1

Pojazdy szynowe -

1 stopie

ń

swobody (ruchu podstawowego),

ruch ten odbywa si

ę

•

wzdłu

ż

linii

ś

rodkowej specjalnej jezdni naziemnej - toru, ze (stalowymi) dwoma

szynami,

podpieraj

ą

cymi i prowadz

ą

cymi koła pojazdu (ów) - kolej szynowa (kolej klasyczna),

•

na specjalnej jezdni na podporach - kolej jednoszynowa,

z pojazdami na kołach osadzonymi na jezdni

podwieszonymi pod jezdni

ą

na poduszce magnetycznej (Maglev, Transrapid)

na poduszce powietrznej

•

wzdłu

ż

liny podwieszonej na podporach - kolej linowa

Ogólnie: pojazdy prowadzone w drodze (lub prowadzone drog

ą

);

guided vehicles - rail vehicles (rolling stock),

spurgebundene Fahrzeuge - Schienenfahrzeuge.

1. Elementy rozwoju historycznego transportu szynowego

Tor - specjalna droga, której wytrzymało

ść

i gładko

ść

umo

ż

liwia szybki ruch ci

ęż

kich

pojazdów, przy relatywnie małym zapotrzebowaniu na moc, znany ju

ż

w staro

ż

ytno

ś

ci (Asyria, Grecja, Rzym),

1829 (8. Pa

ź

dziernika) - pierwszy wy

ś

cig lokomotyw na torze z szyn stalowych,

zaprojektowanych te

ż

przez S., (Rainhil, trasa Stockton - Darlington), wygrywa

STEPHENSON, pojazdem Rocket

Data uwa

ż

ana za pocz

ą

tek ery parowej (parowozów) na szynach, pocz

ą

tek kolei

Rozwój dróg szynowych na Ziemi

1850 - 30 000 km

1920 - 1 201 000 km

1936 - 1 345 000 km

Pierwsze koleje na terenach polskich (pod zaborami jeszcze...)

1843-46 Wrocław-Mysłowice, zabór pruski.

1845-48 Warszawa - Granica, zabór rosyjski

1847-48 Kraków-Trzebinia-Mysłowice-Granica, zabór austraiacki

W Polsce mi

ę

dzywojennej zbudowano 1250 km nowych linii (uzupełnienie

pozaborowych luk),

2

po II Wojnie

ś

wiatowej ok. 1000 km nowych linii, głównie jako ł

ą

cznice tras

poprzecinanych now

ą

granic

ą

wschodni

ą

.

Długo

ść

linii kolejowych PKP, w km

1960 26 904

1979 27 271

1990 24 287

1995 22 599,

długo

ść

torów PKP (rok 1990/1995) to 49 210 / 46 378 km,

w tym 25 732 / 26 897 km torów zelektryfikowanych,

2003: linii 19 400, w tym 28 100 km torów (bez torów stacyjnych

magistralnych 4 250 (torów 8 260) ,

pierwszorz

ę

dnych 10 250 (torów 14 740)

2009:

Sie

ć

linii kolejowych b

ę

d

ą

ca pod zarz

ą

dem PKP Polskie Linie Kolejowe

S.A. udost

ę

pniana przewo

ź

nikom obejmuje

prawie 19 tys. km

linii kolejowych.

Sie

ć

kolejowa dzieli si

ę

na linie o znaczeniu pa

ń

stwowym oraz linie

o znaczeniu lokalnym. Linie o znaczeniu pa

ń

stwowym okre

ś

la

Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004r. (

Dziennik

Ustaw Nr 273/poz. 2704 w roku 2004)

w sprawie wykazu linii

kolejowych, które ze wzgl

ę

dów gospodarczych, społecznych,

obronnych lub ekologicznych maj

ą

znaczenie pa

ń

stwowe.

Przez Polsk

ę

przechodz

ą

linie maj

ą

ce znaczenie dla

mi

ę

dzynarodowych tranzytów kolejowych. Linie te obj

ę

te s

ą

umowami mi

ę

dzynarodowymi o liniach AGC i AGTC.

3

2.1. Podział pojazdów szynowych według spełnianych funkcji

podstawowych

2.1.1.Pojazdy ci

ą

gnione – wagony

(pasa

ż

erskie, towarowe, słu

ż

bowe)

- wagony pasa

ż

erskie,

najcz

ęś

ciej 4-osiowe wózkowe (rzadziej 2-osiowe),

dawniej jeszcze 3-osiowe ostojnicowe

)

wg postaci

⇒

wagony do przewozu podró

ż

nych na miejscach siedz

ą

cych (stoj

ą

cych???)

kolei zwykłych (kolei „ci

ęż

kich” – heavy rail) ,

z przedziałami („pulmany”), bezprzedziałowe (Intercity, podmiejskie,...,

kolei podmiejskich, kolei miejskich, kolei podziemnych (metro) tramwajów

(kolei „lekkich” – light rail)

– bezprzedziałowe podmiejskie i IC,

– przedziałowe („pulmany”)

⇒

wagony sypialne i kuszetki

⇒

wagony restauracyjne (barowe)

⇒

wagony baga

ż

owe

⇒

wagony pocztowe.

- wagony towarowe, 2-osiowe bezwózkowe (ostojnicowe), 4-osiowe wózkowe,

wózkowe z wózkami wieloosiowymi ,

⇒

kryte (z dachem)

drobnicowe,

chłodnie, izotermiczne

masowe samowyładowcze (do ładunków wra

ż

liwych na wilgo

ć

),

⇒

odkryte z wysokimi burtami (w

ę

glarki), te

ż

- samowyładowcze, do w

ę

gla, rud metali,

tłucznia

⇒

platformy płaskie (zwykłe), z niskimi burtami lub bez nich, do dłu

ż

yc

platformy do przewozu kontenerów,

platformy zagł

ę

bione do du

ż

ych ładunków (nieliczne),

platformy do nadwozi wymiennych samochodów (kieszeniowe)

platformy do przewozów całych samochodów („ruchoma droga,

rollende Landstrasse, rolling highway”),

⇒

cysterny (zbiornikowe - do płynów i do gazów)

⇒

garnkowe (zbiornikowe - do materiałów sypkich – cementu, zbó

ż

, m

ą

ki)

⇒

specjalne,

⇒

techniczno-gospodarcze.

4

Główne cz

ęś

ci składowe (zespoły konstrukcyjne) wagonów:

1- układ biegowy („podwozie”), 2 – ostoje (rama no

ś

na), 3 – pudło,

4 – urz

ą

dzenia ci

ę

głowe i zderzaki, 5 - hamulec

5

Szkice wagonów towarowych

Wagon platforma, z niskimi burtami i kłonicami

4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe

Wagon cysterna
Do ładunków płynnych
lub gazowych

(lotnych),

4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe

Wagon zbiornikowy
(„gruszkowy”)
Do ładunków sypkich
(zbo

ż

e, m

ą

ka, cement)

2-osiowy (ostojnicowy)

Wagon kryty
Do drobnicy

4-osiowy:
2 wózki 2-osiowe

Wagon
samowyładowczy,
do kruszywa, w

ę

gla

siodłowy

4-osiowy:
2 wózki 2-osiowe

Wagon platforma, z niskimi burtami i kłonicami

4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe

6

2.1.2. Pojazdy trakcyjne (z układem nap

ę

du)

lokomotywy

, pojazdy trakcyjne - tylko układy nap

ę

du i obsługa,

elektryczne (lokomotywy elektryczne

⇔

elektrowozy – trakcja elektryczna

spalinowe (lokomotywy spalinowe) – trakcja spalinowa

parowe (lokomotywy parowe

⇔

parowozy)

7

8

Lokomotyw(k)a
spalinowa
jednokabinowa

3-osiowa ostojnicowa
(bezwózkowa)

Lokomotywa
elektryczna
dwukabinowa,

4-osiowa: 2 wózki 2-osiowe

Lokomotywa spalinowa
jednokabinowa,

6-osiowa: 2 wózki 3-osiowe
(USA, Can, Au)

1

Lokomotywa spalinowa z przekładni

ą

elektryczn

ą

,

2 wózki 3-osiowe

1

Lokomotywa elektryczna EU07, 3 kV DC, 2 wózki 2-osiowe B

0

’ – B

0

’,

moc ci

ą

gła 2 MW, v

max

= 125 km/h

Lokomotywa elektryczna ET22, 3 kV DC, 2 wózki 3-osiowe C

0

’ – C

0

’,

moc ci

ą

gła 3 MW, v

max

= 125 km/h

http://www.google.com/imgres?imgurl=http://www.kolej.db.hostdmk.net/foto/taborele/et22_505z.JPG&imgrefurl=http://www.kolej.db.hos
tdmk.net/et22.htm&h=337&w=424&sz=35&tbnid=Fqz5o8xgqcOLrM:&tbnh=100&tbnw=126&prev=/images%3Fq%3DET22&usg=__dfsv
XJkP_MJNmfNi-TwfBkhdpuc=&ei=szCRS4KgDo7z_AbMhpz7DA&sa=X&oi=image_result&resnum=1&ct=image&ved=0CAYQ9QEwAA

2

Lokomotywa elektryczna (obecnie EU43 - TRAXX)

4-osiowa, 2 wózki 2-osiowe

Instrukcja obsługi E186 D-A-PL 1 Uwagi ogólne I Dane techniczne

BOMBARDIER

1

.

6

Dane

t

e

c

hniczne

l

okomotywy E186 D-A

-

PL

Producen

L

.

Bombardier Transportat

i

on GmbH

Typ ......................................E186 D

-

A-PL

Lo

k

o

m

o

t

yw

a j

es

t

wyposa



o

na

w nas

t



pu

j



ce

uk



ad

y

s

t

erowa

ni

a

i tec

hnik

i

bezp

i

e

cz

e



s

t

wa poc

i



gu

:

•

SIFA

w

g UIC 641

,

•

AFB

(

tempomat

)

do automat

y

cznego stero

w

ania

j

azd



i

hamo

w

an

i

em

,

•

ZMS d

l

a

t

rakc

j

i

w

ielokrotnej

,

•

ETCS

/

ERTMS

,

•

modu



STM d

l

a LZB

/

PZB na Niemc

y i

Austri



,

•

system SHP na Polsk



.

1

.

6

.1

G



ówne dane

t

echniczne i wymiary

Napi



cie zasilania

Znam

i

ono

w

e nap

i

ę

c

i

e zas

i

lan

i

a ... 3 k

V

DC

.

..

.

...

..

.

.

.

.

..

....

.

.

.

..

...

....

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

....

.

.

.

.

..

.

..

.

.

...

.

.

.

..

.

.

....

.

.

.

.

.

.

.

.

.

15 k

V

AC 16

,

7 Hz

W

ahan

i

a nap

i



c

i

a siec

i

o

w

ego .............................................

w

g EN 50163

Wahan

i

a cz



stot

liw

o



c

i (

f

z

.

nam

= 16

,

7 Hz

) ................

16

,

1

7 Hz

-

17

,

0 Hz

Dane po

d

s

t

awowe

Rozstaw kół



.............................1435 mm

Skrajn

i

a taboru ...................... UIC 505-1

Układ os

i ....................................

Bo

'

Bo

'

Pr

ę

dko

ść

maks

y

malna ............ 160 km

/

h

Ci

ęż

ar

l

okomot

y

w

y

84

,

0 t (

masa 84 Mg, 84 tony

)

C

i



ar teoret

y

czny

(

prz

y

w

spó



czynniku 1

,

1 dla b

i

eguno

w

ego

momentu be

z

w



adno



c

i

) ............

92

,

4 t

Ś

r

e

dnie obc

i

ąż

en

i

e

/

siła

z

e

sta

w

u koło

w

ego

21

,

5 t

D

ł

u

go

ść

lokom

o

ty

w

y (

z

e

z

d

e

r

za

k

a

mi

)

18 9

0

0 mm

3

2.1.3. Pojazdy z układem nap

ę

dowym i miejscami u

ż

ytkowymi – dla pasa

ż

erów

Wagony z układami nap

ę

dowymi i z miejscami dla pasa

ż

erów:

wagony silnikowe

nazwy według rodzajów trakcji

spalinowe wagony silnikowe, (autobusy szynowe, szynobusy)

DMU – Diesel Motor Unit(s)

elektryczne wagony silnikowe

ELEKTRYCZNE ZESPOŁY TRAKCYJNE (EZT)

EMU – Electro Motor Unit(s)

Spalinowy zespół trakcyjny

4

Spalinowy wagon silnikowy SA 105 (autobus szynowy, szynobus)

5

Spalinowy zespół trakcyjny SA 108 (2 pojazdy ł

ą

czone przegubem)

6

2.2. Poci

ą

gi

Zestawy pojazdów z nap

ę

dem (lokomotywy lub wagony silnikowe) i bez nap

ę

du

(wagony)

*

składane dora

ź

nie lub czasowo (lokomotywa(y) + wagony standardowe)

poci

ą

gi towarowe (wi

ę

kszo

ść

), pasa

ż

erskie (do vmax ~ 200 km/h)

*

składane na długo lub na stałe

⇒

(lokomotywa(y) + wagony specjalnie przystosowane,

* poci

ą

gi towarowe specjalizowane (kontenerowe, w

ę

glowe, do rudy,

„rollende Landstrasse”, itp.) - te

ż

: „uniwersalne”,

* poci

ą

gi pasa

ż

erskie o du

ż

ej pr

ę

dko

ś

ci

KDP

, High-Speed-Trains, (HST, TGV)

tu: wszystkie poci

ą

gi (zespołowe) bardzo du

ż

ej pr

ę

dko

ś

ci, np.

- ICE (D)

*

- TGV (F), - APT (GB), X2000 (S)

⇒

wagony silnikowe + wagony doczepne (np. EN57) - zespoły trakcyjne:

elektryczne EZT (EMU)

spalinowe SZT (DMU))

* wiele poci

ą

gów lokalnych (powolnych)

* niektóre poci

ą

gi HST

- SHINKANSEN (J), AGV (F), ICE-3 (D), PENDOLINO (I)

7

2.3. Jeszcze inny podział rodzajowy

•

pojazdy kolejowe (heavy rail): pasa

ż

erskie i towarowe,

•

pojazdy tramwajowe (tylko pasa

ż

erskie) - transport komunalny

light rail

•

po

ś

rednie (tylko pasa

ż

erskie) light rail

koleje miejskie (S-Bahn, SKM)

miejskie podziemne (metro, U-Bahn, Underground)

2.4. Szeroko

ś

ci toru – najwa

ż

niejszy parametr pojazdu

szynowego

(prze

ś

wit mi

ę

dzy wewn

ę

trznymi kraw

ę

dziami szyn toru)

- tor normalny 1435 mm (PKP i wi

ę

kszo

ść

tramwajów w RP)

- tory szerokie – pojazdy szerokotorowe

- tory w

ą

skie – pojazdy w

ą

skotorowe

Szeroko

ść

toru

% udziału- kraje

mm

feet-inches

(stopy ang.-

cale)

w

ą

skie

600

1’-115/8”

0,32%

760

2’-6”

0,68%- Afryka, Brazylia,
Australia ...

1000

3’-3/8”

7,46% - Afryka, Brazylia,
Vietnam ...

1067

3’-6”

7,65%Japonia, Płd.
Afryka, Skand....

normalny

1435

1440, 1445

4’-81/2”

64,36%

szerokie

8

(1524) 1520 5’

11,18% b. ZSRR, Iran ...

1600

5’-3”

1,12% Australia,
Brazylia, Irlandia ...

1655

5’-51/2”

0,20% - Portugalia

1676

5’-6”

5,50%- Indie, Hiszpania,
Portugalia ...

2.5. Budowa ogólna

nadwozie

pudło,

ostoja (rama pudła), z elementami hamulców (nap

ę

du w pojazdach trakcyjnych),

podwozie

ostojnicowe

(bezwózkowe, sztywnoosiowe) -

⇒

⇒

⇒

⇒

prowadzenie zestawów kół wraz z zestawami kół (zestawami kołowymi),

⇒

⇒

⇒

⇒

⇒

zawieszenie pudła (podparcie, uspr

ęż

ynowanie i tłumiki), oraz

⇒

⇒

⇒

⇒

elementy hamulców (nap

ę

du w pojazdach z nap

ę

dem),

osadzone s

ą

wprost w ostoi (ramie no

ś

nej) nadwozia - pudła;

⇒

⇒

⇒

⇒

uspr

ęż

ynowanie pudła tylko jednostopniowe,

wózkowe

- ostoja (rama pudła) oparta jest na wózkach, na ogół dwóch,

⇒

⇒

⇒

⇒

prowadzenie zestawów kół wraz z zestawami kół (zestawami kołowymi),

⇒

⇒

⇒

⇒

zawieszenie pudła (podparcie, uspr

ęż

ynowanie i tłumiki)

osadzone s

ą

w ramie wózka lub/i na kołysce oraz

⇒

⇒

⇒

⇒

elementy hamulców

osadzone s

ą

cz

ęś

ciowo w ostoi pudła, cz

ęś

ciowo w ramie wózka;

⇒

⇒

⇒

⇒

prowadzenie zestawów kół oraz zestawy kół

osadzone s

ą

w ramie wózka,

⇒

⇒

⇒

⇒

elementy (mechaniczne) nap

ę

du w pojazdach z nap

ę

dem

(w wózkach nap

ę

dnych) osadzone s

ą

w ramie wó

ż

ka lub/i na ostoi pudła,

⇒

⇒

⇒

⇒

uspr

ęż

ynowanie pudła dwustopniowe w wózkach dla wagonów pasa

ż

erskich,

jednostopniowe w wózkach dla wagonów towarowych.

9

Szczegółowe rozwi

ą

zania konstrukcyjne s

ą

zró

ż

nicowane, zale

ż

ne od rodzajów

pojazdu i wieku konstrukcji.

Cechy pojazdów szynowych

wysoka cena

długi okres u

ż

ytkowania

du

ż

e wymagania wytrzymało

ś

ciowe

du

ż

e bezpiecze

ń

stwo ruchu

ruch tylko po odpowiedniej szeroko

ś

ci torze

(przestawne zestawy kół – drogie i rzadko stosowane

system SUW2000 – PL, TALGO – E)

10

3. PODSTAWOWE DANE I PARAMETRY

Wyró

ż

niki (cechy własne, atrybuty) pojazdów szynowych to:

rodzaj pojazdu

(przeznaczenie) -

⇒

⇒

⇒

⇒

lokomotywa

→

rodzaj trakcji: elektryczna pr

ą

du stałego i (lub) przemiennego,

est

szeregowe pr

ą

du stałego

est

trójfazowe pr

ą

du przemiennego

spalinowa z przekładni

ą

– elektryczn

ą

lub hydrauliczn

ą

,

lub hydrauliczno-mechaniczn

ą

albo mechaniczn

ą

),

→

układ osi (np. B’, A-1, B

0

-B

0

, C

0

-C

0

),

→

układ nap

ę

du kół (indywidualny, zespołowy),

→

moc znamionowa (lok. elektr od

1

do

10 MW

, spal do

4 MW

),

⇒

⇒

⇒

⇒

wagon silnikowy

(autobus szynowy),

⇒

⇒

⇒

⇒

wagon kolejowy

pasa

ż

erski (osobowy),

towarowy (oraz jaki, np. w

ę

glarka, cysterna, platforma,

samowyładowczy, kieszeniowy, kontenerowy, bimodalny, ...),

⇒

⇒

⇒

⇒

wagon tramwajowy

nap

ę

dny, doczepny, ...

szeroko

ść

toru

- normalny, w

ą

ski (o szeroko

ś

ci ...),

szeroki (o szeroko

ś

ci...),

pr

ę

dko

ść

maksymalna

(np. 70, 100, 160, 200, 300, 350... km/h),

nacisk dopuszczalny osi

na tor (150, 160,

200, 225

... kN - na 1 o

ś

)

lub masa / 1 o

ś

(15, 16,

20

,

22,5

... ton),

liczba osi

(albo liczba wózków n-osiowych)`

pojemno

ść

- w wagonach pasa

ż

erskich liczba pasa

ż

erów na miejsca

siedz

ą

ce (i ew. te

ż

na miejsca stoj

ą

ce)

w wagonach towarowych

obj

ę

to

ść

przestrzeni dla ładunków m

3

, i (lub) ładowno

ść

ton,

długo

ść

, masa

własna, (skrajnia), i t.p..

11

5.2.3. Hamulce

1) Hamulec zasadniczy (podstawowy)

Medium robocze: spr

ęż

one powietrze,

cechy hamulca zasadniczego:

⇒

⇒

⇒

⇒

pneumatyczny,

⇒

⇒

⇒

⇒

nadci

ś

nieniowy,

⇒

⇒

⇒

⇒

zespolony,

⇒

⇒

⇒

⇒

samoczynny

(niewyczerpalny),

cz

ęś

ci składowe (współne - hamulców klockowych i tarczowych):

⇒

⇒

⇒

⇒

na lokomotywie (poje

ź

dzie trakcyjnym):

o

spr

ęż

arka,

o

zbiornik głowny,

o

zawór maszynisty,

⇒

⇒

⇒

⇒

przewód główny - wzdłu

ż

całego poci

ą

gu, pod pojazdami

⇒

⇒

⇒

⇒

na ka

ż

dym wagonie (poje

ź

dzie),

o

zbiorniki pomocnicze,

o

zawory rozrz

ą

dcze (sterowane pneumatycznie

lub elektropneumatycznie),

o

cylindry hamulcowe,

ORAZ

cz

ęś

ci składowe zale

ż

ne od rodzaju hamulców

(czy klockowe czy te

ż

tarczowe), czyli:

elementy wykonawcze (generuj

ą

ce bezpo

ś

rednio cierny

moment hamuj

ą

cy)

⇒

⇒

⇒

⇒

klockowe (klocki hamulcowe dociskane do powierzchni tocznych kół),

skuteczne do vmax = ok. (120-140) km/h

⇒

⇒

⇒

⇒

tarczowe (klocki dociskane do tarcz osadzonych na osiach zestawów

kół, rzadziej na tarczach kół nap

ę

dnych), stosowane w pojazdach

o du

ż

ej pr

ę

dko

ś

ci maksymalnej.

12

UWAGA:

na nap

ę

dnych zestawach kół - oprócz hamulców tarczowych - dodatkowo

stosuje si

ę

cz

ę

sto równie

ż

hamulce klockowe

(klocki dociskane do obr

ę

czy),

maksimum do25% mocy hamowania, w celu zwi

ę

kszenia adhezji

(przez oczyszczanie powierzni tocznej obr

ę

czy kół).

2) Hamulce pomocnicze:

elektrodynamiczne, elektryczne w pojazdach trakcji elektrycznej

lub „spalinowo-elektrycznej”

(elektryczne silniki trakcyjne pracuj

ą

jak pr

ą

dnice)

⇒

⇒

⇒

⇒

zwykłe (bez rekuperacji),

⇒

⇒

⇒

⇒

z rekuperacj

ą

(ze zwrotem energii hamowania do sieci)

hydrodynamiczne („retardery”), w pojazdach trakcji spalinoweh

z przekładni

ą

hydrokinetyczn

ą

,

awaryjne: szynowe (dociskana do szyny belka-płoza lub

płoza blisko szyny -hamowanie pr

ą

dami wirowymi).

Zale

ż

nie od wykorzystania pewnych zjawisk fizycznych,

mo

ż

na wyró

ż

ni

ć

te

ż

:

hamulce z wykorzystaniem tarcia (hamowanie ze zu

ż

yciem ciernym

elementów wykonawczych),

hamulce beztarciowe (hamowanie bez zu

ż

ycia ciernego).

KTÓRE TO ??

13

Systemy i układy nap

ę

du

Trakcja

spalinowa

spalinowy silnik trakcyjny (wysokopr

ęż

ny, 4-suwowy, rzadziej 2-suwowy)

przekładnia (główna)

przekładnia mechaniczna (z

ę

bata skrzynia biegów)

moc mała i mikromała (50 kW –150 kW),

układ mechaniczny podobny do nap

ę

du ci

ęż

arówek i autobusów,

wały przegubowe - przekładnie przyosiowe

przekładnia hydrauliczna - hydrokinetyczna (hydrodynamiczna)

- moc mała i

ś

rednia (150 kW –1500 kW),

- układ mechaniczny podobny do nap

ę

du ci

ęż

arówek i autobusów:

wały przegubowe - przekładnie

przyosiowe,

przekładnia hydrauliczno-mechaniczna (element hydrokinetyczny plus z

ę

bata

skrzynia biegów),

- moc mała – autobusy szynowe (np. z ZNTK Pozna

ń

),

- układ mechaniczny podobny do nap

ę

du ci

ęż

arówek i autobusów:

wały przegubowe - przekładnie przyosiowe,

przekładnia elektryczna (pr

ą

dnica główna

⇒

⇒

⇒

⇒

elektryczne silniki trakcyjne)

- wszystkie zakresy mocy, ł

ą

cznie z du

żą

moc

ą

, do ok. 4 MW,

- układ mechaniczny podobny do nap

ę

du pojazdów trakcji elektrycznej,

- układ elektryczny:

DC-DC (PKP: ST43, ST44, SP45, SM42,...)

AC-DC (PKP: SP47), AC-AC.

14

Trakcja

elektryczna

moc

ś

rednia i du

ż

a, ł

ą

cznie z b. du

żą

moc

ą

, do ok. 10 MW,

systemy trakcji elektrycznej:

sie

ć

trakcyjna

⇒

⇒

⇒

⇒

układ regulacji

⇒

⇒

⇒

⇒

elektryczne silniki trakcyjne,

DC - DC (PKP: (prawie) wszystkie lokomotywy),

regulacja rezystorowa (oporniki omowe) – starsze rozwi

ą

zania,

wszystkie pojazdy trakcyjne PKP, oprócz EM10

regulacja tyrystorowa (falownikowa)

PKP EM10,

AC – DC – stare, ju

ż

niestosowane rozwi

ą

zania,

AC – AC

*)

DC – AC

*)

jednosystemowe: PKP EU11 – elektryczne silniki trakcyjne

pr

ą

du przemiennego, 3-fazowe, indukcyjne (bezkomutatorowe),

asynchroniczne)

wielosystemowe (

*)

PKP EU43 AC-AC, DC-AC - elektryczne silniki

trakcyjne pr

ą

du przemiennego, 3-fazowe, indukcyjne

(bezkomutatorowe), asynchroniczne))

Napi

ę

cia sieci: 3 kV –; 1,5 kV –; 400(600) v –; 15 kV~ 16

⅔

Hz; 25 kV~ 50 Hz.

Cz

ęść

mechaniczna nap

ę

du w trakcji elektrycznej i spalinowo-elektr.

przeniesienie momentu obrotowego z wału EST na zestawy kół sztywne,

zawieszenie EST półelastyczne (półspr

ęż

yste) – silnik z jednej strony zawieszony

spr

ęż

y

ś

cie w ramie wózka, z drugiej jest sztywno oparty na osi nap

ę

dnej, na ło

ż

yskach

ś

lizgowych, koło z

ę

bate silnika nap

ę

dza koło z

ę

bate osadzone sztywno na osi zestawu kół

nap

ę

dnego, s

ą

to rozwi

ą

zania starsze (ET21, ST43, starsze tramwaje)

lub

przeniesienie momentu obrotowego z wału EST na zestawy kół przegubami elastycznymi,

zawieszenie EST elastyczne (całkowicie spr

ęż

yste) – silnik z jednej strony zawieszony

spr

ęż

y

ś

cie w ramie wózka, z drugiej jest sztywno oparty na wale dr

ąż

onym (rurowym)

obejmuj

ą

cym o

ś

nap

ę

dn

ą

, na ło

ż

yskach

ś

lizgowych, koło z

ę

bate silnika nap

ę

dza koło

z

ę

bate osadzone sztywno na wale rurowym, a z niego moment obrotowy przenoszony jest

na zestaw kół nap

ę

dny elementami elastycznymi ,

s

ą

to rozwi

ą

zania nowe (EU 07, EP09, ET22, nowe tramwaje).