MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

WEWNĘTRZNE

ZEWNĘTRZNE:

EWIDENCYJNE:

•Sprawozdania finansowe;

•System księgowy firmy;

•Statystyka ekonomiczna;

•Spisy inwentarzowe;

•Dokumentacja produkcyjna,

POZAEWIDENCYJNE:

•Plany krótko- i długookresowe,

biznesplany;

•Kosztorysy, kalkulacje

wstępne;

•Wynik dotychczasowych analiz;

•Roczniki statystyczne;

•Roczniki GPW;

•Publikacje fachowe;

•Regulacje prawne;

•Informacje agencji

handlowa;

•Systemy kalkulacyjne;

•Dokumentacja

konstrukcyjno-techniczna;

•Dokumentacja dotyczącą

zatrudnienia;

•Protokoły i wnioski

pokontrolne;

•Sprawozdania zarządu i rady

nadzorczej;

•Dane z wywiadów z

pracownikami, kontrahentami,

kredytodawcami

ratingowych;

•Informacje wywiadowni

gospodarczych

2014-11-12 11:52

2

ELEMENTY SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO

1.

wprowadzenie do sprawozdania
finansowego;

2.

bilans;

3.

rachunek zysków i strat;

4.

zestawienie zmian w kapitale własnym;

2014-11-12 11:52

3

4.

zestawienie zmian w kapitale własnym;

5.

rachunek przepływów pieniężnych;

6.

opinia biegłego rewidenta;

7.

odpis uchwały o zatwierdzeniu rocznego
sprawozdania i podziale zysku lub
pokryciu straty

Odbiorcy sprawozdania finansowego

Dawcy

kapitału,

zarówno

własnego,

jaki

obcego

ponoszą

ryzyko

funkcjonowania i upadłości firmy; roszczenia inwestorów są zaspakajane w

ostatniej kolejności, kredytodawcy i wierzyciele oceniają na podstawie

sprawozdania zdolność firmy do obsługi długu i wywiązywania się ze

zobowiązań odsetkowych

Analitycy finansowi i doradcy – wykorzystują je w podejmowaniu decyzji

2014-11-12 11:52

4

inwestycyjnych

Zarządzający – ocena możliwości przetrwania i rozwoju firmy oraz przy

podejmowaniu decyzji bieżących i strategicznych

Firmy konkrecyjne – budowa strategii rynkowej i ocena ryzyka konkurencji,

Instytucje rządowe i samorządowe,

Pracownicy i związki zawodowe – zdolność do utrzymanie miejsc pracy i

podwyżek.

Zastosowanie elementów sprawozdania

Bilans i Rachunek zysków i strat umożliwiają: statyczną

i dynamiczną ocenę stanu i wyników finansowych

przedsiębiorstwa;

Rachunek przepływów pieniężnych obrazuje przepływy

pieniężne w trzech obszarach funkcjonowania:

2014-11-12 11:52

5

pieniężne w trzech obszarach funkcjonowania:

działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej, oraz

pokazuje kierunek zagospodarowania środków;

Informacja dodatkowa zawiera dane i objaśnienia do

poszczególnych elementów sprawozdania

Załącznik do Ustawy o rachunkowości

B i l a n s
Aktywa
A. A k t y w a t r w a ł e

I. Wartości niematerialne i prawne
II. Rzeczowe aktywa trwałe
III. Należności długoterminowe
IV. Inwestycje długoterminowe

2014-11-12 11:52

6

IV. Inwestycje długoterminowe
V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. A k t y w a o b r o t o w e

I. Zapasy
II. Należności krótkoterminowe
III. Inwestycje krótkoterminowe
IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

A k t y w a r a z e m

Pasywa
A. K a p i t a ł (f u n d u s z) w ł a s n y

I. Kapitał (fundusz) podstawowy
II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)
III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)
IV. Kapitał (fundusz) zapasowy
V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych
VIII. Zysk (strata) netto

VIII. Zysk (strata) netto
IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

B. Z o b o w i ą z a n i a i r e z e r w y n a z o b o w i ą z a n i a

I. Rezerwy na zobowiązania
II. Zobowiązania długoterminowe
III. Zobowiązania krótkoterminowe
IV. Rozliczenia międzyokresowe

Pasywa razem

2014-11-12 11:52

7

Układ bilansu slajd 27;Wska

ź

niki wyposa

ż

enie

przedsi

ę

biorstwa w kapitały własne ...

Bilans

Jako podstawowy element sprawozdania stanowi

zestawienie

składników majątkowych i źródeł ich sfinansowania

Prezentuje

statyczny obraz posiadanych lub kontrolowanych

przez jednostkę

zasobów majątkowych, które w wyniku

przyszłych zdarzeń przyczynią się do powstania

korzyści

ekonomicznych

(związane

ze

zużyciem

w

procesie

2014-11-12 11:52

8

ekonomicznych

(związane

ze

zużyciem

w

procesie

wytwórczym, z możliwością zamiany na środki pieniężne, z

obniżeniem kosztów działalności)

Sporządzany na dany moment (tzw. moment bilansowy)

Bilans

W bilansie

nie wykazuje się strumieni wartości, jakie towarzyszą

prowadzeniu działalności gospodarczej (przychody, koszty, wyniki),

ale

skutki tych procesów, co ma odzwierciedlenie

w zmianach

wartości aktywów i pasywów.

Składniki majątkowe są ujmowane w

wartościach netto (po

uwzględnieniu ich dotychczasowego umorzenia)

2014-11-12 11:52

9

Składniki

majątku są uszeregowane

wg zasady wzrastającej

płynności (tempa zamiany na gotówkę, biorąc pod uwagę rodzaj

działalności i cykliczność operacji gospodarczych)

Składniki

pasywów są uporządkowane wg zasady wzrastającej

zapadalności

(pilności zwrotu) – kapitał własny, zobowiązania

długoterminowe i zobowiązania krótkoterminowe

ETAPY ANALIZY BILANSU

WSTĘPNA ANALIZA BILANSU:

Analiza pozioma: badanie dynamiki sumy bilansowej oraz

ważniejszych pozycji aktywów i pasywów. Wykorzystywane

mierniki

to:

odchylenie

bezwzględne,

tempo

zmiany

i

dynamika badanego zjawiska (obliczane w relacji do stałej lub

2014-11-12 11:52

10

dynamika badanego zjawiska (obliczane w relacji do stałej lub

zmiennej bazy porównań). Pozwala na określenie kierunku

rozwoju podmiotu i stopień wzrostu kapitałów finansujących

ten proces. Różne tempo zmian składników aktywów i

pasywów bilansu determinuje zmiany w strukturze majątku i

ź

ródeł jego finansowania.

ETAPY ANALIZY BILANSU

Analiza pionowa: badanie struktury aktywów i pasywów oraz

wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansu

Analiza pionowo – pozioma: badanie struktury kapitałowo-

majątkowej

WSKAŹNIKOWA ANALIZA BILANSU -

rozwinięcie analizy

2014-11-12 11:52

11

WSKAŹNIKOWA ANALIZA BILANSU -

rozwinięcie analizy

wstępnej, oparta na badaniu wzajemny relacji zachodzących

pomiędzy poszczególnymi elementami pasywów i aktywów.

Pogłębiona analiza powinna również obejmować określanie

czynników kształtujących wielkości ekonomiczne zawarte w

bilansie

Analiza

pionowa:

badanie

struktury

aktywów

i

pasywów oraz wewnętrznej struktury wybranych pozycji

bilansu.

Struktura

bilansu

dostarcza

informacji

odnośnie sytuacji finansowej podmiotu.

Struktura

aktywów

- informacje o sposobie zaangażowania

2014-11-12 11:52

12

kapitałów w przedsiębiorstwie, a

struktura pasywów – o

ź

ródłach ich pochodzenia. W analizie pionowej stosuje

się wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w środki

gospodarcze, kapitały własne i obciążenia obcymi

ź

ródłami finansowania.

Wskaźniki struktury aktywów

formuła

Udziału aktywów trwałych w aktywach

ogółem

Aktywa trwałe x 100%

Aktywa ogółem

Udziału aktywów obrotowych w aktywach

ogółem

Aktywa obrotowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział wartości niematerialnych i

prawnych w aktywach ogółem

Wartości niematerialne i prawne x

100%

2014-11-12 11:52

13

Aktywa ogółem

Udział rzeczowych aktywów trwałych w

aktywach ogółem

Rzeczowe aktywa trwałe x 100%

Aktywa ogółem

Udział należności długoterminowych w

aktywach ogółem

Należności długoterminowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział inwestycji długoterminowych w

aktywach ogółem

Inwestycje długoterminowe x 100%

Aktywa ogółem

Wskaźniki struktury aktywów

formuła

Udział długoterminowych rozliczeń

między okresowych w aktywach

ogółem

Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe x 100%

Aktywa ogółem

Udział zapasów w aktywach ogółem

Zapasy x 100%

Aktywa ogółem

Udział należności w aktywach

Należności x 100%

2014-11-12 11:52

14

Udział należności w aktywach

ogółem

Aktywa ogółem

Udział inwestycji

krótkoterminowych w aktywach

ogółem

Inwestycje krótkoterminowe x

100%

Aktywa ogółem

Udział krótkoterminowych rozliczeń

między okresowych w aktywach

ogółem

Krótkoterminowe rozliczenia

międzyokresowe x 100%

Aktywa ogółem

Bardziej szczegółowa analiza może obejmować

określanie

udziału poszczególnych składników

aktywów trwałych w majątku trwałym, co

pozwoli na ustalenie stopnia związania kapitałów w

poszczególnych

składnikach

oraz

analizę

2014-11-12 11:52

15

struktury aktywów obrotowych – istotne

z

punktu widzenie płynności finansowej, ponieważ

determinuje szybkość jego zamiany na gotówkę.

Przeprowadza

się

także

analizę

struktury

należności – bilansowa i czasowa.

Aktywa odzwierciedlają składniki majątkowe w

posiadaniu przedsiębiorstwa.

Dwie

podstawowe

funkcje

majątku

to

generowanie

zysku

oraz

zabezpieczenie

roszczeń wierzycieli.

2014-11-12 11:52

16

To,

jakim

majątkiem

dysponuje

przedsiębiorstwo oraz jego struktura wpływa na

sytuację finansową oraz pozycję finansową

przedsiębiorstwa

STOPIEŃ

PŁYNNOŚCI

POSTAĆ MAJĄTKU

Majątek
rzeczowy

Majątek
finansowy

Majątek
trwały

Ś

rodki trwałe

Inwestycje
rozpoczęte

Udziały i akcje

2014-11-12 11:52

17

rozpoczęte

Majątek
obrotowy

zapasy

Należności
Ś

rodki

pieniężne

Sytuacja majątkowa

Struktura aktywów informuje o sposobie zaangażowania kapitałów

przedsiębiorstwa.

Dwie podstawowe grupy aktywów –

majątek trwały oraz majątek

obrotowy pełnią różną rolę w kreacji zysku:

Majątek trwały pełni rolę pośrednią, stwarzając podstawy do

prowadzenia działalności.

2014-11-12 11:52

18

Majątek obrotowy, jako bardziej płynny, uczestniczy bezpośrednio w

jego

tworzeniu,

podlegając

stałym

przemianom

w

procesie

wytwórczym.

Wzajemne relacje pomiędzy majątkiem trwałym i obrotowym kształtują

się odmiennie w zależności od branży, rodzaju przedsiębiorstwa oraz jego

specyfiki

MAJĄTEK TRWAŁY

Zdeterminowany rodzajem działalności,
Określa zdolności wytwórcze przedsiębiorstwa,
Zaangażowany w przedsiębiorstwie > 1 roku,
Uczestniczy w wielu cyklach produkcyjnych,
Zużywa się stopniowo,

2014-11-12 11:52

19

Zużywa się stopniowo,
Przenosi sukcesywnie część swojej wartości na
wykonywane wyroby,
Współdecyduje o cechach jakościowych wyrobów,
Jest mało elastyczny,
Generuje znaczne koszty (amortyzacja),
Obłożony dużym ryzykiem

MAJĄTEK OBROTOWY

Zdeterminowany rodzajem działalności,
Wysoce związany z branżą, w jakiej działa firma,
Determinuje ilość i jakość produkcji,
Zaangażowany w przedsiębiorstwie < 1 roku.
Uczestniczy w cykliczne powtarzających się

operacjach gospodarczych,

2014-11-12 11:52

20

operacjach gospodarczych,
Podlega stałym przemianom, tworząc nową

wartość przy każdym obrocie,
Przechodzi przez fazy cyklu, generując wartość

dodaną,
Wpływa na wartość produkcji,
Charakteryzuje się większą płynnością,
Obłożony mniejszym ryzykiem

Majątek trwały jest

mniej elastyczny, ponieważ w

krótkim okresie trudno jest dostosować jego poziom

i strukturę do zakresu wykorzystania zdolności

wytwórczych, w przypadku zmian na rynku (spadek

popytu).

Obciążony również

wyższym ryzykiem, ze względu

2014-11-12 11:52

21

Obciążony również

wyższym ryzykiem, ze względu

na niepewność zwrotu poniesionych nakładów z

przyszłych przychodów.

Jego zdolność do generowania przychodów jest

niższa.

W przedsiębiorstwach produkcyjnych głównym

składnikiem majątku trwałego są składniki

rzeczowe, środki trwałe, zwłaszcza bezpośrednio

produkcyjne, decydujące o zdolnościach

produkcyjnych przedsiębiorstwa. Z tego punktu

2014-11-12 11:52

22

widzenia ważny jest stan oraz wartość

techniczno-użytkowa środków będących w

dyspozycji przedsiębiorstwa oraz efektywność

ich wykorzystania.

Wysoki udział majątku trwałego w aktywach ogółem oznacza, że:

Występuje znaczny

poziom unieruchomienia majątku

(struktura majątkowa jest sztywna, mało elastyczna),

Majątek

jest mało elastyczny, gdyż jego zdolność

dostosowawcza do zamian otoczenie jest

niska, możliwości regulowania wielkości i struktury

2014-11-12 11:52

23

niska, możliwości regulowania wielkości i struktury

tak, by dostosować ją do poziomu wykorzystywanych

zdolności produkcyjnych są ograniczone

Majątek jest

ryzykowny w sytuacji zmian warunków

rynkowych – nie wiadomo, czy poniesione nakłady

zwrócą się z bieżących wpływów,

Wysoki udział majątku trwałego w aktywach ogółem oznacza, że:

Taki majątek generuje

wysokie koszty stałe

(amortyzacja) – związane z jego utrzymaniem

Zdolność majątku do osiągania zysku jest względnie

niska,

2014-11-12 11:52

24

Jest on względnie wyższy w branżach

kapitałochłonnych -

górnictwo, hutnictwo, energetyka, chemia, budownictwo

, hotelarstwo, lotnicza.

Na jego udział wpływa m.in. stosowana technologia

wytwarzania i struktura asortymentowa produkcji,

Struktura aktywów trwałych informuje o

stopniu związania kapitałów w poszczególnych

składnikach majątku trwałego,

Przykładowo wysoki udział inwestycji

długoterminowych sygnalizuje możliwość

2014-11-12 11:52

25

łatwiejszego zbycia środków niż miałoby to

miejsce w przypadku zaangażowania tych

ś

rodków w rzeczowe aktywa trwałe.

Przewaga majątku obrotowego jest korzystniejsza, ponieważ:

Majątek obrotowy w większym zakresie wpływa na

wzrost przychodów i poprawę obrotowości majątku,

Przyczynia się do wzrostu zysku ze sprzedaży,

Poprawie ulega płynność finansowa majątku,

Łatwiej można dostosować strukturę majątku do

2014-11-12 11:52

26

Łatwiej można dostosować strukturę majątku do

wymogów rynku,

Majątek jest bardziej elastyczny i obciążony mniejszym

ryzykiem

Stopień unieruchomienia majątku jest mniejszy,

struktura majątkowa jest elastyczna.

Ustalenie struktury aktywów obrotowych dostarcza informacji
na temat płynności finansowej podmiotu.

Aktywa obrotowe są zróżnicowane pod względem płynności i
uszeregowane

wg

kryterium

wzrastającej

płynność.

Za

najmniej płynny składnik uważa się zapasy, a za najbardziej

ś

rodki pieniężne.

Im w strukturze zapasów jest więcej wyrobów gotowych i

2014-11-12 11:52

27

towarów, tym ta płynność jest większa.

Z kolei produkty i półprodukty dopiero po pewnym czasie, po
ich przetworzeniu ,wygenerują gotówkę.

Analiza

należności

powinna

uwzględniać

ich

strukturę

czasową: poniżej i powyżej 12 m-cy; należności terminowych i
przeterminowanych.

Poziom i struktura majątku obrotowego podlega

dużym wahaniom, na jego poziom mają wpływ

rozmiary działalności i ich charakter. Optymalna

wielkość majątku obrotowego to kompromis pomiędzy

kosztami utrzymywania tego majątku a funkcjami

pełnionymi przez poszczególne składnik majątku:

2014-11-12 11:52

28

pełnionymi przez poszczególne składnik majątku:

Zapasy – pozwalają na utrzymanie ciągłości i

rytmiczności produkcji (surowce i materiały) i

zapewnienie ciągłości sprzedaży (towary i wyroby

gotowe);

generują one

koszty tworzenia zapasów

(zmówienie, transport, ubezpieczenia, straty i

ubytki, wyładunek, załadunek),

utrzymywania zapasów

(magazynowanie, konserwacja),

wyczerpania się

zapasów (przestoje w produkcji, praca w godzinach

nadliczbowych) [Economic Order Quantity]

2014-11-12 11:52

29

Należności - to zachęta finansowa dla nabywców

, powinny zapewnić wpływy ze sprzedaży w przyszłości, ale

związane z ryzykiem nieodzyskania środków z tego tytułu

(należności przeterminowane, opóźnienia w spłacie)

Ś

rodki pieniężne niezbędne do dokonywania bieżących

zakupów i regulowania zobowiązań

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

1.

ŁAGODNA zakłada wyższe poziomy zapasów, środków

pieniężnych, zbywalnych papierów wartościowych oraz

należności, które powstają w wyniku stosowania łagodnej

polityki kredytowania odbiorców,

Relacja aktywów obrotowych względem sprzedaży utrzymuje

2014-11-12 11:52

30

Relacja aktywów obrotowych względem sprzedaży utrzymuje

się na wysokim poziomie,

Uzyskiwana

stopa zwrotu jest niższa, ale również mniejsze

ryzyko , czyli większe bezpieczeństwo prowadzonej

działalności

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

Znaczna zapasy są gwarancją zachowania ciągłości i rytmiczności

produkcji oraz sprzedaży

Ś

rodki pieniężne stanowią rezerwę płynności na spłatę

zobowiązań,

Należności powinny w przyszłości zapewnić wpływ środków z

2014-11-12 11:52

31

tytułu sprzedaży kredytowej

Takie podejście jest wskazane dla zakładów o

sezonowym

charakterze produkcji, gdzie duże wahania popytu są łagodzone

przez korzystne warunki kredytowania

Pozwala na wykorzystywanie zdolności produkcyjnych w ciągu

roku na zbliżonym poziomie

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

2.

RESTRYKCYJNA

charakteryzuje się

minimalnym poziomem aktywów

obrotowych, niskim poziom należności spowodowanym

prowadzeniem restrykcyjnej polityki kredytowej wobec

odbiorców,

2014-11-12 11:52

32

odbiorców,

relacja aktywów bieżących względem sprzedaży utrzymuje

się na niskim poziomie,

pozwala na uzyskiwanie

wyższych stóp zwrotu, ale i wiąże

się z

wyższym ryzykiem i mniejszy bezpieczeństwem,

Strategie inwestowania w aktywa bieżące

Niższy poziom

zapasów zwiększa prawdopodobieństwo

przestojów produkcyjnych i jest zagrożeniem dla ciągłości

sprzedaży,

Inwestycje krótkoterminowe na niskim poziomie mogą

skutkować problemami z regulowaniem zobowiązań

bieżących w przypadku zakłóceń w dopływie środków z

2014-11-12 11:52

33

bieżących w przypadku zakłóceń w dopływie środków z

tytułu sprzedaży (utrata płynności finansowej),

3. UMIARKOWANA

– to rozwiązanie pośrednie

pomiędzy polityką łagodną i restrykcyjną.

71,01

71,11

40,00

50,00

60,00

70,00

80,00

90,00

100,00

I. Aktywa trwałe

II. Aktywa obrotowe

2014-11-12 11:52

34

28,99

28,89

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

Struktura 2009

Struktura 2008

47,97%

45,04%

0,13%

6,86%

0

6,86%

Struktura aktywów trwałych 2009

1. Wartości niematerialne i

prawne, w tym:

3. Rzeczowe aktywa trwałe

5.3. Długoterminowe aktywa

finansowe

6. Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

2014-11-12 11:52

35

46,07%

46,28%

0,13%

7,49%

Struktura aktywów trwałych 2008

1. Wartości niematerialne i

prawne, w tym:

3. Rzeczowe aktywa trwałe

5. Inwestycje długoterminowe

6. Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

18,83%

70,01%

4,46%

5,75%

Struktura 2008

5. Krótkoterminowe rozliczenia

międzyokresowe

4. Aktywa trwałe klasyfikowane jako
przeznaczone do zbycia

3. Inwestycje krótkoterminowe

Struktura aktywów obrotowych

2014-11-12 11:52

36

21,15%

55,65%

16,90%

6,04%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Struktura 2009

3. Inwestycje krótkoterminowe

2. Należności krótkoterminowe

1. Zapasy

Wskaźniki wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitały własne

i obciążenia obcymi źródłami finansowania

Stopień wyposażenia przedsiębiorstwa

w kapitały własne

Kapitał własny x 100%

Pasywa ogółem

Stopień obciążania przedsiębiorstwa

zobowiązaniami

Rezerwy i zobowiązania x 100%

Pasywa ogółem

Stopień wyposażenia przedsiębiorstwa

kapitał stały

Kapitał stały x 100%

Pasywa ogółem

Udział zobowiązań długoterminowych w

pasywach ogółem

Zobowiązania długoterminowe x 100 %

Pasywa ogółem

Udział zobowiązań krótkoterminowych w

pasywach ogółem

Zobowiązanie krótkoterminowe 100%

Pasywa ogółem

Udział rezerw w pasywach ogółem

Rezerwy na zobowiązania x100%

Pasywa ogółem

Udział rozliczeń międzyokresowych w

pasywach ogółem

Rozliczenia międzyokresowe x 100%

Pasywa ogółem

2014-11-12 11:52

37

Slajd 7

Sytuacja kapitałowa

Analiza pasywów (kapitałów) pozwala na ustalenie:

kto sfinansował poszczególne składniki majątku, na

jaki okres oraz na jakich warunkach

Pasywa są finansowym wyrażeniem składników

majątku.

2014-11-12 11:52

38

majątku.

Struktura pasywów informuje o tym, czym jest

finansowany majątek (kapitałem własnym, obcym),

określa skalę ryzyka finansowego z tytułu

zaangażowania kapitałów obcych oraz zdolność

firmy do kontynuowania działalności

• WŁASNE: podstawowe i pozostałe

• OBCE: kredyty, pożyczki, obligacje, weksle

własne, bony zobowiązania

Własność

• ZEWNĘTRZNE:

• własne, czyli powierzone, pierwotnie

2014-11-12 11:52

39

wniesione przez właścicieli lub

akcjonariuszy;

• obce – kredyty, pożyczki, emisja obligacji,

opcje, leasing, factoring

• WEWNĘTRZNE: własne, samofinansowania,

zyski zatrzymany, zapasowy, rezerwowy

Ź

ródło

pochodzeni

a

• DŁUGOTERMINOWE:

• Własne – kapitał zakładowy

• Obce – zobowiązania i rezerwy

• KRÓTKOTERMINOWE:

• Własne – część zysku

przeznaczona na dywidendy,

Terminowość

2014-11-12 11:52

40

przeznaczona na dywidendy,

• Obce – zobowiązania bieżące,

krótkoterminowe pożyczki,

przypadające w danym roku

spłaty zobowiązań

długoterminowych

Struktura kapitału własnego

• Zakładowy –wartość nominalna akcji x ilość akcji
• Udziałowy – udziały wniesione przez wspólników

Kapitał

podstawowy

• Sprzedaż akcji powyżej wartości nominalnej
• Dopłaty wspólników, obowiązkowe odpisy z zysku w SA

Kapitał

2014-11-12 11:52

41

• Dopłaty wspólników, obowiązkowe odpisy z zysku w SA

(np. 8% zysku dopóki kapitał zapasowy nie stanowi 1/3 k.

zakładowego)

Kapitał

zapasowy

• Przeszacowanie środków trwałych, inwestycji

długoterminowych

Kapitał z aktualizacji wyceny

Pozostałe kapitały rezerwowe,
zysk/strata z lat ubiegłych,
zysk/starta netto

Funkcje kapitału własnego

Założycielska – podstawa do uruchomienia i

finansowania działalności,

Finansowa- bezzwrotne źródło finansowania,

Gwarancyjna – pokrycie strat i gwarancja spłaty

Gwarancyjna – pokrycie strat i gwarancja spłaty

(najpierw straty obciążają kapitał własny),

Wyrównawcza – z kapitału zapasowego

kompensata strat, zapewnienie ciągłości wypłaty

dywidendy,

Funkcje kapitału własnego

Pomiarowa – podstawa do ustalenia podziału dywidendy,

Reprezentacyjna – ich wielkość, struktura oraz udział w

pasywach świadczy o stabilności finansowej,

Zabezpieczająca – budowa kredytu zaufania do

przedsiębiorstwa,

przedsiębiorstwa,

Inicjatywna kierownictwa – zapewnienie suwerenności i

niezależności w podejmowaniu decyzji.

Ważne jest odpowiednie wyposażenie przedsiębiorstwa w

kapitały własne, by nie ograniczać działalności firmy i nie

umniejszać jej wiarygodności wobec kontrahentów i wierzycieli

Kapitał własny obrazuje zakres

odpowiedzialności za zobowiązania i jest

zabezpieczeniem kapitału obcego, roszczeń

wierzycieli.

Wysoki udział kapitałów własnych świadczy o

2014-11-12 11:52

44

Wysoki udział kapitałów własnych świadczy o

silnych podstawach finansowych i

suwerenności przedsiębiorstwa oraz jest

gwarancją spłaty zobowiązań, wypłacalności

wobec wierzycieli,

Generalnie przyjmuje się, że kapitały własne

powinny stanowić 1/3 pasywów, ale w przypadku

wielu przedsiębiorstw ten poziom nie jest

wystarczający, gdy generują one niski poziom

gotówki operacyjnej, a ich rentowność jest niska,

2014-11-12 11:52

45

Jednak zbyt wysoki poziom kapitałów własnych

może prowadzić do niewykorzystywania przez

przedsiębiorstwo efektu dźwigni finansowej i

spadku rentowności kapitału,

Struktura zobowiązań:

Kryterium bilansowe pozwala na wyodrębnienie zobowiązań

długoterminowych, krótkoterminowych, rezerw i rozliczeń

międzyokresowych

Odsetek zobowiązań krótkoterminowych informuje o poziomie

obciążeń

płatniczych

przypadających

w

danym

roku

2014-11-12 11:52

46

bilansowym. Bardziej korzystna jest struktura z przewagą

zobowiązań długoterminowych, ponieważ wówczas ryzyko

utraty płynności finansowej jest mniejsze, maleje ryzyko

nagłego

odpływu

ś

rodków.

Jednak

może

wystąpić

nadpłynność – zbyt ostrożne finansowanie majątku i zwiększą

się koszty obsługi zadłużenia

Kryterium czasu:

zobowiązania długoterminowe (wraz rezerwami na podatek

dochodowy,

emerytalne

i

inne

długoterminowe;

zobowiązania z tytułu dostaw > 12 m-cy; rozliczenia

międzyokresowe),

Krótkoterminowe (< 12 m-cy), do których zaliczamy także

odpowiednie rezerwy i rozliczenia

2014-11-12 11:52

47

odpowiednie rezerwy i rozliczenia

Kryterium wymagalności:

terminowe i przeterminowane

(świadczące o braku

zdolności firmy do regulowania zobowiązań w terminie i

generujące dodatkowe koszty finansowe, co negatywnie

wpływa na wyniki podmiotu)

Kryterium kosztów

Ź

ródła kosztowe, które generują koszty finansowe

związane z ich obsługą (odsetki, dyskonta): kredyty i

pożyczki, emisje obligacji, papierów dłużnych

Ź

ródła spontaniczne – np. rezerwy tworzone w

ciężar kosztów i

z podziału zysku, zobowiązania

2014-11-12 11:52

48

ciężar kosztów i

z podziału zysku, zobowiązania

wobec dostawców, pracowników, publiczno-prawne,

inne zobowiązania krótkoterminowe, rozliczenia

między-okresowe,

zobowiązania

wekslowe

(zazwyczaj zaliczane do tej grupy w praktyce)

Zaleca się przestrzeganie tzw.

złotej reguły finansowania

(reguły bilansowej), zakładająca, że przedsiębiorstwo nie

powinno być zadłużane w większym stopniu niż 50%,

wówczas spełniona jest relacja:

Zgonie z tą regułą kapitał własny powinien finansować około

Kapitały własne

≥

1

Zobowiązania ogółem

2014-11-12 11:52

49

50% aktywów przedsiębiorstwa, wtedy umożliwia to

zachowanie długoterminowej płynności finansowej

(wypłacalności). Taka struktura jest oceniana pozytywnie

przez kapitałodawców, jednak jest trudna do spełnienia w

praktyce.

Preferencje zadłużenia:

Brak własnych zasobów kapitałowych,

Łatwość pozyskania obcych źródeł finansowania,

Niższy koszt kapitału,

2014-11-12 11:52

50

Tracza podatkowa,

Efekt dźwigni finansowej, wzrosty rentowności

kapitału własnego

Czynniki wpływające na poziom zadłużenia:

Koszt pozyskania kapitału obcego,

Efektywność działania firmy, by ponieść obciążenia

związane z obsługą zadłużenia,

Struktura majątkowa (w firmach handlowych - majątek

obrotowy stanowi lepsze zabezpieczenie),

2014-11-12 11:52

51

Możliwości rozwojowe (przy dużej dynamice wzrostu źródła

własne są niewystarczające),

Polityka finansowania (skłonność do podejmowania ryzyka,

a bezpieczeństwo prowadzenia działalności),

Gwarancja ciągłości działalności

Polityka finansowania przedsiębiorstwa, strategie:

Konserwatywna, zachowawcza - wysoki udział

kapitału własnego, duże bezpieczeństwo,

nieobciążona dużym ryzkiem, ale mniejsze

korzyści z tytułu dźwigni,

2014-11-12 11:52

52

Umiarkowana – stanowi kompromis pomiędzy

wzrostem ryzyka a dodatkowymi zyskami, wzrost

zadłużenia powoduje wzrost ryzyka oczekiwanych

strumieni dochodów.

Polityka finansowania przedsiębiorstwa, strategie:

Agresywna, dynamiczna – wysoki poziom

zadłużenia, bardziej ryzykowna. W sytuacji

spadku popytu, nieplanowanego spadku

przychodów, mogą się pojawić problemy z

2014-11-12 11:52

53

terminową spłatą zobowiązań. Jednak fakt

działania efektu dźwigni finansowej, w

sprzyjających warunkach pozwala na uzyskanie

znacznych korzyści,

Fakt

wyst

ę

powania

zadłu

ż

enia

nie

jest

zjawiskiem

negatywnym, poniewa

ż

zwi

ą

zane s

ą

z nim okre

ś

lone

korzy

ś

ci, polegaj

ą

ce na przejmowaniu przez wła

ś

cicieli

zysku wypracowanego przez kapitał obcy, co prowadzi

do wzrostu rentowno

ś

ci kapitału własnego.

2014-11-12 11:52

54

do wzrostu rentowno

ś

ci kapitału własnego.

Z drugiej strony, gdy poziom zadłu

ż

enia jest zbyt wysoki ,

ro

ś

nie ryzyko finansowe, powoduje wzrost kosztów

finansowych (oprocentowanie kredytu), a w skrajnych

przypadkach odmow

ę

kredytowania.

Kapitał własny

Brak konieczności spłaty,

Wypłata dywidendy nie jest obowiązkowa,

Dywidenda nie pomniejsza podstawy opodatkowania,

Wzrost udziału kapitału własnego przyczynia się do

zwiększenia niezależności finansowej podmiotu,

2014-11-12 11:52

55

zwiększenia niezależności finansowej podmiotu,

Swoboda wykorzystania,

Wpływ na decyzje,

Zwrot po zaspokojeniu wierzycieli,

Brak gwarancji zwrotu.

Kapitał obcy

Spłata jest konieczna,

Wymaga spłaty odsetek,

Odsetki stanowią koszt uzyskania przychodu, tarcza

podatkowa,

Wzrost udziału pociąga za sobą wzrost ryzyka finansowego,

2014-11-12 11:52

56

Wzrost udziału pociąga za sobą wzrost ryzyka finansowego,

Celowość przeznaczenia,

Brak wpływu na decyzje,

Uprzywilejowanie w kwestii zwrotu,

Gwarancja zwrotu

69,50

64,06

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Kapitały własne

Zobowiązania
długoterminowe

Struktura pasywów

2014-11-12 11:52

57

24,14

27,66

6,36

8,27

0%

10%

20%

30%

40%

Struktura 2009

Struktura 2008

długoterminowe

Zobowiązania
krótkoterminowe

Relacje majątkowo-kapitałowe

AKTYWA STAŁE =

AKTYWA TRWAŁE

+

należności z tytułu dostaw i usług > 12 miesięcy)

KAPITAŁ WŁASNY

K
A
P
I
T
A
Ł
S
T
A
Ł
Y

KAPITAŁ OBCY DŁUGOTERMINOWY:

Zobowiązania długoterminowe

+ rezerwy z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

+ długoterminowa rezerwa na świadczenia

emerytalne

+ pozostałe rezerwy długoterminowe

KON >0

2014-11-12 11:52

58

K
A
P
I
T
A
Ł
S
T
A
Ł
Y

+ zobowiązania z tytuły dostaw i usług > 12 m-cy

+ ujemna wartość firmy

+ inne rozliczenia międzyokresowe długoterminowe

AKTYWA BIEŻĄCE =

AKTYWA OBROTOWE

-

należności z tytułu dostaw i usług > 12 miesięcy

KAPITAŁ OBCY KRÓTKOTERMINOWY:

Zobowiązania krótkoterminowe

+ krótkoterminowa rezerwa na świadczenia

emerytalne

+ pozostałe rezerwy krótkoterminowe

- zobowiązania z tytuły dostaw i usług > 12 m-cy

+ inne rozliczenia międzyokresowe krótkoterminowe

Wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi składnikami majątku

i źródłami ich finansowania uznaje się za poprawne, gdy jest

spełniona:

Złota zasada finansowa

zakłada, że

płynność składników majątkowych ujętych w

aktywach powinna odpowiadać

terminowości kapitałów

zawartych w pasywach.

2014-11-12 11:52

59

zawartych w pasywach.

oznacza to, że dany kapitał nie może być dłużej związany

czasowo z danymi składnikami majątku niż wynosi czas

pozostawania tego kapitału w dyspozycji przedsiębiorstwa,

Długookresowy majątek ≤ długookresowy kapitał

Krótkoterminowy majątek ≥ krótkoterminowy kapitał

Złota zasada bilansowa

w tym ujęciu podziałowi na

aktywa trwałe i obrotowe

odpowiada rozróżnienie

pomiędzy kapitałem własnym i

obcym,

Majątek trwały powinien być finansowany kapitałem

własnym,

Majątek obrotowy może być pokrywany krótkoterminowymi

2014-11-12 11:52

60

Majątek obrotowy może być pokrywany krótkoterminowymi

kapitałami obcymi.

W szerszym ujęciu oprócz majątku trwałego do majątku

długoterminowego wlicza się część majątku obrotowego o

długoterminowym związaniu – należności z tytułu dostaw i

usług powyżej 12 miesięcy.

Złota reguła bilansowa, zgodnie z którą

trwałe

składniki majątku (o długoterminowym związaniu

z przedsiębiorstwem) powinny byś

sfinansowane

kapitałem własnym. Wynika to z faktu, że te

składniki

majątku

charakteryzują

się

niską

2014-11-12 11:52

61

płynnością,

zatem

powinny

być

finansowane

stabilnymi

kapitałem,

będącymi

w

dyspozycji

przedsiębiorstwa w długim okresie.

Wskaźnik pokrycia
aktywów stałych
kapitałem własnym

Kapitał własny x 100%

≥

1

Aktywa stałe*

Mniej restrykcyjna jest zasada, zwana

srebrną

regułą bilansową, która:

Dopuszcza finansowanie

aktywów stałych kapitałem

stałym. Im udział kapitałów własnych w kapitale stałym

jest wyższy, tym sytuacja jest korzystniejsza.

wskaźnik pokrycia
aktywów stałych

Kapitał stały x 100%

2014-11-12 11:52

62

Zakłada, by przynajmniej

2/3 aktywów stałych było

finansowane kapitałem własnym. Kapitały stałe powinny

pokryć całość aktywów stałych

i część

aktywów

obrotowych,

aktywów stałych
kapitałem stałym

≥

1

Aktywa stałe

Zakłada, by przynajmniej

2/3 aktywów stałych było

finansowane kapitałem własnym. Kapitały stałe

powinny pokryć całość aktywów stałych

i część

aktywów obrotowych,

Postuluje, aby

kapitały stałe finansowały nie mniej

niż 1/3 aktywów obrotowych,

2014-11-12 11:52

63

niż 1/3 aktywów obrotowych,

Jest spełniona w odniesieniu do aktywów obrotowych,

gdy kapitały krótkoterminowe nie w pełni stanowią

ź

ródło finansowania tej grupy aktywów.

Aktywa stałe = aktywa trwałe + należności z tytułu

dostaw i usług powyżej 12 miesięcy

W wielu podmiotach kapitał stały finansuje

również

część

aktywów

obrotowych,

wówczas ta część kapitału stałego jest

definiowana jako kapitał pracujący lub

obrotowy netto.

2014-11-12 11:52

64

obrotowy netto.

KON można wyznaczyć, stosując podejścia

majątkowe lub kapitałowe:

1) KON (met. majątkowa) = majątek obrotowy - kapitał obce kt

2) KON (met. kapitałowa) = kapitał stały - aktywa trwałe

1) KON (met. majątkowa) = majątek obrotowy - kapitał obce kt

2) KON (met. kapitałowa) = kapitał stały - aktywa trwałe

W drugim podejściu KON to ta część

aktywów bieżących, która nie musi być

przeznaczona na regulowanie zobowiązań

2014-11-12 11:52

65

krótkoterminowych.

W

zależności

od

struktury

aktywów

i

pasywów poziom KON może przyjmować

wartość: dodatnią, ujemną lub równą zeru.

AS

KS

AB

KON>0

ZB

AS

KS

KON<0

AS – aktywa stałe

AB – aktywa bie

żą

ce

KS – kapitał stały

ZB – zobowi

ą

zania bie

żą

ce

KON – kapitał obrotowy netto, czyli

kapitał finansuj

ą

cy tylko t

ę

cz

ęść

aktywów

obrotowych, która nie została pokryta

2014-11-12 11:52

66

KON<0

ZB

AB

AS

KON=0

KS

AB

ZB

zobowi

ą

zaniami krótkoterminowymi

Kapitał

obrotowy

brutto

–

równy

aktywom obrotowym, które finansowane

s

ą

ze

ź

ródeł krótkoterminowych

i z

cz

ęś

ci kapitału stałego lub tylko

ź

ródeł

krótkoterminowych.

KON>0

-

dodatni kapitał pracujący - część

aktywów bieżących jest finansowana ze źródeł

długoterminowych i pozostaje w ciągłej dyspozycji

w operacyjnej działalności przedsiębiorstwa,

Kapitał długoterminowy, stanowiący KON może

2014-11-12 11:52

67

Kapitał długoterminowy, stanowiący KON może

składać się z: wyłącznie z kapitału własnego, tylko

ze zobowiązań długoterminowych lub być sumą

tych składników pasywów.

Jednak z kapitałem obcym związane są koszty

finansowe, dlatego decyzja o sięganie po to źródło

finansowania powinno uwzględniać zdolność do

obsługi długu.

KON=0

–

zerowy

kapitał

pracujący

-

2014-11-12 11:52

68

KON=0

–

zerowy

kapitał

pracujący

-

przedsiębiorstwo nie posiada kapitału pracującego,

co oznacza, że całe aktywa stałe są finansowane

kapitałem

stałym,

a

obrotowe

kapitałem

krótkoterminowym

KON< 0 - ujemny kapitał pracujący - również nie

posiada kapitału pracującego, ale część aktywów

stałych

jest

finansowane

ze

ź

ródeł

krótkoterminowych,

ponieważ

aktywa

stałe

przewyższają kapitały stałe. Jest to poprawna

sytuacja, jeśli część aktywów stałych wiążących na

długi okres środki przedsiębiorstwa, finansowana

jest ze źródeł elastycznych – ich zwrot może być

odłożony

w

czasie

(np.

rolowane

emisje

krótkoterminowych papierów wartościowych,

2014-11-12 11:52

69

część kredytów kt z możliwością odroczenia spłaty).

Poziom KON może wynikać ze specyfiki działalności.

Ujemny często występuje w firmach handlowych,

które wydłużają terminy płatności za dostarczone

towary, a gotówkę za sprzedane towary inkasują od

razu

2014-11-12 11:52

70

Rozbieżności

czasowe

występujące

pomiędzy

cyklem eksploatacyjnym i finansowym wymagają

dla

sfinansowania

stałych

potrzeb

w

obrocie

zaangażowania

kapitału

o

długookresowym

związaniu, czyli

kapitału pracującego (kapitału

2014-11-12 11:52

71

obrotowego netto), który pozwala na zmniejszenie

ryzyka wynikającego z

unieruchomienia części

majątku obrotowego (zapasów, należności)

lub też wynikającego ze strat związanych z tymi

ś

rodkami, np. trudności z sprzedaży wyrobów. KON

jest istotny z punktu widzenie utrzymania płynności

finansowej. Rola KON polega na

finansowaniu cyklu

produkcyjnego

pomiędzy terminem płatności

2014-11-12 11:52

72

zobowiązań a terminem spływu należności z

tytułu sprzedaży. Jest to o tyle istotne, że mogą

występować

trudności z synchronizacją między

produkcją, sprzedażą i tempem inkasa należności.

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

MT

567963

ZDT 68394

MT

587848

ZDT; 42135

KW

529593

KW

240535

Relacje majątkowo-kapitałowe w Jutrzence

2014-11-12 11:52

73

0

100000

200000

2009

2009

2008

2008

Aktywa

Pasywa

Aktywa

Pasywa

MO

238812

ZKT

228673

MO

186946

ZKT

219894

ZDT 68394