HARDWARE

26

PC

Format

2/2008

Zestaw chłodzenia Scythe Mu-

gen (wentylator w zestawie) – cena

155 zł

Pasta termoprzewodząca Arctic

Silver 5 (3,5 g) – cena 15,90 zł

Piła ręczna do metalu – cena

od 6,25 zł

Zestawienie kosztów

Jedną dłonią trzymaj radiator, drugą zdejmij za-

czepy



.

Jeśli komputer jest wyposażony w procesor i ze-

staw chłodzący Intela, przekręć wszystkie za-

bezpieczenia zgodnie ze strzałkami



i odciągnij je do góry.

Instalowanie chłodzenia pasywnego

Instalowanie chłodzenia pasywnego



Przymiarki do instalacji chłodzenia pasywnego

Korzystanie z komputera utrudnia ci jego głośna praca? Musisz więc uciszyć

wentylator procesora, który jest źródłem dokuczliwych dźwięków.

Zrobisz to, wymieniając zestaw chłodzący procesora na chłodzenie pasywne.

Chłodzenie pasywne zapewniają

radiatory, które nie są wyposażo-

ne w wiatraki wymuszające obieg

powierza. Oczywiście powietrze

wewnątrz obudowy nadal się po-

rusza, co jest powodowane m.in.

jego ruchami konwekcyjnymi. Po-

woli omiata żeberka radiatora i od-

biera od nich energię cieplną. Zatem

zestaw pasywny o wymiarach po-

dobnych do zestawu wyposażonego

w wentylator byłby mniej skuteczny.

www.pcformat.pl/ocena



Oceń lub skomentuj na

Z tego względu zestawy pasywne

są znacznie większe i cięższe niż

klasyczne zestawy z wiatrakami.

Są też obciążające dla płyty głównej,

która musi sobie poradzić z dużymi

naprężeniami wymuszanymi przez

większy radiator.

Do zamontowania zestawu pa-

sywnego potrzeba też sporo miej-

sca w pobliżu gniazda procesora.

Przed zakupem zorientuj się więc,

ile miejsca jest na twojej płycie głów-

nej. Zmierz odległości różnych ele-

mentów od gniazda procesora – to

pozwoli ci określić, jak duży radiator

będziesz mógł zainstalować. Nieste-

ty, nie jest to metoda uniwersalna,

łatwo przegapić jakiś szczegół.

Przy stosowaniu chłodzenia pa-

sywnego nie ma co myśleć o naj-

wydajniejszych procesorach czy

overclockingu. Nawet niezbyt wy-

dajne procesory emitują dużo ciepła,

z którym takie chłodzenie może

sobie nie poradzić. Dlatego obudo-

wę należy wyposażyć w wentylator

o dużej średnicy.

Zanim kupisz zestaw chłodzący, sprawdź, czy

zmieści się na twojej płycie głównej – będziesz

do tego potrzebował tylko linijki. W naszym przy-

kładzie spróbujemy przymierzyć i zainstalować

radiator Scythe Mugen (ok. 170 zł).

Miejsce na płycie

1

Wyłącz komputer. Odłącz od niego wszyst-

kie przewody. Zdejmij pokrywy z obudowy

komputera, a następnie połóż komputer na pra-

wym boku.

2

Odłącz przewód zasilania zestawu chło-

dzącego procesora. Podnieś dźwignię mo-

cującą radiator



.

3

Zdejmij zestaw chłodzący z procesora. Przyj-

rzyj się płycie głównej i oceń, które z jej

elementów wystają ponad poziom gniazda pro-

cesora, np.



.

Elementy, które wystają nieznacznie (do 5 mm),

możesz uznać za nieszkodliwe.

4

Linijką zmierz odległość w poziomie od

najbardziej wystających elementów z lewej

strony gniazda procesora do podobnych elemen-

tów z prawej strony:

Kojąca cisza

Chlodzenie pasywne.indd 26

2007-12-20 17:05:14

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

Instalowanie chłodzenia pasywnego

W naszym przykładzie całkowicie pa-

sywny zestaw Scythe Mugen tylko

nieznacznie ustępował wydajnością

zestawowi chłodzenia dostarczanemu

wraz z procesorem (testowy procesor

to Intel Core 2 Duo E4300). Oczywiście

należy liczyć się z tym, że po inten-

sywnej pracy procesora jego tempe-

ratura będzie bardzo powoli spadała.

W wypadku zestawu dołączonego do

procesora temperatura spada szybciej,

co jest niewątpliwą zaletą zastosowania

wentylatorka. Jednak zamontowanie

wolnoobrotowego wentylatora na tylnej

ścianie obudowy dla chłodzenia pa-

sywnego (w tym przykładzie był to 12-

-centymetrowy wentylator dołączony do

zestawu) na tyle poprawia skuteczność,

że temperatura podczas maksymalnego

obciążenia spadła poniżej uzyskiwanej

na fabrycznym zestawie chłodzenia.

Dodatkowym zyskiem jest znaczne

wyciszenie, bo bez wentylatora ze-

staw jest bezgłośny, a z wentylatorem

głośność wzrasta w niemal niezauwa-

żalnym stopniu.

Powyżej prezentujemy wykres tempera-

turowy procesora przy użyciu zestawu

fabrycznego, samego radiatora oraz

radiatora z wolnoobrotowym wentyla-

torem zainstalowanym w tylnej części

obudowy.

Zyski i straty ze stosowania chłodzenia pasywnego

W podobny sposób zmierz odległość między wystającymi elementami

płyty u góry i u dołu gniazda. Zapisz odległości między poszczególnymi

elementami:

Nowy radiator

1

Według otrzymanych wymiarów należy wybrać zestaw chłodzenia

pasywnego o odpowiedniej podstawie.

2

Do sklepu udaj się z linijką,

żeby zmierzyć zestaw chło-

dzenia i wybrać taki, którego

podstawa

n

zmieści się w określone, wymie-

rzone wcześniej, miejsce na pły-

cie głównej.

3

Pamiętaj, aby sprawdzić, do

jakich procesorów (a właści-

wie podstawek, np. AM2 , LGA775)

jest przeznaczony zestaw chłodzą-

cy, który wybierzesz.



RE

KL

AM

A

Chlodzenie pasywne.indd 27

2007-12-20 17:05:41

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER

HARDWARE

28

PC

Format

2/2008

Instalowanie chłodzenia pasywnego

Jeśli bardzo dokładnie wykonałeś wszystkie

pomiary, zestaw chłodzący bez problemu za-

instalujesz w swoim komputerze. Gdyby poja-

wiły się problemy, nasze porady pomogą ci je

rozwiązać.

Instalacja i testy

W przypadku chłodzenia pasywnego bardzo duże

znaczenie ma wymiana ciepła między proceso-

rem a radiatorem.

1

Szmatką nasączoną odrobiną spirytusu

przetrzyj spód radiatora, by usunąć z niego

tłuszcz.

2

Następnie

nanieś na

pow ierzchnię

procesora odrobi-

nę pasty termo-

przewodzącej

n

.

i delikatnie ją

rozsmaruj wyka-

łaczką. Nie oszczędzaj na jakości pasty termo-

przewodzącej, bo przy chłodzeniu pasywnym

każdy stopień robi sporą różnicę.

3

Teraz zamontuj zestaw chłodzący na pro-

cesorze według wskazówek zamieszczonych

w jego instrukcji instalacji (niektóre zestawy

montuje się w nietypowy sposób).

4

Na tylnej kratce obudowy zamontuj dodat-

kowy wentylator. Wykorzystaj jak najwięk-

szy (najlepiej 12-centymetrowy), ale oczywiście

taki, który można zamontować w kratce. Może

to być wentylator z ręcznym regulatorem pręd-

kości obrotowej. Umieść go tak, aby dmuchał

w stronę zesta-

wu chłodzącego

procesora. Kie-

runek przepływu

powietrza wska-

zują oznaczenia

umieszczone na

wiatraczku

n

.

5

Uruchom dowolny program do monitoro-

wania temperatury procesora (najlepiej

dołączony do twojej płyty głównej). Następnie

uruchom jakikolwiek program mocno obciąża-

jący procesor (może to być Orthos, Prime 95,

czy nawet wbudowany benchmark programu

WinRAR) i monitoruj wzrost temperatury. Mak-

symalna wartość nie powinna przekraczać 60

stopni Celsjusza.

Zestaw nie pasuje

Czasami pomiary fragmentów płyty głównej są

mało precyzyjne i zestaw chłodzący nie pasuje

do płyty. Jego poprawne zamontowanie utrudnia

jakiś niewielki element pominięty podczas po-

miarów. Zestaw nie przylega wtedy dokładnie

do procesora lub nie można zapiąć wszystkich

zatrzasków. Pozostaje wykorzystać proste narzę-

dzie, np. piłkę do cięcia metalu. Oczywiście moż-

na też użyć elektronarzędzi, jednak spód radia-

tora jest najczęściej wykonany z aluminium,

które bardzo trudno się piłuje zwykłymi tarcza-

mi do cięcia metalu – potrzebne są specjalne

tarcze do cięcia aluminium.

Ú

Instalacja zestawu chłodzącego

1

Sprawdź, z której strony gniazda procesora

zestawu nie udaje się zamontować, i oceń,

które elementy płyty głównej uniemożliwiają

jego zainstalowanie. W naszym przykładzie były

to niewielkie kondensatory

n

.

2

Przytnij kawałek taśmy izolacyjnej do takich

wymiarów, aby zasłaniała elementy płyty

głównej utrudniające montaż

n

.

Następnie przylep taśmę do elementów

odrobiną plasteliny

n

,

aby warstwa klejąca taśmy była skierowana do

góry.

3

Przyłóż zestaw chłodzący do procesora,

a następnie go zdejmij. W miejscu, w którym

elementy płyty przeszkadzają w montażu, po-

winien pozostać na radiatorze kawałek taśmy

izolacyjnej. Wskaże on fragment radiatora, który

trzeba odciąć:

Usuń też pozostałości plasteliny z elementów

płyty głównej.

4

Za pomocą

flamastra i li-

nijki narysuj pro-

stą linię w miejscu,

gdzie kończy się

taśma

n

.

Linia będzie wska-

zywała miejsce

cięcia radiatora.

5

Zmierz wysokość przeszkadzających ele-

mentów płyty głównej i oceń, w jakim stop-

niu wystają ponad powierzchnię procesora. Do

tej wysokości dodaj dwa milimetry – uzyskasz

wysokość, o jaką musisz odciąć podstawę radia-

tora. Odmierz tę wysokość i ponownie flama-

strem narysuj linię prostą:

Sprawdź, czy linia nie przecina otworów

n

służących do zamocowania zapięć zestawu chło-

dzącego.

6

Piłką do metalu najpierw kilkakrotnie natnij

radiator od spodu:

a następnie wytnij szczelinę o określonej głębo-

kości (wynika to z wcześniejszych wyliczeń).

7

W podobny sposób natnij radiator z zazna-

czonego boku:

8

Pilnikiem oszlifuj powierzchnie i krawędzie

odciętego radiatora.

9

W wodzie z odrobiną płynu do mycia na-

czyń dokładnie wymyj przy użyciu szczo-

teczki do zębów spód radiatora, a następnie cały

radiator. Jakikolwiek opiłek aluminium może

doprowadzić do uszkodzenia komputera. Pozo-

staw radiator do całkowitego wyschnięcia, a na-

stępnie zamontuj go na procesorze, jak pokaza-

liśmy w warsztacie „Instalacja i testy”.

Chlodzenie pasywne.indd 28

2007-12-20 17:05:51

Certyfikacja PitStop - Wydawnictwo BAUER