrościć. Kiedy będziesz
naprawdę zadowolony, zauważysz, że cały świat się od ciebie od-
wraca.

Nikt nie lubi ludzi szczęśliwych, ponieważ ranią oni ego in-

nych ludzi: „Ty jesteś szczęśliwy, a my ciągle brniemy w mroku,
w nieszczęściu, w piekle. Jak śmiesz być zadowolony, kiedy my
wszyscy tak bardzo cierpimy?!"

Dlatego też świat składa się z ludzi smutnych, a nikt nie jest

na tyle odważny, by wystąpić przeciw całemu światu; to zbyt nie-
bezpieczne, zbyt ryzykowne. Lepiej trzymać się zmartwienia. To
sprawia, że przynależysz do tłumu. Jako osoba szczęśliwa jesteś
indywidualnością. Jako ktoś zmartwiony jesteś częścią tłumu -
hinduistą, muzułmaninem, chrześcijaninem, Indianinem, Ara-
bem, Japończykiem.

Wpływaj na swój nastrój 97

Szczęśliwy? Czy wiesz czym jest szczęście? Czy to bycie

Hin

dusem, chrześcijaninem, muzułmaninem? Szczęście to po

pro

stu szczęście. Człowiek zostaje przeniesiony do innego

świata. Przestaje być częścią świata stworzonego przez ludzki
umysł, przestaje być częścią przeszłości, paskudnej historii,
przestaje być częścią czasu. Gdy jesteś naprawdę szczęśliwy,
gdy czujesz się błogo, czas i przestrzeń znikają.

Albert Einstein mówił, że, zdaniem dawnych uczonych,

istniały dwie rzeczywistości: przestrzeń i czas. Ale on uważa, że nie
są one dwiema oddzielnymi rzeczywistościami - są dwoma obli-
czami tej samej rzeczywistości. Dlatego stworzył słowo „czasoprze-
strzeń". Czas to nic więcej jak czwarty wymiar przestrzeni.

Einstein nie był mistykiem, inaczej wspomniałby również o

trzeciej rzeczywistości - transcendentnej, nie będącej ani prze-
strzenią, ani czasem. Ona również istnieje. Nazywam ją
„doświadczaniem". Mając te trzy rzeczywistości, masz całą
trójcę. Całą koncepcję Trójcy, trzech twarzy Boga. Istnieją
cztery wymiary.

Rzeczywistość

jest czterowymiarowa: trzy wymiary

przestrzeni i czwarty wymiar czasu.
Ale jest coś jeszcze. Nie można nazwać

tego piątym wymiarem; nie jest nim. Stanowi całość, to, co

transcendentne. Poruszasz się w tym kierunku, kiedy odczuwasz
błogość. Nie jest to zjawisko o charakterze społecznym. Nie jest
związane z tradycją, nie ma nic wspólnego z ludzkim umysłem.

Przyjrzyj się swojemu nieszczęściu, obserwuj, a będziesz w

stanie znaleźć jego przyczynę. Następnie skup się na tych
krótkich momentach, gdy pozwalasz sobie na odczuwanie ra-
dości, i porównaj je ze sobą.

Zauważysz kilka spraw: gdy jesteś smutny, jesteś konformi-

stą. Społeczeństwu się to podoba, ludzie cię szanują, cieszysz się

Gdy będziesz naprawdę

zado

wolony, zauważysz, że cały

świat się od ciebie

odwraca..

Apteka dla duszy

Wpływaj na swój nastrój

powszechnym poważaniem, możesz nawet zostać uznany za
świętego. Wszyscy święci cierpią. Smutek wypisany jest na ich
twarzach, w ich oczach. Ponieważ zaś sami są smutni, są prze-
ciwni radości. Każdy rodzaj szczęścia utożsamiają z hedoniz-
mem. Każda radość wiąże się dla nich z grzechem. Cierpią i
chcieliby widzieć cały świat pogrążony w smutku. Faktycznie
tylko w świecie wypełnionym smutkiem mogą być uznani za
świętych. W świecie pełnym radości musieliby zostać poddani
leczeniu. To przypadki patologii.

Widziałem wielu świętych, przyglądałem się ich życiu. Dzie-

więćdziesięciu dziewięciu na stu to ludzie nienormalni - neu-
rotyczni lub nawet psychotyczni. Ale cieszyli się szacunkiem -i
pamiętaj: szanowano ich za to, że cierpią.

Wielcy święci urządzali sobie długie głodówki, torturowali się.

Nie jest to zbyt mądre. Kilka pierwszych dni, pierwszy tydzień,
trudno wytrzymać. Drugi tydzień jest już łatwy. Po trzecim ty-
godniu problem sprawia jedzenie. W czwartym tygodniu całko-
wicie o nim zapominasz. Ciało z radością zjada samo siebie, czu-
je się lżejsze, nie ma problemów z trawieniem. Cała energia,
którą przeznaczało na trawienie, zostaje wykorzystana przez
głowę. Możesz więcej myśleć, lepiej się koncentrować, możesz
zapomnieć o ciele i o jego potrzebach.

e wszystko to stworzyli ludzie nieszczęśliwi, nieszczęśliwe

społeczeństwo. Spójrz na swoje cierpienie, a zauważysz pewne
podstawowe sprawy. Cierpienie daje ci szacunek. Ludzie są dla
ciebie bardziej przyjacielscy, współczują ci. Cierpiąc, zdobywasz
sobie

więcej przyjaciół. Świat jest bardzo dziwny; jest z nim coś

nie tak. Nie powinno tak być. To szczęśliwa osoba powinna mieć
więcej przyjaciół. Ale wystarczy, że będziesz zadowolony, a
ludzie zaczną ci zazdrościć, przestaną zachowywać się
przyjaźnie. Poczują się oszukani: masz coś, czego oni nie
potrafią

uzyskać. „Dlaczego jesteś szczęśliwy?" Więc przez lata wypra-
cowaliśmy w sobie pewien mechanizm: powstrzymujemy ra-
dość, wyrażamy smutek. Stało się to naszą drugą naturą.

Musisz porzucić ten mechanizm. Musisz nauczyć się być

szczęśliwym, szanować szczęśliwych ludzi, zwracać na nich więk-
szą uwagę. Pamiętaj o tym. To ogromna pomoc dla ludzkości.
Nie współczuj tym, którzy cierpią. Pomagaj im, ale nie współ-
czuj. Nie pozwól im myśleć, że smutek jest opłacalny. Niech wie-
dzą, że pomagasz im, ale nie wynika to z szacunku, a z samego
faktu, że po prostu potrzebują pomocy. Ty jedynie próbujesz wy-
dobyć tę osobę ze smutku, ponieważ smutek jest zły. Niech ta
osoba poczuje, że smutek to coś złego, że bycie nieszczęśliwym
to nic szlachetnego, że pomagając jej, wcale nie przysłużysz się
ludzkości.

Bądź szczęśliwy, szanuj szczęście,

pomóż ludziom zrozumieć, że jest
ono celem w życiu - satchitanand.

Wschodni mistycy uwa

żają, że Bóg ma trzy jakości. Jest sat:

praw

dą. Jest chit: świadomością, czujnością. I najważniejsze,

jest anand:

błogością. Gdziekolwiek ona jest, tam jest też Bóg.

Gdy

widzisz kogoś w stanie błogości, szanuj go, jest on święty. A

gdy

widzisz radosne, wesołe zgromadzenie, myśl o nim jak o

miej

scu świętym.

Recepty

Przechytrzyć rutynę umysłu

Smutno ci? Zatańcz albo wejdź pod prysznic i zobacz, jak wraz
z ciepłem ciała uchodzi z ciebie smutek. Poczuj, jak woda

Nie współczuj tym, którzy cierpią.
Pomagaj im, ale nie

współczuj. Nie

pozwól im

myśleć, że smutek jest

opłacalny.

Apteka dla duszy

zmywa z ciebie smutek razem z potem i kurzem. Zobacz, co

się dzieje.

Postara

j się postawić umysł w sytuacji, w której nie będzie

mógł zastosować starych metod. Każdy sposób będzie dobry. Tak
naprawdę wszystkie opracowywane przez wieki techniki mają
na celu wybić umysł z utartych ścieżek.

Na przykład, jeśli czujesz złość, weź kilka głębokich odde-

chów. Przez kilka minut głęboko wdychaj i wydychaj powietrze,
po czym sprawdź, czy nadal czujesz gniew. Zdezorientowałeś
umysł; nie potrafi on powiązać ze sobą tych dwóch spraw. Za-
czyna pytać: „Od kiedy człowiek w złości oddycha głęboko? O
co tu chodzi?"

Więc zrób cokolwiek, ale nigdy się nie powtarzaj; o to właś-

nie chodzi. Jeśli bowiem będziesz brał prysznic, ilekroć poczu-
jesz smutek, umysł przyzwyczai się do tego. Po trzech, czterech
razach nauczy się: „Aha, jesteś smutny; właśnie dlatego bierzesz
prysznic". Stanie się to nieodłącznym elementem twojego smut-
ku. Więc nigdy się nie powtarzaj. Za każdym razem zaskakuj
umysł. Bądź twórczy, używaj wyobraźni.

Twój partner powiedział coś, co cię zezłościło. Zawsze chcia-

łeś go uderzyć albo czymś w niego rzucić. Tym razem zmień to:
Przytul go! Pocałuj go! Zaskocz również jego. Twój umysł bę-
dzie zdezorientowany i twój partner również. Nagle wszystko się
zmieni. Wtedy zauważysz, że umysł to mechanizm, który łatwo
zaskoczyć czymś nowym; nie radzi sobie z tym, czego nie zna.

Otwórz okno i wpuść powiew świeżego powietrza.

Zmień schemat powstawania złości

Tysiące razy możesz uwalniać z siebie emocje, ale dopóki nie
zmienisz przyzwyczajeń, znów się w tobie nagromadzą. Nie

Wpływaj na swój nastrój ________________________________________ 101

ma nic złego w rozładowywaniu energii - jest to korzystne,

ale nietrwałe.

Wschodnie metody różnią się całkowicie od zachodnich. Nie

działają oczyszczające Wręcz przeciwnie, konfrontują cię z przy-

zwyczajeniami. Nie przejmują się tłumioną energią. Skupiają się

na schemacie, wewnętrznym mechanizmie, wytwarzającym ener-

gię, blokującym ją i sprawiającym, że jesteś zły, smutny, przy-

gnębiony, neurotyczny. Nakazują przełamać schemat. Rozłado-

wanie energii jest łatwe. Trudne jest złamanie schematu. To ciężka
praca.

Spróbuj zrobić coś, co zniszczyłoby ten schemat. Na

przykład codziennie, kiedy będziesz miał ochotę (sam wybierz

właściwy moment), przez piętnaście minut wykonaj takie

ćwiczenie: zamknij drzwi do swojego pokoju i zdenerwuj się –
ale

nie rozładowuj gniewu. Wymuszaj go, odejdź prawie od

zmys

łów z gniewu, ale nie rozładowuj go. Nie wyrażaj (...). Nie

miej nawet poduszki do uderzenia. Powstrzymuj go w każdy

możliwy sposób. Rozumiesz? Ma to być dokładne przeciwieństwo
katharsis.

Jeśli czujesz napięcie narastające w brzuchu, tak jakby coś

miało eksplodować, wciągnij go, napnij go do granic wytrzyma-

łości. Jeśli czujesz napięcie w ramionach, spraw, by jeszcze bar-

dziej się usztywniły. Pozwól, aby całe ciało było tak spięte jak

to tylko możliwe, prawie jak wulkan z zatkanym kraterem.

sisz o tym pamiętać: nie ma ujścia, nie ma żadnej ulgi.

Nie

krzycz, bo rozluźnisz brzuch. Nie uderzaj w nic, bo rozluźnisz

i odprężysz ramiona.

Przez piętnaście minut gotuj się jak woda w stu stopniach.

Przez piętnaście minut dojdź do maksymalnego napięcia.

staw budzik i gdy zadzwoni, postaraj się być spięty najbardziej,

jak tylko

potrafisz.

100

Apteka dla duszy

Gdy wyłączysz budzik, usiądź w ciszy, zamknij oczy i

obser

wuj, co się będzie działo. Zrelaksuj ciało.

Postępuj tak przez dwa tygodnie. To przegrzewanie systemu

roztopi u ciebie schemat gniewu.

Zagłęb się w „nie"

Stosuj tę metodę każdego wieczoru przez sześćdziesiąt minut.
Przez czterdzieści wprowadzaj się w negatywny stan, tak nega-
tywny, jak tylko p

otrafisz. Zamknij drzwi, obłóż pokój poduszka-

mi, odłącz telefon, powiedz, żeby nikt ci nie przeszkadzał przez
godzinę. Powieś na drzwiach karteczkę, że przez godzinę chcesz
zostać sam. Przyciemnij wszystko możliwie maksymalnie. Włącz
przygnębiającą muzykę i poczuj się martwy.

Czuj wszelki negatywizm. Jak mantrę powtarzaj „nie".

Przywołaj sceny z przeszłości: gdy byłeś przytłumiony i
odrętwiały, gdy chciałeś popełnić samobójstwo, gdy nie miałeś
chęci do życia - i wyolbrzym to wszystko. Stwórz wokół siebie
całą tę sytuację. Umysł będzie cię rozpraszał. Będzie mówił:
„Co robisz? Noc jest taka piękna, księżyc w pełni!" Nie słuchaj
go. Powiedz mu, że może wrócić później, ale w tej chwili
całkowicie pogrążasz się w tym, co negatywne. Bądź religijnie
negatywny.

Płacz, szlochaj, krzycz, wydzieraj się, przeklinaj -

rób to, na co masz ochotę. Ale pamiętaj o jednym: nie stawaj się
wesoły. Nie dopuść szczęścia. Jeśli się na tym przyłapiesz,
natychmiast wy

mierz sobie klapsa! Sprowadź się z powrotem do

stanu negatyw

nego. Wyżyj się na poduszkach, uderzaj w nie

albo skacz po nich. Zachowuj się paskudnie! Okaże się, że
czterdzieści minut bycia negatywnie nastawionym jest bardzo
trudne.

Jest to jedno z podstawowych praw umysłu -jeśli cokolwiek

chcesz zrobić w pełni świadomie, okazuje się to niemożliwe;

Wpływaj na swój nastrój 103

czu

jesz się oddzielony od tego, co robisz. Jesteś jedynie

świadkiem, nie zatracasz się w tym. Pojawia się dystans i jest on
czymś wspaniałym. Nie mówię, żebyś celowo tworzył dystans.
On jest skut

kiem ubocznym, nie musisz się o niego starać.

Po czterdziestu minutach wyjdź nagle z negatywnego stanu.

Odrzuć poduszki, zapal światła, włącz piękną muzykę i tańcz
przez dwadzieścia minut. Powtarzaj: „Tak! Tak! Tak!" - niech to
stanie się twoją mantrą. Potem weź prysznic.

Wykorzenisz w ten sposób całą negatywną energię i spojrzysz

inaczej na mówienie „tak". Całkowicie się oczyścisz. Bez zagłę-
bienia się w „nie" nikt nie może wzbić się na wyżyny „tak". Kie-
dy uporczywie będziesz mówił „nie", w naturalnej konsekwencji
pojawi się mówienie „tak".

Wypuść tygrysa z uwięzi

Życie jest tak rozlegle, że nie sposób nad nim zapanować. Jeśli
naprawdę chcesz to zrobić, musisz ograniczyć je do minimum;
wtedy dasz radę. Inaczej życie jest dzikie. Tak dzikie jak chmu-
ry, deszcz, wiatr, drzewa i niebo.

Medytację zacznij w nocy. Poczuj, że nie jesteś człowiekiem.

Możesz wybrać sobie dowolne zwierzę, które lubisz. Jeśli lubisz
koty,

kot będzie odpowiedni. Jeśli lubisz psy, w porządku... Mo-

żesz też być tygrysem - samcem lub samicą - czym tylko chcesz.
Wybierz jedno zwierzę i trzymaj się go. Zmień się w zwierzę. Po-
ruszaj się po pokoju na czworaka i stań się zwierzęciem.

Przez piętnaście minut fantazjuj tak, jak tylko możesz. Szcze-

kaj, jeśli jesteś psem, i zachowuj się tak jak pies; rób to napraw-
dę! Ciesz się i niczego nie kontroluj. Pies niczego nie kontroluje
-

bycie psem wiąże się z całkowitą wolnością, więc cokolwiek

poczujesz, z

rób to. Nie próbuj niczego kontrolować. Bądź praw-

102

104 __________________________________________________ Apteka dla duszy

dziwym psem! Przez piętnaście minut włócz się po pokoju,
szczekaj i skacz. Ćwicz tak przez siedem dni - to pomoże.

Jeśli jesteś zbyt wytworny i cywilizowany, może cię to skrzy-

wić. Potrzeba ci trochę więcej zwierzęcej energii. Zbyt silne
ucywilizowanie działa paraliżująco. Jest dobre w niewielkich
dawkach, ale w zbyt dużej może być niebezpieczne. Człowiek
powinien zachować umiejętność bycia zwierzęciem. Jeśli potra-
fisz nauczyć się zachowywać z odrobiną dzikości, wszystkie twoje
problemy znikną. Więc zacznij od dziś - i baw się tym!

W razie kryzysu

Zawsze gdy czujesz presję wywieraną na ciebie przez czynniki
zewnętrzne - a w życiu zdarza się to wielokrotnie - wtedy bez-
pośrednie wejście w medytację staje się trudne. Powinieneś więc
przez około piętnaście minut przed medytacją robić coś, co
wyeliminuje tę presję. Tylko wtedy będziesz mógł wejść w
medytację.

Przez piętnaście minut po prostu siedź w ciszy i myśl, że cały

świat to sen - bo naprawdę nim jest! Myśl o świecie jak o złudze-
niu, w którym nie ma nic istotnego. To pierwsza sprawa.

Po drugie, pamiętaj, że wcześniej czy później wszystko, włą-

czając ciebie, zniknie. Nie zawsze byłeś na świecie i nie zawsze
będziesz. Nic nie jest trwałe.

Po trzecie, pamiętaj, że jesteś tylko świadkiem. Wszystko to

przemijający sen, film.

Pamiętaj o tych trzech sprawach: że świat to tylko sen i że

wszystko, nawet ty, przeminie. Zbliża się śmierć, a jedyną rze-
czywistością jest świadek, więc jesteś tylko świadkiem. Zrelak-
suj ciało, przez piętnaście minut doświadczaj, a potem medytuj.
Bez problemu wejdziesz w medytację.

Wpływaj na swój nastrój ]_05

Ale kiedy czujesz, że wejście w medytację będzie dla ciebie

łatwe, nie stosuj tej metody; inaczej stanie się nawykiem.
Powinna

być stosowana tylko w szczególnych okolicznościach,

gdy wejście w medytację sprawia trudność. Jeśli będziesz to robić
codziennie,

sposób ten straci siłę oddziaływania. Więc korzystaj

z niego jak z lekarstwa. Gdy wszystko idzie nie tak i sprawia
trudności, wykorzystuj go do oczyszczenia drogi, byś mógł się
zrelaksować.

Tai chi przygnębienia

Gdy zauważasz, że ogarnia się przygnębienie, wchodź w nie po-
wol

i, nie śpiesz się. Niech twój ruch będzie niespieszny-jak ru-

chy tai chi.

Gdy jesteś smutny, zamknij oczy i pozwól, żeby film przesu-

wał się bardzo wolno. Powoli, powoli wejdź w niego, obserwuj z
wszystkich stron, patrz, co się dzieje. Rób to tak wolno, byś
mógł zobaczyć każdy ruch osobno, każde włókno. Jeśli
zaczy

nasz się złościć - wchodź w to powoli.

Przez kilka dni wykonuj powolne ruchy, spowolnij również

inne czynności. Na przykład chodź wolniej, niż chodziłeś do tej
pory. Jedz wolniej niż do tej pory i lepiej przeżuwaj. Jeśli nor-
malnie posiłek zajmuje ci dwadzieścia minut, niech teraz zajmie
trzydzieści; zwolnij wszystko o pięćdziesiąt procent. Jeśli
szybko otwierasz oczy, zwolnij. Niech prysznic zajmuje ci dwa
razy więcej czasu. Zredukuj tempo wszystkich czynności.

Gdy zwolnisz, automatycznie zwolni cały twój mechanizm.

Jest tylko jeden mechanizm -

ten sam, dzięki któremu chodzisz,

rozmawiasz, denerwujesz się. Nie ma innych. Jest tylko jeden
organiczny mechanizm. Więc kiedy wszystko spowolnisz, czeka
cię niespodzianka: twój smutek, cierpienie, złość, agresja -
wszystko to też zwolni.

106 _______________________________________________ Apteka dla duszy

To niesamowite doświadczenie: zwalniają twoje myśli, prag-

nienia, przyzwyczajenia.

Na przykład, jeśli palisz papierosy, wtedy twoja ręka porusza

się bardzo powoli... wsuwa się do kieszeni... wyciąga papie-
rosa... wkłada go do ust... wyciąga pudełko zapałek. Wszystko
dzieje się tak powoli, że wypalenie jednego papierosa zajmuje
prawie pół godziny! Przygotuj się na niespodziankę. Będziesz w
stanie dostrzec, w jaki sposób wykonujesz wszystkie rzeczy.

Dziennik księżycowy

Księżyc wywiera czasem mocny wpływ na człowieka, więc obser-
wuj go i korzystaj z niego. Co najmniej przez dwa miesiące pro-
wadź codzienne zapiski, uwzględniające fazę księżyca. Zacznij
od nowiu i zanotuj, jak się czułeś przez cały dzień; to samo dru-
giego, trzeciego, czwartego dnia aż do pełni. Gdy księżyc zacznie
się zmniejszać, nadal prowadź zapis. Zauważysz pewien rytm -
twój nastrój zależy od księżyca.

Gdy już sporządzisz dokładny wykres, możesz go wykorzy-

stać do wielu celów. Możesz przewidzieć, jak będziesz czuł się
jutro i w jaki sposób powinieneś się do tego przygotować. Jeśli
zanosi się na smutek, rozsmakuj się w smutku. Nie miałoby sen-
su z nim walczyć. Zamiast walczyć, wykorzystaj go, ponieważ
smutek również może przynieść korzyści.

Oddech psa

Gdy czujesz, że masz żołądek zawiązany w supeł, chodź i dysz
jak pies. Wysuń język - udrożni to przejście. Takie dyszenie mo-
że mieć ogromny wpływ. Jeśli będziesz sapał przez pół godziny,
w cudowny sposób zniknie twój gniew, a ciało ureguluje się.

Wpływaj na swój nastrój 07

Wypróbuj to czasami w swoim pokoju. Możesz skorzystać z

lustra -

szczekać i wyć do niego! Po trzech tygodniach zauwa-

żysz bardzo głębokie zmiany. Gdy zrelaksujesz się i uwolnisz od
gniewu, poczujesz się wolny.

Zgoda na to, co negatywne

Człowiek musi nauczyć się funkcjonować również z tym, co w
nim negatywne. Tylko wtedy może stać się całością.

Wszystkim nam zależy na doznawaniu samych rzeczy po-

zytywnych. Gdy jesteś szczęśliwy, akceptujesz to; gdy jesteś
nieszczęśliwy, wypierasz to. Ale łączysz w sobie te dwa stany.
Gdy wszystko idzie do przodu, czujesz się świetnie; gdy wszy-
stko z

atrzymuje się, staje, czujesz się jak w piekle. Ale musisz

zaakceptować obie emocje. Tak wygląda życie: składa się i z
piekła, i z nieba. Rozdzielanie ich jest fałszem. Nie ma nieba
gdzieś na wysokości, a piekła gdzieś w dole. Oba są tutaj. W
jednej chwil

i czujesz się jak w niebie, w następnej - jak w

piekle.

Trzeba poznać negatywny aspekt siebie i odprężyć się w

Jego obecności. Wtedy pewnego dnia ze zdziwieniem przekonasz się,

że te negatywne cząstki dodają życiu smaku. Nie są niezbędne,

ale dodają życiu przypraw. Inaczej byłoby nudne i monotonne.

Sam pomyśl: jesteś coraz szczęśliwszy, coraz szczęśliwszy, coraz

szczęśliwszy... Co później? Momenty smutku

przynoszą zapał, chęć poszukiwania i przygód.
Odzyskujesz apetyt.

Powinieneś funkcjonować

całą pełnią siebie. Akceptować dobre i złe

strony. Nie ma sposobu

pozbycie się czegokolwiek. Nikt nigdy nie pozbywa

się niczego, można się tylko nauczyć wszystko akceptować. Wtedy

Człowiek musi nauczyć się

funkcjonować również z tym, co
w nim

negatywnego. Tylko

wtedy może stać się jednością.

Apteka dla duszy

pojawia się harmonia pomiędzy ciemnością i światłem, i jest

ona piękna. Dzięki kontrastom życie staje się harmonijne.

Staraj się wykorzystać każdy moment. Nie stwarzaj proble-

mów. Nie zastanawiaj się: „Co powinienem zrobić, aby przestać
odczuwać lęk?" Gdy czujesz się zdenerwowany, bądź zdener-
wowany!

Gdy jesteś nieszczęśliwy, bądź nieszczęśliwy i nie rób

wokół tego zbyt wiele szumu -po prostu bądź nieszczęśliwy; cóż
więcej możesz zrobić?

To tak jak z pogodą: przychodzi lato i robi się gorąco; cóż

możesz począć? Gdy jest upal, bądź rozgrzany i spocony, a gdy
jest zimno, trzęś się i bądź zadowolony! Powoli zauważysz ro-
dzące się relacje między przeciwieństwami. A dzień, w którym
zauważysz tę dwubiegunowość, będzie dniem zrozumienia i
objawienia.

W siódmym niebie

Stan błogości jest bardzo mglisty. Jest jak chmura, niemożliwy
do zdefiniowania i ulega ciągłym przemianom. Nie jest ani tym-
czasowy, ani stały. Jest wieczny. Ale nie jest martwy -jest bar-
dzo, bardzo żywy. Jest życiem; nie jest statyczny, lecz dynami-
czny. Zmienia się. Na tym polega paradoks: błogość jest wieczna,
ale zmienna, w każdej chwili nowa, a zawsze ta sama. W pewien
sposób istniała zawsze; w każdej chwili jesteś w stanie odczuć
ekstazę i podniecenie. Zawsze może cię to zaskoczyć. Jest więc
błogość bardzo mglista i nie można określić jej jako stan tym-
czasowy czy trwały.

Zacznij odczuwać naokoło siebie tę chmurę błogości. Siedząc

w ciszy, poczuj otaczającą cię chmurę. Zrelaksuj się, a po kilku
dniach poczujesz, że stalą się ona rzeczywista (...), ponieważ jest
tam. Jest, choć ty może jeszcze jej nie poczułeś. Jest. Każdego

Wpływaj na swój nastrój _______________________________________ 1_09

otacza chmura błogości - człowiek musi tylko zdać sobie z tego
sprawę, to wszystko. Rodzimy się z nią. Jest ona naszą aurą,
naszą naturą, instynktowną naturą. Więc czasem usiądź w ciszy,
zrel

aksowany i poczuj, że zatracasz się w chmurze rozkoszy,

która cię otacza, nieustannie się zmienia i pozostaje z tobą.

Gdy zaczniesz się zatracać, poczujesz większą rozkosz. Po-

jawią się momenty, w których całkowicie się zagubisz, gdy bę-
dzie chmura, a nie

będzie ciebie. Są to momenty satori lub sa-

madhi.

Są one pierwszymi przejawami prawdy.

Gdy pojawi się nasionko, wyrośnie również drzewo.

Tylko to sobie wyobraź!

Jeśli masz bujną wyobraźnię i potrafisz świadomie z niej korzy-

stać, może pomóc ci w pracy wewnętrznej. Jeśli zaś nie używasz

jej regularnie, może stać się przeszkodą. Jeżeli człowiek dyspo-

nuje jakąś umiejętnością, powinien z niej korzystać, w przeciw-

nym razie będzie ona jak kamień na drodze. Trzeba go wyko-

rzystać, zamienić go w stopień wiodący wzwyż.

Zacznij robić trzy rzeczy. Po pierwsze, wyobrażaj sobie sie-

bie tak szczęśliwego jak to tylko możliwe. W przeciągu tygodnia

poczujesz, że bez konkretnego powodu stajesz

się coraz szczęśliwszy. Będzie to dowód na

istnienie w tobie uśpionej zdolności. Tak więc

pierwszą sprawą, którą powinieneś robić każdego

ranka, jest wyobrażenie sobie, że jesteś ogromnie

szczęśliwy. Wstań z łóżka w doskonałym nastroju - rozpromieniony,

radosny, pełen dobrych oczekiwań, tak jakby coś doskonałego, bardzo

cennego miało się tego dnia wydarzyć. Wstań z łóżka w pozytywnym i

pełnym nadziei nastroju, z poczuciem, że ten dzień nie będzie zwykły,

że czeka na ciebie coś nieprzewidywalnego

108

żdego otacza chmura

błogości-człowiek musi tylko

zdać sobie z tego sprawę, to
wszystko.

Apteka dla duszy

i niesamowitego, że coś się zbliża. Próbuj i pamiętaj o tym

przez cały dzień. Po upływie tygodnia zauważysz, że cala twoja
rutyna, twój styl i emocje zmieniły się.

Po drugie, gdy kładziesz się spać, wyobraź sobie, że spadasz

w dłonie Boga... Tak jakby cała egzystencja cię wspierała, jak-
byś spał na jej kolanach. Po prostu wyobraź to sobie i zaśnij. Nie
przerywaj wizualizacji, niech nadejdzie sen, niech połączą się ze
sobą. Na tym polega drugi punkt.

Po trzecie, nie wyobrażaj sobie rzeczy negatywnych. Jeśli lu-

dzie obdarzeni żywą wyobraźnią myślą o sprawach negatywnych,
zaczynają się one wydarzać. Jeśli myślisz, że zachorujesz, zacho-
rujesz. Jeśli spodziewasz się, że spotkasz się z osobą, która bę-
dzie wobec ciebie chamska, tak się stanie. Twoja wyobraźnia two-
rzy sytuacje.

Zacznij wykorzystywać wyobraźnię rano i w nocy oraz pamię-

taj, by przez cały dzień nie wyobrażać sobie niczego negatywne-
go. Jeśli pojawi się taka myśl, natychmiast zmień ją w pozyty-
wną. Powiedz jej: „Nie", i odrzuć ją od siebie.

Śmiej się z głębi brzucha

Kiedy siedzisz i nie masz nic do ro

boty, odpręż dolną szczękę i

szeroko otwórz usta. Oddychaj przez nie, ale niezbyt głęboko.
Pozwól oddychać ciału - stopniowo oddech zacznie stawać się
coraz płytszy. Gdy zauważysz, że stał się naprawdę płytki, a ty
nadal masz otwarte usta i rozluźnioną szczękę, całe ciało poczuje
się zrelaksowane.

W tym momencie zacznij odczuwać uśmiech - nie na twarzy,

ale w całym sobie. Będziesz w stanie to zrobić. Nie jest to
uśmiech, który występuje na ustach; jest to uśmiech egzysten-
cjalny, który rozprzestrzenia się wewnątrz ciebie.

Wpływaj na swój nastrój ______________________________________ 111

Spróbuj zrobić to dzisiaj, a sam poczujesz jak to jest... po-

nieważ tego nie da się opisać. Nie ma potrzeby cieszyć się usta-
mi, twarzą; poczujesz się tak, jakbyś uśmiechał się ze swojego
wnętrza. Twój brzuch będzie się uśmiechał. Będzie to jak
uśmiech, a nie jak śmiech. Będzie miękkie, delikatne, kruche jak
malutka róża rozkwitająca w twoim brzuchu, roztaczająca swą
woń po całym ciele.

Gdy raz poznasz ten uśmiech, będziesz w stanie pozostawać

szczęśliwy przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Gdy tylko
poczujesz, że opuszcza cię radość, po prostu zamknij oczy i
uchwyć ten uśmiech, on tam będzie. W ciągu dnia możesz
chwytać go tak często, jak tylko chcesz. Zawsze się pojawi.

Zburz Chiński Mur

Przez całe życie wielu ludzi posuwa się we wszystkim tylko do
pewnego stopnia. Gdy byłeś zdenerwowany, dochodziłeś tylko
do pewnego natężenia. Gdy byłeś smutny, dochodziłeś tylko do
pewnego natężenia. Gdy byłeś szczęśliwy, dochodziłeś tylko do
pewnego natężenia. Istnieje cienka linia, której nigdy nie
przekroczyłeś. Wszystko dochodzi do niej i na niej się
zatrzymuje. To stało się prawie automatyczne - gdy dochodzisz
do tej granicy, natychmiast zatrzymujesz się.

Wszystkich nas tak uczono: z gniewem wolno posunąć się tyl-

ko do pewnej granicy i nigdy dalej, bo może to być niebezpie-
czne. Pozwala ci się dojść do określonego poziomu szczęścia, ale
nie dalej, ponieważ może to doprowadzić do szaleństwa. Pozwala
ci się na smutek, ale tylko do pewnego stopnia, ponieważ większy
mógłby pchnąć cię do samobójstwa. Tak cię nauczono, a przez
to wokół ciebie (oraz wokół każdego innego człowieka) wyrósł
Wielki Mur Chiński. Nigdy go nie przekroczyłeś. Wyznaczą

110

112 __________________________________________________ Apteka dla duszy

on twoją jedyną przestrzeń, jedyną wolność. Gdy zaczynasz
czuć się szczęśliwy czy radosny, ten Wielki Mur Chiński
natychmiast się aktywizuje. Pamiętaj o tym.

Zacznij wykonywać pewne ćwiczenie, które będzie niezwyk-

le pomocne. Nazywa się to „metodą wyolbrzymiania". Jest to
jedna z pradawnych tybetańskich metod medytacji. Jeśli jest ci
smutno, zamknij oczy i wyolbrzym ten smutek. Zagłęb się w nie-
go tak bardzo, jak tylko potrafisz, przekrocz granicę. Jeśli chcesz
jęczeć, szlochać, płakać, rób to. Jeśli masz ochotę tarzać się po
podłodze, rób to. Przekrocz granicę, której nigdy wcześniej nie
przekroczyłeś.

Wyolbrzym to, ponieważ ograniczenie, ta trwała granica, z

którą żyłeś, stała się rutyną. Nie osiągniesz stanu pełnej
świadomości, póki jej nie przekroczysz. Wynika ona z twoich
mentalnych przyzwyczajeń, więc [proces ten] może cię bardzo
zdenerwować, ale nigdy nie uświadomisz jej sobie, dopóki jej
nie przekroczysz. A wtedy nagle zdasz sobie sprawę z tej
granicy, ponieważ zacznie się dziać coś, co nie zdarzyło nigdy
wcześniej.

Postępuj tak ze smutkiem, gniewem, zazdrością - z czym

tylko masz ochotę - a w szczególności ze szczęściem. Gdy od-
czuwasz radość, nie wierz w granice. Po prostu wyjdź i pozbądź
się ich: tańcz, śpiewaj, biegaj. Nie bądź skąpcem.

Gdy już nauczysz się przekraczać ograniczenia i je pokony-

wać, znajdziesz się w zupełnie innym świecie. Wtedy poczujesz,
jak dużo w życiu traciłeś.

Wiele razy staniesz tuż pod tym Chińskim Murem i dopiero

stopniowo będziesz uczyć się od niego uwalniać. A tak napraw-
dę go nie ma, jest tylko wyobrażeniem.

Wpływaj na swój nastrój 113

Stwórz swój prywatny świat

Co wieczór stosuj poniższą, trzystopniową metodę.

Osiągnięcie stopnia pierwszego zajmie siedem dni. Leżąc lub

siedząc na łóżku, zgaś światło i pozostań w ciemności. Przypom-
nij sobie jakiś przyjemny moment z przeszłości. Dowolny...
wy

bierz najlepszy. Może być to coś zwyczajnego, ponieważ

czasem

w zwyczajnych miejscach dzieją się niezwykłe rzeczy.

Siedzisz w milczeniu, nic nie rob

isz, a deszcz bębni o dach. Za-

pach, dźwięk... jesteś nimi otoczony i nagle coś w tobie zaskakuje:
to święty moment! Albo pewnego dnia, gdy idziesz ulicą, nagle
zza drzew spływają na ciebie słoneczne promienie i coś zaskakuje,
coś się otwiera! Na chwilę przenosisz się do innego świata.

Gdy wybierzesz już ten moment, wspominaj go przez siedem

dni. Po prostu zamknij oczy i pozwól mu powrócić. Skup się na
szczegółach. Deszcz bębni o dach... kap, kap, dźwięk spadają-
cych kropel... zapach... wrażenia z tamtej chwili... Śpiewające
ptaki, szczekający pies... gdzieś upada talerz - wszystkie dźwię-
ki. Skup się na wszystkich szczegółach, patrz z każdej strony, wie-
lowymiarowo, czuj wszystkimi zmysłami. Każdej nocy zauważysz,
że szczegóły stają się coraz wyraźniejsze. Być może przypom-
nisz sobie rzeczy, o których zapomniałeś, a które teraz twój
umysł odtworzy. Bez względu na to, czy o czymś pamiętasz czy
nie, umysł wszystko rejestruje.

Zaczniesz odczuwać subtelne niuanse, z których nie zdawa-

łeś sobie sprawy. Gdy twoja świadomość skupi się na
konkretnym wspomnieniu, ono powróci. Zaczniesz zauważać
nowe szczegóły. Zaczniesz przypominać sobie, że rzeczywiście
miały miejsce, ale ty o nich zapomniałeś. Umysł wszystko
rejestruje. Jest sługą godnym zaufania - niezwykle zdolnym.

114

Apteka dla duszy

Wpływaj na swój nastrój

115

Siódmego dnia będziesz widział wszystko tak wyraźnie, że bę-

dzie ci się wydawać, jakbyś nigdy niczego nie widział tak dobrze.

Po siedmiu dniach postępuj dalej tak samo, ale dodaj pewien

element. Ós

mego dnia poczuj wokół siebie przestrzeń. Poczuj

otaczającą cię wtedy atmosferę - pięćdziesiąt centymetrów doko-
ła ciebie. Po prostu poczuj aurę tamtej chwili. Po czternastu
dniach będziesz w stanie prawie całkowicie przenieść się do inne-
go świata - ze świadomością, że na odległość tych pięćdziesięciu
centymetrów wokół ciebie rozciąga się inny czas i inny wymiar.

Następnie w trzecim tygodniu dodaj jeszcze coś. Żyj tą chwi-

lą, daj się jej otoczyć, lecz teraz stwórz nieistniejącą antyprze-
strzeń. Na przykład czujesz się świetnie; pięćdziesiąt centyme-
trów wokół ciebie roztacza się coś boskiego. I wyobraź sobie taką
sytuację: ktoś cię obraża, ale złośliwość ta nie przekracza gra-
nicy. Otacza cię powłoka i złośliwość nie może cię dotknąć.
Mknie jak strzała, ale spada na ziemię. Albo przypomnij sobie
jakiś przykry moment: zostałeś urażony, ale cierpienie to dociera
jedynie do szklanej ściany, która cię otacza, i tam się ześlizguje.
Nigdy nie zbliży się do ciebie. Po trzech tygodniach -jeśli
wszystko dobrze posz

ło w dwóch poprzednich - zauważysz, że

wszystko dochodzi do ciebie tylko na odległość pięćdziesięciu
centymetrów i nic nie wnika w ciebie.

Wtedy od czwartego tygodnia utrzymuj wokół siebie tę aurę.

Idąc na zakupy czy rozmawiając z ludźmi, stale o niej pamiętaj.
Będziesz zachwycony. Będziesz poruszał się po świecie, stale
mając wokół siebie swój własny, prywatny świat.

To sprawi, że będziesz w stanie żyć w teraźniejszości - po-

nieważ naprawdę jesteś stale bombardowany przez tysiące
spraw. Przykuwają one twoją uwagę, bo, nie mając wokół siebie
ochronnej aury, jesteś bezbronny. Szczeka pies - umysł na-
tychmiast zwraca uwagę w jego kierunku i zapamiętuje go. No-

sisz w pamięci wiele psów z przeszłości. Twój przyjaciel ma psa;
od psa przenosisz się na przyjaciela, następnie na jego siostrę, w
której się podkochiwałeś. Zaczyna się tworzyć nonsens. Szcze-
kanie psa odbywało się w teraźniejszości, ale zaprowadziło cię
do zdarzeń z przeszłości. Może poprowadzić cię również w przy-
szłość; trudno powiedzieć. Wszystko może doprowadzić do
wszystkiego; to bardzo skomplikowane.

Człowiek potrzebuje osłony, ochronnej aury. Pies szczeka, a

ty pozostajesz skupiony na sobie - stabilny, spokojny, cichy,

skoncentrowany.

Noś wokół siebie tę aurę przez kilka dni lub kilka miesięcy.

Gdy poczujesz, że już jej nie potrzebujesz, możesz ją odrzucić.
Gdy poznasz, co znaczy być tu i teraz, gdy docenisz piękno, bło-
gość tego odczucia, możesz odrzucić aurę.

Roześmiane stopy

Gdy się śmiejesz, śmiej się całym ciałem - to trzeba zrozumieć.
Mo

żna śmiać się samymi ustami, można śmiać się samym gar-

dłem, ale nie będzie w tym głębi.

Usiądź na podłodze na środku pokoju i poczuj, jak śmiech

narasta w tobie od samych podeszew stóp. Zamknij oczy i po-
czuj rozchodzące się od stóp fale śmiechu. Są one bardzo deli-
katne. Ale dochodząc do brzucha, stają się lepiej wyczuwalne.
Brzuch zaczyna się trząść i drżeć. Dalej płyną do serca; serce
czuje się pełne. Dążą dalej do gardła i ust.

Można śmiać się samymi ustami i gardłem, wydawać odgło-

sy podobne do śmiechu, ale to nie będzie śmiech i w niczym ci
nie pomoże. Znowu będzie to coś mechanicznego.

Gdy zaczniesz się śmiać, wyobraź sobie, że jesteś małym

dzieckiem. Ujrzyj siebie jako małe dziecko. Gdy dzieci się śmie-

Apteka dla duszy

ją, tarzają się po podłodze. Jeśli masz na to ochotę, ty

również się tarzaj. Cała rzecz polega na tym, żeby wejść w to
całkowicie. Dźwięk nie ma tu aż takiego znaczenia jak
zaangażowanie. Gdy ono się pojawi, zrozumiesz, o czym
mówię.

Przez dwa, trzy dni możesz mieć problemy z wyczuciem, czy

się to dzieje, czy nie, ale wydarzy się. Niech się zacznie od ko-
rzeni -

tak jak kwiat, który pojawia się na drzewie, a zaczyna

swą podróż od korzeni. Rozkwita stopniowo. Nie zobaczysz go
nigdzie indziej -

dopiero gdy pojawi się u góry i rozkwitnie. Ale

rodzi się z korzeni, z ziemi. Przebywa drogę z głębin.

Dokładnie na tej samej zasadzie powinien rodzić się śmiech -

rozprzestrzeniając się od stóp ku górze. Pozwól, aby poruszył
całym ciałem. Poczuj drżenie i poddaj mu się. Nie pozostawaj
sztyw

ny; zrelaksuj się i daj się ponieść. Nawet jeśli na początku

trochę przesadzasz, będzie to pomocne. Gdy czujesz, że trzęsie
ci się ręka, pomóż jej trząść się bardziej, tak żeby energia
zaczęła falować i płynąć. Zacznij się tarzać i śmiać.

Rób to wieczorem

przed snem. Wystarczy dziesięć minut. A

rano niech będzie to pierwsza rzecz po przebudzeniu - możesz
śmiać się w łóżku. Niechaj śmiech będzie ostatnią czynnością
wieczora i pierwszą poranka. Wieczorny śmiech ukierunkuje

twoje sny. Staną się one bardziej radosne,
rozdokazywane i pomogą ci w porannym
śmiechu, stworzą tło. Poranny śmiech

wpłynie zaś na przebieg całego dnia.

Cokolwiek robisz rano, ta pierwsza czynność - cokolwiek nią

będzie - ukierunkuje cały twój dzień. Jeśli pierwszą rzeczą, którą
zrob

isz, będzie zdenerwowanie się, będzie ono ciągnąć się za

tobą przez cały dzień. Gniew prowadzi do kolejnego gniewu, a
ten do następnego. Czujesz się bezbronny - każda najmniej-

Wpływaj na swój nastrój 117

sza rzecz sprawia, że czujesz się urażony, obrażony. Jedna rzecz
prowadzi do następnej.

Śmiech to najlepszy początek dnia, ale niech będzie całko-

wity. Przez cały dzień, gdy tylko będzie możliwość, nie przegap
go-

śmiej się!

Mantra „tak"

Chcę was nauczyć, jak mówić „tak" życiu, miłości, ludziom.
Ow

szem, pojawiają się ciernie, ale nie ma sensu ich liczyć.

Ignoruj je; skup się na róży. Jeśli twoja medytacja skupi się
bardziej na róży, a róża wniknie głębiej w ciebie, kolce staną się
mniejsze, niż są naprawdę. Pojawi się moment, w którym róża
zawładnie tobą całkowicie. Wtedy na świecie znikają wszystkie
kolce.

Zacznij przelewać swoją energię w „tak". Uczyń z „tak"

swo

ją mantrę. Każdego wieczoru przed snem powtarzaj: „tak...

tak...", i zestrój się z tym. Kołysz się w rytm tej mantry i pozwól
jej otoczyć cię od palców stóp aż po głowę. Niech wniknie w cie-
bie. Powtarzaj: „tak... tak... tak..." Niechaj taka będzie twoja
modlitwa przez dziesięć minut. Później idź spać.

Wcześnie rano przez co najmniej trzy minuty siedź na łóżku i

znów powtarzaj: „tak", poczuj to słowo.

Gdy zaczniesz odczuwać negatywne emocje w ciągu dnia, za-

trzymaj się - na ulicy czy gdziekolwiek jesteś. Jeśli możesz po-
wiedzieć na głos: „tak... tak..." - dobrze. Jeśli nie, powiedz „tak...
tak..." w myślach. Ćwicz „tak" przez trzy tygodnie.

Nie bądź smutny, zdenerwuj się!

Złość i smutek są tym samym. Smutek to pasywna złość, a złość
to aktywny smutek. Osobie pogrążonej w smutku trudno jest się

116

Niechaj śmiech będzie ostatnią

czynnością wieczora i pierwsza
poranka.

Apteko dlo duszy

zdenerwować. Jeśli się to uda, jej smutek natychmiast zniknie.
Osobie rozzłoszczonej trudno poczuć smutek. Jeśli możesz spra-
wić, żeby go poczuła, jej złość natychmiast zniknie.

Wszystkie

nasze

emocje

podlegają

zasadom

dwubiegunowości - mężczyzna i kobieta, jin i jang, samiec i
samica. Złość to samiec, a smutek to samica. Dlatego jeśli jesteś
zasmucony, trudno jest ci przestroić się na bycie złym, ale
chciałbym, żebyś to zrobił. Wydobądź to z siebie, zagraj to.
Nawet jeśli wydaje ci się, że to nonsens, nawet wtedy - miej się
za klauna, ale wydo

bądź to z siebie!

Jeśli będziesz umiał przepływać pomiędzy złością i smut-

kiem, obie emocje staną się równie łatwo osiągalne. Wzniesiesz
się ponad nie i będziesz potrafił je obserwować. Możesz stać z
boku i przyglądać się, a potem wypracujesz w sobie dystans.
Lecz najpierw musisz nauczyć się swobodnie przemieszczać
między tymi dwiema emocjami. Jeśli nie, będziesz skłaniał się
ku smutkowi. A gdy człowiekowi jest ciężko, wtedy bardzo
trudno jest mu się wznieść.

Pam

iętaj, gdy dwie energie, przeciwne energie, są jednakowo

silne, rozłożone po połowie, wtedy łatwo jest się od nich

uwolnić, ponieważ walczą i eliminują się nawzajem, żadna z nich

cię nie przygniata. Twój smutek i złość

rozk

ładają się pół na pół, są ze sobą na równi,

więc się neutralizują. Nagle czujesz się wolny

i jesteś w stanie się wyślizgnąć. Ale jeśli

smutek zajmuje siedemdziesiąt, a złość

trzy

dzieści procent, wtedy sytuacja staje się trudna. Trzydzieści

pro

cent złości porównanych z siedemdziesięcioma procentami

smutku zostawia nadal czterdzieści procent smutku i uniemoż-

liwia uwolnienie się. Te czterdzieści procent będzie się za tobą

ciągnąć.

Wpływaj na swój nastrój ______________________________________ 119

Jest to jedno z podstawowych praw dotyczących energii we-

wnętrznych - należy zawsze utrzymywać przeciwne energie na
równym wzajemnie poziomie, gdyż wtedy łatwo się od nich
uwolnić. Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta. Są tak zajęci
sobą, że nie musisz się niczego obawiać i możesz uciec.

Nie mieszaj do tego roz

umu. Niech to będzie codzienne ćwi-

czenie, nie czekaj na sprzyjającą okazję. Każdego dnia masz się

zdenerwować - to będzie łatwiejsze. Więc rzucaj się, biegaj,

krzycz, wyraź to. Kiedy bez żadnego powodu będziesz potrafił

wpaść w gniew, staniesz się szczęśliwy, ponieważ będziesz wolny.

W innym wypadku bowiem

gniew zależny jest od sytuacji,

a ty nie panujesz nad nim.

Jeśli nie potrafisz go wywołać,
jak możesz się go pozbyć?

Na początku wydaje się to trochę podejrzane, dziwaczne, nie-

wiarygodne, ponieważ zawsze uważałeś, że to inni ludzie wywo-
łują w tobie gniew, np. znieważając cię. To nieprawda. Gniew
zawsze był. Ktoś tylko dał ci usprawiedliwienie do okazania go.

Sam możesz sobie dać takie usprawiedliwienie: wyobraź so-

bie sytuację, która by cię zdenerwowała, i zdenerwuj się. Krzycz
na ścianę, nawyzywaj ją, a w końcu ściana zacznie odzywać się
do ciebie! Zwariowałeś. Musisz sprowadzić gniew i smutek do
tego samego poziomu, utrzymywać je w tych samych
propocjach. Wtedy będą się nawzajem zwalczać, a ty się
uwolnisz.

Georgij Gurdżijew zwykł nazywać to techniką „przebiegłego

człowieka" - sprowadzanie wewnętrznych energii do takiego
konfliktu, że zajęte wzajemnym redukowaniem się, dają ci
mo

żliwość ucieczki.

Zawsze uważałeś, ze to inni ludzie

wywołują w tobie gniew, np. cię

znieważając.
To nie

prawda. Ktoś tylko dał ci

usprawiedliwienie do okazania go.

Należy zawsze utrzymywać przeciwne
energie na równym wzajemnie poziomie-

wtedy łatwo się od nich uwolnić.

120 __________________________________________________ Apteka dla duszy

Zauważ przerwy

Sedno spraw zawiera się w przerwach, pauzach pomiędzy dwo-
ma słowami, dwiema myślami, dwoma pragnieniami, dwiema
emocjami lub uczuciami; wszędzie, gdzie pojawia się pauza -
między snem a jawą czy jawą a snem; w pauzie pomiędzy cia-
łem i duszą - w tej przerwie. Gdy miłość przemienia się w nie-
nawiść - moment, gdy nie jest to już miłość, a jeszcze nie jest to
nienawiść. Gdy przeszłość zmienia się w przyszłość - pauza, gdy
przeszłości już nie ma, a przyszłość jeszcze nie nadeszła. Ten
krótki moment -

oto teraźniejszość, oto tu i teraz. Jest tak mała,

że nie można jej określić żadną jednostką czasu. Jest niepo-
dzielnie mała. Ta przerwa jest jak mgnienie oka i objawia się w
każdej chwili na tysiąc różnych sposobów.

Twoje nastroje nieustannie się zmieniają i przemijają. W cią-

gu dwudziestu czterech godzin zdarza się tak wiele tych przerw,
że wręcz zdumiewa fakt, iż je przegapiamy. Nie zwracamy uwa-
gi na pauzy. Opanowaliśmy ten trik - nie patrzymy na przerwy.
S

ą tak małe, że pojawiają się i znikają, a my nie jesteśmy

świadomi, że w ogóle zaistniały. Zauważamy coś dopiero wtedy,
gdy już zniknie, gdy stanie się częścią przeszłości, albo jesteśmy
świadomi, że nadejdzie, że będzie częścią przyszłości. Ale kiedy
się pojawi, w jakiś dziwny sposób przegapiamy to.

W chwili gdy jesteś zły, nie widzisz tego; później tego żałujesz.

Gdy złość wzbiera w tobie, czujesz to i deprymuje cię fakt, że po-
nownie się pojawia. Ale gdy już nadejdzie, nagle stajesz się ślepy
i głuchy, nieświadomy, nieuważny- Przerwa jest tak mała, że jeśli
nie zachowasz całkowitej czujności, przegapisz ją. Możesz ją
uchwycić tylko w stanie absolutnej przytomności . Gdy jesteś tam całym
sobą, tylko wtedy będziesz w stanie ją dostrzec. Gdy jednak

Wpływaj na swój nastrój

na myśl umiera i rodzi się kolejna, pomiędzy nimi pojawia się
mo

ment bez żadnej myśli. Właśnie to jest coś rzeczywistego.

Daję ci cały klucz. Teraz musisz zacząć nad sobą pracować,

mając ten klucz.

Zasypiając, spróbuj zauważyć moment, gdy nie jesteś już

całkiem na jawie, ale nie przyszedł jeszcze sen. Pojawia się
bar

dzo subtelna przerwa. Nie trwa długo. Jest jak podmuch, jak

bryza-

jest i nagle jej nie ma. Ale jeśli potrafisz się jej chwycić,

będziesz zaskoczony: potknąłeś się o największy skarb w życiu.

Ilekroć przechodzisz przez niego, choćby bezwiednie, odno-

sisz korzyść. Coś z niego, jakiś zapach pozostaje w tobie, nawet
jeśli nie byłeś świadomy. Ale od tej chwili stań się przytomny.
Powoli ta umiejętność przyjdzie.

Zauważ po trzykroć

W buddyzmie stosuje się metodę znaną jako „trzykrotne
odnotowanie". Jeśli pojawia się problem [emocjonalny] - na
przykład jeśli ktoś poczuje nagle potrzebę

seksualną, chciwość lub gniew - należy

trzy razy potwierdzić jego istnienie. Jeśli

rodzi się gniew, uczeń musi w myślach
wypowiedzieć trzy razy: „Gniew... Gniew... Gniew", aby w pełni
go zauważyć, aby nie umknął on świadomości. I tyle następnie
wraca do swojego zajęcia. Nie robi nie z samym gniewem, po
prostu trzykrotnie go zauważa.

przepiękna praktyka. Gniew znika, gdy uświadomisz

sobie

potwierdzisz jego

istnienie

Nie może cię zalać- byłoby to

możliwe tylko wtedy, gdybyś nie był go świadomy, Trzykrotnie
zaobserwowanie jego ob

ecności buduje w tobie świadomość, która

dystansuje cię od gniewu. Możesz go zobiektywizować,

121

Gniew znika, gdy uświadomisz
sobie i potwierdzisz jego

istnienie(...), ponieważ on jest

„tam” a ty jesteś „tu”.

122 ___________________________________________ Apteka dla duszy

ponieważ on jest „tam", a ty jesteś „tu". Budda nauczał, by
czynić tak zawsze.

Zwykle wszystkie kultury i cywilizacje uczyły nas, aby dusić

problemy. Stopniowo stawaliśmy się więc ich nieświadomi - do
tego stopnia, że o nich zapomnieliśmy, wydaje się nam, że nie
istnieją.

Właściwe postępowanie jest odwrotne. Uświadom sobie pro-

blem, a gdy będziesz się na nim koncentrował, rozpłynie się.

Prawo afirmacji

Istnieje wspaniałe prawo, zwane „prawem afirmacji". Jeśli jesteś
o czymś głęboko, całkowicie przekonany, to się urzeczywistnia.
Właśnie dlatego ludzie są nieszczęśliwi - z mocy tego prawa - bo
wyobrażają sobie nieszczęście! Właśnie dlatego istnieją też
ludzie szczęśliwi - co prawda niewielu, ponieważ tylko niewielu
ma świadomość tego, co sami robią ze swoim życiem. Gdy po-
twierdzają, afirmują istnienie radości, stają się radośni.

Postaw sobie taki cel: przestań afirmować rzeczy negatywne,

zacznij afirmować pozytywne. W ciągu kilku tygodni ze zdu-

mieniem odkryjesz, że trzymasz w swoich rękach magiczny
klucz.

Na przykład jeśli łatwo się smucisz, to każdego wieczoru

mów sobie przed snem głęboko i po cichu - lecz na tyle głośno,
byś słyszał - że będziesz wesoły, że uda ci się, że już czujesz, jak
zbliża się ten stan. Doświadczyłeś już swego ostatniego
smutku... i koniec z tym! Powtórz to dwadzieścia razy i zaśnij.

Rano, gdy poczujesz, że sen odchodzi, nie otwieraj jeszcze

oczu - znów powtórz afi

rmację dwadzieścia razy. Zauważ potem,

jak zmieni się dzień. Będziesz zaskoczony otoczy cię zupełnie
inna jakość.

. Wpływaj na swój nastrój

Afirmuj więc coś, a w ciągu siedmiu dni przekonaj się, jaki

będzie efekt. W ten sposób stopniowo i powoli zacznij odrzucać
wszystko, co negatywne. Wybierz jedną negatywną rzecz

w każdym tygodniu i odrzuć ją. Wybierz jedną

pozytywną i przyjmij ją.

Wszystko zależy od twojego wyboru.

Piekło tworzą twoje myśli, podobnie zresztą

niebo. Człowiek jest taki, jak jego myśli,

A kiedy zauważysz, że myśli są w stanie

tworzyć i piekło, i niebo - wtedy będziesz umiał wykonać

osta

teczny skok w niemyślenie. Człowiek może przekroczyć i

piek

ło, i niebo. I pamiętaj: łatwiej jest przekroczyć niebo niż

piekło. Więc w pierwszej kolejności przenieś się z tego, co
negatywne, w to, co pozytywne.

Wydaje się, że to paradoks, ale łatwiej porzucić coś pięknego

niż to, co brzydkie. Brzydota przyciąga. Łatwiej porzucić bo-
gactwo niż biedę. Łatwiej zostawić przyjaciela niż wroga. Łat-
wiej zapomnieć o przyjacielu niż o wrogu.

Zamień piekło w niebo - zachodnie religie nigdy tego nawet

nie usiłowały, ale wschodnie próbowały - następnie porzuć także
niebo, ponieważ nawet pozytywna myśl nadal jest myślą.

Zacznij utwierdzać się w stanie niemyślenia, a wtedy pojawi

się Najwyższe.

123

Wydaje si

ę, że to paradoks, ale

łatwiej porzucić (...) bogactwo niż
bie

dę. Łatwiej zostawić przyjaciela

niż wroga. Łatwiej zapomnieć o

„przyjacielu niż o wrogu”.

125

7. Seksualność i związki

Naucz się tańczyć

z innymi

Diagnoza

•

yjemy razem, a o bliskości nie wiemy nic. Możecie mie-
szkać ze sobą przez wiele lat, nie wiedząc, czym jest bycie

razem. Rozejrzyj się po świecie - ludzie żyją gromadnie. Nikt
nie mieszka sam: mężowie z żonami, żony z mężami, dzieci z
rodzicami, rodzice z przyjaciółmi. Każdy z kimś mieszka. Życie
opiera się na byciu razem, ale czy wiesz, na czym to polega?
Mieszkając z żoną przez czterdzieści lat, mogłeś nie być z nią
nawet przez jedną chwilę. Nawet kochając się z nią, mogłeś
myśleć o innych sprawach, nie być obecny, a uprawianie miłości
było mechaniczne.

Słyszałem, że kiedyś mułła Nasreddin poszedł z żoną do

kina. Byli małżeństwem co najmniej od dwudziestu lat.
Obejrzeli jeden z tych namiętnych filmów europejskich! Gdy
wy

chodzili z kina, żona powiedziała: „Nasreddinie, nigdy nie

okazujesz mi miłości tak jak ci aktorzy w filmie. Dlaczego?"

Apteka dla duszy

Nasreddin odpowiedział: „Zwariowałaś? Wiesz, ile im za to

zapłacono?"

Ludzie żyją ze sobą bez miłości, ponieważ kochają tylko wte-

dy, gdy się to opłaca. Jakże mógłbyś kochać, jeśli kochasz tylko
wtedy, gdy jest to opłacalne? Wówczas również miłość staje się
towarem ze sklepu. Na pe

wno nie jest to związek, nie jest to blis-

kość, nie jest to celebracja. Nie jesteście razem szczęśliwi; co naj-
wyżej tolerujecie się nawzajem.

Żona Nasreddina leżała na łożu śmierci. Lekarz powiedział:

„Nasreddinie, muszę być z tobą szczery. W takich chwilach le-
piej jest mówić prawdę. Twojej żony nie można uratować. Mu-
sisz się przygotować. Nie dopuszczaj do siebie cierpienia, po-
gódź się z tym, takie jest twoje przeznaczenie. Twoja żona umrze
za kilka godzin".

Nasreddin odpowiedział: „Nie przejmuj się mną. Wytrzyma-

łem z nią przez tyle lat, mogę wytrzymać jeszcze kilka godzin!"

W najlepszym wypadku tolerujemy się. A kiedy myślisz ta-

kimi kategoriami, cierpisz; cierpi twoja potrzeba bliskości z kimś.
Właśnie dlatego Jean-Paul Sartre mówi, że „piekło to inni" (...),
ponieważ będąc z innymi, po prostu cierpisz, druga osoba
zniewala cię, dominuje nad tobą. Druga osoba stwarza proble-
my, pozbawia cię wolności, pozbawia cię szczęścia. Wtedy zwią-
zek staje się rutyną, czymś, co trzeba tolerować. Jeśli zaledwie
tol

erujesz drugą osobę, jak możesz poznać piękno bycia z kimś?

Tak naprawdę nigdy tego nie czułeś.

Do małżeństwa prawie nigdy nie dochodzi, ponieważ oznacza

ono celebrację bliskości. Nie jest ono oficjalnym dokumentem. Nie
może ci go dać Urząd Stanu Cywilnego, nie może ci go dać w
prezencie żaden ksiądz. Jest ono gruntowną rewolucją w tobie,
przemianą twojego stylu życia i może się wydarzyć tylko wtedy, gdy
celebrujesz bycie razem, gdy przestajesz traktować drugą osobę

Seksualność i zwigzki _________________________________________ 127

jako drugą osobę, gdy przestajesz traktować siebie jako siebie. Kiedy

dwoje ludzi tak naprawdę nie jest dwojgiem ludzi, pojawia się most; w

pewnym sensie stają się oni jednym. Fizycznie nadal są dwiema
osobami, ale w najskrytszych za

kamarkach dusz są jednością. Może są

dwoma biegunami jednego bytu, ale nie są

oddzielnymi częściami. Między nimi istnieje (...)
-

most,. Most ten daje przebłyski tego, czym

jest bliskość. Ale jest to jeden z najrzadszych
przypadków

w małżeństwie. Ludzie żyją ze sobą,

poni

eważ nie potrafią żyć w pojedynkę. Pamiętaj:

nie umieją żyć sami, dlatego żyją razem z kimś.

Życie samemu jest niewygodne, nieekonomiczne,

trudne - dlatego lu

dzie żyją razem. To są złe powody.

Mężczyzna miał wziąć ślub i ktoś zapytał go:

„Zawsze byłeś przeciwnikiem małżeństwa.
Dlaczego nagle zmieniłeś zdanie?" Ten odpowiedział:
„Nadchodzi zima, ludzie mówią, że będzie bardzo mroźna. Nie
stać mnie na centralne ogrzewanie, żona jest tańsza!"Oto i logika.
Żyjesz z kimś, bo jest to wygodne, rozsądne, ekonomiczne, tańsze.
Żyć samemu jest naprawdę trudno, a żona spełnia wiele ról. Jest
gospodynią, kucharką, służącą, pielęgniarką - bardzo wiele ról.
Jest najtańszym pracownikiem na całym świecie. Robi tak wiele
bez zapłaty. To wyzysk.

Małżeństwo to instytucja wyzysku, a nie bliskość z drugim

człowiekiem. Właśnie dlatego nie daje szczęścia. Nie może. Jak
z korzeni wyzysku może narodzić się zachwyt?

Istnieją tak zwani święci, którzy wciąż powtarzają, że niedola

człowieka wynika z tego, iż żyje w rodzinie, żyje w świecie. Mó-
wią: „Porzuć wszystko, wyrzeknij się wszystkiego!"

126

Do małżeństwa prawie nigdy

nie dochodzi, ponieważ

oznacza np celebrację

bliskości. Jest ono gruntowną

rewolucją w tobie(...) i może

wydarzyć się tylko wtedy(...)
gd

y przestaniesz traktować

druga osobę, jako drugą

osobę, gdy przestaniesz

traktować siebie

jako siebie.

128

Apteka dla duszy

Seksualność i związki

129

Ich rozumowanie wydaje się być słuszne - nie dlatego, że to
prawda, ale dla

tego, że nie umiemy być razem. Inaczej wszyscy

ci święci myliliby się. Człowiek, który poznał smak bliskości z
kimś, poznał to, co boskie. Człowiek, który żyje w prawdziwym
małżeństwie, poznał boskość, ponieważ miłość to najlepsze
drzwi.

Ale bycia razem nie ma, a ty żyjesz z kimś, nie wiedząc na-

wet, czym jest

bliskość. Żyjesz tak przez siedemdziesiąt, osiem-

dziesiąt lat, nie wiedząc, czym naprawdę jest wspólne życie.
Dry

fujesz niezakorzeniony w życiu. Zwyczajnie przechodzisz z

jednej

chwili w kolejną, nie próbując tego, co daje ci życie. Nie

jest to dane przy n

arodzinach. Wiedza o życiu nie jest

dziedziczna. Życie powstaje dzięki narodzinom, ale mądrość,
doświadczenia, ekstazy trzeba nabyć. Stąd znaczenie medytacji.
Trzeba zdobyć tę mądrość, trzeba wzrastać w jej kierunku,
osiągnąć określoną dojrzałość. Tylko w taki sposób będziesz w
stanie pojąć sens bliskości z kimś. Życie może się przed tobą
otworzyć jedynie w momencie uzyskania dojrzałości. Lecz
ludzie żyją i umierają dziecinni. Nigdy tak naprawdę nie
dorastają, nigdy nie osiągają dojrzałości

Czym jest do

jrzałość? Osiągnięcie dojrzałości seksualnej nie

oznacza, że jesteś dojrzały. Zapytaj psychologów: mówią, że
wiek przeciętnego dorosłego zatrzymuje się na trzynastu, czter-
nastu latach. Twoje ciało rozwija się, ale umysł zatrzymuje się
na etapie około trzynastu lat. Nic dziwnego, że zachowujemy się
tak głupio; że nasze życie przeradza się w nieustanną głupotę!
Umysł, który nie dorósł, z pewnością co chwila będzie popełniał
głupstwa.

Niedojrzały umysł zawsze zrzuca odpowiedzialność na in-

nych. Czujesz się nieszczęśliwy i wydaje ci się, że jest tak dlate-
go, że inni robią z twojego życia piekło. „Piekło to inni." Moim
zdaniem, to twierdzenie Sartre'a jest bardzo niedojrzałe. Gdy

jesteś dojrzały, druga osoba może również stać się niebem. Dru-
ga osoba jest tak

a jak ty, ponieważ jest ona tylko lustrem, odbija

w sobie ciebie.

Gdy mówię: „dojrzałość", mam na myśli wewnętrzną

uczciwość. A ona pojawia się tylko wtedy, gdy przestajemy
obwiniać innych, gdy przestajemy mówić, że to inni są
sprawcami naszego cierpieni

a, gdy zdajemy sobie sprawę, że

nasze cierpienie za

leży od nas. Jest to pierwszy krok ku

dojrzałości: to ja jestem odpowiedzialny. Cokolwiek się dzieje,
ja to robię.

Smutno ci. Czy to nie twoje dzieło? Poczujesz się niespokojny, ale

jeśli będziesz umiał trwać w tym uczuciu, prędzej czy później będziesz
w stanie zaprzestać pewnych rzeczy. O tym mówi cała teoria karmy.
To ty jesteś odpowiedzialny. Nie mów, że

to wina społeczeństwa, nie mów, że winni
są rodzice; nie mów, że to wina warunków
ekonomiczny

ch; nie zrzucaj odpowiedzialności

na innych. To ty jesteś odpowiedzialny. Początkowo będzie to jak
brzemię, ponieważ nie będziesz mógł zrzucać odpowiedzialności na
innych. Ale przyjmij je...

Ktoś zapytał mułłę Nasreddina: „Dlaczego jesteś smutny?"

Odpowi

edział: „Moja żona uparła się, żebym rzucił hazard, pa-

lenie, karty. I zrobiłem to". Mężczyzna powiedział: „Więc twoja
żona musi się teraz bardzo cieszyć".

Nasreddin odrzekł: „W tym problem. Nie ma teraz na co na-

rzekać i jest przez to bardzo nieszczęśliwa. Zbiera się, by coś
powiedzieć, ale nie może wymyślić nic, na co mogłaby narze-
kać. Nie może zrzucać na mnie winy. Nigdy nie widziałem, żeby
była tak nieszczęśliwa. Myślałem, że rzucając to wszystko,
sprawię jej radość, ale ona jest bardziej smutna niż kiedykolwiek
wcześniej".

Druga osoba jest taka jak ty,

ponieważ jest ona tylko
lustrem, odbija w sobie ciebie.

130

Apteko dla duszy

Seksualność i związki

131

Jeśli będziesz obwiniał innych, a oni będą robić to, co im ka-

żesz, skończysz jako samobójca. W końcu nie będziesz miał na
kogo zrzucić odpowiedzialności.

Więc dobrze jest być winnym jakichś rzeczy; to uszczęśliwia

innych. Jeśli mąż jest idealny, żona odejdzie od niego. Jak moż-
na zapanować nad idealnym mężczyzną? Więc nawet jeśli nie
chcesz, popełniaj błędy, po to żeby żona mogła nad tobą domi-
nować i czuć się szczęśliwa!

Tam

, gdzie jest idealny mąż, z pewnością będzie rozwód.

Znajdź idealnego mężczyznę, a zwrócisz się przeciwko niemu,
ponieważ nie będziesz mogła go potępiać, nie będziesz mogła
powiedzieć o nim nic złego. Nasze umysły uwielbiają zrzucać
odpowiedzialność na innych. Nasze umysły chcą narzekać. To
sprawia, że czujemy się dobrze - ponieważ to nie my jesteśmy za
coś odpowiedzialni, ciężar nie spoczywa na nas. Ale jest to
kosztowne. Tak naprawdę nie pozbywasz się ciężarów; nakładasz
ich na siebie coraz więcej. Tylko że nie jesteś tego świadomy.

Ludzie żyją po siedemdziesiąt lat, wiele, wiele razy, a nigdy

nie dowiedzieli się, czym jest życie. Nie byli dojrzali, nie osiąg-
nęli harmonii, nie byli zrównoważeni. Żyli na obrzeżach.

Jeśli obrzeże ciebie zetknie się z obrzeżem innych, dochodzi

do zderzenia, a jeśli trwasz w przekonaniu, że druga osoba
popełniła błąd, pozostajesz właśnie na tym obrzeżu siebie. Gdy
zdasz sobie sprawę, że jesteś za siebie odpowiedzialny, cokol-
wiek się dzieje, to ty jesteś przyczyną, ty to zrobiłeś, wtedy nagle
twoja świadomość przeskakuje z obrzeży do centrum. Wtedy po
raz pierwszy stajesz się środkiem swojego świata.

To pozwoli ci bardzo dużo zrobić (...), ponieważ możesz

odrzucić to, co ci nie odpowiada; możesz przyswoić to, co ci od-
po

wiada; możesz podążać za tym, co czujesz jako prawdę; nie

musisz iść za tym, co czujesz, że jest fałszywe, gdyż jesteś teraz
ześrodkowany i zakorzeniony w sobie.

Recepty

Otwarcie i zamknięcie

Jeśli pozostaniesz zamknięty, pozostaniesz martwy. To tak jak-
b

yś miał dostęp do całego nieba, a zerkał tylko przez dziurkę od

klucza. Oczywiście widzisz przez nią kawałek nieba, a czasem
nawet i promień słońca albo migoczącą gwiazdę. Ale nie-
potrzebnie jest to okupione takim trudem, a ty niepotrzebnie się
zubażasz.

Wyjdź z tego - możesz to zrobić. Spróbuj wykonać pewien

mały eksperyment. Każdego wieczoru przed zaśnięciem stań na
środku pokoju i patrz na ścianę. Skup się na niej: nie na
drzwiach, lecz na ścianie. Pomyśl o sobie jak o ścianie bez
drzwi, całkowicie zamkniętej. Nikt nie może do ciebie wejść ani
ty nie możesz wyjść. Jesteś uwięziony. Stań się niemal jak
ściana. Niech cala twoja energia stanie się ścianą, Chińskim
Murem.

Przez dziesięć minut bądź ścianą i bądź tak spięty, jak tylko

potrafisz. Żadnych otworów - stań się całkowicie zamknięty.
Leibniz nazywał taki byt „monadą", atomem bez okien,
całkowicie zamkniętym w sobie. Zaczniesz się pocić, zaczniesz
się trząść, narośnie w tobie niepokój. Poczujesz się, jakbyś
umie

rał, jakbyś wchodził do grobu. Nie przejmuj się, wejdź w to.

prowadź to do maksimum - to napięcie, to kurczenie się.

Wtedy odwróć się, spójrz na drzwi (niech będą otwarte) i

stań się nimi. Poczuj, jak stajesz się drzwiami. Nie jesteś już

132

Apteka dla duszy

Seksualność i związki

133

ścianą. Każdy może do ciebie wejść, nie ma nawet potrzeby
pukać. I każdy może wyjść; nie ma ograniczeń. Zrelaksuj się.
Odpręż całe ciało i wszystkie emocje. Rozrośnij się. Pozostań w
miejscu, ale rozrośnij się. Poczuj, jak wypełniasz cały pokój.
Poczu

j, jak twoja energia wypływa przez drzwi na dwór. Pozwól

wydostać się jej i poczuj, jak zewnętrzny świat wpływa w ciebie.

Na dziesięć minut stań się ścianą, przez dwadzieścia - bądź

drzwiami. Później zaśnij. Rób tak co najmniej przez trzy mie-
siące. Po trzecim tygodniu zaczniesz czuć się bardzo otwarty...
ale nie przerywaj ćwiczenia.

Daję ci i ścianę, i drzwi, żebyś łatwiej mógł poczuć różnicę.

Gdy zrozumiesz już swoją energię - że staje się ścianą i staje się
drzwiami -

uświadomisz sobie istnienie pewnego pięknego wy-

miaru. Będziesz mógł odczuwać energię innych ludzi. Mijając
człowieka na ulicy, będziesz wiedział, czy jest on „ścianą", czy
„drzwiami". Będziesz dysponował wewnętrznym zrozumieniem.
Jeśli chcesz odezwać się do kogoś, nie rób tego, kiedy czujesz,
że jest „ścianą", bo nic z tego nie wyjdzie. Nawiązuj kontakt
tylko, gdy człowiek jest „drzwiami".

Nawet sobie nie wyobrażasz, jak wielu głębokich doświad-

czeń może to dostarczyć w związkach. Zbliżaj się do kogoś, gdy
jest „drzwiami", a ten sam człowiek okaże się kimś zupełnie in-
nym. Zbliż się do dziecka, gdy jest „drzwiami" - wtedy będzie
ono słuchać, będzie gotowe przyswoić to, co powiesz. Inaczej
choć będziesz krzyczeć, ono pozostanie głuche; jest „ścianą".
Rozmawiaj ze swoją ukochaną, gdy jest „drzwiami". Kochaj się
ze swoim ukochanym, gdy jest „drzwiami". Kiedy jest „ścianą",
lepiej mu nie przeszkadzać.

Kiedy wewnętrznie poznasz to uczucie, będziesz w stanie

wyczuć je wszędzie.

Zjednoczenie

Przeprowadźcie jedną medytację wspólnie. Usiądźcie wieczorem
naprzeciwko siebie i podajcie sobie na ukos ręce. Przez dziesięć
minut patrzcie sobie w oczy. Jeśli ciało zacznie się kołysać i
poruszać, pozwólcie na to. Możesz mrugać, ale patrz drugiej
osobie w oczy. Jeśli ciało zacznie się kołysać - a zacznie -
pozwól mu na to. Cokolwiek by się nie działo, nie puszczajcie
jednak swoich dłoni. Nie możesz o tym zapomnieć.

Po dziesięciu minutach oboje zamknijcie oczy i kołyszcie się

przez kolejne dziesięć minut. Następnie wstańcie i, nadal
trzymając się za ręce, kołyszcie się przez dalsze dziesięć minut.

Doświadczenie to głęboko połączy wasze energie: dziesięć

minut siedzenia i patrzenia sobie w oczy tak głęboko jak to tylko
możliwe oraz kołysania się, następnie dziesięć minut z
zamkniętymi oczami wciąż w pozycji siedzącej, kołysząc się. Po
prostu poczuj, jak energia zaczyna nad tobą panować. Następnie
wstań i kołysz się z otwartymi oczami. Przerodzi się to niemal w
taniec. Przez cały czas trzymajcie się w ten sam sposób za ręce.

Postępujcie tak przez trzydzieści minut każdego wieczoru

przez dziesięć dni, a jeśli to wam odpowiada, możecie powtó-
rzyć ćwiczenie również rano. Można wykonywać je dwa razy na
dobę, ale nie więcej.

Ocean innego

Udaj się nad morze, są tam miliony fal. Nigdy nie widzisz
morza, zawsze

widzisz fale, ponieważ to one znajdują się na

134

Apteka dla duszy

Seksualność i zwigzki

135

powierzchni. Lecz każda fala to nic innego jak falujące morze;
to morze kołysze się tymi falami. Skup się na morzu i zapomnij
o falach, ponieważ one tak naprawdę nie istnieją, istnieje tylko
morze.

Gdy masz czas, usiądź z przyjacielem - z kochaną osobą, z żo-

ną, z mężem czy z kimś innym, może być nawet nieznajomy -po
prostu siedźcie i bez myślenia patrzcie sobie w oczy, spróbujcie
się w nich zatopić. Patrzcie sobie w oczy coraz głębiej i głębiej. Po
chwili uświadomisz sobie, że przekroczyłeś fale i otworzył się
przed tobą ocean.

Patrzcie sobie głęboko w oczy, ponieważ oczy są tylko drzwia-

mi. Jeśli nie myślisz, jeśli tylko wpatrujesz się w oczy, fale znik-
ną i odsłoni się przed tobą ocean.

Na początku ćwicz to z człowiekiem, ponieważ tego rodzaju

fale są ci bliższe. Następnie spróbuj ze zwierzętami - trochę
bardziej odległymi. Potem ćwicz na drzewach - to jeszcze
bardziej odległe fale. Następnie przejdź do kamieni.

Jeśli potrafisz patrzeć głęboko w oczy, poczujesz, że człowiek

zniknął, osoba przestała istnieć. Ukryte jest w tym jakieś ocea-
niczne zjawisko, a osoba ta była tylko falowaniem głębi, falą cze-
goś nieznanego i ukrytego.

Spróbuj. Odkryjesz coś, co warto poznać.

Kiedy wyczujesz obecność jakichś rozróżnień, wiedz, że

występują one tylko na powierzchni. Wszelkie rozróżnianie jest
możliwe tylko na powierzchni; „wiele" przynależy do powie-
rzchni.

Patrz głęboko i nie daj się zwieść temu, co powierzchowne.

Wkrótce uświadomisz sobie istnienie wokół siebie oceanu. Wte-
dy zobaczysz, że również ty jesteś falą, twoje ego to fala. Za tym
ego kryje się nienazwane, jedno.

Odblokuj energię seksualną

Każdego ranka po przespanej nocy stań na środku pokoju i
zacznij

potrząsać całym ciałem - całym ciałem od palców stóp

po głowę - i poczuj wrażenie niemal orgazmiczne, jakby
wywoływało to w tobie seksualne szczytowanie.

Czerp z tego przyjemność, utrzymuj ten stan. Jeśli przyjdzie

ci ochota wydania z siebie jakichś dźwięków, zrób to. Baw się
tak przez dziesięć minut.

Następnie natrzyj całe ciało suchym ręcznikiem i weź

prysznic.

Postępuj tak każdego ranka.

Zaczekaj na właściwą chwilę

Zanim zaczniecie uprawiać miłość, przez piętnaście minut po
prostu posiedźcie razem w milczeniu, trzymając się za skrzyżo-
wane ręce. Siedźcie po ciemku lub przy bardzo przyćmionym
świetle i odczuwajcie się nawzajem. Zestrójcie się ze sobą. Aby
to osiągnąć, oddychajcie razem. Gdy wydychasz powietrze,
dru

ga osoba również wydycha; gdy wdychasz, on (ona) też

wdycha.

Zestrajanie się potrwa dwie, trzy minuty. Oddychajcie

tak, jak

byście byli jednym ciałem - nie dwoma, lecz jednym.

Patrzcie sobie w oczy, nie natarczywie, tylko bardzo delikatnie.

Cieszcie się sobą nawzajem. Bawcie się swoimi ciałami. Nie

przechodźcie do uprawiania miłości, póki nie pojawi się
odpowiedni moment. To nie ty będziesz uprawiał seks, ale po
prostu nagle poczujesz, że sam się dzieje. Poczekaj na ten
moment. A jeśli nie nadejdzie, nie ma potrzeby go wymuszać.
Jest dobrze -

połóżcie się spać, nie ma obowiązku kochać się.

136

____________________________________________ Apteka dla duszy

Czekaj na ten moment jeden, dwa, trzy dni. W końcu nadej-

dzie. A gdy się pojawi, miłość będzie bardzo głęboka. Będzie
bardzo, bardzo cichym, oceanicznym uczuciem. Ale poczekaj na
właściwy moment. Nie wymuszaj go.

Do miłości trzeba podejść jak do medytacji. Trzeba ją pieścić

i smakować bardzo powoli, tak aby zalała cię i wywołała w tobie
poczucie, że nie istniejesz. To nie ty uprawiasz miłość, ty jesteś
miłością. Miłość staje się ogromną energią wokół was. Przerasta
was oboje. Zatracacie się w niej. Ale na to trzeba poczekać.

Poczekaj na ten moment, a w końcu nadejdzie. Pozwól ener-

gii nagromadzić się i nie naciskaj. Powoli zaczniesz odczuwać,
że stopniowo narasta. Zaczniesz dostrzegać oznaki, preludium i
wszelkie trudności znikną.

Bądź dziki i obserwuj

Wtedy dzikość nie stanowi zagrożenia; wtedy jest piękna. Na-
prawdę jedynie dziki mężczyzna może być piękny. Również ko-
bieta, jeśli nie jest dzika, nie może być piękna, ponieważ im jest
ba

rdziej dzika, tym bardziej żywa. Jesteś niczym dziki tygrys, dzi-

ka łania, biegnąca przez las. Piękno! Ale chodzi o to, aby nie
zatracić świadomości.

Cała metoda, cały proces przemiany w świadka jest procesem

przemiany energii seksualnej -

zagłębienia się w seks, a po-

zostawania uważnym. Cokolwiek się dzieje, obserwuj to i patrz
przez to na wylot; niech nic ci nie umknie. Cokolwiek dzieje się
z twoim ciałem, z twoim umysłem, z twoją wewnętrzną energią,
za każdym razem powstaje nowy obieg energetyczny. Elektry-
czność w ciele zaczyna poruszać się inaczej, zaczyna inaczej krą-
żyć; staje się wspólna dla ciebie i partnera. Tworzy się wewnętrzny

Seksualność i związki 137

obwód -

a ty go czujesz. Wyczuwasz go, jeśli jesteś uważny.

Czu

jesz, że stałeś się nośnikiem obiegu energii witalnej.

Pozostań uważny. Wkrótce uświadomisz sobie, że im silniej-

szy wytwarza się obieg, tym bardziej myśli odpadają od ciebie,
opadają jak pożółkłe liście z drzewa. Myśli odpływają, a umysł
staje się coraz bardziej pusty.

Pozostań uważny, a wkrótce zauważysz, że jesteś ty, ale nie

ma ego. Nie możesz mówić „ja". Stało się z tobą coś większego
niż ty. Razem z twoim partnerem roztopiliście się w tej większej
energii.

Ale to połączenie nie powinno zachodzić nieświadomie, ina-

czej umknie ci najważniejsze - będzie to jedynie piękny akt sek-

sualny, a nie przemiana. Będzie piękny, nie ma w tym nic złego,

ale nie będzie on przemianą. Jeśli

wszystko przeb

iegnie nieświadomie,

będziesz zawsze poruszał się tą utartą

koleiną. Będziesz pragnął tego ponownie
do

świadczyć. Przeżycie to samo w sobie

będzie piękne, ale zmieni się w rutynę.

I za każdym razem, gdy będziesz go doświadczał, będzie wytwarzać

ię w tobie jeszcze większe pożądanie. Im więcej będziesz miał, tym

bar

dziej będziesz pragnął i wpadniesz w błędne koło. Nie rozwiniesz

się, tylko będziesz się kręcił w kółko.

Jeśli pozostaniesz uważny, dostrzeżesz, po pierwsze, przemia-

nę energii w ciele, po drugie, pozbycie się myśli z umysłu i po
trzecie, pozbycie się ego z serca. Trzeba zaobserwować i dokła-
dnie przyjrzeć się tym trzem rzeczom. A kiedy zajdzie trzecia z
nich, twoja energia seksualna stanie się energią medytacyjną.
Wtedy przestaje to by

ć tylko seks. Możesz po prostu leżeć razem

z ukochaną osobą, ciało obok ciała, ale ciebie już tam nie ma -
oboje przenieśliście się do innego świata.

Jeśli pozostaniesz uważny,

dostrzeżesz przemianę energii
ciele

, po drugie pozbycie się

myśli z umysłu i po trzecie,

pozbycie się ego z serca.

138

Apteka dla duszy

Seksualność i zwigzki

139

Smakuj rozłąkę

Miłość to związek między tobą i jakąś drugą osobą. Medytacja
to związek między tobą i tobą. Miłość rozchodzi się w kierunku
na zewnątrz, medytacja - do wewnątrz.

Miłość polega na dzieleniu się z kimś - ale jak możesz się

czymś podzielić, czego nie masz? Czym się podzielisz? Medy-
tacja da

ci coś, czym będziesz mógł się podzielić. Medytacja da

ci jakość, energię, która skierowana na drugą osobę, może prze-
mienić się w miłość.

Medytacja to nic innego jak znajdowanie wspólnego języka z

samym sobą. Jeśli nie potrafisz porozumieć się z samym sobą, w
jaki sposób chcesz porozumieć się z kimś innym? Dlatego pier-
wsza miłość skierowana jest na siebie. Dopiero wtedy możliwa
jest ta druga. Ludziom śpieszy się do drugiej miłości, choć nic
nie wiedzą o pierwszej.

Jeśli tęsknisz za ukochaną osobą, pamiętaj o niej, pamiętaj o

nim. Pisz piękne listy... i nie przejmuj się, czy są prawdziwe,

czy nie! Powinny być piękne. Pisz wiersze,

poświęć godzinę dziennie swojej ukochanej

osobie. Od dziesiątej do jedenastej

w nocy zgaś światło, usiądź na łóżku, wspo-

minaj ukochanego, czuj go.

W swojej wyobraźni dotykaj go, całuj, przytulaj i daj się po-

nieść! Ta druga osoba nigdy nie będzie tak cudowna jak w twoich
marzeniach. Prawdziwi ludzi nigdy nie są tak piękni - a przy-
najmniej bardzo rzadko. Prędzej czy później stają się do nicze-
go! A tak wspaniale jest fantazjować!

Bądź rozrzutny w miłości

Gdy energia wznosi się ku górze, transformacji ulega też energia
seksualna, zmienia swoją jakość. Potrzeba seksu maleje, a
potrzeba miłości rośnie. Energia poruszająca się w dół zamienia
się w seks, energia poruszająca się w górę to miłość.

Nie czekaj. Zacznij kochać ludzi. Bądź szczodry w miłości.

Kochaj przyjaciół, a nawet nieznajomych. Kieruj miłość ku
drzewom, kamieniom, po prostu kochaj.

Siedzisz na skale i tak jak wtedy, gdy dotykasz ukochanej oso-

by, zobaczysz, że jeśli z głęboką miłością dotkniesz skałę, od-
powie ci. Niemal natychmiast poczujesz, że odpowiedziała. Skała
przestaje być skałą. Dotknij drzewa z głęboką miłością i nagle
zobaczysz, że nie będzie to jednostronne. Nie tylko ty kochasz
drzewo -

ono odpowiada na twoją miłość.

Wszystko, co robisz, rób z miłością. Nawet kiedy jesz, jedz z

miłością, przeżuwaj jedzenie z uczuciem. Gdy bierzesz prysznic,
obdarz miłością i wdzięcznością spływającą po tobie wodę,
głęboko ją szanuj - ponieważ świętość jest wszędzie i wszystko
jest święte. Gdy raz poczujesz, że wszystko jest niezwykłe,
nigdy nie zabraknie ci miłości, ponieważ będziesz ją otrzymywał
od całego świata.

Pierwszy i ostatni raz

Będąc z kimś, zawsze pamiętaj, że może to być wasz ostatni raz.
Nie zmarnuj go na bzdury, nie twórz konfliktów, które nic nie
znaczą. Gdy zbliża się śmierć, wszystko inne traci znaczenie.

Gdy ktoś zrobi czy powie coś, na co ty się zdenerwujesz, po-

myśl o śmierci. Wyobraź sobie śmierć tego człowieka albo

Medytacja to nic innego jak

znajdowanie wspólnego języka

z samym sobą

Apteka dla duszy

własną -jakie znaczenie będzie wtedy miało to, co ta osoba
powie

działa? Mógł mieć na myśli coś zupełnie innego. Może

uraziła cię jedynie twoja interpretacja? Na sto problemów,
dziewięćdziesięciu dziewięciu winna jest nasza interpretacja.

Ilekroć z kimś jesteś, pamiętaj też, że nie jest to ta sama oso-

ba co poprzednio, ponieważ wszystko ulega zmianom. Nie moż-
na dwa razy wejść do tej samej rzeki. Nie można dwa razy spot-
kać tej samej osoby. Będziesz odwiedzać swoją matkę, ojca,
braci, siostry i przyjaciół - ale oni na pewno się zmienili. Nic nie
pozostaje takie samo. Ty również się zmieniłeś, nie będziesz tą
samą osobą; również dlatego ludzie wydadzą ci się inni.

Jeśli będziesz pamiętać o tych dwóch sprawach, miłość bę-

dzie mogła rozkwitnąć. Zawsze spotykając się z kimś, traktuj wa-
sze spotkanie jak pierwsze. I zawsze traktuj je tak, jakby miało
być ostatnim. Tak to właśnie jest.

Wtedy te krótkie chwile razem mogą stać się cudownym

spełnieniem.

Rozładuj negatywne energie

Początki miłości zawsze są piękne, ponieważ nie zanieczyszczasz
jej swoją destruktywną energią. Na początku wypełniasz ją ener-
gią pozytywną; obie osoby przelewają swoją pozytywną energię
i wszystk

o układa się fantastycznie. Ale potem stopniowo zaczy-

na przeważać energia negatywna. Nie można wstrzymywać jej w
nieskończoność. Pozytywna energia się wyczerpuje (...). Jej
zapas jest bardzo mały, a zapas negatywnej jest ogromny. Po-
zytywnej jest niewiele

i po upływie miesiąca miodowego wyczer-

puje się. Wtedy pojawia się negatywna. Otwierają się drzwi
piekła, a człowiek nie może zrozumieć, co się stało. Taki piękny
związek - dlaczego roztrzaskał się o skały?

Seksualność i związki 141

Jeśli człowiek od początku zachowa świadomość, można

ocalić związek. Wlewaj w niego swoją pozytywną energię, ale
pamiętaj, że prędzej czy później zacznie napływać też negaty-
wna. Kiedy się pojawi, rozładuj ją w samotności.

Pójdź do innego pokoju i uwolnij negatywną energię. Nie ma

potrzeby wylewać jej na drugą osobę. Jeśli chcesz krzyczeć,
wrzeszczeć, złościć się, idź do osobnego pokoju, krzycz i wście-
kaj się, bij w poduszkę. Nikt nie powinien posuwać się do
ciskania przedmiotami w ludzi. Nie zrobili ci nic złego, więc
dla

czego masz w nich celować? Dużo lepiej wyrzucić to, co

negatywne, do kosza na śmieci.

Jeśli pozostaniesz uważny, ze zdziwieniem przekonasz się, że

można tego dokonać. A gdy uwolnisz się od tego, co negatywne,
ponownie popłynie pozytywna energia.

Energię negatywną można uwalniać wspólnie z drugą osobą tylko

pod warunkiem, że związek trwa już długo, jest ugruntowany. Ale i
wtedy powinno być to traktowane jako
terapia. Gdy obaj p

artnerzy stali się bardzo

uważni, pozytywnie nastawieni, gdy stali się

jednością i są w stanie tolerować negatywną

energię drugiej osoby - a nie tylko tolerować,

ale też korzystać z niej - mogą dojść do porozumienia, że będą razem

uwalniać to, co negatywne w formie terapii.

Ale wtedy też radzę, by wszystko odbywało się w pełnej świa-

domości, z premedytacją, a nie nieświadomie. Co wieczór bą-
dźcie przez godzinę negatywnie nastawieni do siebie - uczyńcie
z tego rodzaj gry zamiast gniewać się na siebie w
n

ieoczekiwanym miejscu i czasie. Ludzie z reguły nie zachowują

pełnej uwagi - nie dwadzieścia cztery godziny na dobę -ale przez
jedną godzinę możecie oboje usiąść razem i być do siebie
negatywnie nastawieni. Wtedy będzie to gra, ćwiczenie

140

Zawsze,

spotykając się z kimś,

traktuj wasze spotkanie jak
pierwsze. I zawsze traktuj je
tak, jakb

y miało być ostatnim

142 ___________________________________________________ Apteka dla duszy

terapeutyczne. Po sześćdziesięciu minutach zakończy się, nie
po

zostawiając kaca. Nie zabierzecie jej do swojego związku.

Pierwszy etap: negatywna energia powinna być

rozładowywana w samotności. Drugi etap: złe emocje powinny
być rozładowywane w określonym czasie za zgodą obu stron.
Dopiero na trzecim etapie człowiek może bez żadnych obaw być
naturalny. Wtedy zarówno bycie negatywnym, jak i
pozytywnym będzie piękne - ale tylko na trzecim etapie.

Gdy w pierwszym kroku przestajesz odczuwać gniew -

sie

dzisz naprzeciw poduszki i gniew nie pojawia się - oznacza to,

że etap się zakończył. Gniew będzie przychodził miesiącami, ale
nagle pewnego dnia poczujesz, że przestał; stał się bezsensowny,
a ty nie potrafisz dłużej złościć się w samotności. Poczekaj jed-
nak, aż druga osoba zacznie odczuwać to samo. Kiedy i u niej
pierwszy etap zakończy się, rozpoczyna się drugi. Wtedy przez
godzinę lub dwie - zdecydujecie, rano czy wieczorem - z
premedytacją stajecie się negatywni. Jest to rodzaj psychodramy,
po prostu ćwiczenie.

Nie atakujesz mocno. Uderzasz, ale nie drugą osobę. Po

prostu wyrzucasz z siebie wszystko, co negatywne. Nie oskarżasz
drugiej osoby. Nie mówisz: „Jesteś zły(a)", mówisz: „Mam
wrażenie, że jesteś zły(a)". Nie mówisz: „Obraziłeś(aś) mnie";
mówisz

: „Czuję się obrażony(a)". To coś zupełnie innego. To

świadoma gra: „Czuję się obrażony(a), więc wyrzucę z siebie
swój gniew. Jesteś mi najbliższy(a), więc posłuż mi na pretekst"
(...). Tak samo niech postąpi druga osoba.

Po pewnym czasie znów pojawi się moment, w którym po-

czujesz, że to świadome bycie negatywnie nastawionym przesta-
nie działać. Siedzicie przez godzinę i nic się nie pojawia; ani u
ciebie, ani u partnera. Wtedy kończy się drugi etap. Nadchodzi
czas na trzeci -

a trzeci obejmuje całe życie. Teraz jesteś gotów

Seksualność i związki

być zarówno negatywny, jak i pozytywny; możesz być
spontaniczny.

Tak miłość staje się małżeństwem.

Od osamotnienia do bycia samemu

Ludziom wydaje się, że powinno im być smutno, gdy są sami.
Jest to po prost

u nieprawidłowe skojarzenie, mylna interpretacja,

ponieważ wszystko, co piękne, zdarza się tylko w samotności,

nie gdy przebywasz w tłumie. Wszystko, co transcendentne,

pojawia, się gdy człowiek jest samotny, jest sam.

Ekstrawertyczny umysł wytworzył wpoił wszystkim zasadę:

gdy jesteś sam, czujesz się źle. Rusz się, spotykaj się z ludźmi,

ponieważ szczęście jest wśród nich. To nieprawda. Szczęście

wynikające z interakcji z ludźmi jest powierzchowne. Szczęście,

które rodzi się, gdy jesteś sam, jest niezmiernie głębokie.

Zachwyć się nim. Już samo słowo „samotność sprawia, że robi

się smutno. Nie nazywaj tego samotnością,
nazywaj „byciem samemu” - „byciem
samemu", a nie „odizolowaniem". Niefortunne
słowa mogą być powodem problemów.
Nazywaj to „stanem medytacyjnym", bo nim
jest, a gdy się pojawia, ciesz się nim.

Śpiewaj, tańcz albo siedź w ciszy, zwrócony twarzą do ścia-

ny, czekając, aż coś się wydarzy. Spraw, by był to stan oczeki-
wania, a poznasz nową wartość.

I wcale nie będzie to smutek. Jeśli choć raz zakosztowałeś

głębi bycia samemu, wszystkie związki wydają się płytkie.
Nawet miłość nie może sięgnąć tak głęboko, ponieważ w
miłości obecna jest druga osoba, a to trzyma cię bliżej obrzeża,
peryferii. Gdy nie ma nikogo, gdy nie ma nawet myśli o nim,

143

Szcz

ęście wynikające z

interakcji z ludźmi jest
powierzchowne.

Szczęście,

które

rodzi się,

gdy jesteś sam,

jest

niezmiernie głębokie

144 ____________________________________________ Apteko dla duszy

ty jesteś całkowicie sam, zaczynasz tonąć i zatapiasz się w

sobie.

Nie bój się. Na początku to zanurzanie będzie przypominać

śmierć. Otoczy cię mrok. Otoczy cię smutek, bo jedyne szczę-
ście, które znałeś, leżało zawsze w związku z drugim człowie-
kiem, z innymi ludźmi. Poczekaj trochę. Zanurz się jeszcze głę-
biej, a odkryjesz narastającą ciszę oraz bezruch, który ma w sobie
coś z tańca... nieruchomy ruch wewnątrz ciebie. Nic się nie
porusza, a jednak wszystko ma ogromną prędkość - puste, a
pełne. Spotykają się paradoksy i zanikają sprzeczności.

Siedź w ciszy, zrelaksowany, ale czujny, ponieważ czekasz.

Czekasz, aż coś na ciebie spłynie. Kiedy tak siedzisz, bądź zwró-
cony twarzą do ściany. Ściana jest piękna. Nie masz się jak
rusz

yć. Gdziekolwiek spojrzysz - ściana. Nie ma dokąd iść. Nie

wie

szaj na niej obrazów; po prostu niech to będzie pusta ściana.

Gdy

nie ma na co patrzeć, stopniowo zainteresowanie

patrzeniem maleje. Przez patrzenie na pustą ścianę narastają w
tobie jedno

cześnie pustka i prostota. I w ten sposób, dzięki

zwykłej ścianie powstaje inna ściana w tobie: ściana
niemyślenia.

Pozostań otwarty i radosny. Uśmiechaj się, czasem zanuć ja-

kąś melodię albo kołysz się. Możesz nawet tańczyć, ale rób to
zwrócony do ściany; niech ona będzie przedmiotem medytacji.

Człowiek prędzej czy później musi pogodzić się ze swoją

samotnością. Gdy się z nią zmierzysz, zmienia ona swoją barwę,
jakość. Zmienia się jej smak. Staje się po prostu byciem same-
mu. Nie jest to stan izolacji, jest to bycie samemu. Osamotnienie
ma w sobie nutę przygnębienia; bycie samemu otwiera przed
tobą poczucie błogości.

145

8. Łączność ciała i umysłu

Ćwiczenia dla zdrowia

oraz odczuwania całego siebie

Diagnoza

Mułła Nasreddin zeznawał w sądzie. Zauważył, że każde
jego słowo notowane jest przez pisarza sądowego.

Stopniowo mówił coraz szybciej i szybciej. W końcu pisarz
sądowy z trudem mógł za nim nadążyć. Wreszcie Nasreddin
wykrzyk

nął: „Na Boga, panie! Nie pisz tak szybko. Nie nadążam

za panem".

Zupełnie nie kieruję się zegarem. Ale doszedłem do zrozu-

mienia swojego ciała. Nauczyłem się wyczuwać jego potrzeby.
Wsłuchując się w nie, bardzo dużo się dowiedziałem. Również
ty, jeśli będziesz słuchał swojego ciała, jeśli będziesz na nie wy-
czulony, wytworzysz u siebie rodzaj zdyscyplinowania, którego
jednak nie będzie można nazwać dyscypliną.

Nie zmuszałem się do tego. Próbowałem w życiu różnych rze-

czy. Nieustannie eksperymentowałem, żeby wyczuć, do czego
moje ciało doskonale pasuje. Kiedyś wstawałem bardzo

Apteka dla duszy

wcześnie, o trzeciej rano. Później o czwartej, o piątej. Teraz od lat
wsta

ję o szóstej. Stopniowo obserwowałem, co odpowiada

mojemu ciału. Człowiek musi być bardzo wyczulony.

Obecnie psycholodzy mówią, że podczas snu ciało każdego

łowieka traci na dwie godziny swoją normalną temperaturę.

Spada ona o dwa stopnie. Może to nastąpić między trzecią a
piątą lub drugą i czwartą albo czwartą i szóstą, ale temperatura
ciała każdego człowieka spada w nocy o dwa stopnie. Te dwie
godziny są okresem najgłębszego snu. Jeśli w tym czasie
wstaniesz, przez cały dzień będziesz czuł się zdezorientowany.
Możesz spać w sumie sześć, siedem godzin; nie zrobi to żadnej
różnicy. Jeśli przerwiesz sen w ciągu tych godzin, gdy spada
temperatura, przez cały dzień będziesz czuł się zmęczony,
śpiący, będziesz ziewał. Będziesz miał wrażenie, że czegoś
brakuje. Będziesz podenerwowany. Ciało będzie czuło się chore.

Jeśli zaś wstaniesz dokładnie po upływie tych dwóch godzin,

będzie to najlepszy moment. Będziesz czuł się odświeżony. Prze-
spanie choćby tylko dwóch godzin będzie wtedy wystarczające.
Sześć, siedem, osiem godzin snu jest zupełnie niepotrzebne. Jeśli
prześpisz te dwie godziny, gdy temperatura spada o dwa stopnie,
będziesz szczęśliwy, spokojny. Przez cały dzień będziesz
odczuwał łaskę, ciszę, zdrowie, jedność, dobre samopoczucie.

Każdy musi sam zaobserwować, kiedy przypadają u niego te

dwie godziny. Nie sugeruj się wskazaniami z zewnątrz, ponie-
waż czyjaś dyscyplina jest dobra dla tego, kto ją opracował (...).
Niektórzy jogini wstają o trzeciej rano - widocznie to im odpo-
wiada, ale ich uczniowie, choć wstają o trzeciej, przez cały dzień
pozostają ospali. Martwią się, że nie są w stanie sprostać tak pro-
stemu wymaganiu. Noszą w sobie poczucie winy. Usilnie pró-
bują, ale się im nie udaje. Myślą, że ich mistrz to ktoś

Łączność ciała i umysłu 147

wyjątkowy, wspaniały. Nigdy nie wydaje się śpiący. A jemu po
prostu ta godzina odpowiada.

Musisz odnaleźć swoje ciało, jego własną ścieżkę, to, co mu od-

powiada -

to, co jest dla ciebie dobre. Gdy to odnajdziesz, z łat-

wością możesz sobie na to pozwolić. Nie będzie żadnego wymu-
szania, ponieważ wszystko będzie zestrojone z twoim ciałem,
nie będziesz mu niczego narzucać; nie będzie walki ani wysiłku.
Obserwuj, co ci odpowiada do jedzenia. Ludzie jadają różne
rzeczy. Stają się niespokojni. Ich umysł jest wzburzony. Nie na-
rzucaj sobie cudzej dyscypliny, ponieważ nikt nie jest taki jak ty,
nikt ni

e może wiedzieć, co będzie dobre dla ciebie. Właśnie

dlatego namawiam cię do jednej tylko dyscypliny: jest nią samo-
świadomość, wolność. Słuchaj swojego ciała. Ma ono ogromną
mądrość. Jeśli będziesz go słuchał, nigdy się nie pomylisz. Jeśli nie
będziesz go słuchał i będziesz wszystko mu narzucał, nigdy nie
osiągniesz szczęścia. Będziesz niezadowolony, chory, zmartwio-
ny, zawsze niespokojny i rozproszony, zdezorientowany.

Eksperymentowałem bardzo długo. Próbowałem żywić się

najróżniejszymi produktami i stopniowo eliminowałem to, co

nie było dla mnie odpowiednie. Teraz jem

tylko to, co jest dla mnie dobre. Problem ma
z tym moja kucharka, bo niemal codziennie

musi gotować to samo i nie pojmuje, jak mogę
wciąż jeść te same potrawy i ciągle je

chwalić.

eść to jeszcze zgoda, ale żeby to wciąż smakowało?

Jeśli coś ci odpowiada, możesz cieszyć się tym w kółko. Dla

ciebie nie będzie to powtarzanie. Problem zaczyna się wtedy,
jeśli coś ci nie odpowiada.

Czwartkowego wieczoru mułła Nasreddin wrócił do domu na

kolację. Żona podała mu pieczony bób. Mułła wziął talerz i
cisnąwszy nim o ścianę, krzyknął: „Nie cierpię pieczonego
bobu!"

146

amawiam cię do jednej

tyl

ko dyscypliny: jest nią

samoświadomość, wolność.

Słuchaj swojego ciała. Ma

ono ogromną mądrość.

Apteka dla duszy

„Nasreddinie, nie rozumiem cię - zdumiała się żona. - W po-

niedziałek pieczony bób ci smakował, we wtorek smakował, we
środę smakował i nagle we czwartek mówisz, że go nie cierpisz?
To nielogiczne!"

Zwykle człowiek nie może żywić się tym samym każdego

dnia. Jednak przyczyna nie tkwi w tym, że jest to to samo danie,
ale w tym, że nie jest dla niego odpowiednie. Przez jeden dzień
możesz je tolerować, ale dwa to już za dużo. Jak mógłbyś
tolerować je codziennie? Ale jeśli coś jest dla ciebie odpowie-
dnie, wtedy nie ma problemu. Możesz jeść to przez całe życie i
każdego dnia będzie ci smakować, ponieważ przynosi harmonię.
Po prostu odpowiada ci, współgra z tobą.

Wciąż oddychasz - tym samym powietrzem. Wciąż się kąpiesz

to ciągle ta sama woda. Wciąż śpisz - to ten sam sen. Ale od-

powiadają ci, więc wszystko jest w porząd

ku. Wtedy nie jest to

powtórka.

Jeśli żyjesz w zgodzie z naturą, wtedy nie

przejmujesz się dniem wczorajszym, który

przeminął, nie zaprzątasz nim sobie głowy.

Nie porównujesz swojego wczoraj z
dzisiaj i nie planujesz jutra. Po prostu

żyjesz tu i teraz, cieszysz się obecną chwil

Cieszenie się chwilą nie ma nic

wspólnego z nowościami. Wiąże się z harmonią. Możesz
każdego dnia wprowadzać jakieś nowinki, ale jeśli nie są dla
ciebie dobr

e, będziesz tylko gonić od jednej do drugiej, nie

zaznając spoczynku.

Cokolwiek robię, nie jest to wymuszone, ale spontaniczne. W

ten sposób stopniowo uświadomiłem sobie potrzeby swojego
ciała. Zawsze go słucham. Nigdy nie narzuciłbym ciału tego, co
dyktu

je umysł. Postępuj tak samo, a będziesz wiódł szczęśliwsze

i błogie życie.

Łgczność ciała i umysłu 149

Recepty

Połącz się z ciałem w stanie zdrowia

Utrzymywanie kontaktu z cia

łem oznacza głęboką wrażliwość.

Człowiek może wcale nie czuć, że ma ciało - odczuwa je naj-
częściej tylko wtedy, gdy jest chory. Pojawia się ból głowy i na-
gle odczuwasz głowę; gdy głowa cię nie boli, nie masz z nią kon-
taktu. Boli cię noga - uświadamiasz sobie jej istnienie. Masz
świadomość ciała tylko wtedy, gdy coś jest nie tak.

Kiedy wszystko jest w porządku, jesteś całkowicie nieświa-

domy. Ale kiedy wszystko jest dobrze, też można nawiązać
kontakt z ciałem. Gdy coś jest źle - w istocie nawiązujesz
kont

akt z chorobą, z tym, co nie funkcjonuje dobrze, zatracając

świadomość dobrego samopoczucia.

Głowę masz przez cały czas, lecz dopiero, kiedy pojawia się

ból, nawiązujesz kontakt. Tyle że nie z głową, lecz z bólem!
Kontakt z głową możliwy jest tylko wtedy, gdy nie ma bólu, a
głowę wypełnia dobre samopoczucie.

Niemal całkowicie utraciliśmy tę zdolność. Gdy wszystko jest

w porządku, nie mamy kontaktu. Nasz kontakt jest więc tylko mia-
rą stanu zagrożenia. Jest ból głowy - potrzeba naprawy, potrzeba
leków, nal

eży coś zrobić, więc nawiązujesz w tym celu kontakt.

Spróbuj skontaktować się z ciałem, gdy wszystko jest dobrze.

Połóż się na trawie, zamknij oczy, poczuj, co dzieje się w tobie -
jak szemrze w tobie dobre samopoczucie. Połóż się w rzece.
Woda dotyka ci

ała i ochładza każdą komórkę. Poczuj w sobie, jak

napływa chłód, komórka po komórce, jak wnika w ciało. Ciało
jest niezwykłe, to jeden z cudów natury.

148

Cieszenie się chwilą nie ma nic

wspólnego z nowościami. Wiąże

się z harmonią. Możesz każdego

dnia wprowadzać jakieś

nowinki, ale jeśli nie są dla

ciebie dobre, będziesz tyko gonić

od jednej do drugie, nie zaznając
spoczynku.

Apteka dla duszy

Usiądź w słońcu. Pozwól promieniom penetrować ciało. Po-

czuj, jak ciepło przenika w głąb, coraz dalej, jak dociera do krwi
i do każdej kości. Słońce jest życiem, źródłem. Siedząc z za-
mkniętymi oczami, po prostu poczuj to, co się dzieje. Pozostań
czujny, obserwuj i ciesz się.

Stopniowo zaczniesz uświadamiać sobie delikatną harmonię,

rozbrzmiewającą w tobie piękną muzykę. Wtedy nawiążesz
kontakt z ciałem. W przeciwnym razie będziesz dźwigał martwe
ciało.

Postaraj się mieć więcej wrażliwości dla swojego ciała. Słuchaj

go. Mówi do ciebie wiele rzeczy, ale ty - skupiony na tym, co mówi

głowa - nigdy go nie słyszysz. Gdy

poja

wia się konflikt między umysłem

i ciałem, ciało prawie zawsze ma rację

ponieważ jest ponieważ naturalne, a umysł

jest wytworem społeczeństwa. Ciało należy do niezmierzonej

natury, a umysł do społeczeństwa, twojej grupy społecznej,

pokolenia i epoki. Ciało jest głęboko zakorzenione w

egzystencji, a umysł prześlizguje się po powierzchni. Ale ty

zawsze słuchasz głowy, nigdy nie słuchasz ciała. Przez to
przyzwyczajenie kontakt zostaje przerwany.

Ciało porusza się wokół serca, tak jak Układ Słoneczny krąży

wokół Słońca. Ożyłeś, gdy twoje serce zaczęło bić, i umrzesz,
gdy przestanie.

Serce to słoneczne centrum twojego ciała. Miej jego świa-

domość. Ale możesz osiągnąć to tylko przez stopniowe uświa-
damianie sobie całego ciała.

Medytacja w ruchu

Wprowadzaj do swojej medytacji coraz więcej ruchu. Bieganie
może być piękną medytacją, pływanie może być piękną

Łgczność ciało i umysłu 151

medytacją, taniec może być piękną medytacją. Do ruchu trzeba
do

dać tylko uważną świadomość. Ruch i świadomość - oto prze-

pis. Biegaj, ale rób to świadomie, bądź czujny.

Zachowywanie czujności w ruchu jest proste i naturalne.

Kiedy siedzisz w ciszy, naturalne jest, że przysypiasz. Gdy leżysz
na kanapie, trudno ci jest być uważnym, ponieważ cała sytuacja
sprz

yja zaśnięciu. Ale w ruchu na pewno nie zaśniesz. Fun-

kcjonujesz z dużo większą uwagą. Jedyny problem stanowi to,
że ruch może stać się mechaniczny. Można biegać mechanicznie.
Można stać się ekspertem, profesjonalnym biegaczem. Wtedy
uwaga nie jest już potrzebna. Ciało biegnie jak mechanizm,
automat i tracisz istotę rzeczy.

Nigdy nie stawaj się zawodowcem w bieganiu. Pozostań ama-

torem, tak żeby zachować świadomość. Jeśli odczujesz, że bie-
ganie stało się automatyczne, porzuć je. Spróbuj pływania. Jeśli i
o

no stanie się automatyczne, tańcz. Musisz pamiętać, że ruch to

jedynie okoliczność, która ma powodować rozbudzą świado-
mość. Dopóki wzbudza on w tobie świadomość, jest dobry; gdy
przestanie, stanie się bezużyteczny. Zmień go wtedy na inną
aktywność, która znów wywoła w tobie uwagę. Nigdy nie
pozwól żadnej czynności stać się automatyczną.

Bieg w wyobraźni

Jeśli możesz biegać, inny rodzaj medytacji nie będzie potrzebny
- to wystarczy!

Każda czynność, której potrafisz oddać się całkowicie, staje

się medytacją, a bieganie jest tak cudowne, że łatwo jest się w
nim całkowicie zatracić. Masz styczność z wszystkimi
żywiołami - ze słońcem, powietrzem, ziemią i niebem. Masz
kontakt z egzystencją. Gdy biegasz, twój oddech naturalnie staje

150

ało jest głęboko

zakorzenione

w egzystencji, a

umysł prze

ślizguje

się po

powierzchni.

152

Apteka dla duszy

Łgczność ciała i umysłu

153

się głęboki i zaczyna masować ośrodek hara, z którego uwalnia
się energia medytacyjna. Znajduje się on tuż poniżej pępka, pięć
centymetrów pod nim. Gdy oddech staje się głęboki, masuje go i
ożywia.

Kiedy twoja krew jest czysta

i nieskażona truciznami i zanie-

czyszczeniami, jest czerwona i żywa, pełna radości, a każda jej
kropla tańczy w tobie - wtedy jesteś w odpowiednim nastroju do
medytacji. Wtedy nie ma potrzeby pracować nad nią: ona po
prostu się dzieje!

Cudowne jest bieganie pod wiatr. To jak taniec wszystkich

żywiołów.

Podczas biegu nie możesz myśleć. Jeśli myślisz, nie bieg-

niesz dobrze. Gdy oddajesz się całkowicie bieganiu, myślenie
znika. Stajesz się tak „ziemski", że głowa przestaje funkcjono-
wać. Ciało jest tak aktywne, że nie starcza energii na myślenie;
myślenie zatrzymuje się.

W medytacji dojdziesz do momentów, które pojawiają się,

gdy biegasz. Podczas biegu dojdziesz do momentów, które
pojawiają się w medytacji. Stopniowo oba stopią się w jedno.
Wte

dy nie będzie potrzeby wykonywać ich oddzielnie - będziesz

mógł biegać i medytować; medytować i biegać.

Od czasu do czasu wypróbuj taką oto

technikę: leżąc w łóżku, wyobrażaj sobie, że

biegniesz. Wyobraź sobie całą scenerię:

drzewa, wiatr, słońce, plażę i słone powietrze.

Wyobraź sobie wszystko, ujrzyj to, i spraw, by było tak kolorowe jak to

tylko

możliwe.

Przypom

nij sobie jakiś poranek, który najbardziej ci się po-

dobał, gdy biegałeś po plaży lub w lesie. Niech całkowicie cię

wypełni... Poczuj nawet zapach drzew, sosen lub zapach plaży.

Wszystko, co ci się podobało, wyobrażaj sobie niemal tak, jak-

by działo się to teraz naprawdę. W końcu zacznij w wyobraźni
biegnąć.

Zauważysz, że zmieni się twój oddech. Biegnij... i okaże się,

że możesz tak biec długie kilometry. Nie ma końca; możesz ro-
bić to godzinami. Będziesz zaskoczony, że wykonując to
ćwiczenie w pozycji leżącej, ponownie dojdziesz do momentów,
w któ

rych pojawi się medytacja.

Więc jeśli kiedyś z jakiegoś powodu nie będziesz mógł bie-

gać - będziesz chory albo sytuacja nie pozwoli ci na to lub
uznasz, że w mieście nie warto biegać - możesz to zrobić na
leżąco i uzyskać te same efekty.

Namów swoje ciało do odprężenia

W relaksacji musisz się po prostu odprężyć, nie skupiać się -jest
ona przeciwieństwem koncentracji. Podam ci pewną metodę,
którą możesz zacząć stosować wieczorem.

Zanim pójdziesz spać, usiądź na krześle. Usiądź wygodnie -

komfort jest najważniejszym elementem tej metody. Abyś się zre-
laksował, musi ci być wygodnie, więc spraw, byś tak się poczuł.
Przyjmij taką pozycję, jaką chcesz, zamknij oczy i odpręż ciało.
Od palców u nóg aż po głowę poczuj, gdzie odczuwasz napięcie.
Jeśli czujesz je w kolanie, odpręż kolano. Dotknij go i powiedz
mu: „Proszę, odpręż się". Jeśli czujesz napięcie gdzieś w
raminach, dotknij tego miejsca i powiedz: „Proszę, odpręż się".

Po upływie tygodnia będziesz w stanie komunikować się ze

swoim ciałem. A gdy zaczniesz się z nim porozumiewać, wszy-
stko stanie się łatwe.

Do niczego ciała nie zmuszaj; próbuj je przekonać. Nie po-

winieneś z nim walczyć. To paskudne, okrutne, agresywne, a
każdy kolejny konflikt wywoła tylko jeszcze większe napięcie.

Jeśli myślisz, nie biegniesz
do

brze. Gdy oddajesz się

całkowicie bieganiu,

myślenie znika.

Apteka dla duszy

Nie możesz być w konflikcie - niech podstawą będzie

wygoda. Cia

ło to tak piękny podarunek od istnienia, że walka z

nim jest ne

gowaniem wartości stworzenia. Ciało jest kaplicą, a

my się w niej chronimy, jest świątynią. Mieszkamy w niej i
musimy o nią dbać. To nasz obowiązek.

Postępuj tak przez siedem dni (...). Na początku będzie to

wydawać się absurdalne, ponieważ nie nauczono nas rozmowy z
własnym ciałem - ale dzięki temu naprawdę mogą się dziać
cuda. Pierwszą sprawą jest odprężenie się na krześle w półmroku
lub przyćmionym świetle; zrób tak, jak lubisz. Światło nie po-
winno być jasne. Powiedz wszystkim: „Przez dwadzieścia minut
niech nikt mnie nie rozprasza, żadnych telefonów, nic". Niech
będzie tak, jakby na te dwadzieścia minut cały świat zniknął.

Zamknij drzwi, załóż luźne ubranie, tak żeby nic cię nie ucis-

kało, zrelaksuj się na krześle i zacznij odczuwać, skąd bije na-
pięcie. Znajdziesz wiele takich miejsc. Właśnie je musisz odprę-
żyć w pierwszej kolejności, ponieważ dopóki ciało będzie spięte,
umysł nie będzie mógł się zrelaksować. Ciało umożliwia umys-
łowi odprężenie. Staje się środkiem relaksacji.

Dotykaj tego miejsca. Tam, gdzie czujesz napięcie, dotykaj

ciała z głębokim uczuciem i współczuciem. Ciało jest twoim
sługą, a ty nic za nie nie płaciłeś - dostałeś je w podarunku. Jest
ono tak skomplikowane, tak złożone, że do tej pory nauce nie
udało się skonstruować nic mu równego.

Lecz my nigdy o nim nie myślimy, nie kochamy ciała. Wręcz

przeciwnie, złościmy się na nie. Ciało to jeden z pradawnych koz-
łów ofiarnych. Możesz go wszystkim obrzucić; ciało jest nieme i nie
może się odwzajemnić. Nie może odpowiedzieć, nie może krzyknąć,
że się mylisz. Więc cokolwiek powiesz, ciało nie protestuje.

Uświadom sobie każdy zakamarek swojego ciała. Otocz je

miłosierdziem, współczuciem, troską. Zajmie to co najmniej

Łgczność ciała i umysłu _______________________________________ 155

pięć minut, a ty poczujesz się bardzo wiotki, zrelaksowany, pra-
wie śpiący.

Wtedy przenieś uwagę na oddech, zrelaksuj i jego. Ciało to ze-

wnętrzna część nas, świadomość jest częścią wewnętrzną, a od-
dech to łączący je most. Więc gdy ciało jest odprężone, po prostu za-
mknij oczy i zobacz swój oddech, jego też zrelaksuj. Porozmawiaj
z nim: „Proszę, odpręż się. Bądź naturalny". Zauważysz, że w mo-
mencie gdy powiesz: „Proszę, odpręż się", coś subtelnie zaskoczy.

Normalnie oddech jest bardzo nienaturalny. Zapomnieliśmy,

jak go relaksować. Ponieważ przez cały czas jesteśmy spięci,
przyzwyczailiśmy się, że oddech też musi taki być. Toteż po
pro

stu powiedz mu dwa lub trzy razy, żeby się uspokoił, a potem

zamilknij.

Bądź bardziej wrażliwy

Bądź bardziej wrażliwy. A nie można być wrażliwym tylko w jed-
nym wymiarze. Albo człowiek jest wrażliwy we wszystkich wy-
miarach, albo w żadnym. Wrażliwość przynależy do całej twojej
osoby. Bądź więc wrażliwszy. Wtedy codziennie będziesz w sta-
nie odczuwać, co się dzieje dookoła.

Kiedy np. spacerujesz w słońcu, poczuj promienie na swojej

twarzy; bądź wrażliwy. Ten delikatny dotyk. Promienie cię ude-
rzają. Jeśli potrafisz je poczuć, będziesz w stanie poczuć także
wewnętrzne światło, gdy na ciebie spłynie.

Gdy leżysz w parku, poczuj trawę. Poczuj otaczającą cię zie-

leń. Poczuj różnicę w wilgotności. Poczuj zapach ziemi. Jeśli nie
jesteś w stanie tego dokonać, nie poczujesz także, gdy coś za-
cznie się dziać wewnątrz ciebie.

Zacznij od zewnątrz, ponieważ jest to łatwiejsze. Jeśli nie

możesz poczuć tego, co znajduje się na zewnątrz, tym bardziej

154

156 _________________________________________________ Apteka dla duszy

nie poczujesz tego, co jest w środku. W życiu bądź bardziej
poetą niż menedżerem. Czasami bycie wrażliwym nic nie
kosztuje.

Czy czujesz wodę, gdy bierzesz kąpiel? Traktujesz to jak ru-

tynę - wchodzisz i wychodzisz. Poczuj to przez kilka minut. Po
prostu bądź pod prysznicem i poczuj wodę, poczuj, jak spływa
po tobie. Może się to stać bardzo głębokim doznaniem, ponie-
waż woda to życie. W dziewięćdziesięciu procentach składamy
się z wody. Jeśli nie jesteś w stanie poczuć wody spływającej po
tobie, nie poczujesz też falowania wody w swoim ciele.

Życie narodziło się w morzu, a my mamy w organizmie wodę

z solą. Idź popływać w morzu i poczuj otaczającą cię wodę.
Wkrótce przekonasz się, że jesteś częścią morza i że twoja we-
wnętrzna część należy do morza. Poczujesz to. Gdy jest księżyc i
ocean faluje w reakcji na n

iego, twoje ciało również zacznie

falować. Robi to zawsze, ale ty tego nie czujesz. A jeśli nie czu-
jesz czegoś tak znacznego, problemem będzie też odczucie cze-
goś tak subtelnego jak medytacja.

Jak możesz odczuwać miłość? Wszyscy cierpią. Widziałem

tysiące ludzi pogrążonych w głębokim bólu. Cierpieli z braku
miłości. Chcą kochać i chcą być kochani, ale problem polega na
tym, że nawet jeśli ich pokochasz, oni tego nie poczują. Będą
wciąż pytać: „Kochasz mnie?" Co masz robić? Jeśli powiesz:
„Tak", nie uwierz

ą, ponieważ tego nie czują. Jeśli powiesz:

„Nie", będą urażeni.

Jeśli nie czujesz promieni słońca, jeśli nie czujesz deszczu,

jeśli nie czujesz trawy, jeśli nie jesteś w stanie poczuć niczego,
co cię otacza, atmosfery - wtedy nie poczujesz głębokich rzeczy
takich jak miłość czy współczucie; to bardzo trudne. Potrafisz
odczuwać jedynie gniew, przemoc, smutek, ponieważ są
brutalne. Do twojego wnętrza prowadzi ścieżka subtelności. Im

Łgczność ciała i umysłu 157

subtelniej sza jest twoja medytacja, tym subtelniejsze będzie od-
czucie. Ale musisz się przygotować.

Medytacja nie jest czymś, co wykonujesz przez godzinę i pu-

szczasz potem w niepamięć. Całe życie powinno być medytacją.
Tylko wtedy zaczniesz odczuwać. Kiedy mówię, że całe życie ma
być medytacją, nie mam na myśli zamykania oczu na dwadzie-
ścia cztery godziny, siedzenia kamieniem i medytowania - nie!
Gdziekolwiek jesteś, możesz być wrażliwy, a ta wrażliwość
będzie przynosić ci korzyść.

Czy potrafisz szlochać? Potrafisz śmiać się spontanicznie?

Potrafisz spontanicznie tańczyć? Spontanicznie kochać? Jeśli

nie, jak masz nauczyć się medytować? Czy umiesz się bawić? To

trudne! Wszystko stało się trudne. Człowiek stał się

niewrażliwy.

Przywróć sobie wrażliwość. Odzyskaj ją! Pobaw się troszkę! Bycie
figlarnym to bycie

religijnym. Śmiej się, szlochaj, śpiewaj, rób coś

spontanicznie całym swoim sercem. Zrelaksuj

ciało,

uspokój oddech, zachowuj

się tak, jakbyś

znów był dzieckiem.

Odzyskaj uczucia -

mniej myślenia, więcej

emocji. Żyj bardziej sercem niż głową.

Niekiedy żyj tylko ciałem, zapomnij

o duszy. Żyj całkowicie ciałem – ponieważ
jeśli nie potrafisz odczuwać nawet własnego ciała, nie poczujesz
swojej duszy. Pa

miętaj o tym. Wróć do ciała. Tak naprawdę

jedynie krążymy w okolicy swego ciała; nie jesteśmy w nim.
Każdy boi się być w ciele. Społeczeństwo wytworzyło ten strach.
Jest on głęboko zakorzeniony.

Wróć do swojego ciała, wprowadź się do niego ponownie.

Bądź jak niewinne zwierzę. Obserwuj skaczące i biegające zwie-
rzęta. Czasami skacz i biegaj tak jak one - wtedy wrócisz do
swojego ciała. Wtedy poczujesz je, poczujesz promienie słoń-

eśli nie czujesz promieni słońca, ,

jeśli nie czujesz deszczu, jeśli
ni

e czujesz trawy, jeśli nie jesteś

w stanie poczuć niczego co cię
otacza, atmosfery, wtedy nie

pozujesz głębokich rzeczy, takich

jak miłość czy współczucie.

158

Apteka dla duszy

Łgczność ciała i umysłu

159

ca, deszcz, wiejący wiatr. Jedynie bycie świadomym tego, co
dzieje się naokoło ciebie, pozwoli ci odczuwać to, co dzieje się
w tobie.

Dla palaczy (1)

Ssanie kciuka jest lepsze niż palenie i ułatwi ci pozbycie się na-
łogu. Musisz zrozumieć pewną rzecz: jeśli ssałeś kciuk, a potem
przestałeś, to jako substytut wybrałeś palenie. Twoim proble-
mem nie jest palenie -

nie możesz nic z nim zrobić. Nieważne,

jak bardzo będziesz się starał, nigdy ci się nie powiedzie, ponie-
waż nie jest ono twoim najważniejszym problemem; jego istota
leży gdzie indziej. Zmieniłeś go. Porzuciłeś prawdziwy i za-
stąpiłeś go sztucznym.

Sugeruję, żebyś zapomniał o walce z paleniem i zaczął ssać

kciuk. Nie przejmuj się -jest to piękne, po prostu piękne. Nie

ma w tym nic złego, ponieważ nie jest to szkodliwe. Zacznij ssać

kciuk, a gdy to zrobisz, zniknie potrzeba palenia. Gdy ona zaś

zniknie, oznaczać to będzie, że jesteśmy na

właściwej drodze. Ssij kciuk przez kilka

mie

sięcy, porzucając wieloletni nałóg palenia.

Ssij kciuk przez sześć czy dziewięć miesięcy nie

wstydź się tego, ponieważ nie ma w tym nic złego.

Porzuć więc palenie i zamiast niego zacznij

ssać kciuk. Cofnij się, uwstecznij. Po sześciu

czy dziewięciu miesiącach, gdy chęć palenia

całkowicie zniknie, zastąp ssanie kciuka czymś innym. Zacznij
codziennie

pić mleko z butelki dla niemowląt... codziennie.

Delektuj się nim tak, jakby płynęło z piersi, i nie wstydź się tego.

Delektuj się tak każdego wieczoru przez piętnaście minut.
Zapewni ci to bardzo

głęboki sen. I kładź się spać z butelką. Rano, gdy otworzysz oczy,
znajdziesz butelkę i znów będziesz mógł possać trochę ciepłego
mleka. Rób to również w dzień - dwa czy trzy razy... Nie pij
dużo, tylko troszkę.

Najpierw rzuć palenie papierosów, a zastąp je ssaniem

kciuka. Później porzuć kciuk. Dalej cofasz się do ssania piersi -
tym razem na niby -

i od tego momentu pewne rzeczy zaczną

zni

kać. Zaledwie po kilku dniach zauważysz, że już nie ma

potrze

by robić niczego (...). Najpierw będziesz pić cztery, pięć

lub

sześć razy dziennie, następnie trzy razy, potem dwa, w końcu

raz.

Pewnego dnia poczujesz po prostu, że już tego nie

potrzebujesz (...). Ale to musi zaniknąć w ten sposób.

Nigdy nie wygrasz z paleniem w otwartej walce. Miliony lu-

dzi walczą i nie odnoszą sukcesu, ponieważ nie przechodzą całej
procedury. Musisz podejść do tego naukowo. Cofnąć się do
korzeni. Przyczyną jest tęsknota za piersią matki. Być może nie
dawała ci jej tak często, jak chciałeś? To pragnienie pozostało w
to

bie, nie odeszło, a wraz z nim pozostało w tobie coś z

niezaspokojonego dziecka.

Gdy odpowiednio uporasz się z problemem, po raz pierwszy

odkryjesz, że dorosłeś. Gdy zniknie dziecko i potrzeba ssania
matczynej piersi, poczujesz nagły przyrost energii. Coś, co było
uwięzione w klatce, zostało uwolnione. Wydoroślejesz.

Gdy odkryjesz korzeń, możesz go odciąć. Ale nie znając go,

jesteś w stanie walczyć jedynie z cieniem i wciąż mu ulegać,
nigdy nie odniesiesz zwycięstwa.

Niech ten proces zrywania z paleniem trwa nawet rok. Nie

tylko palenie zniknie, ale ty się zmienisz. Coś w tobie, coś fun-
damentalnego, coś, co cię powstrzymuje, zniknie. Twoje ciało
będzie zdrowsze, umysł stanie się ostrzejszy i inteligentniejszy.
Dorośniesz pod każdym względem.

Kiedy mówię, że cale życie
ma

być medytacją, nie mam na

myśli zamykania oczu na 24
godziny, siedzenia kamieniem i
medytowania - nie! Gdziekolwiek

jesteś możesz być wrażliwy a ta

wrażliwość stanie się twoją

nagrodą.

Apteka dla duszy

Dla palaczy (2)

Radziłbym, żebyś palii tyle, ile chcesz. To nie jest najcięższy
grzech. Gwarantuję ci to -wezmę za to odpowiedzialność. Biorę
ten grzech na siebie, więc jeśli w dniu Sądu Ostatecznego spot-
kasz Boga, powiedz Mu, że ten oto człowiek jest odpowiedzial-
ny. Stanę tam jako świadek i potwierdzę to. Więc nie przejmuj
się, że jest to grzechem. Zrelaksuj się i nie staraj się go odrzucić
za wszelką cenę. To nie pomoże.

Oto co sugeruję: pal tyle, ile chcesz - lecz pal medytacyjnie.

Jeśli wyznawcy zen mogą medytacyjnie pić herbatę, to dlaczego
ty nie mógłbyś w ten sposób palić? Tak naprawdę herbata za-
wiera ten sam środek pobudzający co papierosy. To ten sam śro-
dek, nie ma między nimi wielkiej różnicy. Pal medytacyjnie, z
religijnością. Przekształć to w ceremonię. Spróbuj mojego
sposobu.

Wydziel w domu mały kącik tylko do palenia: niewielką świą-

tynię poświęconą bogu palenia. Najpierw pokłoń się paczce pa-
pierosów. Porozmawiajcie - rozmawiaj z papierosami. Zapytaj:

„Co u was?" A potem powoli wyjmij papierosa - bardzo powoli,
tak wolno jak tylko możesz, ponieważ tylko wtedy zachowasz
rozbudzoną uwagę. Nie rób tego mechanicznie, tak jak dzieje się
to zawsze. Następnie postukaj papierosem w paczkę - powoli.
Rób to tak długo, jak tylko będziesz chciał. Nie ma pośpiechu.
Wyjmij zapalniczkę. Ukłoń jej się. To wspaniali bogowie i
boginie! Światło jest bogiem, więc dlaczego zapalniczka nie może
nim być?

Następnie zacznij palić - bardzo powoli, jakbyś oddawał się

buddyjskiej medytacji. Nie rób tego jak oddechy pranajamy,
krótko i szybko. Rób to głęboko i bardzo powoli. Budda mówi:

Łgczność ciała i umysłu _______________________________________________ 161

„oddychaj naturalnie". Więc ty pal naturalnie - powoli, bez po-
śpiechu. Jeśli jest to grzech, śpieszysz się. Jeśli jest to grzech,
chcesz to

jak najszybciej zakończyć. Jeśli jest to grzech, nie

chcesz na to patrzeć. Paląc, czytasz gazetę. Kto chciałby patrzeć
na grzech? Ale to nie jest grzech, więc patrz, obserwuj każdą
swoją czynność.

Podziel czynności na krótkie etapy, tak żebyś mógł wykony-

wać je bardzo wolno. Będziesz zaskoczony: obserwując palenie,
sprawisz, że będziesz palił coraz mniej. Pewnego dnia nagle
zniknie. Nie włożyłeś w to żadnego wysiłku. Samo zniknęło,
ponieważ uświadamiając sobie martwe przyzwyczajenie, rutynę,
mechaniczny n

awyk, wytworzyłeś, uwolniłeś w sobie nową

świadomość. Jedynie ta energia może ci pomóc. Nic innego.

Tak samo jest ze wszystkim w życiu. Nie staraj się na siłę zmie-

niać siebie. To pozostawia blizny. Nawet jeśli się zmienisz, zmia-
na będzie powierzchowna, a ty znajdziesz sobie substytut gdzieś
indziej. Będziesz musiał go znaleźć, inaczej poczujesz się pusty.

Gdy coś dzieje się samo z siebie, ponieważ wyciszyłeś się i

uświadomiłeś sobie związaną z tym głupotę, gdy nie potrzeba
wysiłku, gdy coś po prostu spada jak martwy liść z drzewa - nie
pozostawia to po sobie żadnych blizn ani nie pozostawia ego.

Jeśli porzucasz coś z wysiłkiem, wzmacnia to twoje ego.

Zaczynasz myśleć: „Teraz jestem człowiekiem cnotliwym,
ponie

waż nie palę". Jeśli myślisz, że

palenie to

grzech, oczywiste jest, że

jeśli je rzucisz, będziesz uważał się

za cnotliwego.

Tacy właśnie są ci wszyscy cnotliwi ludzie. Jeden nie pali,

drugi nie pije, jeszcze inny je tylko raz dziennie, ktoś tam nie je w
nocy, tamten przestał nocą nawet pić wodę... i wszyscy oni to
wielcy święci! Oto jakość świętości, wielkie cnoty! Zrobiliśmy z
religii głupstwo, straciła ona całą

160

Jeśli nie potrafisz

odczuwać nawet własnego

ciała, nie poczujesz swojej
duszy.

162 ___________________________________________ Apteka dla duszy

swoją wspaniałość. Stała się tak głupia, jak głupi są ludzie. Ale
wszystko zależy od twojego podejścia: jeśli uważasz, że coś jest
grzechem, twoją cnotą będzie tego przeciwieństwo.

Podkreślam: niepalenie nie jest cnotą; palenie to nie grzech.

Świadomość jest cnotą; nieświadomość jest grzechem. To prawo
odnosi się do całego twojego życia.

Jedz to,

co z tobą współgra

Są dwa rodzaje żywności. Pierwszym są dania, które lubisz,
które ci smakują, na myśl o których cieknie ci ślinka. Nie ma w
tym nic złego, ale dobrze, żebyś rozumiał pewien trik z tym
związany.

Pewne produkty czy potrawy mają dla nas niezwykły urok.

Ale wynika on z tego, że widzisz je wokół siebie. Wchodzisz do
hotelu lub restauracji i widzisz jakieś potrawy... zapach z zaple-
cza, kolory, aromat. Nie myślałeś o tym daniu, ale nagle cię
zainteresowało. Nie jest twoją prawdziwą potrzebą. Możesz
zjeść, ale nie będziesz czuł się zaspokojony. Będziesz jadł i jadł,
i nic się nie stanie, nie wyniknie z tego zaspokojenie - a
zaspokoje

nie jest sprawą najważniejszą. To niezaspokojenie jest

źródłem obsesji na punkcie jedzenia.

Każdego dnia przed jedzeniem po prostu medytuj. Zamknij

oczy i poczuj, czego potrzebuje twoje ciało - czymkolwiek mia-
łoby to być. Nie widzisz jedzenia i nie masz do niego dostępu.
Po prostu czujesz siebie, to, czego potrzebuje twoje ciało, to, na
co masz ochotę, to, czego bardzo chcesz. Taki jest właśnie drugi
rodzaj jedzenia.

Dr Leonard Pearson nazwał je „żywnością rezonującą" - taką,

która współgra z tobą. Zjedz tyle, na ile masz ochotę, ale trzymaj
się jej. Pierwszy rodzaj jedzenia nazwał zaś „żywnością

Łgczność ciała i umysłu 163

nęcącą" - gdy staje się dostępna, zaczynasz się nią interesować.
Nie wynika to z twojej prawdziwej potrzeby, lecz jest sprawką
umys

łu. Jeśli umiesz wybrać jedzenie, które współgra z tobą,

możesz zjeść tyle, ile tylko chcesz, i nie będziesz cierpiał,
ponieważ w pełni cię zaspokoi. Ciało pożąda tego, co jest mu
potrzebne; nie pragnie niczego innego. Pojawi się zaspokojenie,
a wtedy człowiek nie je więcej, niż potrzebuje.

Probl

em rodzi się tylko wtedy, gdy jesz potrawy „nęcące" -

widzisz je, zaczynasz mieć na nie ochotę i je zjadasz. Nie mogą
cię zaspokoić, ponieważ ciało ich nie potrzebuje. Czujesz się więc
niezaspokojony. W stanie tym jesz jeszcze więcej, ale bez wzglę-
du na to

, ile zjesz, nie zaspokoi cię to, ponieważ nie tego po-

trzebujesz.

Musisz zaspokoić podstawowe pragnienie, a wtedy drugie

zniknie. Potrwa to kilka dni lub nawet kilka tygodni, ale nauczysz
się odczuwać, co naprawdę do ciebie przemawia. Zjadaj tego, ile
chc

esz. Nie przejmuj się tym, co mówią inni. Jeśli są to lody,

jedz lody. Jedz dla własnej satysfakcji, dla wypełnienia serca, a
poczujesz, że pojawia się zadowolenie. Gdy jesteś zaspokojony,
znika potrzeba opychania się. To stan niezaspokojenia, nie-
zadowol

enia zmusza cię to bezcelowego zjadania coraz więk-

szych ilości. Masz pełny brzuch, lecz wciąż jesteś niezaspokojony.
Wtedy pojawia się problem.

Więc najpierw opanuj to, co jest naturalne i co na pewno na-

dejdzie (...), ponieważ jedynie zapomnieliśmy o tym. A to wciąż
znajduje się w ciele. Kiedy masz zjeść śniadanie, zamknij oczy i
zobacz, na co masz ochotę, czego naprawdę chcesz. Nie myśl o
tym, co masz w lodówce. Po prostu pomyśl, czego chcesz, idź i
znajdź to, a potem zjedz. Jedz tyle, ile zechcesz. Postępuj tak
przez kilka dni. W końcu poczujesz, że żadne jedzenie już cię
nie „nęci".

164 ___________________________________________ Apteka dla duszy

Po drugie, gdy jesz, dokładnie przeżuwaj kęsy. Nie połykaj w

pośpiechu. Skoro do przyjemności smakowania dochodzi w
ustach, dlaczego jej nie przedłużyć? Zamiast dziesięciu kęsów,
możesz cieszyć się jednym, przeżutym dziesięć razy. Będzie to w
zasadzie dziesięć, jeśli przyjemność czerpiesz ze smaku.

Zatem podczas posiłku lepiej przeżuwaj jedzenie, ponieważ

przyjemne wrażenia smakowe rodzą się powyżej gardła. Poniżej
nie ma smaku, nic z tych rzeczy, więc po co się śpieszyć? Po
prostu żuj dłużej i smakuj intensywniej. Zrób wszystko, co tylko
możliwe, żeby wydobyć jak najwięcej smaku. Gdy jesz,
najpierw powąchaj potrawę. Ciesz się zapachem, ponieważ poło-
wa smaku to zapach.

Wąchaj jedzenie, patrz na nie. Nie ma pośpiechu, nie spiesz

się. Spraw, by była to medytacja. Nawet jeśli ludziom wydaje się,
że zwariowałeś, nie przejmuj się. Po prostu obserwuj danie z
wszystkich stron. Dotykaj go z zamkniętymi oczami; dotykaj
policzkiem. Poczuj je w każdy możliwy sposób; wąchaj wielokrot-
nie. Ugryź mały kęs i przeżuwaj. Ciesz się. Niech to będzie
medytacja. Wystarczy mała ilość jedzenia, aby cię zaspokoić.

Śpij dobrze - rady na bezsenność

Chodź spać regularnie o tej samej godzinie -jeśli kładziesz się o
jedenastej, niech to będzie jedenasta. Po pierwsze więc, trzymaj
się tej godziny. Wtedy organizm wejdzie w pewien rytm. Nie
zmieniaj pory, inaczej wprawisz ciało w konsternację. Istnieje
biologiczny rytm, który ciało zagubiło. Jeśli postanowisz kłaść
się o jedenastej, trzymaj się tego. Niezależnie od sytuacji powi-
nieneś kłaść się do łóżka o jedenastej. Możesz wybrać dwunastą
-

dowolną godzinę, która ci odpowiada - ale musi to być

regularne. To pierwsza sprawa.

. Łgczność ciała i umysłu 165

Przed pójściem do łóżka przez pół godziny żywiołowo tańcz,

tak żeby ciało wyzbyło się całego napięcia. Jeśli masz problemy
z bezsennością, zapewne kładziesz się spać w napięciu. Ono
sprawia, że nie możesz zasnąć. Jeśli więc zamierzasz kłaść się o
jedenastej, zacznij tańczyć o dziesiątej. Tańcz do dziesiątej
trzydzieści.

Następnie weź gorący prysznic lub kąpiel. Zrelaksuj się przez

piętnaście minut. Pozwól całemu ciału odprężyć się. Najpierw
taniec, aby pozbyć się napięcia, następnie gorący prysznic. Zre-
sztą gorąca kąpiel jest jeszcze lepsza niż prysznic, będziesz mógł
poleżeć przez piętnaście, dwadzieścia minut, pół godziny czy ca-
łą godzinę - zrelaksować się w wannie.

Następnie coś zjedz, coś ciepłego, nie zimnego (wystarczy go-

rące mleko) i idź spać. Nigdy nie czytaj przed spaniem.

Powinien być to godzinny program: tańcz, wykąp się, zjedz

coś (może być po prostu gorące mleko) i kładź się spać. Zgaś
światło i śpij. Niezależnie od tego, czy pojawia się sen czy nie,
nie przejmuj się. Jeśli nie nadchodzi, po prostu leż w ciszy i
obserwuj swój oddech. Nie oddychaj zbyt intensywnie; inaczej
się rozbudzisz. Pozostaw oddech taki, jaki jest - spokojny. Po
prostu obserwuj: wdech, wydech, wdech, wydech... Jest to tak
monotonne, że wkrótce zaśniesz. Wszystko, co monotonne, jest
tu pomocne. A oddychanie jest monotonne, nie zmienia się...
Powietrze wpływa i wypływa, wpływa...

Możesz nawet skorzystać ze słów „wpływa" i „wypływa",

„wpływa" i „wypływa". Powtarzaj po cichu: „Wpływa... wypły-
wa... wpływa... wypływa..." Przerodzi się to w medytację
transcendentalną. Jest ona dobra na sen, nie na przebudzenie!

Jeśli mimo wszystko sen się nie pojawi, nie wstawaj. Nie idź do

lodów

ki i nie jedz, nie czytaj, nic nie rób. Cokolwiek będzie się

działo, zostań w łóżku zrelaksowany. Nawet jeśli sen nie przyjdzie,

166 _________________________________________________ Apteka dla duszy

relaksacja jest niemal tak samo cenna jak on -

tylko odrobinę

mniej, to wszystko. Jeśli sen daje sto procent wypoczynku, relak-
sacja w łóżku daje dziewięćdziesiąt. Nie wstawaj, inaczej zakłó-
cisz rytm. Po kilku dniach zauważysz, że sen przychodzi.

Rano również wstawaj o konkretnej godzinie, tej samej każ-

dego dnia. Nawet jeśli przez całą noc nie spałeś, to nie ma zna-
czenia -

gdy zadzwoni budzik, masz wstać. I nie kładź się spać w

dzień, ponieważ możesz w ten sposób zakłócić rytm. Jak twój
organizm ma w niego wejść? Nie śpij więc w dzień, to wyklu-
czone. Poczekaj na noc i połóż się do łóżka o jedenastej. Niech
ciało zatęskni za snem. Od jedenastej do szóstej - siedem godzin
wystarczy.

Nawet jeśli w dzień masz ochotę położyć się, idź na spacer,

poczytaj, pośpiewaj, posłuchaj muzyki, ale nie idź spać. Oprzyj
się tej pokusie. Chodzi o to, żeby przywrócić organizmowi rytm.

Wyrzuć śmieci

Zanim pójdziesz spać, zacznij bełkotać coś bez sensu.
Wystarczy ze trzydzieści minut. Szybko cię to oczyści.
Normalnie trwa to dużo dłużej - rozmyślasz i rozpamiętujesz,
pojawiają się jakieś pomysły i ciągnie się to całą noc. Można to
zrobić w pół godziny!

Bełkot, glosolalia* to najlepszy sposób: po prostu usiądź na

łóżku, wyłącz światła i zacznij mówić w różnych językach. Po-
zwól sobie na wszystkie dźwięki, pozwól na wszystko. Nie przej-
muj się językiem ani gramatyką, nie przejmuj się, co mówisz. To
nie ma nic wspólnego ze znaczeniem słów. Im mniej sensu, tym
jest to bardziej pomocne.

Tu: spontaniczny stowotok (przyp. red. pol.).

Łgczność ciała i umysłu ________________________________________________ 167

W ten sposób po prostu oczyszczasz umysł ze śmieci, usuwasz

szumy. Niec

h to będzie cokolwiek - po prostu zacznij i ciągnij

to, ale rób to z pasją, tak jakbyś dyskutował, jakby stawką było
całe twoje życie. Mówisz bez sensu, nie ma nikogo poza tobą,
ale rób to z pasją, prowadź namiętny dialog. Wystarczy trzydzie-
ści minut, a przez całą noc będziesz potem spal doskonale.

Umysł gromadzi szumy, a kiedy chcesz iść spać, on wciąż na-

daje. Wpadł w nawyk, po prostu nie potrafi przestać, to wszy-
stko. Guzik, który włącza go i wyłącza, nie działa. Pomoże ta me-
toda. Pozwoli ci rozładować energię, wyczyścić się i zasnąć.

Oto co nocą dzieje się w snach i myślach: umysł próbuje

opróżnić się przed następnym dniem, musi się przygotować.
Zapomniałeś, jak zakańcza się ten proces, a im bardziej się
wysilasz, tym bardziej się rozbudzasz, więc sen staje się trudny.'

Nie chodzi o to, aby zmusić się do snu. Nic nie rób. Myślisz, że

można samemu sprowadzić sen? On po prostu przychodzi. Nie
ma tu niczego, co musisz zrobić. Możesz jedynie sprowokować sy-
tuację, dzięki której wydarzy to się łatwiej, to wszystko. Zgaś
światło, przygotuj wygodne posłanie, poduszkę i niech będzie ci
ciepło. Tylko tyle możesz zrobić. Następnie przez pół godziny
prowadź pasjonujący monolog, bezsensowny monolog.

Dźwięki przyjdą - wypowiedz je -jeden dźwięk będzie pro-

wadził do kolejnego. Wkrótce będziesz mówił po chińsku, po
włosku, po francusku i w innych językach, których nie znasz. To
piękne, ponieważ język, którym się posługujesz, nigdy nie
pomoże ci się oczyścić, nie pozwoli na pełną ekspresję. Będziesz
się bał wielu rzeczy: Co mówisz? Czy wolno tak mówić? Czy jest
to moralne? Możesz mieć poczucie winy, że wypowiadasz jakieś
złe rzeczy. Gdy posługujesz się samymi dźwiękami, nie wiesz,
co mówisz, ale twoje gesty i zaangażowanie robią wszystko za
ciebie.

168 ___________________________________________ Apteka dla duszy

Pozbieraj się po wyczerpaniu

Przez siedem dni wykonuj pewien mały eksperyment. Da ci to
odpowiednie przygotowanie i perspektywę. Przez siedem dni śpij
tak dużo, jak tylko dasz radę: najedz się i znowu kładź się spać;
jedz i idź spać. Przez siedem dni niczego nie czytaj, nie słuchaj
radia, nie oglądaj telewizji, nie spotykaj się z nikim.

Przez te siedem dni nie rób nic. Po prostu relaksuj się, leż,

odpoczywaj. Będą one dla ciebie niesamowitym doświadcze-
niem. Gdy minie ten okres, będziesz w stanie przystosować się
do każdego towarzystwa i do każdej pracy. Właściwie przez te
dni zatęsknisz do pracy i aktywności, pojawi się w tobie
ogromna chęć wyjścia z łóżka. Ale przez siedem dni zostań w
nim.

9. Oko cyklonu

Zachowaj spokój,

opanowanie i łączność

169

Diagnoza

raz z pogłębianiem się medytacji rozwijają się pewne
jakości, np. zupełnie bez powodu zaczynasz kochać.

Nie chodzi o tę miłość, którą znasz - nie chodzi o zakochiwanie
się. Chodzi o pełną miłości postawę i to nie tylko w stosunku do
ludzi. Gdy p

ogłębia się medytacja, twoja miłość zaczyna

ogarniać nie tylko ludzi, ale także zwierzęta, drzewa, nawet
kamienie i góry.

Jeśli czujesz, że nie obdarzyłeś czegoś miłością, to znak, że

utknąłeś. Powinieneś obdzielić miłością wszystko, co istnieje.
Gdy medy

tacja będzie wzrastać, niższe jakości zaczną u ciebie

zanikać. Nie mogą istnieć jedne z drugimi. Nie potrafisz już zło-
ścić się tak jak dawniej. Powoli staje się to niemożliwe. Nijak nie
potrafisz zwodzić, oszukiwać, wykorzystywać. Nie umiesz
krzyw

dzić. Wraz z wewnętrzną świadomością zmienia się

schemat twoich zachowań.

Apteka dla duszy

Nie będziesz wpadał w dołki, w które zwykle wpadałeś -

frustracje, niepowodzenia, smutek, poczucie bezsensowności,
nie

pokój, udrękę. Wszystko to stopniowo stanie ci się obce.

Nadejdzie moment, że nawet kiedy będziesz chciał się roz-

złościć, będzie to niemożliwe; zapomnisz języka gniewu. Śmiech
stanie się łatwiejszy. Twoja twarz, oczy rozbłysną wewnętrznym
światłem. Poczujesz się tak, jakbyś stał się światłem, jakby ustała
grawitacja. Straciłeś ciężar, ponieważ wszystkie te emocje -
gniew, smutek, frustracja, przebiegłość - są bardzo ciężkie. Nie
wiesz o tym, ale obciążają one twoje serce i sprawiają, że jesteś
twardy.

Wraz z rozwojem medytacji poczujesz się bardziej miękki,

bezbronny. Tak jak śmiech również łzy staną się dla ciebie pro-
stsze. Ale nie będą to łzy smutku czy cierpienia. Będą to łzy ra-
dości, błogości, będą to łzy wdzięczności. Będą wyrażać to, cze-
go nie są w stanie wyrazić słowa. Będą twoją modlitwą.

Po raz pierwszy zobaczysz, że łzy służą nie tylko do wyraża-

nia bólu, smutku, cierpienia. Zwykle tak ich używamy. Lecz one
mają do spełnienia o wiele wspanialsze zadanie - są przepiękne,
gdy stają się wyrazem ekstazy.

Generalnie odkryjesz, że rośniesz, że stajesz się coraz więk-

szy. Nie pod względem ego, ale w tym sensie, że rozrasta się
twoja świadomość, wchłania w swój obręb innych ludzi, że
twoje ręce rosną i obdarzają objęciem ludzi daleko od ciebie, że
dystans przestaje się liczyć, że nawet daleko położone gwiazdy
znajdują się blisko, ponieważ twoja świadomość ma teraz
skrzydła.

Są to sprawy tak jasne i oczywiste, że nigdy nie pojawia się

pytanie ani wątpliwość. Jeśli pojawia się wątpliwość, oznacza to,
że utknąłeś. Bądź wtedy bardziej uważny, włóż w medytację
więcej energii. Ale jeśli przychodzi to bez pytań

Oko cyklonu 171

Świat jest dziwny: jeśli jesteś smutny, jeśli cierpisz, nikt nie

mówi, że ktoś zrobił ci pranie mózgu, że ktoś cię zahipnotyzował.
Ale jeśli się uśmiechasz, radośnie tańczysz na ulicy, śpiewasz
pio

senkę, ludzie są zszokowani. Będą pytać: „Co ty

wyprawiasz?

Czy ktoś zrobił ci pranie mózgu? Jesteś

zahipnotyzowany? Zwa

riowałeś?"

W tym dziwnym

świecie cierpienie traktowane jest jak coś

naturalnego. Ból traktowany jest jak coś naturalnego. Dlaczego?
Ponieważ gdy cierpisz i gdy jest ci smutno, sprawiasz, że inni są
zadowoleni, bo oni akurat nie są smutni i nieszczęśliwi. Dajesz
im możliwość ulitowania się nad tobą, a litość nic nie kosztuje.

Ale jeśli czujesz się błogo, jesteś szczęśliwy, wtedy ludzie nie

są w stanie być szczęśliwsi niż ty; górujesz nad nimi. Czują, że
coś jest z nimi nie tak. Muszą więc cię potępiać, inaczej zaczę-
liby zastana

wiać się nad sobą, a tego bardzo się boją. Każdy boi

się pomyśleć nad sobą, ponieważ to oznacza przemianę, trans-
formację, konieczność przejścia przez jakiś proces.

Łatwo jest akceptować ludzi o smutnych twarzach; trudno

zaakceptować tych, którzy się śmieją. A nie powinno tak być. W
lepszym świecie, w świecie wypełnionym bardziej świadomymi
ludźmi, nie powinno tak być. Powinno być odwrotnie - gdybyś
cierpiał, ludzie dopytywaliby: „Co się stało? Co poszło nie tak?",
a gdy byłbyś szczęśliwy i tańczyłbyś na ulicy, mijający cię
przechodzień mógłby się do ciebie przyłączyć i też zatańczyć lub
przynajmniej ucieszyłby się, widząc, że ty to robisz. Natomiast
na pewno nie mówiłby, że zwariowałeś, ponieważ taniec to nie
szaleństwo, śpiew to nie szaleństwo, radość to nie szaleństwo -
szaleństwem jest smutek. Ale to szaleństwo jest akceptowane.

Dlatego powinieneś wiedzieć, że w miarę pogłębiania się

twojej praktyki medytacji pojawi się wokół ciebie wielu

170

172 Apteka dla duszy

krytyków, którzy będą mówić: „Coś jest z tobą nie tak.
Widzieliśmy, jak siedząc w samotności, uśmiechałeś się.
Dlaczego? To nie jest normalne". Bycie smutnym jest normalne,
ale śmiech - nie.

Ponadto ludziom będzie ciężko, jeśli będą cię obrażać, a ty

nie będziesz reagował. Po prostu odpowiesz: „Dziękuję", i
pójdziesz dalej swoją drogą. Trudno im będzie to przyjąć, ponie-
waż głęboko uraża to ich ego. Chcą cię ściągnąć w dół, do ryn-
sztoka, a ty na to nie pozwalasz; teraz ta osoba siedzi w rynsztoku
sama. Nie może ci tego wybaczyć.

Kiedy zaczną się dziać takie rzeczy, możesz być pewien, że

jesteś na właściwej drodze. Wkrótce też ludzie rozumni i do-
świadczeni zaczną zauważać w tobie zmiany. Zaczną pytać, co
się stało i jak tego dokonałeś: „My również chcielibyśmy, aby
się to nam przydarzyło". Kto chce być nieszczęśliwy? Kto chce
wciąż cierpieć wewnętrzne tortury?

Wraz z pogłębianiem się twojej medytacji wszystkie te rze-

czy zaczną się dziać: ktoś cię potępi, ktoś inny pomyśli, że jesteś
szalony, ktoś jeszcze inny, obdarzony większym rozumem,
zapyta: „Co ci się stało i jak ja mogę to osiągnąć?"

Pozostaniesz ześrodkowany, zakorzeniony, ugruntowany w

sobie. To, co będzie działo się dookoła, nie będzie miało zna-
czenia. Masz stać się okiem cyklonu. Sam zorientujesz się, kiedy
to nastąpi. Nie ma potrzeby pytać, skąd będziesz wiedział. Skąd
wiesz, że boli cię głowa? Po prostu wiesz.

Miałem wśród nauczycieli w szkole pewnego dziwaka. Pier-

wszego dnia zaj

ęć powiedział nam: „Dobrze sobie to zapamię-

tajcie. Nie wierzę w ból głowy, nie wierzę w ból brzucha. Wie-
rzę tylko w to, co mogę zobaczyć. Więc jeśli chcecie jakiegoś dnia
zwolnić się z lekcji, nie tłumaczcie się bólem głowy czy bólem
brzucha itd. Przyjdźcie do mnie z czymś konkretnym, co może-
cie mi pokazać".

Oko cyklonu 173

Uważano go za bardzo surowego człowieka. Bardzo trudno

było zwolnić się u niego choćby na godzinę. Przed jego domem
rosły dwa drzewa kadamba - bardzo piękne. Wieczorami zwykle
wychodził na spacer i wracał prawie całkiem po ciemku. Więc
pierwszego dnia powiedziałem sobie: „Trzeba to załatwić".
Wspiąłem się na jedno z drzew i gdy przechodził pod nim, spu-
ściłem mu na głowę kamień. Wrzeszczał i krzyczał. Zszedłem na
dół i spytałem: „Co się stało?"

Odpowiedział: „To przecież boli, a ty się jeszcze pytasz, co

się stało?!"

A ja na to: „Proszę mi pokazać. Dopóki mi pan nie pokaże,

e uwierzę. Jestem pańskim uczniem! I niech pan nigdy nikomu

nie wspomina o tym zdarzeniu. Nie chcę, żeby jutro wezwał
mnie pan do gabinetu dyrektora, ponieważ będzie miał pan
wtedy kłopot. Będzie musiał pan udowodnić swój ból, położyć
go na stole, inaczej

będzie on fikcją, wymyślił go pan, jest tylko

wyobrażeniem. Po co miałbym wspinać się na drzewo przed
pańskim domem? Przez całe życie nigdy tego nie robiłem. Czyż-
bym nagle zwariował?"

„Słuchaj - odpowiedział - rozumiem, co próbujesz mi wy-

jaśnić, ale nikomu o tym nie mów. Jeśli będzie cię boleć głowa,
przyjmę to do wiadomości, ale nikomu nie mów, ponieważ to
była moja życiowa zasada. Teraz robię od niej wyjątek."

„W porządku. Nie obchodzą mnie inni. Niech pan tylko ro-

zumie, że gdy podniosę rękę, nieważne czy będzie mnie boleć
głowa czy brzuch - cokolwiek niewidzialnego - będzie mnie pan
musiał zwolnić."

Cała klasa była w szoku: „Co się stało? W chwili gdy podnosisz

rękę, on mówi po prostu: «Wyjdź! Wyjdź natychmiast!», i na cały
dzień jesteś zwolniony z jego tortur. Jakie znaczenie ma ten ruch
ręki? Co oznacza? Dlaczego tak piorunująco na niego działa?"

174 __________________________________________________ Apteka dla duszy J9~>

Zorientujesz się. To coś głębszego niż ból głowy, coś głęb-

szego niż ból brzucha, głębszego niż ból serca. To ból duszy -
zorientu

jesz się.

Recepty

Zejdź na ziemię

Jest to jeden z poważniejszych problemów współczesnego czło-
wieka. Cała ludzkość cierpi z powodu braku zakorzenienia. Gdy
sobie to uświadomisz, poczujesz drżenie nóg, niepewność, po-
nieważ nogi są tak naprawdę korzeniami człowieka. Poprzez no-
gi człowiek zakorzeniony jest w ziemi.

Zrób dwie, trzy rzeczy (...). Pierwsza: każdego ranka, jeśli

jesteś w pobliżu morza, idź na plażę i pobiegaj po piasku. Jeśli
nie masz takiej możliwości, pobiegaj gdziekolwiek indziej boso,
bez b

utów, po gołej ziemi. Pozwól stopom na kontakt z ziemią.

Wkrótce, w ciągu kilku tygodni, zaczniesz odczuwać w nogach
ogromną energię i siłę. Więc biegaj boso - to pierwsza sprawa.

Po drugie, przed biegiem i po biegu, na początku i na końcu,

zrób tak: st

ań ze stopami oddalonymi jedna od drugiej o 15-20

centymetrów i zamknij oczy. Przenieś cały ciężar ciała najpierw
na prawą nogę, tak jakbyś stał tylko na niej. Poczuj to. A potem
przenieś się na lewą nogę. Niech cały ciężar spoczywa na niej,
prawą zaś uwolnij całkowicie, tak jakby zupełnie nie była
potrzebna. Opiera się na ziemi, ale nie czuje ciężaru.

Zrób tak cztery, pięć razy. Poczuj tę zmianę energii, a następ-

nie zwróć uwagę, co odczuwasz. Potem postaraj się przenieść
ciężar na środek - ani na lewą nogę, ani na prawą, ani na obie

Oko cyklonu

po prostu na środek, bez żadnej przewagi, pół na pół. Da ci to

poczucie głębszego zakorzenienia w ziemi. Rozpoczynaj i za-
kończ bieg w ten sposób. To bardzo pomoże.

Po trzecie, zacznij głęboko oddychać. Oddychając płytko,

człowiek czuje się wykorzeniony. Oddech musi dochodzić do sa-
mych korzeni twojej osoby, tj. do ośrodka seksualnego. Czło-
wiek rodzi się z seksu. Energia jest seksualna. Oddech powinien
nawiązać kontakt z twoją energią seksualną, tak aby ośrodek
seksualny był nieustannie masowany przez oddech. Wtedy czu-
jesz się zakorzeniony. Jeśli twój oddech jest płytki i nigdy nie
dociera do tego ośrodka, wtedy pojawia się dziura. Wywoła ona
w tobie drżenie, niepewność, zmieszanie. Nie będziesz wiedział,
kim jesteś, dokąd zmierzasz, jaki masz cel, dlaczego istniejesz.
Będziesz się czuł, jakbyś dryfował. Zatracisz pożądanie,
będziesz bez życia - ponieważ jak może istnieć życie, kiedy nie
ma

celu? I jak może być cel, gdy nie jesteś zakorzeniony we

własnej energii?

Więc najpierw zakorzenienie w ziemi - która jest matką

wszystkiego. Następnie zakorzenienie we własnym ośrodku sek-
sualnym -

który jest ojcem wszystkiego. Gdy zakorzenisz się w

ziemi oraz w ośrodku seksualnym, staniesz się spokojny, cichy,
scalony

, ześrodkowany, ugruntowany w ziemi.

Oddychaj od spodu swoich stóp

Niżej położone partie ciała sprawiają problemy niemal każdemu
człowiekowi. Dolne partie umarły, ponieważ od wieków seks
był wypierany. Ludzie zaczęli się bać schodzić poniżej ośrodka
seksu

alnego. Pozostają spięci powyżej niego. Wielu ludzi żyje w

swojej głowie lub -jeśli są nieco odważniejsi - w klatce
piersiowej

175

176 Apteka dla duszy

Niektórzy ludzie zapuszczają się aż do pępka, ale nie niżej,

toteż polowa ciała jest niemal sparaliżowana. A przez to spara-
liżowana jest również połowa życia. Wiele rzeczy staje się nie-
możliwych, ponieważ dolne partie ciała są jak korzenie. Są ko-
rzeniami. Nogi są korzeniami, które łączą cię z ziemią. Toteż
ludzie unoszą się jak duchy, bez łączności z ziemią. Człowiek
musi powrócić do stóp.

Lao-

cy zwykł mówić do swoich uczniów: „Dopóki nie za-

czniecie oddychać aż od spodu swoich stóp, nie będziecie moimi
uczniami. Oddychajcie od podeszew stóp". I ma on całkowitą ra-
cję. Im głębiej się zapuścisz, tym głębiej dotrze twój oddech. Nie
ma przesady w stwierdzeniu, że granicą ciebie jest granica twoje-
go oddechu. Gdy granica

rozszerza się i sięga twoich stóp, gdy twój

oddech niemal dotyka stóp - nie fizycznie, lecz w sensie psycho-

logicznym -

wtedy masz do dyspozycji całe swoje ciało. Po raz pier-

wszy stanowisz całość, jeden kawałek, jedność.

Odczuwaj coraz więcej stopami. Czasami po prostu stój na

ziemi bez butów i czuj chłód, miękkość, ciepło. Cokolwiek ziemia

ci w danej chwili daje, poczuj to i pozwól

temu przez ciebie przepłynąć. Pozwól też

. swojej energii wp

łynąć do ziemi. Bądź

z ziemią w kontakcie. Jeśli jesteś połączony z nią, jesteś
połączony z życiem. Jeśli jesteś połączony z ziemią, jesteś
połączony ze swoim ciałem. Jeśli jesteś połączony z ziemią,
staniesz się wrażliwy i skoncentrowany - a tego właśnie
potrzebujesz.

Świadomość hara

Gdy nie masz nic do roboty, po prostu usiądź w ciszy, zagłęb się
w sobie i skup na brzuchu - na centrum, zwanym hara,

pięć

Oko cyklonu 1 77

centymetrów pod pępkiem - i pozostań tam. Doprowadzi to do
sil

nego ześrodkowania twoich energii życiowych. Wystarczy,

abyś skupił na nim uwagę, a już zacznie działać. Poczujesz,
jakby ca

łe życie poruszało się wokół tego centrum.

To w hara

życie rozpoczyna się i kończy. Wszystkie inne

ośrodki energetyczne naszego ciała znajdują się daleko; hara jest
dokładnie w centrum. To tu jesteśmy zrównoważeni i
zakorzenieni. Dl

atego gdy człowiek zdaje sobie sprawę z

istnienia hara,

zaczyna się dziać wiele rzeczy, np. im bardziej

pamiętasz o hara, tym mniej myślisz. Automatycznie będziesz
myślał coraz mniej, ponieważ energia nie będzie płynąć do
głowy, lecz do hara. Im więcej myślisz o hara, im bardziej się w
nim koncentru

jesz, tym większa dyscyplina narasta w tobie.

Przychodzi to na

turalnie; nie forsuj tego. Im większą masz

świadomość ośrodka hara, tym mniej będziesz bał się życia i
śmierci, ponieważ to on jest ośrodkiem życia i śmierci.

Gdy się z nim zestroisz, będziesz mógł żyć odważnie. Wypły-

wa z niego odwaga -

mniej myślenia, więcej ciszy, mniej

momentów niekontrolowanych, naturalna dyscyplina, odwaga,

zakorzenienie i ugruntowanie.

Nocna przystań

Jeśli czujesz w sobie rozchwianie w lewo i w prawo i nie wyczu-
wasz, gdzie znajduje się twój środek ciężkości, oznacza to, że
straciłeś kontakt z ośrodkiem hara. Musisz go odzyskać.

Wieczorem połóż się przed snem na łóżku, ułóż dłonie pięć

centymetrów poniżej pępka i delikatnie naciskaj. Zacznij
oddychać głęboko. Poczujesz, jak centrum to przesuwa się w
górę i w dół wraz z oddechem. Skup w nim całą swoją energię,
tak jakbyś się kurczył do rozmiarów tego niewielkiego ośrodka

Granicą ciebie jest granica
twojego oddechu

178 ___________________________________________ Apteko dla duszy

skoncentrowanej energii. Rób to p

rzez dziesięć, piętnaście minut

i zaśnij.

Możesz też zasnąć w trakcie ćwiczenia - bardzo dobrze.

Wtedy przez całą noc utrzyma się to ześrodkowanie. Raz za ra-
zem nieświadomość porusza się i koncentruje w tym miejscu.
Dzięki temu przez całą noc bez twojej wiedzy na wiele sposo-
bów będziesz nawiązywał z nim kontakt.

Rano, w momencie, w którym poczujesz, że sen się skończył,

nie otwieraj oczu. Ponownie ułóż dłonie [poniżej pępka],
naciskaj i oddychaj. Ponownie poczuj punkt hara. Rób tak przez
dziesięć, piętnaście minut przed wstaniem. Powtarzaj ćwiczenie
każdej nocy i każdego ranka. Po trzech miesiącach poczujesz się
ześrodkowany.

Posiadanie centrum jest sprawą zasadniczą. Bez niego czło-

wiek czuje się rozczłonkowany. Nie jest scalony, jest jak huśtaw-
ka - zbi

orowisko kawałków, a nie jedność, nie gestalt. To bycie

w kiepskiej formie -

bez centrum człowiek może się jakoś po-

wlec przez życie, ale nie może kochać. Bez centrum jesteś w sta-
nie wykonywać rutynowe czynności, ale nigdy nie będziesz krea-
tywny. Będziesz żył minimalnie; maksimum nie będzie dla ciebie
dostępne. Jedynie dzięki ześrodkowaniu człowiek może żyć w
pełni, sięgać zenitu, szczytu, punktu kulminacyjnego - a tylko to
jest życiem, prawdziwym życiem.

Aura ochronna

Każdej nocy przed snem usiądź na łóżku i wyobrażaj sobie aurę
-

trzydzieści centymetrów dookoła swojego ciała i o tym samym

kształcie co ono - otaczającą i chroniącą cię. Stanie się ona twoją
tarczą. Rób to przez cztery, pięć minut i, wciąż ją czując, idź
spać. Zaśnij, wyobrażając sobie aurę jak otulający cię koc.

Oko cyklonu

Nie przeniknie do ciebie napięcie z zewnątrz, nie dostaną się
myśli ani żadne zewnętrzne wibracje. Czując aurę, zaśnij.

Musi to być ostatnia rzecz, którą robisz wieczorem. Później

po prostu zasypiaj, tak żeby wyobrażenie trwało nadal w twojej
podświadomości. To wszystko. Cały mechanizm opiera się na wy-
obrażeniu sobie aury i pójściu spać. Gdy napływa sen, odrobina
wyobrażenia utrzymuje się nadal. Zasypiasz, ale to wyobrażenie
wnika do twojej podświadomości. Wtedy uzyskuje olbrzymią
siłę i energię.

Nie umiemy bronić się przed innymi. Są oni obecni nie tylko

fizycznie, ale przesyłają do nas również swoje emocje. Jeśli mija
cię ktoś zdenerwowany, czujesz, że wysyła strzały swojego
napięcia - nie wymierzone konkretnie w ciebie, ale po prostu je
wysyła. Nie jest tego świadomy, nie robi tego celowo. Musi
pozbyć się napięcia, ponieważ czuje się zbyt obciążony. Jeśli
tego nie zrobi, zwariuje. To nie on zadecydował, że pozbędzie
się napięcia; ono samo się wylewa. Jest go zbyt dużo, człowiek
nie może go już pomieścić, więc zaczyna się ono uwalniać.

Ktoś cię mija i wyrzuca z siebie złość. Jeśli jesteś podatny i

nie masz ochronnej aury... a medytacja sprawia, że człowiek
staje się podatny, bardzo podatny. Więc kiedy jesteś sam, to
wszystko w porządku. Kiedy otaczają cię medytacyjnie nasta-
wieni ludzie, wszystko w porządku. Ale gdy wyjdziesz do świa-
ta, gdy jesteś na targowisku, a ludzie nie są medytacyjni, są
bardzo spięci i podenerwowani, myślą o tysiącu spraw - ty
zaczynas

z je chłonąć i jesteś bezbronny. Medytacja sprawia, że

człowiek staje się miękki, więc cokolwiek pojawia się na drodze,
może przeniknąć do wnętrza.

Dlatego po medytacji człowiek powinien wytwarzać aurę

ochronną. Czasami dzieje się to automatycznie, czasami nie.
Jeśli nie przychodzi automatycznie, musisz nad nią popracować.

179

180 _________________________________________________ Apteka dla duszy

Pojawi się w ciągu trzech miesięcy. W czasie od trzech tygodni
do trzech miesięcy zaczniesz czuć się bardzo, bardzo silny. Za-
sypiaj więc, myśląc o niej.

Rano pierw

szą myślą również powinna być aura. W chwili

przebudzenia nie otwieraj od razu oczu. Po prostu poczuj chro-
niącą cię aurę, która otacza twoje ciało. Rób to przez cztery, pięć
minut przed wstaniem. Pamiętaj o aurze, gdy się kąpiesz i gdy
pijesz herbatę. W dzień, gdy tylko będziesz miał czas - siedząc
bezczynnie w samochodzie, w pociągu czy w biurze - odpręż się.
Przez krótką chwilę znów ją poczuj.

Być może po upływie trzech tygodni, a na pewno nie dłużej

niż po trzech miesiącach zaczniesz odczuwać ją niemal jak
namacalną powłokę. Będzie cię otaczać, a ty poczujesz, że
możesz przejść teraz przez tłum i pozostać nieporuszony,
nie

tknięty. Sprawi to, że poczujesz się niezwykle szczęśliwy,

ponie

waż od teraz twoimi problemami będą tylko twoje

problemy, nie cudze.

Łatwo jest rozwiązać własne problemy, ponieważ są własne.

Kłopot pojawia się, gdy wciąż wnikają w ciebie problemy in-
nych; nie możesz ich rozwiązać, bo nie należą do ciebie.

Spróbuj wytworzyć ochronną aurę, a zrozumiesz ją i jej dzia-

łanie. Zobaczysz, że jesteś pod całkowitą ochroną. Dokądkol-
wiek pójdziesz, różne sygnały będą się ku tobie kierować, ale zo-
staną zawrócone, nie dotkną cię.

Sztuka równowagi

Prawa i lewa półkula twojego mózgu - tak jak wszystkich innych
osób -

działają niezależnie, ale gdy wpływ medytacji będzie

wyjątkowo silny, niezależność i różnice mogą zostać wyolbrzy-
mione.

Oko cyklonu

Usiądź cicho w samotności i [łagodnie] uciskaj oczy.

Nacis

kaj gałki oczne*, dopóki nie zobaczysz światełek. Nie rób

tego nazbyt mocno, ale odrobina bólu jest dozwolona. Obserwuj
te światełka. Pomoże to ci wyprostować wiele spraw.

Rób tak cztery, pięć minut - naciskaj oczy - potem zrelaksuj

się na pięć minut i znów naciskaj. Wykonuj ćwiczenie przez
czterdzieści minut, a następnie ochłodź oczy zimną wodą. Za-
mknij je i poczuj chłód.

Postępuj tak przez piętnaście dni. Ćwiczenie to ułoży wiele

spraw w mózgu. Poczujesz się zdrowszy psychicznie i wewnę-
trznie poukładany.

Być tutaj

Wraz z rozwojem twojej świadomości zacznie zmieniać się świat
wokół ciebie. Nie musisz niczego robić bezpośrednio, wszystkie
zmiany zajdą niemal same. Jedynym, co musisz zrobić, jest sta-
ranie o więcej świadomości.

Stawaj się coraz bardziej świadomy wszystkiego, co robisz.

Chodząc, rób to świadomie, skup całą swoją uwagę na chodze-
niu. Jest ogromna różnica między chodzeniem nieświadomym a
świadomym. Zmiana jest radykalna. Może nie być widoczna z
zewnątrz, ale wewnątrz przeniesie cię w zupełnie inny wymiar.

Spróbuj prostych czynności, np. poruszanie ręką może być

czynnością czysto mechaniczną. Zacznij ruszać ręką świadomie,
powoli, powoli, czując to i patrząc na to od wewnątrz.

Nawet najmniejszy gest prowadzi pod drzwi boskości, ponie-

waż dzieje się cud. Jest to jedna z największych tajemnic, któ-
rych nauka nie była w stanie zgłębić. Decydujesz, że chcesz

Oczy powinny być zwrócone w górę lub w bok, by nie uciskać źrenic! (przyp.

red. pol.)

181

182

Apteka dla duszy

Oko cyklonu

183

poruszyć ręką, a ona cię słucha. Jest to cud, ponieważ to kontakt
świadomości z materią (...), a nawet więcej: to posłuszeństwo ma-
terii wobec świadomości. Nie znaleziono jeszcze mostu. To jak
magia. Przewaga umysłu nad materią - na tym polega magia.
Ro

bisz to przez cały dzień, ale nie jest to świadome; inaczej w

tym prostym geście pojawiłaby się w tobie wspaniała medytacja.
To

w ten sposób boskość kieruje całą egzystencją. Więc chodząc,

sie

dząc, słuchając czy rozmawiając, pozostawaj świadomy.

Pozbierać się w całość

Z każdym wydechem mów „jeden". Gdy wydychasz powietrze
mów „jeden"; wdychając nie mów niczego. Wydychaj, mówiąc
„jeden"; wdychaj i nie mów nic. Czyli z każdym wydechem
mów po prostu: „jeden... jeden... jeden..." Nie tylko mów, ale
również poczuj, że całość stworzenia jest jednością. Nie
powtarzaj bezmyślnie, poczuj to - mówienie słowa „jeden" w
tym pomoże.

Rób tak codziennie przez dwadzieścia minut. Niech nikt ci

wtedy nie przeszkadza. Możesz otworzyć oczy i spojrzeć na ze-
garek, ale nie nastawiaj budzika. Wszystko, co może wybić cię z
rytmu, jest niedobre, więc pozbądź się z pokoju telefonu i niech
nikt nie puka do drzwi. Przez te dwadzieścia minut musisz być
całkowicie zrelaksowany. Jeśli otacza cię zbyt duży hałas, sko-
rzystaj z zatyczek do uszu.

Wypowiadanie „jeden" przy każdym wydechu bardzo cię

uspokoi, wyciszy, sprawi, że poczujesz się scalony. Rób to w cią-
gu dnia, nigdy w nocy, inaczej zakłócisz sen, ponieważ zrelak-
sujesz się tak bardzo, że odechce ci się spać. Poczujesz się
świeżo. Najlepiej rób to rano, ewentualnie po południu, ale
nigdy późnym wieczorem.

Tajemnica Lao-cy

Wyjawi

ę wam teraz sekretną sutrę Lao-cy. Nie jest ona nigdzie

spisana, lecz przez wieki jego uczniowie przekazywali ją sobie
ustnie. Sutra ta dotyczy sposobu medytacji.

Lao-

cy powiada: Usiądź ze skrzyżowanymi nogami. Poczuj

się tak, jakby wewnątrz ciebie była szalkowa waga. Obie jej szale
znajdują się w okolicy twoich piersi. Wskazówka - między
oczyma, tam, gdzie zlokalizowane jest trzecie oko. Sprężynki
wa

gi są umieszczone w twoim mózgu. Zachowuj świadomość tej

wagi przez dwadzieścia cztery godziny i dbaj o to, by obie szale
były wciąż na tym samym poziomie, a wskazówka znajdowała
się dokładnie na środku. Jeśli umiesz utrzymać ją w równo-
wadze, zakończyłeś podróż.

Ale jest to bardzo trudne. Zauważysz, że przy najmniejszym

oddechu szale zaczynają drgać. Siedzisz w ciszy - nagle ktoś
wchodzi do pokoju i szalki zaczynają poruszać się w górę i w dół.
Lao-

cy mówi: „Zrównoważ świadomość. Przeciwieństwa po-

winny być sobie równe, a wskazówka powinna pozostać na środ-
ku. Nieważne, czy życie przyniesie radość czy smutek, światło
czy ciemność, honor czy poniżenie, pamiętaj o równowadze we-
wnętrznej i zachowuj ją".

Pewnego dnia osiągniesz doskonałą równowagę, w której nie

ma życia, ale jest egzystencja, nie ma fal, ale ocean, nie ma „ja",
ale jest wszystko.

Wyobrażaj sobie Buddę we wnętrzu siebie

Powinieneś znaleźć na to czas przynajmniej raz dziennie. Może
to być każda pora, kiedy tylko będziesz mógł, ale dobrze

184 _________________________________________________ Apteko dla duszy

mieć wtedy pusty brzuch. Gdy brzuch jest pusty, masz więcej
energii. Ni

e chodzi o to, by być głodnym, ale żołądek nie

powinien być napchany. Może to więc być w dwie, trzy godziny
po jedzeniu. Natomiast filiżanka herbaty nie szkodzi, może być
nawet korzystna.

Po drugie, jeśli możesz wziąć kąpiel tuż przedtem, będzie to

bardzo

pomocne. Zrób sobie gorącą kąpiel, a potem zimny pry-

sznic. Najpierw wymocz się w gorącej wodzie, potem weź
zimny, dwuminutowy prysznic. Zakończ prysznicem - to
świetnie cię przygotuje.

Następnie weź filiżankę herbaty i usiądź wygodnie. Jeśli sie-

dzisz na

podłodze, możesz wziąć poduszkę, tak będzie dobrze.

Jeśli jest to dla ciebie trudne lub pozycja ci nie odpowiada, mo-
żesz siedzieć na krześle.

Odpręż całe ciało i skoncentruj się na środkowej części tu-

łowia, gdzie kończą się żebra i zaczyna brzuch. Mając oczy za-
mknięte, wyobraź tam sobie niewielką figurkę Buddy, jej zarys.
Dla ułatwienie możesz mieć obok siebie zdjęcie takiej figurki.

Wyobraź sobie, że jest zrobiona ze światła i biją od niej pro-

mienie. Daj im się wciągnąć, tak żebyś łatwo mógł zagłębić się
w światło... promienie wypełniają całe twoje ciało.

Jeśli możesz usiąść na podłodze w pozycji Buddy, zrób to,

ponieważ wtedy figurka i twoja pozycja będą do siebie pasować.
Promienie rozprzestrzeniają się i całe ciało wypełnia się
światłem. Następnie promienie wychodzą poza ciało, zaczynają
do

tykać sufitu i ścian i wkrótce wydostają się z pokoju, sięgają

raz dalej i dalej. Pozwól, by po piętnastu minutach objęły cały

wszechświat. Niech sięgną tak daleko, jak tylko potrafisz sobie
wyobrazić.

To wytwor

zy ogromny spokój. Pozostań w tym stanie przez

dziesięć minut: cały wszechświat wypełniony promieniami,

Oko cyklonu 185

których źródłem jest twoje serce. Utrzymaj ten stan, myśl o nim,
poczuj promienie -

trwaj tak przez dziesięć minut. Cały wszech-

świat jest wypełniony tymi promieniami.

Potem powoli zacznij się kurczyć, w takim samym tempie, w

jakim się rozrastałeś. Wróć do swojego wewnętrznego Buddy -
kilkucentymetrowej świetlistej figurki.

Następnie pozwól jej gwałtownie zniknąć. O to właśnie cho-

dzi, oto punkt kulminacyjny tego procesu. Pozwól jej nagle znik-
nąć, tak aby został tylko jej obraz w negatywie. Tak jak wtedy,
gdy zbyt długo patrzysz przez okno, zamykasz oczy i widzisz
obraz okna w negatywie. Oto jest figurka Buddy, pełna światła -
i nagle, niespodziewanie pozwól jej zniknąć. Pojawi się ciemna
figurka, figurka w negatywie, pustka. Utrzymaj ten obraz przez
pięć do dziesięciu minut - tę dziurę, tę pustkę.

Na pierwszym etapie, gdy promienie zaleją cały wszechświat,

poczujesz wspaniały spokój, jakiego być może nigdy wcześniej
nie czułeś, oraz wzrastanie. Będziesz miał wrażenie, że stałeś się
ogromny i mieścisz w sobie cały kosmos.

W drugim etap

ie zamiast spokoju poczujesz błogość. Gdy fi-

gurka Buddy zamieni się w negatyw, gdy zniknie całe światło,
pojawi się ciemność i cisza, bez żadnego powodu poczujesz bło-
gość! Poczujesz się doskonale - utrzymaj to.

Cały proces ma trwać nie więcej niż czterdzieści pięć do

sześćdziesięciu minut.

Możesz to robić w nocy, leżąc w łóżku przed zaśnięciem; to

najlepsza pora. Wykonaj ćwiczenie, a potem po prostu zaśnij,
tak aby stan ten utrzymał się w tobie przez całą noc. Wiele razy
w twoich snach będzie pojawiać się ta figurka Buddy. Wiele
razy w snach będziesz odczuwał te promienie. Rano poczujesz,
że twój sen miał zupełnie inną jakość. Nie był to tylko sen. Było
tam obecne coś o wiele bardziej pozytywnego niż sen, było

186 Apteka dla duszy

tam coś innego. Obudzisz się odmłodzony, bardziej świadomy,
pełen szacunku dla życia.

Znajdź wewnętrzny punkt zerowy

Zanim zaczniesz spać, leżąc z zamkniętymi oczami na łóżku, wy-
obraź sobie tablicę, tak czarną jak to tylko możliwe. Następnie
ujrzyj na niej trzykrotnie cyfrę „3". Zobacz ją po raz pierwszy i ze-
trzyj; po raz drugi i znów zetrzyj; po raz trzeci i zetrzyj. Później
trzykrotnie wyobraź sobie cyfrę „2". Następnie cyfrę „1" też trzy
razy. Później trzy razy „0". Gdy dojdziesz do trzeciego zera, po-
czujesz niezwykłą ciszę, jakiej nigdy wcześniej nie zaznałeś.

Pewnego dnia poczujesz absolutną ciszę, tak jakby cała eg-

zystencja znikneła i nic nie pozostało. Będzie to wspaniały mo-
ment.

Zatem gdy kładziesz się spać wieczorem, przejdź przez ten

nieskomplikowany proces -

już będąc w łóżku - ale pamiętaj, że

musisz go dokończyć, ponieważ jedynie wtedy da ci on ogromną
ciszę. Jest prosty i nie zajmie więcej niż dwie, trzy minuty, ale
można zasnąć, zanim się go ukończy. Spróbuj dojść do końca,
nie śpij - musisz dojść do trzeciego zera. Nie spiesz się, rób to
powoli i z uczuciem.

OSHO International

Foundation o autorze

Nauki Osho nie poddają się kategoryzacji. Dotyczą wszystkich
aspek

tów życia począwszy od indywidualnych poszukiwań

sensu ludzkiej egzystencji aż po najważniejsze wydarzenia
społeczne i polityczne. Osho nie pisał książek. Jednak przez
ponad 35 lat rozmawiał z ludźmi i wygłaszał wykłady na wielu
międzynarodowych spotkaniach, pozostawiając po sobie tysiące
godzin nagrań na kasetach audio i wideo. Książki są rezultatem
ich transkrypcji.

Osho został uznany przez londyński „Sunday Times" za

jedną z 1000 osób, które wywarły największy wpływ na XX
wiek. Amerykański pisarz Tom Robbins uznał go za
„najbardziej nie

bezpiecznego człowieka od czasów Jezusa

Chrystusa".

Za cel swej działalności Osho uznał stworzenie warunków dla

narodzin nowego typu człowieka - „Buddy Zorby" - który
łączyłby w sobie wyciszoną duchowość Gautamy Buddy z umie-
jętnością korzystania ze wszelkich uciech życia na wzór Greka
Zorby. Przez wszystkie jego prace przewija się wątek połączenia
odwiecznej mądrości Wschodu z najwyższym potencjałem nauki
i technologii stworzonym przez Zachód.

188

Osho International Foundation o autorze

189

Osho znany jest także ze swego rewolucyjnego wkładu do

wiedzy o wewnętrznej przemianie człowieka, przede wszystkim
z podejścia do medytacji, które uwzględnia zwiększone tempo
współczesnego życia. Jego „medytacje aktywne" pozwalają po-
zbyć się zgromadzonego w ciele i umyśle stresu, dzięki czemu
człowiek może łatwiej doświadczać stanu rozluźnienia i wolno-
ści od myśli.

Dla czytelników dostępne są dwie jego prace autobiografi-

czne: Autobiography oj a Spiritually Incorrect Mystic oraz Glip-

ses ofa Golden Childhood.

Więcej informacji na stronach

www.0sho.com

Jest to bogata witryna internetowa, opracowana w kilku wersjach językowych,

pozwalająca m.in. na zwiedzanie on-line ośrodka Meditation Resort, a także

zapoznanie się z kalendarzem kursów, katalogiem publikacji książkowych i au-

dio, listą ośrodków informacyjnych Osho na świecie oraz urywkami wypo-
wiedzi Osho.

Osho International, New York
e-mail: oshointernational@oshointernational.com
www.osho.com/oshointernational

Ośrodek medytacyjny OSHO

OSHO Meditation Resort jest znakomitym miejscem na waka-
cje, podczas których ludzie mogą doświadczyć nowej drogi ży-
cia pełnego energii, odprężenia i zabawy. Położony w Punie,
około 150 km na południowy wschód od Bombaju, ośrodek ofe-

ruje różnorodne zajęcia dla tysięcy osób, które przybywają do nie-
go z ponad stu krajów. Puna - pierwotnie letnia rezydencja ma-
haradżów oraz brytyjskich kolonialistów w Indiach -jest dzisiaj
prężnym nowoczesnym miastem, siedzibą szkół wyższych i za-
awansowanego technologicznie przemysłu. Meditation Resort
rozciąga się na 16 hektarach zadrzewionego podmiejskiego te-
renu,

zwanego Koregaon Park. Ośrodek oferuje pewną liczbę

miejsc noclegowych we własnym Domu Gościnnym (Guesthou-
se), a otaczające go hotele i kwatery prywatne zapewniają moż-
liwość pobytu trwającego od kilku dni do wielu miesięcy.

Zajęcia prowadzone w ośrodku opierają się na wizji Osho no-

wego typu człowieka, który jest zdolny zarówno do twórczego
działania w codziennym życiu, jak i do relaksu w ciszy oraz me-
dytacji. Większość zajęć odbywa się w nowoczesnych, klimaty-
zowanych budynkach. Na zajęcia składają się rozmaite sesje in-
dywidualne, kursy i warsztaty w zakresie tematycznym od sztuk
kreatywnych po holistyczne leczenie, przemianę osobistą, wie-
dzę ezoteryczną, zen w sporcie i odpoczynku, problemy inter-
personalne czy przełomowe etapy życia u kobiet i mężczyzn. In-
dywidualne sesje oraz warsztaty grupowe odbywają się przez cały
rok równoległe z planowymi codziennymi medytacjami.
Kawiarnie i restauracje zlokalizowane na otwartym powietrzu na
terenie ośrodka serwują dania kuchni indyjskiej oraz wybór dań
międzynarodowych, korzystając z organicznie hodowanych ja-
rzyn we własnym gospodarstwie rolnym. Ośrodek korzysta
również z własnego źródła bezpiecznej, filtrowanej wody.

www.osho.com/resort

Document Outline

„Anonimowi Obgryzacze Paznokci"
Zmień umysł
- Wystrzegaj się „nie"
U
Diagnoza
- Radość kochania
- Recepty
  - Podpatrywanie księżyca
    - Śmiej się z głębi brzucha
    - Zauważ przerwy
  - Jedz to, co z tobą współgra
    - Śpij dobrze - rady na bezsenność
      - Wyrzuć śmieci
    - Pozbierać się w całość
      - Znajdź wewnętrzny punkt zerowy
Osobowość człowieka jest barierą tylko wtedy, gdy się jej kurczowo trzymasz. Musisz przez nią przejść-jak przez most. Człowiek nie powinien budować domu na moście, ale musi przez niego przejść.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
OSHO Apteka dla duszy
OSHO Apteka dla duszy
Osho - Apteka dla duszy, ♥ 03. Metody samoleczenia i terapie alternatywne
Osho Apteka dla duszy
Apteka dla duszy Osho
Balsam dla duszy opowiadanie 1
ciało więzeniem dla duszy Platon
Jak wielkim szczęściem dla duszy jest godne przyjmowanie Boga w Komunii św
Runy serca i myśli, Dla DUSZY
Balsam dla duszy opowiadanie 2
Z książeczki SZCZĘŚCIOSAN Witaminy dla duszy Bettiny Burghof
Ja nie potrzebuję Boga-rózne wierszyki, Balsam dla Duszy
list do ojca, Przydatne tematy dla duszy
13 MODLITWA TLENEM DLA DUSZY
Tabliczka Oui-ja, Dla DUSZY
S O S W B I B L I I, Balsam dla Duszy
Jak wielkim szczęściem dla duszy jest godne przyjmowanie Boga w Komunii św

więcej podobnych podstron