kominiarz 714[02] z3 02 u

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Ryszard Rozborski

Wykonywanie prostych napraw w konstrukcjach
zduńskich 714 [02].Z3.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci: mgr inż. Artur Kryczka
mgr inż. Lucja Zegadło

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech

Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714 [02].Z3.02
,,Wykonywanie prostych napraw w konstrukcjach zduńskich’’ zawartej w modułowym
programie nauczania dla zawodu kominiarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania

4.1. Wykonywanie prostych napraw wnętrza pieców i trzonów kuchennych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające 11
4.1.3. Ćwiczenia 11
4.1.4. Sprawdzian postępów 13
4.2. Wykonywanie prostych napraw zewnętrznych elementów pieców i trzonów

kuchennych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające 19
4.2.3. Ćwiczenia 19
4.2.4. Sprawdzian postępów 23
4.3. Określanie przekrojów kanałów, rozmieszczanie i murowanie kanałów 24
4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające 27
4.3.3. Ćwiczenia 27
4.3.4. Sprawdzian postępów 29
4.4. Suszenie pieca

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające 32
4.4.3. Ćwiczenia 32
4.4.4. Sprawdzian postępów 33
5. Sprawdzian osiągnięć 34
6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1.WPROWADZENIE

Poradnik, ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat organizowania

stanowiska pracy do wykonywania prostych napraw w konstrukcjach zduńskich.

Poradnik zawiera:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś

posiadać, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej ,, Wykonywanie prostych
napraw w konstrukcjach zduńskich’’.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania

ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturę oraz inne źródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:

− pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
− wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

− sprawdzian postępów umożliwiający sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu

ćwiczeń.

4. Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie wiadomości i umiejętności jakie

powinieneś opanować podczas realizacji programu tej jednostki modułowej. Sprawdzian
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp oraz

instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te
poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

714[02].Z3

.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych podczas remontowania

i konserwacji konstrukcji zduńskich i kominiarskich

714[02].Z3

Technologia kominiarskich prac remontowych

714[02].Z3

.03

Wykonywanie remontów i konserwacji przewodów kominowych

714[02].Z3

.02

Wykonywanie prostych napraw w konserwacjach zduńskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2.WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej ,,Wykonywanie prostych napraw

w konstrukcjach zduńskich” powinieneś umieć:
− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
− rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,

− posługiwać się dokumentacją techniczną,

− przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska,

− magazynować, składować i transportować materiały budowlane,

− stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej obowiązujące

na stanowisku pracy,

− organizować i likwidować stanowiska wykonywania prac przygotowawczo

zakończeniowych w konstrukcjach zduńskich i kominiarskich,

− planować kolejność prac przygotowawczo-zakończeniowych,

− sporządzać zapotrzebowanie materiałowe na podstawie rysunków konstrukcyjnych,

− sporządzać zapotrzebowanie materiałowe na podstawie wielkości uszkodzeń obiektów

zduńskich i kominiarskich,

− stosować narzędzia zduńskie,

− sporządzać przedmiar robót,

− wykonywać murowanie ścian na zaprawie wapienno-cementowej,
− tynkować ścianki zaprawą wapienną,

− wykonywać białkowanie (malowanie wapnem) tynków,

− wykonywać spoinowanie kafli w ścianach konstrukcji zduńskich,
− wykonywać kredowanie spoin,

− wykonywać fugowanie spoin,

− wykonywać grafitowanie armatury w konstrukcjach zduńskich,
− wykonywać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,

− wykonywać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3.CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowe obowiązujące podczas

wykonywania prostych napraw,

− zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonywania napraw palenisk w konstrukcjach

zduńskich,

− wykonać szkice remontowe palenisk w konstrukcjach zduńskich,
− zaplanować kolejność prac remontowych,

− dobrać narzędzia i sprzęt,

− ocenić stan techniczny remontowanej konstrukcji zduńskiej,
− wykonać demontaż elementów konstrukcji zduńskich,

− dobrać elementy zamienne,

− naprawić przegrody w trzonach kuchennych,
− wymienić kafle w płaszczu pieca,

− wstawić rozetki w płaszcz pieca,

− naprawić wykładziny pieców przemysłowych,
− naprawić wykładziny pieców rzemieślniczych,

− usunąć wady w paleniskach przez: przebijanie, uszczelnianie, drobne naprawy,

− wylepić palenisko w piecach domowych,
− wylepić palenisko w trzonach kuchennych,

− osadzić drzwiczki wycierowe,

− wykonać szlamowanie (ługowanie) ściany palenisk,
− podłączyć do przewodu kominowego: trzony kuchenne, piece grzewcze, piece

rzemieślnicze,

− wymienić uszkodzone palenisko w piecu,

− wymienić uszkodzone palenisko w trzonie kuchennym,
− wymienić uszkodzone kafle w konstrukcjach zduńskich,

− dobrać właściwy rodzaj kafli,

− wyłożyć palenisko cegłą ogniotrwałą,
− wymurować i rozmieścić kanały o właściwym przekroju,

− naprawić połączenia górne pieca z przewodem dymnym,

− naprawić połączenia dolne pieca z przewodem dymnym,
− przesklepić piec,

− wykonać osadzenie armatury piecowej,

− naprawić przegrody w konstrukcjach zduńskich,
− sprawdzić poprawność wykonanych prac,

− dokonać uruchomienia konstrukcji zduńskiej po remoncie i konserwacji,

− wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wykonywanie prostych napraw wnętrza pieców i trzonów

kuchennych

4.1.1. Materiał nauczania

Podstawową częścią pieca jest komora paleniskowa, która powinna wykazywać

sprawność podczas wszystkich okresów palenia, mianowicie w okresie rozpalania,
całkowitego spalania i dopalania się resztek.

Wykonanie pieca jest dostosowane do zadania, jakie piec ma spełniać. Zadaniem pieca

jest wytworzyć ciepło w sposób bezpieczny dla pomieszczenia i ludzi, pochłonąć wytworzone
ciepło a następnie wydzielać je równomiernie przez dłuższy okres czasu.

Rys. 1. Części składowe pieca (opis w tekście)[1, s.73]

Rysunek nr 1 przedstawia najbardziej rozpowszechnioną konstrukcję pieca stałego na

paliwo stałe. Piec taki posiada następujące części składowe: podstawę, którą jest fundament
(1), popielnik (2) z drzwiczkami popielnikowymi (3), komorę paleniskową (5), spód
paleniska (6) z

rusztem (4) i drzwiczkami paleniskowymi (7), sklepienie komory

paleniskowej (8), kanały piecowe (9), wylot do komina (10) z rurą zapiecową (11), zapiecek
(12), kanał kominowy (13), kawiarkę (14), sklepienie pieca (15).

Komora paleniskowa jest przestrzenią, w której odbywa się spalanie paliwa. Jak

wiadomo, do dobrego spalania się paliwa musi być w komorze paleniskowej utrzymana
odpowiednio wysoka temperatura. Znaczne obniżenie temperatury może spowodować
wygaśnięcie ognia. Z tego względu komora paleniskowa musi posiadać ściany dostatecznie
grube, aby uniemożliwić zbyt szybką utratę ciepła. Ściany komory paleniskowej muszą być
jednocześnie dostatecznie mocne i wykonane z odpowiedniego materiału, aby nie mogły
łatwo ulegać uszkodzeniom mechanicznym lub pod działaniem ognia i gazów spalinowych.

Sklepienie komory paleniskowej nakrywa ją częściowo lub całkowicie i służy do

odbijania promieni cieplnych, co powoduje skupienie ciepła w komorze, a tym samym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zwiększa w niej temperaturę. Jednocześnie sklepienie odgradza komorę paleniskową od
znajdujących się nad nią kanałów, ku którym kieruje się gazy spalinowe.

Wadą pieców jest zbyt nisko umieszczone sklepienie. Uniemożliwia to prawidłowe

rozwinięcie się płomienia. W prawidłowo zbudowanej komorze paleniskowej odstęp między
sklepieniem a spodem komory zależy od konstrukcji pieca i rodzaju paliwa, na jakie piec jest
zaprojektowany. Odstęp ten powinien wynosić co najmniej 50cm.

Komora paleniskowa określana jest w skrócie paleniskiem. Spód paleniska jest

powierzchnią, na której umieszcza się paliwo.

Rys. 2. Palenisko do drewna płaskie [1, s.74]:

a) głuche, b) z rusztem

Rys. 3. Palenisko do drewna zagłębione [1, s.75]

Spód paleniska może być płaski (rys. 2) lub zagłębiony (rys. 3). Ten ostatni ma wygląd

mniej lub bardziej głębokiej niecki o płaskim dnie i stromych bokach. Paliwo w miarę
spalania się osuwa się po stromych bokach ku dołowi. Spód paleniska może być głuchy
(rys. 2a), tzn. bez otworów, lub posiadać szpary (ruszt) dla dopływu powietrza z popielnika
(rys. 2b).

Rys. 4. Ruszt [1, s.75]:

a) sztabkowy, b) tabliczkowy

Ruszt składa się z beleczek ułożonych w pewnej odległości od siebie. Beleczki nazywają

się rusztowinami i mogą być wykonane oddzielnie (ruszt sztabkowy — rys. 4a) lub odlane
razem jako całość (ruszt tabliczkowy — rys. 4b).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Doprowadzanie powietrza z dołu jest niezbędne do spalania węgla i koksu, natomiast

przy spalaniu drewna i torfu pozwala na lepsze spalanie opału niż na palenisku głuchym.

Wielkość odstępów (przelotów) między rusztowinami decyduje o ilości dopływającego

powietrza. Ilość ta musi być dostosowana do rodzaju spalanego opału. Najwięcej powietrza
potrzeba do spalania koksu, najmniej do spalania drewna.

Suma powierzchni wszystkich przelotów między rusztowinami wynosi dla drewna i torfu

1/5 natomiast dla węgla kamiennego i koksu 1/3 część ogólnej powierzchni rusztu.

Dawniej, przy opalaniu pieców drewnem, stosowano palenisko bez rusztu, gdyż duże

luzy między kawałkami drewna umożliwiały dostęp powietrza do każdego z nich. Natomiast
kawałki węgla, koksu itp. układają się w warstwie dość ściśle, przez co przepływ powietrza
jest utrudniony i palenisko bez rusztu nie nadaje się do tego rodzaju paliwa. Obecnie
w piecach do spalania stałego paliwa (nie wyłączając drewna) stosuje się komory
paleniskowe z rusztem i popielnikiem (rys.5).

Rys. 5. Rodzaje komór paleniskowych [5, s.743]

a) na drewno, b) na koks, c) na węgiel brunatny

1-ruszt

Różnią się one między sobą wysokością komory i zagłębieniem rusztu, które

w zależności od rodzaju paliwa wynosi:
− na drewno — 5cm — służy do magazynowania węgla drzewnego powstającego przy

spalaniu,

− na koks — 14cm — umożliwia powstanie równomiernej grubości warstwy spalanego

paliwa,

− na węgiel — 21cm — stosuje się je w celu ułatwienia spalania się części lotnych.

W palenisku na węgiel spód sklepienia powinien być umieszczony co najmniej 60cm nad

rusztem. Wszystkie ściany paleniska ze względu na panującą w nim wysoką temperaturę
powinny być wykonywane z cegieł ogniotrwałych.

Grubość ścian i sklepienia komory paleniskowej powinna być nie mniejsza niż 60÷65

mm, a ściany zewnętrznej 115÷120mm. Średnia grubość ścianki zewnętrznej komory
paleniskowej powinna wynosić dla pieców: lekkich 95mm, dla średnio ciężkich 120mm i dla
ciężkich 145mm. Ruszt powinien mieć pochylenie do tyłu, tylna krawędź powinna być
obniżona od 3 do 5cm w stosunku do przedniej. Orientacyjnie powierzchnia rusztu nie może
być mniejsza od 1/100 powierzchni grzejnej. Prześwity między beleczkami rusztu stosuje się
nie mniejsze niż 10mm. Minimalne wymiary paleniska wynoszą: głębokość

≥25cm,

szerokość

≥20cm.

We wszystkich typach pieców kaflowych komora paleniskowa powinna być tak

skonstruowana i wykonana, aby wydłużenie wewnętrznych, silnie nagrzanych elementów nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wpływało destrukcyjnie na trwałość pieca. Spoiny dylatacyjne nie powinny być mniejsze niż
5mm (rys.6).

W komorze spalań ponad dyszą cegłę szamotową ustawia się na rąb leżący. Wysokość

każdej warstwy wynosi 12cm, a odstęp między cegłami najmniej 7cm. Kanał opadowy
w piecu komorowym powinien mieć przekrój co najmniej 14 x 27cm, a przeloty z komory
paleniskowej do kanałów opadowych — wysokość co najmniej 15cm.

Rys. 6. Przekrój poziomy przez komorę

paleniskową z pokazaniem dylatacji [5, s.744]

l—dylatacja, 2—podstawa pieca, 3—ruszt

Rys. 7. Przekrój przez multiplikator ceramiczny[5, s.744]

l — płytki szamotowe od strony kanału multiplikatora
grubości 3cm, 2 — cegła szamotowa grubości 6cm od

strony paleniska

W piecach z multiplikatorami ściany multiplikatorów są dwuwarstwowe, od strony

paleniska powinny być z cegły szamotowej o łącznej grubości 90mm, a od strony kanału
opadowego – grubości 60mm (rys 6).

Cegły lub płyty szamotowe układane na rąb muszą być układane z przewiązaniem.

Ściany multiplikatora oddziela się od kafli szczeliną dylatacyjną.

Ściany zewnętrzne pieca kaflowego o średniej pojemności wykonuje się o grubości

7÷8cm, pieca dużej pojemności – ok. 12cm. Są to ściany warstwowe, składające się
z zewnętrznej warstwy kafli grubości 5cm i wewnętrznej, tzw. futrówki, z cegły lub płytek
szamotowych. W piecach średniej pojemności grubość futrówki wynosi 2÷3cm, dużej –
6÷6,5cm. Po wylepieniu kafli wykłada się je płytkami lub cegłami szamotowymi (rys.7), przy
czym należy dążyć, aby spoiny między nimi były nie większe od 2mm i mijały się ze
spoinami kafli.

Prawidłowe i staranne wykonanie tych robót decyduje o szczelności i trwałości pieca.
W trzonach kuchennych palenisko powinno być wykonane z cegieł ogniotrwałych.

Wysokość paleniska w świetle między rusztem a spodem płyt żeliwnych nawierzchni wynosi
10÷14cm. Palenisko wykonuje się przeważnie w kształcie niecki o przekroju poprzecznym
trapezowym. Wymiary rusztu i paleniska zależą od wielkości trzonu i rodzaju paliwa.
Wysokość popielnika od spodu rusztu do jego dna powinna wynosić ok. 20cm, a szerokość
powinna być nieco większa od szerokości rusztu.

Podczas wymiany osprzętu w trzonach kuchennych i piecach kaflowych stosuje się

zaprawy gliniane zduńskie i szamotowe oraz cegły wypalane pełne. Prace polegają na
ostrożnym wyjęciu zniszczonych elementów a następnie dopasowaniu i osadzeniu nowych.
W ruszcie sztabkowym można wymienić tylko uszkodzone rusztowiny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas prac remontowych mogą wystąpić typowe zagrożenia: uderzenia, skaleczenia

rąk, zaprószenie oczu pyłem lub zaprawą itp. Aby temu zapobiec, należy przestrzegać
następujących zasad:
− dobrze zorganizować stanowisko pracy, by umożliwić pełną swobodę ruchów,

− używać narzędzi w dobrym stanie technicznym,

− stosować odzież roboczą i środki ochrony osobistej.

4.1.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich elementów składa się komora paleniskowa pieca stałego?
2. Jaka jest konstrukcja komory paleniskowej w piecach ceramicznych na paliwo stałe?
3. W jakie elementy wyposażona jest komora paleniskowa trzonu kuchennego?
4. Jaka jest konstrukcja komory paleniskowej w trzonach kuchennych?
5. Jakie czynności należy wykonać podczas wymiany osprzętu w piecu kaflowym stałym?
6. Jakie czynności należy wykonać podczas wymiany osprzętu w trzonach kuchennych?

4.1.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj wymianę wykładziny w piecu rzemieślniczym zgodnie z dokumentacją

techniczną.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał do wykonania wykładziny,
4) usunąć zniszczoną wykładzinę,
5) dopasować element wykładziny,
6) osadzić nowy element,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− stanowisko z piecem rzemieślniczym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zaprawy zduńskiej,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj wymianę rusztu w piecu kaflowym.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał do realizacji zadania,
4) usunąć zniszczony ruszt,
5) dopasować nowy element,
6) osadzić nowy element,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− stanowisko z piecem stałym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− materiał do wykonania zaprawy zduńskiej,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj wymianę rusztu w piecu kaflowym.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał do realizacji zadania,
4) usunąć zniszczony element,
5) dopasować nowy element,
6) osadzić nowy element,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko z trzonem kuchennym,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− materiał do wykonania zaprawy zduńskiej,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót murarskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować konstrukcję wnętrza pieców stałych?

2) scharakteryzować konstrukcję wnętrza trzonów kuchennych?

3) wykonać wymianę rusztu w trzonie kuchennym?

4) wykonać wymianę rusztu w piecu stałym?

5) stosować przepisy bhp podczas prac remontowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Wykonywanie prostych napraw zewnętrznych elementów

pieców i trzonów kuchennych

4.2.1. Materiał nauczania

Obudowę zewnętrzną pieca stanowią kafle, które od strony wewnętrznej mają kołnierze

nazywane rumpami. Kafle przeznaczone na dany piec powinny być posegregowane wg
gatunku oraz barwy, przy czym kafle gorsze przeznaczone są na powierzchnie tylne. Należy
je dobrze dopasowywać do siebie przez doszlifowanie boków kamieniem ściernym.

Ustawianie kafli na cokole rozpoczyna się od kafli narożnych, przy czym spoiny pionowe

każdego rzędu są przesunięte w stosunku do sąsiednich o pół kafla, przez co powstaje
przewiązanie spoin pionowych. Spoiny pionowe między kaflami gładkimi powinny mieć
grubość nie większą niż 0,5mm, między fazowanymi natomiast nie większą niż 1,0mm.
Spoiny poziome między kaflami gładkimi nie mogą być grubsze niż 1,0mm. W celu
zabezpieczenia przed pękaniem i odpryskiwaniem szkliwa w spoinach podczas nagrzewania
się pieca wykonuje się w licu spoiny, między kaflami, szczeliny na głębokość 2÷3mm za
pomocą blaszki aluminiowej tzw. puste spoiny.

W celu przeciwdziałania skutkom odkształceń pieców przy nagrzewaniu, tj. w celu

zapewnienia możliwości powrotu kafli do położenia przed rozgrzaniem, należy stosować
środki zapobiegawcze w postaci sprężystego połączenia kafli. Stosuje się do tego celu
sprężyste spinacze z drutu stalowego grubości ok. 3,0mm (rys. 8). Spinacze są zabezpieczone
przed korozją powłoką cynkową lub miedzianą.

Rys.8. Sposoby wiązania kafli na spinacze a) widok od wnętrza, b) przekrój [5, s.741]

1-kafel, 2-wykładziny szamotowe, 3-wypełnienie gliną lub płytkami, 4-spinacz stalowy ø 3mm

Na każde obrzeże kołnierza kafla kwadratowego lub wzdłuż dłuższego boku kafla

kwadratelowego stosuje się po dwa spinacze, a wzdłuż krótkiego boku kafla kwadratelowego
— l spinacz. Spinacze powinny być dobrze dopasowane do kołnierzy, aby nie były zbyt
luźne, a zarazem nie ściągały ich zbyt mocno. Po założeniu spinaczy wnętrze kafli między

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kołnierzami oraz przestrzeń między sąsiednimi kaflami wypełnia się chudą zaprawą zduńską
(tzw. materiał akumulacyjny), umieszczając w niej tłuczeń ceglany, szamotowy lub
piaskowcowy. Do wypełnienia wnętrza kafli używa się również specjalnych płytek
ceramicznych lub szamotowych o wymiarach 14x14x2,5cm lub płytek z betonu
żaroodpornego. Należy przestrzegać, aby wypełnienie kafli było ścisłe i licowało z ich
krawędziami.

Prawidłowe i staranne wykonanie tych robót decyduje o szczelności i trwałości pieca.
Naprawę oblicowania wykonuje się podobnie dla pieców i trzonów kuchennych. W obu

przypadkach przebiega następująco:

− usunięcie pojedynczych uszkodzonych kafli,
− dopasowanie nowych kafli z obcięciem krawędzi i szlifowaniem boków,

− wstawieniu kafli z jednoczesnym wypełnieniem wnęk kafli zaprawą,

− wykonaniu spoinowania i kredowania.

Ściany zewnętrzne pieców podlegają znacznym naprężeniom na skutek dużej różnicy

temperatur między silnie nagrzanym wnętrzem a stosunkowo chłodną powierzchnią
zewnętrzną. Aby uniknąć dużych odkształceń pieca na skutek rozszerzania się mocno
rozgrzanych części wewnętrznych, zarówno ścianki zewnętrzne kaflowe jak i sklepienie nie
powinny nigdzie bezpośrednio dotykać do ścian paleniska, popielnika oraz wewnętrznych
ścian przewodów ogniowych i dymowych. Wskazane jest, aby ścianki paleniska i początek
kanału ogniowego poza otworem drzwiczkowym były oddzielone od ścian zewnętrznych
pieca szczeliną powietrzną o szerokości ok. 5mm.

W części przedniej komory paleniskowej znajduje się otwór paleniskowy, przez który

wkłada się paliwo i zapala je. W niektórych piecach są dwa otwory, z których jeden znajduje
się na poziomie paleniska i służy do zapalania paliwa, drugi, znacznie wyżej nad nim – do
wrzucania paliwa. Otwór paleniskowy zamyka się drzwiczkami paleniskowymi, zaś otwór
popielnikowy drzwiczkami popielnikowymi.

Dawniej wykonywano drzwiczki dla każdego otworu oddzielono i przymocowywano

ramy drzwiczek do pieca za pomocą długich pasków blachy, zwanych wąsami.

Obecnie drzwiczki paleniskowe i popielnikowe wykonuje się we wspólnej ramie.

W rogach ramy znajdują się otwory, przez które przeprowadzone są pręty zwane kotwami,
zaczynające się na powierzchni zewnętrznej ramy gwintem z założoną nakrętką. Drugi koniec
pręta ma zagięcie, za pomocą którego zamocowuje się pręt w ścianie paleniska w głębi pieca.
Nakrętka służy do dociskania ramy drzwiczek do powierzchni pieca.

Ten ostatni sposób osadzania drzwiczek jest lepszy, bo kotwy można tak osadzić

w murze, że ogień do nich nie dociera, natomiast wąsów nie można tak osadzić. Przy tym
drzwiczki we wspólnej ramie łatwo zdjąć przez odkręcenie nakrętek. Zdjęcie drzwiczek z
ramą ułatwia dostęp do naprawy wnętrza pieca. Ułatwiona jest także wymiana uszkodzonych
drzwiczek.

Drzwiczki paleniskowe i popielnikowe powinny być hermetycznie zamykane, aby po

napaleniu pieca powietrze z pomieszczenia nie przedostawało się do wnętrza pieca.

Rama drzwiczek paleniskowych powinna być wokoło obłożona pasem 2x100mm, aby

sąsiednie ścianki nie ulegały zbytniemu przegrzaniu. Bardzo ważne jest trwałe i szczelne
umocowanie ramy drzwiczek.

Osadzenie ramy drzwiczek w piecach ceramicznych powinno się wykonywać przez

umocowanie jej śrubami do kotewek, przepuszczonych na zewnątrz przez otwory wywiercone
w kaflach i zaczepionych o podkładki z płaskownika (rys. 9).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.9. Osadzenie drzwiczek piecowych [5, s.741]

1-pas izolacyjny, 2-ruszt 3-rama drzwiczkowa, 4-płyta czołowa, 5-podkładka oporowa

Tarcza drzwiczek paleniskowych, chroniąca je od działania ognia, powinna być

zabezpieczona płytką szamotową lub wylepiona gliną ogniotrwałą z dodatkiem tłucznia
z cegły ogniotrwałej.

Otwory drzwiczkowe przesklepia się cegłami lub kształtkami szamotowymi na zaprawie

ogniotrwałej.

Rys.10. Przykłady drzwiczek piecowych [6]

Drzwiczki paleniskowe i popielnikowe (rys.11) w trzonie kuchennym osadzone są na

wspólnej ramie. Przymocowuje się je do ściany trzonu za pomocą wąsów lub kotewek.
Obecnie produkuje się typ lekkich drzwiczek, które u dołu przymocowuje się na stałe
przynitowanymi kotewkami, u góry zaś przytrzymuje się przez nasunięcie na drzwiczki ramy
kuchennej. Drzwiczki takie trzeba bardzo starannie osadzać, niewielkie obluźnienie ramy
umożliwia jej podniesienie w górę, co powoduje wypadnięcie drzwiczek. Drzwiczki
paleniskowe powinny posiadać przynitowaną od strony ogniowej płytę chroniącą je od

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przepalenia Jeżeli drzwiczki paleniskowe mają zbyt wysoki otwór, trzeba próg paleniska
umieścić nie na poziomie dolnego brzegu, lecz wyżej, aby była zachowana właściwa
odległość rusztu od płyty kuchennej.

Rys.11. Przykłady drzwiczek z trzonu kuchennego [6]

Rama kuchenna (rys.12) obejmuje górny brzeg trzonu, co zapobiega jego uszkodzeniu,

a jednocześnie chroni od wypłukania przez kipiącą wodę zaprawy z kafli. Najczęściej
wykonuje się ją z kątownika stalowego 40x40mm.

Rys.12. Przykłady ram w trzonach kuchennych [6]

Płyta kuchenna pokrywa wierzch trzonu. Składa się ona z części wykonanych z żeliwa.

Części te mogą być bez otworów, czyli ślepe, lub z otworami, które przykrywa się kręgami.
Płyty kuchenne z kręgami mają obecnie coraz mniejsze zastosowanie. Jedynie w części płyty
ponad rusztem może być otwór, przez który zasypuje się paliwo, o ile kuchnia nie posiada
drzwiczek paleniskowych. Pozostałe części płyty powinny być ślepe, a trzon tak wykonany,
aby gotował dobrze bez konieczności odsuwania kręgów.

Zarówno ramę jak i części płyty kuchennej trzeba układać poziomo, przy czym

powierzchnia całej płyty musi leżeć w jednej płaszczyźnie z płaszczyzną ramy. Każda część
płyty ma na jednej dłuższej krawędzi wpust, na drugiej wypust umożliwiający szczelne
ułożenie kilku części obok siebie. Możliwa jest wymiana zarówno pojedynczych części płyty
grzewczej jak i jej całości. Usuwa się uszkodzone elementy płyty i w ich miejsce wstawia
nowe pamiętając o ich poziomym ułożeniu.

Piekarnik ma kształt skrzyni blaszanej lub żeliwnej. Umieszcza się go zazwyczaj obok

paleniska pod płytą kuchenną w ten sposób, aby spaliny, po ogrzaniu płyty, opływały
piekarnik. Drzwiczki do piekarnika są jednoskrzydłowe, osadzone na osi poziomej (rys.13).
Jedynie w bardzo dużych piekarnikach drzwiczki są dwuskrzydłowe i wtedy obracają się na
osiach pionowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.13. Przykłady drzwiczek do piekarnika [6]

Jeżeli w trzonie występują dwa piekarniki ustawia się je jeden nad drugim lub po obu

stronach paleniska.

Sklepienie pieca wykonuje się z płyt szamotowych grubości 2÷6cm, które opierają się

na kołnierzach kafli ścianek pieca. Na tak wykonanym sklepieniu układa się kafle płaskie
wypełnione gliną, jak w ścianach. Zamiast płyt do sklepienia używa się również cegieł
szamotowych. Grubość sklepienia pieców wraz z licówką wynosi ok. 7÷11cm,. Sklepienie
musi być wykonane w sposób umożliwiający wydłużenie zarówno na boki, jak i w górę,
mianowicie powinno być oddzielone od ścian zewnętrznych i sufitu szczeliną powietrzną
o szerokości co najmniej 8cm.

Rys.14. Sklepienie pieca [1, s.87]

Połączenie pieca z kanałem kominowym, w zależności od wysokości otworu wylotowego

nad podłogą, dokonuje się przewodem murowanym lub metalowym. Wylot powinien być
w miarę możności w dolnej części pieca. Ścianki przewodu wykonujemy z cegieł lub płyt
szamotowych grubości 3cm. Widoczne części przewodu — boki i wierzch — licujemy
gładkimi kaflami środkowymi. Piec łączy się z kanałem kominowym górą lub dołem rurami
stalowymi o grubości ścianek 1mm lub żeliwnymi o grubości ścianek 5mm.

Średnice rur wylotowych wynoszą w piecach o dużej pojemności co najmniej 15cm,

w piecach o średniej i małej pojemności co najmniej 12cm. Przy wylocie górnym występuje
rozluźnianie się połączenia rury stalowej z piecem i ścianą na skutek pionowych ruchów
pieca, w wyniku czego musi być ono wykonane przy użyciu zaprawy glinianej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak należy wykonać wymianę kafli w piecach i trzonach kuchennych?
2. Jak łączymy piece i trzony kuchenne z przewodem kominowym?
3. Jakie są zasady wymiany płyty grzewczej w trzonie kuchennym?
4. Jakie są zasady wymiany ramy w trzonie kuchennym?
5. W jaki sposób wykonuje się wymianę drzwiczek paleniskowych i popielnikowych

w trzonach kuchennych?

6. W jaki sposób wykonuje się wymianę drzwiczek paleniskowych i popielnikowych

w piecach domowych?

4.2.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień uszkodzone kafle środkowe w piecu domowym zgodnie z zasadami sztuki

zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z zakresem uszkodzeń,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) dobrać odpowiednie narzędzia,
4) dobrać materiał do realizacji zadania,
5) usunąć uszkodzone kafle,
6) dopasować nowe kafle,
7) wykonać zaprawę zduńską,
8) osadzić nowy element,
9) wykonać spoinowanie i kredowanie,
10) oczyścić sprzęt i narzędzia,
11) posprzątać stanowisko pracy,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
13) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko z licem pieca domowego,
− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− zestaw kafli piecowych,

− materiał do wykonania zapraw zduńskich oraz kreda,
− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,
− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wymień uszkodzone kafle narożne w trzonie kuchennym zgodnie z zasadami sztuki

zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− stanowisko z trzonem kuchennym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− zestaw kafli piecowych,
− materiał do wykonania zapraw zduńskich oraz kreda,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,

− narzędzia i sprzęt pomocniczy,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wymień drzwiczki paleniskowe i popielnikowe w trzonie kuchennym zgodnie

z zasadami sztuki zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko z trzonem kuchennym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− drzwiczki paleniskowe i popielnikowe,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wymień drzwiczki paleniskowe i popielnikowe w piecu stałym zgodnie z zasadami

sztuki zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko z piecem domowym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− drzwiczki paleniskowe i popielnikowe,

− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Wymień ramę kuchenną z płytą grzewczą zgodnie z zasadami sztuki zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać odpowiednie narzędzia,
3) dobrać materiał do realizacji zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) usunąć uszkodzoną ramę,
5) dopasować nową ramę,
6) osadzić nowy element,
7) oczyścić sprzęt i narzędzia,
8) posprzątać stanowisko pracy,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,
− stanowisko z trzonem kuchennym,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,

− zestaw ram kuchennych,
− materiał do wykonania zapraw,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,
− narzędzia i sprzęt pomocniczy,

− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 6

Wykonaj uszczelnienie połączenia dolnego pieca z kanałem kominowym według zasad

sztuki zduńskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z zakresem uszkodzeń,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) sprawdzić ubytki w szczelności przewodu,
4) dobrać odpowiednie narzędzia,
5) dobrać materiał do realizacji zadania,
6) usunąć elementy uszkodzone,
7) przygotować zaprawę zduńską,
8) uszczelnić połączenie,
9) oczyścić sprzęt i narzędzia,
10) posprzątać stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
12) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− stanowisko z piecem domowym,
− materiał do wykonania zapraw,

− cegły i płyty szamotowe,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu do robót zduńskich,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować podłączenie pieców stałych z przewodem

kominowym?

2) wymienić uszkodzone kafle w trzonie kuchennym i piecu domowym?

3) wymienić płytę grzewczą w trzonie kuchennym?

4) wykonać wymianę drzwiczek popielnikowych i paleniskowych w trzonie

kuchennym?

5) wykonać wymianę drzwiczek popielnikowych i paleniskowych w piecu

stałym?

6) wykonać uszczelnienie połączenia pieca z przewodem kominowym?

7) stosować przepisy bhp podczas prac naprawczo - remontowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Określanie przekrojów kanałów, rozmieszczanie i murowanie

kanałów

4.3.1. Materiał nauczania

Przekrój przewodu dymowego powinien być dostosowany do ilości spalin

wydobywających się z pieca oraz do prędkości ich przepływu, zależnej od temperatury spalin
i oporów ruchu.

Sprawdzenie czy przekrój przewodu dymowego w istniejącym kominie wystarcza dla

podłączonego pieca można wykonać stosując następujący wzór:

F =

∗

[cm

]

—przekrój poprzeczny przewodu dymowego w cm

— wydajność cieplna pieca w kcal/h,

H — wysokość komina., od miejsca podłączenia pieca do wierzchu komina w metrach.
Znając wydajność cieplną podłączonego pieca oraz wysokość komina można określić

potrzebny przekrój przewodu. Wydajność cieplną trzonu kuchennego określamy
z godzinowego rozchodu paliwa i jego wartości opałowej. Wzór nie uwzględnia oporów
wynikających z tarcia.

Przykład 1.
Piec mieszkaniowy ma wydajność maksymalną 1899 kcal/h. Sprawdzamy, jaki powinien

być przekrój przewodu dymowego, jeżeli piec będzie ustawiony na parterze 3-piętrowego
budynku, o średniej wysokości kondygnacji 3m. Zakładamy, że odstęp od wierzchu górnego
stropu III piętra do wierzchu komina wynosi także 3m (rys.15).

Rys.15. Przekrój pionowy budynku trzypiętrowego.

Posługując się podanym wyżej wzorem ustalamy przekrój poprzeczny przewodu

dymowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1899

≅

147 cm

Odpowiada to przewodowi dymowemu o wymiarach 12 x 12cm.
Taki sam piec podłączony na III piętrze tego samego budynku musi mieć przewód

dymowy o przekroju poprzecznym co najmniej

1899

≅ 232 cm

co odpowiada przewodowi dymowemu o wymiarach około 15 x15cm.
Jak wiemy, najmniejszy przekrój przewodu dymowego wynosi 14x14cm. Poza tym

przekrój przewodu dymowego jest na całej długości jednakowy. Taki przewód dymowy w
zupełności wystarcza dla pieca na parterze, dla pieca na III piętrze będzie wystarczał pod
warunkiem sprawnego działania pieca i przewodu dymowego. Nieszczelność w przewodzie
dymowym lub zwiększenie oporów w piecu, np. wskutek częściowego wypełnienia przekroju
kanałów piecowych sadzami, mogą spowodować dymienie.

Przykład 2.
W budynku jak w poprzednim przykładzie chcemy podłączyć trzon kuchenny

mieszkaniowy spalający w ciągu godziny 1,25kg węgla o wartości opałowej 6000 kcal/kg.
Sprawność cieplną trzonu przyjmujemy na 0,25. Ilość ciepła wydzielonego w ciągu l godziny

= 6000 x 1,25 x 0,25 = 1875 kcal

Na parterze trzon będzie wymagał przewodu dymowego

1875

≅

145 cm

co odpowiada przekrojowi 12x12cm.
Na III piętrze ten sam trzon wymagałby

1875

≅

230 cm

co odpowiada przekrojowi około 15 X 15 cm.
Z doświadczeń wynika, że dla trzonu kuchennego o wyżej podanym zużyciu paliwa

wystarcza przewód kominowy o przekroju 14x14cm przy minimalnej wysokości H = 5m.

Układanie cegieł w murach z kanałami musi być szczególnie staranne, ponieważ naprawa

źle wykonanych kanałów jest bardzo kłopotliwa, a często niemożliwa. Kanał dobrze pełni
swoje zadanie, jeśli jest szczelny. Każda bowiem szczelina lub każdy otwór osłabiają
znacznie ciąg, tj. siłę wysysania gazów spalinowych lub zużytego powietrza z kanałów na
zewnątrz.

Aby zapewnić szczelność i dobrą drożność kanałów, należy kierować się następującymi

zasadami:
− układać cegły na pełnych spoinach, gładko zatartych od wnętrza kanałów,

− dążyć, aby jak najmniej było spoin pionowych w powierzchniach wewnętrznych kanałów,
− pamiętać, aby każda spoina warstwy dolnej była przykryta pełną powierzchnią cegły

warstwy górnej,

− grubość przegród międzykanałowych oraz grubość ścianek zewnętrznych murów

wewnętrznych nie powinna być mniejsza od 1/2 cegły,

− cegły w przegrodach międzykanałowych należy wmurowywać, o ile jest to możliwe, choć

jednym końcem w prostopadle do nich położone ścianki zewnętrzne,

− cegły ułamkowe powinny być układane gładkimi powierzchniami do wnętrza kanałów,

− kanałów nie należy wewnątrz tynkować.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.16. Przewody kominowe różnej wielkości w ścianie grubości 1,5 cegły [2, s.411]

Tylko w wyjątkowych wypadkach kanały dymowe można prowadzić w ścianach

zewnętrznych, ale wówczas muszą być one odpowiednio ocieplone niepalnym materiałem
izolacyjnym i omurowane od strony zewnętrznej cegłą pełną na grubość co najmniej 25cm, tj.
jednej cegły, wiążąc ją z murem podstawowym.

Rys.17. Przewody kominowe różnej wielkości w ścianie grubości 2 cegły [2, s.411]

Otwory wlotowe do kanałów dymowych łączy się z trzonami kuchennymi i piecami

ogrzewczymi za pomocą kształtek ceramicznych, kominowych lub żeliwnych, albo rur
z blachy stalowej o grubości co najmniej 2mm. Każda z tych kształtek powinna być
nachylona ku dołowi, w kierunku pieca.

Kanały dymowe muszą być sprowadzone do piwnicy i na wysokości 1-1,2m od posadzki

piwnicy powinny być zaopatrzone w stalowe drzwiczki rewizyjne, umożliwiające
oczyszczanie przewodów z sadzy.

Mury z kanałami dymowymi, spalinowymi i wentylacyjnymi najłatwiej muruje się

z pomocą wzorników blaszanych (rys.18).

Rys. 18. Przewody wentylacyjne z pustaków ceramicznych [3, s.136]

a) wzornik, b) mur wznoszony przy użyciu wzornika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wzornik ma kształt prostopadłościanu z poprzeczką do podnoszenia go w miarę

wznoszenia muru. Ścianki wzornika smaruje się gliną lub olejem, aby nie przywierała do nich
zaprawa

Po ustawieniu wzorników w miejscach przeznaczonych na kanały rozściela się na każdej

warstwie cegieł zaprawę, zwracając szczególną uwagę na dokładne rozprowadzenie jej wokół
płaszczyzn bocznych samego wzornika, dzięki czemu otrzymuje się gładkie i równe
powierzchnie wewnętrzne kanałów. Po wymurowaniu 5÷6 warstw cegieł wzornik podnosi się
za poprzeczkę do góry i wyjmuje go z kanału. Wewnętrzną powierzchnię kanału przeciera się
szmatą umoczoną w rzadkiej glinie, następnie znowu ustawia się wzornik i muruje dalsze 5÷6
warstw cegieł (rys.18).

W celu umożliwienia usunięcia z kanału zanieczyszczenia odłamkami cegieł lub

odpryskami zaprawy każdy kanał w trakcie budowy powinien mieć otwór rewizyjny na
wysokości stropu, zasłaniany prowizorycznie deską. Codziennie przed ukończeniem pracy
deskę trzeba usuwać, aby umożliwić cyrkulację powietrza. Deskę należy też oczyszczać
z odprysków zaprawy. Po ukończeniu budowy kanałów i po ich komisyjnym sprawdzeniu
pozostawione na każdej kondygnacji otwory zamurowuje się.

Zasady bhp przy wykonaniu ścian kominowych są takie same jak przy wykonywaniu

murów.

4.3.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak obliczamy wielkość przekroju przewodu kominowego dla pieców domowych i

trzonów kuchennych?

2. Jakie przewody występują w ścianie kominowej?
3. Jaką rolę pełnią poszczególne przewody w ścianie kominowej?
4. Jakie są zasady układania cegieł w ścianach kominowych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj dziesięć warstw muru z cegły na zaprawie cementowo-wapiennej grubości

38cm z przewodami w szeregu: dymowy 14x14cm, spalinowy 14x14cm, wentylacyjny
14x14cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) dobrać odpowiedni sprzęt i narzędzia,
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) dobrać odpowiedni materiał,
4) wyznaczyć mur w miejscu projektowanym,
5) wykonać zaprawę zgodnie z recepturą,
6) wykonać pierwszą warstwę,
7) wykonać kolejne warstwy,
8) oczyścić sprzęt i narzędzia,
9) posprzątać stanowisko pracy,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej,

− zestaw materiałów stosowanych do wykonania murów z kanałami,

− materiały izolacyjne,
− rusztowanie do robót murarskich,

− podstawowy zestaw narzędzi i sprzętu o robót murarskich,

− podstawowy sprzęt pomiarowy,
− apteczka,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Piec mieszkaniowy ma wydajność maksymalną 2500 kcal/h. Sprawdź, jaki powinien być

przekrój przewodu dymowego, jeżeli planowana wysokość komina wynosi 12m.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować treść zadania,
2) podstawić dane do wzoru z materiału nauczania,
3) wykonać obliczenia,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,

− długopis, ołówek,
− kalkulator,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wysokość komina wynosi 9m, a przekrój kanału dymowego 14x14cm. Oblicz

maksymalną wydajności pieca jaki można podłączyć do takiego przewodu.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować treść zadania,
2) przekształcić wzór z materiału nauczania,
3) podstawić dane do przekształconego wzoru,
4) wykonać obliczenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,

− długopis, ołówek,
− kalkulator,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Oblicz wysokość komina który należy podłączyć do trzonu kuchennego jeżeli przekrój

kanału dymowego wynosi 14x21cm, a jego wydajność 3000 kcal/h

Sposób wykonania ćwiczenia.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować treść zadania,
2) przekształcić wzór z materiału nauczania
3) podstawić dane do przekształconego wzoru,
4) wykonać obliczenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− arkusz A4,
− długopis, ołówek,

− kalkulator,

− literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić zasady ułożenia cegieł w murze z kanałami?

2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ścian kominowych?

3) wykonać prawidłowo ścianę kominową z cegły ceramicznej, w której

występują przewody różnej wielkości?

4) prawidłowo obliczyć przekrój kanału dymowego?

5) prawidłowo obliczyć wysokość kominów dla pieców i trzonów

kuchennych?

6) stosować przepisy bhp podczas wykonywania ścian kominowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Suszenie pieca

4.4.1. Materiał nauczania

Wymurówki wszystkich pieców, zarówno nowo wybudowanych, remontowanych, jak

i pieców po dłuższym przestoju, przed wprowadzeniem do normalnej eksploatacji muszą być
wcześniej poddane procesowi obróbki cieplnej, mającej na celu ich wysuszenie oraz
nagrzanie do temperatury eksploatacyjnej. Przebieg i czas trwania tych operacji zależy od
zakresu wcześniejszych prac budowlanych i od rodzaju materiału wymurowania.

Użytkownicy pieców starają się maksymalnie skracać czas tych operacji dla szybkiego

wprowadzenia ich do eksploatacji. Działania takie są celowe i możliwe, ale tylko
w określonych granicach.

Wilgoć w obmurzach pochodzi głównie z wody dodawanej do zapraw oraz w niewielkim

stopniu z wilgotności własnej wyrobów (poniżej 1,0%). Pominąć należy tu zawilgocenie
materiałów innymi drogami, które jest nieprawidłowością.

Do zapraw, dla uzyskania odpowiedniej ich konsystencji, wprowadza się do 30% wody.

Część z niej ulegnie odparowaniu z obmurza, zwłaszcza gdy prace budowlane prowadzone są
długo. Jednak przeważająca jej ilość pozostanie w obmurzu, wchłonięta przez wyroby, oraz
w samych spoinach.

Wilgoć ta musi być usunięta z obmurza przed właściwą eksploatacją pieca, a nawet

jeszcze przed rozpoczęciem jego nagrzewania do temperatury eksploatacyjnej. Nagrzewanie
wilgotnych obmurzy może doprowadzić do ich uszkodzeń, których zewnętrznymi objawami
są rysy i pęknięcia. Powodem ich powstawania jest zbyt szybkie kurczenie się zaprawy
i towarzyszące mu osiadanie obmurza. Nagrzewanie wilgotnych obmurzy powoduje
nadmierny wzrost ciśnienia pary wodnej w porach materiału obmurza.

Suszenie wilgotnych obmurzy, podobnie jak i suszenie wyrobów ceramicznych,

prowadzone musi być tak, aby szybkość dyfuzji wilgoci z wnętrza obmurza i szybkość jej
parowania z jego powierzchni, były do siebie zbliżone. W przeciwnym przypadku może dojść
albo do nadmiernego wzrostu ciśnienia pary wodnej w porach, albo do wykraplania się wody
na powierzchni obmurza. Oba przypadki powodują szybsze zużywanie obmurzy.

Ze względu na znaczne miąższości obmurzy, a więc utrudnioną i czasochłonną dyfuzję

wilgoci z ich wnętrza, okres suszenia musi być odpowiednio długi. Przy suszeniu obmurzy,
obowiązuje generalna zasada: mały ogień - duży ciąg. Warunki te zapewniają stopniowe
i równomierne wysuszenie całego obmurza. Zewnętrzną oznaką zakończenia etapu suszenia
jest zaprzestanie unoszenia się białych dymów z komina.

Suszenie wymurówek pieców, w których przeprowadzano tylko częściową wymianę

wyłożenia lub pieców po przestoju, może być znacznie krótsze.

W drugim etapie rozruchu następuje nagrzanie wysuszonej już wymurówki do

temperatury pracy. Również tutaj szybkość nagrzewania ograniczona jest szeregiem
czynników, z których najważniejsze to:

− rodzaj zastosowanych materiałów ogniotrwałych,

− grubość obmurza,
− rodzaj i wielkość pieca.

Podgrzewanie obmurzy do temperatury pracy należy prowadzić tak, aby nie dopuścić do

zjawiska wstrząsu cieplnego ze względu na ograniczoną odporność wyrobów na nagłe zmiany
temperatury.

Przy zbyt szybkim nagrzewaniu przypowierzchniowe warstwy wymurówki nagrzewają

się silniej i silniej się też rozszerzają niż warstwy wewnętrzne. W warstwach tych, wskutek
wzajemnego oddziaływania kształtek na siebie, powstają lokalnie wysokie naprężenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prowadzące do spękań i łuszczenia. Naprężenia powstające w wymurówkach i ich skutki są
tym mniejsze, im powolniejszy i bardziej równomierny jest przyrost ich temperatury przy
rozgrzewaniu. Ograniczenia w szybkości nagrzewania powodują też procesy spiekania
zachodzące w wymurówkach z wyrobów niewypalanych oraz mas i betonów ogniotrwałych.

Ogólnie, obmurza z tworzyw o dużej rozszerzalności cieplnej, np. z wyrobów

zasadowych, należy rozgrzewać wolniej. Wolno i równomiernie należy też rozgrzewać
obmurza grube i obmurza o dużej objętości przestrzeni roboczej.

Suszenie i rozgrzewanie pieców może się odbywać przy różnych sposobach dostarczania

ciepła: spalanie stosu drewna ułożonego wewnątrz pieca, spalanie paliwa w pomocniczych
paleniskach zewnętrznych. Ilość spalanego paliwa reguluje się tak, aby uzyskać założony
postęp temperatury we wnętrzu pieca i jego wymurówki. Niekiedy dla kontroli przebiegu
suszenia i nagrzewania montuje się w piecu specjalne, dodatkowe czujniki temperatury. Po
osiągnięciu przez obmurze temperatury około 700°C, dopuszczalne jest stopniowe włączanie
właściwych palników piecowych.

Metody ustalania właściwych szybkości suszenia i rozgrzewania obmurzy nie są jeszcze

dostatecznie opracowane. Najczęściej korzysta się z doświadczeń eksploatacyjnych pieców
o zbliżonej konstrukcji.

Tabela 1 . Szybkości nagrzewania pieców z wymurówką szamotową[6]

Wzrost temperatury w °C/godz.

w zakresie temperatur w °C

Przybliżone wymiary

powierzchni trzonu

pieca, m

20-150 150-300 300- 700 ponad 700

Przybliżony czas

nagrzewania w zakresie

temperatur, 20-1200°C

180

130

110

102

Bezpieczeństwo pracy oraz względy techniczno-ekonomiczne wymagają, aby czynności

związane z rozruchem pieców były określone przepisami, które powinny być zawarte
w instrukcji rozruchu i eksploatacji danego pieca. Dla uniknięcia błędów i pomyłek, które
mogłyby spowodować zagrożenia wypadkowe lub awarie urządzeń, instrukcja rozruchu
powinna dokładnie i jednoznacznie określać sposób i kolejność przeprowadzania wszelkich
czynności rozruchowych, przy czym powinna wyczerpująco określać wszystkie przypadki,
jakie podczas rozruchu i eksploatacji mogą wystąpić. Z tego względu instrukcje rozruchu
opracowuje się indywidualnie dla każdego pieca. Instrukcja taka powinna między innymi
określać czynności:
− kontroli stanu pieca przed uruchomieniem,

− odpowietrzania i odgazowania przewodów, zapalania, suszenia i rozgrzewania,
− obsługi pieca podczas jego normalnej eksploatacji,

− obsługi wymienników ciepła,

− postępowania w przypadku przerw w dopływie paliwa, energii elektrycznej lub awarii

osprzętu,

− gaszenia i unieruchamiania pieca,

− bieżącej konserwacji i dozoru urządzeń piecowych.

Nieodzowną częścią instrukcji rozruchu i eksploatacji jest schemat instalacji piecowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Kiedy wykonujemy suszenie pieców?
2. Jakie są ogólne zasady wykonywania suszenia pieca?
3. Jakie znasz sposoby suszenia pieców?
4. Co powinna zawierać instrukcja rozruchu pieca?
5. Jakie przepisy bezpieczeństwa obowiązują podczas suszenia pieców?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj osuszenie trzonu kuchennego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś

1) zapoznać się z instrukcją rozruchu trzonu kuchennego,
2) dobrać odpowiedni materiał do wykonania suszenia,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) sprawdzić narzędzia pomiarowe,
5) przeprowadzić suszenie trzonu kuchennego,
6) posprzątać stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– odzież ochronna i środki ochrony osobistej,
– paliwo,
– zestaw narzędzi pomiarowych,
– zestaw narzędzi pomocniczych,
– apteczka,
– literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj osuszenie ceramicznego pieca stałego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś

1) zapoznać się z instrukcją rozruchu pieca stałego,
2) dobrać odpowiedni materiał do wykonania suszenia,
3) zorganizować stanowisko pracy,
4) sprawdzić narzędzia pomiarowe,
5) przeprowadzić suszenie trzonu kuchennego,
6) posprzątać stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

– odzież ochronna i środki ochrony osobistej,
– paliwo,
– zestaw narzędzi pomiarowych,
– zestaw narzędzi pomocniczych,
– apteczka,
– literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić ogólne zasady suszenia pieców?

2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania suszenia pieca?

3) wykonać suszenie pieca?

4) stosować przepisy bhp podczas suszenia pieców?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wykonywania prostych napraw w konstrukcjach

zduńskich. Zarówno w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się zadania

wielokrotnego wyboru( jedna odpowiedź jest prawidłowa).

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedź

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną

odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

na później i wróć do zadania gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na rysunku obok numerem 9 oznaczony jest element:

a) popielnik,
b) kanał kominowy,
c) wylot do komina,
d) kanał piecowy.

2. Na rysunku powyżej ruszt oznaczony jest numerem:

a) 9,
b) 4,
c) 1,
d) 14.

3. Odstęp między sklepieniem a spodem komory paleniskowej powinien wynosić co

najmniej:
a) 70cm,
b) 20cm,
c) 50cm,
d) 90cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Palenisko do drewna przedstawione na rysunku to:

a) zagłębione ,
b) głuche,
c) płaskie z rusztem,
d) płaskie głuche.

5. Ruszt, w którym rusztowiny są odlane razem jako całość to ruszt:

a) tabliczkowy,
b) sztabkowy,
c) scalony,
d) pojedynczy.

6. Suma powierzchni wszystkich przelotów między rusztowinami w stosunku do ogólnej

powierzchni rusztu wynosi dla drewna:
a) 1/2,
b) 1/3,
c) 1/5,
d) 1/8.

7. Zagłębienie rusztu w piecu na drewno wynosi:

a) 14cm,
b) 5cm,
c) 21cm,
d) 15cm.

8. Grubość ścian i sklepienia komory paleniskowej powinna być nie mniejsza niż:

a) 20÷25 mm,
b) 30÷35 mm,
c) 40÷45 mm,
d) 60÷65 mm.

9. Ściany zewnętrzne pieca kaflowego o średniej pojemności wykonuje się o grubości:

a) 12÷18cm,
b) 10÷12cm,
c) 7÷10cm,
d) 7÷8cm.

10. Spoiny pionowe między kaflami gładkimi powinny mieć grubość nie większą niż:

a) 1,5mm,
b) 0,5mm,
c) 2,5mm,
d) 5,5mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Na każde obrzeże kołnierza kafla kwadratowego stosuje się:

a) dwa spinacze,
b) jeden spinacz,
c) trzy spinacze,
d) cztery spinacze.

12. Ramę kuchenną wykonuje się z:

a) blachy,
b) płaskownika,
c) kątownika,
d) kształtek ceramicznych.

13. Płyta kuchenna powinna być ułożona:

a) ze spadkiem w kierunku drzwiczek,
b) ze spadkiem w kierunku ściany,
c) poziomo,
d) ze spadkiem do środka płyty.

14. Sklepienie pieca wykonuje się z płyt szamotowych grubości:

a) 2÷6cm,
b) 1÷2cm,
c) 2÷10cm,
d) 12÷16cm.

15. Piec łączy się z kanałem kominowym górą lub dołem rurami stalowymi o grubości

ścianek:
a) 10 mm,
b) 1 mm,
c) 5 mm,
d) 12 mm.

16. Średnice rur wylotowych wynoszą w piecach o dużej pojemności co najmniej:

a) 5 cm,
b) 10 cm,
c) 12cm,
d) 15cm.

17. Przekrój przewodu dymowego powinien być dostosowany do ilości spalin

wydobywających się z pieca oraz do:
a) ciągu pieca,
b) ciągu kanału,
c) rodzaju paliwa,
d) prędkości przepływu spalin.

18. Grubość przegród międzykanałowych oraz grubość ścianek zewnętrznych murów

wewnętrznych nie powinna być mniejsza od:
a) 1/3 cegły,
b) 1/2 cegły,
c) 1/4 cegły,
d) 1 cegły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Suszenie wilgotnych obmurzy powinno być prowadzone tak, aby szybkość dyfuzji

wilgoci z wnętrza obmurza:
a) była zbliżona do parowania wody z powierzchni obmurza,
b) była mniejsza od parowania wody z powierzchni obmurza,
c) była dwukrotnie większa od parowania wody z powierzchni obmurza,
d) była dwukrotnie mniejsza od parowania wody z powierzchni obmurza.

20. Szybkość nagrzewania obmurza ograniczona jest szeregiem czynników, z których

najważniejsze to rodzaj zastosowanych materiałów ogniotrwałych, grubość obmurza oraz:
a) rodzaj i wielkość pieca,
b) rodzaj i wielkość kafli,
c) wielkość paleniska,
d) rodzaj paliwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie prostych napraw w konstrukcjach zduńskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadani

Odpowiedź Punkty

1 a

2 a

3 a

4 a

5 a

6 a

7 a

8 a

9 a

10 a

11 a

12 a

13 a

14 a

15 a

16 a

17 a

18 a

19 a

20 a

∑ punktów

…………………………………………

Ocena

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Paradista J.: Roboty zduńskie cz. I. PWSZ, Warszawa 1959
2. Poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004
3. Urban. L. Technologia robót murarskich i tynkarskich .WSiP, Warszawa 1988
4. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. ITB,

Warszawa 1997

5. Żenczykowski w.: Budownictwo ogólne. Tom IV. Arkady, Warszawa 1970
6. Katalogi firm

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kominiarz 714[02] z3 02 n
kominiarz 714[02] z3 01 u
kominiarz 714[02] z3 01 n
kominiarz 714[02] z3 03 u
kominiarz 714[02] z2 01 n
kominiarz 714[02] z1 03 n
kominiarz 714[02] z2 01 u
kominiarz 714[02] z1 04 n
kominiarz 714[02] z2 03 u
kominiarz 714[02] z2 04 n
kominiarz 714[02] z2 09 u
kominiarz 714[02] z1 03 u
kominiarz 714[02] z1 02 u
kominiarz 714[02] z1 01 u
kominiarz 714[02] z2 03 n
kominiarz 714[02] z2 07 n

więcej podobnych podstron