Ogólnopolski program edukacji

antytytoniowej dla dzieci

przedszkolnych

„

Czyste powietrze wokół nas

”

I edycja - rok szkolny 2008/2009

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu

Oddział O wiaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia

Adresaci programu:

Dzieci w wieku 5-6 lat, ucz szczaj ce
do przedszkoli

Rodzice i opiekunowie

Organizatorzy Programu:

Główny Inspektorat Sanitarny

Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne (16)

Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne (318)

Partnerzy Programu:

na poziomie krajowym:

Ministerstwo Edukacji Narodowej

Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci stwa

Wolnego od Tytoniu

Partnerzy Programu

:

na poziomie wojewódzkim:

Kuratorium O wiaty we Wrocławiu

Polskie Towarzystwo O wiaty Zdrowotnej O/T we Wrocławiu
Lokalne media

Honorowe Patronaty

Marszałka Województwa Dolno l skiego

Wojewody Dolno l skiego

Partnerzy Programu:

na poziomie powiatowym

(Wrocław i Powiat Wrocławski) :

Wrocławskie Centrum Zdrowia SP ZOZ

Instytut Zdrowia Publicznego,
Dolno l skie Centrum Onkologii we Wrocławiu

REALIZATORZY Programu:

Dyrektorzy i nauczyciele z 24 Przedszkoli w I edycji programu;
18 z Wrocławia i 6 z Powiatu Wrocławskiego

Zało enia programu

Ochrona dzieci przed szkodliwym wpływem

dymu tytoniowego.

Program ten jest adresowany do dzieci

przedszkolnych, z udziałem rodziców

i opiekunów.

Stanowi on pierwsze ogniwo w cyklu

programów antytytoniowych.

Program ma charakter profilaktyczny, ale

przede wszystkim ma na celu wykształcenie

u dzieci wiadomej postawy ochrony

własnego zdrowia w sytuacjach, gdy s

skazane na bezpo redni kontakt z pal cymi.

Program mo e by rozszerzony
na rodowisko lokalne.

Zało enia programu

Cele główne programu:

1. Wzrost kompetencji rodziców w zakresie

ochrony dzieci przed ekspozycj na dym

tytoniowy.

2. Zwi kszenie umiej tno ci dzieci w zakresie

radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywaj

w zadymionych pomieszczeniach lub, gdy

doro li pal przy nich tyto .

Cele szczegółowe programu

1. Wykształcenie umiej tno ci rozpoznawania

ró nych ródeł dymów.

2. Wykształcenie umiej tno ci rozpoznawania

ró nych dymów, „wydobycie” dymu

papierosowego.

3. Zwi kszenie uwra liwienia dzieci

na szkodliwo

dymu papierosowego.

4. Zwi kszenie u wiadomienia skutków

palenia papierosów.
5. Zwi kszenie uwra liwienia dzieci na

miejsca, w których mog by nara ane

na dym.

Cele szczegółowe programu

Czas trwania programu:

I edycja

XI 2008 – VI 2009

II edycja

IX 2009 – VI 2010

III edycja

IX 2010 – VI 2011

IV edycja

IX 2011 – VI 2012

Obj cie działaniami programowymi

Przedszkoli z Polsce

I edycja

10%

II edycja

30%

III edycja

50%

IV edycja

70%

Materiały do realizacji zaj

programowych

Poradnik dla nauczyciela
Plansza „ ródła dymów”
Kolorowanka dla dzieci
4 rodzaje ulotek dla rodziców:

-

„Dzieci s pierwszymi ofiarami palenia tytoniu”

-

„Uwolnijmy dzieci od dymu tytoniowego”

-

„Zdrowie dzieci a bierne palenie tytoniu”

-

„Dym tytoniowy szkodzi niepal cym”
Prezentacje do wykorzystania na spotkaniach z rodzicami

„NIKOTYNIZM”, „TOKSYCZNO

DYMU TYTONIOWEGO”

dost pne na

www.psse.wroc.pl

zakładka O wiata Zdrowotna

i Promocja Zdrowia

Struktura Programu

A. Scenariusze zaj

dla dzieci

Zaj cia I. Wycieczka

Zaj cia II. Co i dlaczego dymi?

Zaj cia III. Jak si czuj , kiedy dymi papieros?

Zaj cia IV. Co si dzieje, gdy ludzie pal papierosy?

Zaj cia V. Jak unika dymu papierosowego?

Struktura Programu

B. Scenariusze zaj

dla rodziców

1. Spotkanie I – przed rozpocz ciem programu

2. Spotkanie II – po zako czeniu realizacji

działa z dzie mi

Metody aktywizuj ce w Programie

umo liwiaj ce wchodzenie w rol

– zabawa w

poci g; zabawa w kwiatki; wiczenia

respiracyjne (oddychanie w ró nych, zdrowych

miejscach); nauka piosenki – piosenka o Dinku;

kształtuj ce umiej tno ci wyszukiwania

informacji, analizowania i rozwi zywania

problemów

- wycieczka – rozpoznawanie ródeł

dymu; „burza mózgów” – ustalenie ródeł i

przyczyn dymu; „narysuj i napisz” – ródła dymu;

kształtuj ce umiej tno ci wła ciwego

rozumienia i interpretacji terminów i

symboli

– odszukiwanie tabliczek z

zakazem palenia; projektowanie znaczków

„NIE PAL PRZY MNIE”;

kształtuj ce umiej tno ci komunikowania

si , współpracy i odpowiedzialno ci

- praca

w małych grupach.

Metody aktywizuj ce w Programie

ZAJ CIA I WYCIECZKA

CEL: ukierunkowanie uwagi dzieci na ródła i rodzaje

dymu, poprzez obserwacj w rodowisku

CZAS

1 godzina

PLAN ZAJ

Przygotowanie dzieci do spaceru – wycieczki
Spacer – wycieczka po okolicy; obserwacja dymów
Zapowied rozmowy o spostrze eniach ze spaceru
Przygotowanie planszy z rysunkami

ZAJ CIA II: CO I DLACZEGO DYMI?

CEL:

zwi kszenie wiedzy dziecka w zakresie:

- zlokalizowania ró nych ródeł dymów,
- okre lenia ró nych rodzajów dymów,
- okre lenia przyczyn wydobywania si dymów.

CZAS

30 – 35 minut

PLAN ZAJ

Rysunek dzieci
Podsumowanie na podstawie planszy i rysunków dzieci

Do wykorzystania zał cznik I (plansza z ró nymi ródłami dymów)

ZAJ CIA III: JAK SI CZUJ , KIEDY DYMI

PAPIEROS?

CEL:

zwi kszenie wiedzy dotycz cej szkodliwo ci dymu
papierosowego

CZAS

30 - 35 minut

PLAN ZAJ

wiczenia oddechowe

Rozmowa z dzie mi
Zabawa w kwiatki
Zapoznanie dzieci z maskotk programu dinozaurem

Dinkiem; nauka piosenki

Do wykorzystania zał czniki II, III, IV, V

ZAJ CIA IV: CO SI DZIEJE, GDY LUDZIE

PAL PAPIEROSY?

CEL:

zwi kszenie wiedzy u dziecka na temat skutków

palenia papierosów

CZAS

30 - 35 minut

PLAN ZAJ

Piosenka o Dinusiu – próba za piewania
Historyjka o podró y Dinusia poci giem (z ilustracj

pantomimiczn dzieci)
Piosenka,

Do wykorzystania zał czniki III, IV, V

ZAJ CIA V: JAK UNIKA DYMU

PAPIEROSOWEGO?

CEL:

wzrost kompetencji dzieci w zakresie:

- umiej tno ci zachowania si , gdy znajduj si w zadymionych

pomieszczeniach

- umiej tno ci radzenia sobie w sytuacjach, w których inni pal papierosy

CZAS

30 – 35 minut

PLAN ZAJ

Odszukiwanie tabliczek z zakazem palenia
Rozmowa
Rysowanie własnego znaczka NIE PAL PRZY MNIE

Do wykorzystania zał cznik VII

W realizacji programu nale y zwróci szczególn uwag na

niwelowanie negatywnych emocji wobec osób pal cych

, jakie mog

pojawi si u dzieci – celem programu nie jest wzbudzanie agresji
wobec pal cych rodziców czy innych członków rodziny ani
wywoływanie niepokoju o ich stan zdrowia wynikaj cy z palenia.

Zaplanowane w programie działania ukierunkowane s na:

-

wdra anie dzieci do podejmowania wiadomych

wyborów,

-

kształtowanie prozdrowotnych postaw wobec palenia

tytoniu,

-

uwra liwianie dzieci na miejsca, gdzie mog spotka

dym tytoniowy

-

uczenie szukania prostych (nieagresywnych) sposobów

unikania dymu tytoniowego

B. Scenariusze zaj

dla rodziców

Cel 1:

Zwi kszenie wiadomo ci rodziców na temat znaczenia

ich roli w rozwoju zdrowotnym dzieci, a w szczególno ci

w profilaktyce antytytoniowej.
Cel 2:

Podniesienie umiej tno ci rodziców w zakresie

wspierania dzieci w sytuacjach społecznych,w których

nara one jest na ekspozycj dymu tytoniowego.
Cel 3:

Podj cie przez rodziców decyzji na temat utrzymywania

efektów programu w czasie i po jego realizacji.

1. Prezentacja ogólnych zało e realizacji Programu w przedszkolu
2. Dyskusja z rodzicami;

u wiadomienie faktu pewnych trudno ci podczas

realizacji programu w relacjach ze swoim dzieckiem, szczególnie dla rodziców

pal cych

(bliskich osób zaanga owanych w opiek nad dzieckiem, które pal )

-

dyskomfort wynikaj cy z oceny rodzica przez dziecko, e robi co , co jest

szkodliwe dla jego zdrowia, poczucie winy w sytuacji agresywnej reakcji na

uwagi ze strony dziecka,

-

dyskomfort rodzica, e b dzie nagabywany przez dziecko do zaprzestania

palenia tytoniu, co mo e wynika z faktu prze ywania przez nie l ku o zdrowie

i ycie rodzica,

-

dyskomfort wynikaj cy z faktu braku spójno ci działania rodzica z

deklaracjami na temat zdrowia,

-

dyskomfort wynikaj cy z konieczno ci wdra ania zalece programu w

codziennym yciu i ograniczenia wolno ci rodzica, zmiany dotychczasowych

przyzwyczaje .

B. Scenariusze zaj

dla rodziców

Spotkanie I – przed rozpocz ciem Programu

3. Zach cenie rodziców do wspierania dzieci w działaniach programowych;
wspólna nauka piosenki o Dinku, kolorowanie postaci bohatera programu
czy wspólne ustalenie graficznego znaku zakazu palenia.

4. Motywowanie rodziców do przyj cia deklaracji:

-

aby dziecko uczestniczyło w programie,

-

aby przestrzegali zasady nie palenia papierosów przy dziecku,

-

dawali dziecku wsparcie w sytuacjach, gdy chce unika zadymionych

pomieszcze oraz w sytuacjach, gdy kto pali przy nim.

Do wykorzystania zał cznik VIII – list do rodziców

B. Scenariusze zaj

dla rodziców

Spotkanie I – przed rozpocz ciem Programu

Omówienie przebiegu realizacji działa w Przedszkolu;

sukcesy i trudno ci

Rozmowa o korzy ciach z realizacji programu dla dzieci,

dla rodziców, rodzin i rodowiska przedszkolnego oraz

wskazanie trudno ci

Plan dalszego działania w celu wzmocnienia efektów

programu – korzystnych dla zdrowia postaw i zachowa

dziecka i rodzica

B. Scenariusze zaj

dla rodziców

Spotkanie II – po zako czeniu zaj

z dzie mi

Realizacja programu w Przedszkolu

poinformowanie pracowników przedszkoli o sposobie
przeprowadzania programu w placówce

Wykonawcy: przedszkolni koordynatorzy programu
Termin realizacji: marzec 2009

poinformowanie rodziców dzieci o wprowadzeniu programu

do przedszkoli:

-

spotkanie informacyjne z rodzicami; prezentacja zało e i tre ci

programu, zgoda na udział dziecka w zaj ciach,

-

przekazanie listu do rodziców i ulotek nt. szkodliwo ci biernego palenia,

-

inne formy wg mo liwo ci

Wykonawcy: przedszkolni realizatorzy programu
Termin realizacji: marzec 2009

Realizacja programu w Przedszkolu

przeprowadzenie zaj

z dzie mi w przedszkolu

przy współudziale rodziców/opiekunów –
5 scenariuszy z wykorzystaniem materiałów uj tych

w poradniku dla nauczyciela

Wykonawcy: przedszkolni realizatorzy programu
Termin realizacji: marzec – maj 2009

Podsumowanie realizacji działa programowych

Spotkanie z rodzicami podsumowuj ce działania

programowe adresowane do dzieci
Impreza rodowiskowa w placówce z udziałem

rodziców i opiekunów

Wykonawcy: Dyrektorzy, przedszkolni koordynatorzy i realizatorzy programu
Termin realizacji: maj - czerwiec 2009

Udział dzieci z grupy/grup uczestnicz cych
w zaj ciach w lokalnych obchodach wiatowego Dnia

Bez Tytoniu - happening przy Deptaku Oławskim
i na Wrocławskim Rynku - 29 maja 2009

Podsumowanie realizacji działa programowych

Sporz dzenie i przesłanie do PSSE we Wrocławiu

sprawozdania na formularzu „Informacja z realizacji

I edycji Przedszkolnego Programu Edukacji

Antytytoniowej pt. „Czyste Powietrze Wokół Nas”

w roku 2008/2009

Wykonawcy: przedszkolni koordynatorzy/realizatorzy programu
Termin przekazani materiału sprawozdawczego: do 09 czerwca 2009

Nadzorowanie i monitorowanie przebiegu

programu na terenie Wrocławia

i Powiatu Wrocławskiego

Wizytacje programowe pracowników Oddziału O wiaty

Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE we Wrocławiu w

wybranych placówkach uczestnicz cych w programie

Analiza informacji sprawozdawczych nadesłanych

z Przedszkoli

Wykonawcy: PSSE we Wrocławiu
Termin realizacji: maj - czerwiec 2009

Dzi kuj za uwag