Szablon dla tlumaczy

Rozdział 1.
Obszar roboczy programu Excel

Poznajemy program Microsoft Excel 2002

Microsoft Excel 2002 jest potężnym arkuszem kalkulacyjnym, pozwalającym na tworzenie skoroszytów,
wykresów, list a nawet stron sieci Web.

Interfejs Excela jest oparty o standardowe środowisko graficzne systemu Windows a dodatkowo oferuje swoje
własne elementy, takie jak nowe przyciski, polecenia i elementy sterujące. Aby efektywnie korzystać z
możliwości tego programu, musisz posiadać przynajmniej podstawową wiedzę na temat zasad posługiwania się
systemem Windows.

W niniejszym rozdziale zostaną omówione zagadnienia dotyczące obszaru roboczego programu Excel, a
szczególności następujące elementy:

Ekran programu Excel, włączając w to elementy okna tego programu.

Menu, skróty klawiszowe, paski narzędzi, okna dialogowe oraz okienka zadań.

Metody przewijania dokumentów.

Właściwości systemu pomocy programu Excel, włączając w to Asystenta pakietu Office.

Wskazówki

• Jeżeli jesteś zupełnie początkującym użytkownikiem systemu Windows, to pod żadnym pozorem nie

powinieneś rezygnować z lektury tego rozdziału — wiele elementów tutaj omawianych będzie miało
zastosowanie nie tylko w Excelu, ale również w każdej innej aplikacji systemu Windows.

• Jeżeli korzystałeś już z poprzednich wersji programu Excel, to i tak warto będzie zapoznać się z treścią tego

rozdziału — będziemy omawiali min. takie elementy interfejsu, które nie mają swojego odpowiednika w
poprzednich wersjach.

Rysunek 1.1. Ekran programu Excel

Opis elementów ekranu programu Excel

Pasek tytułowy

Wyświetla nazwę bieżącego dokumentu. Za pomocą tego paska możesz przesuwać okno aplikacji po
całym ekranie.

Pasek menu

Pasek menu pojawia się zawsze na górze ekranu

— udostępnia użytkownikowi poszczególne polecenia

programu Excel.

Pasek formuły

Wyświetla zawartość aktywnej komórki arkusza, jak również jej adres lub odwołanie.

Standardowy pasek narzędzi

Znajdują się na nim przyciski umożliwiające skorzystanie z podstawowych poleceń programu Excel.
Podobny pasek znajdziesz we wszystkich aplikacjach pakietu Office.

Pasek narzędzi formatowania

Znajdują się na nim przyciski umożliwiające skorzystanie z poleceń formatujących.

niekoniecznie… „łapiąc” myszką za uchwyt paska (mała, szara, kreskowana linia na lewej krawędzi paska) możesz

umieścić dowolny pasek narzędzi, w tym pasek menu na innych krawędziach okna jak również w dowolnie wybranym
miejscu ekranu — (przyp. tłum.)

Okno zadań

Umożliwia użytkownikowi prosty i szybki dostęp do najczęściej wykonywanych operacji.

Wskaźnik aktywnej komórki

Wskaźnik aktywnej komórki ma postać pogrubionego, kolorowego obramowania komórki. Komórka
aktywna jest to komórka, do której w danym momencie wprowadzasz dane.

Okno skoroszytu

Okno skoroszytu jest to obszar, w którym będziesz podczas pracy z Excelem będziesz wykonywał
większość operacji. Jest ono podzielone na kolumny i wiersze, na przecięciu których znajdują się
poszczególne komórki. Tworząc arkusz wprowadzasz do komórek dane lub formuły.

Wskaźnik myszki

Jeżeli wskaźnik myszy zostanie umieszczony w obszarze okna skoroszytu, to przyjmuje on postać
pogrubionego znaku plus. Przy pomocy wskaźnika myszki możesz zaznaczać komórki, wprowadzać
dane, wybierać polecenia z menu oraz korzystać z przycisków.

10.

Nagłówki kolumn

Są to uszeregowane alfabetycznie etykiety kolumn arkusza.

11.

Nagłówki wierszy

Są to uszeregowane kolejno etykiety wierszy arkusza.

12.

Zakładki arkusza

Każdy skoroszyt utworzony w programie Excel składa się z jednego lub więcej arkuszy. Zakładki
pozwalają na szybkie przełączanie się pomiędzy poszczególnymi arkuszami skoroszytu. Aby skorzystać
z danej zakładki, wystarczy ustawić na niej wskaźnik myszki a następnie kliknąć lewym przyciskiem
myszki.

13.

Pasek statusu

W pasku statusu wyświetlane są różnego rodzaju informacje dotyczące bieżącego arkusza.

Wskazówka

• W niniejszej książce pominęliśmy szczegółowe opisy standardowych elementów okienek systemu

Windows. Jeżeli chcesz uzyskać więcej informacji na temat takich elementów jak przyciski

Zamknij

Minimalizuj

Maksymalizuj

Przywróć

, paski przewijania itd. powinieneś skorzystać z dokumentacji systemu

Windows bądź systemu pomocy Windows.

Myszka

Podobnie jak w zdecydowanej większości aplikacji pracujących w środowisku Windows, w programie Excel
mysz wykorzystywana jest min. do zaznaczania tekstu, aktywacji przycisków czy też wybierania poleceń z
menu.

Wygląd wskaźnika myszki

Wygląd wskaźnika myszki zależy od jego położenia w oknie Excela oraz elementu, na który wskazuje. Poniżej
przedstawiono kilka przykładów:

W oknie dokumentu wskaźnik myszki zazwyczaj przybiera postać pogrubionego znaku plus (rysunek

1.1).

Jeżeli wskaźnik myszki zostanie ustawiony nad dowolną opcją menu programu (rysunek 1.2) to

przyjmuje on dobrze znaną postać strzałki skierowanej w lewo.

Na pasku formuły (rysunek 1.3) albo kiedy umieścimy wskaźnik myszki nad aktualnie edytowaną

komórką (rysunek 1.4) to przyjmie on postać litery I.

Jeżeli umieścimy wskaźnik na obrzeżu zaznaczonego obszaru, to przyjmie on postać standardowej

strzałki z czterema małymi strzałkami na końcu (rysunek 1.5).

Aby skorzystać z myszki

Wyróżniamy cztery podstawowe techniki pracy z myszką:

Wskazywanie

— oznacza takie ustawianie wskaźnika myszki, w którym strzałka wskaźnika znajduje się

w obszarze wskazywanego elementu (patrz rysunek 1.2).

Kliknięcie

— oznacza naciśnięcie i następujące po nim zwolnienie lewego bądź prawego przycisku

myszki (np. w celu zaznaczenia komórki aktywnej, umiejscowienia punktu wstawiania czy wybierania
przycisku na pasku zadań).

Podwójne kliknięcie

— jak sama nazwa wskazuje, oznacza dwa kliknięcia następujące po sobie w

szybkiej sekwencji (np. w celu otwarcia danego elementu czy zaznaczenia słowa do edycji).

Przeciąganie

— oznacza wciśnięcie przycisku myszki i jego przytrzymanie przy jednoczesnym

przesuwaniu myszki (np. w celu zmiany rozmiarów okna, zaznaczania wielu komórek czy rysowania
różnych elementów).

Wskazówka

• W celu uproszczenia zapisu w dalszej części naszej książki będziemy posługiwali się następującą

konwencją: termin

kliknięcie

będzie oznaczał

kliknięcie lewym przyciskiem myszki

. Jeżeli wymagane będzie

użycie prawego przycisku, to będziemy mówili po prostu o konieczności

kliknięcia prawym przyciskiem

myszki

Rysunek 1.2. Podczas wskazywania polecenia menu wskaźnik myszki przybiera postać strzałki

Rysunek 1.3. Wskaźnik myszki przybiera postać dużej literki I podczas wskazywania paska formuły…

Rysunek 1.4. …lub zawartości aktualnie edytowanej komórki

Rysunek 1.5. Jeżeli umieścimy wskaźnik na obrzeżu zaznaczonego obszaru, to przyjmie on postać standardowej
strzałki z czterema małymi strzałkami na końcu

Wszystkie polecenia Excela są dostępne poprzez odpowiednie menu. Excel posiada trzy rodzaje menu:

Menu personalizowane

(rysunek 1.6) — pojawiają się tylko w menu głównym. Menu personalizowane

śledzą sposób korzystania z poszczególnych poleceń i pokazują tylko najczęściej używane polecenia.

Pełne menu

(rysunek 1.7) — pojawiają się w menu głównym po dwukrotnym kliknięciu jego nazwy, po

otworzeniu menu personalizowanego i odczekaniu krótkiej chwili lub też po kliknięciu na małą
podwójną strzałkę zlokalizowaną na dole każdego menu personalizowanego. Na rysunku 1.7
przedstawiono pełną wersję menu z rysunku 1.6.

Menu podręczne

(rysunek 1.11) — pojawia się w pobliżu wskaźnika myszki w sytuacji, kiedy klikniesz

prawym przyciskiem myszki na wybranym elemencie.

Poniżej przedstawiono kilka zasad, o których powinieneś pamiętać pracując z systemem menu:

Polecenia menu wyróżnione kolorem szarym (rysunek 1.6) nie są aktywne i w związku z tym nie mogą

być wybierane.

Jeżeli w menu po nazwie polecenia występuje wielokropek (…) to oznacza to, że po wybraniu tego

polecenia zostanie wyświetlone okno dialogowe (rysunek 1.6 oraz 1.7).

Jeżeli w menu po nazwie polecenia znajduje się mały, czarny, trójkątny symbol (rysunek 1.8), to

oznacza to, że po wybraniu tego polecenia zostanie wyświetlone podmenu zawierające dodatkowe
polecenia.

Jeżeli w menu po nazwie polecenia umieszczono nazwę kombinacji klawiszy (rysunek 1.6 oraz 1.7), to

oznacza to, że takie polecenie może być wybrane za pomocą skrótu klawiszowego.

Jeżeli w menu przed nazwą polecenia znajduje się znaczek

to oznacza to, że dana opcja jest

„włączona”. Aby włączyć/wyłączyć daną opcję, po prostu wybierz ją z menu.

Wskazówki

• Powyższe zasady posługiwania się menu odnoszą się nie tylko do Excela, ale także do zdecydowanej

większości programów pracujących w środowisku Windows.

• Okna dialogowe i klawisze skrótu zostaną omówione nieco później w tym rozdziale.

Rysunek 1.8. Podmenu

Wypełnij

Edycja

Aby skorzystać z menu głównego

1. Ustaw wskaźnik myszki na nazwie menu, z którego chcesz wybrać dane polecenie.

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki — na ekranie pojawi się wybrane menu (patrz rysunek 1.6).

3. Kliknij na wybranej nazwie polecenia (rysunek 1.9)

lub

Jeżeli dane polecenie znajduje się w podmenu, to kliknij na wybranym podmenu — na ekranie zostanie
wyświetlone podmenu (rysunek 1.8); następnie odszukaj i kliknij wybrana nazwę polecenia (rysunek
1.10).

Zanim po wybraniu polecenia menu zniknie z ekranu, możesz zauważyć, że nazwa polecenia na chwilę
„błyśnie”, co potwierdza wybranie polecenia.

Wskazówka

• W celu uproszczenia zapisu w dalszej części naszej książki do określania poleceń menu będziemy używali

zapisu

Nazwa_menu/Nazwa_polecenia

lub

Nazwa_menu/Nazwa_podmenu/Nazwa_polecenia

. Przykładowo,

aby wskazać lokalizację polecenia

Kopiuj

z menu

Edycja

będziemy używali zapisu

Edycja/Kopiuj

Klawisze skrótu

Klawisze skrótu to kombinacje klawiszy, które pozwalają na wywołanie danego polecenia bez konieczności
korzystania z menu. Przykładowo, klawiszem skrótu dla polecenia

Edycja/Kopiuj

jest kombinacja

Ctrl+C

(rysunek 1.9) — naciśnięcie tej kombinacji klawiszy daje taki sam efekt, jak wybranie polecenia z menu.

Wskazówki

• Wszystkie klawisze skrótu wykorzystują co najmniej jeden z poniższych klawiszy modyfikujących:

Nazwa klawisza

Klawisz klawiatury

Control

Ctrl

Shift

Shift

Alt

Alt

• Klawisze skrótu są wyświetlane po prawej stronie poleceń menu (rysunek 1.9).
• Wiele aplikacji wykorzystuje dla poszczególnych poleceń takie same klawisze skrótu (stały się one swego

rodzaju standardem). Przykładowo, polecenia

Zapisz

oraz

Drukuj

niemal we wszystkich programach

pracujących w systemie Windows można wywołać za pomocą kombinacji klawiszy odpowiednio

Ctrl+S

oraz

Ctrl+P

• Pełną listę skrótów klawiszowych umieszczono w Dodatku A.

Aby skorzystać z klawiszy skrótów

1. Wciśnij i przytrzymaj dany klawisz modyfikujący (w zależności od wybranego skrótu) — najczęściej

będzie to klawisz

Ctrl

2. Wciśnij klawisz odpowiadający literze lub cyfrze wybranego skrótu.

Przykładowo, aby wykonać polecenie

Kopiuj

powinieneś wcisnąć i przytrzymać klawisz

Ctrl

następnie wcisnąć klawisz

Paski narzędzi

Excel udostępnia wiele różnych pasków narzędzi przeznaczonych do realizacji różnorodnych zadań. Każdy z
nich posiada odpowiedni zestaw przycisków bądź poleceń menu umożliwiających wykonywanie określonych
operacji.

Domyślnie, po uruchomieniu Excel wyświetla dwa paski narzędzi.:

Pasek

Standardowy

(rysunek 1.12) — udostępnia najczęściej wykonywane polecenia.

Pasek

Formatowanie

(rysunek 1.13) — udostępnia polecenia formatujące wybrane elementy arkusza.

Jeżeli na ekranie nie mieszczą się wszystkie elementy danego paska narzędzi, to Excel wyświetla tylko
personalizowaną wersję paska, zawierającą tylko najczęściej wykorzystywane polecenia. Pozostałe elementy
paska pozostają ukryte; możesz uzyskać do nich dostęp poprzez naciśnięcie przycisku

Opcje paska narzędzi

znajdującego się na końcu paska (patrz rysunki 1.12 i 1.13).

Wskazówki

• Pozostałe paski narzędzi mogą się pojawiać na ekranie automatycznie, w zależności od wykonywanej

operacji.

• Przyciski wyróżnione kolorem szarym (przykładowo, przycisk

Cofnij

na rysunku 1.12) są nieaktywne i nie

mogą zostać wybrane.

• Przyciski, które są otoczone niebieskim obramowaniem oznaczają „włączone” opcje.

• Przyciski, obok których znajduje się malutki, czarny trójkącik (np. przyciski

Autosumowanie

czy

Powiększenie

na rysunku 1.12) powodują po wybraniu wyświetlenie dodatkowego menu (rysunek 1.17).

• Poszczególne przyciski na paskach narzędzi możesz zidentyfikować na podstawie wyświetlanych etykietek

(podpowiedzi ekranowych) — patrz rysunek 1.14.

• Pasek narzędzi może być

zadokowany

bądź

pływający

. Zadokowany pasek narzędzi (rysunki 1.12 i 1.13)

jest „przyklejony” do dowolnej krawędzi okna. Pływający pasek narzędzi może znajdować się w dowolnym
miejscu okna aplikacji.

Rysunek 1.12. Pasek narzędzi

Standardowy

— z wyświetlonymi wszystkimi przyciskami

Rysunek 1.13. Pasek narzędzi

Formatowanie

— z wyświetlonymi wszystkimi przyciskami

Aby wyświetlić ukryte przyciski

Kliknij na przycisku

Opcje paska narzędzi

, znajdującym się na prawym końcu danego paska narzędzi — na

ekranie pojawi się okienko z dodatkowymi przyciskami danego paska (rysunki 1.12 i 1.13).

Aby wyświetlić etykietki (podpowiedzi ekranowe)

Ustaw wskaźnik myszki na wybranym pasku narzędzi bądź przycisku. Obok wskaźnika myszki pojawi się małe,
żółte okienko zawierające nazwę wybranego elementu (rysunek 1.14).

Aby skorzystać z pasków narzędzi

1. Ustaw wskaźnik myszki na wybranym przycisku paska narzędzi (rysunek 1.14).

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki.

Aby skorzystać z menu pasków narzędzi

1. Ustaw wskaźnik myszki na małym, czarnym trójkąciku obok nazwy menu na pasku narzędzi — na

ekranie pojawi się żądane menu (rysunki 1.15 i 1.17).

2. Kliknij na wybranym poleceniu lub opcji.

Wskazówki

• Menu paska narzędzi, które posiada szary „uchwyt” na górnej krawędzi okienka (rysunek 1.15) może zostać

odklejone od przycisku macierzystego i pełnić funkcję osobnego paska narzędzi. Aby tego dokonać, po
wyświetleniu danego menu „złap” lewym przyciskiem myszki za uchwyt okna, przeciągnij je z paska w
żądane miejsce a następnie zwolnij lewy przycisk myszki. Menu będzie teraz wyświetlane w postaci
pływającego paska narzędzi — jego nazwa pojawi się na pasku tytułowym tego okienka (rysunek 1.16).

• Jeżeli menu zawiera pola tekstowe (rysunek 1.17) to możesz zmodyfikować jego zawartość wpisując tam

nową wartość. W tym celu powinieneś zaznaczyć istniejącą zawartość (rysunek 1.18) a następnie wpisać
nową wartość i nacisnąć klawisz

Enter

(rysunek 1.19).

Rysunek 1.14. Po ustawieniu wskaźnika myszki na przycisku, na ekranie pojawia się etykietka z nazwą
przycisku

Rysunek 1.15. Menu, które pojawia się po kliknięciu na przycisku

Kolor wypełnienia

Rysunek 1.16. Po złapaniu za uchwyt możesz przeciągnąć menu paska w dowolne miejsce okna aplikacji i
wykorzystywać go jako menu pływające

Rysunek 1.17. Aby wyświetlić menu kliknij na małym, czarnym trójkąciku znajdującym się po prawej stronie
przycisku

Rysunek 1.18. Kliknij wewnątrz pola tekstowego aby zaznaczyć jego zawartość…

Rysunek 1.19. …a następnie wpisz nową wartość i naciśnij klawisz

Enter

Aby wyświetlić lub ukryć pasek narzędzi

W menu

Widok

kliknij opcję

Paski narzędzi

a następnie z listy wybierz nazwę paska, który powinien zostać

wyświetlony/ukryty (rysunek 1.20).

Jeżeli obok nazwy paska znajduje się symbol

to oznacza to, że pasek jest aktualnie wyświetlany i zostanie

ukryty…

lub

… jeżeli takiego znaku nie ma, to dany pasek jest ukryty i zostanie wyświetlony.

Wskazówka

• Pasek pływający może zostać ukryty poprzez kliknięcie na przycisku

Zamknij

Aby odkleić zadokowany pasek narzędzi

Złap lewym przyciskiem myszki za uchwyt okna (rysunek 1.21), przeciągnij je z paska w żądane miejsce (z dala
od krawędzi okna aplikacji) a następnie zwolnij lewy przycisk myszki (rysunek 1.22).

Wskazówka

• Odklejenie zadokowanego paska narzędzi zazwyczaj zmienia położenie oraz wygląd pozostałych pasków

zadokowanych w tym samym wierszu (rysunek 1.22).

Aby zadokować pływający pasek narzędzi

Złap lewym przyciskiem myszki za pasek tytułowy i przeciągnij pasek do wybranej krawędzi okna.

Wskazówka

• Pływający pasek narzędzi może zostać zadokowany na dowolnej krawędzi okna aplikacji. Po zadokowaniu

paska na bocznych krawędziach okna wygląd jego przycisków może ulec zmianie.

Komentarz [SK1]: Pominięte
odwołanie do rysunku 1.21
(zbędne).

Aby przenieść pasek narzędzi w inne miejsce

Złap lewym przyciskiem myszki za pasek tytułowy i przeciągnij pasek w wybrane miejsce.

Aby zmienić rozmiary pływającego paska narzędzi

Przeciągnij krawędź paska do uzyskania żądanych rozmiarów (rysunek 1.23).

Rysunek 1.20. W menu

Widok

kliknij opcję

Paski narzędzi

a następnie z listy wybierz nazwę paska, który

powinien zostać wyświetlony/ukryty

Rysunek 1.21. Na lewej krawędzi każdego paska narzędzi znajduje się uchwyt przenoszenia

Rysunek 1.22. Aby odkleić zadokowany pasek narzędzi po prostu przesuń go do wnętrza okna aplikacji. Jeżeli
odkleisz pasek

Formatowanie

, to zwróć uwagę, że zadokowany pasek

Standardowy

zajmie sporą część

powstałego w ten sposób miejsca

Rysunek 1.23. Aby zmienić rozmiar paska po prostu przeciągnij jego krawędź

Okno zadań

W pakiecie Microsoft Office XP wprowadzony został nowy element — okno zadań, który znaleźć możesz w
każdej aplikacji tego pakietu, włączając w to Excela. Każde okno zadań zawiera pewien zestaw łącz i innych
opcji pozwalający na wykonywanie określonych zadań. Przykładowo, okno

Nowy skoroszyt

(rysunek 1.24),

które pojawia się po uruchomieniu Excela, pozwala na tworzenie nowych skoroszytów oraz otwieranie już
istniejących.

Wskazówka

• Mimo, że okno zadań jest bardzo poręcznym i praktycznym narzędziem, które pozwala szybki dostęp do

często używanych poleceń bez konieczności dodatkowego operowania systemem menu i oknami
dialogowymi, to jednak może się okazać, że zajmuje ono zbyt dużo miejsca na ekranie komputera. Jeżeli
potrzebujesz więcej przestrzeni roboczej na ekranie, to po prostu zamknij okno zadań w sposób opisany
poniżej.

Aby wywołać polecenie z okna zadań

Aby wykonać wybrane zadanie wystarczy kliknąć na odpowiednim łączu w oknie zadań.

Aby wyświetlić inne okno zadań

Na pasku tytułowym każdego okna zadań znajdziesz mały przycisk po kliknięciu którego na ekranie pojawi się
menu rozwijane z listą nazw dostępnych okien (rysunek 1.25) — aby wyświetlić dane okno po prostu wybierz z
menu jego nazwę.

Aby zamknąć okno zadań

Aby zamknąć okno zadań wystarczy kliknąć na przycisku

Zamknij

(rysunek 1.25).

Aby otworzyć okno zadań

Wybierz z menu polecenie

Widok/Okienko zadań

(rysunek 1.26)

lub

wybierz z menu polecenie

Widok/Paski narzędzi/Okienko zadań

(rysunek 1.20).

Aby zapobiec wyświetlaniu okienka zadań podczas
uruchamiania Excela

Usuń zaznaczenie opcji

Pokaż przy uruchamianiu

— znajdziesz ją na dole okna zadań (rysunek 1.24).

Rysunek 1.24. Okienko zadań

Nowy skoroszyt

Rysunek 1.25. Aby wyświetlić dane okno po prostu wybierz z menu rozwijanego jego nazwę

(Close button — przycisk Zamknij)

Rysunek 1.26. Aby wyświetlić okno zadań wybierz z menu głównego polecenie

Widok/Okienko zadań

Okna dialogowe

Podobnie jak większość innych aplikacji pracujących w systemie Windows, Excel do komunikacji z
użytkownikiem wykorzystuje tzw.

okna dialogowe

Excel korzysta z całego szeregu różnych okien dialogowych, które można podzielić na dwie główne kategorie:

Okna dialogowe służące do wyświetlania informacji (rysunek 1.27).

Okna dialogowe udostępniające szereg opcji wyboru (rysunek 1.28).

Wskazówka

• Zazwyczaj, aby zamknąć okno dialogowe musisz nacisnąć jeden z przycisków:

albo

Anuluj

— dopiero

wtedy możesz kontynuować pracę z Excelem.

Anatomia okien dialogowych programu Excel

Poniżej opisano podstawowe elementy składowe okien dialogowych:

Zakładki

(rysunek 1.28) — pojawiają się w górnej części okien dialogowych; pozwalają na przełączanie

się pomiędzy poszczególnymi grupami opcji. Aby zmienić zakładkę na inną, wystarczy ustawić na niej
wskaźnik myszki i kliknąć lewym przyciskiem myszki.

Pola tekstowe

(rysunki 1.28 i 1.29) — pozwalają na wprowadzanie informacji z klawiatury. Aby

przenieść kursor z jednego pola do drugiego możesz użyć klawisza

Tab

lub po prostu kliknąć kursorem

myszki w nowym polu.

Pola list

(rysunek 1.28) — udostępniają cały szereg opcji do wyboru. Jeżeli lista zawiera więcej opcji,

niż może być wyświetlone jednocześnie, to posługując się paskiem przewijania możesz przejrzeć resztę
opcji. Aby wybrać żądaną opcję wystarczy na niej kliknąć kursorem myszki — dana opcja zostanie
podświetlona i jednocześnie pojawi się w polu tekstowym na górze pola listy.

Pola wyboru

(rysunek 1.28) — pozwalają na włączanie bądź wyłączanie poszczególnych opcji. W celu

zmiany stanu pola (włączone/wyłączone) wystarczy kliknąć na nim lewym przyciskiem myszki. Pole
jest wybrane (włączone) jeżeli znajduje się w nim znak

Rysunek 1.27. Okno dialogowe pojawiające się na ekranie po zakończeniu sprawdzania pisowni jest przykładem
informacyjnego okna dialogowego

Rysunek 1.28. Zakładka

Czcionka

okna dialogowego

Formatuj komórki

Rysunek 1.29. Okno dialogowe

Powiększenie

Przyciski opcji

(rysunek 1.29) — pozwalają na wybranie tylko jednej opcji z całej grupy. Kliknij na

wybranej opcji — zostanie ona zaznaczona; opcja wybrana uprzednio przestanie być aktywna.

Listy rozwijane

(rysunek 1.28) — podobnie jak przyciski opcji, pozwalają na wybranie tylko jednej

opcji z całej grupy. Lista opcji jest wyświetlana jak swego rodzaju menu (rysunek 1.30), z którego
możesz wybrać żądaną opcję.

Obszary podglądu

(rysunki 1.28 i 1.29) — umożliwiają wcześniejsze zapoznanie się z rezultatami

wprowadzonych zmian, zanim użytkownik zatwierdzi wybór naciśnięciem przycisku

Przyciski

(rysunki 1.27, 1.28 i 1.29) — pozwalają na wywoływanie innych okien dialogowych,

zatwierdzanie wprowadzonych zmian i zamknięcie okna (przycisk

), anulowanie wprowadzonych

zmian i zamknięcie okna (przycisk

Anuluj

Wskazówki

• Jeżeli zawartość pola tekstowego jest zaznaczona, to wpisanie dowolnej treści spowoduje zastąpienie nią

bieżącej zawartości pola.

• W Excelu bardzo często wykorzystywana jest kombinacja pola tekstowego z polem listy (rysunek 1.28) —

wyboru opcji (nowej wartości) możesz dokonać zarówno w jednym jak i w drugim.

• Jeżeli obok pola tekstowego widoczna jest para małych trójkącików, to oznacza to, że za ich pomocą

możesz modyfikować wartość zapisaną w tym polu. Klikając górny trójkąt powodujesz zwiększenie
wartości pola i analogicznie, klikając dolny trójkąt zmniejszasz wartość pola.

• Podwójne kliknięcie niektórych opcji (np. pozycji pola listy) powoduje wybranie takiej opcji i automatyczne

zamknięcie okna dialogowego.

• Jeżeli w oknie dialogowym znajduje się grupa pól wyboru, to możesz zaznaczyć (wybrać) dowolną ilość

takich pól (selekcja

wiele-z-wielu

); w przypadku grupy przycisków opcji możesz wybrać tylko jeden z nich

(selekcja

jeden-z-wielu

• Jeżeli dany przycisk jest aktywny (obramowany) to naciśnięcie klawisza

Enter

jest równoznaczne z

kliknięciem na takim przycisku.

• Zazwyczaj naciśnięcie klawisza

Esc

jest w oknie dialogowym traktowane na równi z kliknięciem na

przycisku

Anuluj

Rysunek 1.30. Wyświetlanie listy rozwijanej

Przewijanie zawartości okna

Jeżeli cały dokument nie mieści się jednocześnie na ekranie, to do przeglądania „ukrytej” części możesz
wykorzystać paski przewijania.

Wskazówka

• Więcej informacji na temat pracy z oknem dokumentu znajdziesz w rozdziale 4.

Aby przewinąć zawartość dokumentu w oknie aplikacji

Aby przewijać zawartość dokumentu w górę lub w dół wystarczy kliknąć odpowiednią strzałkę na pasku
przewijania (rysunek 1.31). Przykładowo, aby przewinąć zawartość dokumentu w dół, wystarczy kliknąć na
dolnej strzałce paska przewijania.

lub

Możesz również zastosować rozwiązanie alternatywne: złap myszką uchwyt przewijania i przeciągnij w stronę,
w którą chcesz przeglądać dokument (rysunek 1.31).

lub

kliknij na pasku przewijania odpowiednio powyżej lub poniżej uchwytu przewijania (rysunek 1.31) — zawartość
dokumentu zostanie przewinięta za każdym razem o jeden ekran.

Wskazówki

• Pamiętaj, że aby przewinąć zawartość dokumentu w górę musisz kliknąć na górną strzałkę paska

przewijania; aby przewinąć w dół musisz kliknąć na dolną strzałkę paska przewijania; aby przewinąć w
lewo musisz kliknąć na lewą strzałkę paska przewijania; aby przewinąć w prawo musisz kliknąć na prawą
strzałkę paska przewijania.

• Przewijania zawartości dokumentu w oknie aplikacji możesz również dokonać za pomocą klawiatury,

niemniej jednak zmienia się wtedy również położenie wskaźnika aktywnej komórki: więcej informacji na
ten temat znajdziesz w rozdziale 2.

Rysunek 1.31. Pionowy pasek przewijania umożliwia przewijanie zawartości dokumentu w górę lub w dół;
odpowiednio za pomocą poziomego paska przewijania możesz przewijać zawartość dokumentu w lewo lub w
prawo

Asystent pakietu Office

Asystent pakietu Office jest animowanym żyjątkiem (rysunek 1.32), które pojawia się od czasu do czasu na
ekranie, dostarcza różnego rodzaju porad i odpowiada na pytania użytkownika. Jeżeli włączysz korzystanie z
asystenta, to stanie się on głównym pośrednikiem pomiędzy użytkownikiem a systemem pomocy programu
Excel.

Aby wyświetlić Asystenta pakietu Office

Wybierz z menu głównego polecenie

Pomoc/Pokaż Asystenta pakietu Office

Aby ukryć Asystenta pakietu Office

1. Wybierz z menu głównego polecenie

Pomoc/Ukryj Asystenta pakietu Office

2. Jeżeli na ekranie pojawi się „dymek” przedstawiony na rysunku 1.34, wybierz opcję

Nie, po prostu

ukryj mnie

Wskazówka

• Ukrycie

Asystenta

spowoduje jego chwilowe zniknięcie z ekranu; wyłączenie bądź zablokowanie

spowoduje jego trwałe usunięcie. W dalszej części tego rozdziału dowiesz się jak zablokować działanie

Asystenta

pakietu Office.

Aby przesunąć Asystenta pakietu Office

Złap

Asystenta

przy użyciu myszki i po prostu przesuń w żądane miejsce ekranu.

Wskazówka

•

Asystent

pakietu Office automatycznie przesuwa się w takie miejsce ekranu, w którym nie przesłania

obszaru roboczego.

Aby skorzystać z porad Asystenta

1. Kliknij na ikonie żarówki, która pojawia się w pobliżu

Asystenta

w sytuacji, kiedy pragnie on Ci coś

zasugerować (rysunek 1.32). Porada pojawi się w swego rodzaju „dymku” obok

Asystenta

(rysunek

1.35).

2. Po przeczytaniu wskazówki naciśnij przycisk

Rysunek 1.32. Asystent pakietu Office

Aby zadać pytanie Asystentowi

1. Kliknij

Asystenta

— na ekranie pojawi się „dymek” z instrukcją postępowania (rysunek 1.36).

2. Wpisz pytanie w polu tekstowym i naciśnij przycisk

Wyszukaj

(rysunek 1.37). W kolejnym „dymku”

pojawi się lista potencjalnych odpowiedzi na Twoje pytanie (rysunek 1.38).

3. Kliknij wybrany temat. Na ekranie pojawi się okno systemu pomocy programu Excel zawierające

szczegółowe informacje na wybrany temat (rysunek 1.39).

4. Zwróć uwagę na prawą stronę tego okna. W treści tematu pomocy znajdziesz podkreślone słowa-łącza,

których kliknięcie spowoduje wyświetlenie dodatkowych informacji. Aby wybrać inny temat pomocy
skorzystaj z listy tematów znajdującej się w lewej części okna.

Komentarz [PaG2]: Czy to
się tak pisze?

5. Po zakończeniu kliknij na przycisku

Zamknij

— okno pomocy zostanie usunięte z ekranu.

Aby wyłączyć Asystenta

1. Wyświetl

Asystenta

a następnie kliknij na nim lewym przyciskiem myszki — na ekranie pojawi się

dobrze Ci już znany „dymek” (rysunek 1.36).

2. Naciśnij przycisk

Opcje

3. Na ekranie pojawi się okno dialogowe zatytułowane

Asystent pakietu Office

. Przejdź na zakładkę

Opcje

i wyłącz opcję

Użyj Asystenta pakietu Office

4. Naciśnij przycisk

— gotowe!

Wskazówki

• Innym sposobem na wyłączenie

Asystenta

jest wybranie odpowiedzi

Tak, wyłącz mnie

na „dymku”, który

pojawia się podczas próby ukrycia

Asystenta

(rysunek 1.34).

• Gdy

Asystent

zostanie wyłączony to ponownie będzie on mógł się pojawić dopiero po wybraniu z menu

głównego polecenia

Pomoc/Pokaż Asystenta pakietu Office

(rysunek 1.33).

Rysunek 1.36. Zwróć na siebie uwagę

Asystenta

…

System pomocy programu Excel

Microsoft Excel posiada bardzo rozbudowany system pomocy obejmujący szerokie spektrum zagadnień, z
którymi możesz się spotkać podczas pracy. Dostęp do systemu pomocy jest możliwy poprzez

Asystenta

bądź też

bezpośrednio poleceń z menu

Pomoc

(rysunek 1.33).

Aby otworzyć okno pomocy

Jeżeli

Asystent

pakietu Office jest aktywny, to postępuj zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w poprzednim

podrozdziale, tak aby otworzyć okno pomocy programu Excel (rysunek 1.39).

lub

Jeżeli Asystent pakietu Office jest wyłączony, to z menu głównego wybierz polecenie

Pomoc/Microsoft Excel —

pomoc

(rysunek 1.33); alternatywnie możesz nacisnąć po prostu klawisz

lub kliknąć na przycisku Microsoft

Excel — pomoc

, znajdującym się na standardowym pasku narzędzi (rysunek 1.41).

Wskazówki

• System pomocy programu Excel w bardzo szerokim zakresie korzysta z hiperłączy (z ang.

hyperlinks

) —

słów i zwrotów wyróżnionych niebieskim kolorem, których kliknięcie powoduje wyświetlanie powiązanych
z łączem tematów. Jeżeli dane łącze prowadzi do witryny internetowej (rysunek 1.41), to do poprawnego
działania takiego łącza niezbędny jest dostęp do sieci Internet.

• Zakładki okna pomocy, znajdujące się po jego lewej stronie mogą być w łatwy sposób ukryte — w tym celu

powinieneś nacisnąć przycisk

Ukryj/Pokaż

, znajdujący się na pasku narzędzi okna pomocy. Rysunki 1.39 i

1.41 przedstawiają okno systemu pomocy z widocznymi zakładkami.

Komentarz [PaG3]: Poprawił
em zgodnie z oryginałem —
str.17.

Rysunek 1.41. Zakładka

Kreator odpowiedzi

okna systemu pomocy programu Excel

Aby zadać pytanie

1. Otwórz system pomocy programu Excel (zgodnie z wytycznymi z poprzedniej strony).

2. Jeżeli to konieczne, przejdź na zakładkę

Kreator odpowiedzi

(rysunek 1.41).

3. Wpisz treść pytania w polu tekstowym na górze zakładki a następnie naciśnij przycisk

Wyszukaj

. W

polu

Wybierz temat, który chcesz wyświetlić

pojawi się lista tematów, które potencjalnie zawierają

odpowiedź na zadane pytanie.

4. Kliknij na temacie pomocy, który chcesz wyświetlić — w prawej części okna pomocy zostanie

wyświetlony szczegółowy opis danego tematu (rysunek 1.42).

Wskazówka

• Z

Kreatora odpowiedzi

możesz również skorzystać w prostszy sposób, wpisując bezpośrednio pytanie w

polu tekstowym

Zadaj pytanie

znajdującym się na prawym krańcu paska menu głównego (rysunek 1.43). Po

wpisaniu pytania i naciśnięciu klawisza

Enter

na ekranie zostanie wyświetlone okienko zawierające listę

tematów, które potencjalnie zawierają odpowiedź na zadane pytanie (rysunek 1.44). Kliknij na temacie,
który chcesz wyświetlić — wybrany temat pojawi się w standardowym oknie pomocy programu Excel.

Rysunek 1.42. Tematy pomocy pojawiają się po lewej stronie okna pomocy. Kliknięcie na wybrany temat
powoduje jego wyświetlenie w prawej części okna

Rysunek 1.43. Z

Kreatora odpowiedzi

możesz również skorzystać w prostszy sposób, wpisując bezpośrednio

pytanie w polu tekstowym

Zadaj pytanie

znajdującym się na prawym krańcu paska menu głównego

Rysunek 1.44. Naciśnięcie klawisza

Enter

powoduje wyświetlenie listy tematów, które potencjalnie zawierają

odpowiedź na zadane pytanie

Aby przeglądać tematy Pomocy

1. Otwórz system pomocy programu Excel (zgodnie z wytycznymi z poprzednich podrozdziałów).

2. Jeżeli to konieczne, przejdź na zakładkę

Spis Treści

(rysunek 1.45).

3. Aby sprawnie korzystać z systemu pomocy, zapoznaj się z poniższymi radami:

• Aby rozwinąć listę tematów podrzędnych kliknij na małym znaczku znajdującym się po lewej

stronie tematu głównego — lista tematów podrzędnych pojawi się poniżej.

• Aby wyświetlić szczegółowy opis danego tematu wystarczy kliknąć na wybranym temacie w lewej

części okna (po lewej stronie każdego tematu wyświetlana jest ikona ). Opis tematu pojawia się
w prawej części okna pomocy.

• Aby wyświetlić informacje, które są powiązane z tematem bieżącym, należy kliknąć na

odpowiednie łącze (łącza są wyróżnione niebieskim kolorem). Wybrane informacje pojawiają się
bądź jako nowy temat w oknie pomocy bądź jako dodatkowa informacja w oknie bieżącym
(wyróżniona kolorem zielonym) — rysunek 1.47.

Wskazówka

• Aby powrócić do tematu przeglądanego nieco wcześniej w tej samej sesji z systemem pomocy, wystarczy

kliknąć na przycisku

Cofnij

, znajdującym się na pasku narzędzi okna pomocy.

Aby skorzystać z indeksu pomocy

1. Otwórz system pomocy programu Excel (zgodnie z wytycznymi z poprzednich podrozdziałów).

2. Jeżeli to konieczne, przejdź na zakładkę

Indeks

(rysunek 1.48).

3. W polu tekstowym

Wpisz słowa kluczowe

znajdującym się na górze okna wpisz jedno lub więcej

poszukiwanych słów kluczowych a następnie naciśnij przycisk

Wyszukaj

lub

W polu tekstowym

Wpisz słowa kluczowe

wpisz jedno lub więcej poszukiwanych słów kluczowych a

następnie w liście słów kluczowych znajdującej się poniżej odszukaj i dwukrotnie kliknij interesujące
Cię słowo (rysunek 1.49).

W polu

Wybierz temat

pojawi się lista znalezionych tematów (rysunek 1.50).

4. Kliknij na wybranym temacie pomocy — w prawej części okna pojawi się szczegółowy opis

wybranego tematu.

Rysunek 1.48. Zakładka

Indeks

okna pomocy programu Excel

Rozdział 2.
Podstawowe informacje o
skoroszycie

Jak działa skoroszyt?

Microsoft Excel jest zazwyczaj wykorzystywany do tworzenia tzw.

skoroszytów

(z ang.

worksheets

). Skoroszyt

jest ogólnie mówiąc zbiorem informacji uporządkowanej w kolejnych kolumnach i wierszach tabeli. Jak to
zostało zilustrowane na rysunku 2.1, każda komórka skoroszytu może zawierać dwa typy informacji:

Wartość

— jest to informacja, która się nie zmienia. Wartość może być tekstem, liczbą, datą lub

czasem. Zazwyczaj wartość przechowywana w danej komórce jest wyświetlana na ekranie.

Formuła

— jest to zbiór wartości, odwołań do komórek, operatorów i predefiniowanych funkcji, które

po przetworzeniu przez Excela generują dany rezultat (wynik działania formuły). Zazwyczaj w
komórce zawierającej formułę wyświetlany jest rezultat jej działania.

Mimo, że w skoroszytach można umieścić i przedstawić niemal dowolny rodzaj informacji, to jednak zazwyczaj
arkusze kalkulacyjne takie jak Excel są wykorzystywane do wykonywania obliczeń numerycznych tudzież
finansowych i przetwarzania wyników takich obliczeń. Dlaczego? Cóż, wynika to z prostego faktu, że dobrze
skonfigurowany i oprogramowany arkusz kalkulacyjny zachowuje się jak rewelacyjny superkalkulator. Po
prostu wpisujesz do niego odpowiednie dane wejściowe i formuły a on wszystko przelicza i przedstawia Ci
gotowe wyniki. Jeżeli niektóre wartości wejściowe zmienią się, to nie stanowi to żadnego problemu — Excel
ponownie przeliczy wszystkie wartości niemal w czasie rzeczywistym

, bez żadnych dodatkowych wysiłków ze

strony użytkownika (rysunek 2.2).

Jak działa taki „superkalkulator”? Formuła zamiast danych liczbowych zawiera odwołania do komórek, w
których znajdują się wpisane dane — stąd Excel „wie”, że w obliczeniach powinien wykorzystywać zawartości
właśnie tych komórek. Dzięki temu modyfikacja wartości jednej lub więcej komórek ma w ten sposób wpływ na
wyniki wszystkich obliczeń, które odwołują się do zmodyfikowanej komórki. Jak łatwo sobie wyobrazić takie
właściwości powodują, że arkusze kalkulacyjne są potężnymi narzędziami mającymi szerokie zastosowanie
zarówno w biznesie jak i obliczeniach naukowych.

oczywiście wszystko zależy od rozmiarów arkusza; w przypadku bardzo dużych i rozbudowanych arkuszy ponowne

przeliczenie może zająć od kilku sekund do nawet kilku minut — (przyp. tłum.).

Rysunek 2.1. Ten prosty arkusz doskonale ilustruje sposób, w jaki programy kalkulacyjne takie jak Excel
pracują z wartościami i formułami

Rysunek 2.2. Kiedy wartość pola

Sprzedaż

zmieni się np. z 1000,-zł na 1150,-zł, to Excel automatycznie

przeliczy, że obecnie

Zysk

wynosi 750,-zł.

Uruchamianie programu Excel

Aby skorzystać z Excela, musisz oczywiście go najpierw uruchomić. Uruchomienie spowoduje załadowanie
kodu programu Excel do pamięci operacyjnej komputera (RAM — z ang. Random Access Memory; pamięć o
dostępie bezpośrednim).

Aby uruchomić Excela z paska zadań

Wybierz z paska zadań polecenie

Start/Programy/Microsoft Excel

Na krótką chwilę na ekranie pojawi się ekran powitalny Excela (rysunek 2.3), a następnie w oknie aplikacji
pojawi się nowy pusty arkusz o nazwie

Zeszyt1

oraz okienko zadań (rysunek 2.4).

Aby uruchomić Excela poprzez otwieranie istniejącego
pliku

1. Zlokalizuj na dysku dokument, który chcesz uruchomić (rysunek 2.5).

2. Dwukrotnie kliknij na ikonie pliku.

Na krótką chwilę na ekranie pojawi się ekran powitalny Excela, a następnie w oknie aplikacji pojawi się
otwierany dokument (rysunek 2.6).

Rysunek 2.3. Ekran powitalny Excela

Komentarz [PaG1]: Mimo
wszystko proszę wykonać ten
zrzut.

Komentarz [SK2]: UWAGA:
Do zrobienia przez grafika - Excel
musi być zarejestrowany na
Wydawnictwo Helion.

Rysunek 2.6. Po uruchomieniu Excela poprzez otwarcie istniejącego dokumentu w oknie aplikacji pojawi się
otwierany dokument

Zamykanie programu Excel

Po zakończeniu pracy z Excelem powinieneś zamknąć aplikację korzystając z polecenia

Zakończ

z menu

Plik

Dzięki temu system operacyjny komputera będzie mógł zwolnić zajmowaną przez niego pamięć operacyjną i
przeznaczyć ją do innych zadań.

Wskazówka

• Zamknięcie programu powoduje również zapisanie jego bieżących ustawień.

Aby zamknąć program

Wybierz z menu głównego polecenie

Plik/Zakończ

(rysunek 2.7). Spowoduje to:

Otwarte dokumenty zostają zamknięte.

Jeżeli otwarty dokument zawiera poprawki, które jeszcze nie zostały zachowane w pliku na dysku, to na

ekranie pojawi się okno dialogowe, które pozwala na ich zapisanie (rysunek 2.8).Więcej informacji na
temat zapisywania dokumentów na dysku znajdziesz w dalszej części tego rozdziału.

Zakończenie pracy programu Excel.

Wskazówka

• Jak zapewne się domyślasz, Excel jest również zamykany jeżeli wyłączasz lub restartujesz komputer.

Rysunek 2.7. Menu

Plik

programu Excel

Rysunek 2.8. Okno dialogowe, które pojawia się podczas próby zamknięcia niezapisanego na dysku dokumentu

Tworzenie nowych dokumentów

Dokumenty tworzone i zapisywane przy użyciu programu Excel nazywane są

skoroszytami

Excel udostępnia dwie metody tworzenia skoroszytów:

Pusty plik skoroszytu

— jest to pusty plik utworzony w oparciu o domyślne ustawienia Excela;

użytkownik musi ręcznie wpisać wartości, formuły oraz sformatować poszczególne komórki arkusza

Plik skoroszytu utworzony na podstawie

szablonu

dokumentu — jest to plik, który „na dzień dobry”

może zawierać szereg wartości, formuł, sposobów formatowania, pasków narzędzi zdefiniowanych
przez użytkownika oraz makropoleceń; zapisanych i pobieranych z danego szablonu.

Wskazówki

• Tworzenie skoroszytu w oparciu o gotowy szablon może zaoszczędzić sporo czasu, szczególnie w

przypadku, kiedy często tworzysz standardowe rodzaje dokumentów, np. comiesięczne raporty czy faktury.
Więcej informacji na temat tworzenia szablonów znajdziesz w rozdziale 4.

• Więcej informacji na temat skoroszytów programu Excel znajdziesz w rozdziale 4.

Aby utworzyć pusty skoroszyt

1. Jeżeli okienko zadań nie jest widoczne, to wybierz z menu głównego polecenie

Plik/Nowy…

(rysunek

2.7) bądź po prostu naciśnij kombinację klawiszy

Ctrl+N

2. W sekcji

Nowy

okienka zadań odszukaj i naciśnij łącze

Pusty skoroszyt

(rysunek 2.9).

lub

Naciśnij przycisk

Nowy

znajdujący się na standardowym pasku narzędzi.

W oknie aplikacji pojawi się nowy, pusty dokument (rysunek 2.4).

Rysunek 2.9. Sekcja

Nowy skoroszyt

okienka zadań oferuje dużo możliwości tworzenia nowych skoroszytów

Aby utworzyć skoroszyt w oparciu o szablon

1. Jeżeli okienko zadań nie jest widoczne na ekranie, wybierz z menu głównego polecenie

Plik/Nowy…

(rysunek 2.7).

2. W sekcji

Nowy z szablonu

okienka zadań (rysunek 2.9) wybierz łącze

Szablony ogólne

3. Na ekranie pojawi się okno dialogowe

Szablony

. Jeżeli to konieczne, to przejdź na zakładkę

Arkusze

kalkulacyjne

— znajdziesz tam dodatkowe szablony arkuszy.

4. Wybierz żądany szablon (rysunek 2.10). W obszarze podglądu może się pojawić miniaturowy widok

wybranego szablonu.

5. Naciśnij przycisk

Na ekranie pojawi się skoroszyt utworzony w oparciu o wybrany szablon (rysunek 2.11). Aby wprowadzić nowe
wartości postępuj zgodnie z informacjami umieszczonymi na szablonie.

Wskazówka

• Excel oferuje szereg różnych szablonów dokumentów, na których możesz eksperymentować (rysunek 2.10).

Niestety, nie wszystkie z nich są instalowane domyślnie podczas instalacji pakietu. Jeżeli wybierzesz
szablon, który nie jest jeszcze zainstalowany, to Excel poprosi o włożenie do napędu CD płytki instalacyjnej
pakietu Office.

Rysunek 2.10. Zakładka

Arkusze kalkulacyjne

okna dialogowego

Szablony

Rysunek 2.11. Excel tworzy nowy skoroszyt w oparciu o wybrany szablon

Komentarz [PaG3]: Powyżej
brak rysunku — str. 25.

Uaktywnianie i zaznaczanie komórek

Informacje skoroszytu są wprowadzane do komórek.

Komórka

jest to obszar znajdujący się na przecięciu danego

wiersza i kolumny.

Każda komórka posiada swój unikatowy

adres

(odwołanie do komórki). Adres komórki składa się z litery (liter)

odpowiadających danej kolumnie oraz numeru wiersza. Przykładowo, komórka o adresie

znajduje się na

przecięciu kolumny

oraz wiersza numer

. Adres zaznaczonej komórki pojawia się w

Polu nazwy

znajdującym

się po lewej stronie paska formuły (rysunek 2.12).

Aby wprowadzić dane do komórki musisz ją najpierw uaktywnić. Komórka aktywna jest wyróżniona czarnym
lub kolorowym obramowaniem nazywanym

wskaźnikiem aktywnej komórki

. Kiedy komórka jest aktywna

możesz wprowadzać do niej dane.

Aby na komórce lub jej zawartości wykonać daną operację musisz ją najpierw

zaznaczyć

— komórka aktywna

jest jednocześnie komórką zaznaczoną. W razie potrzeby możesz zaznaczyć wiele komórek lub

zakres

komórek

Dzięki temu możesz wykonać daną operację na wielu komórkach jednocześnie.

Zakres komórek

(rysunek 2.13)

jest prostokątnym obszarem zaznaczonych komórek zdefiniowanym przez dwie komórki: lewą górną i prawą
dolną komórkę obszaru.

Wskazówki

• Mimo, że komórka aktywna jest zawsze częścią zaznaczonego obszaru, to nigdy nie jest podświetlona tak

jak pozostałe komórki — wskaźnik aktywnej komórki jest jednak widoczny (rysunek 2.13).

• Mimo, że możesz zaznaczyć wiele komórek jednocześnie, to tylko jedna z nich (ta, której adres widnieje w

polu nazwy) jest aktywna (rysunek 2.13).

• Nagłówki kolumny i wiersza aktywnej komórki są wyróżnione (rysunki 2.12 i 2.13).
• Używanie paska przewijania nie zmienia położenia wskaźnika aktywnej komórki ani zaznaczonej

komórki(ek) — zmienia się tylko widok zawartości arkusza.

Rysunek 2.12. Adres aktywnej komórki pojawia się w

Polu nazwy

paska formuł

(Cell reference (…) — Adres aktywnej komórki; Active cell — komórka aktywna)

Rysunek 2.13. Na ilustracji zaznaczono zakres

A3:B8

Tabela 2.1. Klawisze służące do przemieszczania wskaźnika aktywnej komórki

Klawisz Działanie

↑

w górę o jedną komórkę

↓

w dół o jedną komórkę

→

w prawo o jedną komórkę

←

w lewo o jedną komórkę

Tab

w prawo o jedną komórkę

Shift+Tab

w lewo o jedną komórkę

Home

do pierwszej komórki w bieżącym wierszu

Page Up

w górę o jeden ekran

Page Down

w dół o jeden ekran

Ctrl+Home

do komórki

Ctrl+End

do komórki znajdującej się na przecięciu ostatniej kolumny i ostatniego wiersza
zawierającego dane

Aby uaktywnić komórkę

Kliknij kursorem myszki na komórce, która ma być aktywna

lub

korzystając z klawiszy opisanych w tabeli 2.1 przesuń wskaźnik aktywnej komórki w żądane miejsce.

Aby zaznaczyć zakres komórek przy pomocy myszki

1. Ustaw wskaźnik myszki w pierwszej komórce, którą chcesz zaznaczyć (rysunek 2.14).

2. Wciśnij i przytrzymaj lewy przycisk myszki a następnie przeciągnij myszkę tak, aby zaznaczyć żądany

obszar komórek (rysunek 2.15).

lub

1. Ustaw wskaźnik myszki w pierwszej komórce, którą chcesz zaznaczyć.

2. Naciśnij i przytrzymaj klawisz

Shift

, a następnie kliknij w ostatniej komórce wybranego zakresu —

wszystkie komórki pomiędzy nimi zostaną zaznaczone (czasami taka technika zaznaczania jest
nazywana z ang.

Shift-Click

Aby przejść do wybranej komórki bądź zakresu komórek

1. Z menu głównego wybierz polecenie

Edycja/Przejdź do

(rysunek 2.16) bądź naciśnij kombinację

klawiszy

Ctrl+G

— na ekranie pojawi się okno dialogowe

Przejdź do

(rysunek 2.17).

2. W polu

Odwołanie

wpisz adres komórki, do której chcesz przenieść wskaźnik aktywnej komórki lub

zakres komórek, który chcesz zaznaczyć (jego nazwa pojawi się w

Polu nazwy

paska formuły).

3. Naciśnij przycisk

. Jeżeli podałeś adres pojedynczej komórki, to zostanie ona uaktywniona; jeżeli

wpisałeś zakres komórek, to zostanie on zaznaczony.

Wskazówka

• Aby określić zakres komórek, wpisz adres pierwszej i ostatniej komórki zakresu oddzielając je od siebie

dwukropkiem (:). Przykładowo, rysunek 2.13 przedstawia zaznaczony zakres

A3:B8

a rysunek 2.15

przedstawia zakres

A3:E8

Rysunek 2.14. Aby zaznaczyć zakres komórek kliknij w pierwszej komórce zakresu…

Rysunek 2.17. Okno dialogowe

Przejdź do

pozwala na szybką zmianę położenia wskaźnika aktywnej komórki

Aby zaznaczyć całą kolumnę

1. Ustaw wskaźnik myszki na nagłówku kolumny, którą chcesz zaznaczyć. Wskaźnik myszki zmieni

kształt na czarną, skierowaną w dół strzałkę (rysunek 2.18).

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki — zostanie zaznaczona cała kolumna.

Aby zaznaczyć cały wiersz

1. Ustaw wskaźnik myszki na nagłówku wiersza, który chcesz zaznaczyć. Wskaźnik myszki zmieni

kształt na czarną, skierowaną w prawo strzałkę (rysunek 2.19).

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki — zostanie zaznaczony cały wiersz.

Aby zaznaczyć kilka kolumn lub wierszy

1. Ustaw wskaźnik myszki na nagłówku pierwszej kolumny lub wiersza.

2. Wciśnij lewy przycisk i przeciągnij myszkę wzdłuż kolejnych nagłówków dopóty, dopóki nie zostaną

zaznaczone wszystkie żądane wiersze/kolumny.

Wskazówka

• Kiedy zaznaczasz kilka wierszy lub kolumn powinieneś zwracać uwagę na miejsce ustawienia wskaźnika

myszki — ustaw go

nad

nagłówkiem kolumny/wiersza a nie

pomiędzy

nimi. Jeżeli ustawisz wskaźnik

myszki pomiędzy nagłówkami, to zamiast zaznaczyć kolumny zmienisz po prostu ich rozmiar.

Aby zaznaczyć cały arkusz

1. Ustaw wskaźnik myszki na przycisku

Zaznacz wszystko

, znajdującym się w prawym górnym rogu okna

skoroszytu. Wskaźnik myszki zmieni kształt na pogrubiony znak plus

(rysunek 2.20).

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki.

lub

naciśnij kombinację klawiszy

Ctrl+A

Cały arkusz zostanie zaznaczony.

Rysunek 2.18. Aby zaznaczyć kolumnę wystarczy kliknąć na jej nagłówku

Rysunek 2.19. Aby zaznaczyć wiersz wystarczy kliknąć na jego nagłówku

Rysunek 2.20. Aby zaznaczyć cały arkusz naciśnij przycisk

Zaznacz wszystko

Aby jednocześnie zaznaczyć wiele zakresów

1. Zaznacz wybraną komórkę (zakres komórek) przy pomocy dowolnie wybranej metody (rysunek 2.21).

2. Wciśnij i przytrzymaj klawisz

Ctrl

a następnie zaznacz kolejny zakres komórek (rysunek 2.22).

3. Powtarzaj krok 2. dopóty, dopóki nie zaznaczysz wszystkich żądanych zakresów.

Wskazówki

• Zaznaczanie wielu zakresów może sprawiać pewne trudności i wymaga pewnej praktyki. Nie przejmuj się,

jeżeli na początku będziesz miał z tym problemy.

• Aby dodać zakres komórek, który nie jest aktualnie widoczny w oknie aplikacji, powinieneś użyć pasków

przewijania. Zastosowanie do tego celu klawiatury spowoduje usunięcie dokonanego wcześniej zaznaczenia
bądź dodanie do zaznaczenia niepożądanych zakresów komórek.

• Nie klikaj w innych komórkach skoroszytu ani nie zmieniaj położenia wskaźnika aktywnej komórki za

pomocą klawiatury podczas zaznaczania zakresów komórek — spowoduje to usunięcie zaznaczenia.

Aby usunąć zaznaczenie

Kliknij w dowolnym miejscu skoroszytu

lub

naciśnij dowolny klawisz z tabeli 2.1.

Wskazówka

• Pamiętaj — w każdej chwili pracy z arkuszem zaznaczona jest co najmniej jedna komórka — jest to

komórka aktywna.

Rysunek 2.21. Aby zaznaczyć dwa zakresy komórek zaznacz najpierw pierwszy zakres…

Rysunek 2.22. …a następnie wciśnij klawisz

Ctrl

i zaznacz drugi zakres

Wprowadzanie wartości i formuł

Aby wprowadzić wartość lub formułę do wybranej komórki musisz ją najpierw uaktywnić. Wpisywana
informacja będzie się pojawiała zarówno w aktywnej komórce jak i na pasku formuły. Po zakończeniu naciśnij
klawisz

Enter

bądź naciśnij przycisk

Wpis

znajdujący się na pasku formuły.

Podczas wprowadzania informacji do komórki pasek formuły jest aktywny. Zwróć uwagę, że

Pole nazw

paska

formuł zamienia się wtedy w

Listę funkcji

oraz na pasku formuł pojawiają się dwa dodatkowe przyciski (rysunek

2.23).

Kiedy pasek formuł jest aktywny, powinieneś pamiętać o dwóch sprawach:

Cokolwiek wpiszesz lub klikniesz może zostać wpisane do aktywnej komórki.

Niektóre polecenia menu i opcje Excela nie są dostępne.

Pasek formuł zostaje dezaktywowany poprzez zaakceptowanie bądź anulowanie bieżącego wpisu.

Wskazówki

• Naciśnięcie klawisza

Enter

w celu zatwierdzenia formuły powoduje jednoczesne przesunięcie wskaźnika

aktywnej komórki o jedną komórkę w dół. Naciśnięcie przycisku

Wpis

powoduje jedynie zatwierdzenie

formuły.

• Aby anulować wpis naciśnij klawisz

Esc

bądź naciśnij przycisk

Anuluj

znajdujący się na pasku formuły.

W takiej sytuacji zostanie przywrócona poprzednia zawartość komórki.

• Podczas wprowadzania znaków formatujących wartości numeryczne (np. znaki dolara, przecinki czy znaki

%) Excel może nadać komórce odpowiedni styl formatowania. Więcej informacji na temat formatowania
zawartości komórek znajdziesz w rozdziale 6.

Rysunek 2.23. Składniki paska formuł

Wartości

Jak już wspominaliśmy na początku tego rozdziału, wartością może być dowolny tekst, liczba, data lub czas —
czyli niemal wszystko, co jest wprowadzane do komórki. Wartości są stałe — nie zmieniają się tak długo, jak
długo nie użytkownik ich nie zmodyfikuje.

Aby wprowadzić wartości do komórki

1. Uaktywnij komórkę, do której chcesz wprowadzić nową wartość.

2. Wpisz żądaną wartość — w trakcie wpisywania informacja będzie się pojawiała zarówno w aktywnej

komórce jak i w aktywnym pasku formuł (rysunek 2.24).

3. Aby zakończyć wprowadzanie wartości naciśnij klawisz

Enter

bądź naciśnij przycisk

Wpis

znajdujący się na pasku formuł.

Wskazówki

• W praktyce do zatwierdzenia wartości w komórce i przejściu do następnej często używa się klawiszy

strzałek kursora, bądź innych przedstawionych w tabeli 2.1 — jest to jednak zły nawyk, ponieważ nie
zawsze będzie dawał żądane rezultaty.

• Domyślnie Excel wyrównuje wpisany tekst do lewej strony komórki a wartości numeryczne do prawej

strony komórki. Więcej informacji na temat wyrównywania zawartości komórek znajdziesz w rozdziale 6.

• Nie przejmuj się, jeżeli wpisywane dane zdają się nie mieścić w komórce. W każdej chwili możesz

samodzielnie zmienić szerokość komórki albo skorzystać z opcji

Autodopasowanie

. Więcej informacji na

ten temat znajdziesz w rozdziale 6.

Rysunek 2.24. Wpisywane dane pojawiają się zarówno w aktywnej komórce jak i na pasku formuł

Rysunek 2.25. Po zakończeniu wprowadzania wartości znika punkt wstawiania

Podstawy tworzenia formuł

Excel dokonuje obliczeń w oparciu o formuły wprowadzane do komórek. Po zakończeniu wprowadzania
formuły Excel wyświetla rezultaty jej działania, a nie samą formułę.

Tworząc formuły należy pamiętać o kilku istotnych sprawach:

Jeżeli formuła wykorzystuje odwołania do innych komórek i ich zawartość się zmieni, to zmieni się

również wynik obliczenia danej formuły.

Wszystkie formuły rozpoczynają się od znaku równości (=) — dzięki temu Excel rozpoznaje, że w

danej komórce jest wpisana formuła a nie wartość.

Formuły mogą zawierać dowolną kombinację wartości, odwołań, operatorów (patrz tabela 2.2) oraz

funkcji. Więcej informacji na temat zastosowania operatorów w formułach i wykorzystaniu funkcji
znajdziesz w rozdziale 5.

W formułach małe i duże litery nie są rozróżniane. Oznacza to, że zapis formuły

=A1+B10

jest tożsamy

z zapisem

=a1+b10

. Excel automatycznie dokonuje niejawnej konwersji znaków w odwołaniach do

komórek i funkcji na duże litery.

Podczas dokonywania obliczeń Excel wykorzystuje następującą kolejność wykonywania operacji:

1. Negacja

2. Wyrażenia w nawiasach

3. Procentowanie

4. Potęgowanie

5. Mnożenie lub dzielenie

6. Dodawanie lub odejmowanie

W celu zilustrowania powyższej prawidłowości w tabeli 3 przedstawiono przykłady formuł i wyników ich
działania. Jak widać, zastosowanie nawiasów ma poważny wpływ na wynik obliczeń.

Tabela 2.2. Podstawowe operatory matematyczne używane przez Excela

Operator Opis

Przykład zastosowania

Dodawanie

=A1+B10

Odejmowanie

=A1-B10

Negacja

=-A1

Mnożenie

=A1*B10

Dzielenie

=A1/B10

Potęgowanie

=A1^3

Procentowanie

=20%

Tabela 2.3. Sposoby realizacji obliczeń

Założenie:

A1=5

B10=7

C3=4

Formuła Przekształcenie Wynik

=A1+B10*C3

=5+7*4

=C3*B10+A1

=4*7+5

=(A1+B10)*C3

=(5+7)*4

=A1+10%

=5+10%

5.1

=(A1+10)%

=(5+10)%

0.15

=A1^2-B10/C3

=5^2-7/4

23.25

=(A1^2-B10)/C3

=(5^2-7)/4

4.5

=A1^(2-B10)/C3

=5^(2-7)/4

0.00008

Wskazówki

Nie używaj klawiszy strzałek ani innych klawiszy z tabeli 2.1 do zatwierdzania formuły poprzez

przeniesienie wskaźnika aktywnej komórki w inne miejsce. Takie działanie może powodować dodanie
odwołania do innej komórki do formuły!

Jeżeli to tylko możliwe staraj się w formułach zamiast wartości używać odwołań do komórek. Dzięki

temu unikniesz konieczności modyfikowania formuły w przypadku zmiany danej wartości (patrz
rysunki 2.26 i 2.27).

Odwołanie może mieć postać odwołania do komórki, odwołania do zakresu komórek lub też nazwy

komórki lub zakresu. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w rozdziale 13.

Aby dodać zakres komórek do formuły wpisz adres pierwszej komórki, następnie dwukropek (:) oraz

adres ostatniej komórki zakresu. Przykładowo, zapis

B1:B10

odwołuje się do komórek od

B10

Jeżeli popełnisz błąd podczas wpisywania formuły, to Excel natychmiast Cię o tym poinformuje (patrz

rysunki 2.28 i 2.29). W wielu przypadkach Excel może zaproponować automatyczną korektę błędu, tak
jak zostało to zilustrowane na rysunku 2.29 — jeżeli nie, to będziesz musiał dokonać korekty
samodzielnie.

Więcej informacji na temat edycji formuł znajdziesz w rozdziale 3, a na temat umieszczania funkcji w

formułach w rozdziale 5.

Rysunek 2.26. Jeżeli dowolna wartość ulegnie zmianie, to formuły również będą musiały być zmodyfikowane!

Rysunek 2.27. Jeżeli formuły zamiast wartości zawierają odwołania do komórek, to po zmianie wartości
komórek formuły nie będą wymagały modyfikacji

Rysunek 2.28. W przypadku popełnienia błędu Excel natychmiast Cię o tym poinformuje i dostarczy informacji
ułatwiających lokalizację błędu

Rysunek 2.29. W wielu przypadkach Excel może zaproponować automatyczną korektę błędu

Aby wpisać formułę z klawiatury

1. Uaktywnij komórkę, do której chcesz wpisać formułę.

2. Wpisz żądaną formułę — w trakcie wpisywania formuła będzie się pojawiała zarówno w aktywnej

komórce jak i na pasku formuł (rysunek 2.30).

3. Aby zatwierdzić formułę naciśnij klawisz

Enter

lub naciśnij przycisk

Wpis

znajdujący się na pasku

formuł.

Aby wprowadzić formułę za pomocą myszki

1. Uaktywnij komórkę, do której chcesz wprowadzić formułę.

2. Wpisz znak równości (=) rozpoczynający wprowadzanie formuły (rysunek 2.32).

3. Aby wprowadzić odwołanie do danej komórki kliknij na niej lewym przyciskiem myszki (rysunki 2.33 i

2.35)

lub

aby wprowadzić wartość lub operator po prostu wpisz je z klawiatury (rysunek 2.34).

4. Powtarzaj krok 3. dopóty, dopóki nie zostanie wpisana cała formuła.

5. Aby zatwierdzić formułę (rysunek 2.36) naciśnij klawisz

Enter

lub naciśnij przycisk

Wpis

znajdujący się na pasku formuł.

Wskazówki

Jeżeli klikniesz daną komórkę bez wprowadzania operatora, to Excel przyjmie, że chcesz do formuły

wprowadzić odwołanie do tej komórki.

Podczas wprowadzania formuł za pomocą myszki zwracaj uwagę na to, gdzie klikasz. Każde kliknięcie

powoduje dodanie odwołania do danej komórki do formuły. Jeżeli przypadkowo dodasz niepożądane
odwołanie do formuły to usuń je za pomocą klawisza

Backspace

lub po prostu naciśnij przycisk

Anuluj

co spowoduje anulowanie wprowadzonej formuły i przywrócenie poprzedniej zawartości komórki.

Więcej informacji na temat edytowania zawartości komórek znajdziesz w rozdziale 3.

Aby dodać do formuły zakres komórek wystarczy go po prostu zaznaczyć — Excel automatycznie

wstawi odpowiednie odwołanie do formuły.

Rysunek 2.30. Aby wprowadzić formułę należy ją po prostu wpisać do wybranej komórki

Rysunek 2.31. Zakończone wprowadzanie formuły

Rysunek 2.32. Aby wprowadzić formułę

=B1-B2

wpisz znak równości rozpoczynający wprowadzanie

formuły…

Rysunek 2.33. …następnie kliknij na komórce

aby dodać odwołanie do niej do formuły,…

Rysunek 2.34. …wpisz znak (-) oznaczający odejmowanie,…

Rysunek 2.35. …następnie kliknij na komórce

aby dodać odwołanie do niej do formuły,…

Rysunek 2.36. …i wreszcie naciśnij przycisk

Wpis

albo naciśnij klawisz

Enter

aby zatwierdzić gotową formułę

Sprawdzanie błędów za pomocą tagów

Sprawdzanie błędów za pomocą tagów inteligentnych jest nową funkcją Excela XP/2002, która ułatwia
wyszukiwanie potencjalnych błędów w komórkach. Przykładowo, załóżmy, że utworzyłeś formułę, która sumuje
wszystkie liczby w danej kolumnie, ale pomija ostatnią komórkę w tej kolumnie. Excel zakłada, że jest to wynik
popełnienia błędu i oznaczy tą komórkę za pomocą małego, zielonego trójkącika umieszczonego w lewym,
górnym narożniku komórki (rysunek 2.37). Po uaktywnieniu komórki obok niej pojawi się ikona tagu
inteligentnego (z ang.

Smart Tag icon

) — rysunek 2.38. Kliknięcie na tej ikonie spowoduje wyświetlenie menu

podręcznego zawierającego opcje umożliwiające skorygowanie błędu, uzyskanie dodatkowych informacji o
błędzie lub też zignorowanie go (rysunek 2.39).

Wskazówka

Zielony znacznik tagu (rysunek 2.37) jest widoczny tylko na ekranie — na wydruku jest pomijany.

Aby poprawić błędy z wykorzystaniem tagów

1. Kliknij na ikonie tagu (rysunek 2.38) — na ekranie pojawi się menu podręczne (rysunek 2.39).

2. Wybierz z menu opcję znajdującą się bezpośrednio pod opisem błędu.

Aby zignorować błędy i usunąć znacznik tagów

1. Kliknij na ikonie tagu (rysunek 2.38) — na ekranie pojawi się menu podręczne (rysunek 2.39).

Document Outline