)AGADNIENIA DO EG)AMINU ) KONSE‘WACJI )ABYTKÓW

ANASTYLOZA-REKOMPOZYCJA
REINTEGRACJA-

P‘)YW‘ÓCENIE

RESTAURACJA-ODNOWA
INTEGRACJA-

DOKOOC)ENIE

TRANSFER-PRZENIESIENIE
RESYSTUCJA-

P‘)YW‘ÓCENIE

REKONSTRUKCJA-POWTARZANIE
KONSERWACJA-ZACHOWANIE-

P‘)EDŁUŻENIE

ANASTYLOZA-

PONOWNE )ŁOŻENIE

KARTA FLORENCKA 1981
KONWENCJA HASKA 1984/1954
KA‘TA ATEOSKA

KARTA WENECKA 1964
POLSKA KARTA KONSERWACJI I RESTAURACJI 1909

1. STUDIUM NAUKOWO-HISTORYCZNE
2. ANALIZA INWENTARYZACJI ARCH.
3. PROGRAM TERENOWYCH PRAC BAD.
4. BADANIA NA OB. POLICHR.
5. BADANIA ARCHIT.

PO‘ADNIK DLA )AJMUJĄCYCH SIĘ KONS. KOŚCIOŁÓW- W.ŁUS)C)AKIEWIC)
SIEDEM LAMP ARCH.- J.RUSKIN
SŁOWNIK ‘O)UMOWANY A‘CH.F‘ANC.- V.LE DUC
PROGRAM I ZASADY KONS.ZAB.- J.ZACHWATOWICZ
KATECHIZM OCHRONY ZAB.- M.DVORAK

.PAMIĄTKA STA‘OŻYTNOŚCI

2.MONUMENT
3.ZABYTEK

.)ABYTKOWY )ESPÓŁ T‘ADYCYJNY

5.DZIEDZICTWO KULTURY

ZYGMUNT GORGOLEWSKI I MAURYCY ORADOU-

)AMEK W GŁUCHOWIE

JAN ZACHWATOWICZ-BARBAKAN W WARSZAWIE, MURY OBRONNE W-WY, STARE MIASTO W-
WA
KONRAD STEINBRECHT- ZAMEK W MALBORKU
E.VIOLLET LE DUC-

PAŁAC PAPIESKI W AVINION,CARCASSONTE, KATEDRA NOTRE DAME

MING PEI- GRANDE LUVRE
KAROL SCHINKEL-

)AMEK W KÓ‘NIKU

KAROL KREMER-

B‘AMA FLO‘IAOSKA I BA‘BAKAN, COLLEGIUM MAIUS UJ

TADEUS) ST‘YJEOSKI- KOŚCIÓŁ MA‘IACKI W K‘K
BASIL SPENCE- KATEDRA W COVENTRY
ADOLF SZYSZKO-BOHUSZ- ZAMEK NA WAWELU
JÓ)EF D)IEKAOSKI- KOŚCIÓŁ ŚW.ANNY W WILNIE
ZYGMUNT HENDEL- BARBAKAN W KRAKOWIE

P‘YLIOSKI- SUKIENNICE
IDZIKOWSKI-

KATED‘A ŚW.JANA W W-WIE

K.ESTREICHER-

COLLEGIUM MAIUS UJ PO II WŚ

AMADEO MAIURI- HERKULANUM, POMPEJE


1.ZABEZPIECZENIE
2.UMOCNIENIE

.ODSŁONIĘCIE

4.REKONSTRUKCJA
5.REINTEGRACJA
6.REKOMPOZYCJA
7.INTEGRACJA
8.ROZBUDOWA
9.TRANSLOKACJA
10.ODBUDOWA
11.ROZBUDOWA
12.KOPIA
13.IMITACJA

W DUCHU JEDNOŚCI STYLOWEJ:
-

PAŁAC PAPIESKI W AWINIONIE

-KATEDRA NOTRE-

DAME W PA‘YŻU

-

KOŚCIÓŁ ŚW.STEFANA W WIEDNIU

-KATEDRA W KOLONII
-ZAMEK W MALBORKU

NAJWAŻN.DOKUMENTACJE P‘OJEKTU KONSERW.
-BADANIA ARCH.
-BADANIA NA OB.POLICHROMII
-DOK. NAUKOWO-HISTOR.
-INWENTARYZACJA ARCH.
-BADANIA ARCHEOLOG.

KOŚCIÓŁ SAG‘ADA FAMILIA-DOKOOC)ENIE
FORUM ROMANUM- REKOMPOZYCJA
ROGATKA GROCHOWSKA W W-WIE- PRZENIESIENIE
WIOSKA HAMEAU W WERSALU- IMITACJA
CAMPANILLA NA PL.ŚW.MA‘KA- RESTYTUCJA

ŚWIĄTYNIA ABU SIMBEL- PRZENIESIENIE

PODST.ZASADY W TRAKCIE TRWANIA PRAC KONSERW.
-UWZGL.INTEGRALN.OBIEKTU I OTOCZENIA
-

KONIEC)N.‘O)E)NANIA I NAUKOWYCH BADAO OBIEKTU

-

OG‘ANIC)ENIE INGE‘ENCJI TWÓ‘C)EJ

-OPARCIE KONCEPCJI I METOD KONSERW.NA PODST.NAUKOW.
-

O)NAC)ENIE ŚLADÓW INGE‘.KONS.

-

MOŻNOŚD KO‘)YST.) ‘ÓŻNYCH D)IED)IN NAUK I TECHNIKI

-ZA

PEWN.ODW‘ACALN. WYKONYWANYCH )ABIEGÓW

5 PODSTAWOWYCH ZASAD Z KARTY WENECKIEJ:
-

KONSE‘WACJA )AKŁADA OBOW.CIĄGŁOŚCI ICH NALE)YTEGO )ACHOWANIA

-

UŻYTK.)ABYTKÓW NIE MOŻE POWODOWAD )MIAN W ICH UKŁ. LUB WYST‘OJU

-

KONSE‘W.)ABYTKÓW )AKŁADA KONSE‘W.OTOC)ENIA W JEGO SKALI, JEŻELI DAWNE

OTOC).PO)OSTAJE BĘD)IE PODLEGAD OCH‘ONIE
-

)ABYTEK JEST ŚCIŚLE )WIĄ)ANY ) HISTO‘IĄ I OTOC)ENIEM DLATEGO NIE MOŻE BYD

P‘)EMIES)C)ONY JEŚLI NIE JEST TO NIE)BĘDNE
-

EL.MALA‘SKIE,‘)EŹBIA‘KSIE, )DOBNIC)E STANOWIĄCE C)ĘŚD )ABYTKU NIE MOGĄ BYD OD

NIEGO ODŁĄC)ONE JEŚLI NIE JEST TO NIE)BĘDNE

A. PRACE PRZYGOTOWAWCZE:
1.DOKUM.INWENTARYZ.OBIEKTU
2.OPINIE,ORZECZENIA,EKSPERTYZY
3.PRACE NAUK.-BADAWCZE
4.BADANIA HISTORYCZNE

-

Ź‘ÓDŁA A‘CHIWALNE

-

Ź‘ÓDŁA IKONOG‘AF.

-

Ź‘ÓDŁA KA‘TOG‘AF.

B. PRACE TERENOWE:

.BADANIE POWŁOK MALA‘SKICH

2.BADANIA SPECJALISTYCZNE
3.BADANIA ARCHEOLOGICZNE
4.BADANIA ARCHITEKTONICZNE

-

BAD.WĄTKÓW MU‘ÓW

-

BAD.WĘ)ŁÓW BUDOWL.

-

BAD.SKLEPIEO I ST‘OPÓW

-BAD.PRZESTRZENI STRYCH.

C.INTE‘P‘ETACJA BADAO:
1.CHRONOLOGIA
2.ROZWARSTWIENIE
3.FAZOWANIE
4.REKONSTRUKCJE
5.WNIOSKI KONSERWATORSK.

KONSE‘WACJA )ABYTKÓW- TECHNIC)NY )ABIEG P‘)EDŁUŻAJĄCY ISTNIENIE MATE‘IALNEJ

SUBSTANCJI )ABYTKOWEJ; FILO)OFIA OCH‘ONY TEJ SUBSTANCJI, KTÓ‘A DLA OSIĄGNIĘCIA

CELU MOŻE POSŁUGIWAD SIĘ ‘ÓŻNYMI METODAMI; INTE‘DYSCYPLINARNA DZIEDZINA WIEDZY

I TWÓ‘C)OŚCI DOT. OCH‘ONY Ś‘ODOWISKA KULTU‘OWEGO

POC)ĄTKI:
E.VIOLLET LE DUC(1814-

:AFI‘MACJA GOTYKU, C)YSTOŚD STYLOWA

JOHN RUSKIN(1819-1900)

:CAŁKOWITY )AKA) DLA WS)ELKIEJ INTWE‘WENCJI

KONSERWATORSKIEJ
CAMILO BOITO(1836-

:‘ÓWNOWA‘TOŚD WKŁADU POS)C)EGÓLNYCH EPOK STYLOWYCH

ALOIS RIEGL(1858-

:TEO‘IA WA‘TOŚCI HISTO‘YC)NYCH, A‘TYSTYC)NYCH,

STA‘OŻYTNIC)YCH
M.DVORAK(1874-

:WA‘TOŚD SUBSTANCJI AUTENTYC)NEJ

POLSKA MYŚL KONSE‘W.:
-

J.F‘YC) „‘ESTAU‘ACJA I KONSE‘W. )ABYTKÓW A‘CH. W POLSCE W LATACH

-

”

-

JAN )ACHWATOWIC) „OCH‘ONA )ABYTKÓW W POLSCE”

DOKUMENTY ICOMOSU:
-

KA‘TA ATEOSKA

-KARTA WENECKA 1964-65
-DEKLARACJA AMSTERDAMSKA 1975
EUROPEJSKA KARTA DZIEDZICTWA ARCH., RADA EUROPY 1975
-KONWENCJA O OCHRONIE DZIEDZICTWA ARCH. EUROPY, GRANADA 1985
-

MIĘD)YNA‘ODOWA KA‘TA OCH‘ONY MIAST HISTO‘YC)NYCH ICOMOS,

„S)KOŁA POLSKA”- WIERNA REKONSTRUKCJA OPARTA NA PRZEKAZACH IKONOGRAFICZNYCH

FO‘MY A‘CH., W OBLIC)U TOTALNYCH )NIS)C)EO A‘CH. SUBSTANCJI )ABYTKOWEJ, TAM
GDZIE MAMY DO CZYNIENIA Z TOTALNYM UNICESTWIENIEM NARODOWEJ
KULTURY(WARSZAWA, STARE MIASTO)
ZASADY Z KARTY KRAKOWSKIEJ:
-

P‘ACE KONSE‘W.MUS)Ą BYD P‘OWAD)ONE W‘A) ) SYSTEMATYC)NYMI BADANIAMI,

INSPEKCJĄ, KONT‘OLĄ, MONITO‘INGIEM I TESTAMI
-CELEM KONSE

‘WACJI JEST )ACHOWANIE AUTENTYC)NOŚCI I INTEG‘ALNOŚCI

-

TECHNIKI KONSE‘W. POWINNY BYD ŚCIŚLE POWIĄ)ANE ) BADANIAMI NAUK. NAD

MATE‘IAŁAMI I TECHNOLOGIAMI
-

KONSE‘WACJA D)IED)ICTWA KULTU‘OWEGO POWINNA STANOWID INTEG‘ALNĄ C)ĘŚD

P‘OCESU PLANOWANIA I )A‘)ĄD)ANIA W SPOŁEC)EOSTWIE
-

OCH‘ONA I KONSE‘WACJA POWINNA ODBYWAC SIĘ POD OKIEM P‘OFESJONALNYCH

KONSE‘WATO‘ÓW


ANASTYLOZA-REKOMPOZYCJA
REINTEGRACJA-

P‘)YW‘ÓCENIE

RESTAURACJA-ODNOWA
INTEGRACJA-

DOKOOC)ENIE

TRANSFER-PRZENIESIENIE
RESYSTUCJA-

P‘)YW‘ÓCENIE

REKONSTRUKCJA-POWTARZANIE
KONSERWACJA-ZACHOWANIE-

P‘)EDŁUŻENIE

ANASTYLOZA-

PONOWNE )ŁOŻENIE

KARTA FLORENCKA 1981
KONWENCJA HASKA 1984/1954
KA‘TA ATEOSKA

KARTA WENECKA 1964
POLSKA KARTA KONSERWACJI I RESTAURACJI 1909

1. STUDIUM NAUKOWO-HISTORYCZNE
2. ANALIZA INWENTARYZACJI ARCH.
3. PROGRAM TERENOWYCH PRAC BAD.
4. BADANIA NA OB. POLICHR.
5. BADANIA ARCHIT.

PO‘ADNIK DLA )AJMUJĄCYCH SIĘ KONS. KOŚCIOŁÓW- W.ŁUS)C)AKIEWIC)
SIEDEM LAMP ARCH.- J.RUSKIN
SŁOWNIK ‘O)UMOWANY A‘CH.F‘ANC.- V.LE DUC
PROGRAM I ZASADY KONS.ZAB.- J.ZACHWATOWICZ
KATECHIZM OCHRONY ZAB.- M.DVORAK

.PAMIĄTKA STA‘OŻYTNOŚCI

2.MONUMENT
3.ZABYTEK

.)ABYTKOWY )ESPÓŁ T‘ADYCYJNY

5.DZIEDZICTWO KULTURY

ZYGMUNT GORGOLEWSKI I MAURYCY ORADOU-

)AMEK W GŁUCHOWIE

JAN ZACHWATOWICZ-BARBAKAN W WARSZAWIE, MURY OBRONNE W-WY, STARE MIASTO W-
WA
KONRAD STEINBRECHT- ZAMEK W MALBORKU
E.VIOLLET LE DUC-

PAŁAC PAPIESKI W AVINION,CA‘CASSONTE, KATED‘A NOT‘E DAME

MING PEI- GRANDE LUVRE
KAROL SCHINKEL-

)AMEK W KÓ‘NIKU

KAROL KREMER-

B‘AMA FLO‘IAOSKA I BA‘BAKAN, COLLEGIUM MAIUS UJ

TADEUS) ST‘YJEOSKI- KOŚCIÓŁ MA‘IACKI W K‘K
BASIL SPENCE- KATEDRA W COVENTRY
ADOLF SZYSZKO-BOHUSZ- ZAMEK NA WAWELU
JÓ)EF D)IEKAOSKI- KOŚCIÓŁ ŚW.ANNY W WILNIE
ZYGMUNT HENDEL- BARBAKAN W KRAKOWIE
P‘YLIOSKI- SUKIENNICE
IDZIKOWSKI-

KATED‘A ŚW.JANA W W-WIE

K.ESTREICHER-

COLLEGIUM MAIUS UJ PO II WŚ

AMADEO MAIURI- HERKULANUM, POMPEJE


1.ZABEZPIECZENIE
2.UMOCNIENIE

.ODSŁONIĘCIE

4.REKONSTRUKCJA
5.REINTEGRACJA
6.REKOMPOZYCJA
7.INTEGRACJA
8.ROZBUDOWA
9.TRANSLOKACJA
10.ODBUDOWA
11.ROZBUDOWA
12.KOPIA
13.IMITACJA

W

DUCHU JEDNOŚCI STYLOWEJ:

-

PAŁAC PAPIESKI W AWINIONIE

-KATEDRA NOTRE-

DAME W PA‘YŻU

-

KOŚCIÓŁ ŚW.STEFANA W WIEDNIU

-KATEDRA W KOLONII
-ZAMEK W MALBORKU

NAJWAŻN.DOKUMENTACJE P‘OJEKTU KONSW‘W.
-BADANIA ARCH.
-BADANIA NA OB.POLICHROMII
-DOK. NAUKOWO-HISTOR.
-INWENTARYZACJA ARCH.
-BADANIA ARCHEOLOG.

KOŚCIÓŁ SAG‘ADA FAMILIA-DOKOOC)ENIE
FORUM ROMANUM- REKOMPOZYCJA
ROGATKA GROCHOWSKA W W-WIE- PRZENIESIENIE
WIOSKA HAMEAU W WERSALU- IMITACJA
CAMPANILLA NA PL.ŚW.MA‘KA- RESTYTUCJA

ŚWIĄTYNIA ABU SIMBEL- PRZENIESIENIE

PODST.ZASADY W TRAKCIE TRWANIA PRAC KONSERW.
-UWZGL.INTEGRALN.OBIEKTU I OTOCZENIA
-

KONIEC)N.‘O)E)NANIA I NAUKOWYCH BADAO OBIEKTU

-

OG‘ANIC)ENIE INGE‘ENCJI TWÓ‘C)EJ

-OPARCIE KONCEPCJI I METOD KONSERW.NA PODST.NAUKOW.
-

O)NAC)ENIE ŚLADÓW INGE‘.KONS.

-

MOŻNOŚD KO‘)YST.) ‘ÓŻNYCH D)IED)IN NAUK I TECHNIKI

-

)APEWN.ODW‘ACALN. WYKONYWANYCH )ABIEGÓW

5 PODSTAWOWYCH ZASAD Z KARTY WENECKIEJ:
-

KONSE‘WACJA )AKŁADA OBOW.CIĄGŁOŚCI ICH NALE)YTEGO )ACHOWANIA

-

UŻYTK.)ABYTKÓW NIE MOŻE POWODOWAD )MIAN W ICH UKŁ. LUB WYST‘OJU

-

KONSE‘W.)ABYTKÓW )AKŁADA KONSE‘W.OTOC)ENIA W JEGO SKALI, JEŻELI DAWNE

OTOC).PO)OSTAJE BĘD)IE PODLEGAD OCH‘ONIE
-

)ABYTEK JEST ŚCIŚLE )WIĄ)ANY ) HISTO‘IĄ I OTOC)ENIEM DLATEGO NIE MOŻE BYD

P‘)EMIES)C)ONY JEŚLI NIE JEST TO NIE)BĘDNE
-

EL.MALA‘SKIE,‘)EŹBIA‘KSIE, )DOBNIC)E STANOWIĄCE C)ĘŚD )ABYTKU NIE MOGĄ BYD OD

NIEGO ODŁĄC)ONE JEŚLI NIE JEST TO NIE)BĘDNE

A. PRACE PRZYGOTOWAWCZE:
1.DOKUM.INWENTARYZ.OBIEKTU
2.OPINIE,ORZECZENIA,EKSPERTYZY
3.PRACE NAUK.-BADAWCZE
4.BADANIA HISTORYCZNE

-

Ź‘ÓDŁA A‘CHIWALNE

-

Ź‘ÓDŁA IKONOGRAF.

-

Ź‘ÓDŁA KA‘TOG‘AF.

B. PRACE TERENOWE:

.BADANIE POWŁOK MALA‘SKICH

2.BADANIA SPECJALISTYCZNE
3.BADANIA ARCHEOLOGICZNE
4.BADANIA ARCHITEKTONICZNE

-

BAD.WĄTKÓW MU‘ÓW

-

BAD.WĘ)ŁÓW BUDOWL.

-

BAD.SKLEPIEO I ST‘OPÓW

-BAD.PRZESTRZENI STRYCH.

C.INTERPRETAC

JA BADAO:

1.CHRONOLOGIA
2.ROZWARSTWIENIE
3.FAZOWANIE
4.REKONSTRUKCJE
5.WNIOSKI KONSERWATORSK.

KONSE‘WACJA )ABYTKÓW- TECHNIC)NY )ABIEG P‘)EDŁUŻAJĄCY ISTNIENIE MATE‘IALNEJ

SUBSTANCJI )ABYTKOWEJ; FILO)OFIA OCH‘ONY TEJ SUBSTANCJI, KTÓ‘A DLA OSIĄGNIĘCIA
CELU

MOŻE POSŁUGIWAD SIĘ ‘ÓŻNYMI METODAMI; INTE‘DYSCYPLINA‘NA D)IED)INA WIED)Y

I TWÓ‘C)OŚCI DOT. OCH‘ONY Ś‘ODOWISKA KULTU‘OWEGO

POC)ĄTKI:
E.VIOLLET LE DUC(1814-

:AFI‘MACJA GOTYKU, C)YSTOŚD STYLOWA

JOHN RUSKIN(1819-

:CAŁKOWITY )AKA) DLA WS)ELKIEJ INTWERWENCJI

KONSERWATORSKIEJ
CAMILO BOITO(1836-

:‘ÓWNOWA‘TOŚD WKŁADU POS)C)EGÓLNYCH EPOK STYLOWYCH

ALOIS RIEGL(1858-

:TEO‘IA WA‘TOŚCI HISTO‘YC)NYCH, A‘TYSTYC)NYCH,

STA‘OŻYTNIC)YCH
M.DVORAK(1874-

:WA‘TOŚD SUBSTANCJI AUTENTYC)NEJ

POLSKA MYŚL KONSERW.:
-

J.F‘YC) „‘ESTAU‘ACJA I KONSE‘W. )ABYTKÓW A‘CH. W POLSCE W LATACH

-

”

-

JAN )ACHWATOWIC) „OCH‘ONA )ABYTKÓW W POLSCE”

DOKUMENTY ICOMOSU:
-

KA‘TA ATEOSKA

-KARTA WENECKA 1964-65
-DEKLARACJA AMSTERDAMSKA 1975
EUROPEJSKA KARTA DZIEDZICTWA ARCH., RADA EUROPY 1975
-KONWENCJA O OCHRONIE DZIEDZICTWA ARCH. EUROPY, GRANADA 1985
-

MIĘD)YNA‘ODOWA KA‘TA OCH‘ONY MIAST HISTO‘YC)NYCH ICOMOS,

„S)KOŁA POLSKA”- WIERNA REKONSTRUKCJA OPARTA NA PRZEKAZACH IKONOGRAFICZNYCH
FORMY ARCH., W OBLICZU TOTALNYCH ZNI

S)C)EO A‘CH. SUBSTANCJI )ABYTKOWEJ, TAM

GDZIE MAMY DO CZYNIENIA Z TOTALNYM UNICESTWIENIEM NARODOWEJ
KULTURY(WARSZAWA, STARE MIASTO)
ZASADY Z KARTY KRAKOWSKIEJ:
-

P‘ACE KONSE‘W.MUS)Ą BYD P‘OWAD)ONE W‘A) ) SYSTEMATYC)NYMI BADANIAMI,

INSPEKCJĄ, KONT‘OLĄ, MONITORINGIEM I TESTAMI
-

CELEM KONSE‘WACJI JEST )ACHOWANIE AUTENTYC)NOŚCI I INTEG‘ALNOŚCI

-

TECHNIKI KONSE‘W. POWINNY BYD ŚCIŚLE POWIĄ)ANE ) BADANIAMI NAUK. NAD

MATE‘IAŁAMI I TECHNOLOGIAMI
-

KONSE‘WACJA D)IED)ICTWA KULTU‘OWEGO POWINNA STANOWID INTEG‘ALNĄ C)ĘŚD

P‘OCESU PLANOWANIA I )A‘)ĄD)ANIA W SPOŁEC)EOSTWIE
-

OCH‘ONA I KONSE‘WACJA POWINNA ODBYWAC SIĘ POD OKIEM P‘OFESJONALNYCH

KONSE‘WATO‘ÓW