Debata oksfordzka

1. Debata oksfordzka jest rodzajem sformalizowanej dyskusji, w której biorą udział:

a. dwa zespoły uczestników broniących/zwalczających jasno określoną i kontrowersyjną tezę

b. marszałek kierujący przebiegiem debaty

c. sekretarz prowadzący listę zapisanych do głosu.

2. Celem debaty jest naświetlenie wybranego tematu w drodze kontrowersyjnej i ściśle uporządkowanej we-

dług ustalonego schematu wymiany poglądów i przekonanie zgromadzonej publiczności do swoich racji.

3. Konkurujące strony, z których jedna broni określonej tezy, a druga ją zwalcza, bronią do końca swojego punk-

tu widzenia. (Ich zadaniem nie jest przekonanie wzajemne, lecz przekonanie publiczności.).

4. Zabieranie głosu przez mówców stron odbywa się naprzemiennie.

5. Debatę zaczyna wystąpienie pierwszego mówcy strony, która broni określonej tezy.

6. Zazwyczaj w każdej drużynie występuje 3-4 uczestników. W razie potrzeby można ustalić większa ich liczbę.

7. Zadaniem pierwszego mówcy jest przedstawienie tezy i ogólnego zarysu argumentacji; drugi (i ewentualnie

trzeci) mówca rozwija wątki szczegółowe zarysowane przez pierwszego. Rola trzeciego (ewentualnie czwar-

tego) mówcy jest najtrudniejsza. Ma ona za zadanie śledzić przebieg wymiany poglądów i starać się zbić ar-

gumentację strony przeciwnej, wychwytując słabe punkty (błędy rzeczowe, błędy formalne, np.: sprzeczności

logiczne).

8. Czas wystąpień jest limitowany i z góry ustalony na początku debaty. Ostatnim mówcom stron przysługuje czas

nieco dłuższy niż poprzednikom.

9. Można ustalić dopuszczenie zadawania pytań mówcom przez przedstawicieli konkurencyjnej drużyny

lub przez publiczność. Zgłoszenie następuje przez „położenie ręki na głowie”. Głosu udziela marszałek. Mówca,

do którego kierowane jest pytanie, może nie dopuścić do jego zadania przez użycie zwrotu „dziękuję”. Przy wza-

jemnym zwracaniu się do siebie obowiązują formy grzecznościowe: np. mówienie na Pan, Pani.

10. Kulminacyjnym momentem debaty jest głosowanie, które zarządza marszałek. Odbywa się ono przez zajęcie

miejsc przez publiczność po stronie popieranej drużyny lub przejście na określoną stronę sali.

Dyskusja seminaryjna

Dyskusja seminaryjna (rzeczowa) jest rodzajem zbiorowej, nieskrępowanej, kontrowersyjnej i uporządkowanej

wymiany myśli. Jej celem jest wyjaśnienie jakiegoś teoretycznego zagadnienia lub znalezienia rozwiązania prob-

lemu praktycznego. Dyskutanci zmierzają więc do wzajemnego przekonania się i przybliżenia do ustalenia

prawdy (albo znalezienia optymalnej metody działania). Warunkiem prowadzenia dyskusji jest przyjęcie przez

uczestników następujących założeń:

– sporności omawianego zagadnienia,

– gotowości do słuchania i analizowania argumentów przeciwnika,

– dopuszczenie możliwości przekonania się do tezy odmiennej niż ta, z którą przystępowali do wymiany my-

śli.

W dyskusji mogą brać udział wszyscy lub część uczniów klasy. Podział ról wśród dyskutantów w klasie należy

do nauczyciela lub zespołu uczestników.

Dyskusję prowadzi przewodniczący zebrania. Do jego zadań należy:

– udzielanie głosu dyskutantom (w kolejności zgłoszeń),

– pilnowanie przebiegu dyskusji (zwracanie uwagi dyskutantom w razie odchodzenia od tematu, wdawania się

w zbędne dygresje),

– podsumowywanie cząstkowych wyników dyskusji (np. rozstrzygnięcie jakiejś kwestii, jeśli grozi zbędny powrót

do punktu wyjścia).

W razie potrzeby można powołać też sekretarza, który obok listy mówców prowadzi protokół.

Dyskusję inicjuje referent. Funkcję referenta powierza się osobie, która gromadzi dostateczną wiedzę o temacie

w określonym czasie, jest w stanie jasno sformułować problem i naszkicować argumentację. Na referenta należy

wybrać osobę, która potrafi nawiązać kontakt z uczestnikami, jest w stanie panować nad zebranym materiałem

Procedury dydaktyczne

(nie czyta z kartki) i umie zainteresować odbiorców. Po wygłoszeniu zagajenia referent przysłuchuje się przebie-

gowi dyskusji, a na zakończenie ustosunkowuje się do przedstawionych argumentów i tez.

Dyskutanci powinni unikać wdawania się w dialogi z innymi uczestnikami dyskusji, powtarzania zastosowanej

argumentacji, przedłużania wystąpienia poza ustalony limit, atakowania osobiście przeciwników.

Dyskusję można podsumować w formie ankiety skierowanej do uczestników i ewentualnie publiczności, w któ-

rej respondenci zajmują stanowisko wobec omawianego problemu (odpowiadają na jedno lub kilka postawio-

nych pytań) i podają własne uzasadnienie odpowiedzi. Wyniki podawane są do publicznej wiadomości.

Burza mózgów

Burza mózgów jest metodą pracy zespołowej, której celem jest sprowokowanie do wymyślania jak największej

liczby oryginalnych, niekonwencjonalnych pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Istotą metody jest

stworzenie warunków do nieskrępowanego zgłaszania pomysłów bez ryzyka wystawiania ich autorów na na-

tychmiastową krytykę. Szukając rozwiązania postawionego problemu, uczestnicy burzy proszeni są o podawanie

wszystkich nasuwających się im pomysłów, choćby (pozornie) niedorzecznych. Pomysły notowane są w widoczny

dla wszystkich sposób (na tablicy, planszy...). Po zakończeniu burzy zespół analizuje zgłoszone pomysły, oceniając

plusy i minusy ich wykorzystania. W efekcie dokonany zostaje wybór optymalnego rozstrzygnięcia sprawy.

Drzewko decyzyjne

Metoda polegająca na graficznym przedstawianiu podejmowania decyzji, która umożliwia zrozumienie kon-

sekwencji dokonania wyboru. Zgodnie ze swoją nazwą graficzny obraz drogi decyzyjnej przypomina drzewo.

U podstawy opisywana jest sytuacja wymagająca decyzji (dwie możliwości, między którymi należy dokonać al-

ternatywnego wyboru). W koronie drzewa po dwóch stronach zapisujemy rodzaj możliwych rozwiązań (A i B).

Nad każdym rozwiązaniem pozostawione są po dwa pola do zanotowania pozytywnych (P) i negatywnych (N)

skutków wyboru A i B. Na szczycie drzewka znajduje się pole, w którym notuje się wartości i cele, do których dąży

podejmujący decyzję. W pierwszej kolejności wypełnia się pola u podstawy (decyzja do podjęcia) oraz na szczycie

(wartości i cele).