MATERIAŁOZNAWSTWO WYKŁAD 4

14.03.2012

MATERIAŁY WYCISKOWE

Masy wyciskowe:



ich zadaniem jest wykonywanie formy negatywnej twardych i miękkich tkanek zębów



z wykonywanego wycisku wykonuje się model pozytywny

Wskazania:

- modele diagnostyczne (orientacyjne, przeciwstawne)
- modele pośrednie (stałe, ruchome)
- rejestracja zwarcia

Etapy wykonywania mostu:

1. Preparacja na modelu
2. Most wykonywany z wosku
3. Odlewanie metalu
4. Odlany most z metalu
5. Nakładanie opakera porcelany
6. Nakładanie porcelany
7. Nakładanie glazury
8. Gotowy most

Właściwości idealnej masy wyciskowej:

 hydrofilna
 wytrzymała na rozerwanie
 stabilne wymiary w róznych warunkach
 dokładne odwzorowanie szczegółów
 czas pracy, czas wiązania
 łatwość usuwania z jamy ustnej
 smak i zapach
 „czytelność wycisku”
 dokładność= zdolność do odwzorowania szczegółów pola protetyczneego
 stabilność wymiarów= zdolność do zachowania stałości wymiarów
 odporność na rozrywanie= wytrzymałość na rozerwanie w trudnych rejonach (np. kieszonka dziąsłowa)

KLASYFIKACJA MATERIAŁÓW WYCISKOWYCH

MASY WYCISKOWE

NIEELASTYCZNE

ELASTYCZNE

Odwracalny hydrokoloid (Agar):

- wskazania -> korony i mosty (duża dokładność)
- zalety:

 dokładność wymiarów
 ekonomiczne
 brak łyżek indywidualnych i środków adhezyjnych
 korzystny smak
 nie wymaga mieszania
 hydrofilność (wypiera płyny i krew z kieszonek zębowych)

- wady:

 początkowe koszty inwestycyjne- specjalny sprzęt
 materiał musi być przygotowany na zapas
 łatwo ulega rozrywaniu
 niestabilny wymiarowo- konieczne natychmiastowe odlanie modelu, jeden model z wycisku
 trudne do dezynfekcji

Nieodwracalne hydrokolidy (Alginaty)

o alginat sodu + CaSO

4

· H

2

O -> alginat wapnia↓ + Na

+

+ SO

4

2-

+ H

2

O

o najczęściej stosowana masa
o wskazania – modele orientacyjne, protezy ruchome
o stosowanie:

1. Ważenie proszku
2. Proszek dodawany do wody (gumowa miska, mieszalnik)
3. Mieszanie 45 s- 1 min
4. Aplikacja na łyżeczkę
5. Usunięcie po 2- 3min

Agarowe

(odwracalne)

Gipsy modelarskie

Masy termoplastyczne

Woski wyciskowe

Masy tlenkowo-

cynkowo-

eugenolowe

Hydrokoloidalne

Elastomerowe

Alginatowe

(nieodwracalne)

Polisulfidowe

Silikonowe

Polieterowe

Kondensacyjne

Addycyjne

HISTERAZA- właściwość żelu

agarowego ulegającego

stopnieniu do stanu zolu w

wyższej temperaturze niż ta w

której przechodzi z zolu w żel.

SYNERAZA- pocenie się

powierzchni żelu, tworzenie się

cienkiej warstwy płynu na

powierzchni żelów

hydrokoloidowych; przyczynia się

do skurczu wycisku

o zalety:

- tania masa
- łatwość w użyciu
- hydrofilna

o wady:

- łatwo ulega rozerwaniu
- niska doskonałość
- wysoka i trwała deformacja
- niestabilny wymiarowo ( 1 wycisk= 1 model)
- trudne do dezynfekcji

Materiały elastomerowe (ogólna budowa chemiczna)



elastyczna macierz (faza ciągła)

- wielofunkcyjny pre- polimer bądź polimer
- czynnik sieciujący
- czynnik wiążący (inicjator lub katalizator)
- modyfikatory



wypełniacze (faza rozproszona)

Materiały polisulfidowe:



merkaptan + dwutlenek ołowiu -> polisiarczan + H

2

O



zalety:

- niskie koszty
- długi czas pracy
- wysoka wytrzymałość
- duża elastyczność
- dobre odwzorowanie szczegółów



wady:

- słaba stabilność wymiarów (woda jako produkt uboczny, odlewanie w ciągu godziny, jeden odlew)
- indywidualne łyżki
- właściwości użytkowe (mieszanie pasta- pasta, nieładny zapach, może brudzić ubrania)
- długi czas wiązania

Silikony kondensacyjne ( c- silikony):

- wskazania -> protezy całkowite, korony, mosty
- dimetylosiloksan + silan ortoetylowy + kaprylan cyny -> guma silikonowa + alkohol etylowy
- stosowanie:

1) dokładne mieszanie
2) technika putty- wash
3) redukcja kurczu polimeryzacyjnego

- zalety:

 lepsze właściwości elastyczne
 czystość, miły zapach
 magazynowanie łyżek wyciskowych putty- wash
 dobry czas pracy i wiązania

- wady:

 słaba stabilność wymiarów (duży skurcz polimeryzacyjny, parowanie etanolu, odlewanie modeli w ciągu

30 min)

 hydrofobowy (słabe zwilżanie)

Silikony addycyjne(a- silikony):

- siloksan z wodorem + siloksan z wolną grupą winylową + kwas chlloroplatynowy -> guma silikonowa
- vinylpolisiloksany
- wskazania -> korony mosty, protezy ruchome, rejestracja zwarcia
- dodatek surfaktanta:

 redukuje kąt styku
 udoskonalenie właściwości (możliwość odlewania modeli, zwilżalność)

- zalety:

 wysoka dokładność
 wysoka stabilność wymiarów (odlew w ciagu tygodnia)
 łyżki standardowe lub indywidualne
 wielokrotność odlewania
 łatwość mieszania
 smak

- wady:

 drogie
 siarka hamuje wiązanie (lateksowe rękawiczki)
 krótki czas pracy
 oczyszczanie filarów przed wyciskiem
 niższa wytrzymałość
 możliwość uwalniania wodoru (pęcherzyki)

Polieter:

- wskazania -> korony i mosty, rejestracja zwarcia, implanty
- poliester + ester sulfonowy -> guma z wiązaniami krzyżowymi
- zalety:

 duża dokładność
 dobra stabilność wymiarów
 standardowe/ podwójne łyżki wyciskowe
 dobre odwzorowanie szczegółów
 odlewanie w ciągu tygodnia
 wiele modeli
 dobra zwilżalność

- wady:

 drogie
 krótki czas pracy
 trudne do usunięcia z podcieni
 gorzki smak
 niska wytrzymałość na rozrywanie
 absorpcja wody (zmiana wymiarów)

Porównanie właściwości:

1) Czas pracy:

AGAR -> POLISULFID -> SILIKON -> ALGINAT= POLIETERY
najdłuższy

najkrótszy

2) Czas wiązania:

ALGINAT -> POLIETER -> AGAR -> SILIKON -> POLISULFID
najkrótszy

najdłuższy

3) Sztywność:

POLIETER -> A- SILIKON -> C- SILIKON -> POLISULFID= HYDROKOLOID

największa

najmniejsza

4) Wytrzymałość na rozerwanie:

POLISULFID -> A- SILIKON -> POLIETER -> C- SILIKON -> HYDROKOLOID

największa

najmniejsza

5) Koszty:

ALGINAT -> AGAR= POLISULFID= C- SILIKON -> A-SILIKON -> POLIETER
najniższe

najwyższe

6) Stabilność wymiarów:

A-SILIKON -> POLIETER -> POLISULFID -> C- SILIKON -> HYDROKOLOID
najlepsza

najgorsza

7) Zwilżalność:

HYDROKOLOID -> POLIETER -> HYDROFILNY A-SILIKON -> POLISULFID -> HYDROFOBOWY A- SILIKON= C- SILIKON

najlepsza

najgorsza

8) Możliwość odlewania modeli:

HYDROKOLOID -> HYDROFILNY A-SILIKON -> POLIETER -> POLISULFID -> HYDROFOBOWY A-SILIKON= C-SILIKON

najlepsza

najgorsza

Podsumowanie:

 modele orientacyjne -> alginat, bo:

 tani
 usuwa wilgoć

ale

 słabe odwzorowanie szczegółów
 niestabilne wymiary

 protetyka -> a-silikon, bo:

 dokładna
 stabilność wymiarów
 łatwa w stosowaniu

ale:

 droga

Techniki pracy:



jednoetapowa - masa wyciskowa tylko raz w jamie ustnej



dwuetapowa - masa wyciskowa dwa razy w jamie ustnej



jednowarstwowa- jeden rodzaj lepkości macy wyciskowej



dwuwarstwowa- dwa rodzaje lepkości masy wyciskowej

Masy wyciskowe:

 putty- do ugniatania
 heavy- wysoka lepkość
 regular- średnia lepkość
 (extra) light- niska lepkość

Łyżki wyciskowe:



łyżka obejmująca kwadrant (łuku zębowego połowę)



łyżka częściowa (zęby przednie)



łyżka całkowita (cały łuk zębowy)



łyżki plastikowe (elastyczne)



łyżki perforowane (zapewniają mechaniczną retencję)



łyżki metalowe pełne (gwarancja stabilności wycisku, wymagają stosowania materiałów adhezyjnych)

Technika jednoetapowa jednowarstwowa- ten sam rodzaj masy jest nakładany do łyżki (średnia lepkość) za pomocą
strzykawki pokrywa się nim filary zębowe

Technika jednoetapowa dwuwarstwowa= double mix- masa o wysokiej lub średniej lepkości jest nakładana do łyżki
wyciskowej a masa o niskiej lepkości jest bezpośrednio aplikowana w jamie ustnej. Zaleca się wykorzystywanie łyżki
indywidualnej

Technika jednoetapowa dwuwarstwowa= sandwich- masa o wysokiej lub średniej lepkości jest nakładana do łyżki
wyciskowej a następnie masa o niskiej lepkości jest nakładana na pierwszą warstwę. Trudno odwzorować brzegi.

Technika dwuetapowa dwuwarstwowa= korekcyjna- pierwszą warstwę wykonujemy z masy typu putty, poprzez
nacięcia wykonujemy kanały odpływowe co powoduje powstanie bardzo dokładnej łyżki indywidualnej. Korekta wycisku
jest wykonywana za pomocą masy o niskiej lepkości
Zbyt duża siła docisku bądź brak kanałów odpływowych może prowadzić do elastycznego odkształcenia wycisku i
powstania zbyt wąskiej korony

Najczęściej stosowane masy:



alginatowe



c-silikonowe



a-silikonowe



polieterowe

Właściwości hydrofilne:



masa wyciskowa dokładnie pokrywa filar zębowy



brak pęcherzyków powietrza i zanieczyszczeń



łatwość odlewania modelu o gładkiej powierzchni

Zwilżalność- zdolność cieczy do rozprzestrzeniania się po powierzchni ciała stałego mierzona za pomocą kąta między
kroplą płynu a powierzchnią ciała stałego



dokładne odwzorowanie szczegółów



lepsza adaptacja do tkanek twardych zęba

Stabilność wymiarów w różnych warunkach:



odlewanie kilku modeli z wycisku



można dezynfekować wycisk w wodnych roztworach

Czas pracy/ wiązania:



efekt snop- set:
1. długa faza inicjacji reakcji wiązania bez zmiany lepkości (ważna aby zdążyć w odpowiednim czasie umieścić

masę w jamie ustnej)

2. szybkie wiązanie (aby skrócić do minimum czas pobytu masy w jamie ustnej)

Łatwość usuwania z jamy ustnej:



zależy od twardości wł. elastycznych, lepkości, rozmiaru i kształtu łyżki wyciskowej

Smak:



a- silikony są bezsmakowe i bezzapachowe



aquasil ultra ma chętnie akceptowany przez pacjentów smak miętowy

Czytelność wycisku:



zależy od koloru i opakerowości