1

1

SYLABUS MODUŁU OGÓLNEGO

Informacje ogólne

W trakcie realizacji przedmiotu ma być przekazana podstawowa wiedza filozoficzna w ujęciu
problemowym i historycznym. Uczestnicy zapoznają się z głównymi problemami ontologii,
epistemologii, etyki (w tym zawodowej), logiki. W ramach przedmiotu będą poruszane zagadnienia
związków filozofii i psychologii.

Nazwa modułu: Moduł ogólny

Liczba godzin: 45 (studia stacjonarne), 30 (studia niestacjonarne)

Liczba punktów ECTS: 6

Moduł obowiązkowy dla:

rok studiów i semestr: pierwszy, pierwszy

tryb studiowania: ST, NST

Dostępny dla: wszystkich chętnych.

Wymagania wstępne: nie ma

Elementy składowe modułu:

A. Filozofia, forma zajęć: wykład, liczba godzin: 30 (studia stacjonarne), 15 (studia niestacjonarne)

B. Logika, forma zajęć: ćwiczenia, liczba godzin: 15 (studia stacjonarne), 15 (studia niestacjonarne)

Koordynator modułu: dr hab. prof. SWPS Piotr Szałek (

[e-mail]

, 609 355 732), dyżur

wtorek godz. 14-15, komunikator internetowy Skype.

Osoby prowadzące elementy składowe modułu:

A. Filozofia: dr hab. prof. SWPS Piotr Szałek (

[e-mail]

, 609 355 732)

B. Logika: mgr Anna Krawczyk (

[e-mail]

)

2

2

Zaliczenie modułu: ogółem 100 punktów przy minimum 60 punktów, aby zaliczyć moduł.

Punktacja elementów składowych modułu:

1) Wykład: liczba punktów: 50, minimum: 30

2) Ćwiczenia: liczba punktów: 50, minimum: 30.

Oceny (wykład + ćwiczenia):

Bardzo dobra

(5.0) - od 100. punktów do 92 punktów

Dobra plus

(4.5)

- od 91 punktów do 84 punktów

Dobra

(4.0)

- od 83 punktów do 76 punktów

Dostateczna plus (3.5)

- od 75 punktów do 68 punktów

Dostateczna

(3.0)

- od 67 punktów do 60 punktów

Niedostateczna

(2.0) - poniżej 60 punktów

Terminy zaliczenia modułu:

Właściwy

- koniec zajęć dydaktycznych w semestrze

Poprawkowy

- koniec sesji zaliczeniowej

Efekty kształcenia założone w module z odniesieniem do efektów kierunku i efektów
ogólnouczelnianych:

Zakres efektu

Efekty kształcenia dla modułu
(„autorskie”)

Odniesienie do
efektów
kształcenia
kierunkowych

Sposób

weryfikacji

efektów kształcenia

Wiedza

Student ma wiedzę z zakresu
historii filozofii oraz filozofii
współczesnej oraz definiuje
zasadnicze pojęcia używane w
głównych dyscyplinach filozofii
w tym główne koncepcje
filozoficzne

dotyczące

społeczeństwa, państwa, natury
ludzkiej

i

relacji

miedzy

społeczeństwem a jednostką

K_W03

Pisemne

kolokwia

cząstkowe

Wypowiedzi ustne

Końcowy test wiedzy w
postaci

egzaminu

jednokrotnego wyboru.

Student

zna

zasadnicze

stanowiska w teorii poznania,

K_W02

Pisemne

kolokwia

cząstkowe

3

3

spory dotyczące sposobów i
granic poznania i wymienia
pojęcia i doktryny odnoszące
się do filozoficznych podstaw
psychologii, w tym relacji
między

zjawiskami

psychicznymi a fizycznymi.

K_W03

Wypowiedzi ustne

Końcowy test wiedzy w
postaci

egzaminu

testowego jednokrotnego
wyboru

Umiejętności

Student

potrafi

swobodnie

posługiwać

się

pojęciami

filozoficznymi i identyfikować
problemy

filozoficzne

w

tekstach

i

teoriach

psychologicznych.

K_U04

Zadania pisemne

Wypowiedzi ustne

Student analizuje i wyprowadza
wnioski z dyskusji dotyczących
zagadnień

społecznych

w

kategoriach

używanych

w

głównych

koncepcjach

społeczeństwa i państwa.

K_U04

K_U06

K_U09

Zadania pisemne

Wypowiedzi ustne

Dyskusje

Student potrafi odnieść dane
psychologiczne

do

filozoficznych

koncepcji

jednostki i natury ludzkiej.

K_U04

K_U06

Wypowiedzi ustne

Dyskusje

Kompetencje
społeczne

Student potrafi wyrażać swoje
myśli, poglądy i przekonania
przy użyciu adekwatnych pojęć
filozoficznych.

K_K01

Zadania pisemne

Wypowiedzi ustne

Dyskusje

Student

jest

zdolny

do

krytycznego

analizowania

i

interpretacji zarówno własnych
poglądów i działań, jak też
bieżących dyskusji dotyczących
polityki

i

zagadnień

społecznych w oparciu o
szerokie spektrum koncepcji
filozoficznych.

K_K01

Wypowiedzi ustne

Dyskusje

4

4

Informacje o poszczególnych elementach modułu

ELEMENT MODUŁU A: FILOZOFIA

Opis zajęć. W trakcie zajęć podjęta zostanie problematyka podstawowych pojęć filozoficznych w
ujęciu problemowym i historycznym. Ich związków z kulturą (nauka, sztuka, religia) i wpływu na
kształtowanie się światopoglądu.

Cel zajęć. Celem zajęć jest opanowanie przez słuchaczy/słuchaczki podstawowych pojęć filozofii
europejskiej. Poznanie historii tych pojęć i nabycie umiejętności stosowania ich w praktyce (patrz:
efekty kształcenia).

Warunki zaliczenia:

Wymagania co do zaliczenia wykładu:

Sprawdzian końcowy (test jednokrotnego wyboru z czterech pytań) uwzględniający zagadnienia z
wykładu. Wypowiedzi i dyskusje na zajęciach.

Ustny egzamin poprawkowy.

W przypadku studentów studiów stacjonarnych za każdą nieusprawiedliwioną nieobecność na
zajęciach zostanie odjęty 1 pkt. z wyniku z testu.

Ogólna liczba punktów do uzyskania : 50 – zalicza minimum 30.

Element składowy
modułu

Forma zaliczania

Sposób
oceniania
(punktacja)

Filozofia

Pisemny sprawdzian wiedzy na koniec

semestru

0 – 50 pkt

Pisemny sprawdzian wiedzy w trakcie

semestru

Praca pisemna indywidualna

Praca pisemna zespołowa

Wystąpienie ustne

(prezentacja) na zajęciach

Praca w e-learningu (wykonanie zadania)

Wykonanie zadań na platformie WU

Aktywność w dyskusji na zajęciach

Obecność na zajęciach

5

5

inna:

Inna:

PROGRAM I LITERATURA:

STUDIA STACJONARNE:

Program i literatura:

1. Określenie przedmiotu filozofii. Geneza filozofii, miejsce i czas powstania. Pierwsze pytania

filozoficzne. Rozwój filozofii (G. Hegel, W. Dilthey). Zakresowe rozumienie przedmiotu
filozofii (stanowisko tradycyjne, transcendetalne i scjentystyczne). Stanowiska funkcjonalne
(F. Nietzsche, Z. Freud, egzystencjalizm, marksizm).

2. Określenie przedmiotu filozofii. filozofia a nauka. Filozofia a nauka: obszary wspólne,

różnice. Oddzielanie się nauk szczegółowych od filozofii. Znaczenie analizy pojęciowej dla
procesu formułowania hipotez naukowych, stanowiska: realizm i nominalizm (wersja
ontologiczna i metodologiczna) założenie o tożsamości pojęcia i bytu.

3. Określenie przedmiotu filozofii. Określenie przedmiotu przez wskazanie problematyki

filozofii. Ontologia jako nauka o bycie. Ontologia a metafizyka. Współczesne próby
rozwiązania problemu dualizmu. Podstawowe problemy epistemologii.

4. Filozofia praktyczna-etyka. Etyka a kodeks : świat jako przedmiot zgody, nihilizm

młodzieńczy, egzystencjalizm i konserwatyzm starców jako postawy etyczne.
Charakterystyka kodeksu etycznego. Nieuchronność konfliktowego charakteru wyborów
etycznych. Etyka w procesie wychowania.

5. Filozofia praktyczna-etyka. Zagadnienia etyki w nauce. Zawody zaufania publicznego.

Kodeksy pracy. Stosunek kodeksu pracy do etyki ogólnej. Problemy kodeksu pracy lekarza i
psychologa.

6. Filozofia a zastosowania w psychologii: źródła filozoficzne podstawowych rodzajów

psychoterapii

(psychoanalityczna,

humanistyczna,

poznawczo

–

behawioralna),

postmodernizm a zagadnienia diagnozy

7. Platon. Eleacka a Heraklitejska koncepcja bytu. Idealizm obiektywny: natura pojęć, idee,

dusza, przyroda poznanie, etyka, państwo, nauka o państwie, estetyka.

8. Umiarkowany realizm pojęciowy Arystotelesa. Teoria nazw. Filozofia teoretyczna: fizyka,

matematyka, metafizyka (materia, forma, przyczyna cel, potencja, akt, energia), teoria
przyrody, kosmologia, nauka o duszy. Filozofia praktyczna: etyka (doktryna umiarkowania)
polityka. Arystoteles a Platon.

9. Św. Augustyn. Kosmocentryczny i antropocentryczny okres filozofii greckiej. Neoplatonizm

(Julian Apostata). Nowe zadania przed filozofią chrześcijańską. Św. Augustyn. Teoria
poznania. Poznanie idei i oświecenie przez Boga. Teocentryczna metafizyka.
Nadprzyrodzone czynniki w świecie przyrodzonym. Teodycea. Nauka o łasce.

10. Kartezjusz. Metafizyka. Cel: reforma nauki. Wątpienie metodyczne. Dualizm duszy i ciała.

Teoria poznania. Psychologia: zmysły, idee wrodzone – natywizm, prawda i fałsz rozum i
wola, afekty. Etyka. Tradycja pokartezjańska. Różne sensy słowa pojęcia „racjonalizm”.

11. Immanuel Kant. Przewrót Kopernikański. Podział sądów, sądy syntetyczne a priori. Metoda

transcendentalna, zmysłowość i rozum. Rozsądek. Przestrzeń i czas, jako formy
zmysłowości. Kategorie. Krytyka metafizyki. Etyka: imperatyw kategoryczny.

12. Karol Marks. Hegel prawica i lewica heglowska. Dialektyka Marksa. Realizm umiarkowany i

radykalny. Człowiek jako byt społeczny. Ekonomiczna struktura społeczeństwa. Siły
wytwórcze: ludzie, narzędzia pracy, stosunki produkcji. Pojęcie formacji społeczno –
ekonomicznej. Kapitalizm i alienacja pracy. Rewolucja jako filozofia. Kontrowersje wokół

6

6

Marksa.

13. Zygmunt Freud. Psychologia i metapsychologia. Pojęcie nieświadomości. Psychoanaliza,

psychoterapia analityczna – dynamiczna. Przeniesienie i przeciwprzeniesienie. Interpretacja i
wgląd. Metapsychologia – filozofia człowieka. Pierwsza topika. Druga topika. Koncepcja
lęku. Agresja.

14. Etnologiczna interpretacja psychoanalizy Gezy Róheima. Kultura i uraz. Fiksacje rozwojowe

jako wzory kultury. Formy represji kulturowej. Pierwotna religia matek. Kultura a
psychohigiena

15. Zarys egzystencjalizmu Karla Jaspersa. Egzystencja. Psychoterapia jako komunikacja

rozjaśniająca według Jaspersa. Rożne formy komunikacji: pragmatyczna, logiczna i
duchowa. Komunikacja egzystencjalna. Pojawianie się egzystencji – pojawianie się Innego.
Podmiot transcendujący –człowiek wobec historii.

Literatura:

-Descartes, R., (1970), Rozprawa o metodzie. Warszawa, PWN.

-Kapusta, A., (2010), Szaleństwo i metoda. Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 111-157.

-Kołakowski, L., (1967), Kultura i fetysze. Warszawa, s. 9-43, 147-189, PWN

-Legowicz, J., (1968), Filozofia starożytna Grecji i Rzymu. Warszawa, PWN.

- Jaspers, K. (1990) Filozofia egzystencji . Warszawa: PIW, s. 398-420

-Strelau J., Doliński D., (2010), Psychologia akademicka, t. I, Gdańsk, s.29-73.

-Tatarkiewicz, W., (1958), Historia filozofii. Warszawa, PWN.

-Wieczorkowska, G., Wierzbiński, J. Michałowicz, B., (2013) Odmitologizowanie przyjmowanych
bezrefleksyjnie założeń edukacyjnych. „Nauka”, 2, s. 19-37.

STUDIA NIESTACJONARNE:

1. Określenie przedmiotu filozofii. Geneza filozofii, miejsce i czas powstania. Pierwsze pytania

filozoficzne. Rozwój filozofii (G. Hegel, W. Dilthey). Zakresowe rozumienie przedmiotu
filozofii (stanowisko tradycyjne, transcendetalne i scjentystyczne). Stanowiska funkcjonalne
(F. Nietzsche, Z. Freud, egzystencjalizm, marksizm). Filozofia a nauka. Określenie
przedmiotu przez wskazanie problematyki filozofii. Ontologia jako nauka o bycie.
Podstawowe problemy epistemologii. Filozofia praktyczna-etyka. Etyka a kodeks.
Zagadnienia kodeksu zawodowego.

2. Filozofia a zastosowania w psychologii: źródła filozoficzne podstawowych rodzajów

psychoterapii (psychoanalityczna, fenomenologiczna, poznawczo

– behawioralna),

postmodernizm a zagadnienia diagnozy

3. Platon. Eleacka a Heraklitejska koncepcja bytu. Idealizm obiektywny: natura pojęć, idee,

dusza, przyroda poznanie, etyka, państwo, nauka o państwie, estetyka.

4. Umiarkowany realizm pojęciowy Arystotelesa. Teoria nazw. Filozofia teoretyczna: fizyka,

matematyka, metafizyka (materia, forma, przyczyna cel, potencja, akt, energia), teoria
przyrody, kosmologia, nauka o duszy. Filozofia praktyczna: etyka (doktryna umiarkowania)
polityka. Linia Platońska rozwoju filozofii: Św. Augustyn

5. Kartezjusz. Metafizyka. Cel: reforma nauki. Wątpienie metodyczne. Dualizm duszy i ciała.

Teoria poznania. Psychologia: zmysły, idee wrodzone – natywizm, prawda i fałsz rozum.
Różne sensy pojęcia „racjonalizm”.

6. .Immanuel Kant. Przewrót Kopernikański. Podział sądów, sądy syntetyczne a priori. Metoda

7

7

transcendentalna, zmysłowość i rozum. Rozsądek. Przestrzeń i czas, jako formy
zmysłowości. Etyka: imperatyw kategoryczny.

7. Karol Marks. Hegel prawica i lewica heglowska. Dialektyka Marksa. Człowiek jako byt

społeczny. Ekonomiczna struktura społeczeństwa. Siły wytwórcze: ludzie, narzędzia pracy,
stosunki produkcji. Kapitalizm i alienacja pracy. Rewolucja jako filozofia. Kontrowersje
wokół Marksa.
Zygmunt Freud. Psychologia i metapsychologia. Pojęcie nieświadomości. . Przeniesienie i
przeciwprzeniesienie. Interpretacja i wgląd. Metapsychologia – filozofia człowieka.
Etnologiczna interpretacja psychoanalizy Gezy Róheima: formy represji kulturowej.

8. Zarys egzystencjalizmu Karla Jaspersa. Egzystencja. Psychoterapia jako komunikacja

rozjaśniająca. Rożne formy komunikacji: pragmatyczna, logiczna i duchowa. Komunikacja
egzystencjalna. Pojawianie się egzystencji – pojawianie się Innego. Podmiot transcendujący
–człowiek wobec historii.

Literatura:

-Brzeziński, J., Chyrowicz B., Poznaniak, W., Toeplitz-Wiśniewska, M., (2008), Etyka zawodowa
psychologów. Warszawa.

-Descartes, R. (1970), Rozprawa o metodzie. Warszawa.

-Kapusta, A. (2010), Szaleństwo i metoda. Lublin, s. 111-157.

-Kołakowski, L. (1967), Kultura i fetysze. Warszawa, s. 9-43, 147-189.

-Legowicz, J. (1968), Filozofia starożytna Grecji i Rzymu. Warszawa: PWN.

- Rudziński, R. (1978) Jaspers. Warszawa: Wiedza Powszechna

-Strelau, J., Doliński D. (2010), Psychologia akademicka, t. I, Gdańsk: GWP, s.29-73.

-Szałek, P. (1999) Lewica freudowska. Od psychoanalizy do irracjonalizmu. Łódź: Wydawnictwo
UŁ, s. 182-203.

- Jaspers, K. (1990) Filozofia egzystencji . Warszawa: PIW, s. 398-420

-Tatarkiewicz, W., (1958), Historia filozofii. Warszawa: PWN.

ELEMENT MODUŁU B: LOGIKA (ćwiczenia)

Ogólna liczba punktów do uzyskania : 50 – zalicza minimum 30

WARUNKI ZALICZENIA:

 obecnośd na zajęciach (dopuszczalna jedna nieobecnośd – jeden dzień zajęciowy)

 sprawdzian końcowy

 pisemna praca indywidualna

 aktywnośd na zajęciach

8

8

a) studia niestacjonarne

Element składowy
modułu

Forma zaliczania

Sposób
oceniania
(punktacja)

Logika

Pisemny sprawdzian wiedzy na koniec

semestru

35 pkt

Pisemny sprawdzian wiedzy w trakcie

semestru

Praca pisemna indywidualna

10 pkt

Praca pisemna zespołowa

Wystąpienie ustne

(prezentacja) na zajęciach

Praca w e-learningu (wykonanie zadania)

Wykonanie zadań na platformie WU

Aktywność w dyskusji na zajęciach

5 pkt

Obecność na zajęciach

inna:

Inna:

Program i literatura:

1. Zagadnienia wstępne. Logika jako nauka. Język jako system znaków. Kategorie syntaktyczne

wyrażeń językowych. Klasyczny rachunek zdań – wprowadzenie. Schematy zdań języka

naturalnego. Charakterystyka spójników logicznych.

 Piotrowski R. (2005), Logika elementarna, Warszawa, s. 17-26

2. Sprawdzanie formuł logiki zdań metodą zerojedynkową. Tautologie i kontrtautologie.

Ważniejsze prawa rachunku zdań. Skrócona metoda zerojedynkowa – wprowadzenie.

 Pasenkiewicz K. (1986), Logika ogólna, Warszawa, s. 34-39

3. Skrócona metoda zerojedynkowa cd. Tautologie i kontrtautologie a prawda logiczna i fałsz

logiczny. Wynikanie logiczne i wnioskowanie (sprawdzanie poprawności wnioskowań).

 Grzegorczyk A. (1961), Logika popularna, Warszawa, s. 5-13

9

9

4. Podstawy teorii mnogości (definicja zbioru; relacje zachodzące między zbiorami;

podstawowe działania na zbiorach) i jej zastosowanie w filozofii. Nazwy (podstawowe

pojęcia; klasyfikacje nazw; stosunki zachodzące między zakresami nazw; podział logiczny)

i definicje (rodzaje definicji; warunki poprawności definicji).

 Szewczyk W. (1993), Kim jest człowiek, Tarnów, s. 27-35

5. Sztuka dyskutowania. Pytania i odpowiedzi jako elementy dyskusji. Argumenty

i argumentacja. Typowe błędy w argumentacji. Nieuczciwe chwyty erystyczne.

 Tokarz M. (2006), Argumentacja. Perswazja. Manipulacja, Gdańsk, s. 165-179

b) studia stacjonarne

Element składowy
modułu

Forma zaliczania

Sposób
oceniania
(punktacja)

Logika

Pisemny sprawdzian wiedzy na koniec

semestru

35 pkt

Pisemny sprawdzian wiedzy w trakcie

semestru

Praca pisemna indywidualna

8 pkt

Praca pisemna zespołowa

Wystąpienie ustne

(prezentacja) na zajęciach

Praca w e-learningu (wykonanie zadania)

Wykonanie zadań na platformie WU

Aktywność w dyskusji na zajęciach

7 pkt

Obecność na zajęciach

inna:

Inna:

Program i literatura:

1. Zagadnienia wstępne. Logika jako nauka. Język jako system znaków. Kategorie syntaktyczne

wyrażeń językowych.

 Piotrowski R. (2005), Logika elementarna, Warszawa, s. 17-26

2. Klasyczny rachunek zdań – wprowadzenie. Schematy zdań języka naturalnego.

Charakterystyka spójników logicznych.

10

10

 Ziembiński Z. (2007), Logika praktyczna, Warszawa, s. 77-93

3. Sprawdzanie formuł logiki zdań metodą zerojedynkową. Tautologie i kontrtautologie.

Ważniejsze prawa rachunku zdań. Skrócona metoda zerojedynkowa – wprowadzenie.

 Pasenkiewicz K. (1986), Logika ogólna, Warszawa, s. 34-39

4. Skrócona metoda zerojedynkowa cd. Tautologie i kontrtautologie a prawda logiczna i fałsz

logiczny.

 Grzegorczyk A. (1961), Logika popularna, Warszawa, s. 14-27

5. Wynikanie logiczne i wnioskowanie (sprawdzanie poprawności wnioskowań). Podstawy

teorii mnogości (definicja zbioru; relacje zachodzące między zbiorami; podstawowe działania

na zbiorach) i jej zastosowanie w filozofii.

 Wajszczyk J. (2004), Wstęp do logiki, Olsztyn, s. 104-113

6. Nazwy (podstawowe pojęcia; klasyfikacje nazw; stosunki zachodzące między zakresami

nazw; podział logiczny) i definicje (rodzaje definicji; warunki poprawności definicji).

 Szewczyk W. (1993), Kim jest człowiek, Tarnów, s. 27-35

7. Sztuka dyskutowania. Pytania i odpowiedzi jako elementy dyskusji. Argumenty

i argumentacja. Typowe błędy w argumentacji. Nieuczciwe chwyty erystyczne.

 Tokarz M. (2006), Argumentacja. Perswazja. Manipulacja, Gdańsk, s. 165-179

8. Zaliczenie ćwiczeń (pisemny sprawdzian).