FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW
Wartość pieniądza w czasie
Wpływ częstotliwości kapitalizacji na wartość przyszła oznacza, że częstsza kapitalizacja przy równej stopie
procentowej w rezultacie daje wyższą stopę procentową,
Efektywna stopa procentowa:
r – nominalna stopa procentowa
m – liczba okresów kapitalizacji w roku
Wartość przyszła przy wielorakiej kapitalizacji w ciągu roku
gdzie, FV – wartość przyszła
PV – aktualna wartość pieniądza (wartość początkowa)
r – nominalna roczna stopa procentowa
m - ilość okresów kapitalizacji w ciągu roku
n – ilość lat, w których kapitalizowane są odsetki
Przyszła wartość pieniądza przy zmiennej stopie procentowej
Obecna wartość pieniądza przy zmiennej stopie procentowej
KAPITAŁ OBROTOWY NETTO – ogranicza ryzyko wynikające z mniejszej płynności
wg podejścia kapitałowego kapitał obrotowy netto = kapitał stały – majątek trwały
wg podejścia majątkowego: kapitał obrotowy netto = majątek obrotowy – zobowiązania bieżące
poziom zapotrzebowania KON:
+ kapitał obrotowy netto
- saldo netto środków pieniężnych
+ zobowiązania przeterminowane
Do ustalenia zapotrzebowania KON – metoda cykli:
cykl zapasów = zapasy (stan na koniec poprzedniego okresu) / sprzedaż dzienna z poprzedniego okresu
cykl należności = należności / sprzedaż dzienna
cykl środków pieniężnych = inwestycje krótkoterminowe / sprzedaż dzienna
cykl zobowiązań krótkoterminowych = zobowiązania krótkoterminowe (bez kredytów, zaliczek od odbiorców, emisji
papierów wartościowych) / sprzedaż dzienna
Sposoby porównywania równowagi:
1. Ograniczenie zapotrzebowania na KON
= obniżenie aktywów bieżących lub wzrost zobowiązań w okresie wymagalności
2. Zwiększenie KON
= obniżenie aktywów stałych lub zwiększenie kapitału własnego
3. Rozwiązanie mieszane tzn. mix finansowy (factoring, forfighting, dotyczy rozliczeń międzynarodowych)
Ocena przedsięwzięć inwestycyjnych
OKRES ZWROTU NAKŁADÓW
- to liczba lat, po upływie których suma przepływów pieniężnych osiągnie wartość dodatnią
- wybiera się projekt o najkrótszym okresie zwrotu
- jednakowe wpływy pieniężne w każdym roku trwania projektu inwestycyjnego
-różne wpływy pieniężne w poszczególnych latach
Księgowa stopa zwrotu:
Z
n
– roczny zysk netto, osiągnięty dzięki poniesionym nakładom inwestycyjnym
K – wartość nakładów inwestycyjnych
Od - odsetki
Kw – kapitał własny
WARTOŚĆ ZAKTUALIZOWANA NETTO:
- suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych, jakie dane przedsięwzięcie generuje w czasie trwania
ZDYSKONTOWANY OKRES ZWROTU
– liczba okresów, po której zdyskontowane wpływy (związane z realizacją projektu) zrównają się ze zdyskontowanymi
wydatkami (związanymi z realizacją projektu). Innymi słowy, zdyskontowany okres zwrotu oznacza liczbę okresów, po
której suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto będzie równa zeru.
RYZYKO
1. Wartość średnia przepływów pieniężnych w t – tym roku:
Prawdopodobieństwo realizacji przepływów
w danym roku spełnia warunek: t=1
2. Odchylenie standardowe przepływów pieniężnych w t – tym roku
3. Zaktualizowana wartość średnich przepływów pieniężnych w okresie realizacji projektu
4. Odchylenie standardowe zaktualizowanej wartości średnich przepływów pieniężnych
5. Współczynnik zmienności
Wewnętrzna stopa zwrotu
- to taka stopa dyskontowa, dla której wartość zaktualizowana strumienia jest równa zero.
Projekt inwestycyjny przyjmuje się do realizacji, gdy IRR >r, gdzie r jest kosztem kapitału
Metodą prób i błędów wybiera się takie dwie wielkości stopy procentowej r
1
i r
2
, że obliczona na podstawie
r
1
– wartość NPV jest zbliżona do zera, ale jest dodatnia
r
2
- wartość NPV jest zbliżona do zera, ale jest ujemna
- dodatnia wartość NPV obliczona dla stopy r
1
- ujemna wartość NPV obliczona dla stopy r
2
DŹWIGNIE
przychody ze sprzedaży – koszty zmienne = marża brutto } DOL - dźwignia operacyjna
marża brutto – koszty stałe = zysk operacyjny EBIT
zysk operacyjny EBIT – koszty finansowe = zysk brutto – podatek = zysk netto } DFL - dźwignia finansowa
CAŁOŚĆ = łącznie dźwignie DTL
DŹWIGNIA OPERACYJNA - DOL
- efekt dźwigni operacyjnej wielkość zmiany zysku operacyjnego pod wpływem zmiany wielkości sprzedaży
Stopień dźwigni operacyjnej informuje o ile % zmieni się poziom EBIT w przypadku jednoprocentowej zmiany
sprzedaży przy założeniu, że pozostałe czynniki nie ulegną zmianie
Stopień dźwigni operacyjnej:
- w stopniu statycznym:
- w stopniu dynamicznym: :
WZGLĘDNY MARGINES BEZPIECZEŃSTWA
DŹWIGNIA FINANSOWA - DFL
czynniki warunkujące - koszty finansowe
- efekt dźwigni finansowej zmiana EBIT, w wyniku stałych kosztów finansowych, będzie powodować więcej niż
proporcjonalną zmianę zysku brutto lub netto, a także wskaźnika ROE (rentowność kapitałów własnych) i EPS
(rentowność akcji)
Stopień dźwigni finansowej:
- w stopniu statycznym:
- w stopniu dynamicznym: :
Stopień dźwigni operacyjnej finansowej informuje o ile % zmieni się zysk brutto jeżeli EBIT zmieni się o 1%.
Dodatni efekt dźwigni finansowej – pozytywny efekt w postaci wzrostu wartości wskaźnika ROE
EPS wywołany zastępowaniem części kapitału własnego kapitałem obcym
ujemny efekt dźwigni finansowej – maczuga finansowa
Graniczny poziom zysku operacyjnego EBIT
x
= r x K
całkowity
EBIT > EBIT
x
– wystąpi dodatni efekt dźwigni finansowej, należy wybrać wariant finansowania z udziałem kapitałów
obcych
EBIT < EBIT
x
– wystąpi ujemny efekt dźwigni finansowej, należy wybrać wariant finansowania bez udziału kapitałów
obcych
EBIT = EBIT
x
– nie wystąpi efekt dźwigni finansowej, finansowania są równoważn
DŹWIGNIA POŁĄCZONA – DTL
- informuje o ile zmieni się zysk brutto (netto) lub ROE w wyniku zmiany sprzedaży o 1%
- w ujęciu statycznym:
- w ujęciu dynamicznym: :
Źródła finansowania przedsiębiorstwa: koszty, pożyczki, factoring, akcje (kapitał własny) uprzywilejowane, akcje
zwykłe, obligacje
AKCJE UPRZYWILEJOWANE
gdzie
R
p
– koszt kapitału akcji uprzywilejowanych
D
p
– dywidenda na 1 akcje uprzywilejowaną
P
p
– cena rynkowa 1 akcji uprzywilejowanej
F
p
– koszt emisji 1 akcji uprzywilejowanej
AKCJE ZWYKŁE
gdzie,
g – współczynnik wzrostu dywidendy,
R
E
– koszt kapitału własnego
R
E(A)
– koszt kapitału własnego akcyjnego
- zysk netto
KREDYTY
gdzie,
R
D(1-t)
– faktyczny koszt długu (kredytu)
R
D
– faktyczny koszt kredytu, nominalne oprocentowanie kredytu
gdzie
I
TAX
– tarcza podatkowa
R
D
– nominalne oprocentowanie kredytu
D – kwota kredytu
t – stopa podatkowa (19%)
OBLIGACJE
gdzie, R
O
– koszt kapitału obcego - obligacji
t – stopa procentowa podatku (19%)
V
O
– wartość obligacji (ew. P
O –
cena obligacji)
I – kupon (odsetki od obligacji)
P
O
– cena sprzedaży (cena wyjściowa)
m – liczba miesięcy od ostatniej wypłaty odsetek
ŁĄCZNY KOSZT KAPITAŁU
gdzie, WACC – średni ważony koszt kapitału
V – cały kapitał
E/V – udział kapitału własnego
R
E
– koszt kapitału własnego
D / V – udział kapitału obcego (kredyty)
R
D(1-t)
–faktyczny koszt długu (kredytu)
P/V – udział kosztu uprzywilejowanego
R
P
– kapitał własny uprzywilejowany (akcje uprzywilejowane)
O/V – udział obligacji
R
O
– koszt obligacji
KAPITAŁ WŁASNY
gdzie, R
E
– koszt kapitału własnego
R
F
– koszt inwestycji bez ryzyka
R
M
– R
F
– premia za ryzyko
β – współczynnik ryzyka w branży
Ocena rentowności papierów wartościowych
Bony skarbowe/bankowe
Bon – krótkoterminowy papier wartościowy oferowany do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i
wykupywaniem wg wartości nominalnej po upływie okresu na jaki został wyemitowany.
Pierwotny termin do wykupu obejmuje okres id 1 do 52 tygodni.
Obracane tylko na rynku krajowym
1 – okres od zakupu do sprzedaży
2 – okres od sprzedaży do wykupu
3 – okres od zakupu do wykupu
Rentowność Y
gdzie: Cs- cena sprzedaży bonu
Cz – cena zakupu bonu
n – liczba dni od zakupu do sprzedaży
B – baza, liczby dni finansowanych w roku, przyjmuje się 360
Stopa dyskontowa d
gdzie:
- cena od zakupu (z) do sprzedaży (s)
Obligacje – papier wartościowy dłużny oferowany do sprzedaży w kraju lub zagranicą.
Pierwotny termin obligacji do wykupu nie może być krótszy niż 365dni.
Obligacja może być sprzedawana na rynku pierwotnym z dyskontem wg wartości nominalnej lub wypłacać kupony.
Rynek wtórny
n
zs
= n
zw
- n
sw -
okres od zakupu do sprzedaży
jest równy różnicy pomiędzy okresem od zakupu do wykupu, a okresem
od sprzedaży do wykupu
C
z
= KG
z
x N x ε O
i –
odsetki przed
zakupem
C
s
= KG
s
x N x ε O
i –
odsetki, które będą dopiero otrzymane
O
i
= (n/365) x n x D
gdzie, KG – kurs obligacji na giełdzie
Rentowność na rynku wtórnym Y
Stopa dyskontowa d
Certyfikaty depozytowe
- papiery wartościowe emitowane przez bank, w przeciwieństwie do depozytów certyfikaty depozytowe mogą być
zbywalne na rynku wtórnym po cenach rynkowych
- na rynku pierwotnym wartość wykupu certyfikatu przez emitenta jest równa cenie nominalnej powiększonej o
odsetki
-na rynku wtórnym certyfikat zbywa się po cenie rynkowej
Wartość certyfikatu depozytowego:
gdzie: Ck – wartość w dniu zapadalności
N – wartość nominalna certyfikatu
b – wartość kuponu dołączonego do certyfikatu
B – liczba dni finansowych w roku – baza
n – okres certyfikatu
Weksle
-instrumenty dyskontowe
- papiery wartościowe na zlecenie, ukazujące bezwarunkowe, nieodwracalne zobowiązanie dłużnika wekslowego do
świadczenia pieniężnego do wysokości sumy wekslowej
Dochód dla inwestora przetrzymującego weksle do wykupu z różnicy pomiędzy wartością aktualną weksla a sumą
wekslową.
Suma należności wekslowej
gdzie:
S – suma wekslowa zawierająca już należne odsetki za okres od daty wystawienia do dnia płatności weksla
d – stopa dyskontowa
t – ilość dni, jaka upływa od daty wystawienia do dnia płatności
K – suma wekslowa pierwotna
Odsetki z tytułu dyskonta weksli: