Układ wydalniczy

Dietetyka SWSM

Wydalanie



Oddzielanie zbednych

produktów

przemiany materii z płynów ciała.

◦

Układ oddechowy: CO

2

◦

Skóra i przydatki : woda, sole, kwas
mlekowy, mocznik

◦

System trawienny : woda, sole, CO

2

,

tłuszcze, barwniki żółciowe, cholesterol

◦

Układ moczowy: wiele produktów
przemian metabolicznych, tksyny, leki,
hormony, sole, H

+

i woda

Elementy składowe



Nerki



Moczowody



Pęcherz moczowy



Cewka moczowa

Układ moczowy



Dwie nerki

•

Dwa moczowody

• cewka

Pęcherz



http://www.youtube.com/watch?v=3TH
ZeaMfuSw&feature=related



http://www.youtube.com/watch?v=aQZ
aNXNroVY&feature=related

Funkcje układu wydalniczego



Regulacja jonów w osoczu



Regulacja osmomolarności osocza



Regulacja objętości osocza



Regulacja stężenia jonów
wodorowych w osoczu (pH)



Usuwanie zbędnych produktów
przemiany materii i substancji
toksycznych z osocza



Produkcja hormonów (sekrecja)

Nerka - budowa

1.

piramida nerkowa

2.

tętnica
międzypłatowa

3.

tętnica nerkowa

4.

żyła nerkowa

5.

wnęka nerki

6.

miedniczka
nerkowa

7.

moczowód

8.

kielich mniejszy

9.

torebka włóknista

10. biegun dolny nerki
11.

biegun górny nerki

12.

żyła
międzypłatowa

13. nefron
14. zatoka nerkowa
15.

kielich większy

16. brodawka

nerkowa

17.

słupy nerkowe

Nerka - budowa



Kora nerki warstwa zewnętrzna

◦

Słupy nerkowe



Rdzeń nerki warstwa wewnętrzna

◦

Piramidy nerkowe

Przekrój płata nerki

Nerka - funkcjonowanie

Schemat przedstawiający strukturę nefronu i budowę torebki Bowmana.
Biologia Solomon, Berg, Martin, Villee 1996 str 1001

Ciśnienie filtracyjne

Nerka - funkcjonowanie



Nefron podstawowa jednostka
funkcjonalna =

Kłebuszek nerkowy

(Malpighiego) + kanalik
nerkowy(cewka nerkowa)



Torebka otaczająca kłebuszek torebki
ciałka nerkowego ( torebka Bowmana)



Od torebki odchodzi kanalik kręty
proksymalny przechodzący w pętlę
nefronu ( pętla Henlego)

Ukrwienie nerek



25 % krwi każdego wyrzutu serca
przepływa przez nerki



Tętniczka doprowadzająca do torebek
ciałek nerkowych rozpoczyna
produkcję moczu pierwotnego



Mocz ostateczny; układ kanalikowy,
wchłanianie zwrotne (reabsorbcja)
wydzielanie ( sekrecja)

Przesączanie kłębkowe



Ciśnienie hydrostatyczne występujące
w naczyniach włosowatych
kłębkowych.



Wartość ciśnienia ok. 70 mmHg w
porównaniu do 25 mmHg w innych
tkankach



Jest zależne od ciśnienia tętniczego

Reabsorbcja kanalikowa



Wchłanianie wraz z wodą i
readsorbcja w kanalikach nerkowych.

◦

Glukoza, aminokwasy, sole mineralne



Aktywne wydzielanie

przez nabłonek

kanalikowy do światła kanalika

◦

Jony potasu, wodorowe, amoniak

Regulacja reabsorbcji



Reabsorbcja przymusowa w kanaliku
proksymalnym

– woda i Na



Aldosteron (kora nadnerczy) zwiększa
zatrzymywanie sodu



H. antydiuretyczny (przysadka)
zwiększa reabsorpcję wody



H. przytarczyc reabsorbcja
fosforanów.

Aparat

przykłebuszkowy

Aparat

przykłębuszkowy

reguluje każdy nefron.
Składa się na niego komórki
przykłębuszkowe,
(wydzielanie reniny)
komórki plamki gęstej
(wydzielane wazopresyny) i
komórki mezangium
zewnętrznego tkanka łaczna.

Reabsorbcja i sekrecja

„Odpady” przemiany azotowej



Mocznik

◦

białka



aminokwasy



NH

2

usuwany



amoniak,

wątroba przetwarza do mocznika



Kwas moczowy

◦

Przemiany kwasow nukleinowych



Kreatynina

◦

Przemiany fosforanów



Niewydolność nerek

◦

azotemia: produkty przemian azotowych we
krwi

◦

uremia: toksyczne efekty akumulacji
produktów przemian azotowych

Hormony



Nerki wydzielają hormony, erytropoetynę i

reninę. Erytropoetyna wydzielana jest w
odpowiedzi na

hypoksję czyli niski poziom

tlenu w tkankach.

Stymuluje to erytropoezę

czyli produkcję krwinek czerwonych w szpiku
kostnym.



Kalcytriol (1,25-dihydroksycholekalcyferol;
1,25(OH)

2

D

3

) aktywna forma wit D

zapoczątkowuje absorpcję wapnia i

absorbcję fosforanów



Częścią układu RAA (renina – angiotensyna

– aldosteron) jest renina regulująca poziom
aldosteronu.

Hormony

Regulacja równowagi kwasowo -
zasadowej



HCl + NaHCO

3

 NaCl +H

2

CO

3



H

2

CO

3

 H

2

O + CO

2



1. mechanizm węglanowy

◦

Anhydraza

węglanowa

H

2

O + CO

2

 H

2

CO

3



2. „ kwaśność miareczkowa”



3. mechanizm amoniakalny

Moczowody budowa



3 warstwowa budowa

◦

Łącznotkankowa błona zewnętrzna

◦

Błona mięśniowa

◦

Błona śluzowa z nabłonkiem

przejściowym

Skurcze perystaltyczne moczowodu 
efekt wzrostu ciśnienia w miedniczkach

Zablokowanie moczowodu

– kolka

nerkowa

Moczowody

Moczowody

Pęcherz moczowy - budowa



Błona śluzowa



Błona mięśniowa



Błona

zewnętrzna

Oddawanie moczu

Odruch sterowany
z rdzenia
kręgowego

.

Pojawia się przy obj ok.
150 ml
Powyżej 400 ml jest trudny
do utrzymania

Mocz



Dobowa produkcja od 500 do 2500 ml



Gęstość od 1,003 do 1,03



Podstawowe składniki:

◦

Woda, mocznik, kwas moczowy,
kreatynina, siarczany, fosforany, chlorki,
amoniak, potas, sód.

Zaburzenia układu wydalniczego



Bezmocz mechaniczny



Chlamydia i ureaplazma



Gruczolak gruczołu
krokowego



Gruźlica urologiczna



Hematuria



Hiperaldosteronizm



Hiperamonemia



HSV



Kamica cewkowa



Kamica cystynowa



Kamica fosforanowa



Kamica kielichowa



Kamica ksantynowa



Kamica moczanowa



Kamica moczowa



Kamica moczowodowa



Kamica nerkowa



Kamica pęcherzowa



Kamica szczawianowa



Kamica wapniowa



Kamienie w nerkach



Kolka nerkowa



Krwiomocz

Mocznica
Nefropatia cukrzycowa
Nefropatia toczniowa
Nietrzymanie moczu
Niewydolność nerek
Ostre

kłębuszkowe zapalenie nerek

Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
Przednerkowa ostra niewydolność nerek
Przewlekle odmiedniczkowe zapalenie
nerek
Rak nerki
Roponercze
Skaza moczanowa
Torbielowatość nerek
Uraemia
Uremia
Wielomocz
Zapalenie cewki moczowej
Zapalenie gruczołu krokowego
Zapalenie miedniczek nerkowych
Zapalenie nerek
Zapalenie pęcherza moczowego
Zapalenie pochwy
Zapalenie prostaty
Zapalenie sromu
Zapalenie stercza
Zespół Conna
Zespół nefrotyczny
Zespół nerczycowy
Żylaki powrózka nasiennego

Dializa

Transplantacje



w ok. 50% przypadków nerka pracuje
bardzo dobrze i nie dochodzi do

powikłań



w ok. 35% przypadków występują
problemy i

powikłania, które udaje się

wyleczyć



w ok. 15% przypadków występują

poważne problemy i powikłania

prowadzące do utraty przeszczepu lub
pogorszenia stanu zdrowia



w 3

—5% przypadków dochodzi do

śmierci biorcy.

Transplantacje



Falun Gong Chiny:



Nerka: 62

000 dolarów USA



Wątroba: 98 000 – 130 000 dolarów USA



Płuco: 150 000 – 170 000 dolarów USA



Serce: 130 000

– 160 000 dolarów USA



Rogówka: 30 000 dolarów USA



Okazuje się więc, że Chiny zrobiły sobie
z ludzkiego organizmu całkiem opłacalny
biznes.

Transplantacje

– pieniądze i ból !?

Nerki jako pożywienie

Nerki w kuchni



Najczęściej podawane są po uprzednim

duszeniu lub podsmażeniu. W

przetwórstwie mięsnym nerki wieprzowe

stosowane są jako dodatek do pasztetów,
konserw, rolad i

farszów



Nerki

charakteryzują się delikatnym,

podrobowym smakiem.



Mają swoisty, dosyć ciężki zapach.

Często odbierany jako nieprzyjemny.



Nerki

są źródłem białka, witamin z grupy

B, dobrze przyswajalnego żelaza i kwasu

foliowego. Zawierają jednak znaczne

ilości cholesterolu.