ROZMOWA PIERWSZA

•

Rzecz dzieje się w ogrodzie przy pałacu/zamku królewskim nad Wisłą, gdzie działo się dużo
rzeczy (układy, rozmowy filozoficzne, miłostki, rozmyślania ect.)

•

Rozmawiają tam Artakses i Ewander.

•

Ewander jest zdziwiony, że młodzieniec, który się nigdy nie uczył jest bardzo inteligentny,
biegły we wszystkim. Artakses mówi mu, że to kwestia człowieka, jeśli jest inteligenty z
natury – nie potrzebuje specjalnych nauk. Nawet aby szlifować swoją cnotę.

•

Nauka vs. Prostota: wywód A. na ten temat (opuszczony)

•

Pojawienie się króla, przerwanie rozmowy.

•

Mężczyźni obiecują sobie, że następnego dnia znowu się spotkają i będą rozmawiać o
czymś, ale teraz wywód będzie należał do E.

ROZMOWA TRZECIA

•

Tego dnia E. nie mógł wcześnie zobaczyć się z A. Spotkali się dopiero o 6. A. idzie do
pokoju E.

•

A. zastał E. nad pocztą.

•

E. przeprasza za bałagan, A. mówi, że wcale nie jest to nieporządek, tylko wielkie sprawy.

•

Czytają razem odpowiedź, jakąś instrukcję polityczną – A. komentuje.

•

Zauważają, że mężowie piszą szkolnym, makaronicznym stylem – nie powinno tak być.

•

Inne państwa mają ładniej napisane noty (?)

•

A. uważa, że autorzy powinni zacząć tworzyć coś oryginalnego, a nie cytować cały czas
autorów antycznych – nie odbiera im on jednak niczego z ich talentu (docenia ich)

•

„O stylu abo sposobie mówienia i pisania” (mówi A.)

•

Geneza słowa „styl” z antyku – rylec, którym pisano po tabliczkach.

•

Naśladujemy starożytnych – należy im się za to szacunek i poniekąd wzorowanie się na nich

•

Kato naśladował i lubił Platona, Cezar – Homera.

•

Na pismach starożytnych się uczymy, należy ich naśladować, nie kopiować.

•

Ważna jest odpowiedniość stylu do treści i tematu (przykłady).

•

Należy zawierać dużo treści w małej ilości słów – nie należy się rozwlekać.

•

Historycy powinni pisać węzłowato – mistrzem tego był Tacyt.

•

(sonet A. na cześć Tacyta)

•

Potem naśladował go Paterculus, a potem Florus, który miał jeszcze piękniejszy styl, ale
napisał bardzo mało czym sobie zaszkodził.

•

Wymienia innych historyków (Sallustius, Juliusz Cezar, Ksenofon, Livius, Justinus)

•

Styl powinien być lekki, nie nadęty, z umiarem.

•

Przemowy muszą być napisane pięknym językiem – dzięki temu miękczy się serca ludzi.

•

Popularność satyr – ludzie chętnie je czytali, a potem powtarzali dla dowcipu.

•

Mają one jednak za dużo słów, starożytni byli bardziej kunsztowni w „hasłach” - mało słów
– dużo treści.

•

O sztuce poetyckiej – powinna być zwięzła. Mistrzem – Lukanus. (też Klaudianus, Horacy,
Seneka tragik, Wergiliusz, Sarbiewski)

•

Poeci potrafią zwrócić uwagę nawet na błahostkę i uczynić z tego coś pożytecznego.

•

Poezja w języku pospolitym (Marinus, Tassus, Ariost)

•

Mowa o tym, że wielu autorów oraz ich dzieł jest nieznanych (zniszczenie Biblioteki
Aleksandryjskiej)

•

Edukować należy się nie po to, aby zabłysnąć, ale po to aby być mądrzejszym.

•

A. kończy wywód. Chce pokazać E. bibliotekę i niektóre dzieła, ale ten nie ma czasu – musi
iść, bo jest urzędnikiem i ma ważne sprawy do załatwienia.

•

Na drugi dzień mają zobaczyć się ponownie.

ROZMOWA DZIESIĄTA

•

Mądrzy ludzie uciekają od dworów do samotni, aby tam rozmyślać, uciekają przed światem,
bo go dobrze rozumieją.

•

Do rozmów dołącza ojciec Elizeusz.

•

Rozmawiają o tym, że wielcy ludzie (królowie, władcy) bardzo często uciekali do samotni.

•

E. mówi, że był w samotni u Ludwika XIV i bardzo sobie to chwali.

•

Elizeusz mówi, że ludzie, którzy poznali wszystkie rozkosze świata rozumieją w końcu, że
wszystko to jest marnością i od tego uciekają.

•

Czym jest dusza?

•

E. - myśli, że jest to coś boskiego, podobnego do Boga lub aniołów, byt osobny od ciała.

•

A. - Dusza dana jest na równi z ciałem, służy ciału – dziwi się temu.

•

Eli. - zgadza się z tym, że dusza jest podobna aniołowi, ale Bóg chciał, żeby żyła ona w
ciele, dlatego najpierw stworzył ciało, a potem dał duszę. Gdyby dusza była osobno, nie
chciałaby już żyć w ciele. Istotą człowieka są ciało i dusza razem. Dusza powstaje w 4.
miesiącu od poczęcia.

•

„O umyśle, to jest o duchu albo duszy ludzkiej) (mówi Eli.) frag. usunięty

•

A. i E. zgadzają się z wywodem ojca.

•

Zaraz potem wracają do domów, bo nazajutrz mają naradę u króla.

ROZMOWA DWANASTA

•

A. i E. W nocy bawili się, ucztowali.

•

A. zerwał się wcześniej niż E., bo miał sprawy do załatwienia. Spotkali się dopiero pod
wieczór w komnacie króla.

•

Poszli znowu do ogrodu, gdzie byli pierwszego dnia.

•

A. mówi, że król dowiedział się o ich odpoczynku – ucztowaniu i nie był zadowolony (?).

•

E. ma wyjechać. Mówi, że nie wstydzi się próżnowania po wykonanej pracy, ludzie zawsze
odpoczywali po pracy i nie powinni być za to brani na języki.

•

„O prożnowaniu albo drobnych zabawach ludzi wielkich” (mówi E.) usunięte

•

Kończy wywód, bo goni go czas, nie chce denerwować króla, bo już powinien wyjechać.

•

Chce się ostateczne pożegnać z A., ale ten nie chce go puścić, prosi o jeszcze jeden dzień.

•

E. przystaje na to.