Jądro

Nazwy nowych pierwiastków

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych trwały niekończące się spory o to, kto pierwszy
odkrył nowy pierwiastek ma prawo do nadania nazwy. Prawie za każdym razem, gdy naukowcy z
ZSRR ogłaszali, ze moją nowy pierwiastek, Amerykanie mówili, że otrzymali go już wcześniej, a
Rosjanie odwdzięczali się Amerykanom identycznymi komunikatami. Podobnie zachowywali się
badacze z ośrodka niemieckiego. Tymczasem aby nazwać pierwiastek, odkrywca musi być jeden -
bezdyskusyjny. Ostatnim pierwiastkiem, który nie budził kontrowersji i otrzymał oficjalną nazwę,
był lorens (numer 103), odkryty jeszcze na początku lat sześćdziesiątych. Potem w tablicach
chemicznych zapanował galimatias.
Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC), która oficjalnie nadaje nazwy
pierwiastkom, przez lata wstrzymywała się z uznaniem tych nazw, które niezależnie proponowali
odkrywcy z USA, ZSRR i Niemiec.
W 1980 roku IUPAC postanowiła wprowadzić zasadę nazewnictwa pierwiastków o liczbach
atomowych większych od 103. Nowe, prawidłowe nazwy tych pierwiastków to nazwy łacińskie ich
liczb atomowych: pierwiastek 104 - unnilquadium, pierwiastek 105 - unnilpentium itd.
Dopiero w sierpniu 1997 roku zostały zatwierdzone przez IUPAC symbole chemiczne i angielskie
nazwy pierwiastków 104 - 109. Podane nazwy polskie zostały ustalone w marcu 1998 przez
Podkomisję Nomenklatury Nieorganicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Symbol i nazwa
pierwiastka 110 znanego pod nazwą Ununnililium (Uun) została zatwierdzona przez IUPAC w
2001 roku, natomiast nazwa pierwiastka 111 inaczej Unununium (Uuu) weszła w życie 1 listopada
2004 roku.
Oto nowe nazwy:

pierwiastek 104 otrzymał nazwę rutherford

(symbol Rf) na cześć nowozelandzkiego fizyka
Ernesta Rutherforda (wcześniej Rosjanie obstawali
przy nazwie kurczatow, by upamiętnić wybitnego
rosyjskiego fizyka Igora Kurczatowa);

numer 105 nazwano dubn (Db), na pamiątkę

Dubnej - rosyjskiego ośrodka badań Jądrowych
pod

Moskwą,

gdzie

odkryto

wiele

nowych

pierwiastków

(Amerykańskie

Towarzystwo

Chemiczne forsowało nazwę hahn na cześć niemieckiego fizyka Otto Hahna, który podał
poprawną interpretację rozszczepienia jądra uranu);

na oficjalną nazwę pierwiastka 106 wybrano seaborg (Sg) - zgodnie z propozycją Amerykanów,

by uczcić Glenna Seoborga, słynnego odkrywcę pierwiastków, emerytowanego profesora
Uniwersytetu Berkeley (w tym przypadku IUPAC musiała zrezygnować z dotychczasowej reguły,
która wykluczała nazwisko osób żyjących). Kolejne pierwiastki otrzymały imiona zaproponowane
przez niemieckich odkrywców z ośrodka w Darmstadt,

numer 107 bohr (Bh), na pamiątkę duńskiego fizyka Nielsa Bohra;

numer 108 has (Hs) od nazwy niemieckiej prowincji - Hesji, gdzie leży Darmstadt;

numer 109 meitner (Mt) od austriackiej fizyczki Lisy Meitner;

numer 110 darmsztad (Ds) od nazwy miasta gdzie znajduje się Instytut Badań Ciężkich Jonów,

w którym odkryto pierwiastki od 107 do 112;

numer 111 roentgen (Rg) od odkrywcy promieniowania X zwanego

promieniowaniem

rentgenowskim

.

Bez oficjalnych imion pozostają nadal pierwiastki numer 112, 113, 114, 115 i 116, dla których
stosuje się nazwy i symbole tymczasowe pochodzące od nazw łacińskich ich liczb atomowych:

pierwiastek 112 ununbi (tymczasowy symbol Uub), a nazwa łacińska i angielska - ununbium;

pierwiastek 113 ununtri (Uut), a nazwa łacińska i angielska - ununtrium;

pierwiastek 114 ununkwad (Uuq), a nazwa łacińska i angielska - ununquadium;

pierwiastek 115 ununpent (Uup), a nazwa łacińska i angielska - ununpentium;

pierwiastek 116 ununheks (Uuh), a nazwa łacińska i angielska - ununhexium.

W zapasie są propozycje: hahn, joliot (pamięci Frederica Joliot-Curie, męża Ireny Joliot-Curie,
córki Marii Skłodowskiej-Curie}, a także flerow (dla uhonorowania wybitnego badacza z Dubnej,
Georgija Flerowa).

Jądro

Ernest Rutherford

Po raz pierwszy wykrył w 1911
roku,

bombardując

cieniutką

złotą folię cząstkami alfa, jądro
atomowe i stworzył jądrowy
model budowy atomu. Jego
imieniem

został

nazwany

pierwiastek nr 104.

Page 1 of 1

Nazwy nowych pierwiastków

2008-03-29

http://www.fizyka.net.pl/struktura/struktura_j3.html