kominiarz 714[02] z3 01 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Barbara Olech

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych
podczas remontowania i konserwacji konstrukcji
zduńskich i kominiarskich 714[02].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Aleksandra Chojnacka
mgr inż. Ewa Korbut-Papciak

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech

Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[02].Z3.01

,,Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych podczas remontowania
i konserwacji konstrukcji zduńskich i kominiarskich’’ zawartej w modułowym programie
nauczania dla zawodu kominiarz

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania

4.1. Obmiar robót remontowych w konstrukcjach kominiarskich i zduńskich 7
4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające 9
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.2. Narzędzia, sprzęt stosowany do robót remontowo - konserwacyjnych

w konstrukcjach zduńskich i kominiarskich

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające 17
4.2.3. Ćwiczenia 17
4.2.4. Sprawdzian postępów 19
4.3. Wykonywanie drobnych robót konserwatorskich w konstrukcjach zduńskich 20
4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające 21
4.3.3. Ćwiczenia 21
4.3.4. Sprawdzian postępów 23
4.4.Wykonywanie drobnych robót remontowo-konserwatorskich

w konstrukcjach kominiarskich

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające 30
4.4.3. Ćwiczenia 30
4.4.4. Sprawdzian postępów 33
5. Sprawdzian osiągnięć 34
6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1.WPROWADZENIE

Poradnik, ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat wykonywania prac

przygotowawczo-zakończeniowych podczas remontowania i

konserwacji konstrukcji

zduńskich i kominiarskich.

Poradnik zawiera:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś

posiadać, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej ,, Wykonywanie prac
przygotowawczo-zakończeniowych podczas remontowania i konserwacji konstrukcji
zduńskich i kominiarskich’’.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania

ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturę oraz inne źródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:
− pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
− wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

− sprawdzian postępów umożliwiający sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu

ćwiczeń.

4. Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie wiadomości i umiejętności jakie

powinieneś opanować podczas realizacji programu tej jednostki modułowej. Sprawdzian
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i oraz

instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te
poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

714[02].Z3

.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych podczas remontowania

i konserwacji konstrukcji zduńskich i kominiarskich

714[02].Z3

Technologia kominiarskich prac remontowych

714[02].Z3

.03

Wykonywanie remontów i konserwacji przewodów kominowych

714[02].Z3

.02

Wykonywanie prostych napraw w konserwacjach zduńskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2.WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej, powinieneś umieć:

− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

− rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,

− posługiwać się dokumentacją techniczną,
− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska,

− magazynować, składować i transportować materiały budowlane,

− stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej obowiązujące

na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3.CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

− zastosować przepisy bhp, ochrona ppoż. i przeciwporażeniowej obowiązujące podczas

wykonywania prac przygotowawczo zakończeniowych w konstrukcjach zduńskich
i kominiarskich,

− zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonywania prac przygotowawczo

zakończeniowych w konstrukcjach zduńskich i kominiarskich,

− zaplanować kolejność prac przygotowawczo-zakończeniowych,
− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie rysunków konstrukcyjnych,

− sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wielkości uszkodzeń obiektów

zduńskich i kominiarskich,

− zastosować narzędzia zduńskie,
− sporządzić przedmiar robót,

− wykonać murowanie ścian zaprawą wapienno-cementową,

− otynkować ścianki zaprawą wapienną,
− wykonać białkowanie (malowanie wapnem) tynków,

− wykonać spoinowanie kafli w ścianach konstrukcji zduńskich,

− wykonać kredowanie spoin,
− wykonać fugowanie spoin,

− przygotować pastę grafitową,

− wykonać grafitowanie armatury w konstrukcjach zduńskich,
− wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,

− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.Obmiar robót remontowych w konstrukcjach kominiarskich

i zduńskich

4.1.1.Materiał nauczania

Przed przystąpieniem do robót remontowych dokonujemy oględzin konstrukcji oraz

przeprowadzamy obmiar. Na jego podstawie możemy obliczyć ilość materiału potrzebną do
wykonania zamierzonych prac. Zapotrzebowanie materiałowe możemy również uzyskać na
podstawie rysunków konstrukcyjnych.

Obmiar robót w tradycyjnych konstrukcjach kominiarskich przeprowadza się podobnie

jak w robotach murowych. Dla murów cienkich grubości do jednej cegły obmiaru
dokonujemy w m

, mury grubsze w m

. Ilość potrzebnych cegieł i zaprawy można obliczyć

znając metry kwadratowe ściany. (Tabela.1).

Tabela.1. Ilość zużycia materiału na jeden m

muru zależnie od jego grubości:

Grubość muru

¼ cegły ½

cegły 1

cegły 1½

cegły

Liczba cegieł w szt.

28,6

48,1

92,7

139,9

Ilość zaprawy w m

0,011

0,03

0,084

0,13

Przykład 1.
Obliczyć ilość cegieł i zaprawy potrzebną do wykonania ścian o wymiarach 200x 250cm

grubości ½ cegły.

Rozwiązanie.
Obliczenia powierzchni ściany, którą mamy wykonać, dokonujemy w metrach

kwadratowych.

2,00m x 2,50m = 5,00m

Na podstawie tabeli1 obliczamy ilość cegieł potrzebnych do wykonania zadania.

48,1 x 5,00 =240,5 sztuk

Na podstawie tabeli1 obliczamy ilość zaprawy potrzebną do wykonania zadania.

0,03 x 5,00 = 0,15m

Odp.: Na wykonanie ściany o powierzchni 5m

potrzebne będzie 241sztuk cegieł i 0,15m

zaprawy.

Mury grube obmierza się w m

. Ilość warstw cegieł przypadających na jeden metr

wysokości muru wynosi 13. Mury kominów na poddaszu i ponad dachem liczy się w m

Wysokość oblicza się od wierzchu stropu nad ostatnią kondygnacją do wierzchu komina.
Wysokość zgrubień nad połacią dachową mierzymy od strony niższej połaci dachowej. Przy
murach kominowych z obliczeń nie potrąca się objętości przewodów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykład 2.
Obliczyć liczbę cegieł potrzebną do wykonania komina wysokości 2,00m i przekroju jak

na rysunku.

Rozwiązanie:
Liczba cegieł na jedną warstwę wynosi 4 sztuki co wynika z rysunku
Liczba warstw: 2 x 13 = 26
Liczba cegieł: 26 x 4 = 104 sztuk
Odp. Na wybudowanie komina o takim przekroju potrzeba 104 cegły.

Przykład 3.
Dokonać obmiaru ściany kominowej według rysunku przy założeniu, że jej wysokość

wynosi h=1,5m a

Rozwiązanie:
Przyjmujemy cegły według wymiarów rzeczywistych a grubość spoin 1cm.

− długość komina a wynosi 25+1+12+1+25=64cm,

− szerokość komina b wynosi 25+1+12= 38cm,

Obmiar komina wynosi a x b x h
0.64 x 0,38 x1,5 = 0,37m

Odp. Obmiar ściany kominowej wynosi 0,37m

Piece, trzony kuchenne i ogrzewcze obmierza się w m

według ich wymiarów

zewnętrznych bez potrącania kubatury kanałów, komór paleniskowych kotłów i innych nie
wypełnionych części wewnętrznych.

Licowania ścianek nad trzonami kuchennymi obmierza się w m

Przy remontach konstrukcji zduńskich materiał przyjmuje się zależnie od rodzaju oraz

liczby sztuk wymienianych kafli (Tabela 2).

Tabela. 2. Nakłady materiałowe podczas remontu pieców i trzonów kuchennych przeliczając na 1 sztukę kafla

Dla kafli znormalizowanych

wieńcowych środkowych

i narożnych

Dla

kafli

kwadratelowych

środkowych,

narożnych

środko-

wych

narożnych

krótkie długie

Glina surowa

zduńska

0,002

0,003

0,004

0,002

0,003

Kreda

mielona

0,01

0,02

0,03

0,01

0,02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykład 4.
Obliczyć ilość gliny i kredy potrzebnej do wymiany kafli znormalizowanych w ilości:

− jednego środkowego,

− dwóch narożnych,

− po jednym wieńcowym krótkim i długim.

Rozwiązanie:
Obliczamy jednocześnie ilość gliny potrzebną do wymiany kafli.

Kafel środkowy,
Kafle narożne,
Kafel wieńcowy krótki
Kafel wieńcowy długi

1 x 0,003 = 0,003
2 x 0,004 = 0,008
1 x 0,002 = 0,002
1 x 0,003 = 0,003

Suma:

0,016m

Obliczamy jednocześnie ilość kredy mielonej potrzebną do wymiany kafli.

Kafel środkowego,
Kafle narożne,
Kafel wieńcowy krótki
Kafel wieńcowy długim

1 x 0,02 = 0,02
2 x 0,03 = 0,06
1 x 0,01 = 0,01
1 x 0,02 = 0,02

Suma:

0,11kg

Odp. Do wymiany tej ilości kafli potrzebne jest 0,016m3 gliny zduńskiej oraz 0,11kg kredy
mielonej.

Obliczając ilość ciasta wapiennego przyjmuje się 0,003m

na 10m

malowanej

powierzchni.

Przykład 5.
Obliczyć potrzebną ilość ciasta wapiennego do wykonania powłoki wapiennej na

powierzchni 12m

Rozwiązanie:

10m

003

= 0,036m

Odp. Do wymalowania zadanej powierzchni użyjemy 0,0036m

4.1.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1) Jak wykonuje się obmiar murów cienkich i grubych?
2) Jak obmierzamy ściany kominowe?
3) W jaki sposób obliczamy ilość materiału potrzebną do wykonania ścian?
4) Jak dokonujemy obliczeń robót zduńskich?
5) Na jakiej podstawie obliczamy materiał przeznaczony do remontów konstrukcji

zduńskich?

6) Jakie są zasady obliczania zużycia ciasta wapiennego w robotach remontowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz ilość cegieł i zaprawy potrzebną do wykonania ściany o wymiarach 400x 250cm

grubości ¼ cegły.

Sposób wykonania ćwiczenia.
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) obliczyć powierzchnię ściany,
2) obliczyć na podstawie tabeli 1 ilość cegieł,
3) obliczyć na podstawie tabeli 1 ilość zaprawy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,

− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Oblicz liczbę cegieł potrzebną do wykonania komina wysokości 4,00m i przekroju jak na

rysunku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) obliczyć liczbę cegieł przypadającą na jedną warstwą,
2) obliczyć liczbę warstw cegieł,
3) dokonać obliczeń zasadniczych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,
− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonać obmiaru ściany kominowej według rysunku przy założeniu że jej wysokość

wynosi h=3,5m.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) obliczyć szerokość ściany kominowej,
2) obliczyć grubość ściany kominowej,
3) dokonać obliczeń objętości,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,

− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Oblicz ilość gliny i kredy potrzebnej do wymiany kafli. Wymiany wymagają kafle

kwadratelowe w następujących ilościach: dwa środkowe, dwa narożne, po dwa wieńcowe
krótkie i długie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) obliczyć na podstawie tabeli 2 ilość gliny zduńskiej,
2) obliczyć na podstawie tabeli 2 ilość kredy,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,
− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Obliczyć potrzebną ilość ciasta wapiennego do wykonania powłoki wapiennej na

powierzchni 300x500cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) obliczyć powierzchnie ścian w metrach kwadratowych,
2) obliczyć potrzebną ilość wapna,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,

− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) obliczyć potrzebną ilość cegieł do wymurowania ściany kominowych

o dowolnych wymiarach?

2) obliczyć potrzebną ilość zaprawy do wymurowania ściany kominowych

o dowolnych wymiarach?

3) obliczyć potrzebną ilość cegieł do wymurowania prostego komina?

4) obliczyć potrzebną ilość wapna do wykonania powłoki malarskiej na

dowolnej powierzchni?

5) obliczyć potrzebną ilość gliny potrzebną przy wymianie kafli piecowych?

6) obliczyć potrzebną ilość kredy potrzebną przy wymianie kafli

piecowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Narzędzia, sprzęt stosowany do robót remontowo -

konserwacyjnych w konstrukcjach zduńskich i kominiarskich

4.2.1.Materiał nauczania

W przypadku robót remontowych stosuje się pełną gamę narzędzi przeznaczonych dla

wielu zawodów budowlanych. Podczas prac remontowo-konserwacyjnych stosowane są
miedzy innymi narzędzia przeznaczone dla murarzy, tynkarzy, malarzy, zbrojarzy
i betoniarzy.

Do zduńskich robót remontowych stosuje się typowe narzędzia niezbędne do wykonania

pieców i trzonów kuchennych. Podstawowy sprzęt dla zawodu zduna obejmuje.
− Strzałki tynkarskie stosowane również w robotach sztukatorskich (rys.1a) do wykańczania

naniesionych zapraw i spoin.

Rys.1. Kielnie zduńskie [5, s.810]

a) strzałka tynkarska, b) kielnia owalna wydłużona, c) kielnia owalna

− Kielnie owalne (rys.1c), oraz owalne wydłużone nazywane „kocim językiem" (rys.1b),

stosowane do murowania ścian z kafli. Wykonane ze stali z drewnianą rączką
lakierowaną.

Do obróbki kafli stosowane są przecinaki oraz segmenty ścierne (rys.2).

Rys. 2. Narzędzia do obróbki kafli [5, s.810]

a) przecinak do płytek uniwersalnych płaski, b) przecinak ślusarski, c) przecinak do płytek mineralnych —grot ,

d) segment ścierny płaski,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do prac remontowych stosuje się również szlifierki kątowe umożliwiające, zależnie od

zastosowanych tarcz, odpowiednią obróbkę kafli (rys.3).

Rys. 3. Szlifierka kątowa [9]

Do prac murowych oraz remontowych stosowane są młotki gumowe (rys.4a) i murarskie
(rys.4b). Stanowią one również podstawowe narzędzia w remontowych konstrukcji
kominiarskich. Młotek gumowy stosuje się do regulowania położenia elementów
szkliwionych poprzez uderzanie w nie z różną siłą. Młotek murarski stosowany jest do
przecinania cegieł pełnych w celu uzyskania cegieł ułamkowych oraz do korygowania
położenia cegieł podczas sprawdzania pionowości muru poziomnicą.

Rys. 4. Młotki [5, s.810]

a) młotek gumowy, b) młotek murarski

Rys. 5. Szczypce [5, s.810]

a) czołowe, b) uniwersalne

W trakcie robót zastosowanie znajdują szczypce służą do wyginania i cięcia drutu oraz

metalowych siatek (rys.5) oraz nożyce blacharskie (rys.6).

Rys. 6. Nożyce blacharskie uniwersalne przegubowe [9, s.810]

Zastosowanie w pracach remontowych znajdują również ręczne piłki do metalu,

poziomnice, kątowniki murarskie. W wykończeniu oraz konserwacji niezbędne są szczotki,
stosowane do czyszczenia i pędzle wykorzystywane do białkowania (rys.7).

Rys. 7. Narzędzia wykończeniowe [5, s.810]

a) pędzel do wapna, b) pędzel pierścieniowy, c) szczotka techniczna z drutu stalowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W zestawie narzędzi zduńskich powinny się znaleźć: nóż monterski z rozwiertakiem,

packa stalowa, pilnik ślusarski okrągły i płaski, przymiar kreskowy składany drewniany,
szczypce z ostrzami wygięte, szpachla gumowa, szpachla stalowa trójkątna, wkrętak stały
płaski, wkrętak stały z sześciokątem.

Wnętrze pieca jest wykonane z cegły. Kominy i ściany kominowe w obiektach

tradycyjnych również. Prace te wykonywane są za pomocą narzędzi i sprzętu stosowanego
przez murarzy.

Do narzędzi i sprzętu bezpośredniego użytku zalicza się kielnię, młotek murarski,

poziomnicę, pion, sznur, wykroje, poziomnicę wężową, linie murarskie, kątowniki murarskie,
warstwomierz, klamry do mocowania sznura i czerpaki do zapraw.

Kielnia (rys.8 ) jest podstawowym narzędziem murarza i tynkarza. Służy do nabierania

zaprawy ze skrzyni, przenoszenia jej i rozścielania na murze oraz do zbierania nadmiaru
zaprawy wyciskanej przez układane cegły lub pustaki. Przy tynkowaniu natomiast służy do
nanoszenia zaprawy na ścianę lub sufit.

Rys.8. Kielnia [6, s.112]

Rys.9. Poziomnica a) widok, b) sprawdzenie poziomu, c) sprawdzenie

pionu [6, s.112]

Poziomnica (rys.9) służy do sprawdzenia, czy ułożona warstwa muru jest pozioma lub

czy mur jest pionowy. Poziomnica składa się z drewnianej lub metalowej oprawy w kształcie
prostopadłościanu. W oprawie umieszczone są dwie libele o osiach wzajemnie prostopadłych.

Do sprawdzania, czy ułożona warstwa muru jest pozioma, służy linia murarska, czyli

łata, długości 1,5÷2,0 m. Przy dłuższych odcinkach stosuje się linie ważną długości 5m
(rys.10).

Rys.10. Linia ważna [6, s.112]

Pion (rys.11) służy do sprawdzania pionowości muru. Prawidłowe położenie cegieł od

strony licowej muru uzyskuje się przy zastosowaniu sznura murarskiego (rys. 12).

Rys.11. Pion murarski [6, s.112]

Rys.12. Sznur murarski [6, s.112]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do prac pomocniczych tynkarskich, stosuje się również pace stalowe i styropianowe

(rys.13,14). Służą one do zacierania wyprawy na gładko.

Rys.13 Paca stalowe [9]

Rys.14. Paca styropianowe [9]

Do narzędzi i sprzętu pomocniczego zalicza się m.in.

− łopaty,

− skrzynie do zapraw,
− pojemniki na zaprawę i cegły,

− taczki, japonki,

− przebijaki rurowe, przecinaki oraz pucki do kucia bruzd.

Wymienione środki pracy stosowane są najczęściej przez pomocników murarskich

w czasie transportu i przy dostarczaniu materiałów na stanowisko robocze oraz przy
wykonywaniu robót pomocniczych. Szerokie zastosowanie mają również elektronarzędzia:
− mieszarki do zapraw(rys.15),

Rys.15. Mieszarki [9]

Rys.16. Wkrętarka[9]

− wkrętarki (rys.16)
− wiertarki i młoty udarowe (rys.17)

Rys.17. Młoty wiercąco -kujące a) lekki w klasie 2kg, b) w klasie 5kg, [9]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po zakończonych pracach remontowych wszystkie używane narzędzia należy dokładnie

oczyść. Wymyty sprzęt składuje się w miejscu do tego przeznaczonym. Narzędzia pomiarowe
powinny być okresowo sprawdzane.

Elektronarzędzia powinny być sprawdzane okresowo oraz przed każdą zmianą roboczą.

Ich stosowanie powinno być zgodna z zaleceniami producenta. Zabrania się:
− pracować urządzeniem bez wcześniejszego instruktażu,

− pracować niesprawnym urządzeniem,
− czyszczenia i konserwacji zespołu napędowego w czasie pracy.

Zasady składowania i konserwacji elektronarzędzi powinna być zgodna z zaleceniami

producenta.

4.2.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie narzędzia pomiarowe stosujemy podczas remontów konstrukcji kominiarskich?
2. Jakie narzędzia pomiarowe stosujemy podczas remontów konstrukcji zduńskich?
3. Jakie narzędzia stosujemy do wymiany i naprawy elementów w konstrukcjach zduńskich?
4. Jakie narzędzia stosujemy do wymiany i naprawy elementów w konstrukcjach

kominiarskich?

4.2.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ przeznaczenia wybranych narzędzi używanych do wykonywania napraw

konstrukcji zduńskich i kominiarskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) rozłożyć narzędzia na stanowisku,
2) podzielić narzędzia na grupy lub zawody,
3) dokonać wstępnego opisu przeznaczenia poszczególnych narzędzi,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zestaw narzędzi zduńskich,
− zestaw narzędzi murarskich,

− zestaw narzędzi pomiarowych,

− zestaw narzędzi pomocniczych,
− arkusz papieru A4,

− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiedni zestaw narzędzi do wykonania ścianki w piecu kaflowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przygotować stanowisko do składowania narzędzi,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną,
3) wynotować odpowiedni sprzęt potrzebny do realizacji zadania,
4) pobrać narzędzia potrzebne do realizacji zadania,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zestaw narzędzi zduńskich,
− zestaw narzędzi murarskich,

− zestaw narzędzi pomiarowych,

− zestaw narzędzi pomocniczych,
− zestawy dokumentacji technicznej,

− arkusz papieru A4,

− długopis, ołówek,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dobierz odpowiedni zestaw narzędzi potrzebnych do wymiany kafli w trzonie

kuchennym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przygotować stanowisko do składowania narzędzi,
2) zapoznać się z rodzajem uszkodzenia,
3) wynotować odpowiedni sprzęt potrzebny do realizacji zadania,
4) pobrać narzędzia potrzebne do realizacji zadania,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zestaw narzędzi zduńskich,

− zestaw narzędzi murarskich,

− zestaw narzędzi pomiarowych,
− zestaw narzędzi pomocniczych,

− zestawy dokumentacji technicznej,

− arkusz papieru A4,
− długopis, ołówek,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować narzędzia pomiarowe?

2) scharakteryzować narzędzia do wykonania remontów i konserwacji

konstrukcji zduńskich?

3) scharakteryzować narzędzia do wykonania remontów i konserwacji

konstrukcji kominiarskich?

4) dobrać narzędzia do wykonania drobnego remontu konstrukcji

zduńskiej?

5) dobrać narzędzia do wykonania drobnego remontu konstrukcji

kominiarskiej?

6) stosować przepisy bhp podczas pracy za pomocą elektronarzędzi?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Wykonywanie drobnych robót konserwatorskich

w konstrukcjach zduńskich

4.3.1. Materiał nauczania

Zakończenie budowy i przekazanie obiektu użytkownikowi rozpoczyna okres

użytkowania (eksploatacji). Jest on wielokrotnie dłuższy od okresu realizacji i kończy się
wraz z likwidacją obiektu budowlanego. W okresie eksploatacji obiekt budowlany jest
poddany różnym oddziaływaniom, które można podzielić na dwie grupy.

Pierwsza grupa - to oddziaływania wynikające z upływu czasu i użytkowania obiektu,

mające w sumie ujemny wpływ na jego stan techniczny. W czasie użytkowania obiektu na
skutek niedociągnięć i błędów: w projektowaniu, w produkcji materiałów i elementów,
w fazie realizacji obiektu oraz starzenia się materiałów i ich korozji, jak również wadliwego
użytkowania i braku dbałości o obiekt, występują różne uszkodzenia elementów budowli
prowadzące do jej fizycznego zużycia. Budowla ulega również tzw. zużyciu moralnemu,
wynikającemu ze zmieniających się wymagań społecznych.

Druga grupa oddziaływań wynika z troski użytkownika o obiekt, która przeciwstawia się

fizycznemu zużyciu obiektu i nosi nazwę obsługi obiektu.

Zużyciu moralnemu budowli można przeciwdziałać, modernizując je.
Roboty konserwacyjne jest to zespół robót budowlanych wykonywanych bieżąco lub

okresowo, niezbędnych do utrzymania obiektu budowlanego i jego otoczenia w należytym
stanie technicznym. Roboty te obejmują likwidację przyczyn i skutków uszkodzeń
mogących spowodować przedwczesne niszczenie obiektu lub jego elementów i urządzeń.
Wykonywanie robót konserwacyjnych nie powoduje zmiany sposobu użytkowania
obiektu budowlanego, zmiany warunków technicznych, pracy instalacji i urządzeń, zmiany
wyglądu zewnętrznego ani wyglądu trwałych urządzeń wnętrz. Do robót tych zalicza się
usuwanie liści z dachu, usuwanie sopli lodowych, sprawdzanie i poprawianie drożności
rynien i rur spustowych, mycie okien, mycie i pastowanie posadzek, smarowanie i regulacja
zamków, zawiasów, czyszczenie i wymiana spoin, oczyszczanie powierzchni ceramicznych
itp.

Stosowanie właściwych zabiegów konserwacyjnych i naprawczych wymaga stałego

kontrolowania stanu technicznego obiektu. Dokonuje się tego w ramach okresowych
przeglądów technicznych, podczas których bada się występujące uszkodzenia poszczególnych
elementów budowli. W czasie tych badań metodą wizualną określa się zużycie, oceniając
stopień uszkodzeń widocznych na powierzchni elementów. Czasem używa się do tego
specjalnych przyrządów. Stosując metodę wizualną przeprowadza się dokładny przegląd
wszystkich widocznych objawów uszkodzeń konstrukcji: rys, pęknięć tynków i murów,
konstrukcji stropów, odpadnięć tynków, zniszczeń pokryć dachowych itp.

Konserwacja elementów zduńskich obejmuje wymianę i naprawę niepełnych spoin, które

w oblicowaniu pieca należy starannie dopełnić rzadką zaprawą. Czasami zaleca się dodać do
zaprawy nieco mleka i wciskać zaprawę, kiedy piec jest gorący. Spoinowanie wykonuje się
od góry ku dołowi.

Powierzchnie pieca oblicowanego zmywa się szczotką lub szmatą, po przeschnięciu

wyciera czystą, suchą ścierką aż do uzyskania połysku kafli. Bardzo dobrze czyści się
powierzchnię oblicowania wiórami drzewnymi (wełną drzewną). Powierzchnię nie licowaną
pieca z cegły zmywa się szczotka.

Mokre spoiny oblicowania przypudrowuje się gipsem, a po wyschnięciu wyciera całą

powierzchnię oblicowania czystą, suchą szmatą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Suche spoiny oblicowania wypełnia się rozrobioną w wodzie do konsystencji rzadkiej

śmietany kredą pławioną. Masę tę nakłada się w spoiny pędzelkiem, gdy piec jest gorący,
a po wyschnięciu wyciera się powierzchnię czystą, suchą ścierką.

Wypełnianie spoin kredą nazywa się kredowaniem.
Przy licowaniu z kafli kolorowych spoiny oblicowania można także wypełniać zaprawą

zabarwioną barwnikami mineralnymi, używaną do wierzchniej warstwy tynku
glinobetonowego przy piecach nie licowanych. Zabarwienie może więc być ciemnożółte,
brązowe, szare lub czerwone.

Piec nie licowany kreduje się, kiedy jest już suchy i gorący. Spoiny wypełnia się kredą

rozrobioną z wodą. Przy wypełnianiu spoin mokrych na kredzie powstają żółte plamy. Spoiny
kredowane dają szczególnie ładny efekt, jeżeli ściany były stawiane cegłami na rąb.

Żeliwne i stalowe części armatury piecowej, jeżeli nie są niklowane lub pokryte emalią,

należy starannie oczyścić (najlepiej szczotką drucianą) i powlec grafitem. Nazywa się to
grafitowaniem. Stosuje się do tego gotowe pasty grafitowe, które nanosi się za pomocą
szmatki.

4.3.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co rozumiesz pod nazwą roboty konserwatorskie?
2. Jak wykonuje się spoinowanie pieców i trzonów kuchennych?
3. Jaki materiał stosujemy do wykonania spoin w piecach kaflowych i trzonach kuchennych?
4. Jak wykonuje się kredowanie?
5. Jak wykonujemy grafitowanie?

4.3.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonać spoinowanie części ściany pieca kaflowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) oczyścić miejsca przeznaczone do spoinowania,
4) przygotować zaprawę do spoinowania,
5) wykonać spoinowanie,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− zestaw narzędzi zduńskich,
− zestaw narzędzi pomocniczych,

− materiały na zaprawę przeznaczoną na spoinę,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj kredowanie spoin w części trzonu kuchennego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) oczyścić spoiny przeznaczone do kredowania,
4) przygotować roztwór,
5) wykonać kredowanie,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− zestaw narzędzi zduńskich,

− zestaw narzędzi pomocniczych,

− kreda pławiona,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj grafitowanie części armatury pieca kaflowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) oczyścić armaturę przeznaczoną do grafitowania,
4) przygotować pastę grafitowa,
5) wykonać grafitowanie,
6) oczyścić narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− zestaw narzędzi zduńskich,

− zestaw narzędzi pomocniczych,

− pasta grafitowa i rozpuszczalnik,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zorganizować stanowisko pracy do przeprowadzenia spoinowania?

2) zorganizować stanowisko pracy do przeprowadzenia kredowania?

3) zorganizować stanowisko pracy do przeprowadzenia grafitowania?

4) przygotować zaprawę na spoiny w piecach kaflowych i trzonach

kuchennych?

5) wykonać prawidłowo spoinowanie?

6) wykonać prawidłowo kredowanie?

7) wykonać prawidłowo grafitowanie?

8) stosować przepisy bhp podczas prac konserwatorskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Wykonywanie drobnych robót remontowo-konserwatorskich

w konstrukcjach kominiarskich

4.4.1. Materiał nauczania

Dobra organizacja robót remontowo – konserwatorskich zależy od ich dokładnego i

wszechstronnego przygotowania.

Do czynności techniczno-organizacyjnych należących do etapu przygotowania obiektu

do remontu należą:
− przeprowadzenie szczegółowych badań stanu technicznego całego budynku, wszystkich

konstrukcji nośnych i elementów wykończenia; te wyniki powinny być udokumentowane
zdjęciami, szkicami i opisami,

− opracowanie dokumentacji technicznej robót, zawierającej rysunki robocze napraw

elementów konstrukcyjnych wraz z opisem technicznym, projekt organizacji robót oraz
kosztorys,

− wykonanie czynności i robót wstępnych związanych z przygotowaniem do wejścia na

teren budowy,

− zagospodarowanie placu budowy oraz zgromadzenie materiałów koniecznych do

rozpoczęcia robót,

− przygotowanie potrzebnych środków transportu, rusztowań i innych urządzeń.

W projekcie organizacji robót powinno być jasno i jednoznacznie ustalone, jakimi

metodami i przy użyciu jakich środków produkcyjnych (maszyn, urządzeń, materiałów itp.)
mają być wykonane roboty. Zakres robót remontowych powinien być przedstawiony
w uzasadnionych terminach w harmonogramie wykonania robót.

Roboty remontowe są specyficzne, np. tylko jednego rodzaju lub o różnym charakterze

w kolejno remontowanych pomieszczeniach. Zwykle występuje duża różnorodność robót.
Dlatego niemożliwe jest zapewnienie ciągłości pracy brygady składającej się z większej
liczby robotników jednego zawodu. Kłopotliwa jest też ciągła konieczność zmiany składu
brygady przy przechodzeniu z jednego obiektu na drugi.

Robotnicy budowlani wykonujący roboty remontowe powinni mieć dwa lub więcej

zawodów, np. murarz - betoniarz-zbrojarz - malarz. Stwarza to możliwość utworzenia
brygady kompleksowej w celu lepszego wykorzystania ich czasu roboczego i lepszej
organizacji pracy. Taka kompleksowa brygada pracuje na podstawie zlecenia scalonego,
obejmującego wszystkie czynności, które wchodzą w skład roboty kompleksowej.

Warunkiem zapewnienia wysokiej jakości robót remontowych jest stosowanie

właściwych materiałów budowlanych i ścisłe przestrzeganie ustalonej technologii robót oraz
prowadzenie bieżących kontroli jakości i przebiegu robót.

Remonty to wykonywanie robót budowlanych polegających na odtwarzaniu pierwotnego

stanu technicznego i użytkowego, wykraczających poza zakres konserwacji, nie
powodujących jednak zmian w użytkowaniu, przeznaczeniu i konstrukcji tego obiektu lub
jego części. Remont ma na celu doprowadzenie elementów lub całego obiektu budowlanego,
zużytych w czasie użytkowania, do odpowiedniego stanu technicznego z zachowaniem
dotychczasowego przeznaczenia lub ich zastąpienie nowocześniejszymi rozwiązaniami tech-
nicznymi dla polepszenia warunków użytkowania obiektu.

Termin remont jest tradycyjnie używany w budownictwie, chociaż stosowany jest termin

naprawa. Rozróżnia się:
− naprawy okresowe (bieżące), wykonywane według z góry ustalanych zasad, po

określonym czasie pracy obiektu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− naprawy doraźne, które wykonuje się, aby odtworzyć stan przydatności obiektu, utracony

w sposób losowy (w wyniku awarii),

Można się również spotkać z terminami:

− naprawa pogwarancyjna, czyli czynności mające na celu usunięcie uszkodzeń obiektu

budowlanego powstałych w okresie gwarancyjnym, wykonywane na koszt wykonawcy,

− naprawa główna (kapitalna), czyli o kompleksowym działaniu mającym na celu

przywrócenie wartości użytkowej całego obiektu i wszystkich jego elementów; naprawy
główne są często prowadzone jako modernizacyjne i związane z poprawą lub zmianą
funkcji i wyposażenia obiektu.

Uszkodzenia zewnętrznej ściany przewodu wykrywa się łatwo. Starym i pewnym

sposobem jest malowanie kominów farbą wapienną co umożliwia stałą kontrolę szczelności.
Konieczne jest jednak regularne odnawianie powłoki malarskiej.

Malowanie pędzlem polega na wykonaniu następujących operacji:

− zanurzenie pędzla w farbie,
− naniesienie farby na podłoże,

− roztarcie farby na podłożu.

Dla zachowania jednolitej grubości warstwy, trzeba zwrócić uwagę, by za każdym

zanurzeniem pędzla nabierać taką samą ilość farby i za każdym razem nanosić ją na
powierzchnię o takiej samej wielkości.

Techniką wapienną nazywa się wykonywanie powłoki malarskiej z farby z ciastem

wapiennym. Aby uzyskać barwę do farb dodaje się pigmenty pochodzenia mineralnego, takie
jak: ochra, czerwień żelazowa, zieleń chromowa, ultramaryna. Zawartość pigmentów nie
powinna przekraczać 10% masy ciasta wapiennego.

Przed malowaniem powierzchnia tynku powinna być gruntowana rozrzedzonym

mleczkiem wapiennym lub roztworem szarego mydła.

Do malowania farbą wapienną stosuje się pędzle lub aparaty do natrysku mechanicznego.

Farbę należy nakładać dwukrotnie bardzo cienkimi warstwami. Powinna być zachowana
zasada krzyżowania się pociągnięć pędzla (lub kierunków prowadzenia końcówki aparatu
natryskowego) w obu warstwach powłoki. Powłoki uzyskane techniką wapienną są odporne
na zawilgocenie. Do farb wapiennych dodawany jest czasem pokost. Taką farbę nazywa się
farbą szwedzką.

Trudniej jest znaleźć nieszczelność w przegrodzie między przewodami – możemy to

wykonać na dwa sposoby.

Stosując sposób pierwszy zatykamy wylot przewodu na dachu i rozpalamy ogień

w otworze wyczystkowym w piwnicy (można dodać mokrych gałęzi, aby mocno dymiły).
Wydobywanie się dymu z sąsiedniego przewodu wskazuje na istnienie nieszczelności. Drugi
sposób jest lepszy, ponieważ pozwala na ustalenie miejsca uszkodzenia. Przez wierzch
komina wprowadzamy do przewodu odpowiednio zabezpieczoną od stłuczenia silną lampę
elektryczną (rys.18).

Rys.18. Wykrywanie szczelin w przegrodach między przewodowych [4, s.182]

1-lampa, 2-szczelina, 3-promienie świata, 4-przewody kominowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Smuga światła pojawiająca się w sąsiednim przewodzie wykazuje miejsce szczeliny.

Długość kabla elektrycznego zagłębionego w przewód pozwala odmierzyć na ścianie komina
miejsce tej szczeliny.

Zatkanie przewodu wykrywamy za pomocą kuli kominiarskiej wpuszczonej do przewodu

przez wierzch komina.

Jeżeli przewód nie ma załamań (leżaków), możemy wykryć uszkodzenie za pomocą

lusterka ustawianego ukośnie w otworze wyczystkowym. Światło padające z góry pozwala
dobrze obserwować wewnętrzne ściany przewodu.

Nieszczelności w przegrodach między przewodami usuwamy następującymi sposobami.

Przy niewielkiej liczbie szczelin wybijamy otwór w ścianie przewodu, oczyszczamy (w razie
potrzeby) szczeliny z sadzy, zalepiamy je zaprawą zduńską i zamurowujemy otwór.

Jeżeli szczelin jest więcej lub jeżeli nie ma możności wybicia otworów (np. ścianę

zasłania piec lub miejsce uszkodzone wypada w stropie), stosujemy jeden z dwu niżej
opisanych przyrządów o podobnej zasadzie działania.

Pierwszy przyrząd składa się z gumowej płyty o kształcie odpowiadającym przekrojowi

przewodu. Płyta od spodu usztywniona jest drewnianym klockiem. Płytę wprowadza się do
przewodu przez otwór poniżej szczeliny (można przez otwór wyczystkowy) tak, aby
zamknęła przekrój. Na płytę wlewa się najpierw gęstą, a potem rzadką zaprawę zduńską, po
czym podciąga się ją w górę za pomocą przyczepionej linki. Koniec linki nawija się na
kołowrót umieszczony na wierzchu komina.

Zaprawa wypełnia nieszczelności, zaś płyta zaciera i wygładza spoiny (rys. 19).

Rys.19. Zacieranie szczelin w przewodzie kominowym [4, s.183]

1-kołowrót, 2-linka, 3-warstwa zaprawy, 4-szczeliny, 5-płyta gumowa, 6-klocek drewniany

Drugi przyrząd składa się z dwóch ułożonych na krzyż sprężyn (rys.20), na które na

kładą się dwa kawałki płótna brezentowego.

Rys.20. Rapownica [4, s.184]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przyrząd ten zwany rapownicą wprowadza się do przewodu, zaczepia na lince, po czym

wlewa z góry najpierw wodę (dla zwilżenia cegły), a następnie tyle rzadkiej zaprawy, aby
powstał słup wysokości ok. 30cm.

Za pomocą drążka umieszczonego w otworze ponad miejscem uszkodzonym

a działającego jak lewar przeciąga się przyrząd przez przewód zapełniając w ten sposób
nieszczelności. Po przeciągnięciu całego odcinka przewodu należy operację powtórzyć
używając rzadkiej zaprawy w celu wygładzania ścian. Przewód uszczelniony tym przyrządem
uzyskuje przekrój okrągły (rys.21).

Rys.21

Zacieranie szczelin w przewodzie kominowym: [4, s.184]

1 —rzadka zaprawa zduńska, 2 —drążek

Zaleca się przecierać przewód odcinkami po jednej kondygnacji. W tym celu na każdym

piętrze trzeba wykuć otwór na wysokości ok. lm od podłogi, który po zakończeniu pracy
zamurowuje się.

W celu usunięcia cegły z przewodu po ustaleniu miejsca jej zatrzymania się wykuwamy

otwór w ścianie. Po wyjęciu cegły otwór zamurowujemy. Miejsce zatrzymania się cegły
ustalamy wpuszczając w przewód kulę kominiarską. Orientujemy się za pomocą dźwięku,
jaki wydaje kula uderzająca o przeszkodę.

W taki sam sposób usuwamy gniazda kawek. Po ich usunięciu należy wylot przewodu

zabezpieczyć siatką metalową.

Do prac remontowych w konstrukcjach kominiarskich konieczna jest umiejętność

murowania. Najczęściej stosowanymi sposobami murowania są:
− murowanie na wcisk (rys. 22,23),

Rys. 22. Kolejność czynności podczas murowania warstwy główkowej sposobem ,,na wcisk’’[1, s.79]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 23. Kolejność czynności podczas murowania warstwy wozówkowej sposobem ,,na wcisk’’[1, s.79]

Rys. 24. Murowanie na wycisk z podcięciem zaprawy kielnią;

1, 2, 3 - kolejne czynności podczas murowania

[1, s.79]

− murowanie na wycisk z podcięciem zaprawy kielnią (rys.24, 25),

Rys. 25. Murowanie na wycisk z podcięciem zaprawy kielnią: [2, s.80]

a) warstwy wozówkowej, b) warstwy główkowej; 1, 2, 3 - kolejne czynności podczas murowania

− murowanie z nakładaniem zaprawy na boczną powierzchnię cegieł (rys.26,27).

Rys. 26. Murowanie z nakładaniem zaprawy na powierzchnię boczną cegły; 1, 2- kolejne czynności podczas

murowania warstwy wozówkowej [2, s.80]

Rys. 27. Murowanie z nakładaniem zaprawy na powierzchnię boczną cegły: 1, 2, 3- kolejne czynności podczas

murowania warstwy główkowej [2, s.81]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Mury ceglane można tynkować dopiero po upływie pewnego czasu od ich wykonania,

z następujących powodów:
− trzeba odczekać, aż mury i stropy przed otynkowaniem osiądą wraz z gruntem i skurczą

się w skutek wysychania zaprawy; zbyt wczesne wykonanie tynków jeszcze w trakcie
wysychania i osiadania ścian może spowodować pękanie tynków,

− tynkuje się ściany już suche, gdyż wysychanie byłoby później hamowane przez tynk,

− w czasie wysychania wilgotnego otynkowanego muru mogą powstać wykwity na tynku

wskutek rozpuszczania się różnych soli zawartych w cegle.

W celu zapewnienia lepszej przyczepności zaprawy do muru ceglanego pożądane jest

pozostawienie przy murowaniu spoin pustych na 1÷1,5 cm od lica ściany. Jeżeli mur został
wykonany od zewnątrz na pełne spoiny, to zaleca się przed otynkowaniem częściowo
wydrapać zaprawę ze spoin.

Bezpośrednio przed rozpoczęciem tynkowania należy mur oczyścić starannie szczotkami

i zmyć z kurzu. Zbyt suchą powierzchnię muru należy przed samym narzuceniem tynku
gruntownie zwilżyć wodą. Zwilżanie należy stosować zwłaszcza podczas upałów i przy
ciepłych wiatrach. Przy tynkach gipsowych nie trzeba zwilżać muru z taką starannością jak
przy tynkach wapiennych lub cementowo-wapiennych, ponieważ gips wiąże bardzo szybko.

Obrzutkę narzuca się na podłoże zwykle za pomocą kielni w ten sposób, że tynkarz po

nabraniu na kielnie silnym, szybkim ruchem rzuca na podłoże, przesuwając się wzdłuż ściany
(rys.28).

Rys.28. Sposób narzucania obrzutki na ścianę [8, s.264]

Sposób nakładania narzutu kielnią jest taki sam, jak obrzutki - z tą różnicą, że gęstsza

zaprawa rozkłada się na podłożu grubszymi warstwami.

Po położeniu narzutu jednym z opisanych wyżej sposobów ściąga się go i wyrównuje.

Czynność tę przeprowadza się za pomocą łaty lub pacy drewnianej, przesuwanej ruchem
falistym od dołu do góry po pasach kierujących lub listwach tynkarskich (rys.29).

Rys.29. Ściąganie zaprawy [8, s.266]

a) w dolnej części ściany, b) na suficie, c) wyrównanie ruchem falistym

Podczas zacierania wykonuje się ruchy koliste dociskając odpowiednio packę do

powierzchni. Należy przy tym jednocześnie przesuwać packę tak, aby nie zacierać
wielokrotnie w tym samym miejscu(rys.30).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.30. Zatarcie narzutu [7, s.301]

W trakcie zacierania należy dostosowywać siłę docisku do twardości zaprawy oraz

wielkości nierówności. Zbyt duży docisk przy słabo stężałej zaprawie może spowodować
powstawanie nierówności przy zacieraniu. Jeżeli występują większe ubytki w narzucie to
należy je uzupełnić w czasie zacierania taką samą zaprawą.

Podczas prac remontowych mogą wystąpić typowe zagrożenia: uderzenia, skaleczenia,

uszkodzenia rąk, zaprószenie oczu pyłem lub zaprawą itp. Aby temu zapobiec, należy
przestrzegać następujących zasad:
− dobrze zorganizować stanowisko pracy, by umożliwić pełną swobodę ruchów,

− używać narzędzi w dobrym stanie technicznym,

− przy pracy na wysokościach stosować indywidualny sprzęt ochrony osobistej.

4.4.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na poniższe pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do

zaplanowania przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie są metody badania szczelności przewodów kominowych?
2. Jakimi sposobami wykonujemy uszczelnianie przewodów kominowych?
3. Jak wykonujemy ściany ceglane?
4. Jak wykonujemy tynki na podłożu ceglanym?
5. Jak wykonujemy malarskie powłoki wapienne?
6. Jak przepisy bhp obowiązują podczas remontów i konserwacji?

4.4.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź badanie szczelności komina w przegrodzie między przewodami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) dobrać odpowiedni sprzęt i sprawdzić jego działanie,
2) przeprowadzić badanie wyznaczonego przewodu z zaznaczeniem ewentualnych

nieszczelności przewodu,

3) posprzątać stanowisko pracy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko ze ścianą kominową,

− lampa z długim przewodem,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj ściankę działową o wysokości pięciu warstw z cegły grubości 6,5cm, na

zaprawie cementowo-wapiennej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania zadania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wyznaczyć miejsce wykonania ścianki,
4) przygotować zaprawę zgodnie z treścią zadania,
5) wykonać ściankę zgodnie z dokumentacją,
6) oczyścić sprzęt i narzędzia,
7) posprzątać stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− wielkość stanowiska 6m

− dokumentacja techniczna,

− materiały: cegły ceramiczne pełne, cement, wapno, piasek, woda,

− podstawowe narzędzia i sprzęt do robót murarskich,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj ściankę działową na wysokość ośmiu warstw z cegły grubości 12cm, na

zaprawie cementowo – wapiennej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− wielkość stanowiska 6m

− dokumentacja techniczna,
− materiały; cegły ceramiczne pełne, cement, wapno, piasek, woda,

− podstawowe narzędzia i sprzęt do robót murarskich,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj tynk cementowo-wapienny dwuwarstwowy o powierzchni 2,0x2,0m na

ścianie ceglanej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) dobrać odpowiedni materiał,
4) przygotować podłoże,
5) wyznaczyć lico tynku za pomocą listew tynkarskich,
6) przygotować zaprawę zgodnie z recepturą,
7) wykonać pierwszą warstwę tynku,
8) wykonać i wyrównać narzut,
9) oczyścić sprzęt i narzędzia,
10) posprzątać stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
12) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− materiał do wykonania zapraw tynkarskich,

− stanowisko robocze,
− zestaw listew do wyznaczenia lica tynku,

− rusztowania do robót tynkarskich wewnętrznych,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót tynkarskich,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wykonaj wapienna powłokę malarską na tynku zwykłym o powierzchni 20m

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) zagruntować podłoże,
4) wykonać powłokę zgodnie z technika malarską,
5) oczyścić sprzęt i narzędzia,
6) posprzątać stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− przygotowana farba wapienna,

− stanowisko robocze z przygotowanym tynkiem zwykłym,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót malarskich,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sprawdzić szczelność przewodu kominowego?

2) scharakteryzować sposoby uszczelniania przewodów kominowych?

3) wykonać prawidłowo prostą ścianę z cegły?

4) wykonać prawidłowo tynk na podłożu ceglanym?

5) wykonać prawidłowo wapienną powłokę malarską?

6) stosować przepisy bhp podczas wykonywania prac remontowych

i konserwatorskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wykonywania prac przygotowawczo-

zakończeniowych podczas remontowania i konserwacji konstrukcji zduńskich

i kominiarskich. Zarówno w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się

zadania wielokrotnego wyboru( jedna odpowiedź jest prawidłowa).

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedź

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną

odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

na później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Obmiar robót w tradycyjnych konstrukcjach kominiarskich dla murów cienkich grubości

do jednej cegły dokonujemy w:
a) m

b) cm,
c) m

d) m.

2. Na wykonanie muru o grubości ¼ cegły i powierzchni 2 m

zużyto następującą liczbę

cegieł( skorzystaj z tabeli zamieszczonej poniżej) :
a) 48,
b) 58,
c) 28,
d) 92.

Ilość zużycia materiału na jeden m

muru zależnie od jego grubości:

Grubość muru

¼ cegły

½ cegły 1

cegły 1½

cegły

Liczba cegieł w

szt.

28,6

48,1

92,7

139,9

Ilość zaprawy m

0,011

0,03

0,084

0,13

3. Przy wykonaniu obmiaru murów kominowych:

a) potrąca się 50% objętości przewodów,
b) potrąca się objętość przewodów,
c) nie potrąca się objętości przewodów jeżeli ich objętość jest mniejsza niż 25%

objętości muru,

d) nie potrąca się objętości przewodów.

4. Rysunek obok przedstawia:

a) przecinak ślusarski,
b) strzałkę tynkarską,
c) kielnię owalną wydłużoną,
d) kielnię owalną.

5. Spoinowanie pieca przeprowadza się:

a) od góry ku dołowi,
b) od dołu do góry,
c) dowolnie,
d) od lewej do prawej strony.

6. Mokre spoiny oblicowania pieca przypudrowuje się:

a) mąką,
b) cementem,
c) wapnem,
d) gipsem.

7. Kredowanie pieca polega na :

a) wypełnianiu spoin kredą,
b) powlekaniu kafli kredą,
c) powlekaniu drzwiczek kredą,
d) powlekaniu kredą wnętrza pieca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Podczas kredowania masę nakłada się gdy:

a) piec jest ciepły,
b) piec jest gorący,
c) piec jest zimny,
d) piec jest w końcowej fazie stygnięcia.

9. Grafitowanie wykonuje się na:

a) żeliwnych i stalowych częściach armatury piecowej, jeżeli są niklowane lub pokryte

emalią,

b) kaflach uszkodzonych,
c) piecach nie oblicowanych,
d) żeliwnych i stalowych częściach armatury piecowej, jeżeli nie są niklowane lub

pokryte emalią

10. Stałą kontrolę szczelności murów zewnętrznych kominów umożliwia:

a) malowanie farbą wapienną,
b) otynkowanie zaprawą cementową,
c) otynkowanie zaprawą gipsowa,
d) malowanie farbą olejną.

11. Przed malowaniem farbą wapienną powierzchnia tynku powinna być gruntowana

rozrzedzonym mleczkiem wapiennym lub:
a) rozrzedzonym mleczkiem cementowym,
b) roztworem szarego mydła,
c) rozrzedzonym mleczkiem gipsowym,
d) zagęszczonym mleczkiem gipsowym.

12. Zawartość pigmentów w stosunku do masy ciasta wapiennego nie powinna przekraczać:

a) 2%,
b) 10%,
c) 5%,
d) 20%.

13. Zatykanie wylotu przewodu na dachu i rozpalenie ognia w otworze wyczystkowym

w piwnicy pozwoli nam:
a) sprawdzić drożność przewodu sąsiedniego,
b) sprawdzić drożność przewodu zatkanego,
c) wykryć nieszczelność w przegrodzie między przewodami,
d) określić miejsce nieszczelności między przewodami.

14. Za pomocą kuli kominiarskiej wpuszczonej do przewodu przez wierzch komina

wykrywamy:
a) szczelność przewodu,
b) zatkanie przewodu,
c) zatkanie komina,
d) szczelność komina.

15. Rysunek obok przedstawia:

a) rapownicę,
b) wycior,
c) zawiesie,
d) kulę kominiarską.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Zacieranie szczelin w przewodzie kominowym przeprowadza się odcinkami wysokości:

a) 1,5 m,
b) 1 m,
c) dwóch kondygnacji,
d) jednej kondygnacji.

17. W celu zapewnienia lepszej przyczepności zaprawy do muru ceglanego pożądane jest

pozostawienie przy murowaniu spoin pustych na:
a) 3÷4,5 cm,
b) 2÷2,5 cm,
c) 1÷1,5 cm,
d) 1÷5 cm.

18. Narzut ściąga się i wyrównuje za pomocą:

a) kielni,
b) łaty lub pacy stalowej,
c) łaty lub pacy styropianowej,
d) łaty lub pacy drewnianej.

19. Zacieranie tynku wykonuje się :

a) ruchem kolistym,
b) pociągnięciami od góry do dołu,
c) pociągnięciami od dołu do góry,
d) uderzeniami pacy.

20. Warstwa tynku , którą kładzie się bezpośrednio na podłoże to:

a) szlichta,
b) gładź,
c) narzut,
d) obrzutka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych podczas
remontowania i konserwacji konstrukcji zduńskich
i kominiarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadani

Odpowiedź Punkty

1 a

2 a

3 a

4 a

5 a

6 a

7 a

8 a

9 a

10 a

11 a

12 a

13 a

14 a

15 a

16 a

17 a

18 a

19 a

20 a

∑ punktów

…………………………………………

Ocena

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Karkoszka T. Wykonywanie murów nośnych o różnej grubości z różnych materiałów

KOWEZ Warszawa 2002r.

2. Martyniak W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa 5 WSiP, Warszawa 1997 r.
3. Poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004r.
4. Paradista J.: Roboty zduńskie cz.I. PWSZ 1959.Warszawa
5. Rzemieślnicze narzędzia proste dla budownictwa WKiC Warszawa 1985r.
6. Słowiński Z.: Technologia budownictwa 2 WSiP, Warszawa 1996r.
7. Urban. L. Technologia robót murarskich i tynkarskich WSiP, Warszawa 1988r.
8. Wszechnica budowlana-praca zbiorowa. RSW, Warszawa 1988r.
9. Zestaw katalogów firm,