Makro i Mikro Ekonomia

MIKROEKONOMIA – wykłady

Historia w pigułce

Ekonomia- wywodzi się ze starożytnej Grecji

Oikos- dom, gospodarstwo domowe

Nomos- zasady, reguły, prawo

1. Arystoteles- uważał, że ceny powinny byd słuszne i sprawiedliwe

Pierwotnym źródłem takiego poglądu nie były koszty produkcji (praca niewolnicza), płaca robocza
zbędna.

Odsetki od zaciągniętej pożyczki nie mogły byd także traktowane jako element produkcji, wykazano,
że jest to działalnośd nieetyczna i godna potępienia.

2. Feudalizm- opierał się na władaniu ziemią przez feudalną szlachtę oraz przywiązaniu chłopa

do ziemi szeregiem obowiązków.

Pochwała pracy jako czynnik produkcji, krytyka pożyczanie pieniędzy w celach zarobkowych.

Przedstawiciel tego okresu- św. Tomasz Akwinu (1225-1274) – twórca koncepcji tzw. Ceny
sprawiedliwej.

3. Merkantylizm- kapitalizm kupiecki (od połowy XV w. do połowy XVIII w.)



Najważniejszą postacią jest kupiec



Zniknęło pojęcie „ceny sprawiedliwej”



Ważny staje się handel zagraniczny ( głównie źródło zwiększenia bogactwa narodowego)
– zwiększenie podaży pieniądza (złota), a nie produkcją towarów i usług

4. Fizjokraci- (druga połowa XVIII w.)- pogląd w którym uważa się rolnictwo za główne źródło

bogactwa.
Swoje poglądy opierali na prawach naturalnych, sprawy rządzenia i ustawodawstwa powinny
rozwiązywad się samorzutnie w oparciu o naturalne bodźce.

5. Ekonomia klasyczna –



Adam SMITH ( badania nad naturą i przyczynami bogactw narodów), J.B Say, D.
Ricardo



Za bogactwo uznaje się nie pieniacze a roczny produkt z ziemi i pracy



Praca uznawana jest za główne bogactwo, a jego rozmiary zależą od liczby
zatrudnionych i wzrostu wydajności pracy.

Makro i Mikro Ekonomia



Cena Naturalna – tworzą ją odpowiadające kosztom produkcji: praca, kapitał, renta
gruntowa



Cena rynkowa – powstaje w wyniku gry podaży i popytu



Trzy czynniki produkcji:



Praca



Ziemia



Kapitał

6. Teoria :niewidzialnej ręki rynku”



Koncepcja „homo oekonomicus” – człowiek ekonomiczny – egoista, maksymalizacja
korzyści ekonomicznej



Samoregulacja mechanizmów rynkowych.

7. Prawi SAY’A – cała podaż znajduje nabywców



D. Ricardo – „zależne prawo płac” teoria kosztów komparatywnych (praca jest
towarem, ma swoją cenę naturalną i rynkową)



Cena rynkowa pracy – ilośd środków potrzebnych do utrzymania robotników i jego
rodziny.

8. Myśl Marksistowska – Marks i Engels



Powstanie nowej klasy – proletariatu



Walka klasowa



Rewolucja polityczna

9. Współczesne nurty myśli ekonomicznej ( rola paostwa – paostwo opiekuocze) – J.M. Keynes

(1883-1946) – ogólna teoria zatrudnienia, procentów i pieniądza



Niewystarczający popyt na towary – bezrobocie przymusowe



Interwencjonizm paostwowy

10. Monetaryzm – M. Fridman – pieniądz najważniejszy, wysokie stopy %



Działania pieniężne mają decydujący wpływ na gospodarkę, zwłaszcza na ceny.



Teoria kosztów komparatywnych – np. dwa kraje produkujące dwa towary



Wykazał że międzynarodowy podział pracy i związana z nim specjalizacja są
korzystne dla obu partnerów nawet wtedy gdy jeden kraj ma absolutną
przewagę nad drugim a więc oba produkty wytwarza taniej jak i wtedy gdy
ma przewagę względną tzn. każdy kraj ma przewagę w produkcji innego
towaru.

Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomia



Czym zajmuje się ekonomia

o Jest nauką badającą naturę i przyczyny bogactwa narodów – A. Smith
o Jest nauką o prawach rządzących produkcją i podziałem dóbr materialnych

wytworzonych przez ludzi – D. Ricardo



Ekonomia – definicja

o Bada zachowania ludzi którzy dążą do określonego celu podjadając określone zasoby

w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych

o Mówi nam że ekonomia bada i formułuje teorie i prawa ekonomiczne mające

zastosowanie w gospodarce

Makro i Mikro Ekonomia

o Ekonomia traktowana jest jako żywy organizm o określonej strukturze i sposobie

funkcjonowania. – gospodarka otwarta i zamknięta



Mikroekonomia – koncentruje się na wyborach dokonywanych przez poszczególne podmioty
gospodarcze: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd oraz zajmujące się nadaniem
zjawisk i procesów zachodzących w różnych fragmentach gospodarki na poszczególnych
rynkach



Makroekonomia – zajmuje się badaniem gospodarki narodowej jako całości, odnosi się do
ogólnego obrazu gospodarki a nie szczegółów działalności gospodarczej.



W ekonomii występują dwa rodzaje sądów:

o Pozytywne – obiektywne objaśnienie reguł funkcjonowania gospodarki, poprzez

przedstawianie rzeczywistości takiej jaką jest, a nie takiej jaką powinna byd – jak
jest? Dlaczego tak jest?

o Normatywnie – zbiór ocen i zaleceo opartych na subiektywnym wartościowaniu

zjawisk – jak powinno byd?, w jaki sposób, jakimi środkami można osiągnąd pożądany
stan?

o Ekonomia pozytywna – jaka jest rzeczywistośd?
o Ekonomia normatywna – jaka powinna byd rzeczywistośd?

Proces gospodarowania

o Potrzeba – brak czegoś co wprowadza organizm w niepożądany stan, prowadzi to do

celu działao w celu zaspokojenia tego braku lub zmiany tego stanu

o Piramida ludzkich potrzeb wg Masłowa

Makro i Mikro Ekonomia

o Czynniki produkcji – ziemia, praca kapitał

 Ziemia:



Ziemia uprawna



Grunty pod zabudowę



Tereny rekreacyjne



Drogo



Lasy



Woda

 Praca



Umiejętnośd



Kwalifikacje



Zdolnośd

 Kapitał



Budynki



Maszyny



Urządzenia



Środki transportu



Surowce



Środki pieniężne

Makro i Mikro Ekonomia



Papiery wartościowe

o Redystrybucje
o Granica (krzywa) możliwości produkcyjnych



G – produkcja nie efektywna



H – produkcja nieosiągalna

Ekonomia – jest nauką o prawidłowościach (prawach ekonomicznych) rządzących procesem
gospodarowania,

Rynek papierów wartościowych

1. Podział ze względu na rynek wymiany:



Dóbr konsumpcyjnych (towary)



Dóbr produkcyjny ( czynniki: ziemia, praca, kapitał)

A-
produkcja

B -
dystrybucja

C - wymiana

D -
Konsumocja

Makro i Mikro Ekonomia



Rynek usług

2. Ze względu na kontrole rynku



Wolny



Sprzedawcy i nabywcy mają pełną swobodę w określaniu ilości dóbr
sprzedawanych i nabywanych oraz cen po jakich dokonują wymiany



Na tym rynku „władza gospodarcza” nie sprawuje bezpośredniej kontroli



Rynek regulowany – sprzedawcy i nabywcy nie mają pełnej swobody,
- „władza gospodarcza” sprawuje nad takim rynkiem bezpośrednią kontrolę poprzez
np. licencje, ceny minimalne, maksymalne, reglamentację

3. Mechanizm cenowy



Sektor rynku – pozwala nam na podzielenie go na sektor rynkowy i sektor nie
rynkowy (produkcja która powstaje z potrzeby paostwa)



Sektor



Publiczny



Prywatny

Mechanizm cenowy prawa popytu i podaży



Popyt – ilośd dobra jaką nabywcy są w stanie nabyd w określonym czasie przy danym poziomie
cen



Wielkośd popytu – zależnośd między konkretną ilością produktu nabywana po konkretnej cenie.

1. Rodzaje popytu



Popyt efektywny – to taki popyt przy którym chęd nabycia towaru poparta jest
posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu – np. pieniędzy



Popyt potencjalny – pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte
możliwościami dochodowymi



Rodzaje popytu w zależności od motywacji nabywcy

o Popyt funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra zależy od

jego wartości użytkowej tj. całokształtu fizycznych i chemicznych ,
właściwości towaru dzięki którym może on zaspokoid określoną potrzebę
– kategoria obiektywna

o Popyt niefunkcjonalny- wynika z oddziaływao tzw. „efektów

zewnętrznych” na użytecznośd tj. subiektywnej przydatności danego
dobra dla konkretnego nabywcy, oznacza to, że użytecznośd danego
dobra może ulegad zmianie w zależności od zachowania innych
nabywców

o Popyt spekulacyjny- wiąże się z oczekiwaniami co do kształtowania się

cen w przyszłości

2. Rodzaje zachowao nabywców



Efekt „owczego pędu” – oznacza że popyt na dane dobro wzrasta bo inni
konsumują to dobro, rodzi on potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami,
z ich stylem życia

Makro i Mikro Ekonomia



Efekt snobizmu- oznacza to, iż popyt na dobro maleje, gdyż inni kupują to dobro,
u nabywców powstaje wówczas potrzeba wyróżnienia się wśród innych bycie
ekskluzywnym, odmiennym



Efekt Veblenowski- dotyczy on popytu na tzw. „dobra prestiżowe”, które
konsumpcję świadczy o statusie konsumenta, nosi znamiona konsumpcji
ostentacyjnej, dlatego też popyt na tego typu dobra wzrasta wraz ze wzrostem
ich cen

3. Paradoksy popytu



Paradoks giffena – dobra podstawowe pomimo wzrostu cen nie powoduje
spadku popytu a nawet powoduje jego wzrost



Paradoks Veblena – dobra luksusowe – im droższy produkt tym lepiej dla jego
posiadacza



Paradoks spekulacyjny –

4. Czynniki kształtujące popyt (cena i determinanty poza cenowe popytu)



Poziom realnych dochodów ludzi



Cena dóbr substytucyjnych (zamienników)



Cena dóbr komplementarnych ( uzupełniających)



Preferencje i gusta nabywców



Oczekiwania co do przyszłej ceny danego dobra



Oczekiwania co do przyszłej ceny dobra substytucyjnego



Oczekiwania co do przyszłego poziomu dochodów



Warunki sprzedaży ratalnej



Reklama



Czynniki losowe (wiek, płed, wykształcenie)

5. Popyta a cena – krzywa popytu



Zależnośd pomiędzy popytem a cena jest na ogół zależnością odwrotną!!!



Wzrost ceny P

1

do P

2

spowoduje spadek ilości nabywanego produktu z Q

2

do Q

1



Spadek ceny P

2

do P

1

spowoduje spadek ilości nabywanego produktu z Q

1

do Q

2



Zmiana ceny wywołuje zmianę wielkości popytu, czemu odpowiada krzywa
popytu

6. Cenowa elastycznośd popytu

Cena

popyt

popyt

cena

Makro i Mikro Ekonomia





∆d – zmiana popytu (wzrost spadek)



D – dotychczasowy popyt



∆d – zmiana ceny(wzrost spadek)



P – dotychczasowa cena

7. 5 rodzajów popytu –

Karolina

8. Podaż – ilośd dobra –



Wielkośd podaży – relacja pomiędzy konkretną ilością dóbr zaoferowanych przez
producenta i zaoferowanych po konkretnej cenie

9. Czynniki kształtujące podaż:



Cena czynników produkcji(koszty)



Cena dóbr komplementarnych (uzupełniających)



Zmiana opłacalności produkcji innych dóbr



Stosowane technologie produkcji (postęp technologiczny)



Cel działalności przedsiębiorstwa (dążenie do osiągnięcia zysku, ryzyko, strategia)



Czynniki losowe



Podatki, subsydia (pogoda)

10. Krzywa podaży



11. Cenowa elastycznośd podaży



E

S

P

>1 – podaż elastyczna - oznacza to że zmiana ceny o 1% powoduje zmianę

podaży o więcej niż 1%



E

S

P

<1 – podaż nieelastyczna - oznacza to że zmiana ceny o 1% powoduje zmianę

podaży o mniej niż 1%

Makro i Mikro Ekonomia



E

S

P

=1 – podaż proporcjonalna - procentowa zmiana podaży jest taka sama jak

procentowa zmiana ceny



Krzywa podaży ilustruje reakcje podaży na zmianę ceny, siłę tej reakcji możemy
mierzyd za pomocą współczynnika cenowej elastyczności podaży!!!



Jest to stosunek procentowej (względnej) zmiany podaży na dane dobro do
procentowej (względnej) zmiany jego ceny





∆s – zmiana podaży (wzrost spadek)



S – dotychczasowa podaż



∆d – zmiana ceny(wzrost spadek)



P – dotychczasowa cena



Określa stopieo reakcji podaży na zmianę ceny

12.

Równowaga rynkowa – złoty środek popytu i podażdy:

Makro i Mikro Ekonomia

13. Krzywa podaży a cena rynkowa

MIKROEKONOMIA – ć wićzenia

Makro i Mikro Ekonomia

MAKROEKONOMIA – wykłady

Systemy gospodarcze



Istota pojęcia

o MIKROEKONOMII - Dla badacza procesów makroekonomicznych systemem

gospodarczym jest na ogół pojedyncze organizacja gospodarcza np. firma, szkoła,
gospodarstwo domowe itp.

o MAKROEKONOMII - Jeśli natomiast przedmiotem badao są zjawiska i procesy

makroekonomiczne – odnoszące się do ogółu uczestników gospodarowania w kraju –
systemem gospodarczym jest gospodarka krajowa.



W strukturę systemu gospodarczego wchodzą:

o Sfera realna

 Geograficzna przestrzeo gospodarki krajowej
 Rozpoznanie zasobów naturalnych
 Wytworzona przez ludzi materialna baza produkcji (budowle, maszyny, linie

komunikacyjne) a także zmagazynowane dobra konsumpcyjne i produkcyjne

 Ludnośd i zmiany w jej strukturze
 Materialna i niematerialna działalnośd gospodarcza, obejmująca proces

wytwarzania dóbr i usług konsumpcyjnych i produkcyjnych, rzeczowe,
finansowe i osobowe czynniki wytwórcze zaangażowane w produkcji, formy
nierównowagi w gospodarce (inflacja, niedobory, bezrobocie)

o Sfera regulacji

 Wzajemne odziaływanie decydentów i wykonawców zadao \
 Normy prawne, które są nakazami i zakazami zewnętrznymi jak np. zasady

podatkowe, przepisy celne zasady kredytowania i obiegu pieniężnego, prawa
i obowiązki pracownika i pracodawcy

 Normy wewnętrzne, czyli zakazy i nakazy moralne. Którymi kierują się ludzie

w swych decyzjach ekonomicznych.

 Organizacje, które prowadzą działalnośd regulacyjną oraz reguły

postepowania tych organizacji

o Skutecznośd systemów

 Systemy ekonomiczne spełniające dla możliwie największej liczby

uczestników warunek realizacji własnych celów, muszą spełniad
równocześnie kryteria



Efektywności mikroekonomicznej



Równowagi na poszczególnych rynkach.



Wzrostu gospodarczego w warunkach stabilizacji i równości szans

 W praktyce wystarczającym warunkiem sprawności systemu ekonomicznego

jest jego efektywnośd ekonomiczna w realizacji celów uczestników
gospodarowania.

o Poszczególne systemy gospodarcze możemy podzielid na:

 Kierowane przez paostwo

Makro i Mikro Ekonomia

 Samoregulowane (wolny rynek)
 Dualne lub inaczej asocjacyjne, czyli stanowiące kombinacje elementów

kierowania przez paostwo i mechanizmów samoregulacji,

o Rodzaje Gospodarki

 Centralnie planowane



Kierowanie gospodarką polega na bezpośredniej ingerencji
administracji gospodarczej w procesy realne lub za pomocą
następujących regulatorów ekonomicznych

o Regulatorów pieniężno-kredytowych takich jak stopa

procentowa i kurs walutowy.

o Regulatorów cenowo-dochodowych w postaci reguł

ustalenia cen i płac

o Regulatorów fiskalnych w postaci rozmaitych rodzajów

podatków, stóp podatkowych, ulg i zwolnieo podatkowych i
quasi-podatków, np. obligatoryjne składki ubezpieczenia
społecznego, podatek od ponadnormatywnego wzrostu
wynagrodzenia.

 Wolny rynek



Jedyny sprawdzony system samoregulowany, w przeciwieostwie do
systemów regulowanych centralnie, wyklucza ingerencje centralną w
gospodarce.



Działalnośd organizacji gospodarczych, w ramach tego systemu,
kształtuje się pod wpływem zewnętrznych – w stosunku do
przedsiębiorstw – parametrów.



Cechy wolnego rynku

o Są dwa rodzaje podmiotów gospodarczych gospodarstwo

domowe i przedsiębiorstwo.

o Podmioty gospodarcze spotykają się na rynku dóbr

konsumpcyjnych oraz na rynkach czynników produkcji

o Poziomy mechanizm regulacji, oparty na odpłatności

świadczeo

o Nieobecności powiązao hierarchicznych i brak

administracyjnych ograniczeo popytu i podaży. Oraz
swobodne kosztowanie cen.

o Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej

maksymalizacji swoich korzyści

o Każda dokonana transakcja powoduje przepływ pieniądza i

towarów między uczestnikami rynku, nie wywołując żadnych
skutków ubocznych

o Konieczna jest działalnośd paostwa ze względu na realizację

celów społecznych, których realizacja nie przynosi zysku.

o Występuje redystrybucja dochodów przez paostwo za

pomocą systemów podatkowych w tzw. Sferze budowlanej.



Niedoskonałości wolnego rynku

Makro i Mikro Ekonomia

o Niedostarczenie przez rynek wszystkich dóbr lub

dostarczenie ich w niedostatecznej ilości ( dobra publiczne,
merytoryczne i niemerytorycznie)

o Tendencja do ograniczonej monopolizacji jako produkt

konkurencji

o Deformacje cenowe – wielopoziomowośd cen, gałęziowo

zróżnicowane płace, różne stawki podatku obrotowego.

o Niepełna informacja na rynku



Realne systemy rynkowe

o Są zwykle systemami mieszanymi w tym sensie ze zawierają

zarówno autonomiczny mechanizm regulatorów jak również
centralny układ regulacji

o Wynika to z faktu ze każdy z tych układów wykazuje

tendencje do stwarzania napięd i dysproporcji

o „Tyle regulacji ile jest konieczne i równocześnie tyle rynku,

ile jest możliwe”



Zakres i formy ingerencji paostwa w gospodarkę

o Realizowanie prawa gwarantującego przestrzeganie przez

podmioty gospodarcze reguł wymiany i konkurencji. Są to
przede wszystkim gwarancje wolności gospodarczej i
własności prywatnej oraz odpowiedzialności, tworzące
instytucje własności i rynku

o Popieranie wolnej konkurencji – (w celu zapewnienia

swobód ekonomicznych i różnych szans oraz stwarzania
warunków do rozwoju przedsiębiorczości)

o Dokonywanie przez system podatkowy redystrybucji

dochodów na rzecz osób i grup, które z przyczyn naturalnych
i losowych nie są w stanie sprostad regułom rynku. Są to
transfery dochodów na rzecz ludzi bezrobotnych,
niepełnosprawnych oraz programy pomocy socjalnej

o Działania na rzecz stabilizacji gospodarczej ( w celu

poprawienia koniunktury, przeciwdziałania inflacji itp. )

o Regulowanie pewnych dziedzin gospodarki przez paostwo,

które zastępuje mechanizm rynkowy np. w formie
dostarczania dóbr publicznych lub tworzenia innych niż
rynkowy mechanizmów regulacji np. w celu zmniejszenia
negatywnych skutków ubocznych spowodowanych przez
rynek lub wyeliminowania negatywnych dóbr rynkowych.



Specyfikacja polskiej gospodarki

o Jest to gospodarka dualna, co oznacza istnienie sfery

funkcjonowania i sfery regulowanej przez paostwo. Sfera
rynkowa stopniowo się rozszerza, a ograniczona jest sfera
regulowana przez paostwo.

Makro i Mikro Ekonomia

o Paostwo reguluje proces transformacji , tj. tworzy nie

istniejące w gospodarce centralnie planowanej rynki i ich
instytucje, kieruje procesem denacjonalizacji, promuje
przedsiębiorczośd i konkurencje.

o Paostwo podejmuje działania korygujące błędy dualnego

mechanizmu gospodarczego, co tylko częściowo jest
podobne do działalności paostwa w gospodarce mieszanej.

o Paostwo wykazuje wiele niedoskonałości, które zostały

przezwyciężone lub złagodzone w dojrzałych gospodarkach
rynkowych. Są to: korupcja, biurokratyzacja gospodarki oraz
uleganie grupom nacisku, dążącym do ograniczenia
konkurencji i zniekształcenia mechanizmu rynkowego.



Problem pomiaru aktywności ekonomicznej

o Każde paostwo realizuje w praktyce określoną koncepcje wzrostu gospodarczego
o Dobrobyt społeczny – według szkoły skandynawskie można rozróżnid trzy sfery

potrzeb ludzkich, charakteryzujących dobrobyt społeczny

 Posiadanie (to have)
 Uczucie ( to love)
 Istnienie ( to be)

o Pomiar dobrobytu społecznego

 Koncepcja mierzenia dobrobytu społecznego sprowadza się na ogół do

konstruowania wartościowych miar i dobrobytu, bądź syntetycznych miar
dobrobytu w jednostkach naturalnych.

 W pierwszym przypadku ma się do czynienia z systemami rachunkowości

narodowej MPS i SNA w drugim mamy do czynienia z wieloma koncepcjami
pomiaru np.



MPS – tylko praca wydatkowana w sferze produkcji materialnej jest
pracą produkcyjną tworzącą dochód narodowy



SNA – każda praca społecznie użyteczna jest pracą produkcyjną
tworzącą dochód narodowy.

 Miary poziomu działalności gospodarczej wg SNA



Miary ogólnej produkcji krajowej

o PNB – produkt narodowy brutto

PNN – produkt narodowy natto
PKB – produkt krajowy brutto



Miary poziomu dochodu i konsumpcji społecznej

o DN – dochód narodowy
o DO – dochód osobisty
o DOdD - dochód osobisty do dyspozycji



Miara trudności znalezienia zatrudnienia ( stopa bezrobocia)



Miara trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen ( stopa inflacji)

o PNB

 Definicje

Makro i Mikro Ekonomia



Jest to suma dochodów z czynników produkcji osiągniętych przez
mieszkaoców danego kraju, czynnikiem produkcji są: praca, ziemia,
kapitał



Suma finalnej sprzedaży netto zrealizowanej przez mieszkaoców
danego kraju. Netto oznacza że należy wykluczyd nasz import, czyli
sprzedaż przez zagranicznych właścicieli czynników produkcji.



Jest to suma wartości dodanej wytworzonej na każdym etapie
procesu produkcji

 Na PNB można spojrzed jako na:



Strumieo produktów czyli sumę dóbr i usług finalnych wyrażonych w
bieżących cenach rynkowych



Strumieo dochodów i kosztów czyli sumę dochodów z czynników
wytwórczych (płac, procentów, rent, zysków) które są jednocześnie
kosztami tworzenia dóbr finalnych w danym społeczeostwie.

 Uwagi



PNB mierzony jest w cenach rynkowych które w wielu przypadkach
zawierają podatki pośrednie (VAT, akcyza) a zatem cena nie jest tą
samą którą otrzymuje sprzedawca danego dobra



PNB obejmuje wyłącznie dobra i usługi wytworzone w bieżącym
okresie, a zatem sprzedaż używanych samochodów, starych domów,
dzieł sztuki stanowi jedynie transfer dóbr, które były uwzględnione
przy obliczeniu PNB w latach ubiegłych ( nie zwiększa się PNB w
danym roku)



Transakcje finansowe typu sprzedaż papierów wartościowych,
alimenty, emerytury stanowią jedynie przejaw transferu własności:
nie są przejawem nowej produkcji, a zatem nie są wliczane do PNB



PNB obejmuje jedynie dobra i usługi finalne, wyklucza wartośd
Pieniężna dóbr pośrednich, czyli wytwarzanie w celu dalszej obróbki (
unikanie podwójnego liczenia)

 Zalety miernika PNB



PNB jest najlepsza z miar jaką dysponujemy przy systematycznej
ocenie sytuacji gospodarczej, ponieważ obarczony jest stosunkowo
najmniejszymi błędami



Jego obliczenie wymaga stosunkowo niewielkich nakładów



Jest miernikiem który obejmuje najszerzej gospodarkę.

 Wady miernika PNB



Nie ujmuje produkcji która wchodzi na rynek ( wyklucza
niezarobkową działalnośd ludzi z której wynoszą korzyści oni sami i
ich otoczenia)



Nie obejmuje działalności szarej strefy ( działalnośd legalna ale nie
wykazana w rejestrach działalności nielegalna)



PNB nie obejmuje satysfakcji psychicznej z tytułu posiadania czasu
wolnego

Makro i Mikro Ekonomia



Nie obejmuje tzw. Renty konsumenta z tytułu posiadania dóbr
trwałego użytku w gospodarstwie domowym.



Fakt ujawnienia produkcji antydóbr ( alkohol, papierosy, broo)

o PKB

 PNB Mierzy wartośd dóbr i usług produkowanych przez mieszkaoców danego

kraju, natomiast PKB mierzy wartośd dóbr i usług wytworzonych w obrębie
danego kraju

 Stanowi miarę produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze

zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego kto jest ich
właścicielem

 PNB=PKB + dochody netto z tytułu własności i/lub pracy za granicą.

o Dochód narodowy – ogólnie to czym dysponuje paostwo
o Dochód osobisty -
o Pieniądz jest towarem za pomocą którego dokonywane są transakcje kupna i

sprzedaży.

o Pieniądz papierowy lub bezgotówkowy.
o Wymiana barterowa – to taki rodzaj wymiany w której następuje wymiana towaru za

towar.

o Kruszec – złoto i srebro –
o Lichwa – proces który polega na pożyczaniu pieniędzy na bardzo wysoki procent.
o Funkcje pieniądza

 Miernik wartości - cena
 Środek wymiany – za dobro lub usługę.
 Środek płatniczy – kiedy regulujemy różnego rodzaju zobowiązania

względem kredytodawcy.

 Środek przechowywania lub gromadzenia bogactwa – tezauryzacja –

o Podaż pieniądza – kieruje bank centralny który w naszym przypadku jest NBP

 Podaż nie zależy od stopy procentowej
 Podaż zależy od szybkości obiegu pieniądza –

o Popyt na pięniądza

 Uzależniony jest od stopy procentowej
 Im wyższa stopa procentowa tym mniejsze realne zasoby pieniądza
 3 todzaje popytu na pieniądza



Popyt transakcyjny – polega na posiadaniu pieniędzy w gotówce w
celu zrealizowania transakcji kupna i sprzedaży



Popyt spekulacyjny – polega na utrzymywaniu pieniędzy w gotówce
w celu nabycia dóbr stanowiących alternatywne źródło naszego
dochodu



Popyt przezornościowy – polega na utrzymywaniu pieniędzy w
gotówce w celu zrealizowania nieprzewidzianych wcześniej transakcji
zakupu dóbr i usług

o Bank to przedsiębiorstwo które trudni się zawodow różnynymi transakcjami

pieniedznymu, nastwaiony na zysk

 Bank centralny

Makro i Mikro Ekonomia



Instytucja niezależna, publiczna sprawująca kontrola nad całym
systemem finansowym,

o Funkcje baku centralnego

 Emisyjna – drukowanie pieniędzy
 Bank banków – jest kredytodawcą ostatniej instacji,

reguluje wewnętrzny obieg pieniądza, kształtuje
potencjał kredytowy banków komercyjnych

 Bank paostwa – jest bankiem dla paostwa, udziela

kredytu rządowi, obsługuje dług publiczny, kszatłtuje
(wyznacza) kurs walut, ma



Stopa rezerw obowiązkowych – wyznaczana
procentowo ilośd pieniądza jaką bank
komercyjny musi utrzymywad w banku
centralnym w celu utrzymania swoejej
płynności finansowej



Kredyt refinasowy – jest to kredyt który
udzielany jest bankom komercyjnym przez
bank centralny w celu zniwelowania
ubytków pieniędzy wynikających z
wycofywania wkładów.



Operacje otwartego rynku – które polegają
na kupnie i sprzedaży papierów
wartościowych .

 Banki komercyjne – operacyjne –



Funkcje

o Prowadzenie rachunków bieżących
o Udzielania kredytów
o Inwestycyjna
o Doradcza
o Skup i sprzedaż dewiz – papierów wartościowych
o Banki komercyjne nie mogą emitowad pieniędzy – kreuja tzw

pieniądz bankowy,

.

Makro i Mikro Ekonomia

Bezrobocie:



Zasoby siły roboczej – osoby w wieku produkcyjny 16-67 roku życia – zatrudnieni i bezrobotni



Współczynnik aktywności zawodowej – pokazuje jaką cześd ludności w wieku produkcyjnym
stanowią bezrobotni. Im wyższy jest ten współczynnik tym oznacza że bezrobotnych jest
więcej



Stopa bezrobocia – pokazuje jaką cześd zasobów zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni.



Rodzaje bezrobocia

o Dobrowolne – z własnej woli , naturalne
o Przymusowe – które kształtowane jest na skutek niewystarczającego popytu na

towary. (Keynesowskim)

o Strukturalne – niedopasowanie struktry popytu pracy i podaży – górnictow

hutnictwo.

o Koniukturalne - wynika z cyklu koniunkturalnego
o Technologiczne – technologia wypiera człowieka
o Naturalne – stan równowagi rynkowej.



Polityka bezrobocia

o Aktywna – mikroekonomiczny, makroekonomiczny
o Pasywna – dotyczną pokmocy finasowej dla bezrobotnych – zasiłki, odszkodawania,
o